PROCÈS DES TEMPLIERS PUBLIÉ PAR M. MICHELET MEMBRE DE L'INSTITUT, PROFESSEUR AU COLLÉGE ROYAL DE FRANCE CHEF DE LA SECTION HISTORIQUE AUX ARCHIVES DU ROYAUME TOME I PARIS IMPRIMERIE ROYALE M DCCC XLI COLLECTION DE DOCUMENTS INÉDITS SUR L'HISTOIRE DE FRANCE PUBLIÉS PAR ORDRE DU ROI ET PAR LES SOINS DU MINISTRE DE L'INSTRUCTION PUBLIQUE PREMIÈRE SÉRIE HISTOIRE POLITIQUE PROCÈS DES TEMPLIERS. IN NOMINE DOMINI NOSTRI IHESU CHRISTI. AMEN. Anno a natiuitate [p. 1] eiusdem millesimo trecentessimo nono, indictione septima, pontificatus sanctissimi patris in Christo, domini Clementis, diuina prouidencia Pape quinti, anno quarto, Nouerint uniuersi ac singuli hoc presens publicum instrumentum inspecturi, quod, cum uenerabiles in Christo patres domini Dei gracia Narbonensis archiepiscopus, Baiocensis, Mimatensis et Lemouicensis episcopi, nec non uenerabiles uiri magistri Matheus de Neapoli sedis apostolice notarius, maioris Caleti Rothomagensis, Iohannes de Mantua Tridentine, et Iohannes de Monte Lauro Magalonensis ecclesiarum archidiaconi, fuissent per litteras apostolicas ad inquirendum contra Templariorum ordinem in regno Francie, una cum uenerabili uiro magistro Guillelmo Agarni Aquensi preposito, legittime, ut dicebatur, excusato, sub certa forma deputati, uellent et intenderent, ut dicebant, mandatum apostolicum exequi reuerenter: fecerunt, ad cautellam et memoriam futurorum, in presencia mei notarii publici et aliorum notariorum ac testium infrascriptorum, dictas litteras apostolicas uera bulla plumbea dicti domini Pape bullatas et in nulla sui parte suspectas, nec non ac patentes litteras excusatorias dicti prepositi Aquensis sigillo suo.... sigillatas, in publicum recitari ac legi, et eas preceperunt per me et alios infrascriptos notarios redigi [in proc]essum. Tenor autem dictarum litterarum apostolicarum talis est: Clemens episcopus seruus seruorum Dei uenerabilibus [fratribus] [p. 2] archiepiscopo Narbonensi, ac Baiocensi, Mimatensi et Lemouicensi episcopis et dilectis filiis, magistris Matheo de Neapoli maioris Caleti Rothomagensis notario nostro, Iohanni de Mantua Tridentine, Iohanni de Monte Lauro Magalonensis archidiaconis ac Guillelmo Agarni preposito Aquensis ecclesiarum, salutem et apostolicam benedictionem. Faciens misericordiam cum seruo suo Dei filius, dominus Ihesus Christus, ad hec nos uoluit in specula eminenti apostolatus assummi, ut gerentes, licet immeriti, uices eius in terris, in cunctis nostris actibus et processibus, ipsius uestigia, quantum patitur humana fragilitas, imitemur. Sane dudum circa promocionis nostre ad apicem summi apostolatus inicium, eciam antequam Lugdunum, ubi recepimus nostre coronacionis insignia, ueniremus, et post eciam tam ibi quam alibi, secreto quorumdam nobis insinuacio intimauit, quod Magister, preceptores et alii fratres ordinis milicie Templi Ierosolimitani, et eciam ipse ordo, qui ad defensionem patrimonii eiusdem domini nostri Ihesu Christi fuerant in Transmarinis partibus deputati, contra ipsum Dominum in scelus apostasie nephandum, detestabile ydolatrie, uicium execrabile Sodomorum et hereses uarios, erant lapsi. Quia uero non erat uerisimile nec credibile uidebatur, quod uiri tam religiosi, qui precipue pro Christi nomine suum sepe sanguinem effundere ac personas suas mortis periculis frequencius exponere credebantur, quique multa et magna tam in diuinis officiis quam in ieiuniis et aliis obseruanciis deuocionis signa frequencius pretendebant, sue sic essent salutis immemores, quod talia perpetrarent, huiusmodi insinuacioni ac delacioni ipsorum, eiusdem Domini nostri exemplis et canonice scripture doctrinis edocti, aurem noluimus inclinare. Deinde uero karissimus in Christo filius noster Philippus rex Francorum illustris, cui fuerant eadem facinora nunciata (non tipo auaricie, cum de bonis Templariorum nichil sibi uindicare uel appropriare intendat, immo ea nobis et ecclesie per deputandos a nobis administranda, gubernanda, conseruanda, et custodienda liberaliter ac deuote in regno suo dimisit, manum suam exinde totaliter [p. 3] amouendo, sed fidei orthodoxe feruore, suorum progenitorum uestigia clara sequens), accensus de premissis, quantum licite potuit, se informans ad instituendum et informandum nos super hiis, multa et magnas [sic] nobis informacionem per suos nuncios et litteras destinauit. Infamia uero contra Templarios ipsos increbrescente ualidius super sceleribus antedictis, et quia eciam quidam miles eiusdem ordinis magne nobilitatis, et qui non leue opinionis in dicto ordine habebatur, coram nobis secreto iuratus, deposuit quod in recepcione fratrum prefati ordinis hec consuetudo uel uerius corruptela seruatur, quod ad recipientis uel ab eo deputati sugestionem, qui recipitur Christum Ihesum negat, et super crucem sibi obstensam spuit, in uituperium crucifixi, et quedam alia faciunt recipiens et receptus, que licita non sunt nec humane conueniunt honestati, prout ipse tunc confessus extitit coram nobis, uitare nequiuimus, urgente nos ad id officii nostri debito, quin tot et tantis clamoribus accomodaremus auditum. Sed cum demum fama publica deferente, et clamosa insinuacione dicti regis, nec non et ducum, comitum et baronum ac aliorum nobilium, cleri quoque et populi dicti regni Francie, ad nostram propter hec, tam per se quam per procuratores et sindicos, presenciam ueniencium, quod dolentes referimus, ad nostram audienciam peruenisset, quod Magister, preceptores et alii fratres dicti ordinis et ipse ordo prefatis et pluribus aliis erant criminibus irretiti, et premissa per multas confessiones, attestaciones et deposiciones prefati Magistri et plurium preceptorum et fratrum ordinis prelibati, coram multis prelatis et heretice prauitatis inquisitore in regno Francie factas, habitas et receptas et in publicam scripturam redactas, nobisque et fratribus nostris ostensas probata quodam modo uiderentur, ac nichilominus fama et clamores predicti in tantum inualuissent et eciam ascendissent tam contra ipsum ordinem quam contra singulas personas eiusdem, quod sine graui scandalo preteriri non poterant nec absque imminente periculo tolerari; nos, Illius cuius uices licet immeriti in terris gerimus uestigiis inherentes, ad inquirendum de predictis racione preuia duximus procedendum, multosque de [p. 4] pre[cedenti]bus presbiteris et militibus et aliis fratribus dicti ordinis, reputacionis non modice, in nostra presencia constitutis, prestito ab eis iuramento, quod super premissis meram et plenam nobis dicerent ueritatem, super premissis interrogauimus et examinauimus usque ad numerum septuaginta duorum, multis ex fratribus nostris nobis assistentibus diligenter, eorumque confessiones per publicas manus in autenticam scripturam redactas illico in nostra et dictorum fratrum nostrorum presencia, ac deinde interposito aliquorum dierum spacio, in consistorio publico legi fecimus coram ipsis, et eas in suo uulgari cuilibet eorum exponi. Qui perseuerantes in illis eas expresse et sponte, prout recitate fuerunt, approbarunt, postque cum Magistro et precipuis preceptoribus prefati ordinis intendentes super premissis inquirere per nos ipsos, ipsum Magistrum, et Francie, terre Ultramarine, Normanie, Aquitanie ac Pictauie preceptores maiores nobis Pictauis existentibus mandauimus presentari. Sed quoniam quidam ex ipsis sic infirmabantur tunc temporis, quod equitare non poterant nec ad nostram presenciam quoquomodo adduci, nos cum eis scire uolentes de premissis omnibus ueritatem et an uera essent que continebantur in eorum confessionibus et deposicionibus, quas coram inquisitore prauitatis heretice in regno Francie, presentibus quibusdam notariis publicis et multis aliis bonis uiris, dicebantur fecisse, nobis et fratribus nostris per ipsum inquisitorem sub manibus publicis exhibitis et ostensis, dilectis filiis nostris Berengario tituli sanctorum Nerei et Archilei, et Stephano tituli sancti Ciriaci in Termis presbiteris, et Landulpho sancti Angeli diacono cardinalibus, de quorum prudencia et fidelitate indubitata[m] fiducia[m] obtinemus, commisimus et mandauimus, ut ipsi cum prefato Magistro et preceptoribus inquirerent tam contra ipsos et alias singulares personas dicti ordinis generaliter, quam contra ipsum ordinem, super premissis cum diligencia ueritatem, et quicquid super premissis hiis inuenirent, nobis referre ac eorum confessiones ac deposiciones per manum publicam in scriptis redactas nostro apostolatui deferre et presentare curarent, eisdem Magistro et preceptoribus [p. 5] absolucionis beneficium a sentencia excommunicacionis, quam pro premissis, si uera erant, incurrerent, si absolucionem humiliter ac deuote peterent, ut debebant, iuxta formam ecclesie, impensuri. Qui cardinales ad ipsos Magistrum et preceptores personaliter accedentes eis sui aduentus causam exposuerunt, et quoniam tam persone quam res ipsorum et aliorum Templariorum in regno Francie consistencium in manibus nostris erant, quod libere, absque metu cuiusquam, plene ac pure super premissis omnibus ipsis cardinalibus dicerent ueritatem, eis auctoritate apostolica iniunxerunt. Qui Magister et preceptores Francie, terre Ultramarine, Normandie, Aquitanie et Pictauie, coram ipsis tribus cardinalibus, presentibus quatuor tabellionibus publicis, et multis aliis bonis uiris, ad sancta Dei Euangelia ab eis corporaliter tacta prestito iuramento, quod super premissis omnibus meram et plenam dicerent ueritatem, coram ipsis singulariter libere ac sponte, absque coactione qualibet et terrore, deposuerunt et confessi fuerunt inter cetera, Christi abnegacionem et spuicionem super crucem, cum in ordine Templi recepti fuerunt, et quidam ex eis, se sub eadem forma, scilicet cum abnegacione Christi et spuicione super crucem, fratres multos recepisse. Sunt eciam quidam ex eis quedam alia horribilia et inhonesta confessi, que, ut eorum ad presens parcamus uerecundie, subticemus. Dixerunt preterea et confessi fuerunt esse uera que in eorum confessionibus et deposicionibus continentur, quas dudum fecerunt coram inquisitore heretice prauitatis. Que confessiones et deposiciones dictorum Magistri et preceptorum, in scripturam publicam per quatuor tabelliones publicos redacte, in ipsorum Magistri et preceptorum, et quorumdam aliorum bonorum uirorum presencia, ac deinde interposito aliquorum dierum spacio, coram ipsis eisdem lecte fuerunt, de mandato et in presencia cardinalium predictorum, et in suo uulgari exposite cuilibet eorumdem. Qui perseuerantes in illis, eas expresse ac sponte, prout recitate fuerunt, approbarunt, et post confessiones et deposiciones huiusmodi ab ipsis cardinalibus ab excommunicacione, [p. 6] quam pro premissis incurrerant, absolucionem, flexis genibus manibusque complosis, humiliter ac deuote et cum lacrimarum effusione non modica, pecierunt. Ipsi uero cardinales, quia ecclesia non claudit gremium redeunti, ab eisdem Magistro et preceptoribus heresi abiurata expresse, ipsis secundum formam ecclesie, auctoritate nostra, absolucionis beneficium impenderunt. Ac deinde ad nostram presenciam redeuntes, confessiones et deposiciones prelibatorum Magistri et preceptorum, in scripturam publicam per manus publicas, ut est dictum, redactas, nobis presentauerunt, et que cum dictis Magistro et preceptoribus fecerant retulerunt. Ex quibus confessionibus et deposicionibus ac relacione inuenimus sepefatos Magistrum et fratres in premissis, et circa premissa, licet quosdam ex eis in pluribus, et alios in paucioribus, grauiter deliquisse. Verum quia in uniuersis mundi partibus, per quas idem ordo diffunditur ac fratres degunt ipsius, super hiis non possumus inquirere per nos ipsos, discrecioni uestre, de quorum circumspectione specialem fiduciam gerimus, de fratrum nostrorum consilio, per apostolica scripta mandamus, quatenus ad Senonenses ciuitatem, diocesim et prouinciam personaliter accedatis, et per publicum citacionis edictum per uos faciendum in locis de quibus uobis uisum fuerit expedire, uocatis qui fuerunt euocandi, super articulis quos uobis sub bulla nostra inclusos transmittimus, et super aliis de quibus prudencie uestre uidebitur expedire, inquiratis, hac auctoritate nostra, contra dictum ordinem cum diligencia, ueritatem [eorum]que super premissis inueneritis, fideliter in scriptis publica manu redacta [sic], sub uestris sigillis ad nostram presenciam delaturi seu eciam transmissuri. Testes autem si qui, a uobis requisiti seu amoniti uel citati ut super dictis articulis ferant ueritatis testimonium coram uobis, se prece uel precio, gracia, timore, odio uel amore a ferendo testimonio subtraxerint, nec non fautores, receptores et defensores predictorum fratrum, qui a uobis citati uel uocati, ut premittitur, coram uobis non comparuerint; eos insuper qui predictam uestram inquisicionem directe uel indirecte, publice uel occulte, per se uel alium seu alios, uel alio quoquo modo, presumpserint impedire, per censuram ecclesiasticam, [p. 7] appellacione postposita, compescatis, inuocato ad hec, si opus fuerit, auxilio brachii secularis. Quod si non omnes hiis exequendis potueritis interesse, septem, sex, quinque, quatuor uel tres, duo uidelicet de prelatis predictis cum altero saltem de aliis ea nichilominus exequantur. Datum Pictauis II Idus Augusti, pontificatus nostri anno tercio. Item fuerunt exhibite per dictos dominos commissarios octo alie littere apostolice consimilis tenoris in effectu cum precedenti. In quarum una de Remensi, in alia de Rothomagensi, in alia de Turonensi, in alia de Lugdunensi, in alia de Burdegalensi, in alia de Bituricensi, in alia de Narbonensi, et in alia de Auxitanensi ciuitatibus, diocesibus et prouinciis mencio habebatur. Item aliarum duarum litterarum exhibitarum tenores tales sunt: Clemens episcopus seruus seruorum Dei uenerabilibus fratribus uniuersis, archiepiscopis et episcopis, et omnibus aliis per nos ad infrascripta per regnum Francie deputatis, salutem et apostolicam benedictionem. Ut in negocio fratrum ordinis Templariorum comodius procedere ualeatis, uobis et singulis uestrum in prouincia Senonensi, uel in quibusuis aliis locis regni Francie in quibus ipsi Templarii detinentur, eciam si aliunde illuc adducti fuerint, ac uobis et commissariis in eodem negocio deputatis magis expediens fore uidebitur, inquirendi ac recipiendi probaciones quaslibet in eisdem prouincia et locis, non obstantibus quibuscumque litteris apostolicis, cuiuscumque tenoris existant, uobis concessis uel directis, per quas huiusmodi nostre concessionis explicacio posset quomodolibet impediri, iuxta priorum nostrarum continenciam litterarum, plenam concedimus, auctoritate presencium, facultatem.--Datum Auinione XI Kalendas Iunii, pontificatus nostri anno quarto. Clemens episcopus seruus seruorum Dei uenerabilibus fratribus [p. 8] uniuersis, archiepiscopis et episcopis, et omnibus aliis per nos ad infrascripta per regnum Francie deputatis, salutem et apostolicam benedictionem. Volentes ut negocium fratrum ordinis Templariorum debitum celeriter sorciatur effectum, uobis et singulis uestrum inquirendi et procedendi in eodem negocio, iuxta priorum apostolicarum uobis directarum continenciam litterarum, eciam extra prouincias et dioceses uestras, non obstante quod in predictis litteris dicitur contineri, quod ad certas uos conferatis prouincias, et ibi super huiusmodi negocio diligencius inquiratis ubi magis predicto negocio uideritis expedire, plenam concedimus, auctoritate presencium, facultatem. Volumus tamen, quod alios articulos in dictis nostris prioribus litteris annotatos diligencius obseruetis. Datum Auinione XI Kalendas Iunii, pontificatus nostri anno quarto. Item in quadam alia littera apostolica, directa domino regi Francie illustri, continebantur clausule infrascripte, quas clausulas dicti domini commissarii preceperunt de uerbo ad uerbum in presenti processu inseri. Principium autem dicte littere apostolice tale est: Clemens episcopus seruus seruorum Dei carissimo in Christo filio Philippo regi Francorum illustri salutem et apostolicam benedictionem. Prodierunt ex affluencia, etc. Item tenor dictarum clausularum talis est: Ad illud autem quod petebatur a prelatis eisdem, quod, cum maior pars Templariorum regni tui Parisius aut in Senonensi uel Turonensi prouinciis tenerentur, eis uidebatur expediens quod processus inquisicionis huiusmodi deberet in dicta prouincia Senonensi inchoari; tibi duximus respondendum, quod de nostra uoluntate procedit quod iidem prelati circa hoc agant quod melius in eodem negocio uiderint expedire. Petebatur eciam a prelatis eisdem, quod in eadem prouincia Senonensi uel alibi ubi dicti Templarii detinentur, et ubi prelatis et commissariis sepedictis uideretur, inquirere et probaciones recipere possent ab omnibus quos inuenirent ibidem, quamuis per litteras apostolicas eis missas oporteret ipsos ad alias transferre prouincias, quod [p. 9] necesse ipsis minime uidebatur, non obstante quod in eisdem litteris apostolicis super hoc directis aliud continetur. Ad quod respondemus quod id fieri uolumus, prout a prelatis petitur supradictis. Super eo eciam quod petebatur si inquisiciones et processus huiusmodi ab eisdem prelatis extra suas prouincias et dioceses, iuxta continenciam litterarum apostolicarum per nuncios tuos exhibitarum, eisdem fieri poterant et haberi, Excellencie tue duximus respondendum, ut, non obstante quod in litteris commissariorum ipsorum dinoscitur contineri, quod ad certas uadant prouincias, et ibi diligenter inquirant ubi magis dicto negocio uiderint expedire, inquirere possint, seruatis tamen aliis articulis in dictis litteris comprehensis, non obstante clausula illa uidelicet quod se transferant ad prouincias memoratas. Volumus igitur quod prelati regni tui in premisso negocio procedant iuxta responsiones supradictas, nullo allio mandato nostro super hoc expectato, ut negocium huiusmodi facilius et celerius ad finem debitum deducatur.--Item data dicte littere directe dicto domino Regi talis est: Datum Auinione II Nonas Maii, pontificatus nostri anno quarto. Item tenor dictarum litterarum excusatoriarum predicti prepositi Aquensis (in quibus a tergo erat eius sigillum impressum cum figura seu ymagine beate Marie et eius Filii, ac figura seu ymagine cuiusdam hominis subtus ymaginem beate Marie, flexis genibus complosisque manibus existentis, cum quodam scuto leonis figuram continente, retro dictum hominem situato, et talibus litteris uidelicet: S. GUILLELMI AQUENSIS ET APTENSIS PREPOSITI AC........ residuum uero ipsarum litterarum legi non poterat) talis est: Venerabilibus et discretis uiris, dominis et amicis suis carissimis, dominis Matheo Caragoli domini Pape notario et auditori reuerendi in Christo patris domini P. de Columpna Dei gracia sancte Romane ecclesie diaconi cardinalis, Guillelmus Agarni Aquensis et Aptensis prepositus, salutem in Eo qui est omnium uera salus. Cum sanctissimus in Christo pater dominus Clemens, sancte Romane ac uniuersalis ecclesie [p. 10] diuina prouidencia Papa quintus, uobis et michi specialiter commiserit quasdam inquisiciones per uos et me debere fieri contra Templarios, et super certis articulis eosdem Templarios et domos eorum contingentibus, et super quibusdam aliis, prout hec in litteris dicte commissionis et capitulis plenius continentur, que, ut credo, iam ad uestram noticiam peruenerunt; uerum, cum prefatus dominus Papa michi ante commissionem predictam commisserit specialiter et districte preceperit, in uirtute a me prestiti iuramenti et sancte obediencie, quod ego intendam diligenter et fideliter ad decimam colligendam, exigendam et recipiendam in prouinciis Arelatensi, Aquensi, Ebredunensi, Viennensi ac eciam Lugdunensi ab omnibus personis et locis ecclesiasticis, quibusdam tamen terris et personis exceptis, concessam per eum ad biennium illustri uiro domino Philippo principi Tharantino, ob causas racionabiles atque iustas, propter que sum multipliciter occupatus, sic quod ad commissa negocia uobis et michi per eundem dominum Papam in premissis nullo modo possum intendere in presenti; idcirco me uobis circa hec excusans, et confidens de legalitate et discrecione uestra, super predictis, si opus est, et in quantum de iure possum, commicto specialiter uices meas, supplicans et requirens quod in huiusmodi negociis uobis et michi commissis procedatis, mei absencia non obstante. Datum Aquis V die mensis Maii, anno Domini Mº CCCº nono. In cuius rei testimonium presentibus litteris sigillum meum apponendum duxi. Datum ut supra. Item sciendum est, quod supradicti domini Matheus sedis apostolice notarius, Iohannes Tridentinus et Iohannes Magalonensis archidiaconi asseruerunt, in presencia aliorum dominorum collegarum suorum et mei ac ceterorum notariorum et aliorum testium infrascriptorum, se pro certo et pro constanti audiuisse a reuerendis in Christo patribus dominis Stephano Dei gracia tituli sancti Ciriaci in Termis presbitero et P. de Columpna sancte Romane ecclesie diaconis cardinalibus, quod eis constabat ipsum esse ex causis legitimis excusatum. Item ad [p. 11] ostendendum quod dictus prepositus Aquensis sit legittime excusatus, preceperunt dicti domini commissarii inseri in presenti processu quamdam litteram reuerendi patris domini Berengarii Dei gracia tituli sanctorum Nerei et Archilei presbiteri cardinalis, cuius tenor talis est: Venerabilibus in Christo patribus, amicis suis carissimis, Dei gracia dominis E. Narbonensi archiepiscopo, G. Baiocensi, R. Lemouicensi et G. Mimatensi episcopis, ac honorabili uiro Iohanni de Monte Lauro archidiacono Magalonensi, Berengarius miseracione diuina tituli sanctorum Nerei et Archilei presbiter cardinalis, salutem et beniuolencie specialis affectum. Litteras uestras grata manu recepimus et inspeximus diligenter, et litteras quidem uestras, quas per nos presentari domino nostro summo Pontifici petiuistis, ei adhuc propter ipsius familiarium negociorum occupacionem, quibus idem dominus noster occupatus extitit, presentare nequiuimus. Verum tamen scire uos uolumus quod commissarii uestri in negocio Templariorum, iam XII diebus elapsis, de Romana curia recesserunt, excepto preposito Aquensi, qui se per suas litteras, quas deffert magister Matheus Caragolus domini Pape notarius, excusauit, ita quod iam in dicto negocio procedere poteritis ipsius prepositi absencia non obstante. Datum Auinione die VI Iulii. Cras erit consistorium, et presentabimus litteras uestras predictas domino nostro. Si uero aliquid aliud uobis mandare uoluerit, nos uobis significabimus per nostrum nuncium specialem. Item prefati domini Matheus sedis apostolice notarius et Iohannes archidiaconus Tridentinus, quibus antedictus prepositus Aquensis uidebatur commississe in dictis suis litteris uices suas, dixerunt et fuerunt protestati expresse et preceperunt inseri in presenti processu, quod non recipiebant commissionem seu subdelegacionem dicti prepositi Aquensis, nec ut eius commissarii uel ab eo subdelegati procedere intendebant. Et prefati eciam alii domini college eorum fuerunt protestati et preceperunt inseri in presenti processu, quod non intendebant recipere dictos dominum Matheum sedis apostolice [p. 12] notarium et Iohannem archidiaconum Tridentinum tanquam commissarios antedicti prepositi Aquensis seu subdelegatos ab eo, neque sicut concommissarios seu subdelegatos eiusdem prepositi Aquensis procedere cum eisdem. Post que supradicti domini commissarii et college, diligenti deliberacione inter se habita, decreuerunt predictum ordinem Templi, fratres eiusdem ordinis et omnes alios euocandos, fore citandos per totum regnum Francie, per eorum publicum citacionis edictum, cuius edicti tenor sequitur in hunc modum: Venerabilibus in Christo patribus, dominis Dei gracia...... archiepiscopo Senonensi, et eius suffraganeis, uicariis et officialibus eorumdem, miseracione eiusdem archiepiscopus Narbonensis, Baiocensis, Lemouicensis et Mimatensis episcopi, nec non Matheus de Neapoli maioris Caleti Rothomagensis sedis apostolice notarius, et Iohannes de Mantua Tridentine, et Iohannes de Monte Lauro Magalonensis ecclesiarum archidiaconi, una cum uenerabili uiro magistro Guillelmo Agarni Aquensi preposito, legittime excusato, cum illa clausula, Quod si non omnes, etc. ad infrascripta per sedem apostolicam specialiter deputati, salutem in Domino, et mandatis apostolicis humiliter, reuerenter et firmiter obedire. Ad uestram et pene omnium noticiam credimus peruenisse qualiter sanctissimus in Christo pater et dominus noster, dominus Clemens, diuina prouidencia Papa quintus, apostasie, heresis, ydolatrie et alia grauia, ac enormia et nephanda facinora, contra Templariorum fratres et ordinem suo apostolatui clamore ualido et publica ac creb[r]a infamia nunciata, occulis nequiens conniuentibus pertransire, sed descendens exemplo Domini et uidere ac experiri uolens si clamorem qui ad eum peruenerat opere perpetrassent, uocata et ascita coram ipso et eius sacro collegio de maioribus mediocribus et minoribus dicti ordinis multitudine copiosa, incepit per se ipsum ac quosdam fratres suos cardinales inquirere contra eos. Et quia in uniuersis mundi partibus, per quas idem ordo diffunditur ac fratres degunt ipsius, super hiis non poterat inquirere per [p. 13] se ipsum, ut sua iuxta doctrinam apostolicam aliis onera partiretur, personas prouidas et discretas in iure ac in facto expertas, ad inquirendum de predictis contra prefatum ordinem, ad diuersas decreuit mundi prouincias destinare; obtansque, tamquam zelator fidei orthodoxe, ut dicta inquisicio ad Dei honorem et fidei catholice firmitatem debitum sortiretur effectum, citauit peremptorie prefatum ordinem, et omnes et singulos fratres dicti ordinis qui pro ipso uellent respondere, quod in dicto termino (quem prefati inquisitores, ad hec, ut premittitur, per ipsum specialiter destinati, per eorum publicum citacionis edictum ducerent statuendum), ad dicendum coram eis de predictis omnibus ueritatem, ac deinde ipse ordo per ydoneos syndicos uel defensores coram ipso in generali concilio, quod congregari mandauit, comparere curarent, iustam dante Domino sentenciam uel ordinacionem apostolicam recepturi, et ut huiusmodi ad communem omnium personarum dicti ordinis deduceretur noticiam, eam in palacio apostolico Pictauensi publico, presente fidelium multitudine copiossa, in audiencia publica legi et publigari, nec non cartas membran[e]as citacionem continentes eamdem, in maioris ecclesie Pictauensis appendi et affigi fecit hostiis, ne hii quos ipsa citacio contingebat aliquam possent excusacionem pretendere, quod ad eos talis citacio non peruenerat, uel quod ignorassent eandem, prout predicta omnia in dicti domini Pape litteris plenius continentur. Cum igitur mandatum (secundum formam litterarum apostolicarum, quarum tenores uobis, sub sigillis reuerendi in Christo patris domini...... episcopi Parisiensis et eius curie destinamus, originalia penes nos, propter pericula et uiarum discrimina retinentes, cum opus fuerit, exhibenda) reuerenter exequi intendamus, uocamus et citamus peremptorie, auctoritate nobis tradite potestatis, per hoc publicum citacionis edictum, predictum ordinem Templariorum, fratres dicti ordinis et omnes euocandos, ut, prima die non feriata post festum beati Martini hyemalis, compareant coram nobis sufficienter Parisius in episcopali aula, hora prime, in premissis et ea contingentibus, prout iustum fuerit, processuri. Alioquin extunc ad contenta in dictis litteris [p. 14] apostolicis racione preuia procedemus, eorum absencia non obstante, dictum terminum pro tribus edictis et uno peremptorie, quia negocium periculosum est toti fidei orthoxe et celeritatem desiderat, et ex aliis causis iustis et legittimis, prefigentes. Porro ut hoc publicum nostre citacionis edictum ad predictorum ordinis fratrum ac omnium euocandorum et quorumcumque noticiam publicam deferatur, circumspectionis uestre prudenciam auctoritate apostolica requirimus, et in uirtute sancte obediencie districte iniungimus et mandamus, quatenus quam prius commode potueritis, faciatis dicte citacionis nostre edictum, cum ad uos peruenerit, publice ac solenniter fieri legi, recitari ac publicari clero et populo in cathedralibus, et magnis collegiatis ecclesiis, ac scolis ubi est studium generale, et curiis officialium uestrorum, ciuitatum et diocesium uestrarum, et in principalibus domibus eiusdem ordinis in dictis uestris ciuitatibus et diocesibus constitutis, et in locis in quibus fratres ipsius ordinis capti tenentur, de premissis omnibus et singulis facientes ad cautelam fieri publica munimenta [instrumenta?], que manu publica consignata uel sigillis autenticis communita, in dicto termino uel ante, per aliquem uestrum ydoneum certum et tutum nuncium, Parisius nobis uel nostrum alteri transmitatis, ita solerter super hiis uos habentes, quod de diligencia commendari, et de negligencia redargui minime ualeatis. Sane easdem litteras ipsarum reddi precipimus portitori, in omnes et singulos qui execucionem presencium litterarum directe uel indirecte, publice uel oculte, per se uel alium seu alios, turbare uel impedire quomodolibet, uel litteras nostras et dicti domini Parisiensis episcopi, quas idem lator secum defert, contra eius uoluntatem auferre uel detinere presumpserint, in hiis scriptis excommunicacionis sentenciam proferentes. In quarum testimonium sigilla nostra presentibus litteris duximus apponenda. Actum et datum Parisius die Veneris ante festum beati Laurencii, anno Domini Mº CCCº nono, indictione septima, pontificatus predicti domini nostri summi Pontificis anno quarto. Acta fuerunt hec anno predicto, die VIIIª intrante mense Augusti, Parisius in domibus monasterii sancte Genouefe, [p. 15] presentibus discretis uiris magistris Guillelmo de Chenaco canonico Parisiensi, Amisio de Aureliano archidiacono Aurelianensi, Chatardo de Pennauaria sancti Iuliani Lemouicensis, Falcone Balati Claromontensis, Petro de Chadaleu Enesiati Claromontensis, Raymondo Moreti sancti Honorati Parisiensis diocesis ecclesiarum canonicis, et Petro Raynaldi rectore ecclesie sancti Priuati de Chadeneto Mimatensis diocesis, et me Floriamonte Dondedei de Mantua notario publico infrascripto, ac Hugo[ne] Nicolai de Eugubio, Bernardo Filioli ecclesie Rausoliensis canonico Lemouicensi, Nicolao Constanciensi Baiocensis diocesis, ac Bernardo Humbaldi Barchinonensis diocesis, clerico Guillelmo Radulphi de sancto Floro Claromontensis diocesis, clericis, notariis publicis, quibus preceptum fuit per dictos dominos commissarios, quod redigeremus supradicta omnia et singula in processum, et quod de hiis conficeremus publica instrumenta. Post hec in crastinum prefati domini commissarii, in eodem loco congregati, deputauerunt infrascriptos nuncios, uidelicet Iohannem de Bosco ad prouinciam Senonensem, Iacomardum de Insula ad prouinciam Remensem, Robertum Bernardi ad prouinciam Rothomagensem, Colinum de Atrebato ad prouinciam Turonensem, Petrum Cochardi ad prouinciam Lugdunensem, Laurencium de Nanterre ad prouinciam Bituricensem et ad Aniciensem et Viuariensem episcopos, Iacobum de Paruocayo ad prouinciam Burdegalensem, Iohannem Pilauena ad prouinciam Narbonensem, Theobaldum de Andegauis ad prouinciam Auxitanam, qui a fidedignis de fidelitate commendati fuerunt eisdem, eorum certos et speciales nuncios, ad presentandum litteras supradictas, et ad exequendum alia ad presens negocium pertinentia, que a dictis dominis commissariis fuerint iniuncta eisdem. Qui dicti nuncii, tactis sacrosanctis Euangeliis, presentibus dominis commissariis supradictis, iurauerunt litteras eorumdem dominorum commissariorum diligenter, fideliter et quam prius comode poterunt, illis, quibus per eos dicte littere destinantur, presentare, et [p. 16] omnia fideliter, iuxta posse eorum, exequi, que a dictis dominis commissariis fuerint iniuncta eisdem. Et immediate dicti domini commissarii preceperunt tradi supradictis nunciis eorum iuratis patentes ipsorum licteras per dictas prouincias defferendas, predictum edictum continentes sub forma suprascripta, directa[s] domino archiepiscopo Senonensi et eius suffraganeo, mutatis duntaxat nominibus prouinciarum et prelatorum eorumdem. Acta fuerunt hec anno predicto, die nona intrantis mensis Augusti, Parisius in predictis domibus prefati monasterii, presentibus uenerabilibus uiris dominis G. de Flauacuria archidiacono Rothomagensi, Iohanne de Luperiis canonico sancti Pauli de sancto Dionisio, Aymone Choqueio rectore ecclesie sancti Quintini de Varenna Cenomanensis diocesis, P. de Chadeleu canonico Ensiati Claromontensis diocesis, et me Floriamonte Dondedei, Guillelmo Radulphi, Bernardo Filholi, Nicolao Constanciensi, Bernardo Umbaldi de Barchinona et Hugone Nicolai de Eugubio notariis publicis, quibus preceptum fuit per dictos dominos commissarios, quod redigeremus supradicta omnia et singula in processu, et quod de hiis conficeremus publica instrumenta. In ista pagina nichil scriptum est. In Dei nomine amen. Notum sit uniuersis ac singulis, quod cum reuerendi in Christo patres domini Dei gracia Narbonensis archiepiscopus, Baiocensis, Mimatensis et Lemouicensis episcopi, nec non et uenerabiles uiri domini Matheus de Neapoli maioris Caleti Rothomagensis sedis apostolice notarius, Iohannes de Mantua Tridentinus, et Iohannes de Monte Lauro Magalonensis archidiaconi, ad inquirendum contra Templariorum ordinem, in regno Francie, per sedem apostolicam, una cum uenerabili uiro magistro Guillelmo Agarni preposito Aquensi, legittime excusato, cum illa clausula, Quod si non omnes, etc. deputati, ad execucionem mandati apostolici facti eisdem procedere intendentes, uocassent et citassent peremptorie, auctoritate eis tradite potestatis, per publicum citacionis edictum, anno Domini Mº CCCº nono, die [p. 17] Veneris ante festum beati Laurencii, predictum ordinem Templariorum, fratres dicti ordinis et omnes euocandos, ut prima die non feriata post festum beati Martini hyemalis tunc instans, comparerent sufficienter coram eis Parisius in episcopali aula, hora prime, super contentis in commissione facta eisdem, prout iustum esset, processuri, alioquin ex tunc ad contenta in litteris commissionis eis facte procederent preuia racione, eorum absencia non obstante; requisiuissent insuper dicti domini commissarii uolentes, ut publicum dicte citacionis eorum edictum ad predictorum ordinis fratrum et omnium euocandorum et quorumcumque noticiam publicam deferretur, per patentes litteras eorumdem uniuersis archiepiscopis et episcopis regni Francie, uicariis et officialibus eorumdem, et in uirtute sancte obediencie districte auctoritate apostolica iniunxissent et mandassent eisdem, quatenus, quam prius comode possent, facerent predicte citacionis edictum, (quod edictum per certos et iuratos nuncios per patentes litteras sub sigillis eorum, et transcriptum seu copiam commissionis eis facte sub sigillis uenerabilis patris domini Parisiensis episcopi ac eius curie Parisiensis sigillatas misserunt eisdem) cum ad eos perueniret, publice ac sollempniter fieri legi, recitari et publicari clero ac populo in cathedralibus, et magnis collegiatis ecclesiis, et scolis ubi est studium generale, ac curiis officialium suorum, ciuitatum et diocesium eorumdem, et in principalibus domibus eiusdem ordinis in dictis suis ciuitatibus et diocesibus constituitis, ac in locis in quibus fratres ipsius ordinis capti tenebantur, mandassent eciam dicti domini commissarii predictis archiepiscopis et episcopis, uicariis et officialibus eorumdem, quod de premissis omnibus et singulis facerent fieri ad cautelam publica instrumenta, que, manu publica consignata uel sigillis autenticis communita, transmitterent in dicto termino uel ante per aliquem ydoneum ac certum nuncium Parisius dictis dominis commissariis uel alteri eorumdem, prout de predictis omnibus et singulis plenius constat per litteras eorumdem dominorum commissariorum, in processu huius negocii prius habito de uerbo ad uerbum registratas. Adueniente termino supradicto, uidelicet in crastinum predicti [p. 18] festi beati Martini, quod crastinum fuit die Mercurii XIIª die intrante mense Nouembris, supradicti domini archiepiscopus Narbonensis, Baiocensis, Mimatensis et Lemouicensis episcopi, ac dominus Iohannes de Mantua archidiaconus Tridentinus, conuenerunt Parisius in dicta aula episcopali. Et cum supradictus dominus Matheus de Neapoli et dictus dominus Iohannes de Monte Lauro Magalonensis archidiaconus tunc abessent, eidem domini commissarii, causam absencie eorumdem scire uollentes, miserunt me notarium infrascriptum et alios notarios infrascriptos ad domum, quam dictus dominus Matheus Parisius inhabitabat, ad inquirendum si esset ibidem. Qui non fuit in ea inuentus, nam erat, (sicut quidam eius domicellus, nomine Franciscus Chicus, in predicta domo existens, retulit) cum uenerabili uiro domino Gaufredo de Plexeio sedis apostolice notario, apud Valles Parisiensis diocesis, tamen quoad predictum diem non uenit, idem dominus Matheus se per eius patentes litteras, quarum tenor infra subicitur, excusauit. Eisdem autem dominis commissariis in predicta aula existentibus fuerunt presentate littere supradicti domini Iohannis archidiaconi Magalonensis, quarum excusacionis tenor infra subicitur. In quibus quidem litteris dictus dominus archidiaconus Magalonensis notificabat eisdem, quod procederent in negocio supradicto, eius absencia non obstante, cum, impediente infirmitate, que ipsum uenientem de terra sua ad dictum terminum in itinere arripuerat, dicto termino interesse non posset. Cum autem dicti domini Narbonensis archiepiscopus, Baiocensis, Mimatensis et Lemouicensis episcopi, ac Iohannes de Mantua archidiaconus Tridentinus, expectassent in dicta aula episcopali diu, post horam tercie, et maior missa, que post terciam cantatur, esset in ecclesia beate Marie celebrata, nullusque pro dicto ordine uel fratribus eiusdem ordinis seu aliis euocatis compareret, nec comparuisset dicta die ibidem coram eis, fecerunt uocari coram se Iohannem, dictum Alladent, apparitorem iuratum curie officialis Parisiensis, et fecerunt [p. 19] iurare eumdem, quod eorum mandata fideliter exequeretur. Cui preceperunt, quod alta uoce proclamaret in dicta aula et ecclesia, in ianua maiori dicte aule, uersus curiam dicti officialis Parisiensis, et intus in curia ipsius officialis, quod si aliquis erat, qui pro dicto ordine Templi, uel fratribus ipsius ordinis, aut aliis per ipsos dominos commissarios per dictum publicum eorum citacionis edictum uocatis et citatis, uellet comparere, uel aliquid dicere coram eis, accederet ad eos, quia parati erant benigne audire eosdem et facere quod erat faciendum. Quod preceptum idem apparitor extitit executus, et de dicta execucione fecit relacionem eisdem. Qua relacione audita, cum nullus compareret coram eis, idem domini commissarii deliberauerunt inter se, et decreuerunt per eos esse de benignitate adhuc expectandum, continuantes et prorogantes assignacionem huius termini ad id ad quod fuerat assignatus usque in crastinum hora prime. Quam continuacionem, expectacionem et prorogacionem preceperunt, et fecerunt alta uoce proclamari et publicari per dictum apparitorem in dicta aula episcopali, et in eius porta maiori, et curia officialis predicti. De quibus uoluerunt et preceperunt dicti domini commissarii per me Floriamontem Dondedei et alios notarios infrascriptos fieri publicum instrumentum. Sane tenor predicte littere domini Mathei de Neapoli talis est: Venerabilibus in Christo patribus, dominis Dei gracia Narbonensi archiepiscopo, Baiocensi, Mimatensi et Lemouicensi episcopis, ac uenerabilibus uiris dominis Iohanni de Mantua Tridentine, et Iohanni de Monte Lauro Magalonensis ecclesiarum archidiaconis, dominis et amicis carissimis, in facto Templariorum, a sanctissimo in Christo patre et domino Clemente diuina prouidencia papa V, una nobiscum inquisitoribus deputatis, Matheus Caragoli de Neapoli domini Pape notarius in salutis auctore hominis ut usque salutem. Cum die Mercurii post festum beati Martini, XII mensis Nouembris, propter necessarias et legitimas causas personam nostram specialiter contingentes, ad execucionem inquisicionis contra Templariorum ordinem interesse absque nostro magno [p. 20] dispendio nequeamus, nos uobis primitus excusantes, potestatem concedimus, ut in dicto negocio ea die procedere ualeatis nostra absencia non obstante. In testimonium nostrum et uestrum presentes litteras munientes nostri appensione sigilli. Datum apud Valles prope Parisius, anno Domini Mº CCCº nono. In festiuitate beati Martini hyemalis. Item tenor littere excusatorie predicti archidiaconi Magalonensis talis est: Reuerendis in Christo patribus, dominis Dei gracia Narbonensi archiepiscopo, Baiocensi et Mimatensi episcopis, ac uenerabilibus uiris dominis Matheo de Neapoli maioris Caleti Rothomagensis domini Pape notario, Iohanni de Mantua Tridentine ecclesiarum archidiaconis, Iohannes de Monte Lauro Magalonensis archidiaconus, in negocio inquisicionis super statu ordinis Templariorum una cum eis a sede apostolica deputatus, salutem prosperam et felicem, cum omni reuerencia et honore. Paternitati et ueneracioni uestre sit presentibus manifestum, quod propter debilitatem persone mee ex infirmitate ac discrasia corporis procedentem, iter arreptum tempore competenti ueniendi Parisius continuare non potui, ut uobiscum essem loco et die concorditer assignatis ad procedendum in negocio prelibato, et idcirco habeat me uestra paternitas et dominacio excusatum, et in ipso negocio procedatis, mei absencia non obstante, scientes quod, resumtis uiribus, Deo propicio, ad uos ueniam, continuatis dictis et gressibus, Christo duce, una uobiscum, iuxta mandatum apostolicum uobis et mihi iniunctum, quantum diuina clemencia condonabit, in ipso negocio processurus. In quorum omnium testimonium sigillum meum duxi presentibus apponendum. Datum Beniassi super Ligerim decima die mensis Nouembris, anno Domini Mº CCCº nono. Acta fuerunt hec supradicta per dictos dominos commissarios in supradicta aula episcopali, anno et die predictis, presentibus uenerabilibus et discretis uiris magistris Amisio de Aurelianis [p. 21] archidiacono Aurelianensi, Guaufredo dicto Chalox canonico ecclesie Perronensis, dominis P. de Chadeleu Enesiati, Fulcone Balati, ac Guillelmo Urdrini Claramontensium ecclesiarum canonicis, Iohanne Grandis de Romergueria Ruthenensis, et Petro Raynaldi de Chadeneto Mimatensis diocesium, ecclesiarum rectoribus, et pluribus aliis in dicta aula existentibus, ac me Floriamonte Dondedei de Mantua clerico, notario publico et discretis uiris magistris Bernardo Filioli Lemouicensi, Hugone Nicolai de Eugubio, Nicolao Constanciensi, Guillelmo Radulphi Claramontensi, et Bernardo Humbaldi notariis publicis, ad hoc specialiter uocatis et rogatis. Item alie littere excusatorie predicti domini prepositi Aquensis, qui se iterato aliis dominis, eius concommissariis memoratis, excusauit. Tenor sequitur in hec uerba: Reuerendis in Christo patribus, et dominis suis carissimis, dominis Dei gracia Narbonensi archiepiscopo, Baiocensi, Lemouicensi et Mimatensi episcopis, nec non uenerabilibus et discretis uiris dominis et magistris Matheo de Neapoli sedis apostolice notario maioris Caleti Rothomagensis, Iohanni de Mantua Tridentine, et Iohanni de Monte Lauro Magalonensis ecclesiarum archidiaconis, una nobiscum a domino nostro summo Pontifice in negocio inquisicionis faciende contra ordinem milicie Templi in regno Francie deputatis, G. Agarni Aquensis et Aptensis prepositus, salutem, cum sincera in Domino caritate et reuerencia quanta potest. Noscat uestra discrecio, quod [cum] nos, pluribus arduis et ineuitabilibus negociis maxime per prefatum dominum nostrum summum Pontificem nobis impositis impediti, nequeamus intendere ad negocium supradictum, nos uobis in ipso negocio totaliter excusamus, precipue quia iam predictus dominus noster summus Pontifex nos habuit totaliter excusatos. In cuius rei testimonium presentes litteras sigilli nostri pendentis munimine fecimus communiri. Datum Aquis nona die mensis Septembris, anno Domini Mº CCCº nono. Post hec, in crastinum, uidelicet die Iouis post predictum [p. 22] festum beati Martini, supradicti domini archiepiscopus Narbonensis, Baiocensis, Mimatensis et Lemouicensis episcopi, et domini Mathei de Neapoli domini Pape notarius, et Iohannes archidiaconus Tridentinus, conuenerunt in dicta episcopali aula, et cum in ea diu post horam tercie expectassent, ac maior missa in ecclesia beate Marie celebrata esset, nullusque pro dicto ordine, uel fratribus eiusdem ordinis seu aliis euocatis, compareret nec illa die comparuisset coram eis, preceperunt eidem apparitori, quod alta uoce proclamaret, sicut fecerat in die precedenti. Qui quidem apparitor alta uoce proclamauit in dicta aula, et eius maiori ianua, ac eciam in curia officialis predicti, quod si aliquis erat, qui pro dicto ordine Templi, uel fratribus eiusdem ordinis aut aliis per ipsos dominos commissarios per dictum publicum eorum citacionis edictum uocatis et citatis, uellet comparere, uel aliquid dicere coram eis, accederet ad eos, quia parati erant benigne audire eundem et facere quod esset faciendum. Quod preceptum idem apparitor extitit executus, et de dicta execucione fecit relacionem eisdem. Qua relacione audita, cum nullus compareret coram eis, idem domini commissarii deliberauerunt inter se, et decreuerunt per eos esse de benignitate amplius expectandum, continuantes ac prorogantes assignacionem huius termini ad id ad quod fuerat assignatus usque in crastinum hora prime. Quam continuacionem, expectacionem et prorogacionem preceperunt, et fecerunt alta uoce proclamari per dictum apparitorem in dicta aula episcopali, et in eius porta maiori et curia officialis predicti. De quibus omnibus uoluerunt et preceperunt dicti domini commissarii per me Floriamontem et alios notarios infrascriptos fieri publicum instrumentum. Post hec, in crastinum, uidelicet die Veneris, etc. (_Même aiournement que dessus._) Post hec, in crastinum, uidelicet die Sabati, etc.--Post hec, die Lune, etc.--Post hec, in crastinum, uidelicet die Martis [p. 23] proxima, in octabis festi beati Martini, etc. (_Mêmes aiournements que dessus._) Item sciendum est, quod, cum in predicta die Martis et in precedentibus diebus, prefati domini commissarii et inquisitores uidissent et examinassent multas litteras plurium archiepiscoporum et episcoporum, in quibus rescribebant dicti prelati, uel uicarii aut officiales eorumdem, se publicasse prefatum edictum citacionis et uocacionis memorati ordinis Templi, fratrum eiusdem et aliorum euocandorum, et inuenissent dicti domini inquisitores aliquos ex predictis archiepiscopis et episcopis, uicariis et officialibus eorumdem, satis sufficienter executos fuisse mandatum eis factum de publicacione predicti edicti, et satis sufficienter eis super hec rescripsisse; alios uero reperiissent minus sufficienter et minus plene fuisse executos, et minus plene et confusse rescripsisse eisdem; a pluribus autem archiepiscopis, episcopis, uicariis et officialibus eorumdem nullam recepissent dicti domini commissarii et inquisitores certitudinem nec responsionem, si et qualiter edictum publicauerant supradictum; cum eciam ex parte uenerabilis patris domini episcopi Parisiensis adhuc sufficientem rescriptionem non recepissent, miserunt dicti domini commissarii et inquisitores, dicta die Martis, ante continuacionem, prorogacionem et expectacionem predictas, factas usque ad diem Sabati subsequentem, litteras sub sigillis suis, continencie infrascripte, quas uoluerunt inseri in processu. Dictarum litterarum tenor talis est: E. miseracione diuina Narbonensis archiepiscopus, G. Baiocensis, R. Lemouicensis et G. Mimatensis episcopi, nec non Matheus de Neapoli maioris Caleti Rothomagensis sedis apostolice notarius, Iohannes de Mantua Tridentine, et Iohannes de Monte Lauro Magalonensis ecclesiarum archidiaconi, una cum uenerabili uiro magistro Guillelmo Agarni Aquensi preposito, legittime excusato, cum illa clausula, Quod si non omnes, etc. ad infrascripta per sedem apostolicam specialiter deputati, uenerabili patri domino G. Dei gracia Parisiensi episcopo [p. 24] salutem, et mandatis apostolicis reuerenter et firmiter obedire. Dudum omnibus archiepiscopis et episcopis regni Francie, uicariis et officialibus eorumdem scripsisse meminimus, et mandasse, quod, cum nos, ad inquirendum contra totum Templariorum ordinem in regno Francie deputati, uocauissemus et citauissemus peremptorie, auctoritate nobis tradite potestatis, per publicum citacionis edictum, predictum ordinem Templariorum, fratres dicti ordinis et omnes euocandos, ut prima die non feriata post festum beati Martini hyemalis tunc instantem comparerent sufficienter coram nobis Parisius, in episcopali aula, hora prime, in premissis et ea tangentibus, prout iustum esset, processuri; et quod dicti archiepiscopi, episcopi, uicarii seu officiales eorumdem predictum publicum nostre citacionis edictum facerent publice ac solempniter fieri legi, recitari et publicari clero et populo, in cathedralibus, et magnis collegiatis ecclesiis, et scolis ubi est studium generale, ac curia officialium suorum, ciuitatum et diocesium eorumdem, et in principalibus domibus eiusdem ordinis in dictis suis ciuitatibus et diocesibus constitutis, ac in locis in quibus fratres ipsius ordinis capti tenentur, et quod de premissis facerent fieri publica instrumenta, que nobis ante dictum terminum, uel saltim in ipso termino destinarent, prout hec et alia in dictis nostris litteris plenius continentur. Porro cum uos de execucione dicti mandati nostri nos nondum certificaueritis, et nos de benignitate post dictum terminum expectauerimus, et adhuc expectemus, et expectare intendimus quantum nobis uidebitur, uos requirimus, uobisque in uirtute sancte obediencie auctoritate apostolica districte iniungimus et mandamus, quatenus si qua facienda restant, quod perficiatis celeriter, et expectacionem nostram predictam insinuare et publicare, nosque, quam prius comode potueritis, de hiis que feceritis certificare curetis, et si aliqui ex dictis fratribus dicant se uelle aliquid dicere pro ordine supradicto, requiratis seu requiri faciatis gentes regias et custodes eorumdem, ut quandocumque ad nos uenire uoluerint pro premissis, sub fide certa et tuta custodia ad nos in dicta uestra aula episcopali Parisius personaliter adducant eosdem, ut [p. 25] in negocio nobis commisso procedatur, prout fuerit racionis. Nec uolumus uos latere, quod contra fratres singulares dicti ordinis, et de hiis que ipsos tanquam singulares personas tangunt, non intendimus inquirere contra eos, sed duntaxat contra ordinem supradictum, iuxta traditam nobis formam. Nec fuit nostre intencionis, nec est, quod aliqui ex eis uenire cogantur seu teneantur, sed solum si qui uoluntarie uenire uoluerint, uenire ualeant pro premissis. In quorum testimonium sigilla nostra presentibus litteris duximus apponenda. Actum et datum Parisius, in dicta aula episcopali, XVIIIª die Nouembris, anno Domini Mº CCCº nono, indictione octaua, pontificatus sanctissimi patris, domini nostri, domini Clementis diuina prouidencia Pape quinti, anno quinto. Post hec, dicta die Sabati, que fuit uicessima secunda die[s] mensis Nouembris predicti, domini commissarii et inquisitores conuenerunt ad aulam predicti domini Parisiensis episcopi. Qui quidem dominus Parisiensis episcopus, inibi ueniens personaliter, ad eosdem asseruit, prout dicti domini commissarii postea dixerunt, se personaliter iuisse ad loca in quibus Magister maior dicti ordinis Templariorum, et frater Hugo de Payraudo uisitator dicti ordinis in Francia, et quidam alii ex fratribus dicti ordinis, tenebantur capti, et quod eis fecerat legi in Latino, et exponi cum diligencia in uulgari, litteras originales apostolicas bullatas, quibus mandabatur dictis dominis commissariis, quod inquirerent contra dictum ordinem Templi, et eciam litteras dictorum dominorum commissariorum, in quibus per predictum citacionis edictum citauerant predictum ordinem Templi, fratres eiusdem et omnes alios euocandos ad primam diem iuridicam post festum beati Martini nuper lapsum, et in quibus mandauerat archiepiscopis et episcopis regni Francie, uicariis et officialibus eorumdem, quod publicarent citacionis eorum edictum in locis in quibus fratres ipsius ordinis capti tenebantur, et in aliis certis locis, et eciam alias litteras eorumdem dominorum commissariorum supra registratas, eidem domino [p. 26] episcopo Parisiensi directas. Retulit eciam dictus dominus Parisiensis episcopus eisdem dominis commissariis, quod supradicti Magister ordinis Templi, et uisitator, ac quidam alii ex fratribus dicti ordini Templi, lectis et expositis eis litteris supradictis, responderunt se uelle uenire ad presenciam predictorum dominorum commissariorum, et aliqui ex ipsis fratribus expresse dixerunt, quod uolebant defendere ordinem supradictum. Dixit eciam prefatus dominus episcopus Parisiensis, quod quasdam personas ydoneas ex suis miserat ad diuersa loca in quibus multi ex fratribus predicti ordinis in ciuitate et diocesi Parisiensibus capti tenebantur, ad publicacionem commissionis facte eisdem dominis inquisitoribus et edicti citatorii ipsorum dominorum commissariorum faciendam fratribus supradictis, et faceret eisdem dominis commissariis fidem per publica documenta qualiter ipse et sui, et in quibus locis, edictum publicauerunt supradictum, et si quid et quid responsum fuerit per fratres ipsius ordinis ad quorum noticiam publicacio deuenerat supradicta. Quibus intellectis, supradicti domini commissarii preceperunt uenerabili uiro domino Philippo de Voheto preposito ecclesie Pictauensis, et prouido uiro Iohanni de Iamuilla hostiario domini regis Francorum illustris, deputatis ad custodiam predictorum Templariorum, coram se uocatis, quod supradictos Magistrum, et uisitatorem, et omnes alios qui responderant et adhuc dicebant se uelle deffendere ordinem supradictum, uel pro predictis uenire ad presenciam eorumdem, adducerent ad dictos dominos commissarios, sub tuta et fida custodia, quandocumque et quocienscumque propter premissa dicti Magister et uisitator et alii supradicti uenire uellent ad presenciam eorumdem dominorum commissariorum. Quod responderunt antedicti prepositus Pictauensis et Iohannes de Iamuilla prompte et integraliter se facturos. Eadem die Sabati, supradictis dominis commissariis existentibus in camera episcopali et pro tribunali sedentibus, uenit quidam in habitu seculari ad presenciam eorumdem, qui dicebatur uenire pro facto [p. 27] dictorum Templariorum. Interrogatus ab eis de nomine, condicione et causa aduentus eiusdem, respondit quod uocabatur Iohannes de Melot, et quod erat diocesis Bisuntinensis, et exhibuit quoddam sigillum in quo predictum nomen uidebatur esse scultum, quod sigillum asserebat esse suum. Dixit eciam se fuisse de ordine Templi, et habitum eiusdem ordinis decem annis portasse, et se exiuisse de eodem ordine, et quod nunquam, in anima et fide sua iurans, uiderat nec audiuerat, nec sciuerat aliquod malum de ordine supradicto. Dixit eciam, quod uenerat ad dictos dominos commissarios, paratus facere et sigillare quicquid uellent. Interrogatus a dictis dominis commissariis si uenerat ad defendendum dictum ordinem Templi, et si uolebat eum defendere quod diceret eis, quia parati erant benigne audire eumdem, respondit quod non uenerat nisi ad illa que supradixit, et quod uolebat scire quod fieret de ordine supradicto, et quod nolebat defendere ordinem supradictum, instans penes ipsos dominos commissarios, quod ordinarent de eo illud quod uellent, et quod facerent sibi ministrari uitam, cum pauper esset. Et quia fuit uisum eisdem dominis commissariis, ex aspectu et consideracione persone sue, actuum, gestuum et loquele, quod erat ualde simplex, uel fatuus et non bene compos mentis sue, non processerunt ulterius cum eodem, sed suaserunt quod iret ad predictum dominum episcopum Parisiensem, ad quem pertinebat recipere tales fratres fugitiuos in sua diocesi Parisiensi, et quod sibi exponeret factum suum, et ipse benigne audiret eumdem, et de eo disponeret et ordinaret, ut ex[is]timabant, quoad uictum et alia, quod seruatur in aliis fratribus dicti ordinis fugitiuis, et sic recessit ad presenciam eorumdem. Eadem die supradicti prepositus Pictauensis et Iohannes de Iamuilla, custodes predictorum Templariorum, adduxerunt ad presenciam eorumdem dominorum commissariorum sex Templarios infrascriptos, uidelicet: fratrem Geraldum de Caus militem Ruthenensis diocesis, fratrem Raynerium de Larchant, fratrem Reginardum de Trambeyo presbiterum, fratrem [p. 28] Theobaldum de Basimont, fratrem Radulphum de Salicibus, et fratrem Nicolaum Cretis, qui dixerant, publicato eis citatorio edicto, se uelle uenire ad presenciam dictorum dominorum commissariorum. Qui interrogati a dictis dominis commissariis sigillatim, ac singulariter, ac diuisim, de causa aduentus eorum, et si uolebant ordinem defendere supradictum, responderunt ut sequitur. Frater Geraldus, miles predictus, respondit, interrogatus de causa aduentus sui, se uenisse quia credebat, propter uerba quedam, [que] fuerant dicta per dictum dominum Parisiensem et alios in publicacione dicti edicti, quod supradicti domini commissarii uellent quod ipse ueniret ad presenciam eorumdem, et quod uellent informari ab eo de factis dicti ordinis, uel inquirere ab eodem unde uenerat, paratus eis respondere prout sibi uideretur, si de aliquo uellent interrogare eum uel certificari ab eo. Cui dictum fuit per dictos dominos commissarios, quod ipsi nullum uocabant uocacione necessaria per predictum suum edictum, nec erat intencio eorum quod aliquis cogeretur uenire coram eis ad presens, et quod non inquirebant contra singulares personas, nec de facto singularium personarum, sed contra ordinem, et quod per dictum edictum non uocauerant adhuc aliquos ad testimonium, sed ut uenirent, si uolebant defendere ordinem antedictum, quia parati erant eos audire, prout racio suaderet. Interrogatus autem utrum ipse uolebat dictum ordinem defendere, respondit finaliter, post multa uerba, quod simplex miles, sine equis, armis et terra, erat, et non posset nec sciret ipsum ordinem defendere. Reliqui autem quinque de causa aduentus eorum interrogati, responderunt in effectu idem sicut predictus frater Geraldus, et dixerunt quod nolebant defendere ordinem supradictum, quia simplices erant, et quia non possent nec scirent ipsum ordinem defendere. Eadem die frater Hugo de Payraudo miles, uisitator dicti ordinis [p. 29] in Francia, adductus ad presenciam dictorum dominorum commissariorum per supradictos prepositum Pictauensem et Iohannem de Iamuilla, interrogatus de causa aduentus eiusdem, et si uolebat defendere ordinem supradictum, respondit quod ipse uenerat ad presenciam eorumdem ad uidendum eos, quia dictus dominus Parisiensis episcopus dixerat sibi, quod placebat eisdem dominis commissariis quod uenirent ad eos quicumque uellent pro facto dicti ordinis, et uenerat eciam ad rogandum eos, ut insisterent penes dominos Papam et Regem quod bona dicti ordinis non dissiparentur nec consumarentur, sed conseruarentur et aplicarentur in subsidium Terre sancte, ad quod ab inicio fuerant deputata. Dixit eciam se fuisse locutum plura de statu dicti ordinis personaliter predicto domino Pape et tribus cardinalibus missis ad inquirendum cum eo et cum aliis, et adhuc erat paratus dicere quando esset in presencia dicti domini Pape; unde nolebat alia dicere coram dominis commissariis supradictis tunc. Et ipsi obtulerunt quod parati erant eum audire, prout racio suaderet, si uolebat defendere ordinem supradictum. Et cum diceret tunc se alia non dicturum, fuit ei data licencia redeundi ad locum unde uenerat. Eadem die Sabati peruenit ex quorumdam secreto relatu ad noticiam quorumdam ex dictis dominis commissariis quosdam homines esse detentos Parisius, qui dicebantur uenisse Parisius pro facto dictorum Templariorum, et ut defenderent ordinem memoratum. Unde cum hoc fuisset per illos qui secrete predicta audiuerant aliis dominis collegis eorum reseratum, deliberacione habita inter eos, fecerunt uenire ad presenciam eorumdem magistrum Iohannem de Plublaueh prepositum Castelleti Parisiensis; et cum diligenter interrogatus fuisset per eos si in prisione sua habebat uel tenebat aliquos qui dicerentur uenisse ad defensionem ordinis uel pro facto ipsius ordinis Templariorum, respondit se habere septem homines in prisione sua, quos ceperat in habitu laicali, de mandato aliquorum curialium domini Regis, quibus curialibus fuerat relatum quod predicti homines erant Templarii fugitiui, [p. 30] et quod uenerant Parisius, mutato habitu, cum pecunia ad querendum aduocatos et consiliarios et ad inuestigandum quid fiebat de facto ordinis antedicti, et quod idem prepositus inquisiuerat cum duobus ex ipsis, quos eciam subposuerat questionibus, et non inuenerat ita esse sicut fuerat relatum. Cui fuit preceptum per dominos commissarios memoratos, quod immediate eos adduceret ad presenciam eorumdem. Et cum adducti fuissent coram eis in habitu seculari, fuerunt omnes et singuli diligenter et singulariter interrogati de nominibus, condicione et causa aduentus eorum, et si uolebant defendere ordinem supradictum, per quos fuit responsum ut sequitur. Primus ex dictis septem, de nomine suo interrogatus, respondit quod uocabatur Petrus de Sornayo, et quod erat diocesis Ambianensis. Requisitus de condicione sua, respondit quod fuerat de ordine dictorum Templariorum per tres menses ante capcionem eorumdem, et quod exiuerat et aufugerat a dicto ordine per quindecim dies ante capcionem fratrum; sed in fide sua et periculo anime, nihil peruersum et malum sciuerat nec audiuerat pro uero de ordine antedicto. Requisitus de causa aduentus sui, respondit se uenisse Parisius ad lucrandum unde uiueret et querendum seruicium, quia pauper, inobs et ignobilis erat. Item interrogatus si uenerat ad defendendum dictum ordinem, et si uolebat eum defendere, respondit quod non. Secundus, requisitus de nomine suo, dixit se uocari Robertum Anglicum diocesis Ambianensis, et tercius, qui dixit se uocari Nicolaum de Sartis Cameracensis diocesis, et quartus, qui dixit se uocari Escalinum de Tornaco, et quintus, qui dixit se uocari Henricum Clerici, et sextus, qui dixit se uocari Iohennetum de Cameraco, et septimus, qui dixit se uocari Henquinum Villane de Pretano, diligenter requisiti quare uenerant Parisius et si uolebant dictum ordinem defendere, responderunt precisse quod non uenerant Parisius ad defendendum ipsum ordinem, et quod [p. 31] ipsum nolebant defendere, nec fuerant ad hoc missi, nec mandatum a quoquam receperant de dicta defensione facienda. Verumtamen Henquinus et Nicolaus predicti dixerunt, quod fuerant olim in seruicio quorumdam Templariorum de commitatu Hanonie, et missi ab eis, ut inuestigarent quod fieret Parisius de facto ipsorum Templariorum et quod refferrent postmodum eis. Cum autem supradicti septem constanter assererent, quod nolebant ordinem defendere supradictum, licet predicti domini commissarii offerrent eis quod parati erant benigne audire eosdem, et quod secure, si uolebant dictum ordinem defendere, ipsum defenderent, et quicquid uellent dicerent pro ordine supradicto, et essent persone de quibus non erat uerisimile quod pro defensione dicti ordinis uenissent, licenciauerunt eos a presencia eorumdem, dicentes predicto preposito Castelleti, quod ipsos uel quoscunque alios uolentes accedere ad presenciam dictorum dominorum commissariorum et pro defensione dicti ordinis uel aliis aliquod proponere coram eis, nullatenus impediret, nec ab aliis permitteret quomodolibet impediri. Et predictus prepositus Castelleti dixit se pariturum in hoc mandatis eorum, et de uoluntate et assensu domini Guillelmi de Marsili militis Regis, qui a dictis dominis commissariis propter premissa uocatus et in presencia eorum constitutus dixit, quod ipse mandauerat quod dictus prepositus Castelleti caperet quosdam Templarios fugitiuos, qui dicebantur incedere in habitu seculari per Parisius, sed non nominatim predictos captos, ut dicti domini commissarii uel ordinarii de eis, cum capti essent, ordinarent quicquid uellent, non ut ipse eorum officium impediret uel aliquis a defensione ipsius ordinis retraheret. Liberari preceperunt supradictos, dixerunt tamen dicti domini commissarii, quod supradictus Petrus de Sornayo, qui dixerat se fuisse de ordine Templariorum, duceretur ad dominum episcopum Parisiensem, ut ipse de eo ordinaret ut esset faciendum. Quibus peractis, fecerunt per dictum aparitorem publice proclamari, sicut fecerat diebus precedentibus, quod erant parati audire si [p. 32] essent aliqui, qui uellent coram eis comparere pro dictis ordine Templi uel fratribus ipsius ordinis aut aliis euocatis. Et cum nullus compareret, de benignitate continuauerunt et prorogauerunt dictum terminum usque ad diem Lune sequentem, hora prime; de quibus omnibus, etc. ut supra. Post hec, dicta die Lune, que fuit XXIIIIª dies mensis Nouembris, conuenerunt predicti domini commissarii ad prefatam aulam episcopalem, et cum ibi expectassent quasi usque ad horam meridiei, et maior missa in ecclesia beate Marie celebrata esset, et nullus coram eis compareret, licet per dictum aparitorem fuisset, prout in diebus precedentibus, proclamatum quod comparerent si qui essent, qui uellent pro dicto ordine fratribus et aliis euocandis aliquid dicere, quia parati erant eos audire et facere quod esset faciendum, continuauerunt et prorogauerunt istum terminum ad id ad quod supra assignatus fuerat usque ad diem Mercurii proximo subsequentem, hora prime, et usque ad dictam diem et horam decreuerunt esse expectandum; de quibus omnibus, etc. ut supra. Post hec, die Mercurii supradicta, que fuit XXVIª mensis Nouembris, congregatis dictis dominis commissariis in camera existente post dictam aulam episcopalem, fuit per supradictos prepositum Pictauensem et Iohannem de Iamuilla adductus ad presenciam eorumdem dominorum commissariorum frater Iacobus de Molayo, Magister maior predicti ordinis Templariorum. Qui, ut supradictum est in processu, lecto sibi citacionis edicto per dictum Parisiensem episcopum, responderat se uelle uenire ad presenciam dictorum dominorum commissariorum. Requisitus per eosdem dominos commissarios si uolebat ordinem defendere supradictum uel pro eo aliquid dicere, respondit quod ordo erat per sedem apostolicam confirmatus et preuilegiatus, et quod ualde mirum uidebatur eidem si ecclesia Romana subito uolebat procedere ad destrusionem ordinis supradicti, cum sentencia deposicionis contra Fredericum [p. 33] imperatorem dilata fuerit XXXII annis. Dixit eciam, quod ipse non erat ita sapiens sicut expediret sibi, nec tanti consilii quod posset defendere dictum ordinem per se ipsum; tamen paratus erat iuxta sui possibilitatem dictum ordinem defendere; nam aliter se uillem et miserum reputare[t], et posset ab aliis reputari, nisi ipsum ordinem defenderet, a quo receperat tot comoda et honores, licet difficile sibi uideretur, quod congrue deffensio posset fieri per eum, cum esset in captiuitate dominorum Pape et Regis, nec haberet aliquid, eciam IIIIor denarios, quos expendere posset pro predicta defensione uel aliis, nisi secundum quod ministrabatur eidem. Propter quod petebat ad predicta perficienda auxilium et consilium dari eidem, dicens quod intencio sua erat, quod ueritas eorum que erant imposita dicto ordini, sciretur non solum per illos de dicto ordine, uerum eciam in uniuersis partibus mundi per reges, principes, prelatos, duces, comites et barones, licet cum pluribus ex eisdem prelatis illi de ordine suo fuissent nimis rigidi in defensione iurium eorumdem. Et paratus erat dictus Magister stare deposicionibus et testimonio regum, principum, prelatorum, comitum, ducum, baronum et aliorum proborum uirorum. Quia uero negocium arduum est, et predictus Magister non habebat secum, nisi unum fratrem seruientem, cum quo consilium habere posset, predicti domini commissarii dixerunt predicto Magistro, quod bene et plene deliberaret super dicta defensione ad quam se offerebat, et quod aduerteret ad illa que iam confessus fuerat contra se et contra ordinem supradictum. Ipsi tamen offerebant eidem, quod parati erant eum ad dictam defensionem recipere si et prout racio suaderet, si persistebat in dicta defensione facienda, et dilacionem eciam concedere, si amplius deliberare uolebat. Volebant tamen ipsum scire quod in causa heresis et fidei, procedendum erat simpliciter, de plano, et absque aduocatorum et iudiciorum strepitu et figura. Cui quidem Magistro supradicti domini commissarii, ut plene deliberare posset, fecerunt cum diligencia legi et uulgariter exponi [p. 34] litteras apostolicas de commissione inquisicionis contra predictum ordinem Templi faciende a sede apostolica facte eisdem, et IIIIor alias litteras apostolicas ad negocium facientes, et eciam litteram in qua magister Guillelmus Agarni Aquensis prepositus se legittime excusauit, et eciam publicum citacionis edictum per quod iidem domini commissarii citauerant ordinem Templi, fratres eiusdem ordinis et alios euocandos. Quarum quidem litterarum apostolicarum et predicti edicti tenores supra inserti sunt in processu. In quarum eciam litterarum apostolicarum lectura, potissime cum recitarentur illa que dictus Magister dicebatur fuisse confessus coram reuerendis patribus dominis Dei gracia Berengario nunc episcopo Tusculano, tunc uero sanctorum Nerei et Archilei, Stephano sancti Ciriaci in Termis titulorum presbiteris, et Landulpho sancti Angeli diacono, cardinalibus ad hoc per dictum dominum nostrum summum Pontificem deputatis et destinatis, producendo bis signum crucis coram facie sua et in aliis signis pretendere uidebatur se esse ualde stupefactum de hiis que continebantur super predicta confessione sua et aliis in litteris apostolicis supradictis, dicens inter alia, quod si dicti domini commissarii fuissent alii quibus liceret hoc audire, ipse diceret aliud. Et cum fuisset responsum eidem per dictos dominos commissarios, quod ipsi non erant ad recipiendum uadium duelli, subiunxit dictus Magister quod non intendebat dicere de hoc, sed placeret Deo quod illud quod obseruatur a Saracenis et Tartaris obseruaretur contra tales peruersos in hoc casu, nam dicti Saraceni et Tartari abscindunt caput peruersis inuentis uel scindunt eos per medium. Et tunc fuit subiunctum per dictos dominos commissarios, quod ecclesia illos qui inueniebantur heretici, iudicabat hereticos, et obstinatos relinquebat curie seculari. Et cum idem Magister rogasset nobilem uirum dominum Guillelmum de Plasiano militem regium, qui ibidem uenerat, sed non de mandato dictorum dominorum commissariorum, secundum quod dixerunt, ut loqueretur cum eodem Magistro, et dictus dominus Guillelmus fuisset ad partem locutus cum eodem Magistro, quem, sicut asserebat, diligebat et [p. 35] dilexerat, quia uterque miles erat, et quia, ut dixit idem dominus Guillelmus, habebat prouidere ne se uituperaret uel perderet sine causa. Et tunc idem Magister dixit, quod bene uidebat quod, nisi bene deliberaret, cito posset cadere in capistrum suum, et ideo uolebat deliberare, supplicans eisdem dominis commissariis, quod concederent sibi dilacionem usque ad diem Veneris proximam ad deliberandum super predictis, quam dillacionem concesserunt eidem, maiorem eciam se daturos offerentes, si sibi placeret et uolebat. Quibus peractis, facta per supradictum apparitorem proclamacione, sicut in diebus precedentibus, mandato eorum, ut comparerent coram eis si erant, qui dictum ordinem defendere uellent, cum nullus compareret, de benignitate continuauerunt et prorogauerunt presentem terminum ad id ad quod supra, et dixerunt se expectaturos usque ad diem Iouis proximo subsequentem, hora prime, non intendentes per hoc reuocare dilacionem datam dicto Magistro, sed procedere in aliis pertinentibus ad negocium supradictum, prout existeret racionis. De quibus omnibus, etc. ut supra. Post hec, predicta die Iouis, que fuit uicessima septima dies dicti mensis Nouembris, congregatis predictis dominis commissariis in capella adherente aule episcopali predicte, fuerunt adducti ad presenciam dictorum dominorum commissariorum per supradictos prepositum Pictauensem et Iohannem de Iamuilla, deputatos ad custodiam ipsorum Templariorum, infrascripti... qui publicato eis ex parte domini Parisiensis episcopi citatorio edicto dixerant, ut fuerat relatum eisdem dominis commissariis, se uelle uenire ad presenciam eorumdem; cum quibus fuit processum ut sequitur. Et primo, cum fratre Radulpho de Gisiaco preceptore de Beluicinis et de Latigniaco Sico, et receptore peccunie regie in Campagnia; qui interrogatus primo per dictos dominos commissarios de causa aduentus sui, et si uolebat ordinem defendere supradictum, respondit quod [p. 36] nichil uolebat dicere pro dicto ordine, nec eum defendere, nec aliud dicere nisi ea que alias dixerat in confessione sua; sed uenerat pro eo quod dominus episcopus Parisiensis dixit eis quod illi, qui uellent uenire ad dominos commissarios, poterant uenire, et pro eo quod uolebat dictos dominos commissarios uidere. Post hec, eisdem loco et die, frater Ponzardus de Gysiaco preceptor de Paians, adductus ad presenciam eorumdem dominorum commissariorum, et requisitus per eosdem si uolebat defendere ordinem memoratum, respondit quod articuli qui sunt impositi dicto ordini, uidelicet ipsum ordinem abnegare Ihesum Christum et spuere super crucem, et quod licencia data sit quod unus fratrum se commisceret carnaliter cum alio, et quedam alia enormia similia dependencia ex eisdem, sunt falsa, et quecumque ipse uel alii fratres dicti ordinis fuerunt confessi de premissis coram episcopo Parisiensi uel alibi, erant falsa, et quod predicta dixerunt per uim et propter periculum et timorem, quia torquebantur a Floyrano de Biteris priore Montis Falconi, Guillelmo Roberti monacho, inimicis eorum, et propter quamdam conuencionem et informacionem quam fecerant ante illi qui in carceribus tenebant, et propter metum mortis, et pro eo quia triginta sex de dictis fratribus fuerant mortui Parisius per iainnam et tormenta et multi alii in aliis locis; dicens eciam, quod paratus erat defendere prefatum ordinem pro se et sibi adherentibus, si ministrarentur eis expense de bonis Templi, petens sibi fratres Reginaldum de Aurelianis et Petrum de Bononia presbiteros, fratres dicti ordinis, dari in auxilium et consilium sibi. Reddidit eciam quamdam cedulam manu sua, ut dicebat, scriptam, in qua erant scripta nomina quorumdam, quos dicebat esse inimicos ordinis antedicti. Cuius cedule tenor talis est: Ces sont le treytour, li quel ont proposé fauseté et delauté contra este [?] de la religion deu Temple: Guillalmes Roberts moynes, qui les mitoyet à geine, Esquius de Floyrac de Biterris cumprior de [p. 37] Montfaucon, Bernardus Peleti prieus de Maso de Genois, et Geraues de Boyzol cehalier, ueneus à Gisors. Interrogatus si umquam fuit positus in tormentis, respondit quod fuit positus, tres menses erant elapsi ante confessionem factam per eum coram domino Parisiensi episcopo, manibus ligatis retro, ita stricte quod sanguis sibi cucurit usque ad ungues, in quadam fouea, in qua stetit per spacium unius leuge, protestans et dicens quod, si poneretur adhuc in tormentis, quod ipse negaret omnia que dicit modo, et diceret quecumque homo uellet. Tantum pro modico tempore, paratus erat uel capitis obtruncacionem, uel ignem, uel bullicionem pati pro honore dicti ordinis, tantum ita longa tormenta substinere non poterat, in quibus iam fuerat, duobus annis elapsis et plus carcerem substinendo. Item requisitus et interrogatus si uolebat aliquid aliud dicere quare non deberent dicti domini commissarii ad inquirendum procedere bene et fideliter, respondit quod non, et quod uolebat quod inquirerent per bonas gentes. Item cum dictus prepositus Pictauensis tradidisset dictis dominis commissariis quamdam cedulam in presencia dicti fratris Ponzardi, et fuisset lecta coram eo, dictus frater Ponzardus dixit, quia ueritas non querit angulos, quod ipse scripserat quamdam cedulam eiusdem tenoris, quam tradidit eidem preposito, ad hoc ut adduceretur ad presenciam domini Pape et dominorum commissariorum, ut audiretur. Dixit eciam, quod ipse scripserat eam tanquam turbatus contra ordinem, pro eo quod thesaurarius Templi dixerat sibi uerba contumeliosa. Cuius cedule tenor sequitur in hec uerba: Ce sont les articles que uous ferés demander aus freres deu Temple, desquelles articles li dit frere n'ont point esté examiné: Primers articles, defendus des maistres que li frere n'allassent à main de preste à offerende. Item, que li dit frere ne tenissent enfans à fons, pour batesme auoir. Item, frere ne couchast sus toit où fame ieust; et des articles [p. 38] dessus dites, li maistres uousisent metre un poure frere en prison et i l'en ometoient[?]. Item, li maistres qui fesoient freres et suers du Temple, aus dites suers fesoient promestre obediencie, chastee, uiure sans propre, et li dit maistre leur prometoient foi et loiauté, come à leurs suers. Item, quant les dites suers estoient entrees, li dit maistre les despouceloient; et autres suers qui estoient de bon age, qui pensoient estre uenues en la religion pour leur ames sauuer, il conuenoit par force que li maistre en feissent leurs uolentez, et en auoient enfans les dites suers; et li dit maistre de leur enfans fesoient freres de la religion. Item, li estas de la religion estoit tex, que nus freres ne deuoit receuoir autre frere en la religion, se il n'estoit sains de toutes ses membres, et non bastars, et se il n'estoit hons de bonne uie et de bone conuersacion. Item, comunement estoient larron gent qui autre gent auoient mis à mort, se il auoient un pou d'argent, sil estoient freres. Item, que li dit maistres des baillies qui demandoient congié aus commandaurs prouinciaus du faire freres, tout ainsi comme hons uent un cheual en ma[r]chié, ainsi estoit marchié fais de celui qui i uoloit uenir en la religion; et uous saués que tuit cil et celes qui entrent en religion par symonie, cis qui le reçoit et cis qui i entre, est escomeniez, et cist qui est escomeniez en tel cas ne puest estre absols que de par nostre pere le Pape. Item, que lu dit maistre fesoient iurer sus sains le frere que il n'i uenoit par don ne par promesse, et li dis maistres sauoit urai que il le fesoit pariurer, et estoit li dit frere pariurs et escominiez, en [?] ni pouoit freres sauuer sa uie. Item, li dit commandaurs de baillies, se nus petit freres li dist aucunes choses qui li annuient, pourchasast par dons au commandaur prouincial que li pouures freres alast outre mer, pour morir, ou en estrange terre o il ne se conoissoit, et par duel et por paureté [p. 39] le conuenoit morir; et si il lessoit la religion et il pouoit estre pris, il estoit mis en prison. Item, au derrerain chapistre qui fo tenus par lu uisitaur, et fu à lau chadelor feste Nostre Dame, pourposa frere Ranaus de la Folie contre frere Gerot de Villers et par un autre frere estoit perdue l'ille de Tourtose, et par lui forent mort li freres et prins, et encor sont, et le uoloit prouer par bone gant, et fo por ce que li dit frere Geraut se parti un iur deuant, et amena auec lui ses amis, et pour le deffaut des bons cheualiers qu'il enmena furent perdu. Et quia idem frater Ponzardus dicebat se dubitare, quod agrauaretur sibi carcer pro eo quod obtulerat se ad defensionem dicti ordinis, supplicabat quod prouiderent ne grauaretur propter premissa, et dicti domini commissarii dixerunt dictis preposito Pictauensi et Iohanni de Iamuilla, quod nullo modo grauarent eum, pro eo quod obtulerat se ad defensionem ordinis supradicti. Qui responderunt quod plus propter hoc non grauarent eundem. Post hec frater Iohannes de Sarancuria, alias de Cella, seruiens, adductus ad presenciam eorumdem dominorum commissariorum, ac requisitus per eosdem si uolebat dictum ordinem defendere, respondit quod nolebat eum defendere, quia nec sciret nec posset, nec aliquid uolebat dicere, quin ipsi domini commissarii procederent ad inquisicionem predictam. Post hec frater Iacobus Verius, adductus ad presenciam eorumdem dominorum commissariorum, et requisitus per eosdem dominos commissarios si uolebat dictum ordinem defendere, respondit quod erat agricola et quod nesciret litigare, et quod, si sciret et posset, libenter defenderet dictum ordinem, sed postea dixit quod nolebat eum defendere, quia nesciret nec posset. Requisitus autem si persistebat in confessione quam fecit coram episcopo Parisiensi, respondit quod sic. Post hec frater Iohannes de Villa Serua, adductus ad presenciam [p. 40] eorumdem dominorum commissariorum, et requisitus per eosdem si uolebat dictum ordinem defendere, respondit quod erat pauper homo et non posset, et quod libenter defenderet eum in bono suo et honore suo, si posset; sed quia nesciret nec posset, non uult eum defendere; et requisitus ex habundanti si uult perseuerare in confessione per eum factam coram domino episcopo Parisiensi, respondit quod sic. Post hec frater Gaubertus de Malle, adductus ad presenciam dictorum dominorum commissariorum, et requisitus per eosdem si uolebat dictum ordinem defendere, respondit quod nolebat eum defendere, et persistebat in confessione quam fecit coram episcopo Laudunensi. Post hec frater Aymo de Barbona, adductus ad presenciam eorumdem dominorum commissariorum, et requisitus per eosdem si uolebat dictum ordinem defendere, respondit quod fuit ter in tormentis positus, et apponebatur sibi aqua cum cucufa in ore, et fuit ad panem et aquam per nouem septimanas, et quod pauper homo erat, et quod non poterat defendere ipsum ordinem, et quod libenter eum defenderet si posset, sed non poterat quia captus erat, et quod tribus annis tenuerat seu custodierat cameram Magistri ultra mare, et quod nil mali sciebat in Magistro nec in ordine, et nesciebat quid esset facturus, quia sibi corpus dolebat et anima flebat, et quod multa mala passus est pro ordine. Item interrogatus si uellet dicere aliquid quare dicti domini commissarii non deberent procedere ad inquisicionem per eosdem faciendam, respondit quod nolebat aliquid dicere nec pro ordine nec contra ordinem, quamdiu esset captus. Item interrogatus si uolebat persistere in confessione sua, respondit quod non diceret aliud quam dixit, quamdiu esset captus. Post hec frater Stephanus de Pruino, adductus ad presenciam [p. 41] eorumdem dominorum commissariorum, et requisitus per eosdem si uolebat dictum ordinem defendere, dixit quod nolebat defendere eum, et si magistri uolebant defendere eum quod defendant, quia non fuit in ordine ante capcionem eorum nisi per nouem menses, et uult perseuerare in confessione quam fecit coram episcopo Parisiensi. Post hec frater Guillelmus Boscelli, adductus ad presenciam eorumdem dominorum commissariorum, et requisitus per eos si uolebat dictum ordinem defendere, dixit quod erat pauper homo et captus, et quod non est clericus, et quod non posset eum defendere, et quod si esset extra prisionem, libenter diceret ueritatem, si peteretur ab eo, et quoad nunc non uult aliquid dicere, et quod stat in confessione quam fecit coram episcopo Parisiensi, quamdiu erit in prisione. Post hec frater Nicolaus de Cella, adductus ad presenciam eorumdem dominorum commissariorum, et requisitus per eos si uolebat dictum ordinem defendere, respondit quod erat pauper et captus, et quod nesciret nec posset eum defendere, et quod si sciret et posset, libenter eum defenderet, sed nolebat eum defendere, quia non posset. Item interrogatus si uolebat perseuerare in confessione sua per eum facta coram domino Parisiensi episcopo, dixit quod sic, quamdiu placebit Deo et beate Marie Virgini. Post hec adductus frater Iohannes de Furno, alias de Tortauilla, ad presenciam eorumdem dominorum commissariorum, et requisitus per eos si uolebat defendere dictum ordinem, respondit quod _nolebat letigare cum dominis Papa et Rege Francorum_. Et dicti domini commissarii dixerunt ei, quod non erat litigare cum Papa et Rege, quia non faciebant in hoc partem, sed solum uolebant quod ueritas sciretur, et erant commissarii domini Pape et non domini Regis, qui dominus Papa ex officio suo mandat sciri ueritatem de obiectis ordini supradicto. Item interrogatus utrum uellet defendere dictum ordinem, dixit tunc quod non, quia [p. 42] captus erat et nesciret defendere eum. Item interrogatus utrum perseueraret in confessione quam fecerat in presencia domini Parisiensis episcopi, dixit quod sic, excepto peccato sodomie, quam confessionem de dicto peccato si fecerat, reuocauerat alias, ut credebat, et adhuc reuocabat eamdem. Item interrogatus quare ergo fecerat dictam confessionem, dixit quod fuerat questionatus tres menses erant elapsi ante, et dubitabat poni iterum ad tormenta, quia fuerat infirmus racione illorum tormentorum per annum. Post hec frater Poncius de Bono Opere adductus ad presenciam dictorum dominorum commissariorum, requisitus si uolebat defendere dictum ordinem, dixit quod libenter uellet defendere, si posset, sed pauper homo erat, et erat captus, propter quod non poterat. Requisitus si uolebat aliquid dicere quod non procederetur ad inquisicionem faciendam, dixit quod nil pro ordine nec contra ordinem, quamdiu esset in prisione. Post hec, die Veneris ante festum beati Andree, congregatis predictis dominis commissariis in camera post aulam predictam in qua congregari consueuerant, frater Iacobus de Molayo Magister maior dicti ordinis Templi, qui in die Mercurii proxime precedenti pecierat a dictis dominis commissariis, quod posset deliberare usque ad hanc diem Veneris super responsione per ipsum dicta die Mercurii facta coram eis quod ordinem defendere uolebat, fuit adductus ad presenciam eorumdem dominorum commissariorum per supradictos prepositum Pictauensem et Iohannem de Iamuilla, et fuit regraciatus eisdem dominis commissariis de dicta dilacione ad deliberandum concessa eidem, et quia maiorem se daturos eidem obtulerant, si dicto Magistro eam accipere placuisset, et in hoc, sicut dixit, posuerant frenum super collum eius. Interrogatus autem a dictis dominis commissariis si uolebat defendere ordinem supradictum, respondit quod ipse erat miles illitteratus et pauper, et quod audiuerat in quadam littera apostolica que sibi lecta fuerat, contineri [p. 43] quod dominus Papa ipsum et quosdam alios magnos ordinis Templariorum reseruauerat sibi, et ideo ad presens in statu in quo erat, nolebat aliud facere super predictis. Requisitus expresse an uellet ad presens aliter defendere ordinem supradictum, dixit quod non, sed ad domini Pape presenciam iret, quando dicto domino Pape placeret, supplicans eisdem dominis commissariis et requirens eosdem, quod cum ipse, sicut et alii homines, esset mortalis, nec haberet de tempore nisi nunc, placeret eisdem dominis commissariis significare predicto domino Pape, quod ipsum Magistrum quam cicius posset ad eius presenciam euocaret, quia tunc tantum diceret ipsi domino Pape, quod esset honor Christi et ecclesie pro posse suo. Item, requisitus si uellet aliud dicere quare dicti domini commissarii, qui non intromitebant se de facto singularium personarum, sed de facto ordinis supradicti, non deberent bene et fideliter procedere in negocio inquisicionis contra ordinem predictum per dominum Papam commisse, eisdem respondit quod non, requirens eos ut bene et fideliter procederent in negocio supradicto. Quibus peractis, predictus Magister ordinis Templariorum dixit, quod ad exoneracionem consciencie sue uolebat predictis dominis commissariis exponere tria de ordine prelibato, et ea exponebat eisdem. Quorum primum erat, quod ipse Magister nesciebat aliquam aliam religionem in qua capelle et ecclesie religionis haberent meliora et pulcriora ornamenta et reliquias ad cultum diuinum pertinencia, et in quibus per presbiteros et clericos melius deseruirent in diuinis, exceptis ecclesiis cathedralibus. Secundum erat, quod nesciebat aliquam religionem in qua fierent plures elemosine quam in religione eorum; nam, in omnibus domibus ordinis, ex generali ordinacione ipsius ordinis, dabant ter in septimana elemosinam omnibus accipere uolentibus eam. Tercium erat, quia nesciebat aliquam religionem nec aliquas gentes que pro defensione fidei Christiane contra inimicos ipsius fidei prompcius personas suas exposuerint morti, nec tantum de sanguine effudissent, et que magis dubitarentur a catholice fidei inimicis; et quod ex hoc comes Atrabatensis, quando fuit [p. 44] mortuus in partibus ultramarinis, in prelio, uoluit quod dicti Templarii essent in acie sua in ante-garda, et si credidisset dictus comes Magistro dicti ordinis qui tunc erat, predicti comes, Magister et alii non periissent, et quod dictus Magister qui tunc erat, dixit quod non crederet quod ipse hoc diceret nisi propter bonum, quia sequendo consilium dicti comes [comitis?] ipse moreretur in prelio et predictus comes una cum aliis. Cum autem replicatum fuisset, quod predicta ad saluacionem animarum non proderant, ubi catholice fidei deerat fundamentum, respondit ipse Magister hoc uerum esse, et quod ipse bene credebat in unum Deum, et in trinitate personarum, et in aliis pertinenciis ad catholicam fidem, et quod unus Deus erat, et una fides, et unum baptisma, et una ecclesia, et quando anima separaretur a corpore, tunc appareret quis bonus et quis malus esset, et quilibet nostrum sciret ueritatem eorum de quibus agitur in presenti. Verum, cum per nobilem uirum dominum Guillelmum de Nogareto cancellarium regium, qui superuenerat post responsionem factam per dictum Magistrum quod nolebat aliter defendere quam suprascriptum fuerit ordinem supradictum, fuisset dictum eidem Magistro, quod in cronicis, que erant apud sanctum Dionisium, continebatur quod tempore Saladini, soldani Babilonie, Magister ordinis Templi qui tunc erat, et alii maiores ipsius ordinis, fecerant homagium ipsi Saladino, et quod idem Saladinus, audita aduersitate magna quam dicti Templarii tunc passi fuerant, dixerat in publico predictos Templarios fuisse dictam aduersitatem perpessos, quia uicio Sodomitico laborabant, et quia fidem suam et legem preuaricati fuerant;--dictus Magister fuit ex predictis uerbis plurimum stupefactus, dicens quod nunquam usque tunc dici audiuerat supradicta, sed tamen bene sciebat, quod, eo existente ultra mare, tempore quo erat Magister dicti ordinis frater Guillelmus de Bello Ioco, ipse Iacobus et multi fratres alii de conuentu predictorum Templariorum, iuuenes, gueram appetentes, sicut moris est militum iuuenum qui uolunt uidere de factis armorum, et eciam alii qui non erant de conuentu eorum, murmurabant contra [p. 45] dictum Magistrum, quia, durante treuga quam rex Anglie premortuus posuerat inter Christianos et Saracenos, dictus Magister seruiebat soldano et eum sibi retinebat placatum; sed finaliter ipse frater Iacobus et alii de conuentu predicto Templariorum fuerunt de hoc contenti, uidentes quod dictus Magister non poterat aliud facere, quia ordo eorum habebat illis temporibus et tenebat ad manum suam et sub eius custodia multas ciuitates et multa fortalicia in confinibus terre dicti soldani, nominando dicta loca que non potuisset aliter custodiisse, et eciam tunc perdita extitissent, nisi dictus rex Anglie uictualia transmisisset. Postremo predictus frater Iacobus Magister ordinis Templi predicti rogauit humiliter predictos dominos commissarios et dictum cancellarium regium, quod placeret eis ordinare et procurare quod ipse Magister posset audire missam et alia officia diuina, et habere capellam suam et capellanos. Et dicti domini commissarii et cancellarius, laudantes deuocionem quam pretendebat, dixerunt se procuraturos predicta. Eisdem die et loco frater Petrus de Safet, ordinis predictorum Templariorum, coqus seu seruiens dicti Magistri, adductus ad presenciam eorumdem dominorum commissariorum, presente dicto Magistro ordinis Templi et dicto cancellario regio, requisitus si uolebat dictum ordinem defendere, uel aliquid dicere quare dicti domini commissarii non deberent procedere in negocio inquisicionis predicte, respondit quod dictus ordo habebat bonos defensores, scilicet dominos Papam et Regem, et ipse dimitebat conscienciam suam propter consciencias eorumdem, quos reputabat bonas et legales et sanctas personas, et erat de earum defensione contentus. Finaliter autem dixit, quod nolebat dictum ordinem defendere, et placeret eidem quod inquesta per ipsos dominos commissarios facienda bene et fideliter fieret et procederent in eadem. Eisdem die et loco supradicti domini commissarii, pluribus tractatibus et deliberacionibus prehabitis inter eos, et examinatis cum [p. 46] diligencia rescriptiuis litteris quas maior pars archiepiscoporum et episcoporum regni Francie, uicariorum uel officialium eorumdem, miserant eis super publicacione edicti citatorii, facti dicta die Veneris ante festum beati Laurencii per eosdem dominos commissarios, et mandati in singulis ciuitatibus et diocesibus in locis contentis in ipso edicto supraposito publicari, inuentoque per examinacionem scripturarum litterarum predictarum, quod publicacio predicti edicti non fuerat facta, sicut debuerat et [a?] multis ex predictis archiepiscopis et episcopis, uicariis seu officialibus eorumdem, et specialiter in locis in quibus dicti Templarii capti detinebantur; circumspecto eciam quod multi ex predictis minus plene et aliqui confusse rescripserant, licet nonnulli satis bene rescripsissent, et edictum publicassent predictum, inuento eciam in dictis rescriptiuis quod multi ex fratribus ordinis dictorum Templariorum in diocesibus Vassatensi, Tholosano, Claramontensi, Parisiensi et aliis detenti, publicato eis predicto citatorio edicto, precisse dixerant, quod dictum ordinem Templariorum defendere uolebant, alii uero uolebant uenire ad presenciam dictorum dominorum commissariorum, aliqui alii quod parati erant obedire eisdem, et aliqua alia uerba ambigua, aliqui quod ipsum ordinem defendere nolebant; attendentes dicti domini commissarii, quod, dictis fratribus et aliis uocandis euocatis iuxta formam commissionis eis facte, procedere habebant, et quod incongruum uideri posset, si sine presencia illorum qui uocati erant et dixerant se uelle predictum ordinem defendere, procederent; uidentes eciam, quod multi ex archiepiscopis et episcopis supradictis, uicariis et officialibus eorumdem nichil eis adhuc rescripserant de publicacione predicti edicti; aduertentes insuper, quod per eos erat inquirendum contra dictum ordinem Templi, non solum cum fratribus dicti ordinis, uerum eciam cum aliis qui non erant de dicto ordine, si qui essent qui scirent eorum de quibus habent contra ipsum ordinem inquirere ueritatem; nolentes iidem domini commissarii de aliqua precipitacione, in tam arduo potissime negocio, posse notari, supradictis et aliis pluribus perpensatis, deliberauerunt et [p. 47] decreuerunt aliud publicum edictum per eos esse denuo transmitendum ad omnes archiepiscopos et episcopos dicti regni, uicarios et officiales eorumdem, super citatione euocandorum ad defensionem dicti ordinis, et eciam ad testimonium perhibendum, prefatum edictum mittentes per litteras patentes, sigillis eorum in pendenti sigillatas, tenorem qui sequitur continentes: Venerabilibus in Christo patribus, dominis Dei gracia archiepiscopo Senonensi, eius suffraganeis, uicariis et officialibus eorumdem, miseracione eiusdem... archiepiscopus Narbonensis... Baiocensis... Mimatensis, et Lemouicensis episcopi, nec non Matheus de Neapoli maioris Caleti Rothomagensis sedis apostolice notarius, Iohannes de Mantua Tridentine, et Iohannes de Monte Lauro Magalonensis ecclesiarum archidiaconi, una cum uenerabili uiro magistro Guillelmo Agarni Aquensi preposito, legittime excusato, cum illa clausula, Quod si non omnes, etc. ad infrascripta per sedem apostolicam deputati, salutem et mandatis apostolicis humiliter, reuerenter et firmiter obedire. Pridem uobis et omnibus aliis archiepiscopis et episcopis regni Francie, uicariis et officialibus uestris, signifficasse meminimus qualiter nos, iuxta commissionis nobis facte a domino nostro summo Pontifice tenorem, pro inquisicione contra Templariorum ordinem in dicto regno Francie facienda, uocabamus et citabamus per publicum citationis edictum perhemptorie, auctoritate nobis tradite potestatis, predictum ordinem Templariorum, fratres dicti ordinis et omnes euocandos, ut prima die non feriata post festum beati Martini hiemale tunc sequens, nunc uero lapsum, comparerent sufficienter coram nobis Parisius, in aula episcopali, hora prime, super contentis in dictis litteris apostolicis, quarum transcriptum uobis misimus, et ea tangentibus, prout iustum esset, processuri. Alioquin ex tunc ad contenta in dictis litteris apostolicis procederemus preuia racione, eorum absencia non obstante. Requisiuimus insuper, et dicta auctoritate districte mandauimus, quod uos et uestrum singuli, quam prius comode possetis, faceretis [p. 48] predicte citationis nostre edictum, cum ad uos peruenisset, publice ac solempniter fieri legi, recitari ac publicari clero et populo, in cathedralibus, et magnis collegiatis ecclesiis, et scolis ubi est studium generale, et in curiis officialium uestrorum, ciuitatum et diocesium uestrarum, et in principalibus domibus eiusdem ordinis in dictis uestris ciuitatibus et diocesibus constitutis, ac in locis in quibus fratres ipsius ordinis capti tenebantur, in eis prout hec et alia in nostris litteris quas uobis tunc super hiis [destinauimus?] plenius continentur. Verum cum quam plures ex uobis nullo modo, et alii confusse et minus plene, licet aliqui satis bene, nobis rescripseritis de publicacione predicti nostri edicti, et nonnulli minus aduertentes qualiter nos contra singulares fratres et personas dicti ordinis, contra quos uos archiepiscopi et episcopi inquirere debetis, nullatenus inquirere intendebamus nec poteramus, iuxta formam commissionis nobis facte, sed contra ordinem, ut est dictum, intellexisse forsitan uideantur, quod nos contra singulares personas et fratres predictos inquirere intenderemus de factis singularibus eorumdem, et quod ad nos uenire necessario tenerentur, quod nequaquam nostre intencionis extitit nec existit, sed ut uenire, si qui essent, qui uoluntarie uellent pro dicto ordine respondere, iuxta formam litterarum apostolicarum nobis super hec directarum;--adhuc ex superhabundanti, et ut maturius procederemus, uocamus et citamus iterato peremptorie, auctoritate nobis tradite potestatis, per hoc publicum nostre citationis edictum, prefatum ordinem Templariorum, fratres dicti ordinis et omnes euocandos quorum interest euocari, quatenus prima die iuridica post instans festum Purificacionis beate Marie Virginis compareant sufficienter coram nobis Parisius, in aula episcopali, hora prime, ut super contentis in dictis litteris apostolicis et ea tangentibus, prout iustum fuerit, procedatur. Alioquin ex tunc ad contenta in dictis litteris apostolicis racione preuia procedemus, eorum absencia non obstante. Rursus citamus, et per uos citari mandamus in generali, sub penis canonicis quibuscumque, omnes ecclesiasticas ac seculares personas, que de dicto Templariorum [p. 49] ordine non sunt (de quibus Templariis quos expedire uidebimus per alias nostras litteras intendimus euocare), cuiuscumque status, dignitatis, condicionis et religionis fuerint, in regno Francie existentes, que ueritatem nouerint de criminibus eidem ordini impositis uel eorum aliquo de quibus fit mencio in litteris apostolicis antedictis, et specialiter de apostasia a fide, ydolatria, heresi et peccato contra naturam, ut eisdem loco et tempore, personaliter, sub penis predictis, compareant coram nobis, perhibituri super predictis testimonium ueritati. Porro, ut predicta ad dictorum ordinis fratrum, ac omnium euocandorum et quorumcumque noticiam publicam deferantur, circumspectionis uestre prudenciam, auctoritate apostolica requirimus et in uirtute sancte obediencie districte iniungimus et mandamus quatenus quam prius comode potueritis, faciatis supradicta, cum ad uos peruenerint, publice ac solempniter fieri legi, recitari et publicari clero et populo in suprascriptis locis, et specialiter in locis in quibus fratres ipsius ordinis capti tenentur, in presencia eorumdem, et in aliis magnis locis de quibus uobis uidebitur expedire. Et si aliqui ex fratribus dicti ordinis qui capti tenentur, dicant uel dixerint se uelle pro dicto ordine respondere uel ipsum defendere, ipsos ad nos immediate Parisius sub tuta et fida custodia transmitti requiratis per gentes regias, et custodibus eorumdem, ut in premissis et ea tangentibus, prout iustum fuerit, procedatur. Nos autem predictis gentibus regiis et custodibus damus (presentibus nostris litteris, ut predicta compleant) in mandatis, ac eciam super hiis dominus Rex Francorum illustris predictis gentibus suis scribit. Vos uero certificetis nos de omnibus que feceritis super predictis, et si qui et quot fratres dicti ordinis in uestris ciuitatibus et diocesibus tenebantur, et si quid et que dixerint ad predicta de premissis omnibus et singulis facientes ad cautellam fieri publica instrumenta, que manu publica consignata uel sigillis autenticis communita, in dicto termino uel ante, per aliquem uestrum ydoneum, certum et tutum nuncium, Parisius nobis uel nostrum alteri transmitatis, ita solerter super hiis uos habentes, quod de diligencia [p. 50] commendari et de negligencia redargui minime ualeatis. Nec uolumus uos latere, quod illi ex uobis qui negligentes in premissis fuerint, ulcionem canonicam et indignacionem sedis apostolice poterunt merito formidare. Sane easdem litteras earum reddi precipimus portitori, quarum presentacioni uestras litteras concedatis eidem, in omnes et singulos qui execucionem presencium litterarum, directe uel indirecte, publice uel occulte, per se uel per alium seu alios, turbare uel impedire quomodolibet, seu in eis aliquid immutare, uel contra eius uoluntatem auferre uel detinere presumpserint, in hiis scriptis excommunicacionis sentenciam proferentes. In quorum omnium testimonium sigilla nostra presentibus litteris duximus apponenda. Actum et datum Parisius, in dicta episcopali aula, die uicessimo octauo Nouembris, anno Domini millesimo CCC nono, indictione octaua, pontificatus sanctissimi patris et domini domini Clementis Pape quinti anno quinto. Porro quia mittere predictum edictum fuisset inutile, quoad illos qui capti tenentur et pro defensione dicti ordinis se uelle uenire responderunt ad presenciam eorumdem dominorum commissariorum, nisi fuissent qui predictos captos ad eos Parisius sub fida et tuta custodia adduxissent, uolentes ut dictum citacionis eorum edictum debitum sortiretur effectum, obtinuerunt a predicto domino Rege Francorum illustri, qui in premissis se fauorabiliter prebuit, et benignum pro adductione fratrum dicti ordinis detentorum qui uenire uellent ad dominos commissarios supradictos pro defensione ordinis supradicti euectionibus et expensis ministrandis eisdem ac custodia eorumdem, dirigi litteras suas regias omnibus senescallis et balliuis regni sui, tenorem qui sequitur continentes: Philippus Dei gracia Francorum Rex, Rothomagensi, de Gizorcio et Cadomi balliuis et eorum loca tenentibus, salutem. Cum dilecti et fideles archiepiscopus Narbonensis, Baiocensis, Mimatensis et Lemouicensis episcopi, ac discreti uiri Matheus de Neapoli maioris Caleti Rothomagensis, Iohannes de Mantua Tridentine, et Iohannes de [p. 51] Monte Lauro Magalonensis ecclesiarum archidiaconi, una cum magistro Guillelmo Agarni preposito Aquensi, legittime excusato, cum illa clausula, Quod si non omnes, etc. ad inquirendum contra ordinem Templi in regno nostro Francie per sedem apostolicam deputati, speciales amici nostri, dudum omnibus archiepiscopis et episcopis regni eiusdem, eorum uicariis et officialibus, dederunt in mandatis, ut publicum sue citacionis edictum, quod fecerant pro procedendo in dicto negocio iuxta mandatum a dicta sede apostolica eis missum, in suis cathedralibus et magnis collegiatis ecclesiis, et scolis ubi est studium generale, ac curiis officialium suorum, in principalibus domibus eiusdem ordinis in suis ciuitatibus et diocesibus constitutis, facerent solempniter publicari, legi et exponi, et inde fieri publica instrumenta, et nunc hoc idem mandant fieri in locis in quibus Templarii capti tenentur, prout in litteris eorumdem plenius continetur, ac nonnulli Templarii dixerint et responderint, quod si possent et facultatem haberent, libenter uenirent ad presenciam eorumdem, dictum Templi ordinem defensuri, prout in quorumdam archiepiscoporum et episcoporum uel eorum officialium responsionibus continetur, uobis et uestrum cuilibet mandamus, quatenus omnes Templarios in balliuis uestris detentos qui sponte, uoluntarii et sine coactione ad archiepiscopum, episcopos et archidiaconos supradictos, pro deffendendo prefatum ordinem, non se aut alios singulares personas (cum deputati predicti contra fratres singulares dicti ordinis aut de hiis que ipsos tangunt tanquam singulares personas, inquirere non intendant nec possint, secundum a predicta sede traditam sibi formam), Parisius ad presenciam deputatorum ipsorum, sub tam fida, tuta et certa custodia quod non possint aufugere, et ita caute et segregatim, quod se inuicem non ualeant subornare, aut aliquas collusiones, falsitates, machinaciones aut subterfugia fabricare, per que inquisicionis predicte negocio impedimentum prestetur, faciatis adduci sine dilacione aut contradicione quacumque, ita quod ad primam diem iuridicam post instans festum Purificacionis beate Marie Virginis, quam idem deputati ad procedendum in dicto negocio assignarunt, se possint eorum conspectui presentare, facientes [p. 52] nichilominus eis et ipsorum conductoribus sine deffectu de ydoneis expensis et euectionibus prouideri. Damus autem administratoribus bonorum dicti ordinis et omnibus deputatis ad custodiam personarum ipsarum, cuiuscumque status existant, tenore presencium in mandatis, sub omni pena quam possent incurere contrarium faciendo, ut uobis in premissis omnibus obediant, sicut nobis. Actum Parisius, uicessima sexta die Nouembris, anno Domini millesimo CCC nono. Item, cum ab aliquibus diceretur, quod custodes dictorum Templariorum, in aliquibus partibus dicti regni, reddebant se difficiles ad representandum dictos Templarios ordinariis eorumdem seu eorum gentibus, quando ex officio ipsorum inquirentes, uel edictum publicare uolentes, necessariam habebant presenciam eorumdem, fuerunt, de uoluntate eorumdem dominorum commissariorum, per uenerabilem uirum dominum Philippum de Voeto prepositum Pictauensem, et discretum uirum Iohannem de Iamuilla predictos, deputatos ad custodiam predictorum Templariorum in prouinciis Remensi, Senonensi et Rothomagensi, ad tollendum dictum impedimentum, misse littere continencie infrascripte: Philippus prepositus ecclesie Pictauensis, ac Iohannes de Iamuilla ostiarius serenissimi principis domini Regis Francorum, ad custodiam, uisitacionem translacionemque personarum Templariorum, in Remensi, Senonensi et Rothomagensi prouinciis, auctoritate apostolica et regia deputati, uniuersis et singulis superintendentibus custodie Templariorum custodibusque eorumdem Aurelianis et in Aurelianensi diocesi constitutis, salutem. Mandamus uobis et uestrum cuilibet, quatenus quoscumque [quandocumque?] per reuerendum patrem dominum Aurelianensem episcopum, uel per certum mandatum ipsius de quo per litteras ipsius uobis constabit, fueritis requisiti, liberum accessum ad publicandum, legendum et denunciandum semel uel pluries litteras apostolicas [p. 53] seu tenorem ipsarum, et ad exequendum mandatum reuerendorum patrum et dominorum, archiepiscopi Narbonensis, Baiocensis, Mimatensis et Lemouicensis episcoporum, magistrorum Mathei de Neapoli sacrosancte Romane ecclesie notarii, Tridentine et Magalonensis archidiaconorum, auctoritate apostolica ad inquirendum contra ordinem Templariorum et statum ipsius ordinis deputatorum, sine difficultate qualibet prebeatis, nullo a nobis alio expectato mandato, ipsosque Templarios eidem Aurelianensi episcopo uel certo mandato ipsius exhibeatis et presentetis, et ad certum mandatum ipsius sub fida custodia Parisius adducatis, quociens ab ipso fueritis requisiti. Mandantes et iniungentes auctoritate predicta administratoribus et curatoribus bonorum Templi Parisiensis, quatenus uobis pro ipsis sub fida custodia adducendis et reducendis conuenienter prouideant de expensis, iniungentes nichilominus omnibus et singulis iusticiariis domini Regis, ut uobis in premissis et premissa tangentibus efficaciter pareant et intendant. Datum et sigillis nostris sigillatum die Martis in octabis beati Martini hyemalis, anno Domini millesimo CCC nono. Acta fuerunt hec anno, indictione, pontificatu, diebus et locis predictis, presentibus me Floriamonte Dondedei, Bernardo Filholi, Guillelmo Radulphi, Bernardo Humbaldi, Hugone Nicolai et Iohanne Loueti notariis supradictis. In ista pagina nichil scriptum est. Anno Domini millesimo trecentesimo decimo, indictione octaua. In Dei nomine amen. Notum sit uniuersis ac singulis, quod cum reuerendi in Christo patres, domini Dei gracia Narbonensis archiepiscopus, Baiocensis et Mimatensis et Lemouicensis episcopi, nec non uenerabiles uiri domini Matheus de Neapoli maioris Caleti Rothomagensis sedis apostolice notarius, Iohannes de Mantua Tridentine, et Iohannes de Monte Lauro Magalonensis ecclesiarum archidiaconi, ad inquirendum contra [p. 54] Templariorum ordinem in regno Francie per sedem apostolicam, una cum uenerabili uiro magistro Guillelmo Agarni Aquensi preposito, legittime excusato, cum illa clausula, Quod si non omnes, etc. deputati, uocassent et citassent perhemptorie auctoritate eis tradite potestatis, anno Domini millesimo trecentesimo nono, uiccessima octaua die mensis Nouembris, per publicum citacionis eorum edictum, prefatum ordinem Templariorum, fratres dicti ordinis, et omnes euocandos quorum interest euocari, quod prima die non feriata post festum Purificationis beate Marie Virginis tunc sequens, comparerent sufficienter Parisius in aula episcopali, hora prime, coram eis, ut super contentis in litteris apostolicis, eisdem dominis commissariis directis, procederent, ut iustum esset, citassentque omnes et singulos scientes ueritatem de criminibus eidem ordini impositis, ut eisdem die, hora et loco comparerent coram eis, perhibituri supra predictis testimonium ueritati, requisiuissent insuper et mandassent districte predictas citaciones publice et solempniter per omnes archiepiscopos, episcopos regni Francie, uicarios seu officiales eorumdem, cum ad eos peruenissent, fieri legi, recitari ac publicari clero et populo in cathedralibus et magnis collegiatis ecclesiis, et scolis ubi est studium generale, et in curiis officialium suorum ciuitatum et diocesium suarum, et in principalibus domibus eiusdem ordinis in dictis suis ciuitatibus et diocesibus constitutis, ac in locis in quibus fratres ipsius ordinis capti tenebantur in eis, et quod dicti archiepiscopi, episcopi, uicarii seu officiales eorum, si qui fratres dicti ordinis dicerent se uelle dictum ordinem deffendere, eos per gentes regias et custodes eorum ad ipsos dominos commissarios mitti requirerent, per eosdem dominos commissarios certificarent de hiis que facerent in predictis, prout hec et alia in litteris eorumdem dominorum commissariorum, sigillis eorum impendentibus sigillatis, supra in processu registratis, quas prelatis eisdem, uicariis et officialibus direxerant, plenius continentur. Tandem adueniente dicto termino, qui fuit tercia die mensis Februarii, memorati domini archiepiscopus Narbonensis, Baiocensis, [p. 55] Mimatensis et Lemouicensis episcopi, ac domini Matheus de Neapoli et Iohannes de Monte Lauro, domino Iohanne de Mantua quoad istam diem dumtaxat per discrasiam corporalem se excusante, conuenerunt in hora prime ad dictam aulam domini Parisiensis episcopi. Et memoratus dominus archiepiscopus ex parte domini Regis Francorum illustris, ut dicebatur, ad eius uocatus presenciam, accessit ad eum, excusans se quoad predictam diem et omnes alios dies quibus eum abesse contingeret, uolens quod alii domini commissarii in dicta inquisicione procedant non obstante ipsius absencia, nisi ipsum contrarium expresse mandaret, adiiciens quod non poterat amplius uacare predicta die negocio supradicto, consuluit ut adhuc continuaretur presens terminus ad dies sequentes. Et cum ceteri college sui predicti usque ad consummacionem misse maioris, celebrate in ecclesia beate Marie Parisiensis, expectassent ibidem, et nullus pro dicto ordine nec de aliis citatis comparerent coram eis, deliberauerunt et decreuerunt concorditer per eos esse expectandum adhuc sequentibus diebus, cum nondum per antedictos archiepiscopos et episcopos, uicarios seu officiales eorumdem, ad plenum certifficati fuissent de publicacione dicte citationis facte et mandate in predicto regno fieri per eosdem, nec adhuc adducti fuissent, propter inondaciones aquarum, temporis asperitatem et alia impedimenta que occurrerant propter termini breuitatem prefixi per eos, nisi pauci ex Templariis propinquis Parisius, qui dicebantur se obtulisse ad defensionem ordinis memorati. Unde presentem diem et terminum supradictis, ordini, fratribus et aliis euocatis prefixum, de benignitate expectandos prorogauerunt usque in crastinum hora prime, cum continuacione dierum sequentium quamdiu placeret eisdem.--Acta fuerunt hec in predicta camera adherente aule episcopali predicte, anno Domini millesimo trecentesimo nono, indictione octaua, die tercia supradicti mensis Februarii, in presencia uenerabilium uirorum magistrorum Amisii de Aurelianis archidiaconi Aurelianensis, Guaufredi Zalup canonici Peronensis, et mei Floriamonti Dondedei de Mantua notarii, ac Bernardi Filioli, Hugonis Nicolai, Guillelmi Radulphi, Bernardi Humbaldi, Iohannis de Fellinis et [p. 56] Iohannis Loueti notariorum in causa predicta. Post hec, in crastinum, scilicet die Mercurii post festum Purificationis beate Marie, supradicti domini commissarii, archiepiscopus Narbonensis, Baiocensis, Mimatensis et Lemouicensis episcopi, Matheus sedis apostolice notarius, archidiaconi Tridentinus et Magalonensis, hora prime, ad dictam aulam episcopalem conuenientes et in camera propinqua dicte aule se recipientes, examinatis rescriptiuis multorum prelatorum super publicacione secundi edicti citationis ordinis Templi, ex causis supradictis, in continuacione facta die Martis proximo precedenti, cum nullus compareret coram eis, et missa maior in ecclesia beate Marie celebrata esset, continuauerunt et prorogauerunt usque ad diem Iouis sequentem hora prime.--Actum me presente et aliis notariis memoratis. Die Iouis uero subsequenti excusauit se dominus Narbonensis quoad predictam diem, et ceteri domini commissarii ad predictum locum conuenientes hora prime, expectato usque ad finem misse maioris, nullo comparente, ex causis predictis, continuauerunt et prorogauerunt, ut supra, usque in crastinum, hora prime, precipientes preposito Pictauensi et Iohanni de Iamuilla custodibus dictorum Templariorum, quod in crastinum adducerent coram eis in eodem loco Templarios qui de diocesi Matisconensi adducti fuisse dicebantur et se obtulisse ad defensionem ordinis memorati.--Acta fuerunt hec in predicta camera, me absente, presentibus omnibus aliis notariis supra proximo nominatis, excepto Nicolao Constanciensi, ut ibidem postea retulerunt. Die uero Veneris sequenti, sexta uidelicet die mensis Februarii, conuenerunt omnes supradicti domini commissarii in eodem loco. Sed cum dominus Narbonensis uocatus diceretur esse a predicto domino Rege, recedens excusauit se quoad predictam diem, consenciens quod [p. 57] omnes et singuli fratres Templi, qui dicebantur esse uel adducti fuisse Parisius, qui dixerant se uelle ordinem defendere supradictum, adducerentur ad presenciam eorumdem dominorum commissariorum, et singulariter requirerentur si uolebant ordinem defendere antedictum, et eorum responsio et nomina redigerentur in scriptis; et ita decreuerunt et deliberauerunt omnes predicti domini commissarii, post predicti domini Narbonensis recessum, esse faciendum. Et eadem die fuerunt simul adducti omnes infrascripti fratres ad presenciam dictorum dominorum commissariorum, et postmodum singulariter et separatim interrogati omnes et singuli (reliquis in una parte camere simul remanentibus, et illo qui interrogabatur coram dictis dominis commissariis existente, et post responsionem ad aliam cameram eunte), si uolebant ordinem defendere supradictum. Per quos fuit responsum ut sequitur: Frater Guillelmus de Gurrisaco Eduensis diocesis respondit, quod uolebat defendere ordinem supradictum, potissime in hiis que uiderat a triginta annis citra, quibus fuerat in dicto ordine, sed non mala puncta dicti ordinis, si qua in eo sunt, quod non credit, nec malas personas dicti ordinis. Frater Hugo Bossa Eduensis diocesis respondit, quod bene uolebat defendere dictum ordinem, secundum illa que sciebat et uiderat in ipso ordine, a decem annis citra, per quos in eodem steterat citra mare, sed nolebat defendere aliqua mala puncta, si qua erant in eo. Frater Iohannes de Corbinhiaco Eduensis diocesis respondit se uelle deffendere ordinem supradictum, quia nullum malum sciebat in eo. Supradicti uero tres erant fratres seruientes. Frater Nicolaus de Riperia presbyter, Eduensis diocesis, et frater Stephanus de Prelomoniay, et frater Petrus de Ruciaco seruientes, Eduensis diocesis, responderunt se ordinem uelle deffendere supradictum, et frater Petrus de la Limay Lugdunensis diocesis respondit idem pro posse suo; et erat frater seruiens. Frater Aymo de Compen Lugdunensis diocesis, et frater Poncius de [p. 58] Mallo passu Aniciensis diocesis, et frater Clemens de Branccio Eduensis diocesis, fratres seruientes, responderunt se uelle ordinem deffendere supradictum; et frater Iohannes de Cisseyo Eduensis diocesis, seruiens, idem pro posse suo. Frater Matheus de Corbono Lingonensis, frater Hugo de Same Cricon Eduensis, frater Iohannes de Monte Belleti Matisconensis, et frater Hugo de Buris Lingonensis diocesium, seruientes, responderunt quod uolebant deffendere ordinem supradictum. Frater Gerardus le Lorinhe Tullensis diocesis respondit, quod nolebat ordinem deffendere supradictum, quia ualde malus erat, et multa mala puncta erant in eo. Acta fuerunt hec in predicta camera, predictis die, etc., presentibus me Floriamonte et aliis notariis supra proximo nominatis, excepto Nicolao Constanciensi. Die Sabati sequenti, septima uidelicet die mensis Februarii, fuerunt adducti in predicta camera coram dictis dominis commissariis, exceptis dominis Lemouicensi et archidiacono Tridentino, quia nondum ibidem uenerant, insimul infrascripti Templarii, qui dicebantur fuisse adducti de diocesi Claromontensi, uidelicet fratres Andreas Iacoti, Stephanus Labossilha, Bernardus Charnerii, Iohannes de Orto, Durandus Audebertus, Petrus de Bretona fratres seruientes, Claramontensis diocesis; Petrus Bossa presbyter, Gerardus Besso, Bertrandus Amblardi, Petrus de Mantuhaco, Bonetus Sansauholi, Bonetus Cassagnoli, Iohannes Lemosis fratres seruientes, eiusdem diocesis; Iohannes de Mallamorte, Iohannes de Zelzils, Iohannes de Bellafage et Gilbertus Lafon fratres seruientes, Lemouicensis diocesis. Qui omnes singulariter et segregatim interrogati a dictis dominis commissariis, si uolebant ordinem deffendere, responderunt quod sic. Acta fuerunt hec die et loco predictis, presentibus omnibus notariis supra proximo nominatis, me et Bernardo Filhioli exceptis, prout postea retulerunt. Post hec, cum predicti domini archiepiscopus Narbonensis, [p. 59] Baiocensis et Mimatensis episcopi, uocati essent ad presenciam regiam, excusauerunt se quoad ea que restabant agenda eadem die, rogantes ceteros collegas eorum, quod facerent adduci coram se alios Templarios qui de dicta diocesi Claromontensi dicebantur fuisse adducti, et quod scirent si uolebant ordinem deffendere supradictum, quia iste non erat actus in quo omnes dicti commissarii haberent ex necessitate adesse. Postque recessit eciam ex causa necessaria, ut dicebat, dictus dominus Matheus de Neapoli, et fuerunt simul adducti ad presenciam dictorum dominorum Lemouicensis episcopi et Tridentini ac Magalonensis archidiaconorum, infrascripti fratres, scilicet fratres Guillelmus de Cambonent Lemouicensis, Bertrandus de Sartigiis Claramontensis, Aymericus de Capiaco Lemouicensis, Andinus de Vendaco, Petrus la Colongna Claramontensis, Bernardus de Bort Lemouicensis, Galterus de Massi Gelbenensis diocesium milites, Stephanus de Gardia presbiter, Petrus de Brolio, Guillelmus de Boncino, Guillelmus de Sprimassa Claramontensis diocesis, Bossa Coeta, Guillelmus de Podio Vignali, Petrus de Vernogia, Guillelmus Bremaz et Girbertus la Porta Lemouicensis diocesis. Qui omnes et singuli singulariter et separatim interrogati a dictis dominis commissariis, si uolebant dictum ordinem deffendere, responderunt quod sic. Actum me et omnibus notariis presentibus supra ultimo nominatis. Die Dominica sequenti, nichil fuit actum, propter reuerenciam diei. Die Lune sequenti, que fuit nona dies mensis Februarii, fuerunt simul adducti ad presenciam, dictorum dominorum commissariorum, absentibus dominis Narbonensi et Baiocensi, de diocesi Senonensi fratres Iacobus de Chamar Senonensis, Iohannes de Vernosio Laudunensis, Galterus de Villers Bissuntinensis, Iohannes de Ausato Tornacensis, Iacobus de Rubeo Monte Lingonensis diocesium, et Addam de Cathalone. Qui singulariter et separatim requisiti a dictis dominis commissariis, an uellent [p. 60] ordinem Templi deffendere ab hiis que sibi imponebantur, responderunt quod sic, et erant fratres seruientes. Eadem die fuerunt simul adducti in eodem loco ad dictos dominos commissarios, de diocesi Ambianensi fratres Nicolaus Versequi, Alinus de Templamars, Anricus de Erdenbort, Iacobus Cohadebur, Iohannes de Vertimare, Petrus Capoins Tornacensis, Anricus de Brabancia Leodicensis, Anricus de Platea Cameracensis, Bernardus de Castre, Arnulphus Brem Morinensis diocesium, Philippus de Duaco Atrabatensis diocesis seruientes, et Egidius de Perbona Traiectensis diocesis presbyter. Qui omnes sigillatim et segregatim requisiti, responderunt se uelle deffendere dictum ordinem, secundum quod fuerunt recepti in eo et sicut eum seruauerant, et pecierunt omnes sibi ministrari ecclesiastica sacramenta tanquam bonis et fidelibus Christianis. Eisdem die et loco fuerunt simul adducti coram dictis dominis commissariis infrascripti, qui tenebantur capti in diocesi Parisiensi, et sigillatim ac separatim requisiti si uolebant dictum ordinem deffendere, responderunt ut sequitur: Fratres Oddo de Nantolio, Thericus de Valle Bellant Suessionensis diocesis, seruientes, responderunt se uelle deffendere ordinem supradictum. Frater Vernondus de Santoni, eiusdem diocesis, seruiens, respondit quod nichil sciebat in ordine nisi bonum, et dicebat se non intelligere quid uolebat dicere: deffendere. Frater Lambertus de Cormeles seruiens, eiusdem diocesis, respondit quod non deffenderet dictum ordinem, nec sciret, cum non sit clericus, sed si aliquid mali sibi imponeretur, se deffenderet prout posset et sciret. Fratres Anricus de Castellione Constanciensis, Stephanus de Sanceyo Trecensis, P. de Mayson Vinhier Chathalonensis, Matheus de Cayneyo Beluacensis diocesium, responderunt quod uolebant ordinem deffendere supradictum. Frater de Britinhiaco Lingonensis diocesis dixit, quod uult [p. 61] deffendere in quantum tangit se. Frater Thomas de Casnay Beluacensis diocesis, seruiens, respondit quod nunquam uidit in ordine nisi bonum, quod non posset nec sciret eum deffendere si aliquis aliquod malum diceret uel malus esset, sed se ipsum uult deffendere. Frater Iohannes de Nigra curia Laudunensis diocesis respondit, quod uult deffendere modis quibus melius poterit, et peciit ecclesiastica sacramenta. Frater Nicolaus de Maynilio Ambianensis diocesis respondit, quod uult deffendere, et peciit ecclesiastica sacramenta. Frater Galterus de Buris Lingonensis diocesis respondit, quod uult deffendere, in quantum poterit. Frater Petrus de Enapes Laudunensis diocesis dixit, quod uult deffendere personam suam. Eadem die fuerunt simul adducti in eodem loco ad dictos dominos commissarios fratres subscripti, qui adducti fuisse dicebantur de diocesi Turonensi, uidelicet fratres Gerardus de Cabilone Cabilonensis diocesis, qui ad interrogacionem et requisicionem eorumdem dominorum commissariorum respondit, quod uolebat deffendere dictum ordinem, in quantum posset et sciret. Guido de Tonaco Eduensis diocesis respondit, quod uolebat deffendere, quantum pertinebat ad se. Guillelmus de sancto Leonardo Eduensis diocesis respondit, quod uolebat deffendere, in quantum posset, deberet et sciret. Petrus de Pedagio Eduensis diocesis respondit se uelle deffendere in quantum ad se pertinet. Gaufredus de Malomonte Turonensis diocesis respondit se uelle deffendere, in quantum ad se pertinet et de racione faciendum esset. Petrus Trecie Turonensis diocesis respondit se uelle deffendere, in quantum ad se pertinet, cum nichil mali sciat in ordine. Andreas Beri Briocensis diocesis respondit se uelle deffendere, in quantum ad se pertinet, et non ordinem. Raynardus Baliani Laudunensis diocesis respondit, quod uult [p. 62] deffendere dictum ordinem, in quantum poterit et sciet, quia nichil mali scit in eo. Iohannes Coyfer Turonensis diocesis respondit, quod uult deffendere, in quantum ad se pertinet, cum nichil mali sciat in ordine. Raynandus de Bonis Bituricensis diocesis respondit se uelle deffendere, in quantum ad se pertinet, cum nichil mali sciat in dicto ordine. Martinus de Lineriis Bituricensis diocesis respondit se uelle deffendere, in quantum posset et sciret. Symon de Lineriis Bituricensis diocesis respondit se uelle deffendere, in quantum ad se pertinet, quia nunquam uidit nisi bonum in ordine. Petrus Maliani Lemouicensis diocesis respondit, quod uolebat deffendere, et respondere pro ordine, in quantum ad se pertineret. Iohannes Malon Turonensis diocesis uult ordinem, ut dixit, deffendere, quia nunquam uidit in ordine nisi bonum. Iohannes Dusseam Carnotensis diocesis dixit se uelle deffendere ordinem, quia nunquam uidit nec scit nisi bonum in eo. Petrus Foberti Turonensis diocesis uult ordinem, ut dixit, deffendere, sicut poterit et tenetur. Iohannes la Chara diocesis Turonensis dixit se uelle ordinem deffendere, in quantum poterit et debebit, cum reputet ordinem ipsum bonum. Guillelmus de Blere Turonensis diocesis respondit, quod uolebat ordinem deffendere, in quantum poterit et ad eum pertinebit, quia nil mali sciebat in eo. Eisdem die et loco, coram dominis commissariis supradictis fuerunt adducti de sancto Martino de Campis Parisiensi fratres Egidius curatus de Cysimonte, presbyter, Ambianensis diocesis; Robertus Caualerii presbiter, curatus ecclesie sancti Iohannis euangeliste, de ualle Agie Rothomagensis; Robertus de Corenflos presbiter, curatus ecclesie [p. 63] de Brali, Ambianensis; Reynardus de Cuneriis miles, Beluacensis; Guillelmus de Platea de Beluaco preceptor de Cysimonte; Anricus de Conpendio Suessionensis, Bertaldus de Somerens Ambianensis, Iohannes de Bulle Noncia Beluacensis, Philippus de Manino Morinensis, Petrus le Gris Nouiomensis, Iohannes de sancto Iusto Beluacensis, Martinus de Marsiliis Beluacensis, Michael Mosset Ambianensis, Petrus de Verenis Trecensis, Decanus de Chifelli Remensis diocesium. Qui sigillatim et separatim requisiti a dictis dominis commissariis, an uellent ordinem Templi ab hiis que sibi imponebantur deffendere, responderunt quod sic, et pecierunt sibi ministrari ecclesiastica sacramenta. Acta fuerunt hec, predictis die et loco, presentibus me Floriamonte, Nicolo Constanciensi et aliis notariis supra proximo nominatis, hoc saluo quod dictus Nicolaus non interfuit interrogacioni XVIII fratrum de Senonensi et Ambianensi diocesibus adductorum. Die Martis sequenti, que fuit decima dies dicti mensis Februarii, fuerunt simul adducti in eodem loco ad dictos dominos commissarios, absentibus dominis Narbonensi et Baiocensi et domino Tridentino, de diocesi Nemausensi fratres: Albertus de Canellis miles, Aquensis; Guillelmus de Ranco Uticensis, Iacobus Calhardi Magalonensis, Petrus de Agusano Nemausensis, Iohannes de Tribus uiis Magalonensis, Poncius Pisani Magalonensis, Petrus Gibellini Nemausensis diocesium. Qui sigillatim et separatim requisiti a dictis dominis commissariis, an uellent ordinem Templi defendere ab hiis que sibi imponebantur, responderunt quod sic. Eisdem die et loco, coram dominis commissariis antedictis et domino archidiacono Tridentino superueniente, fuerunt adducti de diocesi Senonensi fratres Egidius de Valencenis presbyter, Cameracensis; Tierricus de Remis, et Iohannes Borleta, Trauensis diocesis; Constancius de Biceyo Lingonensis, Anricus li Abes Laudunensis; Nicolaus de [p. 64] Ambianis, qui respondit uelle defendere, prout ordo traditus sibi fuit; Iohannes de Biersi Tornacensis, Iohannes de Pruino Senonensis, Iohannes de Parisius, Bertrandus de Montinhiaco Laudunensis diocesium. Qui sigillatim et separatim requisiti a dictis dominis commissariis, an uellent ordinem Templi ab hiis que sibi imponebantur defendere, responderunt quod sic. Adiecit tamen Iohannes de Bersi: Pro posse. Et pecierunt ecclesiastica sacramenta. Eisdem die et loco, coram dominis commissariis eisdem fuerunt adducti de Monte Leterico Parisiensis diocesis fratres Lambertus de Toysiaco Eduensis, Iohannes de sancto Remigio Suessionensis, Milo de sancto Friachio presbyter, Meldensis; Guido de Ferreriis presbyter, Parisiensis; Gerardus de Lingonis presbyter, Laurencius de Crenoy Lingonensis, Iohannes de Poysson Lingonensis, Radulphus du Carrel Rothomagensis diocesium. Qui sigillatim et separatim requisiti a dictis dominis commissariis, an uellent ordinem Templi ab hiis que sibi imponebantur defendere, responderunt quod sic. Eisdem die et loco, fuerunt adducti coram eisdem dominis commissariis fratres subscripti de Templo Parisiensi, uidelicet fratres Thomas de Iemual presbyter, Ambianensis; Iohannes Vomberti Ambianensis, Gerardus de Somons Beluacensis, Marcilius de Fleyo Cenomanensis, Radulphus de Grandi Villarii Ambianensis, Guillelmus de Mayrauent Petragoricensis, Theobaldus de Plomione Laudunensis, Guillelmus de Latigniaco Sico Meldensis, Iohannes de Osqueriis Leodiensis; Poncius de Buris presbyter, Lingonensis; Stephanus de Turno presbyter, Parisiensis; Albertus de Germilla Cathalanensis, Iohannes de Genefle Leodiensis, Ricardus de Caprosia Parisiensis; Iohannes Braz de Fer presbyter, Ambianensis; Iohannes Vassal presbyter, curatus ecclesie de Valle Camulla, Constanciensis; Gossoynus de Brugis Tornacensis, Iohannes Dorbis Meldensis, Guillelmus de Verrinis Siluanectensis, Orricus de Precingie Lingonensis, Guillelmus Brioys Meldensis, Thomas dictus Cames Beluacensis, Iohannes de Nouiomo, Radulphus de Pont Frenoy [p. 65] Siluanectensis, P. de Charuto Senonensis diocesium, P. de Bononia presbyter et procurator ordinis in curia Romana, ut dicebat; P. de Grimenilio presbyter Beluacensis, P. de Blesis presbyter Carnotensis, Thomas de Martinhiaco presbyter Laudunensis, Humbertus de Torbone miles Viennensis, P. de Symeyo miles Viennensis, Robertus de Mont Boin Senonensis, Egidius de Cantuco Senonensis, Iohannes Bersi Suessionensis, Christianus de Biceyo Lingonensis diocesium. Qui singulariter et separatim interrogati, si uolebant dictum ordinem Templi defendere, dixerunt et responderunt quod sic. Item, et frater P. de sancta Gressa Ambianensis diocesis, qui in habitu laycali existens, dixit quod non fuerat in dicto ordine nisi per IIII menses ante capcionem fratrum, et nolebat defendere ordinem supradictum. Item, et frater I. le Gabeer Ambianensis diocesis, qui dixit quod uolebat defendere dictum ordinem pro tempore quo fuerat in eo. Eisdem die et loco fuerunt adducti coram eisdem dominis commissariis fratres subscripti, qui adducti fuisse dicebantur de Aciis Parisiensis diocesis, uidelicet fratres Raynaldus de Pruino presbyter Senonensis, Iohannes de Mortuo Fonte presbyter Suessionensis, Iohannes Ducis Parisiensis, Matheus de Atrabato, Robertus Vauassor Ambianensis, Guillelmus Espanbart Constanciensis, Iacobus de Rupella Bisuntinensis, Radulphus de Grandi Villarii Ambianensis, Symon lo Reppe Tornacensis, Gosso de Gandano Tornacensis, P. de Serra Trecensis, Iohannes de Ressi Lingonensis, Bertrandus Coquardi Ambianensis, Constancius de Brecenay presbyter curatus ecclesie de Coleurs Senonensis, Girardus de Genefle Leodiensis, Michael de sancto Maninio Ambianensis, Addam de Versiaco Suessionensis, Raynaldus de Fontaynes Lingonensis, et Iohannes de Foresta dicte Lingonensis diocesium. Qui sigillatim et separatim requisiti a dictis dominis commissariis, si uolebant defendere dictum ordinem, responderunt quod sic, et pecierunt ecclesiastica sacramenta, et laxacionem carcerum. Acta fuerunt hec predictis die et loco, [p. 66] presentibus me Floriamonte et aliis notariis supra proximo nominatis, excepto Nicolao Constanciensi. Post hec, die Iouis sequenti, que fuit XII dies mensis Februarii, in eadem camera aule episcopalis, fuerunt simul adducti coram dictis dominis commissariis, exceptis dominis Narbonensi et Baiocensi excusatis, fratres subscripti, qui adducti fuisse dicebantur de Corbolio Parisiensis diocesis, uidelicet fratres Robertus de Dormeliis presbyter Senonensis, Iohannes Canho de Rusiaco Parisiensis, Robertus le Sech de Ambleyuilla Rothomagensis, et Robertus Flamengi Tornacensis diocesium; ac fratres subscripti, qui adducti fuisse dicebantur de baylia de Chaumont Senonensis diocesis, uidelicet fratres Guillelmus de Buris Lingonensis, Thericus de Saxonia miles Magdebrugensis, Arbertus de Yengentis presbyter curatus de Ayanceriis Lingonensis, Nicolaus de Monsamon Lingonensis, Iulianus de Cuceyo presbyter Lingonensis, Iohannes de Volenis presbyter Lingonensis, Nicolaus de Sanceyo presbyter Trecensis, Petrus de Summauera presbyter Trecensis, Aymo de Buris Lingonensis, Iohannes Lemainle Laudunensis, Guido de Acoliis Lingonensis, Iohannes de Iemuilla Cathalanensis, Eurardus de Domibus Lingonensis, Robertus de Biceyo Lingonensis, Thomas de Charmolhis Lingonensis, Petrus de Villa Soterra Trecensis, Guillelmus de Muciaco Lingonensis, Thericus le Moys Lingonensis, Robertus de Moceyo Trecensis, Petrus de Cheriaco Nouiomensis, Iohannes le Brecel Lingonensis, Anricus Lalamans Maganensis[?], Stephanus de Espanheyo Lingonensis, Iohannes de Richenbort Lingonensis, Iohannes de Villa Sotera Trecensis, Durandus de Turachac Cabilonensis, Humbertus Fabri Cathalanensis, Theobaldus de Relanco Lingonensis, Iohannes Corbeo Lingonensis, Guillelmus de Foresta Lingonensis, Oddo de Bello Camino Lingonensis, Iohannes de Foresta Lingonensis, et Nicolaus Musardi Trecensis diocesium. Qui omnes sigillatim et separatim per se, et dictus Anricus Lalamans per interpretem, a dictis dominis commissariis requisiti, si uolebant defendere dictum ordinem, responderunt quod sic, petentes cum [p. 67] instancia habitus suos sibi restitui, et eis ministrari ecclesiastica sacramenta. Acta fuerunt hec predictis die et loco, presentibus me Floriamonte et aliis notariis supra proximo nominatis, excepto Nicolao Constanciensi. Postmodum die Veneris sequenti, que fuit XIII dies dicti mensis Februarii, in dicto loco fuerunt simul adducti de sancto Dionysio Parisiensis diocesis coram ipsis dominis comimissariis, exceptis dominis Narbonensi et Baiocensi et archidiacono Tridentino, fratres Thomas Morelli de Bragella presbyter curatus ecclesie de Somorens Ambianensis diocesis, Iohannes de Siuriaco Senonensis, Bricius de Buris Lingonensis, Parisius de Buris Lingonensis, Iohannes de Baro stiper Albam Lingonensis, Iacobus Gerbe Trecensis, et Thomas Caualier Ebroicensis diocesium. Qui sigillatim et separatim requisiti, si uolebant dictum ordinem defendere ab hiis que sibi imponebantur, responderunt quod sic, asserens dictus frater Iohannes de Barro quod ipse fuerat questionatus ter, et fuerat in pane et aqua duodecim septimanis, et pecierunt ipse et frater Iacobus Gerbe predictus ecclesiastica sacramenta. Eisdem die et loco fuerunt simul adducti coram eisdem dominis commissariis fratres subscripti, qui adducti dicebantur de Coflant Parisiensis diocesis, uidelicet fratres Iohannes de Gisiaco presbyter Laudunensis, Iacobus de Villaribus Ducis Lingonensis, Reginaldus de Ploysiaco Suessionensis, Robertus de Pontissera Rothomagensis, Stephanus de Bauenas Bisuntinensis, et Baldoynus de Gisiaco Laudunensis diocesium. Qui sigillatim et separatim interrogati a dictis dominis commissariis, si uolebant dictum ordinem deffendere ab hiis que sibi imponebantur, responderunt quod sic. Acta fuerunt hec predictis die et loco, presentibus me Floriamonte et aliis notariis supra proximo nominatis. Die Sabati sequenti, que fuit XIIII dies dicti mensis Februarii, fuerunt simul adducti in eodem loco coram dictis dominis, Mimatensi, [p. 68] Lemouicensi episcopis, et domino Matheo, fratres subscripti, qui adducti fuisse dicebantur de diocesi Beluacensi, uidelicet fratres Iohannes de Chames Ambianensis, et Iohannes de Naris in ualle presbyter Ambianensis, et incontinenti, coram dictis dominis et archidiacono Tridentino, qui tunc uenit, fratres Guillelmus de Maynillio Abbrici presbyter Parisiensis, Bartholomeus de Volenis Laudunensis, Iohannes Fort de uin Altisiodorensis, Dominicus de Diuione Lingonensis, Henricus de Fauarolis Lingonensis, Nicolaus de Varlin Beluacensis, Philippus de Versine Beluacensis, et Robertus de Brioys Senonensis diocesium. Qui singulariter et separatim requisiti et interrogati a dictis dominis commissariis, si uolebant dictum ordinem defendere ab hiis que sibi imponebantur, responderunt quod sic, dicens dictus frater I. de Chames: Usque ad mortem. Item, frater Adam de Inferno, cum eisdem adductus, Nouiomensis diocesis, et simili modo interrogatus, dixit quod uolebat defendere dictum ordinem, prout sibi fuit traditus et ipse eum recepit. Eisdem die et loco fuerunt simul adducti coram eisdem dominis commissariis fratres subscripti, qui adducti fuisse dicebantur de Vidriaco Cathalanensis diocesis, uidelicet fratres Nicolaus de Marra presbyter curatus ecclesie de Romanis Remensis, Petrus de Sarnayo Ambianensis, et incontinenti coram dictis dominis, et archidiacono Magalonensi, qui tunc uenit, fratres Iohannes de Dormays Remensis, Philippus de Troys Fons Trecensis, Droco de Sernayo Ambianensis, Dominicus de Verduno, P. de Monte Coyni Meldensis, Petrus de Cathalone, et Iohannes Dauise Cathalanensis diocesium. Qui sigillatim et separatim requisiti a dictis dominis commissariis, an uellent dictum ordinem ab hiis que sibi imponebantur defendere, responderunt quod sic, quia nunquam in dicto ordine uiderunt nisi bonum. Dixerunt tamen custodes eorum quod frater Iohannes de Manberchim, de communia istorum, remansit infirmus ad mortem; propter quod coram eisdem dominis commissariis non uenerat. Eisdem die et loco fuerunt simul adducti coram eisdem dominis [p. 69] commissariis fratres subscripti, qui adducti fuisse dicebantur de Tyers Senonensis diocesis, uidelicet fratres Iohannes Peitauin presbyter Beluacensis, Iohannes de Brueria Tornacensis, Bertrandus de Bissi Lingonensis, Iacobus de Saciaco Trecensis, qui dixit quod XXV fratres dicti ordinis fuerunt mortui propter tormenta et pasciones; Laurencius de Pruino Senonensis, Hugo de Villaribus Lingonensis, Iohannes de Monte Meliandi Parisiensis, P. de Landres Remensis, Iohannes dictus de Malip de Lauduno, Bertrandus de sancto Paulo Viennensis (qui dixit quod nunquam confessus fuit errores dicto ordini impositos nec confitebitur, quia uerum non est, et dixit quod Deus operaretur miraculum, si corpus Christi administraretur eis, et si acciperent simul confitentes et diffitentes), et Petrus de Manbressis Remensis diocesium. Qui sigillatim et separatim a dictis dominis commissariis requisiti, si uolebant dictum ordinem deffendere ab hiis que sibi imponebantur, responderunt quod sic, et pecierunt cum instancia eis ministrare ecclesiastica sacramenta et laxacionem carcerum. Eisdem die et loco fuerunt simul adducti coram eisdem dominis commissariis fratres subscripti, qui adducti fuisse dicebantur de seneschallia Carcassonensi, uidelicet fratres P. de Mossio Narbonensis, I. Maurini Narbonensis, Raymondus de Corbes Elnensis, Guillelmus de Nebias Narbonensis, Raymondus de Pruhanis Narbonensis, Poncius Tortossa Nemausensis, I. Cassanhas Carcassonensis, Arnaldus de Spel Appamiensis, Iohannes Olibe Tholosane, Guillelmus de Castro Nouo Carcassonensis, Stephanus Saurini Uticensis, Iohannes Amelii Carcassonensis, Raymondus de Roianis Agatensis, Poncius Espes Biterensis, Martinus Rebol Agatensis, Bertrandus de Moleta de Anicio, Bartholamus Andree Agatensis, Guillelmus de Fuxo miles Appamiensis, P. de Terrasone Petragoricensis, Bertrandus Cascauelli Agatensis, P. Stephani Agatensis, Bertrandus Aiuda Dieu presbyter Magalonensis diocesium. Qui sigillatim et separatim requisiti, si uolebant dictum ordinem deffendere ab hiis que [p. 70] sibi imponebantur, dixerunt quod sic, adiciens dictus P. Stephani: Pro posse. Item, et sex fratres subscripti cum predictis et de seneschallia predicta adducti, uidelicet fratres Gazerandus de Monte Pessato Narbonensis, Iohannes Costa Agatensis, Stephanus Trobati Biterensis, Ger. de Fore Agula Agenensis, Dorde Iafet Biterensis, et Raymondus Finel Aquensis diocesium, qui licet, ut dixerunt, coram domino Papa aliqua contra se et dictum ordinem confessi fuissent, dicentes se mentitos fuisse coram eo, et predictam confessionem reuocantes, singulariter et separatim requisiti a dictis dominis commissariis, si uolebant dictum ordinem ab hiis que sibi imponebantur defendere, dixerunt quod sic. Eisdem die et loco fuerunt simul adducti coram dominis commissariis, qui adducti fuisse dicebantur de diocesi Senonensi, uidelicet fratres Ancherius de Suete milles Viennensis, Anricus de Aulisi miles Bituricensis, Laurencius de Bellna preceptor d'Espanhi Eduensis, P. de Cormelhis Parisiensis, Iohannes de Baleno Eduensis, Stephanus de Castilho Lugdunensis, et Iohannes de Hanonia Cameracensis diocesium. Qui sigillatim et separatim requisiti a dictis dominis commissariis, si uolebant defendere dictum ordinem ab hiis que sibi imponebantur, dixerunt quod uolebant deliberare cum Magistro ordinis. Item, et alii subscripti cum predictis et de eadem diocesi adducti, qui sigillatim et separatim requisiti a dictis dominis commissariis, si uolebant dictum ordinem ab hiis que sibi imponebantur defendere, responderunt ut sequitur. Fratres P. de Cortemple Lingonensis, Andreas de Buris Lingonensis, Iohannes de Terra Enfondree Lingonensis, Guido de Nici Lingonensis, P. de Relanpont Lingonensis, P. de Corbon Lingonensis, Iohannes de Niciaco Lingonensis, Galterus de Capella Cabilonensis, Martinus de Monte Moreti Lingonensis, Petrus de Lauine Lingonensis, Robertus de Cormelhiis Parisius, et Parisetus de Buris Lingonensis diocesium, et Iacobus de Grecis. Responderunt et dixerunt (separatim, ut dictum est, interrogati) quod uolebant dictum ordinem deffendere [p. 71] pro posse suo. G. de Belna Eduensis, Stephanus de Volenis Lingonensis, Iohannes Rumprey Lingonensis, Iacobus de Lauine Lingonensis diocesium, singulariter et separatim requisiti, dixerunt se uelle deffendere ordinem supradictum. Radulphus de Ganduhon Lingonensis diocesis eodem modo requisitus, dixit quod uolebat dictum ordinem deffendere, cum consilio Magistri. Petrus de sancto Manierro Viennensis diocesis similiter requisitus, dixit quod uellet defendere dictum ordinem, si posset, et peciit consilium Magistri. P. Picardi Lingonensis diocesis requisitus, peciit consilium Magistri. Iohannes Lapercha Lingonensis diocesis similiter requisitus, petiit consilium magistrorum suorum. Iohannes de Cochiaco Lingonensis diocesis similiter requisitus, peciit consilium magistrorum suorum, et exhibuit quamdam litteram, que uidebatur clausa fuisse sub duobus sigillis, quorum tamen caracteres non apparebant, quam litteram tradidit Iohannes Supini clericus predictis fratribus et pluribus aliis qui erant simul tunc temporis Senonis, quando dominus episcopus Aurelianensis uenit ibidem pro examinandis eisdem, prout dixit frater Laurencius de Belna suprascriptus, cuius littere tenor talis est: Philipe de Voet preuost de l'eglese de Poytes, et Iohan de Iemuille huisser d'armes nostre segnor le Roy, deputez sus l'ordenance de la garde des Templers es prouinces de Sens, de Roem et de Rems, à nostre amez frere Lorent de Biame, iadis commandaur de Apuli, et aus autres freres qui sont en prison de Sans, salut et amor. Sauoir uous faisons que nous auons procuré que li Roys nostre siere uous enuoie à l'euesche d'Orleans pour uous reconcilier. Si uous requirens et prions que uous en la bone confession que nos uous lassames, uous tenez si deuotamant et si gransemant enuers le dit euescheue d'Orliens que il n'aie cause de dire que par uous nous l'aiens fait traualier ne fait entandre mençonge; nous uous somons Ioan Chapini nostre amé clerc, au quel uous uoilhet creire de part nous de ce que il uous dira, le quel en leu de nous uos anuoiens. Et sachez que nostre pere le Pape a mandé que tuit cil [p. 72] qui auront fayt confessions deuant los quizitor, ses anuouez, qui ou cele confession ne ueudoent perseueres, que ilz seront mis à damnazion et destruit ou feu. Nos auons commandé au dit Iohan que il uous mit à uous les couenables cameres, tant que nous serons à uous, où nos serons breuement, si Diu plet, et fessons alé, se ne fust pour auere grant besogne où li Rois enuoie sue [?] soit garde de nous. Dictus uero prepositus, uocatus ibidem per dictos dominos commissarios, ostensa sibi dicta littera, et per eum uisa et diligenter inspecta, dixit quod ipse non credebat misisse dictam litteram, nec sciebat si sigillo suo sigillata fuerat, nam clericus suus aliquociens tenebat sigillum suum, nunquam tamen de mandato uel consensu suo sigillata fuerat, sicut dixit, asserens quod ipse nec per se nec per nuncium nec per litteram nec alias unquam induxit aliquem fratrem dicti ordinis nec dixit alicui quod diceret nisi ueritatem puram, uolens quod istud a dictis fratribus peteretur. Prefati uero Iohannes de Cochiaco et Laurencius de Belna dixerunt ibidem quod dictus prepositus nunquam eis dixerat quod dicerent nisi bonum et ueritatem. Item, Guillelmus Chalim Eduensis diocesis cum predictis adductus et similiter requisitus, si uolebat dictum ordinem defendere, peciit consilium magistrorum; Iohannes de Cormeliis Parisiensis diocesis peciit consilium magistrorum, qui sciunt bene quod est, ut dixit. Lambertus de Cormeliis, eiusdem diocesis Parisiensis, peciit eciam consilium magistrorum. Stephanus de Buris Lingonensis diocesis similiter requisitus, dixit quod uolebat defendere dictum ordinem in bona racione; et Parisetus de Vollenis Lingonensis diocesis similiter requisitus, dixit quod uolebat dictum ordinem defendere pro posse suo et ut probous homo. Acta fuerunt hec predictis die et loco, presentibus me Floriamonte Dondedei, Bernardo Filholi, Guillelmo Radulphi, Bernardo Humbaldi, Hugo[ne] Nicolai, Iohanne Loueti et Iohanne de Fellinis notariis suprascriptis. Item, die Lune sequenti, que fuit sexta decima dies mensis [p. 73] Februarii, fuerunt adducti in loco predicto coram dictis dominis commissariis, domino Narbonensi excepto et se excusante, fratres subscripti, qui adducti fuisse dicebantur de castro diui Martini Meldensis diocesis, uidelicet fratres Guillelmus de Sornayo miles Pictauensis, Droco de Viueriis Suessionensis, Iohannes de Septem Montibus presbyter Suessionensis, Millo de Charni presbyter Lingonensis, Iohannes de Villaribus Suessionensis, Guillelmus de Craua Rothomagensis, Iacobus de Calido Furno Meldensis, Christianus de Chameri Laudunensis, Petrus de Breella Beluacensis, Thomas de Rochacueria Ambianensis, Guillelmus de Putolis Parisiensis, Lambertus de Romana curia Remensis, Geruasius de Fellinis Carnotensis, Geruasius de Falesia Sagiensis diocesium. Qui singulariter et separatim interrogati, si uolebant dictum ordinem defendere, responderunt quod sic. Acta fuerunt hec predictis die et loco, presentibus me Floriamonte Dondedei et aliis notariis supra proximo nominatis. Die Martis sequenti, que fuit decima septima dies mensis Februarii, fuerunt adducti in capella predicta, coram dictis dominis commissariis, exceptis dominis Narbonensi et Baiocensi et [..?] se excusantibus, quatuor fratres subscripti, qui adducti fuisse dicebantur de diocesi Auxitana, uidelicet frater Ademarus de Sparros miles Taruensis diocesis, Raymondus de Gladio presbyter Carturcensis, Iohannes de Valle Gelosa presbyter Petragoricensis, et Raymondus Guillelmi Auxitane diocesium. Qui singulariter et separatim interrogati, si uolebant dictum ordinem defendere, responderunt ut sequitur. Dictus frater Ademarus dixit et respondit quod uolebat dictum ordinem defendere, licet, ut dicebat, confessus fuisset coram domino Papa, asserens se mentitum fuisse coram eo. Raymondus de Gladio et Raymondus Guillelmi dixerunt et responderunt quod uolebant dictum ordinem defendere. Iohannes de Valle Gelosa dixit et respondit quod uolebat dictum ordinem defendere, licet adductus fuerit coram domino Papa, coram quo nichil fuit confessus, ut [p. 74] dixit, contra ordinem. Eisdem die et loco fuerunt adducti coram eisdem dominis commissariis et domino Baiocensi episcopo fratres subscripti, qui adducti fuisse dicebantur de Tholosanis. Qui singulariter et separatim interrogati, si uolebant dictum ordinem defendere, responderunt ut sequitur. Frater Guillelmus Alberti Ruthenensis diocesis dixit quod uult dictum ordinem defendere quantum uidit; sed dicit quod ipse fuerat receptus in ordine per undecim dies solum ante capcionem fratrum. Requisitus si uolebat absolui, dixit quod non, nisi sicut dominus Papa ordinabit. Frater Guillelmus Radulphi Tholosane, Raymondus Bernardi Conuenarum, Bernardus Castri Ruthenensis, Guillelmus de Cardalhaco Conuenarum, et Guillelmus de Scorralha Tholosane diocesium, dixerunt et responderunt quod uolebant dictum ordinem defendere, et pecierunt ecclesiastica sacramenta. Eisdem die et loco fuerunt adducti coram eisdem dominis commissariis fratres subscripti, qui adducti fuisse dicebantur de Crepricordio Meldensis diocesis, uidelicet fratres Iohannes de Vallellent Suessionensis, Iacobus de Cormele Suessionensis, Iohannes de Chamino Ebroicensis, Philippus Gafel Nouiomensis, Nicolaus de Serra Trecensis, Lambertus Flamengi Laudunensis, Fulco de Trecis, Matheus de Gresson Essart Beluacensis, Clemens de Grande Villarii Ambianensis, Arnulphus le Franceys Senonensis, Iohannes Bochier Ambianensis, Andreas Mederarii Ambianensis, Iohannes Pernet presbyter Beluacensis, Robertus de Rembaldi Valle Morinensis, Petrus de sancto Iusto Beluacensis, Guillelmus Fabri Beluacensis, Egidius de Lana Curia Ambianensis, et Petrus de Latigniaco Nouiomensis diocesium. Qui singulariter et separatim interrogati, si uolebant dictum ordinem defendere, dixerunt et responderunt quod sic, et pecierunt ecclesiastica sacramenta. Eisdem die et loco fuerunt adducti coram eisdem dominis commissariis fratres subscripti, qui adducti fuisse dicebantur de Tholosanis, [p. 75] uidelicet fratres Raymondus Guillelmi miles Conuenarum, Guillelmus de Cararco miles Caturcensis, Bernardus de Beuella Ruthenensis, Petrus de Malhaco Tholosane, Petrus Pagessii Conuenarum, Hugo Golsa Albiensis, et Bernardus de Vado presbyter Albiensis diocesium. Qui singulariter et separatim interrogati, si uolebant dictum ordinem defendere, dixerunt et responderunt quod sic. Et pecierunt ecclesiastica sacramenta et alleuacionem carcerum, et dixit dietus Bernardus de Vado quod in tantum tortus et questionatus fuerat et tamdiu tentus ad ignem quod carnes talorum suorum combuste et ossa talorum infra paucos dies ceciderunt eidem, ostendens duo ossa que dicebat illa esse que ceciderant de talis. Item, eisdem die et loco fuerunt adducti coram eisdem dominis commissariis (excepto domino archidiacono Magalonensi, qui iam, quoad ea que dicta die restabant agenda, se excusauit) fratres subscripti, qui adducti fuisse dicebantur de Pictauia, uidelicet fratres Iterius de Lombihacho miles Lemouicensis, Petrus de Lonihis Remensis, Guillelmus de Sanzeto Lemouicensis, Helias Aymerici Lemouicensis, Galterus de Pincon Cameracensis, Aymericus Boeti Engolismensis, Guillelmus Vigerii Engolismensis, Matheus de Alueto Cameracensis, Petrus de Rupe Turonensis, Matheus de Stagno Turonensis, Helias de Chalhistrat presbyter curatus ecclesie de Relhatus Lemouicensis, Guillelmus Barbot Pictauensis, Raynardus de Bondis Parisiensis diocesium. Qui singulariter et separatim interrogati, si uolebant dictum ordinem deffendere, dixerunt et responderunt quod sic. Item, frater Humbertus de Reffiet Pictauensis diocesis, qui eodem modo interrogatus, respondit quod pauper homo est et non intendit defendere dictum ordinem, sed habebit ratum illud quod Magister ordinis faciet. Item, et alii fratres subscripti cum aliis predictis de Pictauia, ut dicebatur, adducti. Qui singulariter et separatim interrogati, si uolebant dictum ordinem defendere, responderunt ut sequitur. Frater Audebertus de Porta Pictauensis diocesis querit consilium Magistri, sub cuius obediencia est. Frater Iohannes Bochandi Pictauensis diocesis respondit et dixit [p. 76] quod pauper homo est et non posset defendere, sed erit contentus de hoc quod Magister faciet. Frater Thomas de Camino Rothomagensis diocesis respondit quod pauper homo est et non posset defendere, sed defendat Magister, si uult, quia de hoc quod ipse faciet est contentus. Frater Iohannes le Bergonhons Lingonensis diocesis, in habitu laycali existens, dixit quod non uult defendere dictum ordinem, quia, antequam Templarii essent capti, apostitauerat bene per annum, propter quamdam mulierem. Frater Laurencius Bacizin Pictauensis diocesis dixit quod libenter defenderet dictum ordinem, si posset, sed non habet unde, propter quod relinquit defensioni superiorum suorum. Frater Guido de Gorso Lemouicensis diocesis dixit quod libenter defenderet, si posset, sed non habet de quo, et relinquit defensioni Magistri. Frater Iohannes de Anonia Cameracensis diocesis dixit quod uult defendere suo posse. Frater Stephanus de Lamon Lemouicensis diocesis dixit quod non potest defendere quamdiu est captus, sed si esset liber, defenderet suo posse. Frater P. Raynardi Pictauensis diocesis relinquit defensioni Magistri. Frater Guillelmus Bonamor Caturcensis diocesis relinquit defensioni maiorum ordinis. Frater Iohannes de Bisonio Bituricensis diocesis dixit quod uult defendere suo posse. Frater Stephanus Anglici Pictauensis diocesis relinquit defensioni Magistri ordinis, quia tempore capcionis fratrum non fuerat in dicto ordine nisi per duos annos. Frater Aymericus Chamerlent Lemouicensis diocesis dixit quod non uult defendere, imo uult stare confessioni facte per eum coram domino Pape. Fratres Stephanus Quintini Pictauensis, et Gerardus de la [p. 77] Terlanderia Engolismensis diocesium, dixerunt quod uolebant dictum ordinem defendere pro posse suo. Frater Iterius de Breueza Lemouicensis diocesis relinquit defensioni maiorum. Item, eisdem die et loco fuerunt adducti coram eisdem dominis commissariis fratres suscripti, qui adducti fuisse dicebantur de Crespino Siluanectensis diocesis, qui singulariter et separatim interrogati, si uolebant dictum ordinem defendere, responderunt ut sequitur: Frater Radulphus de Tauerniacho Parisiensis diocesis dixit quod uult defendere usque ad finem. Fratres Reginaldus de Parisius presbyter, Matheus de Tabulla Beluacensis, et Nicolaus de Compendio Suessionensis diocesium, dixerunt quod uolunt dictum ordinem defendere usque ad mortem. Fratres Helias de Gostro Meldensis, Iohannes de Oratorio Suessionensis, P. de sancto Lupo Parisiensis, et Bonio de Volenis Lingonensis diocesium, dixerunt quod uolunt dictum ordinem defendere. Acta fuerunt hec predictis die et loco, presentibus me Floriamonte Dondedei et aliis notariis supra proximo nominatis. Post hec, die Mercurii sequenti, que fuit XVIII dies mensis Februarii, fuerunt adducti de Templo Parisiensi, coram dictis dominis commissariis, dominis Narbonensi archiepiscopo et Baiocensi exceptis, fratres subscripti, qui singulariter et separatim interrogati, si uolebant dictum ordinem defendere, responderunt ut sequitur: Frater Raynardus de Tremblaio presbyter Parisiensis diocesis, qui alias pro primo edicto fuerat coram dictis dominis commissariis, dixit quod si esset extra carcerem et haberet de quo, libenter defenderet, et hoc protestabatur. Frater P. de Fontanis Ambianensis dixit quod non uult defendere, quia non fuerat in ordine nisi per V septimanas, et petit quod possit exire ordinem. Frater Fulco de Duno Remensis diocesis dixit quod non uult [p. 78] defendere, quia non fuerat in ordine nisi per mensem et duos dies, et petit quod relaxetur, et quod possit exire ordinem supradictum. Frater Petrus de Varmeriuilla Remensis diocesis dixit quod non uult defendere, quia non fuit in ordine nisi per mensem minus duobus diebus, et petit sibi dari licenciam recedendi ab ordine. Frater Nicolaus de Ancinimonte Cathalanensis diocesis dixit quod non uult defendere, quia non fuerat in ordine nisi per tres menses, et petit sibi dari licenciam recedendi ab ordine. Frater Iohannes de Turno Parisiensis diocesis dixit quod uult defendere dictum ordinem. Frater Raynerius de Larchant Senonensis diocesis, qui alias fuerat coram dictis dominis commissariis pro primo edicto, dixit quod uult defendere pro posse. Frater Radulphus de Salicibus Laudunensis diocesis, qui alias fuerat coram dictis dominis commissariis post primum edictum, dixit quod uult deffendere pro posse. Frater Nicolaus de Trecis dixit quod uult deffendere. Frater Symon de Cormicia Remensis diocesis dixit quod uult defendere pro posse, cum auxilio fratrum. Frater Guillelmus de Gisiaco Bisuntinensis diocesis dixit quod uult defendere omni bono modo quo poterit. Frater Iohannes de Ellemosina Parisiensis diocesis dixit quod uult deffendere cum auxilio fratrum, si esset liber a carcere, sicut erat tempore capcionis. Frater Stephanus de Pruino Senonensis diocesis, qui alias fuerat coram dictis dominis commissariis, dixit quod uult deffendere dictum ordinem quatenus fuit sibi traditus, et si esset extra prisionem. Fratres Gerardus de Monachi Villa Autisiodorensis, et Guillelmus Espaulart Lingonensis diocesium, dixerunt quod uolunt defendere dictum ordinem. Frater Guido de Latigniaco Sicco Meldensis diocesis requisiuit [p. 79] se reduci in statu in quo erat tempore capcionis, et tunc defenderet dictum ordinem, ut dixit, tanquam bonum et iustum. Frater Tossanz de Lanchiuilla Beluacensis diocesis dixit quod uult defendere cum adiutorio fratrum. Frater Guillelmus Ardoyni Aurelianensis diocesis dixit quod uult defendere pro posse, cum auxilio fratrum. Frater Iohannes de Cormella Suessionensis diocesis requisiuit se reduci in statu quo erat tempore capcionis, et tunc defenderet pro posse, cum auxilio fratrum. Frater Petrus de Sarcellis clericus Parisiensis diocesis dixit se esse pauperem, et si esset in statu quo erat tempore capcionis, ipse libenter defenderet dictum ordinem, ut dixit. Frater P. Picardi de Buris Lingonensis diocesis petit quod ponatur extra carcerem, et tunc defenderet dictum ordinem cum adiutorio aliorum fratrum. Frater Iohannes de Ponte Episcopi Nouiomensis diocesis dixit quod si esset in statu quo erat tempore capcionis sue, libenter defenderet dictum ordinem, sed captus et in paupertate in quo est, non potest. Frater Thomas Quintini Baiocensis diocesis dixit quod uult defendere dictum ordinem; et pecierunt isti prenominati ecclesiastica sacramenta. Acta fuerunt hec predictis die et loco, presentibus me Floriamonte Dondedei et aliis notariis supra proximo nominatis. Post hec, die Iouis sequenti, que fuit XIX dies mensis Februarii, fuerunt adducti de dicto Templo Parisiensi coram dictis dominis commissariis, dominis Narbonensi et Baiocensi exceptis, fratres subscripti, qui singulariter et separatim interrogati, si uolebant dictum ordinem defendere, responderunt ut sequitur: Frater Robertus de Mella Laudunensis diocesis dixit quod non uult defendere nisi personam suam tantum. Frater Ponzardus de Gisiaco Laudunensis diocesis, qui alias [p. 80] fuerat coram dictis dominis commissariis, dixit quod uult iuuare ad defensionem dicti ordinis pro posse suo. Frater P. de Bocli miles Nouiomensis diocesis dixit quod uult defendere, quantum ad ipsum pertinet. Frater Matheus de Gisiaco miles Beluacensis diocesis dixit quod non uult defendere dictum ordinem, quia non uidit aliquem Templarium recipi nisi se ipsum. Frater Iohannes de Primeyo miles Carnotensis diocesis dixit quod non fuerat in ordine ante captionem eorum, nisi per IIII menses uel per V, ac non uult defendere, sed petit licenciam exeundi. Frater Poncius de Bono Opere Lingonensis diocesis dixit quod si esset extra prisionem, ipse libenter defenderet pro posse. Frater Iohannes de Torta Villa Senonensis diocesis dixit quod uult defendere. Frater Theobaldus de Basimonte Carnotensis diocesis dixit quod si esset extra carcerem et haberet de bonis Templi, ipse defenderet. Frater Philippus de Villa Serua Nouiomensis diocesis dixit quod si esset extra carcerem et haberet bona Templi, ipse defenderet libenter. Frater P. de Geans Remensis diocesis dixit et respondit idem quod proximo precedens. Frater Iohannes de Cella Laudunensis diocesis dixit quod libenter defenderet, si posset et haberet unde. Frater Iacobus de Vergiis Meldensis diocesis dixit quod libenter defendere uult pro posse, et si aliquid dixerit contrarium, mentitus est. Fratres Nicolaus de Gella Laudunensis, et Aymo de Barbona Trecensis diocesium, dixerunt quod uolunt defendere dictum ordinem pro posse suo. Frater Guillelmus Bocella Ebroicensis diocesis dixit quod uult defendere, et si aliud dixit, mentitus est per gulam. Acta fuerunt hec predictis die et loco, presentibus me [p. 81] Floriamonte Dondedei et aliis notariis supra proximo nominatis. Post hec, die Veneris sequenti, que fuit uicessima dies mensis Februarii, conuenerunt in camera adherente dicte aule episcopali predicti omnes domini commissarii. Et predictus frater Ponzardus, iterato ueniens coram eis, dixit se uelle defendere dictum ordinem, et protestatus fuit de racionibus suis, loco et tempore proponendis. Item et prefatus frater G. de Caus miles Ruthenensis diocesis coram dictis dominis commissariis ante omnia protestatur, quod per ea que dicet seu proponet coram dominis commissariis supradictis, non intendit aliquid erroneum sustinere, nec facere nec dicere aliqua que possent esse uel deberent contra ecclesiam Romanam, nec contra dominum nostrum Papam, nec contra dominum nostrum Regem Francorum seu eorum curias, sed ad excusacionem et conseruacionem iuris sibi competentis uel competituri, dixit ea que sequuntur, et proposuit quod citacio seu interrogacio facta in citacione est penitus, quoad ipsum, inutilis et inanis, nec ipse posset facere responsionem aliquam dicte citacioni seu interrogacioni, nisi inutilem et inanem, et quod nullum sortiretur effectum, quia posito sine preiudicio quod ipse uellet dicere se uelle defendere religionem Templi, uelle suum nullum esset, quia illud quod deberet procedere ex mero sue uoluntatis arbitrio, non posset compleri in statu in quo ipse est, pro eo quod est captus, et incarceratus et in prisione firmata detentus, et bonis Templi penitus spoliatus et denudatus. Unde dixit se non posse habere libertatem neque facultatem prosequendi racione predicta, quia non est dominus sui ipsius; sed, si esset liberatus et restitutus ad predicta bona, libenter per uiam iuris procederet coram eisdem dominis commissariis, si placeret summo Pontifici et domino nostro Regi, et tantum responderet, sine offensa eorum, quod de iure sufficere deberet, taliter quod propter deffectum suum religio Templi nullum pateretur detrimentum. Tamen protestatur de omnibus suis racionibus, defensionibus, [p. 82] excepcionibus et excusacionibus suis suo loco et tempore proponendis, et in omnibus de iure suo. Ad que dicti domini commissarii responderunt quod non habebant potestatem liberandi eumdem a carcere, sed solum habebant potestatem inquirendi contra totum ordinem Templi, et obtulerunt ei quod, quocienscumque uoluerit uenire coram eis, ipsi facient eum adduci ad presenciam eorumdem et ipsum libenter audient et benigne. Post hec, ibidem ueniens frater Radulphus de Gisiacho receptor in Campanea coram dictis dominis commissariis protestatus fuit, quod ipse nichil uult nec intendit dicere contra dominum nostrum summum pontificem, uel ecclesiam, uel Regem Francorum, liberos seu fratres suos; tamen dixit quod, si predicti domini commissarii uellent ipsum restituere pristine libertati, et ponere omnino extra omnem prisionem, et restituere sibi omnia bona Templi que tenebat tempore quo fuit captus, ipse offerebat se paratum uenire coram eis, quocienscunque mandarent ei; et insuper protestatur quod omnes raciones, et allegaciones ac excusaciones sint sibi salue, loco et tempore opportunis. Acta fuerunt hec predictis die et loco, presentibus me Floriamonte Dondedei et aliis notariis supra proximo nominatis. Post hec, die Lune sequenti, que fuit XXIII dies mensis Februarii, conuenerunt in capella dicte aule adherenti dicti domini Narbonensis et Lemouicensis, Matheus, Tridentinus et Magalonensis archidiaconi; et fuerunt ibidem coram eis adducti fratres subscripti, qui adducti fuisse dicebantur de Moysiaco Caturcensis diocesis: uidelicet fratres Hugo de Caluioni miles Ruthenensis, P. de Telheto presbyter Lemouicensis, P. de Castanherio Agenensis, Arnaldus de Portello Aquensis, Sichardus Alberti de Tholosa, et Durandus de Viueriis Lectorane diocesium. Qui singulariter et separatim interrogati, si uolebant dictum ordinem defendere, responderunt quod sic. Item, eisdem die et loco, iam ueniente domino Mimatensi, et [p. 83] recedente et se excusante domino Narbonensi, fuerunt adducti coram dictis dominis commissariis ibi presentibus et remanentibus, fratres subscripti, qui adducti fuisse dicebantur de Trapis Parisiensis diocesis. Qui singulariter et separatim interrogati, si uolebant dictum ordinem defendere, responderunt ut sequitur: Frater P. de Acies Nouiomensis diocesis dixit quod uult defendere dictum ordinem, et tamen, ut dixit, non fuerat in ordine ante capcionem eorum nisi per quatuordecim menses. Frater P. Prepositi Atrabatensis diocesis dixit quod uult defendere dictum ordinem pro posse, et requisiuit ecclesiastica sacramenta. Fratres Galterus de Villa Sauir Suessionensis, P. de Caemi Nouiomensis, Lucas de Seruoy Ambianensis, Radulphus de Fremio eiusdem Ambianensis, et Petrus de Turno Parisiensis diocesium, dixerunt quod uolunt dictum ordinem defendere. Frater Iohannes de Rizaualle Ambianensis diocesis dixit quod uult defendere, dicens quod non fuerat in dicto ordine ante capcionem eorum nisi per dimedium annum. Fratres Oddo le Culheret Ambianensis, Hugo de Alchiaco eiusdem Ambianensis, et Rogerius de Mosselhas Beluacensis diocesium, dixerunt quod uolunt dictum ordinem defendere pro posse. Frater Nicolaus de Boncelo Beluacensis diocesis dixit quod ante capcionem eorum non fuerat in dicto ordine nisi per duos menses, et ideo nichil scit dicere, et petit licenciam et uellet libenter intrare aliam religionem, pro salute anime sue. Frater Iohannes de Campaneis Morinensis diocesis dixit quod uult defendere dictum ordinem, et petit ecclesiastica sacramenta. Acta fuerunt hec predictis die et loco, presentibus me Floriamonte Dondedei, et aliis notariis supra proximo nominatis. Post hec, die Mercurii sequenti, in crastinum sancti Mathie apostoli, que fuit XXV dies mensis Februarii, conuenerunt in predicta camera adherente dicte aule episcopali prefati domini Mimatensis et [p. 84] Lemouicensis episcopi, Matheus, et Tridentinus ac Magalonensis archidiaconi, et fuerunt ibidem adducti coram eis insimul fratres subscripti, qui adducti fuisse dicebantur de Iamuilla Aurelianensis diocesis: uidelicet fratres Dionisius Nepotis presbyter curatus de Erriuilla Carnotensis diocesis, Arnulphus deu Porche Carnotensis, P. de Grisi Parisiensis, Stephanus de Compendio Suessionensis, Robertus de Nangiuilla Senonensis, Matheus de Carnella Parisiensis, Guillelmus de Roynayo presbyter Lexouiensis, Petrus de Choyneyo Carnotensis, Arnulphus de Domnon Parisiensis, Stephanus Licon Carnotensis, P. de Belineys Aurelianensis, Symon de Floriaco en Bieyra Senonensis, Guillelmus de Stampis Senonensis, Iohannes de Maynillio Albrici Parisiensis, Guido de Maynillio Albrici Parisiensis, Radulphus de Galeto Ambianensis, Guaufredus de Sanctis Carnotensis, Symon de Feritate Carnotensis, Girardus Boileue Aurelianensis, Oddo de Garinuhi Ambianensis, et Guillelmus de Guilherual Carnotensis diocesium. Qui singulariter et separatim interrogati, si uolebant dictum ordinem defendere, responderunt quod sic; eciam dicti Dionisius Nepotis et Arnulphus deu Porche, usque ad mortem, ut dixerunt; et pecierunt omnes isti ecclesiastica sacramenta. Acta fuerunt hec predictis die et loco, presentibus me Floriamonte Dondedei et aliis notariis supra proximo nominatis. Post hec, die Iouis sequenti, que fuit XXVI dies dicti mensis Februarii, conuenerunt in eadem camera prefati domini Mimatensis et Lemouicensis episcopi, Matheus, et archidiaconus Tridentinus; et fuerunt ibidem adducti coram eis insimul fratres subscripti, qui adducti fuisse dicebantur de Gizorcio Rothomagensis diocesis. Qui singulariter et separatim interrogati, si uolebant dictum ordinem defendere, responderunt singulariter ut sequitur: fratres Enricus Zelot presbyter Tulensis, Robertus de Monsterolio presbyter Suessionensis, et P. de Dampno Martino presbyter Parisiensis diocesium, responderunt se [p. 85] uelle deffendere dictum ordinem; adiiciens dictus Robertus, pro posse suo. Et conueniente dicto domino Magalonensi archidiacono cum aliis predictis dominis commissariis, fratres subscripti, cum aliis predictis omnibus adducti, et interrogati ut supra, responderunt ut sequitur: Frater Guaufredus de Sornayo miles Aurelianensis diocesis respondit quod uult deffendere dictum ordinem quantum ad se, asserens quod dictus ordo non est talis sicut imponitur ei. Fratres P. Bons miles Bitericensis, Ancellus de Rocheria miles Cathalanensis, Galterus de Bullens miles Ambianensis, Enardus de Valdencia miles Treuerensis, Guillelmus de Conde Carnotensis, Guillelmus de Roy Suessionensis, Thomas de Luier Remensis, et Richardus de Marselhie Ebroicensis diocesium responderunt quod uolunt dictum ordinem deffendere, adiiciens dictus Richardus quia uolebat saluare animam suam. Frater Robertus de Sornayo Ambianensis diocesis respondit quod omni tempore uoluit et uult dictum ordinem deffendere. Frater Guaufredus de Cera Laudunensis diocesis respondit quod uult defendere. Frater Robertus de Hermenouille Siluanectensis diocesis respondit quod uult defendere, de toto posse suo. Frater Nicolaus de Lanhiuilla Beluacensis diocesis respondit quod uult defendere, pro posse. Item fratres Renaudus de Landeuilla Senonensis, Guillelmus de Anucuilio Baiocensis, Ricardus Leopardi Baiocensis, Petrus de Chableis Lingonensis, Robertus de Charinis Lingonensis, Stephanus de Nouocastello Rothomagensis, Richardus Berlengue Rothomagensis, Nicolaus de Puteolis Parisiensis, Iohannes de Cormelhes Parisiensis, Stephanus Romanha Remensis, Egidius de Euereyo Remensis, Michael de Fleys Ambianensis, Arnulphus de Fontanis Ambianensis, Guillelmus Eynardi Bituricensis, Robertus Burgundi de Bituris, Guillelmus de Cormelano Baiocensis, Iohannes de Ambleuilla Rothomagensis, Guido de Panaia Rothomagensis, P. de Villers Parisiensis, Iohannes de la Verce Beluacensis, Iohannes Dorges Lingonensis, Iohannes Barbona Trecensis, Guillelmus de [p. 86] Berines Carnotensis, Iohannes Palho Parisiensis, P. de Arbleyo Parisiensis, Iohannes de domo Dei au Moyne Meldensis, P. de Clargor Lemouicensis, Thomas de Trecis Ciuitatensis, Lambertus de Vercura Lingonensis, Lambertus de Gorion Bisuntinensis, Droco de Capriaco Senonensis, Anricus des Recors Ebroicensis, Robertus de Grandi Villarii Ambianensis, Oddo de Latiniaco Sico Meldensis, Radulphus de Perosello Ambianensis, Egidius de Paruane Suessionensis, Stephanus Domont Parisiensis, Gilanus Toe Baiocensis, Guaufredus Cruci Baiocensis, Matheus Renaudi Ebroicensis, Audinus Anglici Ebroicensis, et Christophorus de Locaueris Ebroicensis diocesium responderunt quod uolunt dictum ordinem defendere. Dixerunt tamen dicti Arnulphus de Fontanis, Iohannes de Ambleuilla, Guillelmus de Bernies, Droco de Capriaco et Oddo de Latiniaco Sico, pro posse suo, et pecierunt dicti Guillelmus de Arnullo, P. de Chambleis, Stephanus de Romanha, P. de Villers, Robertus de Grandi Villarii, Guaufredus Cruci, Matheus Renaudi, et Audinus Anglici, ecclesiastica sacramenta. Acta fuerunt hec predictis die et loco, presentibus me Floriamonte Dondedei et aliis notariis supra proximo nominatis. Post hec, die Veneris sequenti, que fuit penultima dies mensis Februarii, conuenerunt in predicta capella adherente dicte aule episcopali prefati dicti domini commissarii, excepto et se excusante quoad hodiernam diem prefato domino Lemouicensi episcopo, et absente domino Baiocensi; et fuerunt adducti coram eis ibidem insimul fratres subscripti, qui adducti fuisse dicebantur de Vernone Rothomagensis diocesis, uidelicet fratres Iohannes Botella presbyter de Parisius, Iacobus de Priueri Ebroicensis, Radulphus de Compendio Suessionensis diocesium (et tunc ueniente domino Baiocensi coram ipso et aliis predictis dominis commissariis), fratres Iohannes de Pelles Carnotensis, Petrus de Compendio Suessionensis, Iohannes Deysimonce Ambianensis, Iohannes Lomone Constanciensis, Iohannes de Franuille [p. 87] Rothomagensis, Guillelmus de Boysimont Rothomagensis, P. de Anisiaco Laudunensis, Iohannes Briart Cameracensis, Nicolaus Legan Constanciensis, et Iohannes Ganerii alias dictus Anucupe Sagiensis diocesium. Qui omnes singulariter et separatim interrogati, si uolebant dictum ordinem defendere, responderunt quod sic. Acta fuerunt hec predictis die et loco, presentibus me Floriamonte et aliis notariis supra proximo nominatis. Post hec, die Lune sequenti, que fuit II dies mensis Marcii, conuenerunt omnes septem domini commissarii predicti in quadam parua camera dicte aule adherente; et fuerunt adducti coram eis, de domo predicta Templi Parisiensis, fratres subscripti, qui singulariter requisiti, si uolebant dictum ordinem defendere, responderunt ut sequitur: Frater Iohannes de Turno Parisiensis diocesis thesaurarius Templi respondit quod in statu et puncto in quo est, non potest dictum ordinem defendere nec uult. Frater Guillelmus de Arteblayo Parisiensis diocesis olim hellemosinarius domini Regis, dixit quod non se offert nec uult offerre deffensioni dicti ordinis. Frater Philippus Agate Ebroicensis diocesis dixit quod non potest nec uult defendere. Frater Baudoynus de sancto Iusto Beluacensis diocesis dixit quod non uult defendere. Frater Iacobus de Molayo miles, Magister magnus ordinis Templi, requisitus per dictos dominos commissarios si uult defendere dictum ordinem, respondit quod dominus Papa reseruauerat eum sibi, et ideo supplicauit quod dicti commissarii dimitterent eum super istis, quousque in presencia domini Pape, et tunc diceret quod uideret expedire. Qui domini commissarii expresse declarauerunt quod contra personam suam sicut contra singularem nichil facere nec inquirere uolebant nec poterant, sed tantum procedere in inquisicione sibi commissa [p. 88] contra ordinem, secundum traditam eis formam quod eos facere oportebat, et requisiuit idem Magister quod dicti domini commissarii scriberent domino Pape, quod se et alios per dominum Papam reseruatos ad suam presenciam euocaret. Et dicti domini commissarii responderunt ei quod hoc facerent quam cicius possent. Acta fuerunt hec predictis die et loco, presentibus me Floriamonte Dondedei et aliis notariis supra proximo nominatis. Postmodum, die Veneris post festum Beati Gregorii, que fuit XIII dies mensis Marcii, conuenerunt in predicta camera dicte aule prefati domini commissarii, excepto domino archidiacono, Tridentino, se quoad illam diem excusante, et fuerunt adducti coram eis ibidem fratres subscripti, uidelicet: Frater Gaufredus de Gonauilla miles, preceptor Pictauie et Aquitanie, qui per dictos dominos commissarios interrogatus si uellet defendere ordinem Templi, respondit quod erat captus in prisione dominorum Pape et Regis, et erat homo illiteratus et insufficiens ad defensionem ordinis, nec habebat consilium, nec unde posset habere consilium, unde ad presens coram predictis dominis commissariis aliud nolebat nec audebat aliquid dicere; tamen si esset in presencia domini Pape uel Regis, quos tenet pro bonis dominis et iustis iudicibus, diceret quod expedire uideret. Qui domini commissarii responderunt sibi quod secure poterat loqui coram eis, nec debebat timere de aliquibus uiolenciis, iniuriis uel tormentis, quia non inferrent nec inferri permitterent, immo impedirent; si inferri deberent. Tamen nichil aliud uoluit dicere coram dictis dominis commissariis, nisi quod petebat se reduci ad presenciam domini Pape. Item, eisdem die et loco, fuit adductus ad presenciam dictorum dominorum commissariorum frater Hugo de Peraudo miles, uisitator Francie. Qui interrogatus si uolebat aliquid dicere coram eis pro dicto ordine uel contra, respondit quod non, nisi quod prius dixerat coram eis in primo edicto. Item, eisdem die et loco, fuerunt adducti coram dictis dominis [p. 89] commissariis fratres subscripti, qui adducti fuisse dicebantur de diocesi Bituricensi, uidelicet fratres: Robertus Vigerii Claramontensis, Aymo de Pratemi Lemouicensis, Iohannes de Chantalup Niuernensis, Oddo de Buris Lingonensis, Iohannes de Bussauent Niuernensis, Henricus Honorello Claramontensis, Galterus de Campo Allaman, Henricus de Caritate Altisiodorensis, Guillelmus de Tolhes Claramontensis, Guillelmus de la Toyssonieyra Eduensis, Martinus de Verines Eduensis, Stephanus de Paredo Claramontensis, Stephanus de Lalansa Bituricensis, Stephanus de Panenges Niuernensis, et Symon Testafort Altisiodorensis diocesium. Qui singulariter et separatim interrogati, si uolebant dictum ordinem defendere, responderunt quod sic, excepto dicto Aymo de Pratemi, qui respondit quod non uult, nec potest, nec scit, et petit ecclesiastica sacramenta. Acta fuerunt hec predictis die et loco, presentibus me Floriamonte Dondedei et aliis notariis supra proximo nominatis. Post hec, die Sabati sequenti, que fuit XIV dies mensis Marcii, predicti domini commissarii congregati in dicta camera episcopali, absente domino Narbonensi et se excusante, fecerunt uenire ad presenciam eorumdem infrascriptos fratres ordinis Templi qui alias dixerant se uelle defendere ordinem supradictum, et omnibus in ipsorum dominorum presencia insimul constitutis, fecerunt ex integro legi commissionem factam eisdem dominis, super inquisicione predicta facienda per eos apostolica auctoritate, et in eorum presencia aperuerunt articulos, sub bulla eiusdem domini Pape eisdem dominis missos, super quibus inquirere habent, et dictos articullos fecerunt legi eisdem in Latino, et postmodum in Galico uulgariter exponi commissionem et articulos supradictos. Cuius commissionis tenor suprascriptus est et tenor articulorum sequitur in hec uerba: Isti sunt articulli super quibus inquiretur contra ordinem milicie Templi. Primo quod, licet assererent sancte ordinem fuisse institutum et [p. 90] a sede apostolica approbatum, tamen in recepcione fratrum dicti ordinis, et quandoque post, seruabantur et fiebant ab ipsis fratribus que sequuntur: Videlicet quod quilibet in recepcione sua, et quandoque post, uel quam cito ad hec commoditatem recipiens habere poterat, abnegabat Christum, aliquando Crucifixum, et quandoque Ihesum, et quandoque Deum, et aliquandoque Beatam Virginem, et quandoque omnes sanctos et sanctas Dei, inductus seu monitus per illos qui eum recipiebant.--Item, [quod] communiter fratres hoc faciebant.--Item, quod maior pars. Item, quod eciam post ipsam recepcionem aliquando. Item, quod dicebant et dogmatizabant receptores illis quos recipiebant, Christum non esse uerum Deum, uel quandoque Iesum, uel quandoque Crucifixum. Item, quod dicebant ipsi illis quos recipiebant, ipsum fuisse falsum prophetam. Item, ipsum non fuisse passum pro redempcione generis humani, nec crucifixum, sed pro scelleribus suis. Item, quod nec receptores nec recepti habebant spem saluacionis habende per Iesum, et hoc dicebant illis quos recipiebant, uel equipolens uel simile. Item, quod faciebant illos quos recipiebant spuere super crucem, seu super signum uel sculpturam crucis et ymaginem Christi, licet interdum qui recipiebantur spuerent iuxta. Item, quod ipsam crucem pedibus conculcari quandoque mandabant. Item, quod eamdem crucem ipsi fratres recepti quandoque conculcabant. Item, quod mingebant et conculcabant interdum, et alios mingere faciebant super ipsam crucem, et hoc in die Veneris sancti aliquociens faciebant. Item, quod nonnulli eorum, ipsa die uel alia septimane sancte, pro culcacione et mixione predictis conuenire consueuerunt. Item, quod adorabant quemdam catum, sibi in ipsa congregacione [p. 91] apparentem quandoque. Item, quod hoc faciebant in uituperium Christi et fidei orthodoxe. Item, quod non credebant Sacramentum altaris.--Item, quod aliqui ex eis.--Item, quod maior pars. Item, quod nec alia Ecclesie sacramenta. Item, quod sacerdotes ordinis uerba, per que conficitur corpus Christi, non dicebant in canone Misse.--Item, quod aliqui ex eis.--Item, quod maior pars. Item, quod hec receptores eorum sibi iniungebant. Item, quod credebant, et sic dicebatur eis, quod magnus Magister a peccatis poterat eos absoluere.--Item, quod uisitator.--Item, quod preceptores, quorum multi erant layci. Item, quod hec faciebant de facto.--Item, quod aliqui eorum. Item, quod magnus Magister ordinis predicti hoc fuit de se confessus, in presencia magnarum personarum, antequam esset captus. Item, quod in recepcione fratrum dicti ordinis uel circa, interdum recipiens et receptus aliquando se deosculabantur in ore, in umbilico seu in uentre nudo, et in ano seu spina dorsi.--Item, aliquando in umbilico.--Item, aliquando in fine spine dorsi.--Item, aliquando in uirga uirili. Item, quod in recepcione illa faciebant iurare illos quos recipiebant, quod ordinem non exirent. Item, quod habebant eos statim pro professis. Item, quod recepciones ipsas clandestine faciebant. Item, quod nullis presentibus, nisi fratribus dicti ordinis. Item, quod propter hec contra dictum ordinem uehemens suspicio a longis temporibus laborauit. Item, quod communiter habebatur. Item, quod fratribus quos recipiebant dicebant quod ad inuicem poterant unus cum alio commisceri carnaliter. Item, quod hec licitum erat eis facere. [p. 92] Item, quod debebant hec facere ad inuicem et pati. Item, quod hec facere non erat eis peccatum. Item, quod hec faciebant ipsi, uel plures eorum.--Item, quod aliqui eorum. Item, quod ipsi per singulas prouincias habebant ydola, uidelicet capita quorum aliqua habebant tres facies, et aliqua unam, et aliqua craneum humanum habebant. Item, quod illa ydola uel illud ydolum adhorabant, et specialiter in eorum magnis capitulis et congregacionibus. Item, quod uenerabantur. Item, quod ut Deum. Item, quod ut Saluatorem suum. Item, quod aliqui eorum. Item, quod maior pars illorum qui erant in capitulis. Item, quod dicebant quod illud capud poterat eos saluare. Item, quod diuites facere. Item, quod omnes diuicias ordinis dabat eis. Item, quod facit arbores florere. Item, quod terram germinare. Item, quod aliquod capud ydolorum predictorum cingebant seu tangebant cordulis, quibus se ipsos cingebant citra camisiam seu carnem. Item, quod in sua recepcione singulis fratribus predicte cordule tradebantur, uel alie longitudines earum. Item, quod in ueneracione ydoli hoc faciebant. Item, quod iniungebatur eis quod dictis cordulis ut premititur se cingerent, et continue portarent, et hoc faciebant eciam de nocte. Item, quod communiter fratres dicti ordinis recipiebantur modis predictis. Item, quod ubique. Item, quod pro maiori parte. Item, quod qui nolebant predicta in sui recepcione uel post [p. 93] facere, interficiebantur, uel carceri mancipiabantur. Item, quod aliqui ex eis. Item, quod maior pars. Item, quod iniungebant eis, per sacramentum, ut predicta non reuelarent. Item, quod sub pena mortis, uel carceris. Item, quod neque modum recepcionis eorum reuelarent. Item, quod nec de predictis inter se loqui audebant. Item, quod si qui capiebantur quod reuelarent, morte uel carcere affligebantur. Item, quod iniungebant eis quod non confiterentur aliquibus nisi fratribus eiusdem ordinis. Item, quod fratres dicti ordinis scientes dictos errores corrigere neglexerunt. Item, quod sancte matri Ecclesie nunciare neglexerunt. Item, quod non recesserunt ab obseruancia predictorum errorum et communione predictorum fratrum, licet facultatem habuissent recedendi et predicta faciendi. Item, quod predicta fiebant et seruabantur ultra mare, in locis in quibus Magister generalis et conuentus dicti ordinis pro tempore sunt morati. Item, quod aliquando predicta abnegacio Christi fiebat in presencia Magistri et conuentus predictorum. Item, quod predicta fiebant et seruabantur in Cipro. Item, quod similiter citra mare in omnibus regnis et locis aliis in quibus fiebant recepciones fratrum predictorum. Item, quod predicta obseruabantur in toto ordine generaliter et communiter.--Item, quod ex obseruancia generali et longa.--Item, quod de consuetudine antiqua.--Item, quod ex statuto ordinis predicti. Item, quod predicte obseruancie, consuetudines, ordinaciones et statuta in toto ordine, ultra mare et citra mare, fiebant et obseruabantur. Item, quod predicta erant de punctis ordinis, introductis per [p. 94] errores eorum post approbacionem sedis apostolice. Item, quod recepciones fratrum dicti ordinis fiebant communiter modis predictis in toto ordine supradicto. Item, quod Magister generalis dicti ordinis predicta sic obseruari et fieri iniungebat.--Item, quod uisitatores.--Item, quod preceptores.--Item, quod alii maiores dicti ordinis. Item, quod ipsimet obseruabant hec, et dogmatizabant fieri et seruari.--Item, quod aliqui eorum. Item, quod alium modum recipiendi in dicto ordine fratres non seruabant. Item, quod non est memoria alicuius de ordine qui uiuat, quod suis temporibus modus alius obseruatus fuerit. Item, quod predictum recepcionis modum et supradicta alia non seruantes et seruare nolentes Magister generalis, uisitatores, preceptores et alii magistri dicti ordinis in hoc potestatem habentes, grauiter puniebant quando querela deferebatur ad eos. Item, quod ellemosine in dicto ordine non fiebant ut debebant, nec hospitalitas seruabatur. Item, quod non reputabant peccatum in dicto ordine per fas aut nephas iura acquirere aliena. Item, quod iuramentum prestabatur ab eis augmentum et questum dicti ordinis quibuscumque modis possent per fas aut nephas procurare. Item, quod non reputabatur peccatum propter hoc degerare. Item, quod clam consueuerunt tenere sua capitula. Item, quod clam, uel in primo sompno, uel prima uigilia noctis. Item, quod clam, quia expulsa tota alia familia de domo et clausuris domus, ut omnes de familia illis noctibus quibus tenent capitula iaceant extra. Item, quod clam, quia sic se includunt ad tenendum capitulum, ut omnes ianuas domus et ecclesie in quibus tenent capitulum, firmant adeo firmiter quod nullus sit uel esse possit accessus ad eos nec [p. 95] iuxta, nec possit quicumque uidere nec audire de factis aut dictis ipsorum. Item, quod clam adeo quod solent ponere excubiam supra tectum domus uel ecclesie in quibus tenent capitulum, ad prouidendum ne quis locum in quo tenent capitulum appropinquet. Item, quod similem clandestinitatem obseruant et obseruare consueuerunt, ut plurimum in recipiendo fratres. Item, quod error hic uiget et uiguit in ordine longo tempore quod ipsi tenent opinionem, et tenuere retroactis temporibus, quod magnus Magister possit absoluere fratres a peccatis eorum. Item, quod maior error uiget et uiguit, quod ipsi tenent et tenuerunt retroactis temporibus, quod magnus Magister possit absoluere fratres ordinis a peccatis, eciam non confessatis, que confiteri, propter aliquam errubescenciam aut timorem penitencie iniungende uel infligende, obmiserunt. Item, quod magnus Magister hos predictos errores confessus est ante capcionem, sponte, coram fide dignis clericis et laycis. Item, quod presentibus maioribus preceptoribus sui ordinis. Item, quod predictos errores tenent et tenuerunt, nec tantum hoc oppinantes et tenentes de magno Magistro, sed de ceteris preceptoribus, et primatibus ordinis uisitatoribus maxime. Item, quod quicquid magnus Magister, maxime cum conuentu suo, faciebat, ordinabat aut statuebat, totus ordo tenere et obseruare habebat et eciam obseruabat. Item, quod hec potestas sibi competebat et in eo resederat ab antiquo. Item, quod tanto tempore durauerunt supradicti praui modi et errores quod ordo in personis potuit renouari semel, bis uel pluries, a tempore introductorum seu obseruatorum predictorum errorum. Item, quod renuati [?] omnes uel quasi due partes ordinis scientes dictos errores corrigere neglexerunt. Item, quod sancte matri Ecclesie nunciare neglexerunt. Item, quod non recesserunt ab obseruancia predictorum errorum et [p. 96] communione dictorum fratrum, licet facultatem habuissent recedendi et predicta faciendi. Item, quod multi fratres de dicto ordine propter feditates et errores eiusdem ordinis exierunt, nonnulli ad religionem aliam transeuntes et nonnulli in seculo remanentes. Item, quod propter predicta et singula granda scandala contra dictum ordinem sunt exorta in cordibus sublimium personarum eciam regum et principum et fere tocius populi Christiani generata. Item, quod predicta omnia et singula sunt nota et manifesta inter fratres dicti ordinis. Item, quod de hiis est publica uox, opinio communis et fama tam inter fratres dicti ordinis quam extra. Item, quod de maiori parte predictorum. Item, quod de aliquibus. Item, quod magnus Magister ordinis, uisitator et magnus preceptor Cipri et Normanie, Pictauie, et quam plures alii preceptores et nonnulli alii fratres dicti ordinis, premissa confessi fuerunt, tam in iudicio quam extra, coram solempnibus personis et in pluribus locis eciam personis publicis. Item, quod nonnulli fratres dicti ordinis tam milites quam sacerdotes, alii eciam in presencia domini nostri Pape et dominorum cardinalium, fuerunt predicta uel magnam partem dictorum errorum confessi. Item, quod per iuramenta prestita ab eisdem. Item, quod eciam in pleno consistorio recognouerunt predicta. Nomina uero dictorum fratrum in quorum presencia dicti domini commissarii, ut predictum est, aperuerunt dictos articullos et fecerunt eos et dictam commissionem legi, sunt hec, uidelicet fratres: Ranaudus de Bord miles Lemouicensis, Guillelmus de Chanbonnet Lemouicensis, Bertrandus de Sartiges Claramontensis, Oddo de Vendach Claramontensis, Petrus de la Colongna Claramontensis, Aymericus [p. 97] de Copriach Lemouicensis, ac Galterus de Massi Gelbensis diocesium milites, Egidius de Valencenis presbyter Cameracensis, Guillelmus de Platea Beluacensis, Robertus le Chaualer, presbyter Rothomagensis, Robertus Correnflos presbyter Ambianensis, Iohannes de sancto Iusto Beluacensis, Egidius de Rotangi presbyter Beluacensis, Iohannes de Bolencuria Beluacensis, Reginaldus de Cunheriis miles Beluacensis, Martinus de Marselhes Beluacensis, Henricus de Compendio Suessionensis, Philippus de Maninio Morinensis, Petrus le Gris Nouiomensis, Michael Monsont Ambianensis, Bertrandus de Somorens Ambianensis, Thericus de Remis Cameracensis, Iohannes de Niuela Leodiensis, Iohannes de Parisius, Constancius de Bice Lingonensis, Henricus de Antinhi Laudunensis, Bertrandus de Montenge Suessionensis, Iohannes Berse Tornacensis, Iohannes de Pruino Senonensis, Nicolaus de Ambianis, Nicolaus de Riperia presbyter Lingonensis, Stephanus de Pranedo Eduensis, Petrus de Lalhaual Eduensis, Poncius de Payanis Aniciensis, Clemens de Boulay Eduensis, Iohannes de Fusihac Eduensis, Hugo de Buris Lingonensis, Egidius de Perbona presbyter Traiectensis, Iohannes de Monbelent Matisconensis, Matheus de Corban Lingonensis, Aymo de Scopoy Lugdunensis, Hugo de sancto Christophoro Eduensis, Petrus de Ruciaco presbyter Eduensis, Guillelmus de Bleri Turonensis, Iohannes Coyfer Turonensis, Petrus Meliani Lemouicensis, Guaufredus de Malomonte Turonensis, Petrus Trecie Turonensis, Andreas Beri Baiocensis, Reynaldus de Balan Laudunensis, Iohannes Malon Turonensis, Petrus Fouberti de Turonis, Reynaldus de Bans Bituricensis, Martinus Ponchart Bituricensis, Symon Martinet Turonensis, Iohannes de Castra Bituricensis, Gerardus de Cabilone, Guido de Thoriaco Eduensis, Guillelmus de sancto Leonardo Eduensis, Poncius de Pedagio Eduensis, Iohannes de Visello Carnotensis, Nicolaus de Versequi Tornacensis, Iacobus Cadeleta Tornacensis, Henricus de Ardenbort Tornacensis, Petrus Capon Tornacensis, Helinus de Temple March Tornacensis, Iohannes de Vercinara, Philippus de Duaco Atrabatensis, Arnulphus Arbia Morinensis, Bernardus de Castris Morinensis, [p. 98] Henricus de Braybancia Leodiensis, Henricus de Platea Cameracensis, Albertus de Canellis Aquensis in Lombardia miles, Guillelmus de Ranco Uticensis, Iohannes de Tribus uiis Magalonensis, Petrus de Agusano Nemausensis, Iacobus Galhardi Magalonensis, Petrus Iubini Nemausensis, Poncius Pisani Magalonensis, Stephanus Iaurenen presbyter Claramontensis, Guillelmus de Gonrisan Eduensis, Poncius de Vernegia Lemouicensis, Petrus de Brolie Claramontensis, Bosso Gocta de Payrato Lemouicensis, Guillelmus Brinat Lemouicensis, Gumbertus de Porta Lemouicensis, Guillelmus Spinassa Claramontensis, Iohannes de Cobrenhi Eduensis, Guillelmus Rossi Claramontensis, et Hugo Bossa Eduensis diocesium. Acta fuerunt hec predictis die et loco, presentibus me Floriamonte Dondedei, Bernardo Filholi, Guillelmo Radulphi, Bernardo Umbaldi, Nicolao Constanciensi, Hugone Nicolai, Iohanne Loueti et Iohanne de Fellinis notariis suprascriptis. Post hec, die Veneris post festum Annunciacionis beate Marie, que fuit XXVII dies mensis Marcii, conuenerunt in dicta camera dicti domini Mimatensis, Lemouicensis episcopi, ac Tridentinus et Magalonensis archidiaconi, aliis se excusantibus. Et fuerunt ibidem adducti coram eis fratres subscripti, qui adducti fuisse dicebantur de diocesi Bituricensi, uidelicet fratres Stephanus de Riperia miles Bituricensis, Iohannes de Lugnet Claramontensis, Matheus Gandelin Bituricensis, Albertus de Maquenhiaco Laudunensis, Iohannes Sapiencie Claramontensis, Iohannes Ligossa Bituricensis, Stephanus Bessus Altisiodorensis, P. Guertelli Bituricensis, P. Loer Bituricensis, Guaufredus de Stampis Senonensis, P. Picardi Bituricensis, P. Crochet Altisiodorensis, Gerardus Gandoti Claramontensis, Hugo Seyssel Claramontensis, Guillelmus Galabrii Lemouicensis, Guaufredus Galabrii Lemouicensis, Helias de Cella Lemouicensis, P. de Dois Laudunensis, Iohannes Roberti presbyter Claramontensis, Iohannes Gandelin Bituricensis, Guillelmus le Chat Aurelianensis, Michael de sancta Selonhe Bituricensis, Seguinus [p. 99] de Dienne Niuernensis, Iohannes de Braules Senonensis, Robertus de Bernoys Lemouicensis, Clemens de sancto Ilario Lemouicensis, Guillelmus Boton Claramontensis, Guillelmus Anglici Salabricensis, Bernardus la Porta Lemouicensis, Iohannes de Fontaneyo Bituricensis, Aymericus Lator Lemouicensis, et Oliuerius de Manso Sereno Lemouicensis diocesium. Qui omnes singulariter et separatim interrogati ab eisdem dominis commissariis, si uolebant dictum ordinem defendere, dixerunt quod sic, adiicientes dicti fratres Stephanus de Riperia, Guillelmus Calabri, tanquam bonum et legalem, et frater Bernardus la Porta quantum poterit, dictusque Iohannes Roberti presbyter dixit quod multos audiuerat in confessione et nunquam inuenerat illos errores; et pecierunt omnes ecclesiastica sacramenta. Eisdem die et loco fuerunt adducti coram dictis dominis commissariis quatuor fratres subscripti, qui adducti fuisse dicebantur de diocesi Taruensi. Qui singulariter et separatim interrogati, si uolebant dictum ordinem defendere, responderunt ut sequitur: frater Diago de Cortarda miles Auxitane diocesis respondit, quod uolebat dictum ordinem defendere tanquam bonum et legalem pro tempore quo fuit in dicto ordine, asserens quod in eo non fuerat nisi per septem uel octo annos; fratres Bertrandus de Monte Pessato Conuenarum, Arnaudus Guillelmi Conuenarum, et Guillelmus de Noerio Taruensis diocesium, responderunt quod uolebant dictum ordinem deffendere, adiiciens dictus Arnaudus pro posse. Acta fuerunt hec predictis die et loco; presentibus me Floriamonte Dondedei et aliis notariis supra proximo nominatis, excepto Nicolao Constanciensi. Post hec, die Sabati sequenti, que fuit XXVIII dies mensis Marcii, conuenerunt in uiridario retro aulam et domum dicti domini episcopi Parisiensis omnes domini commissarii supradicti, et omnes infrascripti fratres dicti ordinis Templi fuerunt ibidem adducti ad presenciam dictorum dominorum commissariorum; in quorum omnium presencia [p. 100] iidem domini commissarii fecerunt ibidem legi Latinis uerbis commissionem ad inquirendum contra Templariorum ordinem factam eisdem, et articullos sub bulla eis transmissos de quibus inquirere habent contra ordinem supradictum. Quibus lectis integraliter et perfecte, uoluerunt et preceperunt iidem domini commissarii quod uulgariter omnia lecta exponerentur eisdem; sed responsum fuit per dictos fratres quod contenti erant de lectura facta in Latino, et quod non curabant quod tante turpitudines quas asserebant omnino esse falsas et non nominandas uulgariter exponerentur eisdem. Quibus peractis, iidem domini commissarii exposuerunt eisdem qualiter cum diligencia intendebant fideliter procedere ad execucionem mandati apostolici facti eisdem. Unde cum omnes fratres predicti obtulissent se ad defensionem ordinis memorati, et difficile esset omnes ad presenciam uenire eorumdem dominorum commissariorum pro defensione predicta, nec insimul omnes absque confusione et turbacione negocii conuenire nec audiri et exaudiri possent (ut re ipsa ibi apparebat) per tumultum, parati erant iidem domini commissarii, si et in quantum tenerentur de iure, recipere procuratores ad dictam defensionem ordinis prout ad ipsos fratres poterat pertinere, sex uel octo uel decem uel plures ex ipsis, si eos nominarent eisdem, et eos constituerent pro se et pro dicto ordine, in quantum ad eos pertinere posset defensio, procuratores ad defensionem predictam faciendam, et dare supradictis nominandis, deputandis et constituendis a dictis fratribus, liberam facultatem loquendi et deliberandi cum aliis super hiis que uellent dicere et proponere ad defensionem ordinis supradicti, et facere in premissis et aliis quod existeret racionis. Post que, predicti fratres habuerunt deliberacionem inter se super premissis, dictis dominis commissariis ad partem se ponentibus et trahentibus, relictis fratribus memoratis. Post quam quidem deliberacionem, frater Raynaldus de Pruino presbyter, preceptor domus Aurelianensis dicti ordinis, et frater P. de Bononia presbyter, procurator in curia Romana dicti ordinis, ut dicebatur, qui ambo sunt litterati, proposuerunt pro se et pro supradictis omnibus et [p. 101] singulis fratribus, et scribi fecerunt ad dictamen eorum ista que secuntur. Asseruerunt enim quod sibi et dictis fratribus dura uidebantur, primo quod priuati sunt ecclesiasticis sacramentis, et fuerunt a tempore capcionis sue spoliati quidam habitu religionis, et omnes bonis temporalibus, et eciam omnes incarcerati uilissime et incathenati, et sunt adhuc. Item, quod male prouidetur eis in omnibus. Item, quod fere omnes fratres mortui extra Parisius in carcere, sepulti sunt extra loca sacra et cimmiteria. Item, quod, in fine dierum suarum, fuerunt eis denegata ecclesiastica sacramenta. Item, quod non uidetur eis quod possit facere procurator sine consensu Magistri sui, sub cuius obediencia ipsi et omnes alii fratres dicti ordinis sunt et esse debent. Item, quod fere omnes sunt illiterati et simplices, unde petunt habere consilium uirorum prudentum et sapientum. Dixerunt eciam quod multi sunt qui uolunt uenire ad defensionem ordinis, sed non permittitur eis, de quibus nominauerunt fratrem Raynaldum de Vossinhaco militem Lemouicensis diocesis, et fratrem Matheum de Clichiaco Parisierisis diocesis. Item pecierunt quod Magister, et fratres et alii preceptores prouinciarum insimul congregentur, ut super constituendis procuratoribus et aliis peragendis possint plene deliberare. Item, dixerunt et protestati fuerunt quod si predicti Magister et preceptores nollent uel non possent concordare uel interesse cum eis, quod nichilominus ipsi facerent quod deberent. Quibus scriptis per nos notarios, et propositis et dictatis per eos, coram dictis dominis commissariis, et lectis in Latino, et expositis in uulgari, coram fratribus memoratis, dicti domini commissarii obtulerunt eis iterato quod parati erant, si et quantum de iure tenerentur, recipere procuratores, si eos uolebant nominare et constituere, prout predixerant eis, et insuper eos et eorum quemlibet tunc et quandocumque coram eis uenire uellent, benigne audire, si aliquid uolebant [p. 102] dicere et proponere ad defensionem ordinis supradicti; declarantes eis quod Magister dicti ordinis, et uisitator Francie, et aliqui alii magni preceptores dicti ordinis responderunt requisiti, quod nolebant dictum ordinem Templi defendere supradictum coram eis in statu in quo erant, et quod frater Guillelmus de Castro Nouo miles responderat quod nolebat tunc defendere dictum ordinem coram eis in statu in quo erat. Declarauerunt insuper eis quod facultatem dederant omnibus qui dixerant se uelle defendere dictum ordinem, ueniendi ad eos, et adhuc dabant; et preceperunt quod prefati fratres, Raynaudus de Vassinhaco et Matheus de Clichiaco, adducerentur ad presenciam eorumdem, quandocumque uoluerint. Quibus actis, predictus dominus archiepiscopus Narbonensis, presentibus predictis collegis suis, dictis fratribus in dicto uiridario congregatis, dixit: Fratres, uos audiuistis que dicta et oblata sunt uobis per nos et collegas nostros; ordinetis aliquos hodie, dum estis hic, quia negocium requirit accelleracionem, et terminus concilii generalis appropinquat, et uobis expedit accelleracio negocii, qui, ut predictum est, pro defensione ordinis coram nobis compareant et faciant, et nos faciemus quod fuerit racionis, scientes quod non intendimus uos alias congregare, sed procedere in negocio iuxta traditam nobis formam. Post que, dictus dominus Baiocensis, presentibus eciam dictis collegis suis, dixit: Fratres, conueniatis de hiis que uobis dicta sunt; cras erit dies Dominica, et non procedemus, nec die Lune, sed die Martis, et ex tunc procedemus in dicto negocio, prout fuerit faciendum; et dimittimus uobis tabelliones nostros, ad scribendum et audiendum quecumque uolueritis facere, ordinare et conuenire super premissis. Et ex hiis sic actis dicti domini commissarii recesserunt exinde. Nomina uero fratrum predictorum qui dictis die et loco, predictis omnibus et singulis, ut premittitur, ibidem actis interfuerunt, sunt hec, uidelicet fratres: Miletus de sancto Fiacrio presbyter Meldensis, Gerardus dictus [p. 103] Baer Lingonensis, Laurencius de Crenayo Lingonensis, Iohannes de sancto Remigio Suessionensis, Iohannes de Poysson Lingonensis, Lambertus de Toysiaco Eduensis, Radulphus du Carel Rothomagensis, Thericus de Valbellay Suessionensis, Clemens de Rubeo ponte Cabilonensis, Nicolaus de Maynillio Montis Desiderii Ambianensis, Lambertus de Cormellis Suessionensis, Nicolaus de Riperia presbyter Lingonensis, Thomas de Cayneiis Beluacensis, Matheus de Caneiis Beluacensis, Matheus de Corbon Lingonensis, Galterus de Buris Lingonensis, Stephanus de Pare Lemonian Eduensis, Iohannes de Sisseyo Eduensis, Vernondus de Sanconio Suessionensis, Aymo de Capoy Lugdunensis, Hugo de sancto Christoforo Eduensis, Poncius de Malo passu Aniciensis, Iohannes de Monte Boleti Matisconensis, Hugo de Buris Lingonensis, P. de Maysson Umherii Cathalonensis, Oddo de Nantolio de subtus Morellum Suessionensis, P. de Ruciacho Eduensis presbyter, P. de Enapes Laudunensis, P. de Bretenay Lingonensis, Guillelmus de Bonayo presbyter Lexouiensis, Iohannes de Camis Ebroycensis, Iacobus de Cormellis Suessionensis, Nicolaus de Serra Trecensis, Iohannes de Valbellay Suessionensis, Philippus Grissel Nouiomensis, Fulco de Trecis, Lambertus Flamengi Tornacensis, Guido de Mainilio Albrici Parisiensis, Iohannes de Mainilio Albrici Parisiensis, Matheus de Capite uille de Cormelhis Parisiensis, Addam dictus Marescallus Suessionensis, Constancius curatus de Collatoriis Senonensis, Michael de sancto Maurino Ambianensis, Arnulphus de Pertico Carnotensis, Dionysius curatus de Arida uilla Carnotensis, Symon de Feritate Villenolii Carnotensis, Stephanus Nicon Carnotensis, Guaufredus de Sors Carnotensis, Symon de Floriaco in Beria Senonensis, Guillelmus de Stampis Senonensis, Guillelmus de Stampis Carnotensis, Arnulphus de Dormant Parisiensis, P. Chaynay Carnotensis, P. Grissi Parisiensis, Radulphus Dugalet Ambianensis, Gerardus de Genefle Leodiensis, Gerardus Borleta de Aurelianis, Stephanus de Conpendio Suessionensis, Petrus de Belinays Aurelianensis, Robertus de Begrauilla Senonensis, Raynaudus de Fontaynes Lingonensis, Iohannes de Foresta Lingonensis, [p. 104] Guillelmus de Sornayo miles Pictauensis, Thomas de Bonchancuria Ambianensis, Iohannes de Villaribus Suessionensis, Geruasius de Fallasia Sagensis, Cristianus de Chaumerio Laudunensis, Millo de Paians presbyter Lingonensis, P. de Bragella Beluacensis, Iohannes de Septem Montibus presbyter Suessionensis, Guillelmus de Puteolis Parisiensis, Droco de Viueriis Suessionensis, Geruasius de Fellinis Carnotensis, Lambertus de Romancuria Remensis, Iacobus de Calido Furno Meldensis, Philippus de Tribus Fontibus Trecensis, Dominicus de Verduno ciuitate, Nicolaus de Manra presbyter Remensis, P. de Cathalano, P. de Monte Goyni Meldensis, P. de Sornayo Ambianensis, Droco de Sornayo Ambianensis, Iohannes le Champanoys Cathalonensis, Iohannes de Sornayo Remensis, Dominicus preceptor de Ionneyo Lingonensis, Anricus de Fauarolis Lingonensis, Bertholameus de Volenis Lingonensis, Iohannes Fort de uin Altisiodorensis, Robertus le Briays Senonensis, Iohannes de Nons presbyter Ambianensis, Guillelmus de Maynillio presbyter Parisiensis, Addam de Inferno preceptor Beluacensis, Philippus de la Vercines Beluacensis, Iohannes de Chaenes Ambianensis, Nicolaus de Valiaco Beluacensis, Radulphus de Tauerniaco presbyter Parisiensis, Raymondus presbyter de Parisius, Helias de Iocro Meldensis, Nicolaus de Compendio Suessionensis, P. de sancto Lupo Parisiensis, Matheus de Tabulla Beluacensis, Bono de Vollenis Lingonensis, Iohannes Lochan Parisiensis, P. de Landres Remensis, Bertrandus de sancto Paulo Viennensis, Petrus de Maybresis Remensis, Iohannes de Maluo Laudunensis ciuitatis, Iohannes de Brueria Tornacensis, Ber. de Biceyo Lingonensis, Iacobus de Saceyo Trecensis, Hugo de Villaribus Lingonensis, Iohannes Poytauini presbyter Beluacensis, Laurencius de Pruino Senonensis, Iohannes de Gisiaco presbyter Laudunensis, Iacobus de Villaribus Ducis Lingonensis, Bernardus de Ploysiaco Suessionensis, Robertus de Pontissera Rothomagensis, Baudoynus de Gisiacho Laudunensis, Stephanus de Bauenant Bisuntinensis, Guillelmus Alberti Ruthenensis, Guillelmus de [p. 105] Ruthena Ruthenensis, Raymondus Bernardi Conuenarum, Guillelmus de Cardalhaco Conuenarum, Bertrandus Vasconis Ruthenensis, Guillelmus Scorralha Claramontensis, Raymondus Guillelmi de Bencha Conuenarum, Guillelmus de Caiarco miles Caturcensis, Ademarus de Sparos miles Conuenarum, Bernardus de Rouello Ruthenensis, Bernardus de Vado presbyter Albiensis, Raymondus de Glodio Caturcensis, Iohannes de Valle Gelosa presbyter Petragoricensis, P. de Malhaco Tholosane, Guillelmus Radulphi Ruthenensis, Raymondus Guillelmi Tholosane, P. Pagessii Conuenarum, Hugo Gossa Caturcensis, Reginaldus de Pruino presbyter Senonensis, preceptor Aurelianensis; Iohannes de Mortuo Fonte Suessionensis presbyter, Iohannes de Rociacho Lingonensis, Guillelmus Espanlart Constanciensis, P. de Serra Trecensis, Gerardus du Came Aurelianensis, Robertus Vauassor Ambianensis, Radulphus de Grandi Villarii Ambianensis, Symon Repre Tornacensis, Iacobus de Rupella Bisuntinensis, Matheus de Atrabato, Ber. Coquardi Ambianensis, Gossoynus de Gandano Tornacensis, Iohannes Ducis Parisiensis, Eurardus de Buxeriis Lingonensis, P. Cortemple Lingonensis presbyter, P. de Claromonte Beluacensis, P. de Vatan Bituricensis, Iohannes de Collatoriis Senonensis, Iohannes de Buris Lingonensis, P. Foresta Lingonensis, Matheus de Buris Lingonensis, Galterus de Bullens miles Ambianensis, P. de Bons miles Bituricensis, Ancellus de Rupella Cathalanensis, Gerardus de Valdencia miles Treuerensis, P. de Dampno Martino presbyter Parisiensis, Thomas de Trecis, Lambertus Gorion Bisuntinensis, Guillelmus de Gonde Carnotensis, Reginaldus de Landeuilla Senonensis, Robertus de Monsterolio presbyter Suessionensis, Droco de Cheru Senonensis, Lambertus de Verenis Lingonensis, Robertus de Serneyo Ambianensis, P. de Chablies Lingonensis, Iohannes Pilhon Parisiensis, P. de Arblayo Parisiensis, Guillelmus de Brimes Meldensis, Guillelmus Aymardi Bituricensis, Iohannes de Ambleyuilla Rothomagensis, Michael de Fles Ambianensis, Guaufredus de Farra Laudunensis, Stephanus de la Romanha Remensis, Oricus Chonles Tullensis presbyter, Stephanus [p. 106] Commont Parisiensis, Robertus de Charmes Lingonensis, Guillelmus Dormelli Baiocensis, Guillelmus de Roy Suessionensis, Iohannes de Via Beluacensis, P. Regis Parisiensis, Iohannes de Domo Dei Meldensis, Matheus Renaudi Ebroicensis, Albrinus Langleys Ebroicensis, Anricus de Recors Ebroicensis, Guaufredus Eruei Baiocensis, Guillelmus de Cormolan Baiocensis, Guillanus Toe Baiocensis, Radulphus Petrosse Ambianensis, Guido Panaye Rothomagensis, Ricardus Bernanger Rothomagensis, Stephanus de Nouo Castello Rothomagensis, Robertus de Hermenouille Siluanectensis, Arbertus de Canellis miles Aquensis prouincie, Mediolanensis; P. de Aqusano Nemausensis, P. Gibellini eiusdem Nemausensis, Iacobus Caiardi Magalonensis, Ponsius Pisani eiusdem Magalonensis, Guillelmus de Ranco Uticensis, Iohannes de Tribus uiis Magalonensis, P. le Preuost Atrabatensis, P. de Aciis Nouiomensis, Galterus de Villa Sapiencie Suessionensis, Coclarius Ambianensis, Hugo de Aliaco eiusdem Ambianensis, Radulphus de Fremeyo eiusdem Ambianensis, Iohannes de Campanea de ciuitate Trecensi, Nicolaus de Bornelli Beluacensis, P. de Camino Nouiomensis, Clemens de Turno Parisiensis, Iohannes de Richaualle Ambianensis, Rogerius de Marsellis Beluacensis, Lucas de Sornayo Ambianensis, Ber. Aiuda Dei presbyter Magalonensis, Iohannes Amelii Charchassonensis, Iohannes Mauri Bituricensis, Renaudus de Assinellio Aquensis in Prouincia, Gacerandus de Monte Pessato Narbonensis, Iohannes Elibe Tholosane, Poncius Tortossa Nemausensis, Guillelmus de Nubia Lodoiensis [?], Iohannes Costa Agatensis, Gerardus de Podio fort Agulha Agenensis, P. de Mons Narbonensis, Martinus Robul Agatensis, Stephanus Trobati Bituricensis, P. de Terrassone Petragoricensis, Raymondus de Prinhans Gelbenensis, Bertrandus de la Moneta Appamiensis, Arnaudus de Spel eiusdem Appamiensis, Deodatus Iafet Biterensis, P. Stephani Agatensis, Bertholameus Andree eiusdem Agatensis, Raymondus de Bassa eiusdem Agatensis, Ber. Cascanelli eiusdem Agatensis, Guillelmus de Castro nouo Uticensis, Stephanus Saurini Nemausensis, Poncius [p. 107] Espes Biterensis, Raymondus de Carbona Elnensis, Raymondus de Cunheriis miles Beluacensis, Egidius de Rontangni presbyter Beluacensis, Robertus de Corenflos presbyter Ambianensis, Robertus Caualier Rothomagensis presbyter, Guillelmus de Platea Beluacensis, Iohannes de Bonancuria Beluacensis, Iohannes de sancto Iusto eiusdem Beluacensis, Anricus de Compendio Suessionensis, Martinus de Marsellis Beluacensis, Bertrandus de Somorens Ambianensis, P. Griselli Nouiomensis, Philippus de Marino Tornacensis, Michael dictus Masset Ambianensis, Egidius de Perbona presbyter Traiectensis, Nicolaus Versequi Tornacensis, Iohannes de Versinara eiusdem Tornacensis, Anricus de Ardenbort eiusdem Tornacensis, Iacobus Candebur eiusdem Tornacensis, Helinus de Templemas eiusdem, P. Capon eiusdem, Anricus de Platea Cameracensis, Anricus de Brebanz Leodiensis, Philippus de Duaco Atrabatensis, Egidius de Valencenis presbyter Cameracensis, Iohannes de Niuella Leodiensis, Constancius de Bichiaco Lingonensis, Anricus de Archeim Laudiensis, Iohannes de Pruino Senonensis, Nicolaus de Ambianis, Iohannes de Parisius, Iohannes de Bersiaco Tornacensis, Bertrandus de Montigniaco Suessionensis, Lambertus de Tornon miles Viennensis, Aymericus de Copiaco miles Lemouicensis, Stephanus de Riperia miles Bituricensis, Draco de Cortarda miles Taruensis, Ber. de Monte Pessato eiusdem Taruensis, G. de Maxenix eiusdem Taruensis, Arnaudus Guillelmi Daulo eiusdem Taruensis, Guillelmus de Fuxo miles Appamiensis, P. la Colongne miles Claramontensis, Audinus de Vendaco miles Claramontensis, Iohannes de Monte Regali Carcassonensis, Gonsoynus de Brugis preceptor Flandrie Tornacensis, Iohannes Voberti Ambianensis, Iohannes Gamber de Grande Villarii Ambianensis, Andreas Mosterii Ambianensis, Guillelmus Brioys Meldensis, Renaudus de Templeyo presbyter Parisiensis, Iohannes Braz de Fer Ambianensis, Iohannes de Ellemosina Parisiensis, Symon de Cornisiaco Remensis, Guido de Bellauilla Meldensis, Toysanus de Lanhiuilla Beluacensis, Guillelmus de Verrinis Siluanectensis, Theobaldus [p. 108] de Bassimonte Carnotensis, G. de Soions Ambianensis, Oricus de Precinhio Lingonensis, Poncius de Bono Opere Lingonensis, Albertus de Genteuilla Cathalanensis, Thomas de Estamis Beluacensis, Iohannes de Noyo Nouiomensis, Iohannes de Alqueriis Lexouiensis, Guillelmus Ardoyni Aurelianensis, Guillelmus Mayrauent Petragoricensis, Radulphus de Grandi Villarii Ambianensis, Poncius de Buris presbyter Lingonensis, Robertus de Monte Boyni Senonensis, Raynerius de Leran eiusdem Senonensis, Ricardus de Seurorio Parisiensis, Thomas de Iamualle Ambianensis, Marsilius de Fleyo Cenomanensis, Stephanus de Pruino Senonensis, P. de Blesis presbyter Carnoensis, Nicolaus de Trecis, Theobaldus de Plomione Laudunensis, Iohannes de Cella Laudunensis, Nicolaus de Cella eiusdem, Guillelmus Digi Bisuntinensis, Thomas Quentini Baiocensis, P. de Grimellio presbyter Beluacensis, Iohannes de Cormellis Suessionensis, Christianus de Biceyo Trecensis, Radulphus de Ponte Siluanectensis, Iohannes de Torta uilla Senonensis, P. de Bocheyo miles Nouiomensis, Iohannes de Ponte Episcopi eiusdem, P. de Sarcellis Parisiensis, P. de Surref miles Viennensis, Gerardus de Monachi uilla Beluacensis, Guillelmus de Latigniaco sico Beluacensis, P. Picardi de Buris Lingonensis, Thomas de Martinhiaco Laudunensis, Ponsardus de Gisiaco eiusdem, Radulphus de Salicibus eiusdem, Iohannes de Turre Parisiensis, Guillelmus Bocelli Ebroicensis, Aymo de Barbona Trecensis, Iohannes Bersu Suessionensis, P. de sancta Gressa Ambianensis, Stephanus de Turno presbyter Parisiensis, Hugo de Calmonte Ruthenensis, Sicardus Alberti Tholosane, Durandus de Vineriis Lectoransis, P. de Bononia presbyter, procurator generalis in curia Romana tocius ordinis; P. de Thelheto Lemouicensis, P. de Castanherio Agenensis, Arnaudus Porceto Auxitane, Egidius de Chamino Senonensis, Philippus de Villa Sana Nouiomensis, P. Vergus Meldensis, Guillelmus de Fonte Lingonensis, Iohannes de Ordis Meldensis, Iohannes de Genefle Lexouiensis, P. de Chaurino Senonensis, P. de Ians Beluacensis, Guillelmus de Blereyo Turonensis, Iohannes Coyfier eiusdem, P. Trecie eiusdem, Iohannes Malon eiusdem, P. [p. 109] Fouberti eiusdem, Guaufredus de Malo Monte eiusdem, Simon Martinet eiusdem, P. Maliani Lemouicensis, Iohannes Visandi Carnotensis, Andreas Berri Briocensis, Bernardus de Bonis eiusdem, Martinus Ponhardi eiusdem, Renaudus de Malezis Laudunensis, Ger. de Cathalone eiusdem, Guillelmus de sancto Leonardo Eduensis, P. de Pedagio eiusdem, Guido de Turiaco eiusdem, Reynardus de Bort miles Lemouicensis, Galterus de Marri miles Ebroicensis, Guillelmus de Chambonnent miles Lemouicensis, P. Grocheti Altisiodorensis, Iohannes Sapiencie Claramontensis, Iohannes de Luqueto eiusdem, Ger. Gandeti eiusdem, Iohannes le Gas Bituricensis, P. Loer eiusdem, Matheus Gondelm eiusdem, P. du Carel eiusdem, P. Picardi eiusdem, Albertus de Maquenhin Laudunensis, Guaufredus de Stampis Senonensis, Stephanus Bessus Altisiodorensis, Robertus Vigerii Claramontensis, Anricus Honorelli Claramontensis, Stephanus de Paray eiusdem, Guillelmus de Tulhas eiusdem, Iohannes de Buffauento eiusdem, Oddo de Buris Lingonensis, Iohannes de Chantalupo Niuernensis, Galterus de Camp Allaman eiusdem, Stephanus de Patiges eiusdem, Guillelmus de Toyfontria Eduensis, Martinus de Varenis eiusdem, Stephanus Losa Bituricensis, Henricus de Caritate Altisiodorensis, Symon Testefort eiusdem, Aymo de Prami Lemouicensis, Iohannes Poynet presbyter Beluacensis, Matheus de Cresson Essart eiusdem, Andreas Motier Ambianensis, P. de Latiniaco Nouiomensis, Egidius de Louencurt Ambianensis, P. de sancto Iusto Beluacensis, Iohannes Bocherii de Grandi Villarii Ambianensis, Iohannes de Ramba ualle Morinensis, Arnulphus de Sanciaco Senonensis, Guillelmus Auri Fabri Beluacensis, Clemens de Grandi Villarii Ambianensis, Thericus Teotonicus miles Magdebrugensis, Albertus de Integentis presbyter Lingonensis, Iullianus de Inteyo Lingonensis, Iohannes de Vollenis presbyter eiusdem Lingonensis, Nicolaus de Senceyo presbyter Trecensis, P. de Summa Vera presbyter eiusdem, Thericus dictus li Moys Lingonensis, Aymo de Buris eiusdem, Iohannes de Iamuilla Cathalanensis, Guillelmus Iohannes et [p. 110] Guillelmus de Buris Lingonensis, P. de Villa Soterra Trecensis, Iohannes de Villa Soterra Trecensis, Nicolaus de Monsaygo Lingonensis, Guido de Serra eiusdem Lingonensis, Iohannes de Corbon eiusdem Lingonensis, Theobaldus de Relanpont eiusdem, Iohannes de Ricenbort eiusdem, Stephanus de Volenis eiusdem, Eurardus de Domibus eiusdem, Humbertus de Canerpiis Cathalanensis, Henricus Lalaman Magontinensis, Stephanus de Relanpont Lingonensis, Iohannes Lennaube Trecensis, Nicolaus Musardi eiusdem, Robertus de Montayo eiusdem, Durandus de Tuchat Cabilonensis, Oddo de Nons Lingonensis, P. de Cheri Nouiomensis, Thomas de Cormelhis Lingonensis, Guillelmus de Maysse eiusdem, Iohannes le Bretes eiusdem, Robertus de Biceyo eiusdem, Guillelmus Gireset Eduensis, Hugo Bossa eiusdem, Iohannes de Corpenthe Eduensis, Bosso Coeta Lemouicensis, Guillelmus Brinaz Lemouicensis, P. de Vernegia Lemouicensis, Gumbertus de Porta Lemouicensis, Stephanus de Garda presbyter Claramontensis, P. de Brolio eiusdem, Guillelmus de Spinassa eiusdem, Guillelmus Rassi eiusdem, Robertus de Dormellis presbyter Senonensis, Robertus Sicci Rothomagensis, Iohannes de Rusiaco Parisiensis, Robertus Flamengi Tornacensis, Thomas de Bragella presbyter Beluacensis, Thomas militis Ebroicensis, Parisius de Buris Lingonensis, Iohannes de Siuri Senonensis, Bricius de Buris Lingonensis, Iohannes de Barro Lingonensis, Iacobus de Sanceyo Trecensis, P. de Vereriis Trecensis, Deccanus de Chofilli Remensis, Gerardus Bosso Claramontensis, Andreas Iacobi Claramontensis, P. de Montinhiaco Claramontensis, Bertrandus Amblardi Claramontensis, Bonetus Ganhel Claramontensis, Durandus Ardenbandi Claramontensis, Iohannes de Orco Claramontensis, Iohannes de Rosseria Claramontensis, Stephanus la Rossalha Claramontensis, P. de Brecina Claramontensis, Ber. Charnerii Claramontensis, Iohannes de Gentils Lemouicensis, Iohannes de Bella Faga Lemouicensis, Lambertus Lafont Lemouicensis, Iohannes de Malamort Lemouicensis, Oliuerius de [p. 111] Manso Sereno Lemouicensis, Iohannes Roberti presbyter Claramontensis, Robertus de Boliens Claramontensis, Hugo Sestan miles Claramontensis, Petrus de Doy Laudunensis, Clemens de sancto Hilario presbyter Lemouicensis, Guillelmus Bocon Claramontensis, Iohannes Branlis Senonensis, Iohannes Codolin Bituricensis, Guillelmus le Gat Aurelianensis, Oddo de Trefons Trecensis, Seguinus de Dyona Niuernensis, Hugo de Volenis Lingonensis, Michael Samee Solonge Bituricensis, Guillelmus Anglici Salabricensis, Ber. la Porta Lemouicensis, Iohannes de Fontaneto Bituricensis, Guillelmus Calabrini Lemouicensis, Guaufredus Calabrini Lemouicensis, Helias de Cella Lemouicensis, Aymericus Lator Lemouicensis, Iohannes Bocelli presbyter Parisiensis, Stephanus Therrici Ebroicensis, P. de Aniseyo Laudunensis, Iohannes Monachi Constanciensis, Nicolaus Logans Constanciensis, Iohannes Carnerii Sagiensis, Iohannes de Moysimont Ambianensis, Guillelmus de Bassimont Rothomagensis, Radulphus de Conpendio Suessionensis, Iohannes de Opellis Carnotensis, Iohannes de Freanuilla Rothomagensis, P. de Conpendio Suessionensis, Iohannes Buardi Cameracensis, Iterius de Lombiaco miles Lemouicensis, P. de Lugniaco Remensis, Helias Aymerici Lemouicensis, Guillelmus Vigerii Engolismensis, Helias de Chalistrat presbyter Lemouicensis, Guillelmus Barboti Pictauensis, Matheus de Alueto presbyter Cameracensis, Laurencius Baazin Pictauensis, Guillelmus Lanceloti Lemouicensis, Aymericus Broeti Engoslismensis, Stephanus de le Mont Lemouicensis, Guido de Garson Lemouicensis, Iohannes Blison Bituricensis, Gatterus de Pincon Cameracensis, Ger. de la Torlandera Engoslismensis, Stephanus Quintini Pictauensis, Reginaldus de Bondiis Parisiensis, Iohannes de Enonia Cameracensis, P. de Rocha Turonensis, et Thomas de Camino Rothomagensis diocesium. Acta fuerunt hec predictis die et loco, presentibus me Floriamonte Dondedei, Bernardo Filholi, Guillelmo Radulphi, Bernardo Umbaldi, Nicolao Constanciensi, Hugone Nicolai, Iohanne Loueti, et Iohanne de Felinis notariis supradictis. Post hec, die Martis sequenti, que fuit ultima dies mensis [p. 112] Marcii, fuerunt adducti ad presenciam dictorum dominorum commissariorum, in capella adherente dicte aule episcopali, supradictus frater Raymondus de Vassinhiaco miles Lemouicensis diocesis, in habitu seculari, non Templario, de quo dictum fuerat ex parte Templariorum et presente multitudine ipsorum, in presencia dictorum dominorum commissariorum, quod ipse frater Raymondus tenebatur in quadam fouea inhonesta per regales, et quod dictum ordinem defendere uolebat, si adduceretur coram ipsis. Qui Raymondus, coram dictis dominis commissariis adductus et presens, dixit quod bene, et honeste et secundum uoluntatem suam tenebatur, et prouidebatur eidem, et requisitus si uolebat ordinem defendere supradictum, respondit quod non, adiiciens quod non dimisisset habitum ordinis, si uoluisset eum defendere. Item, frater Mathias de Stangno Turonensis diocesis. Qui respondit requisitus, se uelle defendere ordinem memoratum. Requisitus ut exprimeret quidquid uolebat dicere ad defensionem ordinis predicti, respondit hoc solum quod nunquam uiderat in dicto ordine nisi bonum, et quod nichil aliud uolebat nec sciebat dicere ad defensionem ordinis supradicti. Item, in eodem loco fuit ordinatum per predictos dominos commissarios et preceptum michi Floriamonti Dondedei et aliis notariis huius processus, quod personaliter accederemus ad loca in quibus detinebantur Templarii, qui die Sabati proximo preterita fuerant coram eisdem dominis commissariis in uiridario supradicto, et ex parte ipsorum dominorum commissariorum signifficaremus eisdem quod parati erant recipere et audire procuratores, si quos constituerant, prout ad ipsos Templarios pertinere poterat ad defensionem ordinis Templi, et audire defensiones, si quas proponere uolebant, secundum quod in dicta die Sabati fuerat oblatum eisdem Templariis. Fuit insuper ordinatum et preceptum per dictos dominos commissarios, quod si dicti Templarii, uel eorum aliqui, uolebant aliquid dicere pro defensione dicti ordinis, quod illud scriberemus uel scribi per alios faceremus, et reportaremus ad [p. 113] dominos commissarios antedictos, ut super predictis deliberare possent. Ordinauerunt insuper iidem domini commissarii et preceperunt uenerabili uiro preposito Pictauensi, et Iohanni de Iamuilla custodibus Templariorum predictis, quod, die crastina in mane, adducerent ad presenciam dictorum dominorum commissariorum in predicta capella supradictos fratres: P. de Bononia, qui dicebatur esse in Romana curia procurator predicti ordinis, Reginaldum de Pruino preceptorem Aurelianensem presbyteros, Guillelmum de Chambonnet, et Bertrandum de Sartiges milites, qui locuti fuerant in dicta die Sabati pro omnibus aliis Templariis memoratis, et aliquos alios de discretioribus et magis ydoneis singularum prouinciarum dicti ordinis, usque ad numerum nouem, uel decem aut duodecim inter omnes. Que predicti prepositus et Iohannes dixerunt se impleturos. Post que, eadem die ego Floriamons Dondedei, Bernardus Filioli, Bernardus Humbaldi, Iohannes Loueti, et Iohannes de Fellinis notarii huius processus predicti, accessimus personaliter ad domum Guillelmi de la Huce, in uico de Marché Palu, ubi decem et octo de predictis fratribus tenebantur, uidelicet fratres Guillelmus de Bleri, Iohannes Coyfier, P. Tressie, Iohannes Malon, P. Fouberti, Guaufridus de Malomonte, Symon Martineti, P. Maliani, Iohannes Vissandi, Andreas Beri, Iohannes de Castra, Raymondus de Barinis, Martinus Ponchardi, Raynaldus de Malesis, Gerardus de Chatalono, G. de sancto Leonardo, Petrus de Pedagio, et Guido de Toriacho. Quibus exposuimus ordinacionem predictam dictorum dominorum commissariorum, et eos interrogauimus utrum deliberassent super hiis que die Sabati preterita eis dicta fuerant. Qui responderunt quod, dicta die Sabati preterita, fuit eis dictum, quod Iohannes de Iamuilla ad singulas societates eorum adduceret fratres P. de Bononia, Reginaldum de Pruino presbyteros, Guillelmum de Chanbonnet militem, et quemdam alium fratrem militem aut seruientem, ut plenius deliberarent inter se, quod factum non exstitit; propter quod deliberare non potuerunt, et, sicut dictum fuit dicta die Sabati, ipsi sunt sub obediencia et esse debent, [p. 114] quare sine capite plene deliberare et respondere non possunt. Requisiuimus eos, si qua alia uolebant dicere, et dixerunt quod non ad presens, sed si dicti domini commissarii uellent in dicto negocio procedere, super articulis eis impositis et dicta die Sabati lectis, ipsi uolebant et requirebant habere copiam eorumdem, ut possint plene super eis deliberare, prout iuris esset, protestantes de aliis racionibus et defensionibus suis, loco et tempore proponendis. Post hec, nos notarii predicti, et Hugo Nicolai, et Guillelmus Radulphi predicti accessimus apud Templum Parisiense, et adducti ibidem coram nobis Templarii ibidem detenti, uidelicet fratres P. de Bononia presbyter, Humbertus de sancto Iocro miles, Robertus de Monboyn, P. de Latignaco sico presbyter, Thomas de Martingni presbyter, P. de Blays, P. de Siuref cheualier, Egidius de Chenru, Christianus de Bisi, Gualterus de Latigniaco sico, Iohannes de Clipes, Gerardus de Somons, Iohannes le Camber, Iohannes de Lorscius, Radulphus de Balle Yglisse, Guillelmus de Marennet, Marsiletus de Floer, Thomas Enual, Theobaldus de Plomion, Stephanus Pacon presbyter, Poncius de Buris, Iohannes Genefle, Arbertus de Iemuille, Guillelmus de Lafons, Ricardus Lecharem, Gossoynus de Bruges, Iohannes de Orbis, Guido de Bolle Ville, Gerardus de Mongneuille, Hugo de Chaminant, P. de Trelhet presbyter, Durandus de Vineis, P. de Cheru, P. de sancta Gressa, Matheus de Clissi, P. de Boncoli, Simon de Remis, Thomas des Cames, Iohannes Braz de Fer presbyter, Egidius de Fontancort, Guillelmus de Vergnes, Iohannes de Nouiomis, Henricus de Pressigni, Radulphus de Ponte, Guillelmus de Brioys, Guillelmus Digi, Philippus de Villesubterre, Poncius de Bono Opere, Iacobus de Vergus, Aymo de Barbone, P. de Ians, Ponsardus de Gifli, Guillelmus Ardoini, Thomas Quintini, Stephanus de Pruino, Iohannes de Furno, Gobertus de Malle, Chicardus Alberti, Arnulphus de Portel, P. de Castanhier, Iohannes de Turno, Guido Bocelli, Iohannes de Serencourt, Nicolaus de Serencourt, P. de Sacellis, P. le [p. 115] Picart, Iohannes de Coruille, Toumez de Legnouille, Iohannes de Lauione, Iohannes de Ponte Episcopi, R. de Treploy presbyter, Reginaldus de Larchent, Theobaldus de Basimonte, Radulphus de Senonis, et Nicolaus de Trecis, qui alias se ad defensionem ordinis obtulerant, et fuerunt, die Sabati preterita, coram dictis dominis commissariis in prato domini episcopi Parisiensis, et fuerunt per nos supradictos notarios interrogati utrum deliberassent super procuratoribus per eos constituendis et faciendis, secundum et prout dictum fuit eisdem, dicta die Sabati per dominos commissarios antedictos. Qui responderunt, et nobis scribentibus, per hos [sic] fratris P. de Bononia predicti, dictauerunt seu dictari fecerunt infrascripta: Quod, quia caput habebant, hoc sine ipsius licencia facere non poterant nec debebant, dicentes quod procuratores ad hoc constituere non intendebant nec uolebant, offerentes se paratos coram dictis dominis commissariis comparere et defendere dictum ordinem, prout fuerit racionis. Dixerunt preterea, et dicunt et asserunt ad defensionem ordinis supradicti, quod omnes articuli missi per dominum Papam sub bulla ipsius, eis lecti et expositi, scilicet inhonesti, turpissimi, et inracionabiles, et detestabiles, et orrendi, sunt mendaces, falsi, imo falsissimi, et iniqui, et per testes, seu sursurones et sugestores inimicos et falsos, fabricati, adinuenti et de nouo facti, et quod religio Templi munda et immaculata est, et fuit semper, ab omnibus illis articullis, uiciis et peccatis predictis; et quicumque contrarium dixerunt uel dicunt, tamquam infideles et heretici locuntur, cupientes in fide Christi heresim et turpissimam zinzanniam seminare, et hec parati sunt corde, ore et opere, modis omnibus quibus melius fieri potest et debet, defendere et sustinere. Petunt tamen quod, ad hoc faciendum, habeant potestatem liberam personarum; item, quod personaliter possint esse in concilio generali, et qui non poterunt interesse, possint aliis fratribus euntibus ad concilium committere uices suas, quod quidem facient, dum se uiderint in propria potestate et a carceribus totaliter liberatos. Item dicunt quod omnes fratres Templi, qui dixerunt ista mendacia [p. 116] esse uera, uel partem eorum, mentiti sunt et falsum dixerunt; tamen dicunt non esse imponendum, quia timore mortis ea dixerunt, nec debent preiudicare religioni uel eciam personis eorum, quia metu mortis et per grauissima tormenta que passi sunt hec dixisse noscuntur, et si qui ex eis non fuerunt positi in tormentis, tamen timoribus tormentorum exteriti, uidentes alios sic torqueri, dixerunt uoluntatem torquencium, quod eis imputari non debet, quia pena unius multorum est metus, et quia uidebant quod alio modo transire non poterant penas uel timores mortis nisi opi[tu]lante mendacio; uel quidam forte corrupti fuerunt prece, precio, blandimentis, uel magnis promissionibus, uel minis. Item, quod hec omnia sunt ita publica et notoria, quod nulla possunt tergiuersacione celari, et supplicant pro Dei misericordia quod fiat eis iusticia, qui tam longo tempore indebite et iniuste fuerunt oppressi et sunt; et tamquam boni et fideles Christiani, ut dicebant, pecierunt eis ministrari ecclesiastica sacramenta. Et hec omnia supradicta fuerunt uerba prolata ex ore predicti fratris P. de Bononia. Qui nichilominus dicens se esse procuratorem generalem dicti ordinis Templi eciam in curia Romana, in qua curia dicebat suum procuratorem existere, respondit quod suo et nomine procuratorio tocius ordinis supradicti et sibi adherencium in hac parte et adherere uolencium nunc et in futurum, tamquam coniuncta personna et frater dicti ordinis, dictum ordinem uolebat defendere prout melius poterit et debebit. Post hec accessimus apud sanctum Martinum de Campis de Parisius, ubi tenebantur capti XIII fratres subscripti, uidelicet fratres Raynaldus de Cuneriis miles, Egidius Botengni presbyter, Robertus le Caualier presbyter, Robertus de Corenflos, Guillelmus de Platea, Henricus de Compendio, Iohannes de Bolencuria, Philippus de Mini, Bertrandus de Somorens, Martinus de Marteles, P. le Gris, Iohannes de sancto Iusto et Michael Musti de Ambianis. Et requisiti, ut alii supra, per nos notarios, dixerunt quod procuratores ad hoc constituere [p. 117] nolebant nec intendebant, ita capti et incathenati, cum haberent caput sub cuius obediencia existebant, dicentes quod si essent cum eorum superioribus, cum eis deliberarent super istis, et quod quilibet eorum per se dictum ordinem tamquam bonum et sanctum defendere uolebant, prout melius possent et deberent, et pecierunt eis ministrari ecclesiastica sacramenta, tamquam bonis et fidelibus Christianis quos se esse asserebant. Dixerunt insuper quod ipsi credebant Magistrum eorum maiorem esse bonum, iustum, probum, legalem, et mundum ab erroribus ipsi ordini impositis, et quod nunquam ipsi eis imposita, tamquam falsa et mendacia, fecerunt, nec eis usi fuerunt, et quod nunquam de dictis erroneis eis impositis loqui audiuerunt ante capcionem eorum, dicentes quod sunt probi, legales, et iusti, et immunes ab erroribus eis impositis. Post hec, eadem die Martis accessimus ad domum quondam domini episcopi Ambianensis, iuxta portam sancti Marcelli, ubi detinebantur capti XIV Templarii, de illis qui fuerant die Sabati proximo preterita in uiridario domini episcopi Parisiensis, inter quos erat predictus frater Reginaldus de Pruino preceptor Aurelianensis, presbyter. Qui requisiti quod deliberauerant super procuratoribus constituendis per eos ad defensionem ordinis, responderunt quod frater Reginaldus pro se et pro aliis sibi adherentibus die crastina ueniet coram dominis commissariis, et tunc respondebit coram eisdem ad defensionem ordinis pro se et aliis sibi adherentibus, prout sibi uidebitur faciendum. Protestatur tamen idem frater Reginaldus de suis racionibus proponendis et dicendis coram eisdem dominis commissariis die crastina, et post cras, et alias, loco et tempore opportunis, pro se et ordine ac aliis sibi adherentibus in hac parte. Nomina uero dictorum fratrum qui in dicta domo erant sunt hec, uidelicet fratres Reginaldus de Pruino, Iacobus de Rupella, Iohannes Ducis, Gerardus Ducamur, Iohannes de Mortuo Fonte, Robertus de Somoy, Matheus Daratz, Guillelmus Esparlart, Bernardus Coquardi, Radulphus de Grandi Vilarii, Symon le Reppe, Gossoynus de [p. 118] Candano, et Iohannes de Rociaco ac Petrus de Serre. Item, eadem die Martis accessimus ad domum domini comitis Sabaudie, iuxta predictam portam sancti Marcelli, ubi detinebantur quidam Templarii qui fuerant die Sabati predicta in dicto uiridario domini episcopi Parisiensis, inter quos erat frater Raymondus Guillelmi de Bonca miles. Qui requisiti quod deliberauerant super procuratoribus constituendis per eos ad defensionem ordinis et aliis sibi in dicto uiridario expositis, respondit idem frater Raymondus quod extunc non potuerunt deliberacionem aliquam habere super predictis, cum fuerint et steterint ab aliis Templariis qui uolunt defendere ordinem separatim, adiiciens quod si ipsi cum aliis, presertim de lingua Occitana, congregarentur in eodem loco, deliberarent super predictis taliter, quod responderent plene, super hiis et aliis, dominis commissariis antedictis. Requirens insuper quod congregentur ipsi cum aliis, presertim cum illis de lingua Occitana. Item, die predicta erant quidam alii Templarii detenti in domo comitis memorati, qui requisiti, ut suprascripti, dixerunt, ut supradicti Templarii proximo, et quod super predictis responderent ad plenum dictis dominis commissariis si congregentur cum aliis Templariis qui uolunt defendere ordinem, hoc cum instancia requirentes. Nomina uero dictorum fratrum qui in dicta domo erant, sunt hec: Constancius curatus de Colaours, Addam le Marechal, Michael de sancto Mamilio, Girardus de Genef, Reginardus de Fontanes, Iohannes la Forest, et dictus Raymondus Guillelmi de Benel miles, Adhemarus de Peresio miles, Bernardus de Gallo, Bernardus de Reuello, Guillelmus Radulphi, Guillelmus de Sarthago miles, Iohannes de Valle Gellossa presbyter, Raymondus de Clans presbyter, Raymondus Guillelmi de Salis, P. de Maiaco, P. Pages et Hugo de Sessa. Item, eadem die Martis accessimus ad domum domini episcopi Beluacensis, quod [sic] est inter sanctam Geneuefam et fratres Predicatores, ubi detinebantur XXI Templarii ex illis qui fuerant in dicto [p. 119] uiridario, dicta die Sabati, uidelicet fratres Guido du Menil preceptor de Somus, Dionisius de Sauere presbyter, Oddo de Grenulhii, Guillelmus de Benay presbyter, Stephanus Nicon de Duestreuille, Symon la Font, Robertus de Sanceyo, Stephanus Vuoquier, P. Gresilh, Guillelmus de Stampis, Iohannes du Meynil, Arnulphus deu Pergoche, Radulphus Dungalet, Guaufredus Baniliam, P. de Beluas, Matheus de Chueffodeuille de Cormalhes, Gunardus Boyleue, P. de Chenay, Arnulphus Domput et Guillelmus de Guilheual. Qui requisiti ut suprascripti, responderunt quod nolunt constituere procuratores ad defensionem ordinis, sed quod quilibet per se uult defendere ordinem supradictum, prout sibi uidebitur expedire. Acta fuerunt hec dictis die et locis, presentibus me Floriamonte Dondedei et aliis notariis suprascriptis, hoc saluo quod dicti Guillelmus et Hugo non interfuerunt hiis que facta fuerunt in dicta domo de Losa. Post hec, die Mercurii sequenti, que fuit prima dies mensis Aprilis, ante Primam, accessimus ad abbaciam sancte Geneuefe Parisiensis, ubi detinebantur XX Templarii ex illis qui dicta die Sabati fuerant in dicto uiridario, uidelicet fratres Iterius de Loburhac miles, P. de Lugni, Helias de Calhistrac presbyter, Matheus de Alneto presbyter, Helias Aymerici, Guillelmus Vigerii, Aymericus Boeti, Guillelmus Lanzalot, Guido de Corso, Guillelmus Barloti, Reginaldus de Bondis, Galterus de Picon, Iohannes de Annonia, P. de la Rocha, Stephanus Quintini, Gerardus de la Terlandera, Stephanus de Ellemosina, Laurencius Bofin et Stephanus de Bissi, qui se obtulerant ad defensionem ordinis. Qui interrogati, ut alii supra, responderunt quod non deliberauerant adhuc super procuratoribus constituendis, pro eo quod prepositus Pictauensis et Iohannes de Iamuilla non uenerunt ad eos cum quibusdam fratribus dicti ordinis, qui debebant ire per singulas cameras, ad deliberacionem super premissis habendam. Tamen supradicti uiginti Templarii dixerunt, quod ipsi faciebant et constituebant procuratores suos fratres Guaufredum de Gonauilla Pictauensem, et Guillelmum de Chambonnet de [p. 120] Blandesio milites, preceptores, ac fratres Guillelmum de Bleri de Chantallone, et Petrum Maliani de Bruxeria Raspit preceptores, et fratrem Heliam Aymerici Lemouicensis diocesis, ac fratrem P. de Longni preceptorem d'Auceni, ad defendendum ordinem, et ad proponendum et dicendum coram dominis commissariis raciones et defensiones bonas et legitimas ad defensionem ordinis supradicti, et ad alia facienda que circa hec fuerint opportuna, et que ueri et legitimi procuratores facere possunt et debent, et ad habendum et petendum consilium, ratum et gratum habentes, etc. promittentes iudicatum solui. Qui fratres statim ibidem omnia supradicta reuocauerunt, excepto quod petebant predictos sex fratres constitui procuratores ad petendum consilium et deliberandum cum aliis fratribus. Post hec autem dicti uiginti Templarii dixerunt quod articuli qui fuerunt lecti dicta die Sabati in presencia eorum, sunt falsi et contra fidem, et non continent ueritatem in quantum contra fidem catholicam sunt et contra ordinem supradictum, protestantes de contrariis articulis dandis et probandis, et nichilominus frater Helias Aymerici, pro se et sociis suis et aliis fratribus sibi adherentibus ad defensionem ordinis antedicti, tradidit nobis quamdam cedulam pargameni cuius tenor talis est: Sancti Spiritus adsit nobis gracia. Maria, stella maris, perducat nos ad portum salutis. Amen. Domine Iesu, Christe sancte, Pater eterne, Deus omnipotens, sapiens, creator, largitor, amministrator benignus et carissimus amator, pius et humilis redemptor, clemens, misericors saluator, sanctissime Domine Deus, te deprecor humiliter et exoro, ut illumines me, liberes et conserues, et omnes fratres Templi, et populum tuum Christianum turbatum quem adhuc est et erit. Prouide nos, Domine, in quibus sunt et de quibus ueniunt omnes uirtutes et bona gracie Sancti Spiritus et dona, ut habeamus noticiam ueritatis et iusticie, debilitatas et miseras carnes nostras cognoscamus, ut ueram humilitatem accipiemus, deficientem mundum et eius inquinamenta, [p. 121] delectaciones uanas, superbiam et omnia mala contempnemus, et ad celestem superna cogitemus, operasque faciemus, ut uota nostra et mandata tua in humilitate teneamus. Et, sanctissime Domine Iesu Christe, per tuam sanctam uirtutem nobis concessam gracia tua mediante, diabolum rugientem et omnes inimicos nostros et insidia et operas eorum euitare possimus, quos in ligno sancte crucis in tua humilitate et paciencia uincis et tua sancta misericordia nos redemisti, redemptor et defensor noster, conserua nos, ut per tuam sanctam crucem et per signum eiusdem omnes inimicos et eorum insidia contristare possimus, et sancte ecclesie tue prouide, et illumines prelatos, doctores et rectores populumque tuum Christianum, ut dicant et faciant tuum sanctum seruicium et uoluntatem, mundo corde, humiliter et deuote, pura deuocione attendente, populum docentem et per bona exempla illuminare, ut in humilitate operas humilitas et exempla tua et apostolorum sanctorum et ellectorum tuorum faciemus, et cogitemus de quo et qui sumus et qui erimus, quod faciemus et quod facere debemus ut uitam posideamus per quem ad gaudia paradisi mittamur; et illi qui non sunt regenerati ex aqua et spiritu sancto, si placet, illuminas et conuertas, ut ad tuam sanctam legem ualeant peruenire, et sacramenta sancte ecclesie accipere, fidem sanctam tuamque tenere, et populum tuum Christianum dones uoluntatem et potestatem terram sanctam in qua natus humiliter fuistis, et tua sancta misericordia nos redemistis, tua miraculla et exempla fecistis, et docuistis, quem promisistis amicis tuis, prouide nos ut ipsam et fideles gracia tua mediante liberare ualeamus, et ipsam possideamus, et tuum sanctum seruicium et tuam uoluntatem et opera faciamus, et, misericordissime Domine, tua religio (Christi adhuc uoca Templum) que per generale concilio in honore beate gloriosse uirginis Marie matris tue fuit facta et fundata per beatum Bernardum sanctum confessorem tuum, qui pro dicto negocio et officio per sanctam ecclesiam Romanam fuit ellectus, qui dicta religio cum alios probos uiros doctauit et deputauit, et cum consilio beate gloriosse uirginis Marie in honorem eiusdem, que est capta et detenta per regem Francorum minus [p. 122] iusta causa, ad requisicionem beate gloriosse Virginis matris tue et societate celeste, cum fratres et bona liberes et conserues, tu qui es ueritas, Domine, et scis nos esse innoscentes, facias liberari, ut uota nostra et mandata tua in humilitate teneamus, et tuum sanctum seruicium et uoluntatem tuam faciemus. Verbas iniquas non ueras contra nos oppositas per graues oppressiones et malas tribulaciones (miserere deprecaciones) quas passi fuimus, et pro pauore condempnacio corporis, et omnia ex parte domini Pape nobis dicta, esse incarcerati perpetualiter pro debilitate carnis ulterius pati non possimus mendaces dictas de ore cum magno dolore contra consciencias non obstante, et prouide nos, Domine, et omnem populum tuum Christianum et docuisse uoluntatem tuam facere, et Philippum regem nostrum, nepotem beati Ludouici, sanctum confessorem tuum, cui dedis pro sua bona uita et merita in regno suo tempore pacem et sui uitam consimilem consequantur, et omnes reges, principes, barones, milites, dones; et omnes qui sunt statuti pro facere et seruare iusticiam, prout tu uis et precepis, ipsam appendant, faciant, paciant et conseruent et inter eos et in omni populo Christiano pacem et claritatem, et predictam terram sanctam cum nobis acquirere, et tuum sanctum seruicium et operas tuas sanctas facere, et omnes parentes, et benefactores, et predecessores, et fratres nostros uiuos ac defunctos uitam et requiem sempiternam. Qui uiuis et regnas Deus per omnia secula seculorum. Amen. Non sum dignus requirere, sed misericordiam et humanitas tua, et beata gloriosa mater tua, auocata nostra, et societate celeste pro nobis requirant et impetrent. Amen. Paratus in omnibus obedire, nec fui in contrarium sensum. Sancta Maria, mater Dei, piissima, gloriossa, sancta Dei genitrix, preciosa uirgo semper, Maria, errancium salus, in te sperancium consolatrix, desolatrix, defensatrix peccatorum uirtutis restaurancium, consule, defende nos et religionem tuam, per quem dilectum sanctum confessorem tuum beatum Bernardum fuit facta, et cum alios probos uiros de mandato sancte ecclesie Romane deputata, [p. 123] et declinata et in honore tua; sanctissima, gloriossa fuit fundata. Te humiliter exoramus, ut nobiscum religio et bona tua impetres liberacionem, cum intercessione angelorum, archangelorum, prophetarum, euangelistarum, apostolorum, martirum, confessorum, uirginum (mendaces appositas, prout tu scis, dictas non obstante), et aduersarios nostros in ueritate et caritate conuertantur, ut uota nostra et mandata Domini nostri Iesu Christi filii tui teneamus, qui est defensor, et creator et redemptor carissimus, et misericors saluator noster, qui uiuit et regnat Deus per omnia secula seculorum. Amen. Oremus. Omnipotens sempiterne Deus, qui beatum Lodouicum, dilectum Francorum regem, sanctum confessorem tuum, graciam et uirtutem dedis, humilitatem, caritatem et iusticiam accipiendi, ad requestam beate gloriosse uirginis Marie matris tue, quem multum diligebat, et operas caritatem faciebat, et eius amorem tempore suo dedis in regno pacem, da nobis, Domine, eius intercessione pacem et deliberacionem, cum religio nostra qui facta et fundata fuit in honore beate gloriosse uirginis Marie matris tue, eius intercessio liberes et conserues in ueritate (mendaces dictas de ore per graues oppressiones, prout tu scis, non obstante), ut in terra sancta ubi nos tua sancta misericordia et pietate redemisti, uota nostra et mandata tua in humilitate teneamus, et tuum sanctum seruicium et uoluntatem faciemus, et nostrum regem Francie et sui uitam consimilem consequantur, ut ad gaudia paradisi peruenire ualeamus. Qui uiuis et regnas Deus per omnia. Omnipotens sempiterne Deus, qui beatum Iohannem euangelistam et apostolum tuum multum diligis, qui super pectus tuum in cena recubuit, et cui secreta celi reuelauis et demonstrauis, et stante in ligno sancte crucis pro redempcione nostra sanctissima mater tua uirgo, et uirginem commendabis, in cuius honore gloriosse fuit facta et fundata religio pro tua sancta misericordia, liberes et conserues, prout tu scis nos esse innoscentes a criminibus contra nos oppositis, ut uota nostra et mandata tua in humilitate et caritate teneamus, uitam et operas [p. 124] possideamus, per quem ad gaudia paradisi perducamur per Christum Dominum nostrum. Amen. Omnipotens sempiterne Deus, qui beatum Georgium, iustum militem et sanctum martirem tuum, illuminasti, et docuisti (et sibi dedis uirtutem et graciam) passuros martires et passiones placere, quem de morte suscitasti, in quem habemus magnam fiduciam, eius amore et beate gloriosse uirginis Marie, sanctissime matris tue, in cuius honore fuit facta et fundata religio nostra, nos et dictam religionem liberes et conserues, ut uota nostra et mandata tua in humilitate teneamus, et uitam possideamus, per quem ad gaudia paradisi peruenire ualeamus, qui uiuis et regnas Deus per omnia secula seculorum. Amen. Protestatus tamen fuit idem frater Helias de falsis Latinitatibus que erant in dicta cedula, rogans nos notarios ut ea corrigeremus. Frater autem Matheus de Stangno, qui non est de numero dictorum uiginti fratrum, nec dicta die Sabati fuerat in uiridario supradicto, dixit in presencia nostra quod ipse relinquebat Magistro ordinis predicti defensionem eiusdem, licet dixisset coram dominis commissariis se uelle defendere ordinem supradictum. Item, eadem die Mercurii, in dicta domo sancte Geneuefe, fuerunt interrogati per nos, sicut alii supra, septem fratres milites dicti ordinis, uidelicet fratres Guillelmus de Chambonnet, Bertrandus de Bord, Bertrandus de Sartiges, Oddinus de Vendach, P. de la Colonge, Galterus de Maci, et Aymericus de Copihac, qui in eadem domo, in alia tamen camera, tenebantur, qui responderunt quod non deliberauerunt adhuc super procuratoribus constituendis, pro eo quod prepositus Pictauensis et Iohannes de Iamuilla, prout conditum fuerat, ut dicebant (quod tamen conditum dicti domini commissarii dicebant se non fecisse), non uenerant ad eos cum quibusdam fratribus dicti ordinis, qui debebant ire per singulas cameras ad deliberacionem super premissis habendam, dicentes quod procuratores non possunt constituere seu alia ordinare sine licencia Magistri maioris ordinis predicti, cui debent [p. 125] obedienciam, et idem Magister eamdem eorum conuentui, obseruare. Post hec, eadem die Mercurii accessimus ad domum prioris de Cornay, ubi capti tenebantur XXI Templarii, uidelicet fratres Guillelmus et Guaufredus Calabrin, Helias de Cella, P. de Doy, Iohannes Roberti, Iohannes Codelin, Guillelmus le Chat, Michael de sancta Seloiguch, Guillelmus Bancon, Oliuerius de Manso sereno, Iohannes de Branles, Seguin de Dicime, Robertus de Bures, Hugo de Vollenis, Guillelmus Anglici, Clemens de sancto Hilario, Bernardus la Porte, Iohannes de Fontaneto, Aymericus Lator, Hugo Suosoys miles, et Oddo de Pruyno. Quos interrogauimus, ut alios Templarios supradictos. Qui respondentes dixerunt quod caput et superiorem habebant, scilicet magnum Magistrum ordinis eorumdem, sub cuius obediencia erant et esse debebant. Ideo non intendebant nec uolebant ad dictam defensionem aliquos constituere procuratores sine dicti Magistri et aliorum dicti ordinis superiorum licencia et assensu; et protestati fuerunt quod et si magnus Magister predictus eundem ordinem nollet deffendere, quod ipsi nichilominus parati sunt dictum ordinem defendere in propriis personis eorumdem, in quantum poterunt et debebunt, dicentes et asserentes ea de quibus mencio habebatur superius, uidelicet de preposito Pictauensi et Iohanne de Iemuilla, quod ad ipsos, ut dicebant, uenisse debuerant cum quibusdam fratribus dicti ordinis ad deliberandum super premissis. Item, eadem die accessimus ad domum Serene in uico Cithare Parisiensis, ubi erant detenti XII Templarii, uidelicet fratres Iohannes de Chisiaco presbiter, Robertus de Pontissera, Iacobus de Villaribus, Reginaldus de Plesiacho, Stephanus de Belleuant, Baldoynus de Gisiacho, Guillelmus Scoraha, Guillelmus de Romangna, Raymondus Bernardi, Bertrandus Gast, Guillelmus de Cardeyaco et Guillelmus Arberti. Qui interrogati, ut alii supra, responderunt quod ipsi habent caput et maiorem, uidelicet Magistrum maiorem, et absque ipsius licencia et auctoritate non possunt facere nec ordinare procuratores; dixerunt tamen quod si [p. 126] Magister predictus non defenderet seu nollet defendere ordinem supradictum, ipsi et eorum quilibet per se defendet et sustinebit, prout fuerit racionis, ordinem antedictum. Dicentes eciam quod si essent in aliquo loco cum dicto Magistro et aliis maioribus dicti ordinis congregati, deliberarent super istis et aliis taliter, quod possent plenius respondere. Post hec, eadem die Mercurii reuenimus ad dictam capellam adherentem aule episcopali predicte, ubi conuenerunt omnes domini commissarii supradicti. Quibus nos notarii prefati in scriptis reportauimus responsiones quas iidem fratres fecerant nobis notariis antedictis, et ibidem fuerunt adducti ad eorum presenciam predictus frater Matheus de Clichiaco, qui dixit quod uolebat dictum ordinem defendere pro posse suo, ac predicti fratres Reynaldus de Pruino et P. de Bononia presbyteri, Guillelmus de Chambonnet, et Bertrandus de Sartigiis milites, et frater Robertus Vigerii. Quos dicti domini commissarii requisiuerunt, si uolebant aliquid dicere uel proponere ad defensionem dicti ordinis coram eis, et si fecerant uel facere aut constituere intendebant aliquos procuratores ad predictam defensionem. Ad que dictus frater Reginaldus de Pruino pro se et aliis ibidem asistentibus, ac quibuscumque sibi adherentibus et adherere uolentibus, quamdam cedulam tradidit et legit ibidem; cuiusquidem cedule tenor sequitur in hec uerba: In presencia uestra, reuerendi patres et domini mei, ego frater Reginaldus de Pruino Aurelianensis preceptor, nomine meo et michi adherencium, protestor de ordine nostro defendendo, et de racionibus et excepcionibus iuris et facti proponendis loco et tempore competentibus, et omnia faciendi que iuris et facti erunt facienda ad defensionem predictam. Item, protestor quod si aliqua dixero que litis contestacionem sapiant, quod mihi non preiudicet nec aliis michi adherentibus, quia intencionis mee non est litem contestari, sine consilio et spoliatus. Item, protestor quod non est intencionis mee aliqua dicere uel proponere contra sanctissimum patrem, sacrosancte Romane ecclesie summum [p. 127] Pontificem, nec contra sedem apostolicam, nec contra personam excellentissimi principis Regis Francorum nec eius filios. Unde, reuerendi patres et domini, quantum ad constituendos procuratores, uobis respondeo quod nos habemus superiorem et conuentum qui non sunt hic presentes nec maior pars ipsius conuentus, sine quorum consensu non possumus facere uel ordinare procuratores predictos. Quare paternitati uestre supplicor, nomine quo supra, quatenus predictus Magister noster, Francie, Aquitanie, Cipri, Normanie preceptores, et omnes alii fratres quotquot sunt in custodia gentis Regis, ponantur in manu ecclesie penitus ita quod gentes Regis nec eius ministri aliquatenus de ipsorum custodia se intromittant, quia scimus predictos fratres non audere consentire defensioni ordinis propter eorum metum et seductionem et falsas promissiones, quia quamdiu durabit causa durabit et confessio falsa, et cesante causa, adherebunt michi et defensioni predicte, et hos fratres moneatis [?] eos ut intersint mecum uel prebeant consensum de procuratoribus faciendis, et si noluerint consentire, petto assensum eorum superioris in eorum defectum et negligenciam. Item, peto ut assignetur michi et michi adherentibus de bonis ordinis tantum quod possimus soluere salaria procuratorum et aduocatorum, et nobis facere expensas necessarias in persecucione negocii. Item, peto securitatem procuratorum et aduocatorum, et mei et michi adherencium. Item, quod omnes fratres qui relicto habitu ordinis cotidie conuersantur inhoneste, ponantur in manu ecclesie et in custodia secura, donec cognitum sit utrum falsum uel bonum perhibuerint testimonium, quia scio eos et quosdam alios prece uel precio fore corruptos. Item, peto quod inquiratur ab illis qui fuerunt in ultima uoluntate fratrum nostrorum in persecucione ista decedencium, et maxime a sacerdotibus qui eorum confessionem audiuerunt, si in confessione contra ordinem uel pro ordine decesserunt. Item, dico, reuerendi patres, quod non potestis procedere contra ordinem de iure, nisi tribus uiis, aut altera eorumdem, [p. 128] uidelicet uia accusacionis, denunciacionis, seu officio iudicis; unde peto quod si uia accusacionis uultis procedere, quod appareat accusator, et se obliget ad penam talionis, et caueat de lite prosequenda, et restituendis expensis, si iniuste, etc. Item, dico quod si uia denunciacionis intenditis procedere, quod non est audiendus denunciator, quia ante denunciacionem debuit nos fraterna correpcione monere, quod non fecit. Item, dico quod si officio procedere intenditis, reseruo michi et michi adherentibus raciones et defensiones proponendas ordinato processu, non astringens in aliquo super hiis que michi et ordini sunt concessa. Item, fuit ibidem quedam alia cedula eisdem dominis commissariis exhibita et tradita, que eisdem missa fuisse dicebatur per fratres predictos qui capti detinebantur apud sanctum Martinum de Campis, cuius cedule tenor sequitur in hec uerba: «Vechi les nons de freres deu Temple qui sunt à sacte Martin de Chans, en la garde Guillaume de Latengni. C'est à sauoir, frere Tenant de Cuneres cheualier, mesier Guillaume de Rontengni prestre, mesier Robert le Camber prestre, mesier Robert de Gorenflore, Phelippe de Mauri, frere Guillialme de la Plache, frere Henrici de Gompingne, frere Iohan de Rolencort le Gris, frere Iohen de saint Iust, frere Michel Monset d'Amiens. Li quili ont respondu à clers qui nous furent enuoié da pars nous segnors les prelas, que il ne feront procuraur fors que chuscuns pour li en se personne, et aconfortant nos requestes et nos defenses, que li dit clerec ont uers en, nos requerens à auoir le consel de messire Renaut de Pruins, de messire Piere de Bonogna prestres, de frere Guilleme Chambonnet chaualier, et de plusaire autres, si comme il fu acorté de nos segnurs les prelas à ueiir pars les prissons (quar nous sommes gens laie). Si uos prions pour Dieu, que se il i a temps, on porueu que il ne nous puie torner en nul preiudice, et por Deu que nous aiens l'eglise, comme bonne gent, et pour Dieu, que nos gages [p. 129] nos soient creu, quar il sont trop petit.» Post que iidem domini commissarii dixerunt et concordauerunt inter [se], quod conuenirent die Veneris proxima sequenti, in eadem capella, ad procedendum in negocio supradicto, et quod interim nos notarii antedicti iremus per Parisius ad loca in quibus alii fratres, qui fuerunt dicta die Sabati in dicto uiridario, capti tenebantur, ad que loca nondum iueramus, ad audiendum si aliquos procuratores constituerant seu constituere uolebant ad defensionem predictam, et scriberemus uel scribi faceremus ea que dicere et proponere in scriptis uel aliter uellent ad defensionem ordinis supradicti, et quod eorum responsiones reportaremus eisdem ad capellam predictam, die Veneris supradicta. Post que nos notarii memorati, eadem die Mercurii post prandium, accessimus ad domum abbatis Latigniaci prope portam Templi Parisius, ubi erant detenti XI Templarii, uidelicet fratres Loychon, Iohannes de Maynilio, Petrus de Maubresi, Bernardus de sancto Paulo, P. Landres, Iohannes Poytauin presbyter, Bernardus de Bichi, Iohannes de Bonancuria, Hugo de Villaribus, Laurencius de Pruino, et Iacobus de Sanceyo. Et fuerunt interrogati per nos, ut alii supra. Qui responderunt quod non possunt, nec debent, nec uolunt constituere aliquos procuratores, quia caput et superiores habent, sub quorum obediencia esse uolunt et debent in bonum. Tamen si haberent consilium et colloquium cum eis, deliberarent plenius super istis. Nichilominus tamen parati sunt et uolunt ex se ipsis aliquos constituere procuratores qui pro eis loquantur, uel quilibet per se paratus est et uult ordinem defendere supradictum, prout poterit et ei uidebitur expedire, petentes se admitti quilibet per se, nisi illi quos ipsi constituerent admittantur ad defensionem ordinis supradicti, et pecierunt omnes ecclesiastica sacramenta; dicentes quod aliquis ipsorum non fuit propter tormenta nec propter promissiones aliquas uel diuersitates confessus aliquid de erroribus impositis ordini supradicto. Post hec autem dicti XI Templarii dixerunt quod faciebant [p. 130] procuratores fratres Iohannem Lozon, Petrum de Landres et Laurencium de Pruino ac Bernardum de sancto Paulo dicti ordinis Templi, ad loquendum et respondendum pro defensione dicti ordinis coram dominis commissariis supradictis, et ad petendum consilium super premissis. Et pecierunt incaustrum et pergamenum, ad scribendum, et defensiones suas, quas facient, proponi et tradi per dictos procuratores coram dominis commissariis antedictis, et protestati fuerunt quod nolunt predictos constituere procuratores suos, ut premittitur, nisi alii fratres dicti ordinis qui se ad defensionem eiusdem ordinis obtulerant, constituerent expresse. Post hec, eadem die Mercurii accessimus ad domum de Leuragie in uico de Calino Parisius, ubi erant XI Templarii, uidelicet fratres Iohannes Penet presbyter, Matheus de Gresson Eussart, Andreas le Mortoer, P. de sancto Iusto, Clemens de Grand Vilar, Egidius de Louuencurt, P. le Gri, Robertus de Rabanual, Arnulphus de Sanceyo, Guillelmus de Beluaco, et Iohannes le Banchier de Grandi Villarii. Qui fuerunt interrogati per nos, ut alii supra. Qui responderunt quod non fecerant procuratores, nec facere uolunt sine consilio aliorum fratrum, dicentes ad defensionem ordinis quod non uiderunt in ordine nisi bonum, et in eodem ordine uolunt uiuere et mori, cum eum bonum et sanctum reputent et legalem, et pro tali fuit eis traditus, et eum talem quamdiu fuerunt in ordine seruauerunt et seruare intendunt, quamdiu fuerint in eodem; petentes tamquam boni et fideles Christiani, ut dicebant, ecclesiastica sacramenta, et petunt habere consilium aliorum fratrum et maiorum suorum ordinis supradicti. Item, eadem die Mercurii accessimus ad domum Richardi de Spoliis, in uico Templi Parisius, ubi erant detenti XLVII Templarii, uidelicet fratres Iohannes de Monte regali, Martinus Rebol, Poncius Espes, Stephanus Saurini, P. de Mons, Iohannes Olibe, Raymondus de Ronge, Anricus Daspel, Iohannes Mour, Guillelmus de Castro nouo, Guillelmus de Fugo miles, Bernardus Aiudadeo presbyter, de Carchassona, [p. 131] Poncius Tortassa, Deodatus Iaffet, Gerardus de Podio Fort Agulha, Raymondus de Fuel, Raymundus de Prinhans, Bertrandus de la Moneta, Bartholomoeus Andree, Raymondus de Corbon, Iohannes Costa, P. Stephani, Guillelmus de Nubia, Iohannes Aymelii, Stephanus Trobati, Cacerandus de Monte Pessato, Bernardus Cascaueli, G. Basson, Andreas Iacob, P. de Breone, P. Chaualiel, Bertrandus Amblardi, Bernart Gaanhe, P. de Monturbac, Iohannes Lemozin, Iohannes de Orto, Durandus Audebort, Stephanus la Rossilha, Iohannes de Mala Morte, Iohannes de Bella Faya, Iohannes Gentils et Ambertus la Font. Qui fuerunt interrogati per nos, ut alii supra, qui responderunt per hos [sic] fratris Iohannis de Monte regali, dictantis ea que sequuntur: Quod nundum aliquos procuratores constituerant, nec constituere possunt nec uolunt, sine licencia superioris sui; petunt tamen consilium alicuius periti et prudentis uiri cum quo possint dictare et ordinare ea que ad defensionem sui ordinis eis necessaria uidebuntur, que unus uel duo ex ipsis portabunt dominis comissariis supradictis, et petunt ecclesiastica sacramenta. Ita quod si contingeret ipsos uel aliquem ipsorum decedere, quod poneretur in terra sancta, sicut fidelis Christianus. Acta fuerunt hec, predictis die et locis, presentibus me Floriamonte Dondedei et aliis notariis supra ultimo nominatis. Post hec, die Iouis sequenti post octabas Annunciacionis Dominice, que fuit secunda dies Aprilis, accessimus ad abbaciam sancti Magrorii Parisius, ubi tenebantur XII Templarii, uidelicet fratres Egidius de Perbone, Philippus de Douay, Helinus de Templamarz, Nicolaus de Versequin, P. Capon, Iohannes de Versenacho, Iacobus Catibof, Enricus Endeburt, Bernardus de Castre, Giricus de Platea de Trecis, et Arnulphus Lambre. Qui fuerunt interrogati per nos, ut alii supra, et responderunt quod nolunt procuratores constituere ad defensionem ordinis supradicti, sed quilibet per se in propria persona uult corpore et anima ordinem defendere antedictum, prout traditus fuit eis et per sedem [p. 132] apostolicam confirmatus. Item, eadem die Iouis accessimus ad domum Nicolai Hondree in uico Predicatorum Parisius, ubi detinebantur X Templarii, uidelicet fratres Iohannes de Nans in Valle presbyter, Guillelmus de Maynillio Albrici presbyter, Robertus le Brioys, Adam de Inferno, Philippus de la Vercines, Iohannes de Diuncuria, Dominicus de Diuone, Iohannes Fort de Vin, Henricus de Fauarolis et Bartholomeus de Volenis. Qui interrogati per nos, ut alii supra, responderunt quod nolunt, nec debent, nec possunt facere seu constituere procuratores absque licencia superioris sui, uidelicet Magistri maioris Templariorum, sub cuius obediencia sunt, sed si cum ipso loquerentur, deliberarent super procuratoribus faciendis, adiicientes quod ista clausula est criminalis in qua quilibet debet se per se ipsum defendere, cum ipsi fratres faciant religionem, dixeruntque quod eorum religio fuit per sedem apostolicam approbata et confirmata tamquam bona et iusta, et prout approbata et confirmata per eandem sedem extitit, eam tenuerunt, et tenent, et tenere uolunt usque ad mortem; et si aliquis appareat qui uellit dicere uel proponere quod ipsi usi fuerunt criminibus dicto ordinis impositis, quod parati sunt se et ordinem predictum purgare super hoc prout ius et racio suadebunt, dicentes eciam quod non est uerus Templarius qui dicit ordinem prauum, et pecierunt ecclesiastica sacramenta, tamquam boni Christiani. Post hec, eadem die Iouis accessimus ad domum Iohannis le Grant, sitam Parisius prope ponctam sancti Heustachii, ubi detinebantur XXX Templarii, ex hiis qui fuerant in dicto uiridario domini episcopi Parisiensis, ut supradictum est, uidelicet fratres P. Bons, Ansellus de la Rochiera, Eurardus de Valdencia, P. de Dampno Martino, Thomas de Trecis, Lambertus de Gorzol, G. de Conde, Raynaldus de Landouilla, Robertus de Morestoirol, Droco de Charut, Lambertus Dauerons, Robertus de Cornayo, P. de Cables, Iohannes Pillon, P. de Herblay, Robertus de Sornay, Guillelmus de Brimez, Guillelmus Arnaldi, Iohannes de Ambleuilla, Michael de Flex, Gaufredus de la Ferer, Stephanus de la Romagna, Orricus Zapellans, Stephanus de Domont, Robertus de [p. 133] Zarmes, Guillelmus de Roy, Iohannes de la Voya, P. le Roy, Iohannes de la Mazon Dei, Aymonus et Robertus de Hermenouilla. Qui interrogati, ut alii supra, responderunt quod habent superiorem suum, uidelicet Magistrum Templi maiorem, sibi propinquum, ut credunt, et alios maiores capitaneos eiusdem ordinis in spiritualibus et temporalibus, cum quibus si loquerentur, deliberarent super procuratoribus constituendis ad defensionem sui ordinis prelibati, sed sine ipsis, et quia sunt capti et incathenati et bonis Templi spoliati, non debent, nec possunt, nec uolunt procuratores constituere ad predicta, sed quilibet per se in propria persona uult defendere suum ordinem memoratum. Interrogati si uolunt aliquid dicere ad dicti ordinis sui defensionem, quia parati sumus scribere et dominis nostris commissariis reportare, dixerunt quod ordo eorum est bonus, iustus et mundus a criminibus et uiciis ipsi impositis, et offerunt se paratos ipsum defendere, ut premittitur, tanquam bonum, iustum et mundum, prout iusticia suadebit, et pecierunt cum instancia ecclesiastica sacramenta. Item, erant in dicta domo fratres Guaufredus de Cernayo miles, Nicolaus de Langi Villa, Hernulphus de Fontanis, Iohannes de Cormelliis, Odo de Colon, Iohannes de Verges, et Robertus de Bergundiis. Qui, ut dixerunt, non interfuerant die Sabati preterita in dicto uiridario episcopali, et dixerunt coram nobis quod ipsi uolebant dictum ordinem defendere, et pecierunt ecclesiastica sacramenta, secundum quod boni Christiani, quod se esse dicebant. Item, eadem die Iouis accessimus ad domum de Ocrea uersus crucem du Tirol Parisius, ubi detinebantur XIII Templarii ex predictis qui fuerunt in predicto uiridario domini episcopi Parisiensis, uidelicet fratres Iohannes Bocelli presbyter, Iohannes de Freanuille, Radulphus et P. de Conpendio, Iohannes Monachi, Stephanus Therici, Iohannes Ausapie, Iohannes Briardi de Enonia, P. de Niseyo, Iohannes de Apellis, Iohannes de Oisimonte, Nicolaus Sancti et Guillelmus de Buosemont. Qui interrogati, ut alii supra, responderunt quod quia colloquium [p. 134] non habuerant cum maioribus dicti ordinis super procuratoribus constituendis, nolebant nec poterant procuratores constituere, sed parati erant et uolunt defendere dictum ordinem quilibet per se in propria persona, et pecierunt ad hoc faciendum consilium peritorum, dicentes quod non petebatur ab eis quando ponebantur in iainis si procuratores constituere uolebant. Item, eadem die Iouis accessimus ad domum Roberti Anudei in uico Platee porcorum Parisius, ubi detinebantur VII fratres Templarii, ex illis qui fuerant in dicto uiridario domini episcopi Parisiensis, uidelicet fratres Radulphus de Tauerniaco, Reginaldus de Parisiis presbyter, P. de sancto Lupo, Helias de Iocro, Nicolaus de Conpendio, Matheus de Tabulla et Bono de Volenis. Qui interrogati, ut alii supra, responderunt quod non fecerant procuratores predictos nec facere intendebant sine aliis fratribus ordinis predicti, et si facerent per se, uidetur eis quod non ualeret. Interrogati per nos si uolunt aliquid dicere ad dicti ordinis sui defensionem, quia parati sumus scribere et dominis nostris commissariis reportare, dixerunt quod quecumque dicta, lecta et proposita fuerunt dicta die Sabati contra dictum ordinem in uiridario memorato, sunt falsa et mendacium continencia, salua gracia mandantis inquisicionem fieri super eis, et quod dictus ordo est bonus, dignus et sanctus secundum Deum, et talem uolunt seruare et aduersus et contra quoscumque defendere quilibet per se et in propria persona sua. Dixit eciam frater Radulphus de Tauerniaco, quod ipse plures uidit recipi fratres in ordine, et quocienscumque recipiebantur, receptor dicebat hec uerba: Ego in nomine sancte Trinitatis, Patris et Filii et Spiritus Sancti, et beate Marie et omnium sanctorum, te recipio et do tibi habitum Templi. Et idem dixerunt alii tam de se ipsis quam de aliis quos uiderunt recipi in ordine. Dixerunt eciam omnes predicti quod si placeret dictis dominis commissariis quod de qualibet camera eorum congregarentur unus de qualibet coram eisdem dominis uel alibi, tunc deliberarent et deliberare possent qualiter et quid haberent proponere et facere coram eis. Supplicauerunt eciam quod si ipsi hoc [p. 135] facere nollent, saltem placeret eis quod unus ex eis posset loqui cum fratre Reginaldo de Pruino ad deliberandum cum eo. Item, eadem die Iouis accessimus ad domum dicti Blauot prope portam sancti Anthonii Parisius, ubi detinebantur XIII fratres Templarii ex hiis qui fuerant in dicto uiridario, uidelicet fratres Guillelmus de Sornayo miles, Thomas de Bochancourt, Iohannes de Septem Montibus presbyter, Millo de Chaneueyo presbyter, Droco de Viueriis, Iohannes de Villaribus, Lambertus de Romancuria, Geruasius de Vallesia, P. de Bragella, Geruasius de Fellinis, Iacobus de Calido Furno, Guillelmus de Lorperiis, et Christianus de Chammeriaco. Qui interrogati, ut alii supra, responderunt quod ipsi non uident partem aliquam contra ordinem Templi, nisi dominos Papam et Regem, contra quos nullo modo litigarent, nec facerent procuratores, et quod ipsi sunt sub obediencia Magistri maioris dicti ordinis, sine quo et eius auctoritate procuratores facere nolunt nec possunt, et si facerent, non ualerent, quia sunt capti et incarcerati, petentes cum instancia et flexis genibus manibusque conplosis ecclesiastica sacramenta. Cumque offerremus eis nos paratos scribere et dominis nostris reportare, si aliquid uolebant dicere ad defensionem ordinis prelibati, dixerunt quod si placeret dominis commissariis, uellent super hoc deliberare cum domino Reginaldo de Pruino et quibusdam aliis fratribus ordinis supradicti. Item, eadem die Iouis accessimus ad domum Guillelmi de Marcillhiaco prope portam sancti Anthonii Parisius, ubi detinebantur IX fratres Templarii ex hiis qui fuerant in uiridario predicto domini episcopi Parisiensis, uidelicet fratres Nicolaus de Manra presbyter, Dominicus de Verduno, Iohannes Danisa, Philippus de Tribus Fugiis, Petrus de Monte Goyni, Iohannes de Sornayo, P. de Sornayo, Droco de Sornayo, et Petrus de Cathalano. Qui interrogati, ut alii supra, responderunt quod sine consilio et consensu Magistri et superiorum suorum nullum facerent procuratorem ad defensionem predictam. Cumque obtulissemus eis nos paratos scribere et dominis nostris commissariis reportare, si [p. 136] aliquid uolebant dicere ad defensionem dicti ordinis, dixerunt ad defensionem predictam, quod ordo bonus, sanctus, iustus et sufficiens est, et nunquam uiderunt contrarium in eodem, et ita manutenebunt coram quibuscumque et contra quoscumque, usque ad finem, et pecierunt sacramenta ecclesiastica, et eciam indumenta. Item, eadem die Iouis accessimus ad domum Iohannis de Chaminis in uico de porta Bauderii Parisius, ubi detinebantur VII Templarii ex hiis qui fuerant in uiridario predicto domini episcopi Parisiensis, uidelicet fratres Iohannes de Vambellano, Iacobus de Cormelles, Iohannes de Chamis, Philippus Grisset, Falco de Trecis, Nicolaus de Serie et Lambertus Flamengi. Qui interrogati, ut alii supra, responderunt quod non habebant consilium inter se faciendi procuratores absque licencia Magistri et superiorum eorum, sed si loquerentur cum eo sub cuius obediencia sunt, deliberarent et haberent consilium super istis et aliis ad defensionem ordinis predicti contingentibus. Requisiti autem per nos si uolebant aliquid proponere ad defensionem dicti ordinis, quia nos parati eramus scribere et dictis dominis commissariis reportare, dixerunt quod non uiderant nec sciuerant aliquid in ordine nisi bonum, petentes ecclesiastica sacramenta. Item, eadem die accessimus ad domum abbatis de Tironio in uico de porta Bauderii Parisius, ubi detinebantur VIII Templarii ex hiis qui fuerant in uiridario predicto domini episcopi Parisiensis, uidelicet fratres P. de Court Temple, P. de la Chassancha, Iohannes de Buris, Girardus de Byasseres, Iohannes des Colancuris, Matheus de Bures, Petrus de Clerimont, et Petrus de Verinis. Qui interrogati, ut alii supra, responderunt quod ipsi sunt layci et simplices, et ideo aliquos procuratores non constituerunt, dicentes quod eamdem ordinacionem tenere et obseruare uolebant, quam faciebant et tenebant fratres dicti ordinis qui fuerunt dicta die Sabati in uiridario supradicto. Item, eadem die Iouis accessimus ad domum abbatis de Prulhaco [p. 137] in uico de la Montelarie Parisius, ubi detinebantur XXVII Templarii ex hiis qui interfuerant in uiridario predicto, uidelicet fratres Ancherius de Siure miles, P. de Cormelliis preceptor domus de Santillihaco, Henricus de Anisiaco miles, Iohannes de Belno preceptor de Fontanetos, Radulphus de Bandeyo, Iohannes de Cormelliis, Parisius de Vollanis, Andreas de Buris, Iohannes de Chochiaco, Stephanus de Castellione, P. de Lamina, Martinus de Monte Moreti, Guido de Niciaco, Iohannes Pacat, Stephanus de Buris, P. de Bellencort, Galterus de Capella, P. de Dicto Bono, Stephanus de Vollanis, Iohannes la Percha, Iacobus de la Viria, Iohannes de Enonia, Iohannes de Terra Cumfondrea, Gerardus de Belna, Odo de Anona, et Bartholomeus de Trecis. Qui interrogati, ut alii supra, responderunt quod non fecerunt predictos procuratores, nec uidetur eis quod possint facere sine consilio Magistri et superiorum suorum. Quos si facerent, non ualeret, ut uidetur eisdem. Requisiti si uolebant aliquid dicere seu proponere ad defensionem ordinis sui, dixerunt quod ordo est bonus, et nesciunt in eo aliquam prauitatem, et super aliis proponendis ad defensionem ordinis prelibati, deliberabunt adhuc, ut dixerunt, adiicientes quod die Sabati preterita intellexerunt in uiridario predicto quod fratres Reynaldus de Pruino et P. de Bononia uenire deberent ad singulas prisiones fratrum ad deliberandum super constituendis procuratoribus et aliis, quod factum non fuit, ut dixerunt, et ideo petunt consilium dictorum duorum fratrum et aliorum, ut premittitur, superiorum suorum, antequam premissa dictis dominis commissariis reportentur et ualeant coram eis; et nos eisdem respondimus quod non obstante hoc nos omnia dicta per eos presentabimus et reportabimus dominis nostris commissariis antedictis. Et pecierunt ecclesiastica sacramenta, presertim aliquem capellanum cui prouideatur de bonis Templi, alioquin ipsi prouiderent eidem de gagiis sibi assignatis, qui capellanus celebraret diuina officia in presencia eorumdem. Et aliqui ex eis spoliati, ut dicebant, habitibus suis, eosdem sibi restitui pecierunt et prouideri sibi sufficienter de aliis indumentis. Item, eadem die Iouis nos notarii supradicti accessimus ad [p. 138] domum Iohannis Rosselli prope ecclesiam sancti Iohannis in Grauia Parisius, ubi detinebantur XXVIII fratres Templarii ex hiis qui interfuerant in predicto uiridario, uidelicet fratres Henricus de Honorello, Galterius de Campo Allamano, Oddo de Buris, Iohannes de Cantalupo, Iohannes de Bussauento, Robertus Vigerii, Guillelmus de Taysentria, Martinus de Vollenis, Stephanus de Paray, Symon Testafort, Stephanus de Losa, Stephanus de Patinges, Anricus de Caritate, Guillelmus de Tulhelhis, Aymo de Pratim, Stephanus de Riperia miles, P. du Carrel, Iohannes le Cast, Guaufredus de Stampis, P. Cresseti, Girardus Gandoti, P. Leheri, Stephanus Bessus, Iohannes Sapiencie, Iohannes Loqueti, Matheus Gadolin, Albertus de Maquinhi, et Petrus Picardi. Qui, ut alii supra requisiti, responderunt quod, quia dictum fuit et deliberatum inter eos dicta die Sabati in prefato uiridario domini episcopi Parisiensis quod duo presbyteri fratres dicti ordinis, uidelicet fratres Reginaldus de Pruino et P. de Bononia predicti, et duo fratres milites dicti ordinis, debebant ad eos uenire et super procuratoribus constituendis et aliis defensionem dicti ordinis contingentibus deliberare, et quia istud factum non extitit, ideo procuratores aliquos non fecerunt nec consilium aliquos super hoc habuerunt, requirentes dictorum presbyterorum et militum et aliorum superiorum suorum habere consilium ad predicta, et habito dictorum fratrum consilio, dixerunt quod deliberarent quod per eos esset super predictis faciendum, et uolunt ad proponendas deffensiones et raciones suas habere consilium et presenciam superiorum suorum et aliorum fratrum predictorum. Et petunt quod cum in eodem hospicio sint inter duas societates diuisi, quod facultatem habeant loquendi et consilium habendi super predictis inter se, petentes instanter, ut boni Christiani, eis ministrari ecclesiastica sacramenta. Frater uero Aymo de Pratimi prefatus dixit quod non poterat defendere dictum ordinem contra dominum Papam et dominum Regem, quia pauper et simplex homo erat, et quod non erat hereticus, nec unquam fecerat aliquid de erroribus dicto ordini impositis, nec ex quo fuit in ordine uiderat nec audiuerat [p. 139] illos errores esse in ordine supradicto, dicens quod non curabat de consilio aliorum predictorum fratrum in eadem domo existencium super procuratoribus ad defensionem dicti ordinis constituendis, uel quibuscumque aliis ad dictam defensionem per eos ordinandis et deliberandis et faciendis, sed petebat quod permitteretur dictam religionem Templi exire, et in seculo remanere uel aliquam aliam religionem intrare, cum illa in qua erat non placeret eidem, nichil aliud quare sibi non placebat pretendens. Requisiuit eciam dictus frater Aymo adduci ad presenciam dominorum commissariorum predictorum, uel saltem ad dominum Lemouicensem. Acta fuerunt hec predictis die et locis, presentibus me Floriamonte Dondedei de Mantua, et aliis notariis supra nominatis. Post hec, die Veneris sequenti post octabas Annunciacionis Dominice, que fuit tercia dies mensis Aprilis, uenerunt et comparuerunt coram dictis dominis commissariis, in capella predicta, fratres Templarii infrascripti, uidelicet fratres Guillelmus de Sornayo miles, pro se et aliis predictis XII fratribus dicti ordinis qui cum eo tenebantur in dicta domo Blauoti prope portam sancti Anthonii, et fratres Radulphus de Compendio et Iohannes de Fontanuilla pro se et aliis XI fratribus predictis dicti ordinis qui cum eis tenebantur in dicta domo de Ocrea prope crucem de Tiraut, et frater Radulphus de Tauerniaco pro se et aliis VI fratribus predictis dicti ordinis qui cum eo tenebantur in dicta domo Roberti Anuerdi in uico ueteris platee Porcorum; item fratres Nicolaus de Romanis et Dominicus de Verduno, pro se et aliis VII fratribus predictis qui cum eis tenebantur in dicta domo Guillelmi de Marcilhiaco prope portam sancti Antonii; item frater Addam de Inferno, pro se et aliis VIIII fratribus predictis qui cum eo tenebantur in domo Nicolae Ordee in uico Predicatorum Parisius; item frater Iohannes de Valbelant, pro se et aliis VI fratribus predictis qui cum eo tenebantur in domo Iohannis de Chamis in uico de porta Balderii; item fratres Guillelmus de Fuxo miles, et Iohannes de Monte regali, et Ber. [p. 140] Charuerii, ac Iohannes de Bellafaya, pro se et aliis XXXVIIII fratribus predictis qui cum eis tenebantur in domo Ricardi de Spoliis in uico Templi Parisius; item fratres Egidius de Parbona et Nicolaus Versequin, pro se et aliis X fratribus qui cum eis tenebantur in abbacia sancti Maglorii Parisius. Et dictus frater Iohannes de Monte regali, pro se et aliis predictis comparentibus et pro aliis de eorum societatibus predictis, exibuit et legit in presencia dominorum commissariorum predictorum ad defensionem ordinis sui quamdam cedulam, tenorem qui sequitur continentem: «En nom de Nostre Sire, amen. Propaussant li Templers, primarament que lor ordre fu senz et aprouez antiquamant ben et honestamant pour la sancta Egleize de Roma. «Item, propousant que touit li frere qui furent fez de cel ora iusque ici, furent fez bien et honestament, e senz tout pechié, segun la foy catholica de Roma, ensi quo se puet trouer por les liures de la masson oisquieus se contient; li quieu liure sunt de una maniere por les diuersas partidas dou siecle. Appar ensi pour li frere qui ont esté deu dit ordre tresportrés en autre, c'est à sauoir en l'Ospital et en l'ordre de sans Lorens, et en ceau deus Escoliers qui furent en l'ordre deu Temple, et pour les confessions des freres qui sont mors en la prisson, e par les apostates. «Proposant li frere deu dit ordre que il uiuorent bien et honestament segon la foy catholica de Roma, en oïr leur orres, en fare le ieiuni que sant Eglieze commanda, et plus que il ieiunauant II carantenas chescun an, confessauant e comenegauant tres fois, c'est à sauoir à Noël, à Paschas, à Pentecosta, en presensa deu pueple, pour la personne deu frere chapellan do lour ordre, se il i fust, et si no i fust, par una autre religions à capella deu sieclo. Ensi quant il estoient malades, confesier, commengier, enolier, e seuolir, quant estoient mors, en terra benedeta, ensi comme loiau Crestian de Nostre Segnor, en presensa deu pueple; e pour chascun frere qui morent, il tenoient un poure repari, pour l'arme de li, XL iors de cel uiande como li autre frere [p. 141] manguent. Encoras eront tuit li frere de cela meson teneus de dire C Pater noster pour l'arme de li, dedens VIII iors après sa mort; e ceit e manefest pour toute maniera de gens de siegle. «Item, propousant li frere deu dit ordre que pour toutes leurs eglieses estoit le greignor autier de Nostre Dame, à la sieue enor edifés; encoras que toutas les oras auz orent premeramant li frere em piés, salua la complée que se cantet dererena, por ce que Nostre Dame fu chiés de la religion, e sera si, si li plait. «Item, propousent li frere deu dit ordre que, au iourz des Veners sans, adorauant la crus humiliament et deuota en presence deu pueple, e que il portant la crus uermeile eus mantieus en la onour et en la reuerencia de la crus en que Nostre Sire sustinez mort et passion pour nos. «Item, les freres deu dit ordre proponent que lors capitols estoient celebrés bien et honestament, sens nulle tachees de peché, segun la foy de Rome. Encoras en chascun chapitilles general, preschauent à la foys auesque, à la fois predichaour au frere Menours; e zo se trouera per eus, e per li frere qui sunt issu de l'ordre, e par li apostata. «Item, propousent li dit frere que en lor ordre se tenoit corr e aiun e iustice seguon Dieu; et ceu se trouara par li frere qui ent esté Templer e sont tresportés aus autres religions, et par li apostata. «Item, propausant que nostre paire lo Papa lor dona freres chapellan deu dit ordre, por auer la comunia de lors, comma en zo se trouara per lo preuilegi de la mason. «Item, proposent que lors chapellans estoient seruidors bien et honestament segun la foy catholica de Roma. «Item, proposent que en lors masons se tenoyt espitalité de aumosine aus uiandans, cotidianamant, et espicialement tres foys ia semana, à chascun que uenir i uoloit. «Item, proposent que au Iuoudi absolu auoient li poure en lors mesons, pour ferre le mandit ensi cant est establi pour la gleza de Rome. «Item, proposent que chascun dimenche, en lors masons ou en [p. 142] altre parte où sunt por oïr missa, prendrent pan beneit de le man de ceau qui cantoit la missa. «Item, proposent que chascune feste grant fesoient processions en lors eglises, pour la onour de cella festa, dauant le pople. «Item, proposent que chant aucun frere issoit de l'ordre e se metoie en autre, que nos auions priuileges de eaus reconcilier en pena d'escominion, e le recourcans autres sa uolunté, por que si el sanse for [?], que ben entre nous il ne tornera point. «Item, proposant li frere deu dit ordre que à la uegeuda ainans [?] s'en aloent, et après un temps retornoient à la merci de la massons, et fesoient lor peneanche; por quoi dient li frere du Temple que s'il seussent nulle mauuesté en l'ordre, que il ne retournassent point estre eus frere. «Item, propossent quan canoines, moines, preicaurs, freres meneurs, carmelis, de la Trinité, sont issus de lor religion e uenus en l'ordre deu Temple, li quieus n'i fussent mie uenus se il seussent en nos nule mauuesté de pechié. «Item, proposent se aucun frere deu dit ordre sont eu fez archeuesques et auesques d'aucuns lieus par la santa glise de Roma. «Item, proposent que antiquamant li frere deu dit ordre sont eus cubicullaues de nostre sire le Papa, et uiuoient en conuersamant religion sancta et honesta, en tiel guisse que se il fussent cil on lor mist de sus, ils ne les eurent pas receu en cel offici. «Item, proposent li frere deu dit ordre que nostre sire le Roy de France et aucuns autres Rois ont tenus tresauriens et aumoniers et autres officials deu dit ordre, sens touta mauesa sopita de error. «Item, proposent que arceuesques, auesques, comtes et barons, si ont tenus freres deu dit ordre en lor officis, sens touta sospita de mauuesa error. «Item, proposant que aucuns prelats de sancta Glisa, e nobles et non nobles, les cals auient deuocion eus biens esperituals de la masson, requiront esser receus eus biens de la meson, et il donnoient [p. 143] leur enmesgnes en poura deuocion que il auoient en la meson, lequel chose il ne fussent mie se il trouassent le contraire. «Item, proposent que aucuns nobles et aucuns autres requeroient estre freres deu Temple à la mort, pour la deuocion del ordre que il li auoit. «Item, proposent que l'ordre deu Temple, en temps passé, si se es parties de la mer, et de sçà mier, ens lieus que estoient en frontiera de Sarazin, bien et loiaument contre li anemi de la foy de Ieshu Crist, en temps du rois Lois, deu roy de Ingalterra, en iiu [?] teps se perdi des foys tout le conuent; et après, en temps de frere G. de Berninet nostre Maistre, que mori en Acre à mers III^C freres, qui morirent aueque li en Acre. «Item, proposent que en Spanha et en la frontera d'Arago, si se ise portes liaument contre li, en aunor de la crouz, à lor forsa et à lor poir; e ce se puet trouier por lo roy de Castella et d'Aragon, le ausors poir il ont esté. «Item, propossent que li frere del dit ordre qui furent pris, XXV ans a passés, en fayt d'armes, qui sunt poir deu Souda, ne por pour de mort, ne pour dons, nos ouit ez uolgut reneier de lor Creator; per que dient li Templer, que se il fussent tieus cant om dit, cil sont fet, ils fussent deliurés maintenant de l'auant dita prisson. «Item, propousent li dit frere que la sancta cros du Temple, la quela grecia uesiblement e manifesta leuo miet [?] del cros de la persona en qui est, la quel sancta cros est et sol esser en poder deus Templiers, se il fussent tieus gens que om dit, no demorera ni se leysera garder à ties gens. «Item, proposent que la spina de la corona que fu de Nostre Senior in cele meisme guisse ne florrira au ior del Venres sanz entre les mans des freres capellans deu Temple, si il fossent tiels que om lor met dessus. «Item, proponent deu cors de sancta Eufemia que uenit à Castel Pelegri por grace de De, en quel luc il a faicz plusors miracles, deu por li, que ile ne i so fure mie herbergée entre li Templiers, se il [p. 144] fussent cil que om dist, ne aucunas auteras reliquies qui sont et solunt ester en poder deu Temple. «Item, proponent li frere deu dit ordre que las almoinas qui se fasoient desà mier en las mesos, ni celas que se fasoient outra mer, por li Maistre et por l'armoianer, ne se porroient emendier per nulle re del mont, ne le ben que en set estre fés, si sesta fausenda n'euse estré mise sur l'ordre, tant en passages quant autres choses. «Item, propossent que il sont mort plus des XXm frer por la foi de Die outra mer. «En perro, si nul home uoloit dire que en l'ordre del Temple fusse fete nulla mauesté, dizent que il sont aparelié de combatre am tot homme, exceptat l'ostal de nostre sengnor le Roy e de nostre segnor le Papa.» A tergo uero dicte cedulle erant hec: Et si pars aduersa aliquid proponere uoluerit, petimus transcriptum et diem ad deliberandum. «Item, proposent che la glesa lor e defenduta à gran tort, dont hei cherunt per Dieu che la sia redua. «Item, et hoc primerament li frere deu Temple negant esse uers tug cetez mauueses articles que om lor (_met_) surs l'ordre.» Item peciit pro se et nomine quo supra ecclesiastica sacramenta, et corpora decedencium fratrum tradi ecclesiastice sepulture, et ante exhibicionem dicte cedule dixit coram dictis dominis commissariis quod ipse et alii fratres prenominati erant layci et simplices, et ideo petebant aduocatum sibi dari. Dixit eciam quod multi uoluissent uenire ad defensionem ordinis, sed non permittitur eis, hec dicens expresse de fratribus apud Montem Ferandi in Aduernia detentis, et peciit eos adduci coram dictis dominis commissariis ad defensionem predictam. Ad quod responsum fuit per dictos dominos commissarios, quod illi qui in denunciacione predicti eorum edicti dixerunt se uelle defendere ordinem antedictum, adducti fuerunt Parisius, et adhuc sunt et fuerunt coram eis in dicto uiridario domini episcopi Parisiensis. Alii uero qui dixerunt se nolle defendere ordinem memoratum, de quo extant publica [p. 145] instrumenta, et ideo non fuerunt adducti. Item, eadem die Veneris, fuit exhibita et tradita ibidem coram dictis dominis commissariis cedulla, cuius tenor inferius est insertus, per Colardum de Ebroicis custodem XI Templariorum fratrum in dicta domo de Leurage detentorum, ex parte dictorum undecim fratrum, ut dicebat, transmissa ad defensionem predictam; tenor uero dicte cedule sequitur et est talis: «Vehi les reisons et les defenses que li frere qui sunt en garde Colart de Eureis propossent à defendre la religion du Temple et leur cors de cas qui sunt proposé contre eaus, uos [?] ques cas ne sont mie ueritable. E dit Iehan Penet, freres chapellans, frere Mayeus de Cresson Essart et freres Andrees li Mortoiers, et lour compagnus dusques à XI tout d'une compagnie: Primeremant que le religion deu Temple fu fete et fondée e nom de Deu, damada sancta Maria, et fu diuisea et establie per monsegnur sant Bernart et des pluseus prudomes, et fu confremée de nostre per le Pape qui à che tans estoit et des autres papes ensuians, e che le religion nos a esté baillie e l'auon tenue et maintenue à nostre poir, et en chelle religion uolus uiure et mourir pour le sauuement de nos ames. «Item, nos disons que en la religion deu Temple, par toutes les massons à chapelle, auoit prestre et clorec, et plus des seculers que de le religion deu Temple, qui fesoient le seruise Nostre Segnor les freres presens, et buuoient et mengoient auiec aus, et gisoient en lor dordoirs entre aus, des quieus prestres et clers nos requerens les enquestes. «Item, cele deuant dite religion li pere i atreoit li fil, et li freres se frere et li oncles le neueu; par coi nous disons se le religion fuit mauuèse, il ne les atraissent mie auec aus. «Item, se aucuns freres par courous ou par mauluès concel laissasent leur abiet et alassent au siecle, il uenoient requerre leur abiet et crier leur merchi, sans forche nulle ferre, et fesoient leur penanche an et iour, tele com nostre religion deuise, lequele nous creons que nous auons par dieuers nous, et en i a grant plenté de cieus [p. 146] qui i sont reuenu, liquel n'i fussent mie reuenui se le religion fust mauuese. «Item, nous auons souffert moire de tormens de fers, prisons et de geines, et longs tans au pan et à l'iue, par coi aucons de nos freres sunt mort; et ne eussons mie tant souffert se nostre religion ne fust bone et se nos ne mantenissons uerité, et si n'i fust pour le monde oster hors de mal erreur qui i est sans raison. «Item, nous requirons à monssegnur l'archeuesque de Nerbonne, à monsegnor l'euesque de Limoge, à monsegnor l'euesque de Mende et à monsegnor l'euesque de Lisieues et à lou conpangnour, nos deritures de sante egliese, com à no pere et à nostre mere; quar nos sauons et creons que uous estes enuoiés de par nostre pere le Pape en cheste besongne, et si sauon que uos estres membre de sainta egliesie, et nous tenons le Pape à pere et sainte egliese à mer, et uolons obeir à no per et à nostre mere, com bon fil et bon Crestien et bien creant en Pere et en Fil et en Sant-Eusprit, e recheruns auer dret, se nos che uos matenant [?], et requerrons à auer le consel de nos freres, chest à sauoir frere Guillaume Chambolent frere cheualier, frere Renaut de Prouins frere chapellans, frere Petre de Bonogna frere chapellans, frere Gossein commendeur de Flandres, frere Iehan de Corbie, frere Guillaume de Lepleche, frere Pietre le Preuoist, frere Nicolas Versequin; et requerons toit emsemble à aleir par dauant uous, et s'il ne uous plest que nous soions tout mené, si mandés frere Mathieu de Cresson Essart et frere Andrée le Mortoier, et nous accordens à che qui feroit pour la religion defendre.» Post hec dicti domini nostri commissarii uoluerunt et ordinauerunt quod nos notarii, una cum uenerabili uiro magistro Amisio supradicto, iremus ad domos fratrum predictorum pro quibus et pro se prenominati fratres dicta die Veneris comparuerant coram eis, ad sciendum et audiendum si pro eis et de mandato eorum coram dictis dominis commissariis uenerant et comparuerant, et si rata habebant ea que per predictos comparentes fuerant proposita et tradita coram eis, et quod eis [p. 147] significaremus eis et eciam aliis quod dicti domini commissarii non intendebant ulterius expectare quin in dicto negocio procederent ut ius esset, et quod affererent uel mitterent dicti fratres per aliquem de suis societatibus uel per quemcumque alium fratrem, omnes raciones et defensiones quas dicere uellent et proponere ad defensionem ordinis memorati, nam ipsi parati erant recipere, si et quantum esset de iure. Post hec, eadem die Veneris post prandium nos notarii predicti, una cum prefato uenerabili uiro, magistro Amisio archidiacono Aurelianensi, de mandato dictorum dominorum commissariorum, ut dictum est, acessimus ad domum predictam Rabiosse siue de le Ragera, ubi detinebantur XI fratres prefati, et petiuimus ab eis utrum cedulam predictam hodie ostensam et exibitam coram dominis commissariis supradictis per Collardum de Ebroicis misissent, et nomine ipsorum et pro ipsis tradita fuisset eisdem. Qui omnes, ipsa cedula eis per nos exhibita et inspecta per ipsos, responderunt omnes quod eam miserant per eundem Colardum, et de mandato ipsorum eam tradiderat dominis commissariis supradictis ad defensionem dicti ordinis. Quo facto, nos eisdem diximus quod si uellent mittere aliquem ex ipsis uel fratrem R. de Pruino, P. de Bononia, uel dominum Guillelmum de Chabonnet militem supradictos, ad proponendum et dicendum coram dictis dominis commissariis quicquid uellent ad defensionem ordinis, libenter audiremus, et predictis dominis commissariis reportaremus; et bene significauimus eisdem quod predicti domini commissarii, instanti die Mercurii, intendebant procedere in negocio supradicto, siue facerent siue non, quatenus de iure possent et deberent. Qui responderunt quod non intendebant aliquem procuratorem facere uel mittere ad defensionem ordinis supradicti, donec haberent consilium, et possent loqui omnibus nominatis in predicta cedula quam miserant per predictum Colardum, quia magnum pericullum esset quod ipsi submitterent statim et honorem tocius ordinis et personarum suarum in defensionem quatuor uel quinque personarum, quia si, per [p. 148] impressionem aliquorum potencium uirorum, illi defensores minus sufficienter defenderent dictum ordinem, et omitteretur ordo de criminibus supradictis, licet inquiratur contra totum ordinem, nichilominus persone eorum essent in pericullo, qui tanto tempore in dicto ordine remanserunt, sed quilibet est paratus per se, quantum poterit, defendere dictum ordinem. Requisiti si uolebant aliquid aliud dicere, responderunt quod non. Postmodum, eadem die Veneris accesimus ad dictam domum Ricardi de Spoliis in uico Templi Parisiensis supradicti, ubi erant detenti XLIII Templarii supradicti, et petiuimus ab omnibus simul stantibus et audientibus utrum misissent omnes hodie ad presenciam dictorum dominorum commissariorum fratrem Guillelmum de Fuxo militem, et fratrem Iohannem de Monte regali predictos, ad proponendum et dicendum coram eis illa que dixerat et legerat ad defensionem dicti ordinis, et in quamdam cedulam et dimiserat eisdem. Qui omnes dixerunt et responderunt quod ipsos miserant pro se, et de mandato ipsorum dixerat idem frater Iohannes predicta; et nichilominus uoluerunt et ordinauerunt, quod predicti fratres Guillelmus et Iohannes hac instanti die Mercurii ad presenciam dictorum dominorum commissariorum uenerant et proponerant [sic] aliqua que ipsi omnes uolebant adhuc dicere ad defensionem dicti ordinis, et dederunt omnes predictis fratribus G. et I. potestatem et mandatum dicendi et proponendi ea ad defensionem dicti ordinis prout in eis est. Requisiti si uolebant aliquid aliud dicere, dixerunt quod non ad presens. Postmodum accessimus ad domum Guillelmi de Marcilhiaco predictam, ubi erant IX Templarii predicti, qui per nos interrogati utrum hodie misissent coram dictis dominis commissariis predictos fratres Nicolaum de Marra curatum de Romanis, presbiterum, et Dominicum de Verduno de societate eorum ibidem presentes, dixerunt omnes quod miserunt eos, et de mandato eorum iuerunt et ratum habent quod per eos actum est [p. 149] et propositum die ista, et dicunt quod si minus plene dixerunt, adhuc sunt parati dicere et proponere ad defensionem ordinis quod Deus ministrabit eis, et statuerunt predictos fratres Nicolaum et Dominicum ad dicendum et proponendum, hac instanti die Mercurii, coram dictis dominis commissariis, ad defensionem ordinis, illud quod interim occurrerit eis. Acta fuerunt hec predictis die et locis, presentibus dicto magistro Amisio, me Floriamonte Dondedei, et aliis notariis supra proximo nominatis. Die Sabati IIII mensis Aprilis accessimus ad dictam domum Iohannis de Calinis, ubi detinebantur VII Templarii, et petiuimus ab eis utrum frater Iohannes de Valbellendi, qui die Veneris precedenti comparuerat coram dictis dominis commissariis pro ipsis et de mandato ipsorum, uenisset et proposuisset ad defensionem ordinis ea que ibi proposita fuerunt; et dixerunt omnes quod ipsi miserunt eum ad predictos dominos, non ut procuratorem, sed ut raciones predictas et defensiones proponeret coram eis, nec intendebant aliquem procuratorem constituere. Requisiti a nobis utrum uellent aliqua alia dicere ad defensionem ordinis, et statuere aliquem ex eis uel ex aliis ad dicendum et proponendum aliquas raciones ad deffensionem dicti ordinis, responderunt quod sic, et mitterent predicta die Mercurii proxima dictum fratrem Iohannem de Valle Bellando ad dominos commissarios predictos, pro eorum racionibus et defensionibus proponendis et dicendis coram eisdem dominis commissariis. Postmodum, eadem die Sabati accessimus ad domum Blauoti predictam, ubi detinebantur XIII Templarii predicti, et petiuimus ab eis utrum frater Guillelmus de Sornayo miles, qui die Veneris proxima precedenti comparuerat coram dictis dominis commissariis pro ipsis et de mandato ipsorum, uenisset et proposuisset ad defensionem ordinis ea que ibi proposita fuerunt. Dixerunt omnes quod ipsi miserant eum ad predictos dominos commissarios, et ex parte eorum proposuit uel proponi fecit ea que fuerunt ibi proposita, dicentes quod adhuc habent et uolunt [p. 150] proponere. Et tunc diximus eis quod ipsi dicerent nobis ea que uolebant proponere, uel statuerent aliquem ex eis uel ex aliis qui die Mercurii uel alias quandocumque predicta proponeret coram dictis dominis commissariis, quia ipsi predicti domini commissarii ultra dictam diem Mercurii non expectarent quin in dicto negocio procederent prout de iure deberent. Qui omnes uoluerunt et ordinauerunt quod fratres Iohannes de Septem Montibus et Guillelmus de Sornayo miles, pro eis et nomine ipsorum, coram dictis dominis commissariis comparerent, et predictas raciones proponerent, tanquam nuncii, et non tanquam procuratores, et pecierunt quod hodie possent loqui cum predicto fratre Reynaldo de Pruino. Post hec, eadem die Sabati accessimus ad dictam domum abbatis de Tyronio, [ubi] detinebantur VIII Templarii predicti, quorum duo ueniebant de dicta aula episcopali, ubi credebant dictos dominos commissarios esse et se deberent representare dicta die, a quibus petiuimus quid fecissent et quid dixissent si eos inuenissent? Qui dixerunt omnes quod miserant eisdem dominis commissariis quamdam cedulam, quam nobis tradiderunt ibidem, cuius quidem cedule tenor sequitur in hec uerba: «A homes honerables et sages, ordenés de per nostre pere l'Apostelle pour le fet des Templers, li freres, li quies sunt en prisson à Paris en la masson de Tiron, des ques uez ci les noms: primerement frere P. de Cortemble prestre, frere P. de la Casseme, frere Eurart de Buissiers, frere Iehan de Bures, frere Mathie de Bures, frere Iehan de Coleurs, frere P. de Clermont en Biauuoisin, frere P. de Vatan: honeur et reuerencie. Comes uotres comandemans feut à nos ce ieudi prochein passé, et nos feut demandé se nos uolens defendre la religion deu Temple desus dite, tuit distrent oil; et dison que ele est bone et leal, et est tout sans et maueuesté et traïson tout ce que nos l'en met sus, et sommes prest de nous defendre chacun pour soy eu touz emsemble, an telle mainere que droit et sante Egliese et uos an regarderons; come [p. 151] cil qui sunt en prisson an nois fres, à cople II, a somes en neire fosse oscure toutes les nuit. «Item, nos uos fessons asauir que les gages de XII denier que nos auons ne nos soufficent mie; car nos conuient paier nos lis, III denier per iour chascun liz, loage de cuisine, napes, touales pour teueles et autres choses, II sol. VI denier la semange. «Item, pour nos fergier et desferger, puis que nos somes deuant les auditors, II sol. «Item, pour lauer dras et robes, lignes, chascun XV iours XVIII denier. Item, pour bûche et candole, chascun ior IIII denier. Item, passer et repasser lesdis freres, XVI denier, de asiles de Nostre Damme de l'altre part de l'iau.» Qua per nos inspecta; petiuimus ab eis si aliud uolebant dicere; qui dixerunt quod non, quia nichil aliud sciebant, sed multum placeret eis quod dicti domini commissarii procederent in dicto negocio secundum Deum et iusticiam ac racionem, quia periculum erat in mora, quia si contingeret dominum Papam mori, negocium impediretur, et semper remanerent capti. Dixerunt eciam quod ipsi habent et habebunt ratum et gratum quicquid fiet et proponetur in dicto negocio per fratres R. de Pruino et P. de Bononia supradictos. Post hec, eadem die Sabati accessimus ad dictam domum de Prulhiaco, ubi detinebantur XXVI Templarii supradicti, quibus diximus quod predicti domini commissarii, qui eos fecerant congregari ad sciendum utrum uellent constituere aliquem uel aliquos procuratores ad deffensionem ordinis supradicti, et alias eciam ex habundanti ad ipsos miserant ad sciendum hoc idem, quia nolebant amplius expectare quin in dicto negocio procederent secundum quod fuerit racionis, et ideo uolebamus scire utrum uellent aliquem ex se uel ex aliis statuere ad defensionem ordinis. Qui dixerunt quod nullum procuratorem intendebant facere, sed ordinauerunt quod fratres Ancherius de Siure miles, et P de Carmelhis, ueniant instanti die Mercurii, ad tradendum in scriptis defensiones ordinis, et ratum habebunt et firmum quicquid per ipsos dicta die traditum [p. 152] fuerit coram dominis commissariis supradictis, et petunt consilium predictorum fratrum R. de Pruino et P. de Bononia. Post hec, eadem die Sabati accessimus ad dictam domum Iohannis Roscelli, ubi detinebantur XXVII fratres preter fratrem Amelium de Pratimi, quibus diximus, ut aliis proximo precedentibus. Qui, habito simul inter se aliquali consilio, tradiderunt nobis quamdam cedulam, cuius tenor sequitur in hec uerba: «Che sont les defenses et les requestes que li frer du Temple qui sont in l'ostel Iehan Rossiau, estgrient à nostre pere le Pape et à nostre segnor le Roi et nos segnurs les prelas, et font protestacion de toutes leurs bonnes raysons à dire en lieu, en tens, et nient et defendent toutes les maluestes erreurs qui lor sunt oppostes contre tous ceus qui les doureient maintenir. «Item, il requerent li frere du Temple la graze des prisons et deliurance de leurs cors et de leurs biens. «Item, il requirent le sacrament de sancta Egliese. Item, requirent ueir le Maistre du Temple, et frere Hugo de Peraut commandeur de France, et tous les preudes hommes freres du Temple, pour auoir consel, à eus, et se ce ne nous est fare, nos ne somes pas conseillés de fere procuraurs. Et si les nos refusent, nos nos appellons déconsiliés et deué de droit, et en appellons à Dieu nostre segur, comme cil qui somes pris à tort.» Et pecierunt quod possint loqui cum fratribus R. de Pruino et P. de Bononia antedictis, et dixerunt quod suplicaremus dominis commissariis quod possent loqui cum predictis; ellegerunt fratres Stephanum de Riperria militem et Anricum de Onerello, ad loquendum et consulendum cum ipsis. Nos autem signifficauimus eis quod domini commissarii procederent in dicto negocio die Mercurii instanti, et extunc in antea, prout fuerit racionis. Post hec, eadem die Sabati post prandium accessimus ad domum [p. 153] Penne Vayrie in cimiterio uici de Lucumdella, in qua moratur Nicolaus de Falesia, ubi detinebantur XXIII Templarii, uidelicet fratres Iohannes de Parisius, Egidius de Valencianis, Iohannes de Pruino, Iohannes de Bersi, Henricus de Hentingentis, Bertrandus de Montinhi, P. Daties, Lucas de Sonayo, Rogerius de Marselles, Hugo Deilli, Iohannes de Compendio, Clemens de Turno, Radulphus de Frenoy, Thericus de Remis, Iohannes de Niuella, Nicolaus de Ambianis, Constancius de Bissiaco, P. Prepositi, Iohannes de Ronzaualle, Oddo le Culherier, Galterus de Villa Sauoir, et Nicolaus de Boynel. Et petiuimus ab eis utrum uellent aliquem ex eis uel ex aliis constituere procuratorem ad defensionem ordinis. Qui responderunt quod nullo modo procuratorem facerent ad hoc, sed placebat eis et gaudebant quod procederetur in negocio bene et iuste, confidentes multum de fidelitate dictorum dominorum commissariorum. Protestantur de defendendo ordinem, dicentes quod nolunt ad presens mittere aliquem, sed quilibet uult uenire per se ad defensionem ordinis antedicti. Acta fuerunt hec predictis die et locis, presentibus dicto magistro Amisio, me Floriamonte Dondedei, et aliis notariis supra ultimo nominatis. Post hec, die Dominica sequenti, Vª uidelicet die mensis Aprilis, accessimus ad domum Guillelmi de Domonte in uico nouo Beate Marie, ubi tenebantur capti IIIIor Templarii, ex illis qui dicta die Sabati interfuerant in prefato uiridario dicti domini episcopi Parisiensis, uidelicet fratres Robertus de Dormellis presbiter, Robertus Flamengi, Iohannes de Rossiaco et Robertus de Amblauilla. Qui [per] nos requisiti, ut alii supra, responderunt quod, si alii fratres uellent facere procuratores ad defensionem dicti ordinis, et ipsi uolunt in bono; si alii facere nolunt, ipsi similiter nollunt. Item, requisiti quos uellent facere procuratores, si alii facerent, responderunt quod fratres Reynaldum de Pruino et P. de Bononia predictos, et ratum haberent et firmum quod in premissis fieret per predictos, si alii fratres ratum haberent, dicentes quod non habent de quo facerent procuratores, et petunt consilium et presenciam [p. 154] magistrorum et superiorum suorum. Requisiti insuper si aliquas raciones uel defensiones pro dicto ordine uolebant proponere uel dicere, dixerunt quod ordo erat bonus, sanctus et legalis, et quod omne bonum in eo iniungitur, et omne malum prohibitur, et nichil aliud dixerunt. Post hec, cum uideremus quod multi ex dictis fratribus, et quasi omnes, petebant habere consilium et deliberacionem predictorum fratrum Raynaldi de Pruino et P. de Bononia, et quorumdam aliorum, reuenimus ad presenciam domini Baiocensis. Quo sibi exposito, dicens quod sua et aliorum dominorum commissariorum intencio erat hac instanti die Martis in dicto negocio procedere, et ulterius non expectare, uoluit quod prefati fratres R. de Pruino et P. de Bononia, ac fratres Guillelmus de Chambonnet et Bertrandus de Sartiges milites, ducerentur ad singulas societates fratrum predictorum Parisius existencium, qui se obtulerunt ad defensionem ordinis memorati, ut cum eis deliberare possent de constituendis procuratoribus, et racionibus et defensionibus ordinis faciendis et proponendis, et de aliis agendis, et quod aliqui ex nobis notariis iterato cum eis rediremus ad fratres predictos, et audiremus adhuc ex habundanti si uellent aliquos procuratores constituere ad defensionem predicti ordinis, et si quid proponere uellent, audiremus, et significaremus eis quod dicti domini commissarii, non expectando ulterius, dicta die Martis in dicto negocio procederent, ut ius esset, ad quam diem ipsi fratres mitterent raciones et defensiones, si quas haberent et uellent proponere ad defensionem ordinis supradicti, et quod nichilominus eis tradi faceremus papirum uel pergamenum et incaustrum, ad scribendum raciones et defensiones suas. Post hec uero magister Amisius predictus et ego Bernardus Filioli iuimus apud sanctam Genouefam, ubi erant XVIII fratres, uidelicet Helias de Chalhistrac presbiter, Iterius de Leburhac miles, Helias Aymerici, P. de Lenhi preceptor de Somorens, Galterus de Enonia, Iohannes de [p. 155] Enonia, Raynaldus de Bondis, P. de Rupe, St. de Remis, G. de la Terlandera, Laurencius Basini, Guillelmus Barloti, Aymericus Boeti, Aymericus Barloti, Guillelmus Vigerii, Guido de Corso, Stephanus de Ellemosina, Iohannes de Blisson et Matheus de Alueto. Et fuerunt ad eos ibidem adducti prefati fratres, R. de Pruino et P. de Bononia presbiteri, ac fratres Guillelmus de Chambonnet et Bertrandus de Sartiges milites. Quibus ibidem congregatis insimul, nos eos iterato interrogauimus si fecerant, uel adhuc facere uolebant, procuratores aliquos ad defensionem eiusdem ordinis, significauimusque eis ex parte dictorum dominorum commissariorum quod dicti domini commissarii instanti die Martis uolebant in dicto negocio procedere, nec intendebant ulterius expectare; unde diximus eis quod omnes raciones et defensiones quas proponere uellent ad defensionem ordinis, dicta die Martis mitterent per dictos IIIIor fratres, uel per aliquem alium per quem eis expediens uideretur; et interim si uellent aliquid ad defensionem ordinis scribere uel scribi facere, precepimus custodi eorum quod eis traderetur papyrus seu pergamenum et incaustrum ad ea scribenda. Qui fratres per nos sic interrogati, et premissis sibi per nos expositis diligenter auditis, habito inter se et cum predictis IIIIor fratribus aliquali consilio ad partem, concordauerunt et uoluerunt quod predicti prenominati fratres R. de Pruino et P. de Bononia presbiteri, Guillelmus de Chambonnet et Bertrandus de Sartiges milites, ex parte et nomine ipsorum, hac die Martis instanti, dicant et proponant coram ipsis dominis commissariis quod nolunt facere procuratores aliquos ad defensionem dicti ordinis nec intendunt, et quod proponant ad defensionem dicti ordinis dicta die ea que dicere et proponere uoluerint. Postmodum, cum predictis IIIIor fratribus, accessimus ad fratres Bernardum de Bord, P. Colonge, Odinum de Vendac, Aymericum de Copiac et Sancius de Maci milites, qui ibidem, licet in alia camera, tenebantur, eosque interrogauimus, ut alios in medio precedenti, eisque diximus et significauimus, et obtulimus et fecimus, sicut et aliis [p. 156] inmediate predictis. Qui, habito inter se et cum aliis prenominatis IIIIor fratribus consilio et deliberacione prehabita, responderunt quod nullo modo nollunt, nec intendunt facere procuratores, nec possunt; sed placet eis quod prefati IIIIor fratres, R. de Pruino et P. de Bononia, Guillelmus de Chambonnet et B. de Sartiges, predicta die Martis proponant et dicant pro ordine et ad defensionem ordinis quidquid boni poterunt; si tamen aliquid dicant quod contra ordinem suum esset, non habent ratum nec habebunt. Post hec, eadem die Dominica, cum dictis IIIIor fratribus, accessimus ad domum condam episcopi Beluacensis, inter sanctam Geneuefam et domum fratrum Predicatorum, ubi erant XXI fratres superius nominati, quos, ut alios supra, requisiuimus et interrogauimus, et eis diximus et exposuimus que et sicut aliis supradictis. Qui, habito inter se et cum dictis IIIIor fratribus consilio, responderunt et dixerunt quod ex causis alias dictis, uidelicet quod non habent consensum Magistri sui uel maioris partis conuentus, non intendunt, nec possunt, nec uolunt facere procuratores aliquos, sed bene uolunt quod prenominati IIIIor fratres instanti die Martis proponant et dicant coram dictis dominis commissariis quidquid boni poterunt ad defensionem dicti ordinis, protestantes quod si dicant aliquid quod sit contra ordinem uel honorem ordinis, non habent nec habebunt ratum. Post hec, eadem die, cum dictis IIIIor fratribus, accessimus ad domum predictam prioris de Cornay, ubi erant fratres predicti, quos ut alios supra requisiuimus et interrogauimus, et eis diximus et exposuimus que et sicut dixeramus et feceramus aliis supradictis. Qui, habito inter se et cum dictis IIIIor fratribus consilio, responderunt id idem quod responderunt fratres inmediate precedentes, existentes in dicta domo condam episcopi Beluacensis. Acta fuerunt hec dictis die et locis, presentibus magistro Amisio, me Floriamonte Dondedei, et aliis notariis supra ultimo nominatis, prout est superius specificatum et singulariter declaratum. Post que, die Lune sequenti, que fuit VI dies Aprilis, ego B. [p. 157] Filioli, cum dicto magistro Amisio et Iohanne de Fellinis notariis supradictis, et cum predictis IIIIor fratribus, accessimus ad dictam domum condam episcopi Ambianensis, ad portam sancti Marcelli, ubi erant fratres predicti, quos requisiuimus et interrogauimus, ut alios supra, et eis significauimus et diximus ea que et sicut aliis predictis dixeramus. Qui, habito inter se et cum dictis IIIIor fratribus consilio, responderunt quod non intendebant, nec uolebant, nec possunt facere procuratores, cum non habeant presenciam et consensum Magistri et conuentus, sed ad defensionem ordinis personaliter se offert quilibet, supplicantes quod in concilio generali, uel ubicumque de statu religionis Templi tractabitur, esse possint, et qui non poterint esse per se ipsos, cum fuerint in plena libertate, ad quam petunt se restitui, procuratores constituent de fratribus sui ordinis, qui nomine ipsorum prosequentur pro defensione religionis, aliter non. Et placet eis quod crastina die prenominati IIIIor fratres proponant coram dictis dominis commissariis quidquid boni poterunt ad defensionem ordinis, et si aliquid contra utilitatem et honorem dicti ordinis facerent uel dicerent, non haberent ratum, nec uolunt habere. Postmodum, eadem die Lune, cum dictis IIIIor fratribus, accessimus ad predictam domum comitis Sabaudie, iuxta eamdem portam sancti Marcelli, ubi erant XVIII fratres predicti, quos requisiuimus et interrogauimus, ut alios supra, et eis significauimus et diximus ea que et sicut aliis predictis dixeramus et feceramus. Qui, habito inter se et cum aliis IIIIor fratribus predictis consilio, responderunt illud idem quod prefati inmediate precedentes, existentes in dicta domo condam episcopi Ambianensis. Post hec, cum predictis IIIIor fratribus, accessimus ad domum Stephani le Bergonho de Serena, ubi erant XII fratres predicti, quos interrogauimus et requisiuimus, ut alios supra, et eis significauimus et diximus ea que et sicut aliis predictis dixeramus et feceramus. Qui, habito inter se et cum dictis IIIIor fratribus consilio, eodem [p. 158] modo responderunt quo et predicti existentes in domo domini episcopi Ambianensis. Deinde, cum dictis IIIIor fratribus, accessimus ad dictam domum de Penna Vayria, ubi erant XXIII fratres predicti, quos requisiuimus et interrogauimus, ut alios supra, et eis significauimus et diximus ea que et sicut aliis predictis dixeramus. Qui, habito inter se et cum dictis IIIIor fratribus consilio, responderunt idem quod predicti existentes in domo condam episcopi Ambianensis. Postmodum, cum dictis IIIIor fratribus, accessimus ad domum Coyssoine de Braybancia, in magno uico sancti Iacobi, ubi erant VI fratres qui in congregacione predicta, facta in dicto uiridario domini Parisiensis episcopi, non interfuerant, ut dixerunt, licet coram dictis dominis commissariis singulariter dixissent se uelle defendere ordinem supradictum, uidelicet fratres Iacobus de Clamerolis, I. de Saco, Addam de Ortaliano, Iohannes de Vernolio, Galterus de Villaribus, et Iacobus de Rubeo Monte, quos interrogauimus si uolebant aliquos procuratores facere seu constituere ad defensionem dicti ordinis, eisque significauimus et denunciauimus alia que et sicut aliis predictis significaueramus. Qui, habito inter se et cum dictis IIIIor fratribus consilio, responderunt illud idem quod alii predicti existentes in dicta domo condam episcopi Ambianensis. Postmodum, eadem die, cum dictis IIIIor fratribus, accessimus ad dictam domum Guillelmi de Domonte, ubi erant IIIIor fratres superius nominati. Qui per nos interrogati et requisiti, ut aliis supra, et significatis et dictis eis que supra aliis dixeramus, habito inter se et cum predictis IIIIor fratribus consilio, responderunt id idem quod alii supra predicti existentes in domo condam episcopi Ambianensis. Postmodum, eadem die Lune, cum dictis IIIIor fratribus, accessimus ad dictam domum ad Ocream, in uico sancti Cristofori, ubi erant XVIII fratres predicti, quos requisiuimus, ut alios supra, et eis diximus et significauimus ea que et sicut aliis predictis dixeramus. Et ipsi, habito inter se et cum dictis IIIIor fratribus consilio, dixerunt et responderunt id idem quod alii inmediate precedentes. Deinde accessimus, cum dictis quatuor, ad dictam [domum] [p. 159] abbatis de Latiniaco, ad portam Templi, ubi erant XI fratres predicti, quos requisiuimus et interrogauimus, ut alios supra, et eis diximus et significauimus ea que et aliis predictis. Qui, habito inter se et cum dictis IIIIor fratribus consilio, dixerunt et responderunt id idem quod immediate precedentes. Deinde accessimus, cum dictis IIIIor fratribus, ad dictam domum de Henregea, ubi erant XI fratres predicti, quos requisiuimus, ut alios supra, et eis diximus et significauimus ea que et aliis predictis. Qui, habito inter se et cum dictis IIIIor fratribus consilio, dixerunt et responderunt id idem quod immediate precedentes. Deinde accessimus, cum dictis IIIIor fratribus, ad dictam domum Richardi de Spoliis, ubi erant XLIII fratres predicti, quos requisiuimus, ut alios supra, et eis diximus ea que et aliis predictis. Qui, habito inter se et cum dictis IIIIor fratribus consilio, dixerunt et responderunt id idem quod immediate precedentes. Deinde accessimus, cum dictis IIIIor fratribus, ad Templum seu domum Templi Parisiensis, ubi erant LXXIIIIor fratres predicti, quos omnes insimul congregatos, exceptis fratribus Gauberto de Manra leproso, Egidio de Fulcandi Curia, et P. de Gremelio presbitero, qui infirmati dicebantur, requisiuimus et interrogauimus, ut alios supra, et eis diximus ea que et aliis dixeramus. Qui, habito inter se et cum dictis IIIIor fratribus consilio, dixerunt et responderunt id idem quod inmediate precedentes, rogantes tamen quod de hiis que per predictos IIIIor fratres dicta die crastina proponentur ibidem coram dictis dominis commissariis copiam habeant. Deinde accessimus, cum dictis IIIIor fratribus, apud sanctum Martinum de Champis, ubi erant tredecim fratres predicti, quos omnes, excepto fratre Roberto Caualier, qui infirmari dicebatur, requisiuimus et interrogauimus, ut alios supra, et eis diximus ea que et aliis dixeramus. Qui, habito inter se et cum dictis quatuor fratribus consilio, dixerunt et responderunt id idem quod alii suprascripti existentes in domo condam episcopi Ambianensis. Deinde accessimus, cum dictis IIIIor fratribus, ad domum de [p. 160] Claraualle in uico sancti Martini, ubi erant XI fratres ex hiis qui fuerant in dicto uiridario, uidelicet fratres Guillelmus de Giuresoy, Hugo nepos suus, Iohannes de sancto Leonardo, Guillelmus Brinatz, Guillelmus Rossini, Bosso Cocca, Gubertus la Porta, Stephanus de Gardia presbiter, Guillelmus Spinassa, P. de Vernegia et P. de Brolio, quos requisiuimus et interrogauimus, ut alios supra, et eis diximus ea que et aliis dixeramus. Qui, habito inter se et cum dictis IIIIor fratribus consilio, dixerunt et responderunt id idem quod alii suprascripti inmediate precedentes, requirentes tamen quod cum prefatis IIIIor fratribus crastina die Martis compareant, et sit dictus frater Guillelmus de Giuresoy ad proponendum quidquid boni poterunt pro ordine Templi. Deinde iuimus, cum dictis IIIIor fratribus, ad dictam domum Nicolai Odree, ubi erant X fratres predicti, quos requisiuimus, ut alios supra, et eis diximus id quod et aliis dixeramus. Qui, habito inter se et cum dictis IIIIor fratribus consilio, dixerunt et responderunt id idem quod inmediate precedentes, in domo domini episcopi Ambianensis. Deinde accessimus, cum dictis IIIIor fratribus, ad dictam domum Roberti Anuerdei, ubi erant VII fratres predicti, quos requisiuimus, ut alios supra, et eis diximus ea que et aliis dixeramus. Qui, habito inter se et cum dictis IIIIor fratribus consilio, dixerunt et responderunt id idem quod inmediate precedentes. Post hec, eadem die Lune post prandium ego Floriamons Dondedei, cum dictis magistro Amisio, B. Filioli et Iohanne de Fellinis notariis suprascriptis, iuimus cum dictis IIIIor fratribus ad dictam domum Iohannis Bosselli in Grauia, ubi erant XXVIII fratres predicti, quos omnes insimul congregatos requisiuimus et interrogauimus, ut alios supra, et eis diximus que et aliis dixeramus. Qui, habito inter se et cum dictis IIIIor fratribus consilio, responderunt quod non intendebant, nec uolebant, nec possunt facere procuratores, cum non habeant presenciam uel consensum Magistri et conuentus, sed ad [p. 161] defensionem ordinis personaliter se offerunt quilibet, supplicantes quod in concilio generali, uel ubicumque de statu religionis tractabitur, esse possent; et qui non poterint interesse per se ipsos, cum fuerint in plena libertate, ad quam petunt se restitui, procuratores constituent de fratribus sui ordinis, qui nomine ipsorum prosequantur defensionem religionis, aliter non; et placet eis quod dicti IIIIor fratres R. de Pruino, P. de Bononia, Guillelmus de Chambonnet et Bertrandus de Sartiges, cras et alias, quandocumque, proponant coram dictis dominis commissariis quidquid boni poterunt ad utilitatem et honorem ordinis, et si quid contra dictum ordinem uel eius statum et honorem dicerent, non ratum haberent, nec habere uellent. Deinde accessimus cum dictis IIIIor fratribus ad dictam domum de Prulhiaco, ubi erant XXVII fratres predicti, quos requisiuimus et interrogauimus, ut alios supra, et eis diximus ea que et aliis dixeramus. Qui, habito inter se et cum dictis IIIIor fratribus consilio, responderunt id idem et eodem modo quo et alii inmediate precedentes, qui erant in domo Iohannis Rosselli. Deinde accessimus cum dictis IIIIor fratribus ad dictam domum Iohannis de Chamis, ubi erant VII fratres predicti, quos requisiuimus et interrogauimus, ut alios supra, et eis diximus que et aliis dixeramus. Qui, habito inter se et cum dictis IIIIor fratribus consilio, responderunt id idem quod inmediate precedentes. Deinde accessimus cum dictis IIIIor fratribus ad domum predictam dicti Blauoti, ubi erant XIII fratres predicti, quos requisiuimus et interrogauimus, ut alios supra, et eis diximus que et aliis dixeramus. Qui, habito inter se et cum dictis IIIIor fratribus consilio, responderunt id idem quod inmediate precedentes. Deinde iuimus cum dictis IIIIor fratribus ad dictam domum Guillelmi de Montilhiaco, ubi erant IX fratres predicti, quos requisiuimus et interrogauimus, ut alios supra, et eis diximus ea que et aliis dixeramus. Qui, habito inter se et cum dictis IIIIor fratribus consilio, responderunt id idem quod fratres existentes in domo Iohannis Rosselli. Post hec, uenimus cum dictis IIIIor fratribus ad dictam domum [p. 162] abbatis de Tyronio, ubi erant VIII fratres predicti, quos requisiuimus et interrogauimus, ut alios supra, et eis diximus ea que et aliis dixeramus; qui, habito inter se et cum dictis IIIIor fratribus consilio, responderunt id idem quod inmediate precedentes, qui erant in domo Iohannis Rosselli. Eadem uero die Lune in mane, nos B. Umbaldi, Hugo Nicolai, Guillelmus Radulphi et Iohannes Loueti notarii predicti, accessimus ad dictam domum abbatis sancti Maglorii, ubi erant XII Templarii, de quibus fratres Egidius de Perbona et Nicolaus Versequi, pro se et aliis, ut dixerunt, comparuerunt die Veneris supradicta coram dominis commissariis antedictis, et sicut per dictos dominos commissarios dicta die fuerat ordinatum, petiuimus ab eis si habebant ratum et firmum illud quod dictum et propositum fuit coram dictis dominis commissariis dicta die Veneris proximo precedenti per fratrem Iohannem de Monte regali et dictos fratres Egidium et Nicolaum Versequi. Qui responderunt quod uolebant audire articullos tunc traditos ad defensionem dicti ordinis et lectos per dictum fratrem Iohannem. Quibus fratribus legimus articullos supradictos; quibus lectis, responderunt omnes quod ratum et firmum habebant quidquid dictum et factum fuit per dictos fratres, die Veneris antedicta. Post hec, eadem die Lune, nos IIIIor notarii predicti proximo accessimus ad dictam domum Nicolai Odree in uico Predicatorum, ubi detinebantur X fratres predicti, quorum frater Adam de Inferno dicta die Veneris comparuerat pro se et aliis, ut dicebat, coram dictis dominis commissariis, et petiuimus ab aliis si dictus Adam comparuerat ibidem pro se et aliis fratribus predictis et de mandato eorum. Qui responderunt quod sic, et quod ea que ibi proposita fuerunt ad defensionem dicti ordinis, rata habent et firma. Post hec, eadem die Lune, nos IIIIor notarii predicti accessimus ad dictam domum de Ocrea, ubi detinebantur XIII Templarii predicti, quorum duo, scilicet fratres Radulphus de Compendio et Iohannes de Frayuilla predicti, dicta die Veneris comparuerant pro se et aliis, ut [p. 163] dicebant, coram dictis dominis commissariis, et petiuimus ab eis si dicti fratres Radulphus et Iohannes ibidem comparuerant pro se et aliis fratribus predictis et de mandato eorum; qui responderunt quod sic, et quod ea que ibi proposita fuerunt ad defensionem ordinis rata habent et firma. Post hec, eadem die Lune, nos IIIIor notarii predicti accessimus ad dictam domum Roberti Anuerdei, ubi detinebantur VII Templarii predicti, quorum unus, scilicet frater Radulphus de Tauerniaco predictus, prefata die Veneris comparuerat, ut dicebat, coram dictis dominis commissariis, et petiuimus ab eis si dictus frater Radulphus ibidem comparuerat pro se et aliis fratribus predictis et de mandato eorum. Qui responderunt quod sic, et quod ea que ibi proposita fuerunt ad defensionem dicti ordinis, rata habent et firma. Acta fuerunt hec, predictis die et locis, presentibus magistro Amisio predicto, me Floriamonte Dondedei, et ceteris notariis suprascriptis, prout est superius declaratum. Post hec, die Martis sequenti, que fuit VII dies mensis Aprilis in mane, ego Floriamons Dondedei, Bernardus Filioli et Guillelmus Radulphi notarii predicti, una cum IIIIor fratribus antedictis, accessimus ad predictam domum de Ocrea prope crucem del Turuol, ubi erant fratres predicti, et, sicut supra, requisiuimus eos si fecerant uel facere uolebant aliquos procuratores ad defensionem dicti ordinis, et eis significauimus ex parte dictorum dominorum commissariorum quod, quidquid uellent dicere et proponere ad defensionem sui ordinis, hac presenti die per dictos IIIIor fratres uel alios mitterent uel mandarent dictis dominis commissariis, nam ipsi parati erant recipere si et quantum de iure deberent, et quod nichilominus dicta die presenti dicti domini commissarii procederent et procedere intendebant in dicto negocio, prout esset de iure. Qui habito inter se et cum dictis IIIIor fratribus consilio, dixerunt et responderunt id idem quod alii supradicti existentes in domo condam episcopi Ambianensis, uidelicet quod non intendebant, nec uolebant, nec possunt facere procuratores, cum [p. 164] non habeant presenciam uel consensum Magistri et conuentus; sed ad defensionem ordinis personaliter se offert quilibet, supplicans quod in concilio generali, uel ubicumque de statu religionis tractabitur, esse possint, quia qui non poterunt esse per se ipsos cum fuerint in plena libertate, ad quam petunt se restitui, procuratores constituent de fratribus sui ordinis, qui nomine ipsorum prosequentur ad defensionem religionis; aliter non. Et placet eis quod hac presenti die prefati IIIIor fratres R. de Pruino, P. de Bononia, G. de Chambonnet et Bertrandus de Sartiges proponant coram dictis dominis commissariis quidquid boni poterunt ad defensionem dicti ordinis, et si aliquid contra utilitatem et honorem dicti ordinis facerent uel dicerent, non haberent ratum, nec habere uellent. Deinde accessimus una cum predictis IIIIor fratribus ad dictam domum Iohannis le Grant, ad portam sancti Eustachii, ubi detinebantur XXXV fratres predicti, quos omnes insimul congregatos requisiuimus et interrogauimus, ut alios supra inmediate precedentes, et eis diximus et significauimus ea que et aliis inmediate precedentibus dixeramus. Qui, habito inter se et cum dictis IIIIor fratribus consilio, dixerunt et responderunt id idem quod inmediate precedentes, hoc addito quod placet quod hac die et alias quandocumque dicti IIIIor fratres proponant coram dictis dominis commissariis quidquid boni poterunt ad defensionem dicti ordinis, et si aliquid contra utilitatem et honorem dicti ordinis facerent uel dicerent, non haberent ratum, nec habere uellent. Deinde uenimus ad domum Guillelmi de Latingi in quadriuio Guilhore, ubi erant IIIIor fratres, uidelicet fratres Drago de Cortalda, Ber. de Montepessato, Guillelmus de Noers, Arnaudus Guillelmi de Lon, quos requisiuimus et interrogauimus, ut alios inmediate precedentes, et eis diximus et significauimus que et aliis inmediate precedentibus dixeramus. Qui, habito inter se et cum dictis IIIIor fratribus consilio, dixerunt et responderunt id idem et eodem modo quod alii inmediate precedentes. Post hec, ipsa die Martis, VII die uidelicet mensis Aprilis, rediuimus ad capellam predictam, aule episcopali adherentem, et ibidem [p. 165] comparuerunt coram omnibus predictis dominis commissariis prefati fratres Raynaldus de Pruino et P. de Bononia presbiteri, ac fratres Guillelmus de Chambonnet, Bertrandus de Sartiges et Guillelmus de Fuxo milites, fratres Iohannes de Monte regali, Matheus de Cresson Essart, Iohannes de sancto Leonardo et Guillelmus de Giurisaco, pro se et aliis omnibus fratribus supradictis qui ad defensionem dicti ordinis se obtulerant, et pro se et aliis fratribus predictis exhibuerunt in presenciam dominorum commissariorum predictorum quamdam cedulam, et eam legit frater P. de Bononia prefatus, de mandato aliorum fratrum predictorum ibidem presencium, cuius tenor sequitur in hunc modum: Coram Vobis reuerentibus patribus et commissariis datis per dominum summum Pontificem ad inquirendum de statu religionis Templi super quibusdam articulis orendis, datis contra ordinem Templi, proponunt et dicunt infrascripti fratres eiusdem ordinis, non animo litem contestandi, sed simpliciter respondendo, quod procuratores constituere non possunt, nec debent, nec eciam uolunt, absque presencia, consilio et assensu sui Magistri et conuentus in tanta causa, cum hoc de iure non possint, nec debeant. Item, quod offerunt se omnes, personaliter, generaliter et singulariter, ad defensionem religionis, et petunt et supplicant esse in concilio generali per se ipsos, et ubicumque tractabitur de statu religionis. Item, dicunt quod cum erunt in plena libertate, intendunt omnino, si poterunt, ire; qui uero non poterunt, committere uices suas, uel constituere procuratores de fratribus ipsius ordinis, qui nomine eorum et suo negocium huiusmodi prosequantur. Item, concesserunt et commiserunt fratribus Reginaldo de Pruino, P. de Bononia presbiteris, Guillelmo de Chambonnet et Bertrando de Sartiges fratribus militibus, quod possint producere, porigere, dicere et dare in scriptis uobis suprascriptis, reuerentibus patribus, omnia iura, omnes allegaciones et argumenta bona que faciunt et possunt facere ad [p. 166] defensionem, statum et honorem religionis predicte, et si quid porrigerent uel dicerent quod posset in prefate religionis preiudicium uel dispendium redundare, nullo modo consenciunt, sed petunt et uolunt quod omnino sit irritum et inane. Item, protestantur quod si aliqua dixerunt fratres Templi, dicunt uel dixerint in futurum, quamdiu erunt carcerati, contra se ipsos et ordinem Templi, non preiudicent ordini predicto, cum notorium sit quod coacti et compulsi, aut corupti prece, precio uel timore, dixerunt uel dicent, et protestantur quod de predictis docebunt suo loco et tempore; cum plena securitate gaudebunt et ad plenum fuerint in integrum restituti. Item, petunt quod omnes fratres dicti ordinis, qui, relicto habitu seculari, conuersantur inhoneste in opprobrium dicte religionis et Ecclesie sancte, ponantur in manu Ecclesie, sub fida custodia, donec cognitum fuerit utrum falsum uel uerum perhibuerint testimonium. Item, petunt, supplicant et requirunt quod, quandocumque fratres aliqui examinabuntur, nullus laycus intersit qui eos possit audire, uel alia persona de qua possint merito dubitare, nec pretextu alicuius terroris uel timoris, falsitas possit exprimi uel ueritas occultari, quia omnes fratres generaliter sunt tanto timore et terrore percussi, quod non est mirandum quodam modo de hiis qui menciuntur, sed plus de hiis qui sustinent ueritatem, uidendo tribulaciones et angustias quas continue ueridici patiuntur, et minas et contumelias et alia mala que cotidie sustinent, et bona, comoda et delicias ac libertates quas habent falsidici, et magna promissa que sibi cotidie fiunt. Unde mira res et forcius stupenda omnibus quod maior fides adhibeatur mendacibus illis qui sic corupti talia testificantur ad utilitatem corporum, quam illis [qui] tanquam Christi martires, in tormentis pro ueritate sustinenda cum palma martirii decesserunt, et eciam quod maiori et saniori parti uiuencium [qui] pro ipsa ueritate sustinenda, sola urgente consciencia, tot tormenta, penas, tribulaciones et angustias, improperia, calamitates et miserias passi fuerunt et in carceribus cotidie paciuntur. Item, dicunt quod extra regnum Francie nullus in toto terrarum [p. 167] orbe reperietur frater Templi, qui dicat uel qui dixerit ista mendacia, propter quod satis patet quare dicta sunt in regno Francie, quia qui dixerunt, corupti timore, prece uel precio testificati fuerunt. Ad defensionem religionis respondent et dicunt simpliciter quod religio Templi in caritate et amore uere fraternitatis tradita et fundata fuit, et est (ad honorem Virginis gloriosse, matris Domini nostri Ihesu Christi, ad honorem et defensionem Ecclesie sancte et tocius fidei Christiane, et ad expugnacionem inimicorum crucis, hoc est infidelium, paganorum seu Saracenorum ubique, et presertim in terra sancta Ierosolimitana, quam ipse Dei filius moriendo pro nostra redempcione sanguine proprio consecrauit) religio sancta, munda et immaculata apud Deum et patrem, hoc est ab omni labe et ab omni sorde quorumlibet uiciorum, in qua semper uiguit et uiget regularis institucio et obseruancia salutaris, et talis per sedem apostolicam approbata, confirmata et multis priuilegiis decorata. Quicumque religionem ipsam ingreditur, promittit IIIIor substancialia, uidelicet obedienciam, castitatem, paupertatem et se totis uiribus exponere seruicio Sancte Terre, hoc est ad ipsam terram sanctam Ierosolimitanam adquirendam et adquisitam, si Deus dederit graciam adquirendi, conseruandam, custodiendam et defendendam pro posse; recipitur ad honestum osculum pacis, et habitu recepto cum cruce quam perpetuo defferunt circa pectus, ob reuerenciam crucifixi pro nobis, in sue memoriam passionis, regulam et mores antiquos, eis traditos ab ecclesia Romana et sanctis Patribus, seruare docetur. Et hoc est omnium fratrum Templi communiter una professio, que per uniuersam orbem seruatur, et seruata fuit per omnes fratres eiusdem ordinis, a fundamento religionis usque ad diem presentem. Et quicumque aliud dicit, uel aliter credit, errat totaliter, peccat mortaliter, et omnino discedit a tramite ueritatis. Unde super articulis datis contra religionem inhonestis, oribilibus et orendis et detestandis, tamquam inposibilibus et turpissimis, dicunt quod articuli illi sunt mendaces et falsi, et quod illi qui suggesserunt illa mendacia tam iniqua et falsa domino nostro summo [p. 168] Pontiffici et serenissimo domino nostro Regi Francorum, sunt falsi Christiani, uel omnino heretici, detractores et seductores Ecclesie sancte et tocius fidei Christiane, quia zello cupiditatis et ardore inuidie moti, tamquam impiissimi scandali seminatores, quesierunt apostatas seu fratres fugitiuos ab ordine Templi, qui propter eorum scelera, tanquam morbide pecudes, abiecti fuerunt ab ouili, hoc est a fratrum congregacione, adinuenientes et fabricantes una cum eis illa scellera et orenda mendacia que ipsis fratribus et ordini falso fuerunt imposita, seducentes eosdem, ita quod ad eorum suggestionem omnes quotquot poterant inueniri, querebant et adducebant, monebant et informabant super ipsis mendaciis referendis domino Regi et eius consilio, ita quod, quantumcumque de diuersis mundi partibus adducerentur, ita subornabantur et ducebantur super istis criminibus quod omnes conueniebant in idem. Propter quod predicti domini Regis et sui consilii animos inducebant ad credendum predicta. Nam credebant quod ex uicio religionis et fratrum procederent ea que dicebant, que ex malicia suggerentium et subornancium procedebant. Ex quibus omnibus tanta postmodum periculla processerunt, ut de capcione, spoliacione, tormentis, occisionibus et coactionibus predictorum fratrum, qui per penas mortis coacti, prout a satellitibus edocti confitebantur contra conscienciam, et cogebantur ista facinora confiteri, quia predictus dominus Rex, ita deceptus a seductoribus illis, dominum Papam super predictis omnibus informauit, et sic dominus Papa et dominus Rex per falsas sugestiones decepti fuerunt. Item, dicunt quod uia uobis tradita, uidelicet ex officio, de iure procedere non potestis, cum super articulis illis ante capcionem ipsorum diffamati non essent, nec contra ordinem fama publica laboraret, et hoc certum sit nos et ipsos in loco tuto non esse, cum sint continue et fuerint in potestate suggerencium falsitatem domino Regi, quia cotidie, per se uel per alios, monent et suadent, per uerba, nuncios et litteras, ne a falsis deposicionibus, extortis metus causa, recedant, quia si recesserint, pro ut dicunt, comburentur omnino. Item, dicunt quod fratres eiusdem ordinis qui ea dixerint uel [p. 169] confessi fuerunt, propter tormenta uel timore tormentorum dixerunt, et quod libenter redirent, si auderent; sed tot et tantis terroribus sunt percussi et perteriti, quod non audent, propter minas eis illatas cotidie. Unde supplicant quod in examinacione ipsorum talis et tanta securitas eis detur, quod absque terrore possint ad ueritatem redire. Hec omnia protestantur et dicunt, saluis semper omnibus defensionibus datis et dandis per quoscumque fratres Templi singulariter, specialiter uel generaliter, nunc et in futurum, ad defensionem et fauorem religionis predicte, et si qua data fuerunt prolata, uel lata uel dicta, que possent in dampnum uel preiudicium dicti ordinis redundare, sunt omnino cassa et irrita et nullius ualoris. Item, prefatus frater Iohannes de Monte regali, qui alias quamdam aliam cedulam suprascriptam tradiderat et legerat eisdem dominis commissariis, tradidit et legit ibidem, addendo cedulle suprascripte, in presenciam eorumdem dominorum commissariorum, pro se et aliis fratribus dicti ordinis cum eo in dicta domo Ricardi de Spoliis detentis, quamdam aliam cedulam, ad defensionem dicti ordinis, cuius tenor talis est: «Item, proposent li frere de dot ordre del Temple que alcunas falsas conffessions, senblables a uertet, sont estues fates pour alcus freres del dit ordre, per forsa de tormens que lor fasia la cort temporal, et apres a cautela les mitan em poder dels enquiriors e deus ordinaris, las cals so faitas contra la uertu de lors priuileges en preiudici del dit ordre; sunt exemps e gausisso de priuilegit special que non deuo pont parer deuant nul iuge ecclesiastre ni secular, si non dauant nostre sire le Pape, o dauant cel que el comandara en cel offici; per que requerent li frere desus dit que las dites falsas confessions, faytas forsadamens, sian anullatas per nostre segnor le Pape, come celas que so faitas en preiudici del dit ordre. «Item, propousam que nul frere del dit ordre del Temple non pot [p. 170] confessar causa falsa que sia preiudicials a l'ordre dayan cil que persone que sia per razo de lors priuileges, als cals nul frere ne puet renunciar per si uers le mastre de l'ordre. «Item, propossan que si dit maistre o autre personas singulars an confessadas menssognas non preiudice a l'ordre, deuant cal que persone l'aian confesada, per raus de priuilege del dit ordre, le cals so autreyaez en fauor de tot l'ordre, per que nul frere n'i pot renunciar per si ni far le dan de la religio en preiudici del dit ordre, per que li frere requiere que que otas las falsas confessios sian anullatas de las singulars personas per nostre segnor le Pape. «Item, propossan que lis freres capellans del dit ordre del Temple sanctificant ben et dignament le cor de Ihesu Christ e segon la fe catholica de Roma ansi que se pot trobar per religiosas personas et per capellans et per diaques que lor aministrauon a l'autar. «Item, propossant que en temps de pape Bonefaci I frere caualer de la lenga de Fransa que auria nom frere P. de Sencio, per sa defauta ac congie de la religion e letra que ponges s'arma saluar en autra, le cal frere s'en ane al Pape et als cardenals et supplique al Pape que sa religion que auia perduda per sa defauta li fos redunda, si que nostre segnor le Pape mande per sas litteras al commandor de Pola que l'ordre li rendes, salua la iusticia de la dit ordre, la cal iusticia era de I an et ior mangar en terra, et aisi le dit cherualier cobre son abit; per que dizo li frere deu Temple que sil chaualier saubes nulla maluastat en l'ordre, il ne eusse torné en sa deta religion. «Item, propossan li frere del dit ordre que il prendran cenres le premier iors de careme, uecent totas gens, ansi que fizes Crestians de Nostre Senhor, per las mans del capelan. «Item, propousan li frere del dit ordre que cant le Sasfet fou pris, el Souda se fe uenir deuant IIII^XX freres del Temple et lor dis ansi coma a presoniers que il reneguesse Dieu Ihesu Christ lor creator en pena de las testas, les cals freres no uolgio Dieu renegar, ans en aisi touz perdero las testes per la fe de Dieu; per que dison li Templer [p. 171] que s'ils dis freres fosse tels que om lor met desus, foran deliures per celas guissa. «Item, propossan li dit freres que la glesa lors es entredita a grant tort, per que requero humelment e deuota a uos autres senhors et a nostre segnor le Pape, que la deuant dita gleisa am sas drecturas lor sias reduda, comme a fizels Crestians Nostre Senchor. «Item, requere li dit frere a uos autres senhors licencia et oportunitat de uenir a uostre concili le cals deues tenir, por allegar lor dreit en aysi quon deuran ni razo requerra.» Quibus cedulis lectis et per dictos dominos commissarios auditis, ad aliqua que ipsi (tam extra cedulas quam in cedulis seu rotulis) dixerant dicti fratres coram eis, responderunt ipsi domini commissarii quod ipsi eos capi non fecerant nec bona eorum, et quod ipsi in prisione domini Pape et bona ordinis in manu ipsius et Ecclesie existebant; unde non potterant liberare eorum personas, nec bona predicta eis restituere, nec debebant. Item, quia dicebant se non esse diffamatos, responderunt eis prefati domini commissarii quod inmo magna infamia contra eos fuerat et erat, ut apparet per bullam domini nostri Pape, et quod de infamia priusquam de aliis articulis inquirere debebant, secundum tenorem littere apostolice, eis misse. Item, ad hoc quod dicebant quod ordinarii uel inquisitores generales heretice prauitatis non potuerunt inquirere contra eos, propter priuilegia ordini suo concessa, et ideo confessiones facte coram eis non ualebant nec debebant in aliquo preiudicare, responderunt dicti domini commissarii quod in iure contrarium est cautum, quantum ad crimina que heresim sapiebant, et potissime prelati inquisitores, auctoritate apostolica et ordinaria auctoritate iuris hoc approbantis, processerant et procedere potuerunt, licet de eorum processibus non agatur ad presens. Item, ad id quod dicebant de maiori Magistro ordinis predicti, responderunt quod idem Magister uocatus per eos pluries et requisitus an uellet defendere dictum ordinem, si uellent ipsum admittere, [p. 172] responderat eis quod non coram eis, quia reseruatus per dominum Papam, et quando esset cum eo, diceret quod sibi uideretur, prout responsio dicti Magistri supra plenius continetur. Item, ad multa alia que ipsi fratres a dictis dominis commissariis petebant, tam in scriptis quam sine scriptis, responderunt quod non extendebat se potestas eorum ad illa, sed rogarent libenter illos ad quos pertinebant quod bonum quod possent facere dictis fratribus facerent, et curialiter et humaniter tractarent eosdem, secundum ordinacionem et iniunctionem reuerendi patris domini P. diuina Prouidencia episcopi Penestrini, qui ex commissione domini Pape habet custodiam eorumdem. Et hiis dictis, dicti domini commissarii dixerunt eisdem fratribus pro se et aliis quod procedere uolebant, et agrediebantur negocium inquisicionis faciende super articulis a domino Papa sibi missis, secundum traditam eis formam, offerentes et dicentes eisdem quod quocienscumque, eciam usque ad inqueste conclusionem, aliquid uellent dicere uel proponere ad defensionem ordinis, ipsi parati erant recipere, et reciperent, et ponerent in inquesta, et facerent quod deberent. Acta fuerunt hec predictis die et locis, presentibus ad ea que fuerunt facta in dicta capella magistro Amisio supradicto, me Floriamonte Dondedei et aliis notariis predictis, prout est superius declaratum. Post que, die Sabati sequenti ante Ramos palmarum, que fuit XI dies mensis Aprilis, conuenerunt in dicta capella supradicti domini archiepiscopus Narbonensis, Baiocensis, Mimatensis et Lemouicensis episcopi, Matheus de Neapoli et archidiaconus Magalonensis, (domino archidiacono Tridentino se quoad hodiernam diem legitime excusante) et ibidem supradicti domini commissarii deliberauerunt inter se quod prefati fratres P. de Bononia procurator ordinis Templi, ut dicitur, in curia Romana, R. de Pruino presbiteri, Guillelmus de Chambonnet et Bertrandus de Sartiges milites, qui una cum quibusdam aliis fuerant communiter nominati a fratribus qui se obtullerant ad defensionem ordinis supradicti, et de uoluntate eorumdem fratrum [p. 173] proposuerant et in scriptis reddiderant aliqua coram predictis dominis commissariis pro ipsis fratribus et ad defensionem ordinis supradicti, sicut apparet per processum superius factum, uocarentur ad presenciam dictorum dominorum commissariorum et per eos deputarentur, cum uideretur eisdem dominis commissariis, ut dicebant, quod essent ceteris ydoniores ad uidendum iurare testes de quibus uideretur eisdem dominis commissariis quod periculum non immineret eisdem, et ad faciendum alia processum ipsorum dominorum commissariorum continencia que essent consentanea racioni, quando et prout eisdem dominis commissariis uideretur faciendum, non intendentes propter hoc dicti domini commissarii, ut dixerunt, recipere dictos IIIIor fratres ut defensores ordinis pro se et aliis memoratis fratribus qui se ad defensionem obtulerunt supradictam, uel ut partem facientes in negocio isto, uel ut instructores, nisi si et in quantum admittendi essent de iure. Que omnia fuerunt iidem domini commissarii protestati, adductis ad eos et presentibus IIIIor fratribus memoratis, et hoc mandauerunt redigi in processum. Quibus peractis, fuerunt adducti ad presenciam eorumdem dominorum commissariorum per predictos prepositum Pictauensem et Iohannem de Ianuilla, custodes dictorum Templariorum, ad ferendum testimonium in negocio isto et super articulis de quibus inquirendum est, infrascripti qui, presentibus et uidentibus supradictis IIIIor fratribus, iurauerunt singulariter singuli, sacrosanctis Euangeliis per eos manu tactis, dicere predictis dominis commissariis totam, plenam et meram ueritatem quam sciunt uel credunt, de articulis a sede apostolica missis super quibus inquirendum est et contingentibus articulos memoratos, et quod meram, puram et plenam ueritatem dicent, non immiscentes aliquid falsitatis, quod eciam dicent ueritatem predictam tam contra ipsum ordinem quam pro ipso ordine, et quod nec prece, nec precio, nec amore, nec timore, nec priuato odio, nec pro comodo temporali quod habuerunt, uel habeant uel habere sperent, testimonium dicent, ordinantes iidem domini commissarii predictam iuramenti formam seruandam esse in recepcione omnium qui in hoc negocio recipientur ut testes. [p. 174] Dicti uero IIIIor fratres protestati fuerunt quod sit eis ius saluum ad dicendum in personis [sic] et dicta predictorum testium, dictique domini commissarii responderunt quod, quantum esset de iure, uolebant ad hoc ius eis esse saluum. Nomina uero dictorum testium qui dicta die Sabati, ut predictum est, iurauerunt sunt hec, uidelicet Iohannes de Sciuriaco Senonensis diocesis, et magister Iohannes de Fallegio presbiteri, in seculari habitu existentes, et dicentes se fratres dicti ordinis. Item, fratres Iohannes de Iuuenii, et Iohannes de Capricordio Beluacensis diocesis, portantes habitum et mantellos dicti ordinis. Item, Iohannes Thaiafer et Hugetus de Buris Lingonensis, et Guaufredus Thantan Turonensis, et Iohannes Anglicus Londoniensis diocessium, dicentes se esse fratres dicti ordinis, et habentes barbam ad modum Templariorum, mantellos tamen portabant in manibus, et eos coram dictis dominis commissariis proiecerunt, dicentes quod de cetero nolebant eos portare nec habitum Templi; sed dicti domini commissarii dixerunt eis quod eos non dimiterent ibi, nec de eorum mandato, seu consilio, sed extra facerent quidquid uellent. Item, Nicolaus de Capella, et Iohannes de Bollena Senonensis, Iohannes de Cathalona, Arnulphus de Marnayo, Robertus de Layme et Iohannes de Valle Bruandi Lingonensis, Henricus de Landesi Laudunensis, Galterus de Belna Eduensis, Iohannes de Henesi Beluacensis, Guillelmus de sancto Suppleto Meldensis, P. de Montont Parisiensis, et Girardus de Passagio Metensis diocessium, dicentes se esse Templarios et habebant barbas ad modum Templariorum, excepto dicto G. de Passagio, mantellos tamen ordinis non portabant. Item, magister Radulphus de Praellis iuris peritus Laudunensis diocesis, domini Guizardus de Masiaco et Iohannes de Vassegio milites, et Nicolaus Symonis armiger seculares. Post hec magister R. deposuit ut sequitur. Magister Radulphus de Praellis, diocesis Laudunensis, iuris [p. 175] peritus, aduocatus in curia regia, testis iuratus, secundum formam superius positam, existens in presencia dictorum dominorum commissariorum, uisis et lectis per eum articulis missis eisdem dominis commissariis a sede apostolica, super quibus inquirendum est, requisitus a dictis dominis commissariis quod diceret eis si qua sciebat de contentis in articulis supradictis uel de pendentibus ex eisdem, dixit et deposuit, sub iuramento prestito per eundem, prout sequitur, quod scriptum fuit ad dictamen eiusdem, uidelicet, quod tempore quo morabatur apud Laudunum, quidam Templarius, uocatus frater Geruasius de Beluaco, tunc rector domus Templi de Lauduno, multum familiaris eiusdem magistri Radulphi, dixit eidem magistro Radulpho sepe et sepius et in presencia plurium ita quod per IIIIor uel V uel VI annos ante capcionem Templariorum plusquam centies, quod in ordine Templariorum erat quidam punctus, ita mirabilis et ita precipiebatur cellari, quod idem Geruasius ita cito uellet caput suum amputari quam uellet ipsum punctum per se reuelare, dum tamen sciri posset, quod ipse reuelasset. Dixit eciam, quod eodem modo dixit sibi dictus frater Geruasius, quod eciam in capitulo generali Templariorum, erat quidam punctus adeo secretus, quod si idem magister R. illum punctum uideret, quocumque infortunio, siue eciam Rex Francorum uideret, non obstante metu et pena quibuscumque, ipsum uidentem tenentes capitulum pro posse suo interficerent, neminis quandocumque auctoritati deferentes. Dixit eciam pluries idem frater Geruasius eidem magistro R. quod habebat quemdam librum paruulum, quem bene ostendebat, de statutis sui ordinis, sed alium secretiorem habebat, quem, pro toto mundo, non hostenderet. Rogauit eciam idem Geruasius dictum magistrum R., ut sibi procuraret erga magnos de ordine suo, quod posset accedere ad capitulum generale dicti ordinis, et quod si posset ad dictum capitulum accedere, non dubitabat quin efficeretur tam cito magnus magister in ordine. Et procurato ab eodem magistro R. quod ad dictum capitulum accederet, post eius eggressum, dixit idem [p. 176] magister R. quod uidit ipsum in magna auctoritate, et quod alii magni de ordine et potentes ipsum auctorizabant, sicut predixerat idem frater Geruasius. Requisitus super omnibus aliis articulis supradictis, dixit quod nihil scit, excepto articulo qui loquitur de conpulsione et coactione per carcerem, quam faciebant fratribus suis inobedientibus; dixit quod pluries audiuit ab eodem fratre Geruasio et pluribus aliis quod de alio carcere ita atrosce non audiuerat loqui sicut de carceribus ordinis sui, et quidquid precipiebatur a preceptoribus suis parere tenebatur; qui uero in contrarium resistebat, eidem carceri eciam usque ad mortem inhumaniter ponebatur. Requisitus, qui erant presentes, quando dicta uerba per dictum fratrem Geruasium dicebantur eidem, dixit quod magister Iacobus de Nuliaco, Nicholaus Symonis, Addam de Calandriaco, clerici tunc apud Laudunum commorantes. Requisitus de loco, dixit quod apud Laudunum, aliquando in domibus Templi loci predicti quas tenebat idem frater Geruasius, et aliquando in domo in qua morabatur ibidem magister R. prefatus. Super articulis autem predictis, uisis et lectis per eum, dixit quod nihil aliud sciebat nec audiuerat, ante capcionem fratrum dicti ordinis, quam illud quod supra dixerat. Interrogatus de etate sua, dixit quod erat quadragenarius uel circa. Item requisitus si prece, precio, timore, amore, odio uel temporali comodo deposuit, respondit quod non. Item, eadem die Sabati, in capella prefata, Nicolaus Symonis Domizellus, Senonensis diocesis, prepositus monasterii Fassatensis, litteratus, etatis, ut dixit, XL annorum uel circa, testis iuratus secundum formam suprapositam et requisitus super dictis articulis sibi lectis, respondit sub iuramento suo, quod nihil scit de ueritate dictorum articulorum, sed suspicatur dictam religionem non esse bonam. Requisitus de causa suspicionis, respondit quod sunt XXV anni uel circa, quod Ianotus dictus de Templo auunculus suus uenerat de Aragonia cum fratre Arnulpho de Visinalla milite ordinis predicti, et fuit dicto Iohanni qui nutritus fuerat in dicto ordine Templi persuasum et requisitum pluries quod intraret dictum ordinem, et noluit intrare. Item, ex eo, quia [p. 177] audiuit pluries quod quidam Templarius nomine Geruasius, de quo deposuit magister Radulphus de Praellis, habebat quemdam librum, continentem plura statuta dicti ordinis que uidebantur isti testi satis bona, cui Geruasio [sic] dixit isti testi: Alia sunt statuta in ordine nostro quam sint ista. Et idem frater Geruasius dicebat quasi gemendo quod erant alia puncta in dicto ordine que non auderet alicui reuelare, et si reuellaret, haberet de hoc multum pati. Requisitus ubi hoc audiuit, dixit quod apud Laudunum in domo Templi quam idem Geruasius tenebat. Requisitus quando hoc audiuit, dixit per duos annos uel circa ante capcionem Templariorum. Requisitus de astantibus, dixit quod aliquociens erat solus, quando hoc eis dicebat, et aliquociens erat presens magister Radulphus de Praellis et Iacobus de Nuliaco clerici tunc apud Laudunum commorantes. Item, dixit se suspicari predicta, quia bene sunt IIIIor anni uel circa quod, mortua uxore sua, ipse testis affectans intrare ordinem Templi et habere unam domum dicti ordinis propinquam domui quam tenebat, idem frater Geruasius rogauit ipsum Geruasium, quod procuraret predicta, quia ipse Nicolaus habebat satis de pecunia et esset eis bene, et dictus Geruasius respondit: «Ha! ha! il i auriaye trop à faire.» Requisitus, si plura sciebat super predictis, dixit quod non. Requisitus, si sic deposuit prece, precio, amore, timore, odio uel temporali comodo, dixit quod non. Cumque post hec, eisdem die et loco, datum esset intelligi dictis dominis commissariis, quod frater Iohannes de sancto Benedicto, preceptor de Insulla Bochardi, Turonensis diocesis, producendus in testem in presenti negocio, adeo infirmabatur apud sanctum Glodoaldum quod non poterat coram ipsis dominis presencia et personaliter comparare nec adduci, uoluerunt et ordinauerunt dicti domini commissarii quod, cum de morte ipsius timeretur et esset periculum, reuerendi patres, dicti domini Baiocensis et Lemouicensis episcopi, et dominus Magalonensis archidiaconus, cum duobus uel tribus notariis accederent et iuramentum ab eo reciperent, iuxta formam predictam, et eum examinarent [p. 178] super dictis articulis et eos contingentibus, et eius deposicionem eisdem postmodum reportarent. Acta fuerunt hec predicta die Sabati in predicta capella per dictos dominos commissarios, presentibus me Floriamonte Dondedei, magistris Bernardo Filioli, Guillelmo Radulphi, Nicolao Constanciensi, Bernardo Humbaldi, Hugone Nicolai de Heugubio, Iohanne de Fellinis et Iohanne Boueti notariis huius causse. Post hec, die Lune sequenti, que fuit tercia decima dies mensis Aprilis, dicti domini Baiocensis et Lemouicensis episcopi ac Magalonensis archidiaconus, una nobiscum notariis subscriptis, accesserunt apud sanctum Glodoaldum predictum, ad domum episcopalem dicti loci, in qua dictus frater Iohannes iacebat infirmus, et exposita sibi causa eorum aduentus, idem frater Iohannes, sacrosanctis Euangeliis per eum manu tactis, secundum formam suprapositam, iurauit eis dicere totam, plenam et meram ueritatem quam scit uel credit de dictis articulis a sede apostolica missis et eos contingentibus, non immiscens aliquid falsitatis; quod eciam diceret ueritatem, tam contra ipsum ordinem quam pro ipso ordine, et quod nec prece, nec precio, nec amore, nec timore, nec priuato odio, nec pro comodo temporali quod habuerit uel habeat, uel habere speraret, testimonium dicet. Quo iuramento sic prestito, idem frater Iohannes deposuit ut sequitur: Frater Iohannes de sancto Benedicto, preceptor domus Templi de Insulla Bochardi, Turonensis diocesis, et de eadem diocesi natus, in lecto egritudinis positus, etatis LX annorum uel circa, ut dixit, testis iuratus secundum formam predictam et diligenter interrogatus super articulis a sede apostolica missis super inquisicione facienda contra Templariorum ordinem; et primo super primis articulis in quibus agitur de abnegacione Christi uel Ihesu, etc. usque ad articulum de spuicione super crucem, sibi diligenter expositis, dixit quod ipse fuit receptus bene sunt XL anni uel circa apud Rupellam, diocesis Xantonensis, per fratrem P. de Legione, tunc preceptorem de Rupella, nunc [p. 179] defunctum, qui in eius recepcione dixit sibi quod oportebat eum abnegare Dominum nostrum, non recollens si Ihesum uel Christum uel Crucifixum nominauit, sed dixit ipsi testi quod totum est unum; cui iste testis respondit quod si negaret eum, non negaret corde sed ore, et sic negauit eum ad instigacionem recipientis. Requisitus, an ita fieret communiter in ordine omnibus uel maiori parti, dixit quod multos recepit nec unquam fecit eis hoc fieri neque uidit quod alicui fieret, nisi de se, ut dictum est, neque scit quod alii faciebant, quia non erat, nec credit quod hoc facerent. Requisitus super articulis de spuicione crucis usque ad articulum de cato sibi diligenter expositis, dixit quod dictus frater P. qui eum recepit, dixit sibi quod spueret super quamdam paruam crucem que erat ibi, et ipse ad mandatum eiusdem semel spuit iuxta dictam crucem, non supra, separatus tamen ab aliis per dictum fratrem P. Requisitus, si ita seruabatur communiter in ordine, dixit quod ipse non seruauit nec credit quod hoc ab aliis seruaretur, quia nunquam uidit nisi de se, in recepcione sua. Item, requisitus super articulo cati, dixit se nichil scire. Item, interrogatus super articulo sacramenti altaris et super aliis usque ad articulum, quod magnus Magister poterat absoluere, etc., dixit quod ipse credit et credidit omnia ecclesiastica sacramenta, et credit quod ordo ita credebat, et credit quod sacerdotes ordinis, in missis suis, dicebant uerba per que conficitur corpus Christi. Item, super articulis, an uidelicet Magister et alii preceptores ordinis possent fratres absoluere a peccatis, etc. et super sequentibus usque ad articulum de osculacione, etc. singulariter requisitus, dixit quod nunquam audiuit dici nec credit quod possent, nisi essent sacerdotes, nec aliud scit de illis articulis. Item, super articulis de osculacione, usque ad articulum iuramenti quod ordinem non exirent, etc. singulariter requisitus super quolibet, dixit quod in ore se osculabantur in recepcione, sed de aliis non uidit, nec credit seruari in ordine. Item, requisitus super articulo iuramenti quod ordinem non exirent et aliis usque ad articulum de commixione unius cum altero, singulariter [p. 180] super quolibet requisitus, dixit quod recipientes faciebant illos quos recipiebant iurare in eorum recepcione, quod dictum ordinem non dimitterent, pro meliori uel pro peiori, sine licencia magni Magistri, et quod statim ex quo erant recepti, habebantur pro professis, et quod eorum recepciones communiter fiebant ianuis clausis, et nemine presente nisi esset frater ordinis, et credit quod ex hoc erat et fuit, diu est, suspicio contra ordinem, et credit quod ita seruaretur communiter per totum ordinem, et ita seruauit ipse et uidit seruari a multis aliis. Item, super articulo de commixione et aliis sequentibus usque ad articulum de ydolo, singulariter super quolibet requisitus, respondit quod nunquam audiuit, neque uidit, nec sciuit, nec credit quod tale uicium, in dicto ordine, duceretur nec committeretur. Item, super articulo de ydolis et aliis sequentibus usque ad articulum, De non confitendo nisi sacerdotibus ordinis, singulariter super quolibet requisitus, dixit quod nunquam in uita sua uidit in dicto ordine aliquod ydolum, nec sciuit, nec adorauit, nec audiuit dici ante capcionem eorum, nec credit quod aliquod ydolum esset in eorum ordine, nec capud aliquod ydoli, nec quod aliqua ueneracio ydoli fieret in dicto ordine; dixit tamen quod in eorum recepcione recipiebant quilibet unam cordulam qua_m_ portabant cincta_m_ supra camisias de die et de nocte, et in toto ordine ista seruatur. De aliis uero contenptis in dictis articulis nichil aliud scit seruari in ordine, nec audiuit loqui ante capcionem eorum. Item, requisitus super articulo, quod iniungebatur fratribus, quod non confiterentur nisi fratribus sacerdotibus ordinis, dixit quod inhibebatur fratribus, quod non confiterentur nisi fratribus sacerdotibus ordinis, quamdiu inueniri et haberi possent, addiciens quod sacerdotes sui ordinis habebant priuilegium quod possent absoluere alios fratres a peccatis suis, sicut archiepiscopi uel episcopi habent in subdictis suis. Item, super articulo quod fratres fuerunt negligentes corrigere, etc. aliis sequentibus usque ad articulum de ellemosina, etc. singulariter super quolibet requisitus, dixit quod de contentis in dictis articulis nichil scit, nec credit, nisi quod supra deposuit, nec fuit [p. 181] ultra mare, nec in tam remotis partibus, nisi semel apud Montem Pessulanum, in quodam capitulo generali Templariorum, asserens quod ibi non audiuit aliquid fieri, nec dici, de contentis in dictis articulis. Item, super articulo de ellemosinis et aliis sequentibus usque ad articulum quod dicit, quod tenebant sua capitula clandestine, etc. singulariter super quolibet requisitus, dixit quod immo ellemosine bene fiebant et hospitalitas bene seruabatur in dicto ordine, et ipse bene seruabat in domo quam tenebat, nec unquam audiuit nec sciuit quod contenta in dictis articulis iniungerentur, nec preciperentur, nec dicerentur ab illis de ordine, sed bene credit quod aliqui forenses hoc eis imponebant; ipse tamen bene scit quod iniuste acquirere est peccatum. Item, requisitus super articulo de tenendis capitulis clam et aliis sequentibus usque ad articulum, Item quod hic error uiget et uiguit, etc. singulariter super quolibet requisitus, respondit quod uidit pluries quod capitula tenebantur, aliquando de die, aliquando de nocte; sed quando de die, habebant quandoque religiosum aliquem de extra ordinem eorum, qui predicabat eis, et predicacione completa faciebant illum predicatorem et socium suum et omnes alios, exceptis fratribus sui ordinis, extraire, et clausis hostiis capitulabant et tractabant de agendis suis, et nunquam uidit, nec audiuit, quod tractarentur ibi nisi bona; alia contenta in dictis articulis nunquam uidit, nec sciuit. Item, requisitus super articulo quod magnus Magister et alii magni preceptores possent fratres absoluere, etc., respondit quod iam responderat supra, nec credit quod magnus Magister posset absoluere a peccatis, licet posset temperare disciplinas debitas pro transgressione ordinis; et de aliis contentis usque ad articulum, Item quod quidquid magnus Magister maxime cum conuentu suo faciebat, etc. singulariter super quolibet requisitus, dixit quod nichil scit ultra ea que supra deposuit. Item, requisitus singulariter super illo articulo, Quicquid magnus Magister facit cum conuentu suo, etc. sibi exposito, dixit quod [p. 182] illud quod magnus Magister et conuentus ordinabant ultra mare, bene mandabant obseruari et obseruabatur citra mare, nunquam tamen audiuit quod aliquid erroneum obseruari mandarent. De aliis articulis sequentibus usque ad articulum, Item quod multi fratres de dicto ordine propter feditates, etc. singulariter requisitus, dixit se nihil scire ultra id quod supra deposuit. Item, super articulo, Quod multi fratres de dicto ordine exiuerunt propter feditates, etc. et super aliis usque ad finem singulariter super quolibet requisitus, dixit quod multi dictum ordinem exiuerunt, non propter feditates et errores qui sint in ordine, sed forte propter suos. Item dixit quod multa et grauia scandala sunt exorta contra ordinem ex hiis que sibi imponebantur et generata in cordibus grandium personarum et populorum, sed nescit aliud quam supra deposuit. De confessionibus uero Magistri et aliorum preceptorum magnorum et de confessionibus fratrum plurium, que dicuntur facte in presencia dominorum Pape et cardinalium et in consistorio, nichil scit, nec interfuit, nisi prout audiuit contineri in quadam littera apostolica alias sibi lecta. Actum dicta die Lune, apud sanctum Glodoaldum, in dicta domo episcopali, per dictos dominos Baiocensem et Lemouicensem episcopos et archidiaconum Magalonensem et coram eis, presentibus magistris Bernardo Filioli, Nicolao de Constanciis et Iohanne de Fellinis notariis publicis, ut ipsi postmodum retulerunt. Post que dicti domini Baiocensis et Lemouicensis episcopi ac archidiaconus Magalonensis, de dicto loco de sancto Glodoaldo redeuntes, eadem die, Parisius, ad dictam capellam aule predicte episcopali adherentem, inuenerunt ibidem alios prefatos dominos commissarios congregatos; coram quibus omnibus prefatus dominus Guischardus de Marchiaco, testis supra iuratus, deposuit ut sequitur: Dominus Guischardus de Marziacho miles predictus, iuratus [p. 183] secundum formam supra positam, etatis L annorum et ultra, ut dicebat, expositis sibi sigillatim omnibus articulis suprapositis, et requisitus ut, sub debito iuramenti per eum prestiti, diceret si quid sciebat super eis, respondit se nichil scire super eis, nisi prout sequitur. Nam super XXXº articulo, de osculatione ani, dixit se audiuisse dictam osculacionem, XL anni sunt elapsi, et ex tunc quingentis uicibus ut extimat et ultra in diuersis locis et ab diuersis personis et communiter, et erat de hoc fama publica, quod ille qui recipiebatur osculabatur recipientem in ano uel receptus eum, et ex hoc dicebatur predicta recepcio clandestine fieri et secrete. Interrogatus de locis et personis in quibus et a quibus audiuerat predicta, respondit quod Tholose, Lugduni in patria sua, in multis locis, et Parisius, et in Apulia, et in Aragonia ac aliis diuersis locis a militibus, burgensibus, et aliis quando erant insimul congregati, et fiebat sermo de recepcione fratrum ordinis supradicti, et erant tot a quibus audiuit predicta que communiter dicebantur quod copia quasi inopem eum facit. Item, requisitus quid uocat ipse famam publicam, hic respondit quod illud quod publice reffertur in diuersis locis et a diuersis personis. Interrogatus, si scit unde habuit originem dicta fama, respondit quod non, sed quod erat apud bonos et graues. Item, super XXXVI articulo, de clamdestina recepcione dictorum fratrum, dixit se procurasse quod dominus Hugo de Marchant diocesis Lugdunensis, de parentella sua, qui studuerat longo tempore in legibus, tunc etatis XL annorum uel circiter, fuit receptus in ordine Templi Tholose, et in die recepcionis, idem dominus Guischardus fecit eum militem in magna aula domus Templariorum Tholose, in habitu militis secularis, et postmodum fratres dicti ordinis introduxerunt predictum dominum Hugonem in quadam camera propinqua dicte aule in qua iacebat idem dominus Guichardus, et de camera in quamdam gardarobam, et clauserunt intrinsecus hostia dicte camere, quantum firmius potuerunt, et cortinas quas iidem dominus Guichardus tenebat circa lectum suum mutauerunt ante hostium dicte camere ex parte interiori, ita quod [p. 184] existentes extra cameram non poterant per rimulas hostii respicere intus. Et cum fuissent inclusi cum dicto Hugone per tantum temporis spacium quod existentes extra cameram et expectantes erant ualde tedio affecti, apperuerunt dictam cameram, et adduxerunt dictum Hugonem ad predictum testem, in eadem domo in habitum militum Templi, et dictus Hugo fuit ualde palidus et quasi turbatus et stupefactus; de quo idem testis, ut dixit, fuit plurimum admiratus, quia dictus Hugo fuerat ualde uoluntarius ad ingressum et institerat multum penes dictum testem, quod faceret ipsum fieri militem Templi, et in eadem die priusquam intrasset cameram, dictus Hugo erat ualde letus et fortis et robustus. In crastinum autem predictus Hugo fuit adductus ad domum, quam Tholose inhabitabat dictus testis, et requisiuit eundem Hugonem ad partem, qualiter erat consolatus de ingressu suo predicto, ad quem prius fuerat ita uoluntarius, et quare fuerat ita stupefactus in die precedenti, et adhuc esse uidebatur, et respondit idem Hugo quod nunquam deinceps letus esse posset, nec in concordia [?] cordis, et licet tunc et alias multociens idem testis rogasset instanter eum quod exprimeret sibi causam dicte sue turbacionis et stupefactionis, nunquam sibi uoluit declarare, nec uidit quod ex tunc esset letus, nec quod faceret bonum uultum, licet prius esset ualde letus. Requisitus de tempore quo fuerit predicta, respondit quod erat X anni elapsi uel circa. Requisitus eciam, qui fratres fuerunt presentes in recepcione dicti Hugonis, respondit quod frater Guigo Adhemari miles, preceptor prouincie, qui recepit eum, ut dixit, et frater Oddo Saumanda preceptor domus Templi Tholosane, et quidam frater sacerdos qui seruiebat in capella dicte domus ordinis Templi Tholose, et quidam frater seruiens qui seruiens morabatur cum dicto magistro prouincie, et quidam alii fratres eiusdem ordinis de quorum nominibus dixit se non recordari ad presens. Item, requisitus qui fuerunt presentes quando dictus Hugo dixit sibi uerba predicta, dixit quod nullus qui audire posset eos, quod ipse testis credat. Verumptamen tunc et pluries aliter fecit idem testis requiri dictum Hugonem [p. 185] per dominum Hugonem de Marchiaco canonicum Lugdunensem, fratrem ipsius testis, et per Lanzalotum de Paspretes canonicum Aniciensem, et per alios familiares ipsius testis, fratris Hugonis, eundem fratrem Hugonem, de causa prefatarum suspicionis et turbacionis, quam eis noluit declarare. Item, dixit quod in eadem septimana in qua idem frater Hugo fuit receptus, dictus Lanzalotus significauit ipsi testi quod idem frater Hugo fecerat fieri quoddam sigillum, in cuius circumferencia erat sculptum: SIGILLUM HUGONIS PERDITI, asserens idem Lanzalotus se credere dictum fratrem Hugonem esse quasi desperatum; cum autem idem testis reprehendisset eundem fratrem Hugonem ad suam, propter hoc specialiter aduocatum, presenciam, quia fecerat fieri sigillum predictum, et requisiuisset eum quod traderet sibi dictum sigillum, fecit impressionem in cera rubra, ut sibi uidetur, quam tradidit ipsi testi, sed noluit sibi tradere dictum sigillum, quia idem testis dixerat eidem fratri Hugoni quod sigillum uolebat frangere supradictum. In impressione autem dictum [sic] cere facta a predicto sigillo continebatur, sicut litterati uiri qui legebant litteras ipsius sigilli dicebant eidem testi: Sigillum Hugonis perditi. Et licet idem testis multum reprehendisset prefatum fratrem Hugonem, quia fecerat fieri tale sigillum, et suasisset ei frequenter quod ipsum sigillum frangeret, nequaquam hoc potuit obtinere, nec causam scire quare se perditum uocabat. Item, dixit quod cum idem frater Hugo stetisset, quasi per duos menses, ut arbitratur, in ordine, licet non bene recolat, rediit ad ipsum testem et ad alios eius propinquos, et cum stetisset quasi per annum cum dimedio inter eos, infirmitas arripuit eum in ciuitate Lugduni, in qua infirmitate fuit confessus fratribus Minoribus, quos idem testis fecit uenire ad eum, et receptis ecclesiasticis sacramentis, cum magna deuocione, ut exterius apparebat, diem clausit extremum. Acta fuerunt hec predicta die Lune, in prefata capella, per dictos dominos commissarios, presentibus me Floriamonte Dondedei de Mantua et omnibus aliis notariis supradictis. Post hec in crastinum, scilicet die Martis que fuit XIIII dies [p. 186] Aprilis, idem dominus Guichardus rediit coram prefatis dominis commissariis, absentibus et excusatis dictis dominis Narbonensi et Baiocensi, ut perficeretur eius deposicio, que propter hore tarditatem heri non fuerat completa, et fuit requisitus ab eisdem ex qua causa putabat quod dictus frater Hugo uocaret se perditum, et si credit quod hoc diceret propter perdicionem anime, uel quia relinquerat seculum, respondit: quod modo credit, propter ea que dicuntur contra ordinem Templi, quod se perditum uocaret propter perdicionem anime; nam idem testis, qui erat tunc seneschalcus Tholose, honorifice cum equis et armis et aliis necessariis militauerat eum et collocauerat in dicto ordine, et intendebat in ipso ordine magnificare eum; sed tunc putabat idem testis, ut dicit, quod uocaret se perditum propter austeritates quas ordo et fratres ordinis Templi tunc in uita eorum seruare credebantur. Item, requisitus, si recordabatur per quos litteras sigilli fecerit legi supradictas, respondit quod non, quia multi litterati assistebant sibi. Item, requisitus, si recordabatur de nominibus predictorum fratrum Minorum, respondit quod non, sed erant de conuentu Lugdunensi. Item, super LXXXXVIIII articulo, qui incipit, Item quod non reputabatur, etc., dixit quod mali uicini erant illis qui habebant diuidere territoria cum eis, nescit tamen si ipsi hoc reputabant licitum uel peccatum. Item, super CXIII articulo qui incipit, Item quod quicquid, etc., dixit predictus testis quod dum ipse esset rector Montis Pessulani, pro domino Rege Francie, sunt circiter XVI anni, magister Templi qui nunc est, et frater Hugo de Parauent uisitator tunc dicti ordinis, et alii preceptores fecerunt, ut dicebatur tunc, quasdam ordinaciones circa modum uiuendi et comestionis eorum, et audiuit quod fuerant obseruate; aliud dixit se nescire de contentis in articulo memorato. Item, super CXVIIII articulo, qui incipit, Item quod multi, etc., dixit quod cum filius quidam Mathei de Mura ciuis Lugdunensis, de cuius nomine non recordatur, fuisset receptus ad instanciam ipsius [p. 187] testis et domini Guillelmi Flote et aliorum amicorum eius, in dicto ordine Templi et adductus Parisius infra annum, ut sibi uidetur, rediit Lugdunum et institit penes patrem suum, et pater postea penes ipsum testem, quod collocaret eum in alia religione, alioquin irent ad talem locum quod nunquam reuiderent ipsum; uerumptamen causam propter quam ad aliam religionem transferi uolebat, non potuerunt extorquere ab eo, quod sciat. Fuit tamen translatus ad ordinem Hospitalis sancti Iohannis, infra dictum annum, et postea in dicto ordine Hospitalis obiit. Requisitus de etate predicti Templarii, dixit quod tempore ingressus sui, erat etatis circiter XVI annorum, ut putat. Item, super CXX articulo, qui incipit, Item quod propter, etc., dixit se frequenter audiuisse quod propter nimiam familiaritatem, quam habebat frater Guillelmus de Bello Zocho, tunc Magister maior dicti ordinis, cum Soldano et Saracenis, multa dampna prouenerant Christianis; ipse tamen testis dixit se credere contrarium, quia intellexit quod strenue se gesserat in prelio Aconensi contra Saracenos, et in eo mortuus fuerat. Item, super CXXV articulo, qui incipit, Item quod magnus, et sequentibus, dixit se audiuisse quod Magister et ceteri confessi fuerunt contenta in articulis supradictis; plura dixit se nescire. Requisitus, si deposuerat prece, precio, precepto, amore, hodio uel timore aut comodo temporali habito uel habendo, respondit quod non. Post que, eadem die, Iohannes Taylafer de Gene diocesis Lingonensis, testis supraiuratus, defferens uestes de burello grisso, absque mantello et habitu ordinis Templi, habens barbam rasam, etatis XXV annorum uel circa, ut dixit, uenit ad presenciam dictorum dominorum commissariorum, ut deponeret dictum suum. Requisitus ab eisdem dominis commissariis quot annis steterat in ordine Templi, respondit quod per III annos uel circa, ante capcionem eorum, et quod erat frater seruiens. Requisitus ubi et a quibus fuerat receptus in dicto ordine, respondit quod in dicta [p. 188] diocesi Lingonensi, in domo Templi uocata Mormant, de nouo acquisita, et fuit receptus, ut dixit, a fratre Stephano capellano eiusdem domus, et presentibus VI uel VII fratribus eiusdem ordinis de quorum nominibus non recordatur, quia non uiderat nec nouerat eos, ut dixit, ante diem recepcionis sue, nec post dictam recepcionem remansit ibidem, sed in quadam grangia dicti ordinis que uocatur Bellus Vissus, eiusdem diocesis, et ibi stetit per annum, et postmodum in alia domo Templi uocata Biena, et in ea fuit captus; expositis autem sibi omnibus et singulis articulis, et requisitus per dictos dominos commissarios sigillatim super eis, respondit ut sequitur. Super primo articulo, qui incipit, Primo quod licet, etc., dixit quod ipse in recepcione sua ad mandatum predicti capellani qui recepit eum, abnegauit semel Christum, sed dixit quod dictam abnegacionem fecit ore et non corde; item, dixit quod fuit sibi preceptum ut spueret supra crucem, et quod spuit semel prope ipsam crucem, non supra ipsam crucem, propter reuerenciam crucis; requisitus qualis erat dicta crux, respondit quod lignea, antiqua et depicta. Requisitus, si intullerunt sibi aliquam uim, quando fecit abnegacionem predictam, respondit quod non, sed fuerant sibi comminati quod nisi faceret illa, ponerent ipsum in tali loco quod non uideret pedes nec manus quas haberet; requisitus, si erant ibi presentes aliqui nisi fratres dicti ordinis, respondit quod non; requisitus qua hora fuit receptus, respondit quod circa auroram, et quod in capella, in qua fuit receptus, erant due candelle accensse, ita quod non clare uidebatur in ipsa capella, tamen bene dicernebat ipsam crucem, sed non recordatur quales picture et cuius colloris erant in dicta cruce, quia erat uetusta et deleta; requisitus, si preceperunt sibi quod faceret aliud, nisi quod supra deposuit, respondit quod non. Requisitus cuius etatis erat tunc, respondit quod XX annorum uel circa, et quod subito fecerunt sibi fieri predicta, dicentes quod adhuc plenius informarent eum de punctis ordinis supradicti; requisitus, si postmodum informauerunt eum de aliis punctis dicti ordinis, dixit quod non, quia ad ipsos postea non iuit, nec ad eorum capitulia, licet [p. 189] increparent aliquando ipsum eo quod non ibat. Item, dixit quod non interfuerat recepcioni aliorum fratrum dicti ordinis, credit tamen quod ita recipiantur alii in dicto ordine et eodem modo quo ipse receptus fuit; requisitus de causa credelitatis [sic], dixit quod nescit. Item, super II, III et IIIIº articulis requisitus, dixit se nichil aliud scire quam supra deposuit. Item, super Vº, qui incipit, Item quod dicebant, etc., dixit se nichil scire, et super VI idem, et super VII idem, super VIII idem. Item, super IX, qui incipit, Item quod faciebant, etc., respondit ut supra. Item, super X, XI, XII et XIII articulis requisitus, respondit se audiuisse dici a quodam fratre seruiente dicti ordinis, nato de Lingone, et qui commoratus fuerat apud Mormant et qui erat in itinere eundi ultra mare, ut dicebat, de cuius nomine dixit se non recordari, quod fratres dicti ordinis aliquando conculcabant pedibus crucem et conculcari faciebant; sed nunquam uidit hoc, nec ab eo fieri fecerunt. Requisitus in quo loco et quibus presentibus audiuerat a dicto fratre dici predicta, respondit quod in dicto loco de Belna, et quod soli erant, et quod fuit de die in mane. Requisitus de tempore, dixit quod per annum uel circa ante capcionem eorum; de aliis contentis in dictis IIIIor articulis dixit se nichil aliud scire. Item, requisitus super XIIII et XV articulis, dixit se nichil scire nec audiuisse ante capcionem. Item, super XVI articulo, qui incipit, Item quod non credebant, etc., et super XVII-XXIII articulis, dixit nichil scire nec audiuisse subiungentes quod ipse bene credebat et crediderat omnia sacramenta Ecclesie. Item, super XXIIII articulo, qui incipit, Item quod credebant, etc., et XXV-XXVIIII articulis, respondit se audiuisse referri communiter a fratribus dicti ordinis, de quorum nominibus specialiter recordatur, ut dixit, quod magnus Magister poterat absoluere fratres dicti [p. 190] ordinis a peccatis eorum, et similiter capellani ordinarii poterant hoc facere; de uisitatoribus et aliis nunquam audiuit dici, de aliis contentis in dictis VI articulis, dixit se nichil scire. Item, super XXX articulo, qui incipit, Item quod in recepcione, etc., et XXXI, XXXII et III articulis requisitus, respondit quod recipiens eum, de quo supra deposuit, fuit, in eius recepcione, osculatus eum in ore, in umbilico et retro in renibus supra locum bragalis, et credit quod ita fiebat aliis in dicto ordine. Item, super XXXIIII articulo, qui incipit, Item quod in recepcione, etc., et super XXXV-XXXVIIII articulis requisitus, respondit quod fecerunt ipsum iurare in sua recepcione quod dictum ordinem non exiret, et dixerunt quod pro professo habebatur statim, et fuit facta sua recepcio clandestine, ianuis clausis, nullis presentibus, nisi fratribus dicti ordinis, et credit quod idem fieret et seruaretur in recepcione aliorum fratrum dicti ordinis; dixit eciam se credere et audiuisse a pluribus secularibus quod propter hanc clandestinacionem uehemens suspicio contra dictum ordinem habebatur; a quibus tamen et ubi predicta audiuit dici, dixit non esse certum, audiuerat tamen, ut dixit, ante capcionem eorum. Item, super XL articulo, qui incipit, Item quod fratribus, etc., et super XLI-XLV articulis requisitus, respondit se nichil scire nec audiuisse ante capcionem suam. Item, super XLVI articulo, qui incipit, Item quod ipsi, etc., et super XLVII-LXIV articulis requisitus, respondit quod in die recepcionis sue fuit positum quoddam capud in altari capelle in qua fuit receptus, et fuit sibi dictum quod debebat adhorare dictum capud. Requisitus, si dictum capud erat aureum, argenteum, uel eneum, uel ligneum, uel de osse aut de quo alio erat, respondit se nescire, quia non multum se appropinquabat, apparebat tamen effigies ymaginis faciei humane. Requisitus cuius coloris erat, respondit quod quasi coloris rubei. Requisitus, si erat pictum uel non, dixit se non auertisse. Requisitus, de grossitudine et quantitate dicti capitis, respondit quod erat quasi grossitudinis capitis humani. Requisitus quis fuit ille qui [p. 191] dixit sibi quod debebat adhorare dictum capud, dixit quod ille capellanus qui recepit eum, nec uidit illud capud ab aliquo adhorari, nec scit in cuius ueneracione erat factum, nec nunquam alias uidit illud. Requisitus in qua hora fuit sibi hostensum dictum capud, dixit quod in hora dicte sue recepcionis. Item, dixit quod in dicta sua recepcione, fuit sibi tradita quedam cordulla de filo albo, qua dicebant fuisse cinctum dictum capud, et quod capellanus predictus recipiens eum, precepit sibi quod eam portaret super camisiam suam de die et nocte, sed eam non portauit, ut dixit, sed proiecit eam. Item, dixit se credere quod cum similis cordula tradebatur aliis quando recipiebantur in fratres dicti ordinis et quod eciam dicebatur eis quod debebant adhorare capud, nescit tamen quale capud. De aliis contentis in dictis articulis, dixit se nichil scire. Item, super LXV articulo, qui incipit, Item quod qui nolebant, etc., et super LXVI-LXXII articulis requisitus, respondit quod in die recepcionis sue fuit sibi inhibitum ad recipientem [sic] eum ne modum sue recepcionis alicui non reuelaret, et quod credit quod ita fiebat in recepcione omnium fratrum dicti ordinis, sed non uidit aliis fieri; audiuit tamen dici in ordine a recipiente eum quod si aliquis reuelaret aliis eciam fratribus ipsius ordinis, nisi interfuissent, quod caperentur et in prisione et ferris ponerentur et tenerentur semper; non tamen uidit quod aliqui propter hoc caperentur. Super aliis contentis in dictis articulis dixit nichil aliud scire. Item, super LXXIII articulo, qui incipit, Item quod iniungebantur, etc., et super LXIIII et V articulis requisitus, respondit se nichil scire quid actum fuerit de contentis in dictis articulis. Item, super LXXVI articulo, qui incipit, Item quod non recesserunt, etc., requisitus, respondit se credere uera esse contenta in dicto articulo, eo quod clandestine et celato modo faciebant illa de quibus supra deposuit. Item, super LXXVII articulo, qui incipit, Item quod predicta, etc., et super LXXVIII-XCVI articulis requisitus, respondit se credere uera esse contenta in ipsis articulis, sed non uidit aliter quam [p. 192] supra deposuit, nec aliter scit in presenti. Item, super XCVII articulo: Item quod ellemosine, etc., requisitus, respondit quod in locis et domibus dicti ordinis in quibus ipse fuit conuersatus, fiebant ellemosine et hospitalitas seruabatur; de aliis locis ordinis, dixit se nichil scire, credebat tamen quod plures ex fratribus dicti ordinis libenter dabant ellemosinas. Item, super XCVIII, VIIII et C requisitus, respondit se nichil scire. Item, super CI, qui incipit, Item quod clam consueuerunt, etc., et super CII-CVIII articulis requisitus, respondit se nichil scire, nisi quod supra deposuit. Item, super CVIIII articulo, qui incipit, Item quod magnus Magister, etc., et super CX et XI articulis requisitus, respondit se nichil scire, nisi quod supra deposuit. Item, super CXII, qui incipit, Item quod quidquid, etc., et super CXIII-CXVII articulis requisitus, respondit se audiuisse dici quod illa que fiebant et ordinabantur ultra mare per dictos Magistrum et conuentum dicti ordinis, seruabantur citra mare; alia uero super dictis articulis dixit se nescire, nisi prout supra deposuit. Item, super CXVIII articulo, qui incipit, Item quod multi, etc., requisitus, respondit quod ipse uidit quod plures exiuerunt dictum ordinem, nescit tamen qua de causa; dixit eciam quod displicebat sibi dictus ordo propter feditates et errores de quibus supra deposuit, et quod placuit sibi, quando captus fuit cum aliis, sed non placebat sibi quia tanto tempore in carcere stetit, subiciens quod propter dictam displicenciam ordinis proiecerat nuper et dimiserat mantellum dicti ordinis coram dictis commissariis. Item, super CXIX articulo, qui incipit, Item quod propter, etc., et super CXX-CXXVII qui ultimus est, requisitus, respondit se credere uera esse contenta in ipsis articulis et audiuisse dici ab aliquibus secularium, de quorum nominibus non recordatur, ut dixit, quod predicti errores fuerant diuulgati apud Lugdunum, quando dominus Papa qui tunc est et dominus Rex conuenerunt ibidem. Requisitus quid uocat [p. 193] famam publicam, respondit quod illud quod communiter dicitur. Requisitus, si fuit instructus uel rogatus quod sic deponeret, et si prece, precepto, amore, odio uel comodo temporali sic deposuerat, respondit quod non. Acta fuerunt hec predicta die Martis, in prefata capella, per dictos dominos commissarios, absente domino Narbonensi superius excusato, presentibus me Floriamonte Dondedei et omnibus aliis notariis supra proximo nominatis. Post hec, in crastinum, scilicet die Mercurii sancta, que fuit XV dies mensis Aprilis, Iohannes Anglici de Hinquemeta, Londonensis diocesis, testis supraiuratus, deferens uestes de burello grisso, absque mantello et habitu ordinis Templi predicti, habens barbam rasam, etatis XXXVI annorum uel circa, ut dixit, uenit ad presenciam dictorum dominorum commissariorum, ut deponeret dictum suum; et sciendum quod die Sabati proximo precedenti dictus Iohannes proiecerat et dimiserat dictum mantellum coram predictis dominis commissariis, sicut scriptum est superius in processu. Requisitus autem super singulis articulis supradictis a dominis commissariis antedictis, respondit ut sequitur. Super I-XIII articulis requisitus, respondit quod ipse fuerat receptus in dicto ordine apud Rupellam Xantonensem a fratre Petro de Madit milite dicti ordinis, magistro in Pictauia, et cum imposuisset sibi mantellum supra collum, idem miles ad requisicionem fratris Guillelmi de Leodio, tunc preceptor [sic] de Rupella in cuius seruitio idem testis tunc morabatur, ut dixit idem miles, duxit ipsum testem retro quoddam altare, et precepit sibi quod negaret ter Ihesum et quod spueret super quamdam crucem oblatam ibidem; adiciens se abnegasse Ihesum ad preceptum dicti militis, ter, ore, non corde, et spuisse ter iuxta dictam crucem. Item, dixit quod Raynaldus capellanus ipsius ordinis in dicta domo de Rupella tradidit sibi quamdam cordulam de filo albo et precepit quod de illa cingeret se die ac nocte super camisiam suam, et asseruit idem capellanus, ut dixit idem testis, quod quoddam capud fuerat [p. 194] cinctum predicta cordula, sed nescit quod, nec illud uidit. Item, dixit quod predictus miles, qui eum recepit, osculatus fuit ipsum testem, post ipsam recepcionem, in ore, presentibus fratribus qui adherant recepcioni; postmodum idem miles, cum duxisset eum retro altare, fuit eum osculatus in pectore et inter scapulas in carne nuda. Item, dixit predictum militem tunc precepisse eidem quod supradicta teneret secrete et super hoc recepisse iuramentum ab eo, faciendo ipsum iurare super quendam librum. Requisitus de tempore dicte sue recepcionis et de astantibus, respondit decem annos esse uel circa quod fuerat receptus, et quod fuerant presentes IIII fratres dicti ordinis cum dicto receptore, uidelicet frater Raynaldus predictus, frater Stephanus, tunc clauiger dicti loci, frater Theobaldus Mandies miles, frater Stephanus Picardi carpentrarius dicti loci, quos omnes dixit obiisse preter preceptorem predictum. Requisitus, si sciebat aliquas obseruancias dicti ordinis, respondit quod ieiunabant uel ieiunari debebant VI feria a festo Omnium Sanctorum uel circa usque ad Pascha, et ex tunc qui uolebant et per quemdam Quadragesimam ante Natalem Domini, et dicebant uel dicere debebant, inter diem et noctem pro uiuis et defunctis, LX Pater noster et Aue Maria, et pro singulis horis canonicis diei nouies Pater noster, ut sibi uidetur, et pro singulis horis beate Marie septies Aue Maria, ut sibi uidetur. Requisitus, si ille qui precepit sibi quod abnegaret Ihesum et quod spueret super crucem reddidit sibi aliquam causam uel racionem quare talia faceret, respondit quod dictus miles sibi dixit quod ita seruabatur in ordine, aliam causam nec sibi dixit nec presens testis scit. Item, dixit quod quando fecit abnegacionem et spuicionem predictas et deosculacionem in pectore et in scapulis, nullus erat qui uideret nisi ipse testis et dictus miles eum recipiens, sed osculum horis bene uiderunt alii fratres presentes. Item, requisitus, an hoc uidit in aliis in ordine seruari, dixit quod ipse, per IIIIor annos uel circa post suam recepcionem, uidit in dicta domo Templi de Rupella in quadam camera in fratrem recipi dicti ordinis quemdam qui uocabatur Petrus de [p. 195] Chatenhac Xantonensis diocesis, et fuit receptus per dictum Petrum militem et ductus per eum post imposicionem mantelli in capella retro altare, et secuti fuerunt dictum Petrum ipse testis et frater Raynotus, Stephanus clauiger et Stephanus carpentrarii supradicti, et credit quod predictus recipiens fecit fieri ab ipso recepto, sicut factum fuerat per ipsum testem, sed non poterant uidere iste testis et alii predicti, quia dictus recipiens et receptus erant retro altare. Requisitus, si iste modus seruabatur ubique in ordine tam citra mare quam ultra, dixit quod credit quod sic, sed non uidit nisi illa de quibus supra deposuit; de aliis contentis in predictis articulis, dixit se nichil amplius scire. Item, super XIIII et XV articulis requisitus, respondit quod ita audiuit dici ab aliquibus secularibus ante capcionem eorum, sed nunquam uidit nec interfuit nec a fratribus dicti ordinis dici audiuit, nec recolit de nominibus secularium predictorum. Item, super XVI articulo et aliis sequentibus usque ad XXIIII articulum requisitus, respondit quod ipse credit sacramenta altaris et alia ecclesiastica sacramenta, sed nescit quid alii fratres credebant uel non credebant, nec an sacerdotes dimitebant uerba canonis misse per quod conficitur corpus Christi uel non, sed post capcionem Templariorum audiuit dici a pluribus personis quod sacerdotes ordinis predicti obmitebant aliqua uerba in canone misse, sed nescit an sit uerum uel non; dixit eciam quod ter in anno, uidelicet in festo Pasche, Pentecoste et Natalis Domini, dicti fratres communicabant de manu sacerdotis ordinis sui; de aliis contentis in dictis articulis, dixit se nichil amplius scire. Item, super XXIIII articulo et aliis sequentibus articulis usque ad XXX requisitus, respondit quod audiuit dici pluries a pluribus fratribus ordinis predicti, de quorum nominibus non recolit, ut dixit, quod magnus Magister ordinis poterat committere et precipere capellanis eiusdem ordinis quod absoluerent fratres confitentes peccata sua, sed si non confiterentur non audiuit dici quod possent absoluere; de aliis contentis in dictis articulis, dixit se nichil amplius scire, [p. 196] nisi quod uisitatores et preceptores bene imponebant penas fratribus predicti ordinis, de comedendo ad terram super mantellos suos. Item, super XXXº articulo et aliis sequentibus usque ad XXXIIII requisitus, respondit id quod supra et nichil plus. Item, super XXXIIII articulo et aliis sequentibus usque ad LX requisitus, respondit quod ipse ad mandatum illius qui recepit eum iurauit super quemdam librum quod ipse dictum ordinem non exiret, et credit quod omnes alii qui recipiebantur in dicto ordine idem facerent, et ipse hoc uidit de predicto fratre Petro de Chatenhac quando fuit receptus, et quod statim reputabantur pro professis. Item, dixit quod recepciones dictorum fratrum fiebant clamdestine, scilicet ianuis fortiter clausis, et nullis presentibus nisi fratribus dicti ordinis. Requisitus qualiter scit hoc, respondit quod quia uidit de se fieri et seruari in recepcione sua et dicti fratris P. de Catenhaco, et credit quod eodem modo fiebat et seruabatur in ordine; dixit eciam quod ex clandestina recepcione fuit uehemens suspicio contra dictum ordinem a satis longis temporibus. Item, super XL articulo et aliis sequentibus usque ad XLVI requisitus, respondit quod nunquam audiuit dari illam licenciam, quod unus cum alio posset uel deberet se carnaliter commiscere; immo credit quod esset grauissimum peccatum et facere et pati. Audiuit tamen dici, bene sunt decem anni, quod ultra mare aliqui fratres inter se committebant illud peccatum, non tamen credit quod hoc sit de licencia Magistri nec de statuto ordinis supradicti. Requisitus a quibus hoc audiuit dici, respondit quod a quibusdam secularibus et eciam ab aliquibus fratribus dicti ordinis, qui fuerant et uenerant de ultra mare, de quorum nominibus non recordatur, ut dixit. Item, super XLVI et aliis sequentibus articulis usque ad LXV requisitus, respondit quod ipse nescit nec uidit illud ydolum, nec illud capud, nec audiuit dici quod essent in ordine nisi post capcionem eorum, nec eciam credit nisi quantum et prout supradixit de cordulis; de aliis contentis in dictis articulis, dixit se [non?] amplius scire. Item, super LXV et aliis sequentibus articulis usque ad LXXIII articulum requisitus, respondit quod non uidit nec audiuit aliquem [p. 197] fratrem interfici, nec carceri mancipari, nec male tractari, nec comminaciones fieri nisi predicta faceret; non tamen scit nec audiuit quod aliquis renuerit facere abnegacionem et spuicionem ac deosculaciones predictas per eum recognitas. Item, dixit quod de modo recepcionis sue eciam inter se non loquebantur nec audebant. Interrogatus quare, respondit quod credebat quod pro honore seculi seu pro uerecundia propria. De aliis contentis in dictis articulis, dixit se nichil amplius scire, nisi quod supra deposuit. Item, super LXXIII articulo requisitus, respondit quod capellani ordinis predicti bene prohibebant fratribus ne confiterentur aliis quam presbiteris de ordine Templi, non tamen audiuit quod Magister ordinis uel alii preceptores fecerunt istam inhibicionem. Requisitus a quibus capellanis audiuit fieri istam inhibicionem, dixit quod a capellanis locorum in quibus ipse testis fuit moratus, et credit quod hoc esset de statu ordinis, sed aliter nescit. Cumque propter hore tarditatem, dictus testis non posset perficere dictum suum, dicti domini commissarii ob reuerenciam festiuitatis paschalis, non uolentes dicto negocio quo ad presens ulterius intendere, uoluerunt et concordauerunt quod idem testis ad eos reueniret in eumdem locum, die Iouis post Pascha, ad perficiendum dictum suum. Dictus uero dominus Baiocencis dicens quod ipse de mense uel ultra non posset intendere dicto negocio, cum haberet recedere tam propter concilium prouinciale Rothomagense, quod interim celebrari debebat et cui interesse oportebat, quam propter aliqua alia negocia, excusauit se usque ad regressum suum, uolens quod alii domini commissarii, in dicto negocio, procedant eius absencia non obstante. Acta fuerunt hec in dicta capella per dictos dominos commissarios, predicta die Mercurii, presente me Floriamonte notario et aliis notariis suprascriptis, excepto Guillelmo Radulphi. Post hec, die Iouis post Pascha, que fuit XXIII dies mensis Aprilis, supradicti domini commissarii, excepto domino Baiocensi [p. 198] excusato ut supra, conuenerunt in capella predicta, et reuenit coram eis ad perficiendum deposicionem suam, que propter hore tarditatem non poterat perfici dicta die Mercurii ante Pascha, qua dicta die Mercurii inceperant examinari eundem. Requisitus autem super LXXIIII, V et VI articulis, respondit se credere uera esse contenta in ipsis articulis, quia sic audiuerat dici a fratribus dicti ordinis, et specialiter a dicto preceptore Rupelle qui uiuus est, ut credit; qui autem presentes fuerunt quando audiuit predicta et quo tempore, dixit se non recordari, fuerat tamen ante tempus eorum capcionis eorum fere per bienium, ut credit, et predicta dixit se audiuisse a prefato preceptore in colocutorio domus Templi de Rupella ante portam. Item, super LXXVII et aliis sequentibus usque ad LXXXVIII requisitus, respondit se nichil scire nisi de credulitate, quia credit omnia contenta in dictis articulis esse uera quantum ad ea que confessata sunt per eundem supra in aliis articulis. Item, super LXXXVIII et aliis sequentibus articulis usque ad XCVI requisitus, respondit se credere contenta in ipsis articulis uera esse quoad illa que supra de se confessus est, aliter dixit se nescire nec causam reddere nisi de aditu dici. Item, super XCVI articulo requisitus, respondit se credere quod Magister et uisitatores et preceptores possent punire nolentes facere predicta, non tamen uidit aliquem puniri nec audiuit dici quod aliquis noluerit facere predicta confessata de se; dixit eciam se credere quod nolentes facere illa que ipse confessus est de se fecisse fuissent puniti per eorum superiores; aliter dixit se nescire. Item, super XCVII articulo requisitus, respondit quod in multis domibus Templi fiebant ellemosine et hospitalitas seruabatur, non tamen ita plene et bene sicut debuissent et sicut ordinauerant alii qui bona sua relinquerant ordini pro ipsis ellemosinis faciendis et hospitalitate seruanda. Interrogatus, si ex statuto ordinis fiebant dicte ellemosine, respondit quod in domibus in quibus sunt capelle, sed non in [p. 199] aliis fiebant ellemosine, ter in septimana, ex statuto ordinis, ut credit, et ita uidit obseruari, ut dixit, tempore quo ipse fuit in dicto ordine. Item, dixit se uidisse in domo dicti ordinis, ciuitatis Nannatensis, quod Thomas clauiger dicte domus, frater dicti ordinis, dabat interdum porcis bonum bladum et pauperibus panem de fulfure, licet preceptor dicte domus precepisset dicto clauigero quod faceret debitam ellemosinam, et hoc dixit se audiuisse dum existeret in domo predicta. Item, super XCVIII-C articulis requisitus, respondit se nichil scire, uidit tamen quod per litteras apostolicas multi uexabantur a fratribus dicti ordinis et aliqua extorquebant obtentu dictarum litterarum ab eis, et uidit, ut dixit, quod dominus Guaufredus de sancto Britone, episcopus quondam Xantonensis, fuit conquestus fratri Guaufredo de Vicheyo uisitatori dicti ordinis de fratre Martino preceptore de Epans eiusdem diocesis, quem asserebat idem episcopus extorsisse indebite ab eius subditis ultra quingentas libras, et petebat a dicto uisitatore quod faceret eum cessare a dictis extorsionibus et reddere sic extorta, sed dictus uisitator surda aure pertransiuit et dissimulauit predicta, de quo dictus episcopus fuit ualde turbatus. Interrogatus de tempore quo fuerunt predicta, dixit quod decem anni erant, et quod dictus episcopus parum uixerat post predicta. Requisitus quot annis fuerat ipse testis in ordine Templi antequam predicta audiuisset, respondit quod per quadriennium, de quibus fuerat moratus per duos annos in dicto loco des Enspans ut donatus, sed nondum indutus, et per alios duos in domo de Rupella ut frater dicti ordinis. Requisitus de loco in quo dictus episcopus predicta dixerat dicto uisitatori, respondit quod apud castrum Bernardi Xantonensis diocesis. Item, super CI-CVI articulis requisitus, respondit quod clam consueuerunt tenere sua capitula, eciam excluso predicatore qui aliquando predicabat in dictis capitulis, et se audiuisse dici quod predicta capitula tenebantur circa auroram, sed non interfuerat in dictis capitulis, ut dixit, nec uidit nec audiuit dici quod familiares expellerentur extra claustras domus, non tamen audebant [p. 200] appropinquare ad hostia domus, in quo capitulum tenebatur, et firmabant ita hostia ecclesie uel domus in quibus tenebant capitulum, quod nullus posset intrare, sed non alia hostia domus. De contentis in CV articulo dixit se nichil scire; contenta uero in CVI articulo dixit uera esse. Requisitus, si fuerat in aliqua domo dicti ordinis ubi capitulum teneretur, respondit quod non, postquam fuit receptus in fratrem dicti ordinis, sed ante recepcionem suam, dum erat familiaris dictorum fratrum, fuerat in dicta domo de Rupella, ubi fratres tenebant suum capitulum, et ibi uidit, ut dixit, que supra deposuit de dicta clausura hostiorum. Item, super CVII et CVIII articulis requisitus, respondit se nichil scire de Magistro quod absolueret uel absoluere posset, sed fratres presbiteri dicti ordinis predictas absoluciones faciebant. Item, super CVIIII et CX articulis requisitus, respondit se nichil scire. Item, super CXI articulo requisitus, respondit se nichil scire, nisi de presbiteris prout supra deposuit. Item, super CXII et XIII articulis requisitus, respondit se credere contenta in dictis articulis esse uera. Requisitus de causa, respondit quod sic audiuerat dici a fratribus dicti ordinis. Item, super CXIIII articulo requisitus, respondit se credere quod longo tempore durauerunt in dicto ordine dicti errores confessati per eum, et se audiuisse dici a fratribus dicti ordinis quod in dicto ordine erant aliqua que indulgebant corectione et indiguerant, triginta anni erant elapsi; de tempore tamen, loco et personis et a quibus audiuit predicta, respondit se non recordari. Item, super CXV, XVI et XVII articulis requisitus, respondit se credere uera esse contenta in ipsis articulis, nec uidit, ut dixit, aliquam emendacionem in erroribus supra confessatis per eum. Item, super CXVIII articulo requisitus, respondit quod multi exierant dictum ordinem, nescit tamen ex qua causa, et quod ipse testis exiuisset dictum ordinem VII anni sunt elapsi, et credit eciam quod quingenti alii et ultra fecissent idem ante eorum capcionem per aliqua [p. 201] tempora, nisi ob timorem ordinis retracti fuissent. Requisitus ex qua causa ipse exiuisset ordinem predictum, dixit quod propter abominacionem dictorum errorum per eum confessatorum. Item, super CXVIIII articulo requisitus, respondit se nichil scire, nisi de auditu dici post tempus capcionis eorum. Item, super CXX, XXI, II, III articulis requisitus, respondit quod inter fratres dicti ordinis erant noti et manifesti errores, de quibus ipse supra deposuit, et erat fama publica inter eos dictos errores uigere in ordine supradicto, nescit tamen, ut dixit, quod extra ordinem ante capcionem eorum esset fama predicta. Requisitus quid uocat hic famam publicam, respondit quod illud quod communiter sciebatur inter fratres dicti ordinis. Item, super CXXIIII, XXV, XXVI et XXVII articulis requisitus, respondit se credere esse uera contenta in eis. Requisitus quare credit, respondit quia hoc audiuerat legi in litteris bullatis in presencia officialis Pictauensis. Requisitus, si sic deposuit prece, precio, precepto, timore, odio uel amore, aut aliquo comodo temporali, doctus uel instructus, respondit quod non. Conpleta uero et perfecta deposicione dicti Iohannis Anglici, eadem die Iouis, ut premititur, uenerunt in predicta capella predicti fratres P. de Bononia, R. de Pruino presbiteri, Guillelmus de Chambonent et Bertrandus de Sartigiis milites, coram dominis commissariis supradictis, et exhibuerunt eisdem, ad defensionem dicti ordinis, quamdam cedulam quam idem frater P. de Bononia legit ibidem, cuius tenor talis est: Coram uobis reuerendis patribus, etc., proponunt et dicunt frater Petrus et frater Raynaldus presbiteri, frater Bertrandus et frater Guillelmus milites de ordine Templi, nomine suo et omnium fratrum eiusdem ordinis, sibi adherentium, quod processus habitus contra ipsos rapidus, uiolentus, repens, inicus et iniustus fuit, nullam omnino iusticiam, sed totam iniuriam, uiolenciam grauissimam et errorem intollerabilem continens; quia nullo seruato iuris ordine, uel rigore, immo [p. 202] cum exterminato furore subito capti fuerunt omnes fratres eiusdem ordinis in regno Francie, et tamquam oues ad occisionem ducti, subito bonis et rebus suis omnibus spoliati, diris carceribus mancipati, et per diuersa et uaria genera tormentorum, ex quibus multi et multi fuerunt mortui, multi perpetuo debilitati, et multi ad tempus, cohacti fuerunt mentiri contra se ipsos et ordinem suum, et per predictas capciones, spoliaciones, uiolencias et tormenta, sublatum fuit eis totaliter liberum arbitrium, quod est quicquid boni potest homo habere: unde qui caret libero arbitrio, caret omni bono, sciencia, memoria et intellectu. Ergo quicquid dicat in tali statu, nec sibi, nec ordini suo preiudicare debet uel potest. Quare protestantur, et dicunt quod si quid testificentur uel dicant aliqui fratres Templi contra religionem suam, uel contra se ipsos, non preiudicet religioni predicte uel sibi. Item, quod, ut facilius et melius possent induci fratres predicti ad menciendum et testificandum contra se ipsos et ordinem, dabantur eis littere cum bulla domini Regis pendenti, de conseruacione membrorum et uite, ac libertatis, ac omni pena, et diligenter cauebatur eisdem de bona prouisione et magnis redditibus sibi dandis annuatim in uita ipsorum, predicendo semper eis quod ordo Templi erat condempnatus omnino. Unde quecumque contra dictum ordinem fratres Templi dixerint, corupti sunt ex causis predictis. Nam omnia predicta sunt ita publica et notoria, quod nulla possunt tergiuersacione celari. Quare protestantur quod non preiudicet religioni predicte, cum hec omnia sint parati, et se offerant incontinenti probare. Item, quod omnes bone presumpciones faciunt pro ordine Templi, contra quas probaciones in contrarium recipi non deberent; primo, quia nullus debet credi tam fatuus uel insanus, qui in perdicione anime sue religionem intraret uel perseueraret. Item, quia multi nobiles et potentes diuersarum patriarum et terrarum, quorum aliqui ualde antiqui, et in seculo uiri multi famosi, honeste persone, ac de magnis generibus oriundi, qui, zelo accensi fidei orthodoxe, professi fuerunt in ordine Templi, perseuerantes in [p. 203] eo usque ad finem uite sue. Unde si tales et tanti uiri quicquam inhonestum sciuissent, uidissent uel audiuissent in ordine Templi, et maxime tam detestandas iniurias et blasfemias nominis Ihesu Christi, reclamassent omnino, et ea omnia ad noticiam tocius seculi deuoluissent. Item, petunt predicti fratres R. P. G. B., nomine quo supra, ut eis exhiberi faciatis copiam commissionis uestre, et copiam omnium articulorum super quibus habetis inquirere contra religionem predictam. Item, petunt, nomine suo et predictorum fratrum omnium sibi adherencium, et adherere uolencium, nunc et in futurum, et supplicant habere in scriptis nomina omnium testium iuratorum et iurandorum, et protestantur se uelle dicere contra personas eorum et dicta sua, loco et tempore. Item, petunt et supplicant quod testes deponentes, post deposicionem suam, separentur ab illis qui non deposuerint, ita quod eis loqui non ualeant. Item, supplicant et petunt quod, inmediate ante deposiciones, uel post, iurent quod neminem informabunt, uel subornabunt, uel eorum testimonia secreta, uel dicta reuellabunt uerbo, signo, litteris aut nunciis; et quidquid dictum fuerit in ipsa examinacione, per uos uel per alios circumstantes, secretum tenebunt, quoniam ex predictis, si contrarium fieret, posset pericullum et scandalum eminere. Item, supplicant et petunt ut dicatis cuilibet testium, ante deposicionem suam, quod dicat secure ueritatem, quia quicquid dixerit secretum erit, et nemini reuelabitur, donec peruenerit ad noticiam summi Pontificis. Item, petunt et supplicant quod queratur, ab illis omnibus qui custodierunt et custodiunt fratres Templi, et eorum sociis ac seruitoribus, in quorum custodia multi fratres mortui fuerunt, qualiter decesserunt fratres predicti, et quale testimonium de ordine Templi dixerunt, circa obitum eorum, et maxime illi qui dicebantur reconciliati. Item, quod queratur, ab omnibus fratribus qui dixerunt se nolle [p. 204] defendere religionem, nec uenire uoluerunt, dicentes se nichil uelle dicere pro uel contra, quare hoc faciant, et iurati respondere cogantur, cum ita sciant ueritatem religionis sicut et alii fratres. Hec omnia dicunt et petunt, protestantes de suis responsionibus et racionibus ut supra. Item, notificant reuerende paternitati uestre fratres predicti quod frater Addam de Valincuria, nobilis miles, qui longo tempore fuerat frater ordinis Templi, uolens arciorem religionem intrare, licenciam peciit et intrauit ordinem Caturisiensem, in quo modico tempore perseuerans, supplicauit, cum instancia longa precum, reddire ad ordinem Templi; qui receptus fuit, salua ordinis disciplina, quia nudus cum femoralibus tantum, a porta exteriori usque ad capitulum, presentibus pluribus nobilibus, consanguineis et amicis suis, coram fratribus omnibus uenit; et flexis genibus coram preceptore, qui celebrabat capitulum, misericordiam peciit, et quesiuit iterum, cum lacrimis, se admitti in consortium fratrum; fecit penitenciam solempnem per annum et diem, comedendo in terra omnes sextas ferias illius anni, ieiunando in pane et aqua singulis diebus dominicis, accedens nudus ad altare in missarum solempniis, recipiendo de manu presbiteri disciplinam; et postea recuperauit habitum et consortium fratrum, secundum statuta religionis; unde cum dictus frater Addam sit Parisius, nec uenerit ad defensionem ordinis religionis, petunt et supplicant quod ipsum coram uobis uenire personaliter faciatis, et iurare ac deponere ueritatem de statu religionis et de omnibus supradictis; quia non est uerissimille talem uirum, in opprobrium anime et corporis uituperium, tantam penitenciam peregisse, si religio malla esset; nam omnes apostatantes ab ordine Templi oportebat similem agere penitenciam, ante quam possent in fratrum admitti consorcium. Qua cedula lecta et tradita, ut premissum est, dicti domini commissarii preceperunt nobis notariis infra scriptis, quod faceremus eisdem quatuor fratribus copiam de commissione et articulis supradictis. Acta fuerunt hec predicta die Iouis, in prefata capella, per [p. 205] dictos dominos commissarios, presentibus me Floriamonte Dondedei, Guillelmo Radulphi et omnibus aliis notariis supra scriptis. Post hec, die Veneris sequenti, que fuit XXIV dies mensis Aprilis, conuenerunt in dicta capella dicti domini commissarii, excepto domino Baiocensi, ut supradictum est, excusato, et uenit ibidem coram eis, ut deponeret dictum suum, Huguetus de Buris, Lingonensis diocesis, testis supra iuratus, et non deferebat habitum ordinis Templi, sed deferebat super tunicale de burello grisso et tunicam de panno liuido, habens barbam rasam, mantellum autem nuper abiecerat coram predictis dominis commissariis una cum duobus testibus supra examinatis, et Guaufredus de Tentan [?] qui omnes quatuor morabantur in uno loco capti, requisitus quanto tempore fuerat in dicto ordine Templi, et ubi, a quo et qualiter receptus, respondit quod ante capcionem eorum fuerat per trienium, et fuerat receptus in domo ordinis uocata Fontanetos, Lingonensis diocesis, a fratre P. de Buris, fratre seruiente preceptore dicte domus, quem dixit nunc uita finitum esse, adiciens dictum fratrem P., qui recepit eum in quadam capella dicte domus, cum idem testis exuisset sibi omnes uestes quas deferebat, exceptis camisia et bracis, tradidisse sibi uestes ordinis et mantellum; et quod inmediate fuit osculatus eundem testem, primo in ore, secundo in umbilico, tertio in spina dorsi, supra locum quo defertur bracale, dicens quod idem frater P. leuauit uestes ipsi testi ante et retro, quando fuit eum osculatus in umbilico et in spina dorsi predictis. Item, dixit quod, post premissa, incontinenti idem frater P. attulit quamdam crucem, et precepit eidem testi quod spueret super dictam crucem, et eam conculcaret pedibus, et quod abnegaret ter Ihesum; et cum ipse testis de dictis osculis umbilici et spine dorsi, et de talibus preceptis miraretur, ut dixit, et reluctaretur se facturum quod dictus frater P. precipiebat eidem, idem frater P. dixit quod oportebat eum facere supradicta, quia hoc erat de punctis ordinis Templi, et, [p. 206] nisi faceret predicta, sciebant bene quod erant facturi de eo; et tunc frater Guillelmus de Buris, presbiter dicti ordinis, frater carnalis ipsius testis, nunc defunctus, qui presens erat, ut dixit, in dicta recepcione, et nullus alius, dixit ipsi testi quod faceret supradicta; quibus auditis, ipse testis negauit Ihesum ter, ut dixit, ore, non corde, et spuit iuxta crucem semel, non tamen conculcauit eam pedibus. Item, dixit quod, inmediate post predicta, dictus frater P. extraxit de quoddam armario dicte capelle quoddam capud et posuit supra altare, et cum quadam cordula circumduxit dictum capud, tradens illam cordulam ipsi testi, et precipiens ut ea continuo supra camisiam cingeret; sed tamen dixit quod non portauit eam. Item, dixit eundem fratrem P., post premissa, precepisse eidem testi quod ex tunc non intraret aliquam ecclesiam, quando matrimonium solempnizaretur in ea. Item, dixit eundem fratrem P. inhibuisse eidem testi quod non confiteretur nisi fratribus presbyteris dicti ordinis. Item, dixit eundem fratrem P. dixisse eidem testi quod adhuc alio tempore diceret sibi alia, sed tunc nihil aliud dixit uel precepit ipsi testi quam supra deposuerit, excepto hoc quod non intraret domum aliquam in qua iaceret mulier cum puerperio. Interrogatus, si dictus preceptor dixit sibi aliqua persuasoria propter que uideretur esse utille uel necessarium facere seruare illa que supra deposuit, respondit quod non, nisi quia predicta erant de punctis ordinis. Interrogatus per que uerba negauerat Ihesum, respondit quod per hec uerba: _Ie reney Dieu, ie reney Dieu, ie reney Dieu_. Interrogatus, si predicta omnia fuerunt facta in eodem loco, respondit quod sic et in eadem capella, ante altare, post auroram, sine reducione ad alium locum. Interrogatus, si erat in dicta capella luminaria tunc, respondit quod non; sed bene uidebat, quia dies illucescebat, ita quod bene discernebat dictam crucem. Interrogatus de quo erat dicta crux, respondit quod de ligno, et erat depicta cum imagine Crucifixi, magnitudinis quasi dimidii cubiti. Interrogatus de dicto capite quale erat, respondit quod [p. 207] non erat ligneum, sed uidebatur argenteum, uel cupreum, uel aureum; et erat ad instar capitis humani, cum facie et cum longa barba quasi cana. Interrogatus cuius erat dictum capud, respondit se nescire nec uidisse postmodum dictum capud, quia non fuit, ut dixit, ex tunc in dicta domo nisi duobus diebus, et dictus preceptor, facta dicta recepcione, reposuit ipsum capud in predicto armario. Interrogatus qualis erat dicta cordula, respondit quod de filo albo gracili, longitudinis talis quod homo poterat inde cingi. Interrogatus quare non cingit dictam cordulam, ex quo fecerat alia grauiora que fuerant sibi precepta, respondit quod non curauit; requisitus quare non curauit, respondit quia credebat esse peccatum, quia uiderat eam cingi dictum capud, quod capud non credebat significare bonum, ut dixit. Requisitus, si alias fuerat examinatus in negocio Templariorum, respondit quod sic ab archiepiscopo Turonensi. Requisitus quot annorum erat quando intrauit dictum ordinem, respondit quod XXVII annorum, uel circa. Post hec fuerunt lecti ipsi testi et uulgarizati omnes et singuli articuli supradicti, et requisitus singulariter super eis, respondit ut sequitur. Super primis IIIIor articulis, de abnegacione Christi et aliorum in eis contentorum requisitus, respondit se nichil scire; credit tamen quod ita seruaretur in aliis, sicut deposuit supra, seruatum fuisse in recepcione sua; nunquam tamen interfuit, ut dixit, recepcioni alicuius alterius fratris. Item, super V articulo, de dogmatizatione quod Christus non esset uerus Deus, et III sequentibus requisitus, respondit se nichil scire, nec credere quod predicta dogmatizarentur uel dicerentur illis qui recipiebantur in ordine supradicto, quia non fuerat sibi dicta in recepcione sua nec alias audiuerat loqui. Item, requisitus super VIIII, de spuicione et conculcacione crucis, et super aliis V sequentibus, respondit se nichil scire nec credere quod alii facerent, nisi quod supra deposuit factum fuisse in recepcione sua. Item, requisitus super XIIII, de adoratione cati, et sequenti, [p. 208] respondit se nichil scire nec audiuisse dici. Item, requisitus super XVI, Quod non credebant sacramentum altaris, et aliis VII sequentibus, respondit quod ipse bene credebat dictum sacramentum et alia sacramenta Ecclesie, et se credere quod alii fratres eiusdem ordinis crederent eodem modo. Item dixit se credere quod sacerdotes ordinis dicebant bene uerba per que conficitur corpus Christi, quia faciebant similitudines et signa; extra nec audiuit, ut dixit, quod contrarium iniungeretur sacerdotibus dicti ordinis uel fieret in dicto ordine; posset tamen esse, ut dixit, quod aliqui fratres dicti ordinis essent mali. Item, requisitus supra XXIIII, Quod magnus Magister posset absoluere a peccatis, et aliis V sequentibus, respondit se audiuisse ab aliquibus fratribus eiusdem ordinis, de quorum nominibus non recordatur, in domo ordinis uocata a Siure diocesis Cabilonensis, quod Magister eorum maior poterat absoluere a peccatis fratres dicti ordinis, quod tamen ipse testis nunquam credidit, sicut dixit; quod autem uisitator uel preceptores possent absoluere, respondit se nunquam audiuisse nec plura scire de contentis in articulis memoratis. Item, requisitus super XXX, de osculationibus oris, etc., et III sequentibus, respondit se nichil aliud scire quam supra deposuit de se ipso, credit tamen, ut dixit, quod idem fieret in ordine in aliis fratribus quod deposuit de se ipso. Item, requisitus super XXXIIII, de iuramento quod ordinem non exirent, etc., et super sequenti, quod statim pro professis haberentur, respondit se credere uera esse contenta in ipsis duobus articulis, quia ille qui recepit eum fecit eum iurare in recepcione sua super quendam paruum librum quod dictum ordinem non exiret, et dixit quod pro professo habebatur, subiciens quod ipse testis exiuisset dictum ordinem, si ausus fuisset. Item, requisitus super XXXVI et sequenti, de clamdestina recepcione, respondit se credere uera esse contenta in dictis articulis, quia eius recepcio fuit facta clamdestine, ianuis clausis, nullis [p. 209] presentibus nisi receptore et ipso recepto et fratre suo prenominato. Item, requisitus super XXXVIII et XXXIX, de suspicione, respondit se audiuisse pluries ante eorum capcionem postquam fuit frater dicti ordinis a quibusdam gentibus uille de Siureyo de quarum gencium nominibus dixit se non recordari, quod suspicio erat contra dictum ordinem, quia faciebant receptiones clamdestinas, et credit quod longis temporibus fuerat dicta suspicio habita ab aliquibus gentibus, sed non communiter ab omnibus. Item, requisitus super XL et aliis quinque sequentibus, de commixione carnali, etc., respondit se nunquam audiuisse dici, nec sciuisse, nec credere uera esse contenta in ipsis articulis. Item, requisitus super XLVI et aliis XI sequentibus, de adoracione ydoli, respondit se nichil scire, nec unquam audiuisse dici, nec credere nisi quod supra deposuit de capite sibi hostenso in recepcione sua. Item, requisitus super LVIII et aliis VI sequentibus, de cordulis, respondit se credere uera esse contenta in ipsis articulis, propter illa que de dicta cordula deposuit de se ipso, aliter dixit se nescire. Item, requisitus super LXV et aliis VII sequentibus, de punitione illorum qui nolebant facere predicta, respondit se nunquam audiuisse quod aliquis fuerit interfectus uel incarceratus propter predicta; audiuit tamen dici a quibusdam fratribus dicti ordinis, de quorum nominibus dixit se non recordari, quod si aliquis noluisset facere predicta confessata per eum, fuisset incarceratus, et quod predicta fuerant sibi dicta per illum qui recepit eundem in receptione sua. Item, dixit eidem fuisse iniunctum in recepcione sua per sacramentum et sub pena carceris quod modum receptionis sue non reuellaret aliis, et credit quod idem preceperetur aliis. Alia dixit se nescire de contemptis in articulis memoratis. Item, requisitus super LXXIII, respondit sibi fuisse iniunctum in recepcione sua ab illo qui eum recepit quod non confiteretur nisi sacerdotibus ordinis, non tamen seruauit dictum preceptum, ut dixit; immo infra mensem a recepcione sua fuit confessus supradictos [p. 210] errores confessatos per eum domino Hugoni de Monte Belleti capellano seculari deseruienti in ecclesia parochiali dicte uille de Monte Belleti, nescit tamen si dictus Hugo capellanus sit nunc uiuus uel mortuus, dixit tamen quod iuuenis erat subiciens eundem presbiterum absoluisse dictum testem a predictis peccatis et aliis confessatis per eum, et imposuisse sibi penitenciam quod incederet sine camisia VI feria et ieiunaret in pane et aqua uigillias beate Marie per unum annum, non tamen reuelauit alicui fratri dicti ordinis, ut dixit, quod fuisset confessus presbitero supradicto; dixit eciam quod alia peccata sua fuerat confessus fratribus capellanis eiusdem ordinis et specialiter fratri Petro de Siure capellano dicti ordinis, sed in dicta confessione non fecit mencionem, ut dixit, de erroribus supra confessatis per eum. Item, requisitus super LXXIIII, V et VI articulis, respondit quod eidem uidebatur fratres dicti ordinis fuisse negligentes, quia non correxerunt nec denunciauerunt Ecclesie dictos errores confessatos per eum, nec recesserunt ab eis cum bene habuerint facultatem. Item, requisitus super LXXVII articulo, quod predicta abnegacio fiebat ultra mare, etc., et aliis XVIIII sequentibus, usque ad articulum: Item quod ellemosine, etc., respondit se nichil aliud scire nisi quod supra deposuit de modo recepcionis sue et de se ipso. Item, requisitus super XCVII, respondit se uidisse in locis ordinis in quibus fuit conuersatus, et specialiter in loco uocato Mormant Lingonensis diocesis, quod elemosine fiebant in dicto ordine conuenienter ter in septimana, et dabantur singulis pauperibus medietas unius miche de bono pane, et hospitalitas seruabatur ibidem. Item, requisitus super XCVIII, VIIII et C articulis, respondit se nichil scire, nec audiuisse dici quod non reputaretur peccatum in ordine per fas uel nephas acquirere, et quod hoc non haberetur pro peccato, uel degerare propter premissa. Item, requisitus super CI, II, III, IIII, V et VI, de clamdestina receptione et aliis in ipsis articulis contemptis, respondit se nichil aliud scire quam supra deposuit de recepcione sua, quia nunquam [p. 211] interfuerat capitulis nec recepcionibus aliorum. Item, requisitus super CVII et VIII articulis, respondit se audiuisse dici, in dicto ordine, a fratribus eiusdem ordinis, quod Magister magnus poterat absoluere fratres dicti ordinis a peccatis eorum, sed non audiuit dici quod posset absoluere a peccatis non confessatis. Requisitus a quibus audiuit dici quod dictus Magister posset absoluere a peccatis, respondit quod a quodam fratre dicti ordinis uiatore, de cuius nomine non recordatur, fratre seruiente transeunte per dictum locum de Siure per bienium ante capcionem eorum, sed nulli alii erant presentes quando audiuit predicta. Item, requisitus super CVIII et X, respondit se nichil scire si Magister magnus fuit confessus predictos errores, uel non. Item, requisitus super CXI articulo, respondit se nichil scire nisi quantum supra deposuit. Item, requisitus super CXII et XIII articulis, respondit se credere quod illa que statuuntur per magnum Magistrum cum conuentu seruantur et seruari debent in ordine. Item, requisitus super CXIIII, XV, XVI et XVII articulis, respondit se nichil scire quando dicti errores fuerunt introducti, et an a tempore introductionis dictorum errorum potuerunt renouari, uel non, omnes fratres uel due partes dicti ordinis; credit tamen quod negligentes fuerunt de non denonciando Ecclesie et de non recedendo a dicta obseruancia errorum, cum facultatem haberent. Item, requisitus super CXVIII, respondit se nescire quod aliqui exiuerunt dictum ordinem propter eius feditatem, nec credit quod aliquis fuisset ausus exire propter dictam causam et propter pericullum quod sibi poterat imminere. Item, requisitus super CXVIIII, XX, I, II et III articulis, respondit se nichil scire; credit tamen quod de erroribus supra per eum confessatis sit fama publica in ordine, sed non extra. Requisitus quid uocat hic fama publica, respondit quod illud quod communiter fertur. Item, requisitus super CXXIIII, V, VI et VII articulis, [p. 212] respondit se audiuisse referri quod Magister et multi alii fratres dicti ordinis recognouerunt multos ex dictis erroribus coram dominis cardinalibus et aliis, tamen nescit quos errores. Requisitus si prece uel precio, precepto, timore, odio uel amore, uel aliquo comodo temporali doctus uel instructus sic deposuit, dixit quod non. Et dicti domini commissarii inhibuerunt eidem sub iuramento suo ut dictam deposicionem suam alicui non reuellaret. Acta fuerunt hec predicta die Veneris in dicta capella per dictos dominos commissarios, presentibus me Floriamonte Dondedei et aliis notariis suprascriptis. Post hec, die Lune sequenti post octauas Pasche, que fuit XXVII mensis Aprilis, conuenerunt in dicta capella predicti domini commissarii, exceptis dominis archiepiscopo Narbonensi et Baiocensi episcopo ut supra excusatis, et uenit ibidem coram eis ad deponendum dictum suum Gerardus de Pasagio Metensis diocesis, testis supra iuratus, non defferens habitum ordinis Templi, sed deferebat quoddam supertunicale de malbreto liuido et rubeo cum tunica eiusdem panni, habens barbam rasam et capud tonsum, etatis, ut dixit, L annorum, et requisitus si fuerat alias examinatus in facto Templariorum, respondit quod sic per fratres Predicatores et per episcopum Cabillonensem et per uicarium episcopi Tullensis, sed non fuerat coram domino Papa, ut dixit. Lectis autem et expositis eidem omnibus et singulis articulis, respondit ut sequitur: Super primo articulo deposuit quod quando ipse fuit receptus in ordine Templi, receptor fecerat eum uouere castitatem et quod uiueret sine proprio et quod teneret et seruaret bona statuta et puncta ordinis facta et facienda per superiores eorum, adiciens quod si ipse uel alius frater dicti ordinis fuisset inuentus in aliqua domo clausa cum muliere aliqua, quod perdidisset mantellum et fuisset positus in carcere, et si inuentus fuisset habere proprium super se uel circa se sine commenda superiore, perdidisset eciam mantellum et fuisset punitus et si in morte [p. 213] inuentus fuisset habere proprium, caruisset ecclesiastica sepultura. Item, dixit quod, post predictum iuramentum per eum prestitum, fuit eidem ostensa quedam crux lignea et petitum ab eo si credebat quod hoc esset Deus, et cum ipse respondisset quod erat ymago crucifixi, fuit ei dictum quod non crederet hoc, immo erat quoddam frustrum ligni et Dominus noster erat in celis. Item, dixit quod post premissa fuit sibi preceptum quod spueret super dictam crucem et pedibus conculcaret eandem, et ipse spuit super eam, sed tamen noluit eam conculcare, nisi pedem crucis, propter eius reuerenciam. Item, dixit quod post premissa duo fratres astantes leuauerunt retro uestes illius qui receperat eum et ipse testis fuit osculatus dictum recipientem in spina sua in spacio quod est inter bragale et zonam. Item, dixit quod post premissa docuerunt eum puncta religionis, et preceperunt ei quod diceret quinquies Pater noster in mane pro mortuis et tantundem pro uiuis et LX pro oris diei, et quod [pro] quolibet fratre quem audebant obiisse quinquies. Item, dixit quod preceperunt eidem et fecerunt ipsum iurare quod non exiret clausuram domus nisi per rectam portam, quia si contrarium faceret, perderet habitum et poneretur in carcere. Item, dixit quod preceperunt eidem quod faceret ieiunia que consueta erant fieri in ordine. Requisitus si fecerunt eum iurare, uel ei preceperunt nisi illa de quibus supra deposuit, uel si instruxerunt eum nisi in hiis que dicta sunt per eum in dicta sua recepcione, respondit quod non. Requisitus de tempore et loco recepcionis sue et de nominibus recipiencium et astancium, respondit quod fuerat receptus sunt XVII anni, in Cipro, circa festum natiuitatis beati Iohannis, a fratre Baudoino de Ardan milite, preceptore domus Templi, ciuitatis Nicociensis, in ecclesia dicte domus, presentibus fratre Roberto laboratore et fratre Iohanne clauigero eiusdem domus clerico, de quorum cognominibus dixit se non recordari; pluries eciam dixit non [p. 214] fuisse in sua recepcione predicta. Requisitus qua hora receptus fuerat, respondit quod de die in mane ante missam. Requisitus in quo loco dicte ecclesie fuerat receptus, respondit quod ante altare et in eodem loco dixit fuisse acta omnia que supra deposuit, presentibus fratribus supradictis. Requisitus si duxerant eum ad alium locum in dicta sua recepcione, respondit quod non. Requisitus in quibus uestibus intrauerat dictam ecclesiam quando eum receperunt, respondit quod in uestibus radiatis quas exuit retro altare et eciam supercamisiam et femorales, et eciam caligas et sutulares, uidentibus fratribus memoratis, et postmodum induit alias uestes nouas de camelino, et mutauit aliam camisiam, bragas, caligas et sutulares. Requisitus si aliqua uerba persuasoria dixerunt sibi propter que deberet facere illa que supra deposuit et quod ex hoc assequeretur aliquam utilitatem anime uel corporis, respondit quod non, sed preceperunt quod faceret supradicta. Requisitus quis preceperat sibi supradicta, respondit quod dictus miles qui receperat eum. Requisitus per que uerba preceperat eidem, respondit quod in uirtute sacramenti prestiti per eum. Requisitus quare fuit inclinatus ad faciendum predicta, respondit quod non credebat ire contra Deum illa faciendo, et quia requirebatur sub iuramento prestito per eum. Requisitus si non credebat esse peccatum spuere supra crucem, respondit quod sic, sed faciebat quia requirebatur sub debito iuramento per eum prestito. Requisitus quociens spuit super dictam crucem, respondit quod semel, et quod spuerat super pedem dicte crucis. Requisitus de quo erat dicta crux, respondit quod de ligno, et quod erat picta colore rubeo et uiridi, et erat ibi ymago Crucifixi, et erat longa ad instar cubiti. Requisitus ubi erat dicta crux quando spuit super eam et quando conculcauit eam pedibus, respondit quod dictus miles tenebat dictam crucem in manibus suis quando spuit super eam, sed quando conculcauit posuit eam in terram. Requisitus quibus diebus ieiunabant fratres dicti ordinis, respondit quod in Vigiliis apostolorum et in Quadragesima a Dominica ante festum sancti Martini usque ad Natale et in alia Quadragesima a carnispriuio usque ad Pascha. Requisitus quot [p. 215] septimanis ieiunant in secunda Quadragessima, respondit quod septem septimanas sicut et nos. Requisitus si infringunt dicta ieiunia an puniantur in dicto ordine, respondit quod non. Requisitus quot diebus in tempore non quadragesimali comedunt carnes in septimana, respondit quod in diebus dominicis Martis et Iouis. Item, requisitus qualiter reciperint alii fratres in dicto ordine, respondit se credere quod recipiantur sicut ipse fuit receptus, et quod uiderat recipi in dicto ordine IIIIor uel V fratres, et presens fuerat in recepcione eorum. Requisitus de nominibus illorum quos uiderat recipi, respondit se non recordari. Requisitus de locis unde erant dicti recepti et in quibus locis recipiebantur et per quos, respondit quod duo uel tres ex predictis receptis erant de Parisiis et fuerant recepti in domo Templi Parisius, aliqui in fratres milites et aliqui in seruientes, duos autem, sicut dixit, uiderat recipi in fratres seruientes in Burgundia apud Cabilonem. Requisitus de qua parentella erant predicti quorum recepcionibus dixit se interfuisse, respondit se nescire, et quod non uiderat eos ante ipsam recepcionem nec uidit post. Requisitus de nominibus illorum qui recipiebant eos et qui fuerant presentes, respondit se nescire, sed preceptores locorum faciebant dictas recepciones. Requisitus de tempore dictarum recepcionum, respondit recepcionem quam dixit fuisse Parisius extitisse factam circa festum natiuitatis beati Iohannis erunt octo anni, et alia recepcio fuit facta post modum in septimana ante Pascha erunt sex anni; requisitus de diebus in quibus fuerunt facte dicte recepciones, dixit se non recordari. Requisitus quomodo interfuerat ipse in recepcionibus predictis, et si erat frater residens in dictis locis, respondit quod non residebat, sed a casu uenerat. Requisitus in quibus locis erat ipse conuentualis eo tempore quo fuerunt facte recepciones predicte, respondit quod tempore prime recepcionis facte Parisius et eciam secunde erat conuentualis Treueris in Allamania, et erat frater seruiens. Requisitus quot annis fuerat ibi conuentualis, respondit quod per duos annos cum dimedio. Requisitus ex qua causa uenerat Parisius tempore dicte [p. 216] recepcionis, respondit quod associauerat preceptorem Treuerensem, qui uenerat Parisius ad capitulum, et quod mitebatur ad domum Templi de Valloysa, Vienensis diocesis, illo tempore quo dixit se interfuisse recepcioni facte apud Cabilonem. Requisitus si in dictis recepcionibus IIIIor uel quinque fratrum quibus dixit se interfuisse fuerunt aliqua alia dicta uel facta quam deposuit de se ipso, respondit quod non quod ipse uiderit uel audiuerit. Item, requisitus quot anni sunt quod ipse dimisit habitum ordinis Templi, respondit quod in festo beati Martini nuper elapso fuerunt quinque anni elapsi quam dimiserat in dicta domo de Treueris, propter prauitates quas uiderat et seruauerat in dicto ordine. Interrogatus que erant ille prauitates, respondit quod ille de quibus supra deposuit. Interrogatus si sciebat in dicto ordine aliquas alias prauitates nisi illas de quibus supra deposuit, respondit quod non. Requisitus si resumpserat habitum ex quo dimiserat ipsum, respondit quod non, et quod eadem die fecit sibi radi barbam et ex tunc fuit profugus ab ipso ordine et moratus in Lotaringia in domo comitis de Bleymont, in qua habebat duos fratres, et post modum fuit captus in uilla sancti Nicolai de Portu, ubi tenuerat eum causa peregrinacionis per annum cum dimedio, et solutis expensis carceris et postea fuit permissus abire, sed demum, cum recederet et uellet peregrinari cum Hospitalariis ultra mare, fuit captus per gentes domini Regis. Item, requisitus super II, III et IIIIº articulis, respondit se credere quod communiter fratres ordinis et maior pars ipsius ordinis faciebant illa que ipse deposuit se fecisse, et hoc in ipsa recepcione sua et non post. Item, requisitus super V, VI, VII et VIII articulis, de dogmatizatione quod Christus non esset uerus Deus, etc., respondit se nichil aliud scire quam supra deposuit. Item, requisitus super VIIII, X, XI, XII et XIII articulis, de spuicione et conculcacione et mictione crucis, respondit se nichil aliud scire quam supra deposuit facta fuisse in recepcione sua et se uidisse fieri in recepcione aliorum predictorum, nec credit nec audiuit quod alia contenta in dictis articulis fierent, addiciens quod in die [p. 217] Veneris sancta cum reuerencia et discalciati adorabant crucem, et hoc dixit se uidisse de adoracione crucis in domibus ordinis Templi in quibus fuerat commoratus. Requisitus in quibus domibus fuerat commoratus, respondit quod in Cipro per trienium, post modum rediit citra mare et fuit moratus in domo ordinis predicti uocata de Roellis, Lingonensis diocesis, quasi per dimedium annum, et ex inde in alia domo dicti ordinis uocata de Romanioha, eiusdem Lingonensis diocesis, sed non recordatur per quantum temporis, et ex inde in Lotarengia in quadam domo dicti ordinis uocata de Somis, quasi per unum annum, et est Tullensis diocesis, et ex inde in Picardia in alia domo uocata Aymo prope Boloniam, per annum cum dimedio, ut sibi uidetur, et exinde iuit Triueris in Allamania, ubi fuit per II annos, ut sibi uidetur. Acta fuerunt hec in predicta capella episcopali Parisiensi, dictis die et loco, per dictos dominos commissarios, presentibus me Floriamonte Dondedei et aliis notariis supra proximo nominatis. Post hec, die Martis sequenti, que fuit dies XXVIII mensis Aprilis, conuenerunt dicti domini commissarii, exceptis dominis Narbonensi et Baiocensi ut supra excusatis, apud sanctam Genouefam in capella sancti Ellegii, et reuenit coram eisdem dominis commissariis dictus Gerardus testis ad perficiendum dictum suum, quod propter hore tarditatem non poterat perfici dicta die Lune. Requisitus super XIIII et XV articulis, de apparicione et adoracione cati, etc., respondit se nichil scire, nec audiuisse dici, nec credit esse uera. Item, requisitus super XVI-XXIII articulis, quod non credebant Sacramentum altaris et quod sacerdotes obmitebant uerba Canonis, respondit se nichil scire, nec audiuisse dici, nec credere contenta in dictis articulis esse uera. Item, requisitus super XXIIII-VIIII articulis, quod magnus Magister posset absoluere a peccatis, respondit se nichil scire, nec audiuisse dici, nec credere contenta in dictis articulis esse uera. Item, requisitus super XXX, XXXI, II et III articulis, de [p. 218] osculis, respondit uera esse quantum ad osculum oris et spine dorsi, de aliis osculis dixit se nichil scire, nec audiuisse dici, nec credere esse uera. Requisitus quomodo scit quod osculabantur in ore et spina dorsi, respondit quod in recepcione sua iste testis fuit osculatus recipientem in ore et spina dorsi, et uidit idem fieri in recepcionibus aliorum predictorum quibus interfuerat. Item, requisitus super XXXIIII et V articulis, de iuramento quod non exirent ordinem et quod statim habeantur pro professis, respondit esse ueros articulos, reddens causam quia ipse iurauerat in sua recepcione et fuerat sibi dictum quod pro professo habebatur, et quia ita uidit fieri in aliis recepcionibus de quibus supra deposuit. Addiciens quod incarcerati fuissent si qui exiuissent dictum ordinem et capti [sic] potuissent ab eis. Item, requisitus super XXXVI et VII articulis, quod clamdestine fiebant recepciones et nullis presentibus nisi fratribus ordinis, respondit uera esse, et reddit causam ut in proximis articulis. Item, requisitus super XXXVIII et VIIII articulis, quod suspicio uehemens habebatur contra ordinem, etc., respondit uera esse et quod ipse audiuerat uiginti anni erant elapsi et priusquam fuisset in ordine, et post a pluribus personis et in pluribus locis de quibus dixit se non recordari. Item, requisitus super XL-XLV articulis, quod fratres poterant carnaliter commisceri, respondit quod non credebat, nec sciebat, nec audiuerat dici, existens in ordine, contenta in dictis articulis esse uera. Item, requisitus super XLVI-LVII articulis, de adoracione ydolorum, respondit se nichil scire, nec audiuisse, nec credere contenta in ipsis articulis esse uera, et quod propter dictos articulos, quia non confitebatur eos coram baylico regio Matisconensi, fuit questionatus ponderibus apensis in genetalibus suis et in aliis membris quasi usque ad exanimacionem. Item, requisitus super LVIII-LXIIII articulis, de cordulis cum quibus cingebant capud ydolorum, respondit falsum esse quod cingerentur capita ydolorum cordulis, et quod tales cordule traderentur [p. 219] fratribus; quilibet tamen fratrum cingebat se super camisiam una cordula quam accipiebat uel emebat unde uolebat, et quando erat captus apud Saracenos non dabatur pro eius redempcione nisi cordulla talis, et in huiusmodi significationem precipiebatur eis, ut dixit, quod portarent cordulam predictam, et dixit esse de punctis ordinis in Acon. Interrogatus quomodo hoc sciebat, respondit quod primo quam esset frater dicti ordinis, audiuit predicta dici in Acon a fratre Guillelmo de Belloioco tunc Magistro ordinis in domo Templi, et a Magistro qui nunc est audiuisse in Cipro postquam fuit frater ordinis predicti. Item, requisitus super LXV, VI et VII articulis, quod interficerentur uel incarcerarentur qui nolent in recepcione sua facere predicta, respondit quod nec sciebat, nec uiderat, nec audiuerat aliquem interfici uel incarcerari propter predicta, nec scit, nec audiuit dici quod aliquis recusauerit facere illa que ipse deposuit in recepcione sua se fecisse. Item, requisitus super LXVIII-LXXII articulis, ne predicta per sacramentum reuellarent, respondit quod per sacramentum imponebatur eis ne reuelarent modum recepcionis sue et secreta capituli, et si qui reuelassent, abstulissent eis mantellum, et posuissent eos in carcere mortali, nec de predictis auderent loqui inter se, non tamen uidit nec audiuit aliquem reuellasse predicta, nec propter hoc fuisse punitum. Item, requisitus super LXXIII articulo, respondit uerum esse, et quod sibi iniunctum fuerat quod non confiteretur nisi fratribus presbiteris eiusdem ordinis, et idem audiuit precipi in capitulis eorum quibus interfuit. Requisitus quare precipiebant, respondit quod ad hoc ut non scirentur ab aliis confessiones eorum. Item, requisitus super LXXIIII, V et VI articulis, quod neglexerunt corrigere errores et nunciare Ecclesie, licet potuerint, respondit se credere uera esse contenta in ipsis articulis, tamen credit quod confiterentur, adiciens quod ipse idem confessus fuerat errores supra per eum confessatos cuidam legato Sedis Apostolice qui erat [p. 220] cardinalis et Lombardus, ut sibi uidetur, in festo beati Martini proximo lapso uel circa fuerunt V anni elapsi, et dictus legatus iniunxit sibi penitenciam quod iret ultra mare et absoluit eum a peccato, nec iniunxit sibi quod reintraret ordinem de quo tunc exierat, dicens quod ex predicta causa uolebat ire ultra mare, quando fuit captus. Dixit insuper quod infra duos menses postquam fuerat predicta confessus predicto cardinali, fuit eadem confessus archiepiscopo Treuerensi nunc deffuncto in ciuitate Treuerensi, et iniunxit sibi penitenciam quod ieiunaret diebus sabatinis totis temporibus uite sue, et absoluit eum. Requisitus quare confessus fuerat legato et archiepiscopo predictis, respondit quod specialiter propter illa peccata que confessus est, et quia uolebat exire terram illam. Item, requisitus super LXXVII articulo, quod predicta seruabantur ultra mare, et aliis usque ad XCVII articulum, de ellemosinis, respondit se credere uera esse quoad illa que supra confessus est, sed quoad illa que non recognouit nec confessus est non credit esse uera; alia super contenta in dictis articulis, dixit se nescire. Item, requisitus super XCVII articulo, respondit quod non credebat uerum esse, quia in locis ordinis in quibus ipse fuerat commoratus fiebant ellemosine et hospitalitas seruabatur, et ipse frequenter de bonis Templi fecit ellemosinas sicut dixit. Item, requisitus super XCVIII, VIIII et C articulis, respondit quod non credebat esse uera contenta in ipsis articulis, immo contrarium scilicet quod reputaretur peccatum per nephas acquirere et propter hoc degerare. Item, requisitus super CI-VI articulis, respondit quod clamdestine fiebant capitula et receptiones et ianuis clausis et omnibus preter fratres exclusis; alia de excubiis et aliis contentis in dictis articulis, dixit se non uidisse nec audiuisse. Item, requisitus super CVII et VIII articulis, respondit se nescire nec audiuisse quod Magister posset absoluere a peccatis confessatis uel non confessatis, nec credit. Item, requisitus super CVIIII, X et XI articulis, quod Magister [p. 221] fuerat confessus dictos errores, respondit se nihil scire nec credere contenta in ipsis articulis esse uera. Item, requisitus super CXII et XIII articulis, respondit se credere uera esse contenta in ipsis, quod Magister cum conuentu possit et ab antiquo potuerit statuere, et quod ordo obseruaret statuta per eos. Item, requisitus super CXIIII articulo, respondit se nescire quando dicti errores inceperunt, sed bene sunt XX anni elapsi quod audiuit prauitates esse in dicto ordine. Item, requisitus super CXV, XVI et XVII articulis, respondit quod fuerunt negligentes in corigendo et non denunciando Ecclesie, ut supra deposuit. Item, requisitus super CXVIII articulo, respondit quod ipse exiuerat dictum ordinem propter predictas feditates supra per eum confessatas, et credit quod multi alii ex eadem causa exiuerunt. Item, super CXVIIII articulo, respondit quod credit uerum esse post capcionem eorum scandala fuisse exorta in cordibus fidelium et aliorum. Item, requisitus super CXX-III articulis, respondit quod ad confessata per eum supra credit uera esse quod sint nota et manifesta inter fratres dicti ordinis, et quod de ipsis sit in ordine publica uox et fama et eciam extra ordinem post capcionem fratrum. Item, requisitus super CXXIIII-VII articulis, respondit se nescire contenta in ipsis articulis esse uera, quia erat captus quando dicte confessiones a Magistro et ab aliis dicuntur fuisse facte. Item, requisitus si prece, uel precio, precepto, timore, odio uel amore aut aliquo comodo temporali doctus uel instructus ut sic deponeret, et si aliquid fuit sibi datum uel promissum ut sic deponeret, respondit quod non. Et dicti domini commissarii inhibuerunt eidem sub iuramento suo ut dictam deposicionem suam alicui non reuelaret. Acta fuerunt hec per dictos dominos commissarios, predicta die [p. 222] Martis, in predicta capella sancti Ellegii, presentibus me Floriamonte et aliis notariis suprascriptis, excepto N. de Constanciis. Post hec, die Mercurii sequenti, que fuit dies penultima mensis Aprilis, conuenerunt dicti domini commissarii, exceptis dominis Narbonensi et Baiocensi supra excusatis, in predicta capella sancti Ellegii, et uenit ibidem coram eis, ad deponendum dictum suum, Guaufredus de Thatan Turonensis diocesis, testis supra iuratus, in habitu seculari, deferens supertunicale de camelino nigro et tunicam de burello grisso, habens barbam rasam recenter et capud tonsum, qui nuper coram dictis dominis commissariis una cum aliis tribus supradictis abiecerat mantellum dicti ordinis, asserens se esse etatis trigenta annorum uel circa, et fuisse frater dicti ordinis. Requisitus super IIII primis articulis de abnegacione, etc., respondit contenta in ipsis articulis esse uera. Requisitus de causa sciencie, respondit quod ipse fuerat receptus in fratrem dicti ordinis apud insulam Bochardi, in festo Ascensionis Domini instanti, erunt sex anni, a fratre Iohanne de sancto Benedicto, tunc preceptore de insulla Bochardi, nuper post deposicionem testimonii sui factam in presenti inquisitione defuncto apud sanctum Clodoaldum, asserens idem testis quod predictus frater Iohannes precepit eidem, priusquam induisset sibi mantellum ordinis, quod abnegaret ter Ihesum, et abnegauit ter, ut dixit: _Ie reney Ihesu_, _ie reney Ihesu_, _ie reney Ihesu_. Postmodum dictus preceptor fecit aportari quamdam crucem, precipiens eidem testi quod spueret super eam, et spuit iuxta eam, non tamen uoluit, ut dixit, spuere super eam. Requisitus per que uerba fuit inductus ad faciendum predicta, et si dictus receptor asserebat sibi quod hoc assequeretur in isto seculo uel in alio aliquam commoditatem, respondit quod preceptor dixit ei quod faceret predicta, et cum ipse testis diceret ei: Quomodo possum hoc facere? subiunxit idem receptor quod ista erant de punctis ordinis que et alia infra quindecim dies ostenderet ei, non tamen ostendit, ut dixit, nec promisit sibi quod ex hoc assequeretur aliquam commoditatem in presenti seculo uel in [p. 223] alio, subiiciens dictum preceptorem sibi dixisse quod, nisi predicta faceret, poneretur in tali loco quod nunquam uideret pedes suos. De istis tamen uerbis comminatoriis requisitus pluries, quia uidebatur uariare, respondit bis quod non fuerant facte alique comminaciones, et bis uel ter quod fuerant facte, sicut scriptum est supra, et in hoc perseuerauit. Requisitus de die et hora receptionis sue, respondit quod in die Ascensionis Domini de mane, die tamen clara. Requisitus de loco receptionis, dixit quod in quadam camera dicte domus Templi de insula Bochardi que uocatur camera magistri Pictauii, in qua nullum erat altare. Requisitus qui fuerant presentes in recepcione sua, respondit quod frater Geraldus de Launay, preceptor domus de Frecoy prope Loches, defunctus, et nullus alius. Requisitus quis apportauerat dictam crucem et unde, et qualis erat dicta crux, respondit quod Iohannes, ualetus dicti preceptoris et qui cum eo equitabat adhuc superueniens, ut credit, apportauit, de mandato dicti preceptoris, dictam crucem de ecclesia prefate domus, et cum tradidisset eam antedicto preceptori in dicta camera, fecit preceptor dictum ualetum exire de dicta camera, et fuit per ipsum preceptorem uel per alium astantem statim clausa porta dicte camere, et dicta crux erat lignea, ut dixit, cum pictura Crucifixi antiquata. Requisitus si illa hora qua dictus ualetus intrauit dictam cameram, ipse testis induerat mantellum, respondit quod non, sed post abnegacionem et spuicionem predictas. Unde propter illa que ipse fecerat et que fuerant precepta eidem, credebat firmiter quod predicta fierent et seruarentur in toto ordine, uerumptamen nunquam interfuerat, ut dixit, receptioni alterius, nec capitulis eorumdem, nec in aliquibus aliis domibus dicti ordinis, nisi in predicta domo de insula Bochardi in qua moratus fuerat tribus annis, et quod in domo de Molinis coniuncta et uicina eidem in qua steterat per annum cum dimedio uel circa, ut dixit, et in ea fuerat captus, et ex inde ductus fuit Laudunum, et de Lauduno apud Caynonem coram Bayliuo de Toroyne, coram quo fuit confessus premissa, ut dixit, absque tormentis, et dixit se fuisse gauisum multum de captione Templariorum, propter reuelationem feditatum [p. 224] predictarum, et de Caynone fuit, ut dixit, adductus Turonis ad dominum archiepiscopum Turonensem, et confessus fuit predicta coram eo sponte. Requisitus si aliqua alia fuerunt sibi precepta uel facta in recepcione sua, respondit quod fecerunt eum iurare quod seruaret statuta et puncta ordinis, et quod non reuelaret predicta, nec accusaret eum, et quod seruaret iura Templi, et predicta iurauit super quemdam librum. Item, dixit quod post predicta, fuit osculatus dictum receptorem primo in ore, et post in humero super carnem nudam, nescit tamen in quo humero, scilicet dextro uel sinistro, et dixit quod dictus receptor non spoliauit se, sed dissoluit quosdam nodulos quos portabat super humeros. Item, requisitus super V-VIII articulis, de dogmatizacione, etc., et quod non habebant spem saluationis, etc., respondit se nichil scire, nec audiuisse de contentis in ipsis articulis, credit tamen quod aliis dicerentur predicta, quamquam non fuerunt sibi dicta, propter alia que sibi dicta fuerunt de quibus supra deposuit. Finaliter tamen, antequam esset examinatus super aliquo alio articulo, dum pluries repeteretur sibi interrogatio supradicta, dixit quod non credebat esse uera, quia non fuerant sibi dicta in recepcione sua. Item, requisitus super VIIII-XIII articulis, de spuicione, conculcacione et mixcione super crucem, respondit se nichil scire, nisi quam supra deposuit de se ipso, nec audiuisse dici; quin imo dixit se uidisse in dicta domo de insula Bochardi quod fratres ipsius ordinis humiliter et deuote nudis pedibus adorabant crucem in die Veneris sancta. Item, requisitus super XIV et XV articulis, de adoratione et apparicione cati, etc., respondit se nichil scire. Audiuit tamen dici a familiaribus dicti preceptoris de insula Bochardi, quando redierant de capitulo fratrum quod tenuerant apud Auson, quod quidam catus apparuerat fratribus in dicto capitulo. Interrogatus de nominibus illorum a quibus hec audiuerat, et quando et in quo loco, respondit quod a Guillelmo Pictauini et Raynaldo Britonis, famulis quondam dicti preceptoris, quorum unus, scilicet Guillelmus Pictauini, mortuus est, de [p. 225] alio nescit an uiuat, et predicta dixit se audiuisse a predictis in stabulo dicte domus de insula Bochardi, sunt circiter IIII anni. Interrogatus si aliqui alii erant presentes in dicto stabulo, dixit quod non, nisi predicti duo famuli et ipse testis. Item, requisitus super XVI-XXIII articulis, quod non credebant sacramentum altaris, nec presbiteri dicebant uerba canonis, etc., respondit se nichil scire, imo credebat contenta in ipsis articulis non esse uera, quia ipse credebat sacramentum altaris et alia sacramenta, et credit quod alii fratres idem credunt, et quod sacerdotes ordinis nichil obmitterent de uerbis canonis in missa. Item, requisitus super XXIV-XXIX articulis, quod magnus Magister et alii possint absoluere a peccatis, et quod hoc fuisset confessus Magister, etc., respondit se nichil scire nec credere contenta in ipsis articulis; audiuit tamen dici ab aliquibus fratribus eiusdem ordinis quod penas debitas pro transgressionibus potuerint remittere. Item, requisitus super XXX, I, II et III articulis, de osculis, respondit se nichil scire nisi quod supra deposuit de se ipso, nec credit quod in ordine fuerant alia oscula preter quam in ore et humero, prout deposuit de se ipso. Item, requisitus super XXXIV et XXXV articulis, respondit quod credebat ea esse uera, quia ipse iurauerat in recepcione sua quod non exiret ordinem, et dixerant ei quod erat professus, et aliter dixit se nescire. Item, requisitus super XXXVI et XXXVII articulis, respondit quod credebat eos ueros esse, quia in recepcione non fuerant nisi duo fratres presentes, et porta fuit clausa, ut supra deposuit. Item, requisitus super XXXVIII et XXXIX articulis, respondit quod uehemens suspicio habebatur communiter contra ordinem propter clamdestinaciones predictas, sicut dixit se audiuisse a pluribus, postquam fuit in ordine ante capcionem fratrum, et in pluribus locis, non tamen recolit in quibus locis, et a quibus personis, et quando. Item, requisitus super XL-V articulis, quod possint carnaliter commisceri, etc., respondit se nichil scire, nec audiuisse dici, nisi ab archiepiscopo Turonensi, quando examinauit eum, nec credit uera [p. 226] esse que in dictis articulis continentur. Item, requisitus super XLVI-LVII articulis, de ydolis, etc., respondit se nichil scire, nec audiuisse dici, nisi a dicto archiepiscopo, quando inquirebat cum eo, nec credit quod essent dicta ydola in ordine, quia estimat quod si essent, ipse sciuisset uel audiuisset aliqua inde. Item, requisitus super LVIII-LXI articulis, de cordulis, respondit quod in recepcione sua fuit sibi preceptum ab illo qui recepit eum, quod haberet unam cordulam cum qua cingeret se super camisam, et portaret eam de die et de nocte in signum castitatis; alia dixit se nescire. Item, super LXII, III et IV articulis, respondit se credere quod communiter fratres recipiuntur in ordine prout deposuit se fuisse receptum, et non aliter; alia dixit se nescire de contentis in ipsis articulis. Item, requisitus super LXV, VI et VII articulis, respondit se nunquam uidisse, uel audiuisse, quod aliquis fuerit interfectus uel incarceratus quia noluit fecisse predicta confessata per eum, nec quod aliquis recusauerit facere. Postquam tamen fuerunt capti, audiuit dici quod si aliquis recusasset, male accidisset ei. Item, requisitus super LXVIII, IX, LXX, I et II articulis, respondit se nescire nisi quod supra deposuit de se ipso, credit tamen quod iurarent non reuelare predicta, nec audebant loqui inter se de modo recepcionis eorum; et si fuissent locuti et superiores eorum sciuissent, credit quod incarcerassent eos, et credit eciam quod esset de punctis ordinis quod nullus deberet reuelare predicta. Item, requisitus super LXXIII articulo, respondit se audiuisse dici a dominis Guillelmo Britonis et Luca de Caynone presbyteris donatis Templi, commorantibus in dicta domo de insula Bochardi, quod non debebant confiteri nisi fratribus uel donatis presbyteris dicti ordinis. Aliud dixit se nescire. Item, requisitus super LXXIV, V et VI articulis, respondit se credere contenta in eis uera esse. Item, requisitus super LXXVII articulo, quod predicta fiebant [p. 227] ultra mare, et sequentibus usque ad XCVII; item quod ellemosine, etc., respondit se credere quod illa que deposuit de se ipso seruentur ubique in ordine ex punctis ordinis et precepto superiorum, et quod non esset alius modus recipiendi fratres in ordine; alia dixit se nescire de contentis in articulis memoratis. Item, requisitus super XCVII articulo, respondit se uidisse in insula Bochardi, in qua morabatur, quod ter in septimana dabant ellemosinam omnibus uenientibus, nemini dando repulsam, et dicta ellemosina ualebat obolum; tamen credit quod largiorem ellemosinam potuissent et debuissent facere quam facerent; dixit eciam quod hospitalitas bene et hilariter seruabatur ibidem. Item, requisitus super XCVIII, IX et C, respondit quod uidetur sibi ipsum audiuisse dici a dicto preceptore de insula Bochardi, quod non erat peccatum acquirere ordini per fas uel nephas, uel degerare propter predicta, et quod iurabant acquirere per fas uel nephas, et quibuscumque modis possent dicto ordini, et quod hoc audiuit a dicto preceptore dici, et idem iurauit hoc, ut dixit, in recepcione sua. Requisitus ubi et quando, et quibus presentibus audiuit predicta a dicto preceptore, respondit quod in dicta domo de insula Bochardi, dum idem preceptor sederet ad mensam et confabularetur cum quibusdam clericis et aliis, de quorum nominibus dixit se non recordari, et sunt circiter tres anni quod audiuit predicta dici, ut dixit. Item, requisitus super CI-VI articulis, respondit quod nunquam interfuerat capitulis, sed audiuerat dici a dicto Zanoto ualeto dicti preceptoris, quod quando tenebant capitula sua apud Auzont, circa mediam noctem faciebant pulsari quamdam campanam, et conueniebant fratres dicti loci, et precauebant sibi quod nullus alius esset in circuitu dicte capelle, et claudebatur porta dicte capelle; et credit eciam quod recepciones fratrum fierent clandestine, sicut deposuit suam factam fuisse; alia dixit se nescire de contentis in ipsis articulis. Item, requisitus super CVII-XI articulis, respondit se nichil scire nec audiuisse, nec credere quod Magister uel uisitatores, aut [p. 228] preceptores ordinis possent absoluere a peccatis, nec quod Magister fuerit predicta confessus. Item, requisitus super CXII et XIII articulis, respondit se credere et audiuisse dici quod totus ordo seruabat, et seruare debebat illud quod magnus Magister cum conuentu ordinabat. Item, requisitus super CXIV articulo, quod ordo potuerit renouari ex quo errores in eo fuerunt introducti, respondit se nescire, credit tamen quod longo tempore durauerunt in ordine errores confessati per eum. Item, requisitus super CXV, XVI et XVII articulis, respondit se credere quod negligentes fuerunt et stulti, quia non correxerant errores predictos, nec denunciauerant Ecclesie, nec recesserant ab eis, cum potuissent. Item, requisitus super CXVIII articulo, respondit se nichil scire quod aliqui exiuerint ordinem propter eius feditates, et quod ipse libenter exiuisset dictum ordinem propter dictas feditates, si fuisset ausus, et credit quod multi alii fecissent idem. Item, requisitus super CXIX articulo, respondit quod grandia scandala erant exorta contra ordinem propter predicta, ut in articulo continetur. Item, requisitus super CXX-III articulis, respondit quod de hiis de quibus supra deposuit quod erant uera, est publica uox et fama in ordine, et sunt nota et manifesta inter fratres, et eciam extra, postquam fuerunt capti, fuit fama publica de predictis. Requisitus quid uocat fama publica, respondit quod illud quod communiter dicitur. Item, requisitus super CXXIV-VII articulis, respondit se audiuisse dici quod magnus Magister et alii contenti in articulis fuerunt confessi illos errores quos ipse confessus est coram domino Papa et coram aliis. Requisitus si sic deposuit prece, precepto, premio, amore, timore, odio, commodo temporali habito, uel habendo alias instructus uel informatus ut sic deponeret, respondit quod non. Et fuit inhibitum sibi per dictos dominos commissarios quod non reuelaret deposicionem suam [p. 229] predictam aliis, quousque atestaciones fuerunt publicate. Acta fuerunt hec in predicta capella coram prefatis dominis commissariis, presentibus me Floriamonte Dondedei et aliis notariis supra proximo nominatis. Post hec, die Iouis sequenti, que fuit ultima dies Aprilis, conuenerunt dicti domini commissarii, exceptis dictis dominis Narbonnensi archiepiscopo et episcopo Baiocensi, ut supra excusatis, in eadem capella sancti Ellegii, et fuit adductus ad presenciam eorumdem dominorum commissariorum tunc ibidem frater Iohannes de Iuuignaco preceptor domus de Vauben, Ambianensis diocesis, testis supraiuratus, ut deponeret dictum suum, in habitu fratris seruientis ordinis Templi, etatis LIIII annorum uel circa, ut dixit. Requisitus si fuerat alias examinatus in negocio Templariorum, respondit quod sic per dominum Papam, rogans et requirens eosdem dominos commissarios quod non inquirerent cum eo de hiis super quibus per dictum dominum Papam fuerat inquisitum cum eodem, sed super aliis articulis, si uolebant. Unde predicti domini commissarii uolentes plenius deliberare super istis, cum ingnorarent de quibus articulis dictus dominus Papa inquisiuit cum eo, remiserunt eundem quousque ad suam presenciam uocarent eundem. Acta predicta die et loco et aliis notariis supra proximo nominatis presentibus. Post hec, die Sabati sequenti, que fuit secunda dies May, conuenerunt in dicta capella sancti Ellegii dicti commissarii, exceptis dominis Narbonnensi et Baiocensi, ut supra excusatis, et fuerunt adducti ad presenciam eorumdem dominorum commissariorum infrascripti fratres ordinis Templi, qui adducti fuisse dicebantur de diocesi Petragoricensi, et se obtulisse ad defensionem ordinis predicti, uidelicet: Frater Consolinus de sancto Iorio miles, Caturicensis diocesis, [p. 230] qui fuit requisitus per eosdem dominos commissarios si uolebat dictum ordinem defendere. Respondit quod sic, tamquam bonum et legalem. Requisitus si fuerat ipse confessus dictos errores impositos dicto ordini, uel aliquos ex eis, respondit quod sic, coram episcopo Petragoricensi, sed ui tormentorum illatorum sibi prius per annum; sed postmodum fuit, ut dixit, a die Veneris post Natiuitatem Domini usque ad diem Sabbati post sequens festum natiuitatis sancti Iohannis Baptiste, in pane et aqua et frigore, et fuerunt sibi amoti subtulares et supertunicale et capucium, ita quod non habebat nisi tunicam et camisiam, et braccas, et caligas et paleas subtus se. Frater P. Mariani presbyter, curatus de Chanaco Caturcensis diocesis, dixit quod uult deffendere dictum ordinem. Frater P. de Taxaco Caturcensis, Ber. Ebrardi Caturcensis, P. Natalis Albiensis, Reginardus Arcoys Turonensis, G. Mercati Caturcensis, G. Vigerii Albiensis, G. Arnaudi Caturcensis, Reginardus Arcoys Turonensis, Dominicus Leuela Taruensis, P. Truelli Caturcensis, G. Alberti Ruthenensis, Iacobus Texanderii Caturcensis, Bertrandus de sancto Iohanne Caturcensis, Raymondus de Castabolle Caturcensis, Raymondus Bertrandi Ruthenensis, Iohannes Lagorse Caturcensis, Durandus de Prisiaco Ruthenensis diocessium. Qui fratres singulariter et separatim requisiti per dictos dominos commissarios si uolebant dictum ordinem defendere, responderunt quod sic, tamquam bonum et legalem, licet confessi fuerint aliquos errores coram episcopo Petragoricensi, ui tormentorum et famis, ut dixerunt. Et frater Guillelmus de Villaribus, qui dixit quod paratus erat dicere ueritatem, quando peteretur ab eo; aliter non uult dictum ordinem defendere, quia senex homo est, prout dixit. Item, Sanctius de Angeuilla Gasta Carnotensis, Iohannes Boriuent Pictauensis, Reginaldus de Bianis Andegauensis, Iohannes Iacosi Lemouicensis, Iulianus de Picti Turonensis, et Iohannes de Poilaloe Turonensis diocesium. Qui fratres singulariter et separatim requisiti an uellent dictum ordinem defendere, responderunt quod sic, tamquam bonum et legalem, adiicientes quod nunquam aliquid contra ordinem [p. 231] fuerunt confessi, licet examinati fuissent per episcopum Cenomanensem. Item, eisdem die et loco fuerunt simul adducti coram eisdem dominis commissariis fratres subscripti, qui adducti fuisse dicebantur de diocesi Cenomanensi, uidelicet fratres P. de Meruilla miles, Carnotensis, et Iohannes de Partiuis Carnotensis diocesis. Qui sigillatim requisiti si uolebant dictum ordinem defendere, responderunt quod si essent restituti pristine libertati et haberent restitucionem bonorum suorum, ipsi defenderent dictum ordinem tamquam bonum et legalem contra omnem hominem, exceptis dominis Papa et Rege. Acta fuerunt hec predictis die et loco per dictos dominos commissarios, presentibus me Floriamonte et aliis notariis supra proximo nominatis. Post hec, die Lune sequenti, que fuit IV dies mensis May, conuenerunt predicti domini commissarii, exceptis dominis Narbonensi et Baiocensi, ut supra excusatis, in dicta capella sancti Ellegii, parati testes recipere, audire et examinare, si qui ad eorum presenciam adducerentur, et procedere in dicto negocio, ut deberent. Cumque nullus testis produceretur coram eis qui examinatus non fuisset per dominum nostrum Papam, nec commode possent ibidem habere, ut eisdem dictum fuit, et expectassent usque ad horam comestionis, dicti domini commissarii continuantes usque in crastinum recesserunt. Acta fuerunt hec predictis die et loco per dictos dominos commissarios, presentibus me Floriamonte et aliis notariis supra proximo nominatis, excepto Guillelmo Radulphi. Post hec, die Martis sequenti, que fuit V dies mensis Maii, conuenerunt in dicta capella sancti Ellegii prefati domini commissarii, excepto domino Baiocensi, supra excusato, et cum testes qui supra iurauerant et examinati non fuerant per dominos commissarios ante dictos, [p. 232] dicerentur fuisse alias per dominum Papam, uel per dominos cardinales deputatos ab eo in inquisicione que fit contra ordinem Templi supradicti, domini commissarii deliberauerunt supersedere ab examinacione predictorum testium iuratorum et examinatorum per dominum Papam uel cardinales predictos, quousque plenius deliberarent super istis. Et receperunt in testes Raymondum de Versinacho militem, Lemouicensis diocesis, quondam preceptorem de Bilda, Baudoynum de sancto Iusto quondam preceptorem de Pontiuo Ambianensis diocesis, Thomam de Chamino Rhotomagensis diocesis, Iohannes Buchandi Pictauensis diocesis, Ancherium de Villa Ducis Lingonensis diocesis, Ambertum de Ros Pictauensis diocesis, Iacobum de Trecis, Giletum de Encreyo Remensis diocesis, non portantes habitum Templi, exceptis dictis Iohanne Boncandi et Ancherio de Villa Ducis, qui mantellos et habitum Templi portabant. Qui quidem prenominati testes, presentibus et uidentibus predictis fratribus Raynaldo de Pruino, P. de Bononia, Guillelmo de Chambonent et Bertrando de Sartiges, iurauerunt singulariter singuli, sacrosanctis Euangeliis per eos manu tactis, dicere predictis dominis commissariis totam, plenam et meram ueritatem quam sciunt uel credunt de articulis a Sede Apostolica missis, super quibus inquirendum est et contingentibus articulos memoratos, et quod meram, puram et plenam ueritatem dicerent non inmiscentes aliquid falsitatis; quod eciam dicerent ueritatem predictorum, tam contra ipsum ordinem quam pro ipso ordine, et hoc quocienscumque per ipsos dominos commissarios fuerint requisiti, et quod nec prece, nec precio, nec amore, nec timore, nec priuato odio, nec pro commodo temporali quod habuerint, uel habeant, uel habere sperent, testimonium dicent, et quod deposiciones suas non pandent nec reuelabunt alicui, quousque fuerint publicate. Ista forma iuramenti fuit seruata ab hac die in antea in receptione omnium testium sequencium. Dicti uero IV fratres, ante iuramentum predictum, protestati fuerunt de dicendo in personis et dicta testium predictorum loco et tempore competenti, petentes sibi dari nomina dictorum testium, cum, ut dicebant, [p. 233] essent ex eis aliqui quos non noscebant nec credebant esse Templarios. Et prefatus Thomas de Chamino dixit ibidem coram dictis dominis commissariis quod, cum ipse nuper fuisset in uiridario domini episcopi Parisiensis inter alios qui defensioni dicti ordinis se obtulerant, ipse tamen non uult, nec intendit ordinem defendere supradictum. Quibus peractis, cum maior pars predictorum dominorum commissariorum propter necessarias causas, ut dicebant, habuerunt recedere, nec possent ipsa die examinacioni dictorum testium uacare, continuauerunt dictam diem ad diem Mercurii sequentem. Acta fuerunt hec predictis die et loco, per dictos dominos commissarios, presentibus me Floriamonte Dondedei et aliis notariis supra ultimo nominatis, ac magistro Amisio archidiacono Aurelianensi. Post hec, dicta die Mercurii, que fuit sexta dies mensis Maii, conuenerunt in dicta capella sancti Elligii prefati domini commissarii, exceptis dominis Narbonensi et Baiocensi supra excusatis, et rediit ad eorum presenciam prefatus Raymondus de Vassiniacho miles, ad deponendum dictum suum, in habitu militis secularis existens, barba rasa, etatis, ut dixit, LX annorum uel circa. Qui requisitus super primo, II, III et IIIIº articulis de abnegacione, etc., respondit quod ipse receptus fuerat in domo Templi castri Lemouicensis a fratre Francone de Bort milite Templi predicti, tunc preceptore Aluernie et Lemouicum, et in eius recepcione fecit iurare ipsum testem super quendam librum quod obseruaret castitatem, obedienciam, et uiueret sine proprio, et quod seruaret usus et consuetudines dicti ordinis et qui tunc erant in dicto ordine et qui ponerentur in futurum. Et post dictum iuramentum imposuit sibi, ut dixit, mantellum militarem dicti ordinis; quo imposito, precepit sibi quod deponeret ad terram suum mantellum predictum, et deposito in terra precepit ei quod abnegaret crucem mantelli, et spueret super eam, et calcaret eam pedibus in despectu illius qui fuerat crucifixus in ea; et ipse testis adimplens mandatum abnegauit [p. 234] dictam crucem semel, ore, non corde, ut dixit, et spuit in dicto mantello iuxta ipsam crucem, non tamen supra eam, et calcauit dictum mantellum, sed non crucem. Unde ex predictis credit, ut dixit, quod talis modus recepcionis seruetur communiter in toto dicto ordine. Requisitus si ille qui recepit eum, dixit sibi aliqua uerba persuasoria uel illectiua seu alia ex quibus deberet moueri ad faciendum predicta et aliquam utilitatem spiritualem uel temporalem consecuturus ex predictis, respondit quod non, sed quod predicta debebat facere, quia hoc erat de punctis et usibus ordinis supra dicti. Requisitus de tempore dicte recepcionis et de presentibus, respondit quod erant circiter XXIV anni, et quod fuerant presentes in ipsa recepcione fratres Robertus de Teulet miles, et Iohannes de sancto Hilario seruiens, tunc preceptor de Paulhaco, et Petrus Reginaldi seruiens, frater carnalis predicti Iohannis preceptoris de Paulhaco, et frater Hugo de Dompuho seruiens, quos omnes dixit esse mortuos; in presenti de nominibus aliorum qui interfuerant dicte recepcioni sue dixit se non recordari. Requisitus in qua parte dicte domus fuit receptus et qua hora, respondit quod in aula ipsius domus intra horam prime et tercie. Item, dixit quod in predicta recepcione sua fuit ei dictum per dictum receptorem suum quod secundum puncta ordinis debebat cum osculari in ore et in umbilico, et precepit quod oscularetur eum in dictis locis, et ipse osculatus fuit eum in ore et super uestes existentes super umbilicum, sed non super carnem nudam. Item, dixit quod dictus receptor dixit ei quod non debebat esse in aliquo loco in quo solempnizaretur matrimonium, secundum puncta ordinis, nec esse patruus leuando aliquem de sacris fontibus, et quod non intraret aliquam domum in qua mulier iaceret in puerperio, et si haberet motus carnales et concupiscenciam commiscendi se cum muliere, commisceret se cum fratribus dicti ordinis; non tamen recolit si dixit sibi quod istud esset de punctis seu usibus ordinis; requisitus si predicta dixit sibi ad partem, respondit quod non, imo presentibus fratribus supra nominatis per eum. Item, requisitus si dictus receptor dixit ei quod commiscere se [p. 235] cum aliis fratribus dicti ordinis non esset uiolare castitatem uel peccatum, respondit quod non. Item, requisitus si ipse interfuerat recepcioni alicuius alterius fratris dicti ordinis, respondit se interfuisse recepcioni fratris P. de las Maiz, qui fuit receptus a fratre Humberto de Conborinio tunc preceptore de Paulhaco, in capella domus Templi de las Maiz Bituricensis diocesis. Requisitus si in dicta recepcione fuerunt facta illa que supra deposuit fuisse facta per eum in recepcione sua et dicta et precepta eidem, respondit se plene non recordari; tamen uidetur ei quod omnia uel quasi fuerunt facta et precepta, sicut in recepcione ipsius testis facta fuerant et precepta. Requisitus de tempore dicte recepcionis et qui fuerant presentes, respondit quod erant XII anni uel circa, sed de die et mense non recordatur, et fuerunt presentes, ut dixit, fratres Guillelmus Arnaudi tunc preceptor de las Maiez, et Humbandus dictus lo Berroyers seruientes, ipse testis qui loquitur et dictus receptor; de pluribus dicit se non recordari, nec scit si dictus Humbandus sit uiuus uel mortuus, sed alii scilicet receptor decesserunt et preceptor. Item, dixit quod ipse testis, existens tunc preceptor dicte domus Templi de Bilheda, recepit in fratrem seruientem dicti ordinis Bertrandum la Marcha Lemouicensis diocesis, in domo Templi de Roleis Bituricensis diocesis, et Iohannem de Pratemi Lemouicensis diocesis, in fratrem militem dicti ordinis in dicta domo de Bilhida, et in recepcionibus eorum seruauit et seruari fecit per eos, et eis precepit et dixit omnia que seruata fuerant et facta, dicta et precepta in recepcione sua, prout supra deposuerat, hoc excepto quod non fuerunt eum osculati in umbilico, nec precepit eis quod conculcarent crucem, nec dixit dicto militi quod posset commiscere se cum aliis fratribus, quia dictus miles erat senex. Sed bene dixit hoc dicto Bertrando qui erat iuuenis; nunquam tamen sciuit, nec audiuit, ut dixit, quod aliquis frater dicti ordinis commiserit dictum peccatum sodomiticum. Requisitus de tempore dictarum duarum recepcionum et de presentibus, respondit quod dictum [p. 236] Bertrandum recepit sunt VIII anni uel circa, presentibus fratribus Humbando lo Berroyer, et Petro de Ardenayo et Arnardo la Brossa, de quibus nescit an sint uiui uel mortui; fuerunt tamen cum aliis fratribus capti. Prefatum autem militem dixit se recepisse sex anni uel circa, presentibus tribus fratribus proximo nominatis et fratre Bartholomeo de Pratimi milite, preceptore domus de Ulmo Triandi Bituricensis diocesis, filio dicti militis tunc recepti; plures non interfuerunt in dictis recepcionibus, sicut dixit. De diebus uero et mensibus in quibus dicte recepciones facte fuerunt, dixit se non recordari. Requisitus si ipse testis in recepcione sua fecit aliquam resistenciam, quando predicte abhominaciones precipiebantur sibi, et alii quos ipse recepit, et ille quem uidit recipi, respondit quod admirantes deferebant facere donec dicebatur eis, et ipsemet dixit illis quos recepit quod ista erant de punctis ordinis, et sic inducebantur ad faciendum predicta, et dicebant [sic] quod faciebant ore et non corde. Requisitus cuius estatis erant illi quos recepit tempore recepcionis eorum, dixit quod dictus Bertrandus erat etatis XXX annorum uel circa, et dictus miles receptus per eum septuagenarius. De dictis IV articulis et contentis in ipsis, dixit se alia nescire. Item, requisitus super V-VIII articulis, de dogmatizacione, etc., respondit se nichil scire, nec audiuisse ante capcionem Templariorum; sed ex tunc bene fuit interrogatus super istis, nec credit, ut dixit, quod dicti errores contenti in V-VIII articulis uigerent in ordine Templi. Item, requisitus super IX-XIII articulis, de spuicione, et mincione et conculcacione super crucem, respondit se nichil scire, nec audiuisse, nec credere uera esse, nisi in quantum supra deposuit. Item, requisitus super XIV et XV articulis de adoracione cati, respondit se nichil scire, nec audiuisse dici, nec credere uera esse contenta in dictis articulis. Item, requisitus super XVI-XXIII articulis, quod non credebant sacramenta altaris nec aliis sacramentis, et quod sacerdotes obmittebant uerba canonis, etc., respondit quod ipse credebat in dicto [p. 237] sacramento altaris et in aliis sacramentis ecclesiasticis, et credit quod communiter idem crederent alii fratres dicti ordinis, nec credit, nec scit, nec audiuit quod sacerdotes eorum obmitterent uerba canonis, nec quod hoc preciperetur eis in dicto ordine, imo uidetur sibi quod bene et debite celebrarent. Item, super XXIV-IX articulis, quod Magister, uisitator et preceptores poterant fratres absoluere a peccatis, etc., respondit quod aliquo tempore fuit in dicto ordine quod non erant fratres presbyteri, sicut audiuit refferri, et tunc si aliquis fratrum delinquebat, iniungebatur sibi pena per superiores suos iuxta qualitatem delicti; postmodum habuerunt presbyteros, et quando excedebant fratres, remittebantur ad dictos sacerdotes, nisi esset talis excessus propter quem deberent perdere ordinem uel mantellum; dixit tamen se nunquam audiuisse, nec credit quod magnus Magister, preceptores uel uisitatores dicti ordinis, possent absoluere alios fratres a peccatis, nec confessi fuerint se absoluere posse a predictis. Item, requisitus super XXX-III articulis, de osculis, etc., respondit se nescire nisi quantum deposuit supra, nec credere quod alia oscula facerent, nisi in ore et in umbilico. Item, requisitus super XXXIV et V articulis, respondit dictos articulos ueros esse, uidelicet quod iurabant non exire ordinem, nec eum dimittere pro maiori uel minori religione, absque licencia Magistri et conuentus dicti ordinis, et quod statim pro professis habebantur. Requisitus qualiter scit predicta, respondit quod quia ipse iurauerat in recepcione sua, et fecit alios quos recepit iurare idem. Item, requisitus super XXXVI-IX articulis, de clandestina recepcione fratrum, et quod ex hoc erat uehemens suspicio, etc., respondit quod credebat uera esse contenta in ipsis articulis, et quod in recepcionibus non intererant nisi fratres dicti ordinis, et quod fiebant ianuis clausis. Requisitus quomodo hoc sciebat, respondit se uidisse ita seruari in recepcione sua et aliorum quos receperat et recipi uiderat. Item, dixit se frequenter audiuisse in diuersis locis a fratribus eiusdem ordinis, et eciam ab aliis secularibus, quod uehemens [p. 238] suspicio erat contra dictum ordinem, propter clamdestinas recepciones predictas. Item, requisitus super XL-V articulis, de commixione carnali, respondit se credere quod in toto ordine uigeret dictus abusus dicendi fratribus in recepcione sua quod poterant carnaliter commisceri, non autem quod dicerent eis hoc non esse peccatum facere et pati, nec scit, nec audiuit quod adinuicem commiscerentur. Item, requisitus super XLVI-LVII articulis, de capitibus idolorum et eorum ueneracione, etc., respondit se nichil scire, nec audiuisse dici ante capcionem Templariorum, nec credit uera esse contenta in istis articulis. Item, requisitus super LVIII-LXI articulis, de cordulis, etc., respondit quod communiter cinguntur cordulis super camisias eorum; nunquam tamen sciuit, nec audiuit dici, nec credit, ut dixit, quod hoc fieret in ueneracionem idolorum, nec quod capita idolorum essent cincta illis cordulis. Item, requisitus super LXII-VII articulis, quod fratres communiter recipiebantur modis predictis, et quod interficiebantur et puniebantur nolentes hoc facere, etc., respondit se credere quod communiter fratres reciperentur in dicto ordine, sicut deposuit supra se fuisse receptum et alios recepisse et recipi uidisse. Nec uidit, nec audiuit quod aliquis fuerit interfectus uel incarceratus pro eo quod noluerit facere supradicta de quibus ipse deposuit, nec quod aliquis finaliter ea facere recusauerit. Item, requisitus super LXVIII-LXXII articulis, respondit quod communiter iniungebatur in ordine per sacramentum ne reuelarent modum sue recepcionis aliis qui non essent de eorum ordine, sed inter se bene poterant loqui et loquebantur; non tamen inhibicio fiebat eis sub pena mortis uel carceris, sed per iuramentum: si tamen reuelassent, fuissent puniti per illos de ordine ad panem et aquam duobus uel tribus diebus in septimana, uel aliter, ad arbitrium fratrum dicti ordinis. Item, requisitus super LXXIII articulo, respondit uerum esse [p. 239] quod iniungebatur fratribus ipsius ordinis quod non confiterentur absque licencia superiorum suorum, nisi fratribus eiusdem ordinis, et dixit esse de punctis ordinis, et se audiuisse hoc precipi in capitulis celebratis in ordine quibus interfuerat, et dixit se interfuisse bene in decem capitulis generalibus celebratis in ipso ordine, tam ultra mare quam citra mare. Item, requisitus super LXXIV, V et VI articulis, respondit se credere uera esse quod negligentes fuerant, quia non correxerant dictos errores, nec Ecclesie nunciauerant, nec recesserant ab eisdem cum bene habuissent facultatem. Item, requisitus super LXXVII et sequentibus articulis usque ad XCVII, item quod ellemosine, etc., respondit se credere quod supra confessata per eum seruabantur et ab antico seruata fuerunt communiter in ordine, citra mare et ultra mare, ex precepto superiorum et ex statutis ordinis, nec audiuit dici quod aliquis modus, uarians substanciam eorum de quibus supra deposuit, fuerit in dictis recepcionibus obseruatus. Item, requisitus super XCVII articulo, respondit quod ellemosine sufficienter fiebant in ordine et hospitalitas conuenienter seruabatur, et hoc dixit se seruasse et fecisse seruari in domibus quas ipse tenuit, et uidit seruari in aliis domibus dicti ordinis. Item, requisitus super XCVIII, VIIII et C articulis, respondit quod non credebat uera esse contenta in dictis articulis; imo erat commune preceptum in dicto ordine quod fratres ipsius ordinis non interessent scienter, nec consentirent indebite exheredacioni alicuius Christiani, nec unquam uidit, nec audiuit dici quod in ordine referretur non esse peccatum degerare pro incremento ipsius ordinis. Item, requisitus super CI-VI articulis, respondit quod clandestine fiebant capitula et recepciones in dicto ordine, scilicet ianuis clausis et nullis presentibus, nisi fratribus dicti ordinis, in locis in quibus fiebant, et uidit quod aliquando mitebantur fratres seruientes ad uidendum si aliquos essent in euentu qui possent audire uel [p. 240] uidere eos quando tenebant dicta capitula uel faciebant recepciones predictas, nec uidit quod predicta fierent de nocte, nisi urgente aliqua necessitate. Item, requisitus super CVII-CXI, respondit se non credere, nec scire, nec audiuisse, nec uidisse contenta in ipsis articulis esse uera. Item, requisitus super CXII et XIII articulis, respondit uerum esse quod totus ordo tenebatur seruare illud quod magnus Magister cum conuentu ordinabat, et hoc dixit se scire, quia uidit de hoc agi et tractari ultra mare, quando erat ibi. Item, requisitus super CXIV-VII articulis, respondit se nescire quando dicti errores inceperunt; credit tamen quod longo tempore durauerunt errores confessati per eum; nescit tamen qualiter et quare fuerunt introducti, nec a quibus; de negligencia correctionis eorum, dixit ut supra. Item, requisitus super CXVIIIº articulo, respondit quod multi exiuerant dictum ordinem, sed nescit quibus ex causis. Item, requisitus super CXIXº articulo, respondit se credere uerum esse quod grandia scandala sint, propter premissa, exorta, ut in dicto articulo continetur. Item, super CXX-III, respondit se credere quod de hiis que per eum confessata sunt supra, sit fama publica in ordine, et sint nota et manifesta inter fratres ordinis, et quod eciam nunc sit fama publica de predictis inter seculares. Requisitus quid uocat famam publicam, respondit quod illud quod communiter gentes dicunt. Item, requisitus super CXXIV-VII articulis, respondit se nescire nisi per relatum alienum incertum. Requisitus si fuerat alias examinatus super facto Templariorum, respondit quod sic, per dominum archiepiscopum Bituricensem apud Exordunum Bituricensis diocesis, asserens quod prius dudum ante questionatus fuerat et tentus per plures septimanas in pane et aqua. Requisitus si fuit aliqua confessus coram dicto domino archiepiscopo, dixit quod sic aliqua, sed non omnia, nec tot sicut deposuit coram dictis dominis commissariis. Item requisitus si [p. 241] sic deposuit prece, precepto, premio, amore, timore, odio, commodo temporali habito uel habendo, uel instructus, uel informatus ut sic deponeret, respondit quod non, et fuit ei inhibitum quod non reuelaret deposicionem suam predictam aliis, quousque attestaciones fuerint publicate. Acta fuerunt hec per dictos dominos commissarios, predictis die et loco, presentibus magistro Amisio, me Floriamonte Dondedei et aliis notariis supra proximo nominatis, ac eciam dicto Guillelmo Radulphi. Post hec, die Iouis sequenti, que fuit VIIª dies dicti mensis Maii, conuenerunt in predicta capella sancti Ellegii predicti domini commissarii, exceptis dominis Narbonnensi et Baiocensi, supra excusatis, et fuit adductus ad presenciam eorumdem, ut deponeret dictum suum, Baldoynus de sancto Iusto preceptor de Pontiuo Ambianensis diocesis, sine mantello et habitu Templi, quem mantellum dixit se dimisisse uolontarie isto anno circa mediam Quadragesimam, et rasisse barbam, etatis XXXIV annorum, ut dixit. Requisitus si fuerat alias examinatus in negocio Templariorum, respondit quod sic, Ambianis per fratres Predicatores, et Parisius per episcopum Parisiensem, et dixit quod fuerat subiectus questionibus Ambianis, ubi, ut dixit, primo per fratres Predicatores examinatus, paulo post Templariorum capcionem, ui et metu dictorum tormentorum confessus fuit plura coram ipsis Predicatoribus quam postea Parisius coram domino episcopo Parisiensi, per quem nuper circa mediam Quadragesimam examinatus fuit, et plus quam non deponat coram dominis commissariis. Requisitus autem super omnibus et singulis articulis suprapositis, sibi qui Latinum intelligebat expositis, respondit ut sequitur. In primis, super IV articulis, respondit quod ipse testis etatis tunc circiter decem et octo annorum, fuit receptus tunc in ordine Templi in domo Templi de Somorens Ambianensis diocesis, per fratrem Robertum de sancto Iusto presbyterum, preceptorem balliue de Somorens, consanguineum dicti testis, et in eius recepcione [p. 242] dixit fuisse seruatum istum modum, uidelicet quod in capella dicte domus imposuit sibi dictus preceptor mantellum supra uestes seculares, sed antequam imponeret sibi dictum mantellum, fecit eum uouere et iurare castitatem, obedienciam, et quod uiueret sine proprio, et insuper quod esset seruus esclauus Templi, ad recipiendam Terram Sanctam pro posse suo. Item, dixit quod post predicta exiuerunt capellam, et frater Petrus de Braella preceptor domus dicti loci de Somorens duxit ipsum testem ad quamdam cameram, et excluso hostio, dixit ipsi testi quod abnegaret Deum, et cum dictus testis perterritus facere recusaret, subiunxit dictus frater P. preceptor quod oportebat eum ita facere, aliter male accideret sibi, et tunc ipse testis fuit magis attonitus et orripilauit, id est eriguere pilli sui, potissime quia audiuit murmur aliquorum extra ostium camere predicte, et dixit quod tunc abnegauit Deum ad mandatum illius, ore, sed non corde, semel tantum. Et hoc facto, idem frater P. dixit sibi: Tu eris bonus pugil ultra mare. Post que immediate precepit idem frater P. ipsi testi quod si aliquis frater dicti ordinis uellet iacere secum, non deberet recusare. Ipse tamen testis, ut dixit, non intellexit quod hoc diceret ut iacentes insimul aliquod peccatum committeretur, sed si deficeret lectus alteri, quod reciperet eum in lecto suo honesto. Quibus sic actis, ipse testis exuit se uestibus suis secularibus usque ad camisiam et braccas, et induit uestes nouas ordinis. Requisitus si ibi erat aliqua crux, respondit quod non. Requisitus de tempore recepcionis sue et de presentibus, respondit quod in crastinum instantis festi natiuitatis Beati Iohannis Baptiste, erunt XVI anni, ut sibi uidetur, presentibus in capella, quando fuit sibi traditus mantellus, dictis duobus preceptoribus, fratre Iacobo de Rubeo Monte fratre seruiente, et fratre Alberto curato dicte domus, et fratre Iohanne de Via fratre seruiente, et fratre Ansoldo seruiente, dispensatore dicte domus, quos omnes dixit obiisse, exceptis fratribus Iacobo de Rubeo Monte et Iohanne de Via predictis; in camera uero, quando abnegauit Deum, non fuerant aliqui presentes nisi frater P. preceptor predictus et ipse testis. Item, requisitus si contenta in IV articulis predictis [p. 243] seruabantur in ordine Templi, respondit se nescire, quia nunquam interfuerat, ut dixit, nisi in recepcionibus IV fratrum, in quibus quidem recepcionibus non fuerunt facta contenta in ipsis IV articulis, quod ipse uiderit uel sciuerit. Requisitus qui erant dicti fratres, ubi, quando et a quibus fuerunt recepti et quibus presentibus, respondit quod ipse idem testis, existens preceptor Bayliue de Pontiuo, recepit tres ex predictis, uidelicet fratres Michaelem Musset, quem recepit in camera domus sue de Oysimont Ambianensis diocesis, fuerunt IV anni in festo Natiuitatis Domini proximo preterito, presentibus fratribus Egidio curato ecclesie dicti loci de Oysimonte, Guillelmo de Platea, Radulpho de Frenayo qui uiuit, ut credit; recepit insuper fratrem Iohannem de sancto Iusto nepotem suum, in capella domus uocata Forest, eiusdem diocesis Ambianensis, in mense Septembris proximo uenturo erunt IV anni, presentibus dicto Egidio curato de Oysimonte, et Andrea Meditatorio, Bernardo Gafet et Michaelle, presbytero de Villaroys, deffuncto. Item, recepit, ut dixit, fratrem Iohannem de Resida Valle, in camera domus sue de Oysimonte, tres anni fuerunt in festo Epiphanie Domini proximo preterito, presentibus dicto Egidio curato de Oysimonte, et fratribus Thoma de Ianualle presbytero, Roberto Flamengi, Radulpho de Frenayo, qui omnes uiuunt, ut dixit, excepto dicto Roberto, de quo dubitat si uiuat aut sit mortuus. Requisitus quem modum seruauit in recepcione dictorum trium fratrum, respondit quod fecit eos iurare et uouere castitatem, obedienciam, et uiuerent sine proprio, et quod essent serui esclaui dicti ordinis Templi, ad recipiendum Terram Sanctam pro posse eorum. Dixit insuper quod in libris eorum sunt certa statuta qualiter uiuere debent dicti fratres, ire ad ecclesiam, dicere horas suas et conuersari, et qualiter debent se induere, et cingi cordula supra camisiam, et calciare se caligis, et alia facere que pertinent ad religionem eorum, et in dicta recepcione faciebat eis legi dicta statuta, et specialiter illa que continebant penam imponendam eisdem quando delinquebant; non tamen fecit abnegare Deum, nec aliquam inhonestatem, ut dixit. [p. 244] Requisitus si in recepcione sua, uel alias, fuit ei iniunctum quod si contingeret eum recipere aliquos, faceret eos abnegare Deum, sicut ipse fecerat, respondit quod non. Item, dixit se interfuisse recepcioni fratris Iacobi de Bergnicuria, qui dicitur obiisse, et fuit receptus a fratre Hugo de Paurando uisitatore ordinis Templi, in capella dicte domus Templi de Somorens, sunt XII anni uel circa, ut credit, et fuerunt presentes predictus frater Robertus, alias uocatus de Beluaco, et frater Albertus curatus dicte domus de Somorens, et Iacobus de Rubeo Monte et Iohannes de Via predicti, et in dicta recepcione nichil aliud factum fuit, ut dixit, quod ipse sciuerit uel uiderit, nisi quod ipse testis supra deposuit se fecisse in recepcione supradictorum trium quos ipse recepit. Requisitus si credit quod in ordine predicto fierent abnegaciones predicte contente in dictis IV articulis uel aliqua ex eis, respondit se credere quod ab aliquibus et in aliquibus locis fierent, sicut ipse fecit, quia non credit quod ipse fuerit primus nec solus in abnegacione predicta; scit tamen bene, ut dixit, quod in aliquibus locis non fiebant dicte abnegaciones. Item, requisitus super V-VIII, de dogmatizacione, etc., respondit se nichil scire de contentis in dictis articulis, nec audiuisse, nec credere uera esse. Item, requisitus super IX-XIII, quod spuebant supra crucem, et conculcabant, et super eam mingebant, eciam in septimana sancta, respondit quod credit contenta in dictis articulis esse trufatoria et non uera, et quod nichil sciuit de eis, nec audiuit ante capcionem Templariorum. Item, requisitus super XIV et XV articulis, de apparicione et adoracione cati, respondit se nichil scire, et credit esse falsum et derisorium. Item, requisitus super XVI-XXIII articulis, quod non credebant sacramentum altaris nec alia sacramenta ecclesiastica, et quod sacerdotes dicti ordinis obmittebant uerba canonis ex precepto preceptorum, respondit se nichil scire, nec audiuisse; quin imo [p. 245] credebat contrarium esse uerum, scilicet quod bene credebant sacramentum altaris et alia sacramenta Ecclesie, et quod sacerdotes uerba dicerent per que conficitur corpus Christi, nec audiuit quod unquam prohiberetur eis ne dicerent dicta uerba. Item, requisitus super XXIV-IX articulis, respondit quod quando aliquis frater dicti ordinis delinquebat publice, Magister, uel uisitator aut preceptores puniebant eum secundum ordinis disciplinam, uel ei graciam faciebant quandoque, uerumtamen de peccatis non absoluebant, sed sacerdotes ordinis quibus confitebantur absoluebant eos, et hec dixit se uidisse in locis et capitulis dicti ordinis quibus interfuerat. Item, requisitus super XXX-III articulis, respondit uerum esse quod in recepcione fratrum recipiens osculabatur in ore recipientem et fratres astantes; de aliis osculacionibus contentis in dictis articulis, dixit se nichil scire, nec credere esse uera, sed reputat abusionem. Item, requisitus super XXXIV et V articulis, respondit quod statim pro professis habebantur; sed quod iurarent se non exire ordinem, dixit se nescire, nec audiuisse. Item, requisitus super XXXVI-VIIII articulis, respondit quod in recepcione fratrum non intererant nisi fratres dicti ordinis, et quod fiebant ianuis clausis; nescit tamen, ut dixit, quod propter hoc uehemens suspicio haberetur, quia non audiuit de hoc ante capcionem Templariorum, nec poterat diuinare quid alii suspicabantur de hoc. Item, requisitus super XL-V articulis, quod poterant carnaliter commisceri licite et sine peccato, et quod plures uel aliqui eorum hoc faciebant, respondit se nichil scire, nec audiuisse, nisi in quantum supra deposuit sibi fuisse dictum per fratrem P. de Braella, in quo tunc malum nullum intellexit, ut dixit. Item, requisitus super XLVI-LVII articulis, de ydolis, respondit se nichil scire, nec alias audiuisse, imo reputabat trufam et falsum esse, quia interfuerat capitulis Parisius bis et in Cipro bis, et nunquam de contentis in dictis articulis audiuerat fieri mencionem in eis, ut dixit. Item, requisitus super LVIII-LXI articulis, quod cingebant [p. 246] capita ydolorum cordulis quas tradebant fratribus, ut eas continue portarent, respondit quod cordulas portabant quas assumebant unde uolebant, et cingebantur eis, ut audiuit, propter honestatem et ne palparent ita libere carnem suam, non tamen credit, nec scit, nec audiuit quod capita ydolorum cum eis cingerentur, nec quod in eorum ueneracionem portarentur. Item, requisitus super LXII, III et IV articulis, quod communiter fratres dicti ordinis recipiebantur modis predictis, respondit se nichil scire quod supra deposuit. Item, requisitus super LXV, VI et VII articulis, quod qui nolebant predicta facere interficerentur uel incarcerarentur, respondit se nichil scire, nec audiuisse quod aliquis interficeretur uel incarceraretur propter hoc. Item, requisitus super LXVIII-LXXII articulis, respondit quod illa que agebantur in capitulis eorum non audebant reuelare etiam fratribus dicti ordinis qui non interfuerant capitulis, et hoc iniungebatur eis sub pena amissionis habitus. Alia dixit se nescire de contentis in ipsis articulis. Requisitus si iniungebatur eis specialiter quod non reuelarent modum recepcionis eorum, respondit quod non; sed ex generali precepto quod non reuelarent sub pena predicta ea que agebantur in capitulis, intelligebatur ne reuellarent modum recepcionis iniunctum. Item, requisitus super LXXIIIº articulo, respondit uerum esse quod iniungebatur fratribus ne sine licencia fratris sacerdotis curati eorum confiterentur aliis, adiiciens quod ipse idem testis infra VIII dies, ut sibi uidetur, post recepcionem suam, petita licencia a fratre Alberto curato de Somorens quod posset alteri confiteri peccata sua, fuit confessus abnegacionem per ipsum factam de qua supra deposuit, et alia peccata sua cuidam sacerdoti seculari qui uocabatur Iohannes, curatus de Vereria Ambianensis diocesis, qui absoluit eum et imposuit sibi penitenciam quod ieiunaret omnes dies Veneris unius anni, quorum XII fuerunt in pane et aqua, subiungentes quod dictam licenciam [p. 247] specialiter petiit ut confiteretur de abnegacione predicta. Item, requisitus super LXXIV, V et VI articulis, respondit quod fratres qui sciebant et faciebant errores predictos, et habebant facultatem recedendi ab eis, fuerunt negligentes, quia non dixerunt dictos errores, nec denunciauerunt sancte matri Ecclesie. Item, requisitus super LXXVII et sequentibus usque ad XCVII, item quod elleemosyne, etc., respondit se nescire nisi in quantum supra deposuit de modo recepcionis et de aliis contentis in dictis articulis. Item, requisitus super XCVII articulo, respondit quod ex precepto fiebant ellemosine conuenienter in ordine, et dabant decimam panis quem coquebant, non tamen dabant pauperibus panem ita album et depuratum a furfure sicut ipsi comedebant, et hoc uidit fieri in dictis domibus de Somorens et de Oysimonte; potest tamen esse, ut dixit, quod in multis domibus dicti ordinis non fierent eleemosine ita ordinate sicut in domibus predictis. Dixit insuper quod in domibus dicti ordinis in quibus fuit, uidit fieri et seruari hospitalitatem et bene recipi bonos homines, et uictualia eis et eorum manualibus ministrari. Item, requisitus super XCVIII, VIIII et C articulis, respondit contenta in ipsis non esse uera, sed pocius contrarium, quia reputabatur peccatum per nephas acquirere aliena et propter hoc degerare, et precipiebatur quod non acquirerent aliena iniuste, et si acquisiuissent aliena in exheredacionem alicuius, fuissent expulsi de domo uel puniti; non tamen uidit quod aliquis propter hoc puniretur, nec quod casus eueniret. Item, requisitus super CI-VI articulis, respondit quod quando celebrabant capitula uel recipiebantur fratres, excludebant omnes preter fratres dicti ordinis, et claudebant ianuas locorum in quibus tenebantur capitulia et fiebant recepciones predicte; non tamen uidit quod tenerentur uel fierent in primo sompno uel in prima uigilia noctis, uel quod familie excluderentur a domo, nec quod excubie ponerentur [p. 248] supra tectum; capitula autem et recepciones uidit teneri et fieri de die, ut dixit. Item, requisitus super CVII-XI articulis, respondit se nescire quod possint magnus Magister, uisitatores et preceptores, absoluere a peccatis confessatis uel non confessatis, nec audiuit dici, nec credit. Audiuit tamen dici quod dictus magnus Magister confessus est aliquos errores coram pluribus. Item, requisitus super CXII et XIII articulis, respondit se credere quod totus ordo tenebatur seruare quod magnus Magister cum conuentu suo ordinabat, unde in capitulis precipiebatur et dicebatur quod seruarent bonos usus et bonas consuetudines ordinis quos habebant et que in posterum per Magistrum cum conuentu ordinarent. Item, requisitus super CXIV-XVII articulis, respondit se nescire quando habuerunt inicium herrores quos confessus est supra, quia de aliis nichil scit. De aliis uero contentis in ipsis articulis, respondit ut supra. Item, requisitus super CXVIIIº articulo, respondit se nescire quod aliqui exiuerint dictum ordinem propter feditates ordinis. Item, requisitus super CXVIIIIº articulo, respondit se credere quod post capcionem Templariorum, sed non ante, fuerunt exorta scandala contenta in dicto articulo, et quod multi ex fratribus dicti ordinis reuelassent errores quos sciebant esse in ordine, si putassent quod fides in hoc adhibita fuisset eisdem, et nisi timuissent pericullum quod ex reuelacione eis poterat imminere ab ordine supra dicto. Item, requisitus super CXX-III articulis, respondit se non credere contenta in ipsis articulis esse uera, nec eciam esse quod confessata per eum sint notoria et scita ab omnibus aliis fratribus. Item, requisitus super CXXIV-VII articulis, respondit ut supra quod audiuerat dici aliquos errores fuisse confessatos per Magistrum et per plures alios fratres dicti ordinis. Item, requisitus si sic deposuit prece, precepto, premio, amore, timore, odio, comodo temporali, habito uel habendo, instructus uel [p. 249] informatus ut sic deponeret, respondit quod non, et fuit inhibitum sibi per dictos dominos commissarios quod non reuelaret deposicionem suam predictam aliis quousque fuerint publicate. Acta fuerunt hec predictis die Iouis, et in cappella predicta sancti Elligii, presentibus magistro Amisio, me Floriamonte Dondedei et aliis notariis supra proximo nominatis. Post hec, die Veneris sequenti, que fuit VIIIª dies mensis Maii, conuenerunt in dicta capella sancti Ellegii predicti domini commissarii, exceptis dominis Narbonensi et Baiocensi, supra excusatis, et fuit adductus ad presenciam eorumdem, ut deponeret dictum suum, Gilletus de Encreyo, Remensis diocesis, in habitu seculari, barba rasus, testis supra iuratus, etatis, ut dixit, LX annorum uel circa de presenti; quando uero intrauit ordinem dixit quod erat L, et quod fuerat receptus in fratrem seruientem eiusdem ordinis, et erat laborator agrorum et custos animalium. Requisitus si alias fuerat inquisitum cum eo in negocio Templariorum, respondit quod sic Parisius in Templo per fratres Predicatores et postmodum alia uice per dominum episcopum Parisiensem in aula sua, et dixit quod fuerat suppositus questionibus in Templo paulo post capcionem Templariorum; et expositis omnibus et singulis articulis sibi, respondit ut sequitur. In primis requisitus super primis IV articulis, de abnegacione, etc., respondit se fuisse receptum in dicto ordine in diocesi Remensi, in domo dicti ordinis uocata Serenicourt, per fratrem Iohannem de Cella preceptorem dicte domus, in die omnium Sanctorum instanti erunt VIIII anni, et dixit quod quando fuit receptus, fecerunt eum uenire ad capellam dicte domus, et clausis ianuis fuit aportatum unum missale et appertum coram eo, et fuit petitum ab eo si erat coniugatus uel alias ligatus, et cum respondisset quod non, sed quod habuerat duas uxores, fuit ei dictum per dictum fratrem Iohannem de Cella quod ipse deberet uiuere caste, sine proprio et sub obediencia superiorum suorum, et predicta iurauit super dictum missale. Deinde peciit ab eo dictus frater Iohannes si credebat in illum cuius rememoracio et [p. 250] representacio erat in dicto libro, in quo libro apparebat quedam ymago rubea Crucifixi, et cum per ipsum testem fuisset responsum quod sic, precepit ei dictus frater Iohannes quod spueret super dictum librum, et ipse testis fuit ex tali precepto, ut dixit, plurimum stupefactus, et noluit spuere super dictum librum, sed spuit prope ipsum librum. Item, dixit quod predictus frater Iohannes dixit tunc ei quod ipse poterat iacere cum aliis fratribus ordinis et ipsi cum eo, et ipse testis credidit, ut dixit, quod simul possent iacere propter penuriam locorum, nec intelligebat aliquam turpitudinem in dicto precepto includi. Sed dictus frater Iohannes subiunxit et declarauit quod carnaliter poterant commisceri, de quo ipse testis fuit multum turbatus, ut dixit, et multum desiderauit, ut dixit, quod tunc esset extra portam dicte capelle. Nunquam tamen, sicut dixit, commiscuit se cum aliquo alio nec alter cum ipso, nec aliquem requisiuit de hoc, nec requisitus ab aliquo. Item, dixit quod idem recipiens precepit tunc ipsi quod renegaret Deum, et ipse testis respondit ei quod non faceret illud, si deberet amputare capud. Qua responsione audita, dictus recipiens precepit ei quod oscularetur eum in uestibus suis super umbilicum, et fuit eum osculatus in dictis uestibus, sed non in ore, nec in aliqua alia parte, alios autem fratres fuit osculatus in ore. Requisitus qui fuerunt presentes in predictis, respondit quod fratres Gerardus de Lauduno, et Iohannes dictus la Gambe, et Anricus dictus Burgondus, et Lambertus de Ramecourt seruientes, quos omnes dixit obiisse preter fratrem G. de Lauduno, quem credit uiuere et esse fugitiuum. Requisitus si dictus modus recepcionis confessatus per eum seruabatur communiter in dicto ordine, respondit se credere quod sic, et quod audiuit in prisione, postquam fuit captus, ab aliquibus fratribus dicti ordinis qui erant capti cum eo apud Gizorcium, quod fuerant recepti per eumdem modum, et quod aliqui eorum fuerant osculati retro in ano ab illo qui recipiebat eos; de nominibus autem illorum a quibus audiuit predicta, dixit se non recordari. Plura autem dixit se nescire de contentis in dictis IV articulis, quia [p. 251] nunquam interfuerat recepcioni alicuius fratris nec alicui capitulo. Item, requisitus super V-VIII articulis, de dogmatizacione, etc., respondit quod non credebat esse uera contenta in ipsis articulis, nec aliquid inde sciebat. Item, requisitus super VIIII-XIII articulis, de spuicione super crucem et conculcacione, respondit se aliqua audiuisse ab aliquibus, de quorum nominibus non recordatur, ante capcionem eorum; non tamen scit aliquid de contentis in dictis articulis, nisi quod supra deposuit, nec credit, ut dixit. Item, requisitus super XIV et XV articulis, de cato, etc., respondit se nichil scire; audiuit tamen ab aliquibus dici, de quibus non recordatur, quod quidam catus apparebat ultra mare in preliis eorum, quod tamen non credit. Item, requisitus super XVI-XXVIIII articulis, respondit quod non credebat eos esse ueros, sed pocius contrarium. Item, requisitus ad XXX-III articulos, de osculis, respondit ut supra. Item, requisitus ad XXXIV et V articulos, respondit quod statim pro professis habebantur, sed non iurabant non exire ordinem quod sciat. Item, requisitus ad XXXVI-VIIII articulos, respondit quod clandestine fiebant recepciones, ianuis clausis, nullis presentibus, nisi fratribus ordinis, et quod ex hoc gentes seculares non erant bene pegate, adiiciens se multum gaudere quia predicta sunt reuellata, et quia domini Papa et Rex uolunt scire et punire predicta, quamquam ipse perdat illa que posuit in ordine predicto. Item, requisitus ad XL-V articulos, respondit de carnali commixcione quod supra deposuit, sibi dictum fuisse in sua recepcione; nunquam tamen audiuit dici predicta facere non esse peccatum, nec quod fratres uterentur uicio supradicto. Item, requisitus ad XLVI-LXI articulos, respondit se nichil scire nec aliquid audiuisse. Vidit tamen quod aliqui fratres portabant quasdam cordulas super camisiam; ipse tamen non portauit, nec fuit sibi iniunctum, ut dixit. Item, ad LXII, III et IV articulos, de modo recepcionis, etc., [p. 252] respondit ut supra. Item, ad LXV, VI et VII articulos respondit quod ipse nescit, sed bene credit quod si illi qui recipiebantur in ordine, recusarent facere illa que ipse confessus est de se, quod maiores ordinis punirent eum et mitterent eum ad locum remotum. Item, ad LXVIII-LXXII articulos respondit quod si aliquis reuellaret secreta ordinis uel capitula uel modum recepcionis sue, poneretur in carcere, et mitteretur ad partes remotas, quasi exul relegaretur; non tamen uidit aliquem propter hoc incarcerari nec interfici. Item, ad LXXIII articulum, de non confitendo nisi fratribus dicti ordinis, respondit se nichil scire, nec audiuit hoc iniungi. Item, ad LXXIV, V et VI articulos respondit ipsos esse et fuisse negligentes de hoc, quod recognita per eum non correxerunt, nec sancte matri Ecclesie nonciauerunt, et quod non recesserunt ab herroribus predictis per eum recognitis. Item, ad LXXIV et ad alios sequentes articulos usque ad XCVII articulum, item quod ellemosine, etc., respondit se credere quod modus per quem ipse fuit receptus seruatus fuerit in recepcione aliorum fratrum, citra mare et ultra mare, et quod sit de punctis ordinis, nec credit quod alius modus recepcionis fuerit seruatus in dicto ordine. De aliis contentis in dictis articulis, dixit se nichil scire nisi quod supra deposuit. Item, ad XCVII articulum respondit quod ellemosine fiebant in dicto ordine ter in septimana omnibus petentibus; tamen aliquando redarguebantur dispensatores a superioribus quando faciebant ellemosinas que uidebantur eis esse nimis magne, et quod ellemosine erant ita parue quod pauci pauperes ueniebant ad eos; hospitalitatem bene seruabant et faciebant, et leto uultu bonos homines ad eos uenientes bene recipiebant, et predicta dixit se uidisse et audiuisse in dicta domo de Serena Curia. Item, ad XCVIII, VIIII et C articulos respondit se nichil scire; audiuit tamen dici ab aliquibus fratribus dicti ordinis, ac specialiter a fratre Iohanne la Gamba, iam defuncto, quod non erat peccatum [p. 253] facere comodum dicti ordinis per fas uel nephas, et eciam propter hoc degerare. Item, ad CI-VI articulos, de clandestinacione, etc., respondit quod nichil scit nisi quod supra deposuit. Item, ad CVII-XI, quod Magister, uisitatores et preceptores layci possent absoluere a peccatis, etc., respondit se nichil scire, nec audiuisse, nec credere quod possent. Item, ad CXII et XIII respondit se audiuisse et credere quod totus ordo tenebatur seruare quod magnus Magister cum conuentu ordinabat. Item, ad CXIV-XVII respondit se nescire quando dicti errores habuerunt exordium, alia dixit se nescire de contentis in ipsis articulis nisi que supra deposuit. Item, ad CXVIII respondit se nescire, sed propter feditates aliqui ordinem exiuerunt. Item, ad CXVIIII respondit quod ius habebant scandalizari contra ordinem seculares, propter premissos errores. Item, ad CXX-III respondit se nescire. Item, ad CXXIV-VII respondit se nescire, sed si recognouerunt errores quos sciebant, bene fecerunt. Item, requisitus si sic deposuit prece, precepto, premio, amore, timore, odio, comodo temporali habito uel habendo, instructus uel informatus ut sic deponeret, respondit quod non, et fuit inhibitum sibi per dictos dominos commissarios quod non reuellaret deposicionem suam predictam quousque attestaciones fuerint publicate, et quousque domino supremo Pontifici fuerint ostense. Acta fuerunt hec per dictos dominos commissarios, presentibus me Floriamonte Dondedei et aliis notariis supra proximo nominatis. Post hec, die Sabati sequenti, que fuit nona dies mensis May, conuenerunt in dicta capella sancti Elligii domini commissarii predicti, exceptis dominis Narbonnensi et Baiocensi, supra excusatis, et [p. 254] fuit adductus ad presenciam eorumdem dominorum commissariorum, ut deponeret dictum suum, Iacobus de Trecis, testis supraiuratus, absque mantello et habitu Templi, tonsus capite et rasus barba, etatis, ut dixit, XXIV annorum uel circa, et dixit quod intrauerat dictum ordinem per tres annos cum dimedio uel circa ante capcionem Templariorum, et intelligebat Latinum, ut dixit, et erat seneschallus domus de Villaribus prope Trecas et frater seruiens, et fuerat examinatus, ut dixit, in negocio Templariorum per archiepiscopum quondam Senonensem et postea per episcopum Aurelianensem, nunquam tamen questionatus, ut dixit, fuerat. Requisitus autem super omnibus et singulis articulis, respondit ad eos ut sequitur. Super primis IVor articulis, de abnegacione, etc., respondit quod ipse fuerat receptus in dicto ordine in domo Templi de Sanci Trecensis diocesis, per fratrem Radulphum de Gisiaco receptorem reddituum Campanie pro domino Rege, citra festum omnium Sanctorum, erunt sex anni uel circa, et in dicta recepcione sua, ut dixit, fuit seruatus talis modus, nam quum uenisset ad locum predictum cum patre et matre et aliis amicis suis multis, eis remanentibus extra, fuit introductus in quamdam cameram, in qua erant predictus frater Radulphus et fratres Ponzardus de Gisiaco seruiens, nepos eiusdem fratris Radulphi, et quidam Burgondus dictus Milo, et Symon de Pruino presbyteri, et multi alii de quorum nominibus non recordatur, ut dixit; et cum esset in dicta camera, dictus frater Radulphus dixit ei quod abnegaret _Nostre Sire_ qui pependit in cruce, et ipse respuit hoc facere, sicut dixit, sed postmodum timens quod interficerent eum, ut dixit, quia habebant ibi unum magnum euaginatum ensem, abnegauit ter dicendo, ter ore, sicut dixit, sed non corde: «_Ie reni Nostre Sire_, postquam uos uultis.» Et deinde receptor precepit sibi, ut dixit, quod pedibus conculcaret unam crucem argenteam, in qua erat ymago Crucifixi in terram positam, et quod spueret super ipsam, ter ipse testis conculcauit ipsam crucem, ut dixit, super pedes Crucifixi, et spuit iuxta ipsam crucem, et non supra, prout [p. 255] dixit. Et cum fecisset predicta, tradidit sibi mantellum ordinis, super quem stabant aliqui ex fratribus astantibus; quo tradito, fecit eum sedere ad terram coram se, et fecit eum iurare quod predicta non reuellaret, et quod castitatem seruaret, et uiueret sine proprio et sub obediencia. Dixit eciam ei quod ab illa hora in antea non intraret domum in qua aliqua mulier iaceret in puerperio, nec susciperet aliquem nec teneret in sacro fonte, et quod non offerret in missa; et predicta fecit eum iurare, ut dixit. Sed non seruauit iuramentum, ut dixit; nam, captus amore cuiusdam mulieris, exiuit ordinem per unum annum ante capcionem Templariorum, et dimisit habitum, et aliquos leuauit de sacro fonte antequam exiuisset ordinem, et post obtulit eciam in missa postquam exiuit ordinem. Item, dixit quod post predicta, dictus receptor dixit ei quod oporteret ei esurire quando uellet comedere, et uigillare quando uellet dormire, et multa alia facere et seruare super quibus alias instrueret eum cum rediisset de Parisius, quo erat propter negocia regia profecturus, et precepit eciam ei quod de bonis Templi non daret aliquid patri aut matri uel aliis amicis suis, sed quicquid posset aportaret ad Templum. Item, dixit quod dictus receptor expoliauit se totum nudum in presencia sua et aliorum fratrum astancium, et precepit ei quod oscularetur eum in ano, sed ipse renuit hoc facere; fuit tamen osculatus eum super carnem nudam in humero ex parte posteriori, et dixit ei quod predicta omnia erant de punctis ordinis. Requisitus si dicta recepcio sua fuit facta de die uel de nocte, respondit quod de die circa horam prime. Item, cum predictus testis uideretur esse ualde facilis et procax ad loquendum, et in pluribus dictis suis non esset stabilis, sed quasi uarians et uacilans, fuit interrogatus si fuit ei preceptum a dicto receptore quod cum digitis manus sue faceret ficum Crucifixo, quando ipsum uideret, et si fuit ei dictum quod hoc esset de punctis ordinis, respondit quod nunquam audiuit loqui de hoc. Item, requisitus si contenta in dictis IV articulis seruabantur in toto ordine, respondit quod sic, et quod ipse erat de hoc bene [p. 256] certus, sicut iurabat. Interrogatus quomodo erat certus, respondit quod pro eo quia erat unus ordo, et si haberet diuersos modos recipiendi fratres, fuisset ipse ordo sibi contrarius. Interfuerat insuper recepcioni alicuius fratris, ut dixit, uidelicet recepcioni I. Petitpars, quem dixit [?] fuisse receptum in quadam camera domus Templi de Payans Trecensis diocesis, per dictum fratrem Radulphum de Gisiaco, presentibus ipso teste, et fratribus Ponzardo de Gisiaco, et Milone Burgondo presbytero, predictis; et in dicta recepcione uidit, ut dixit, seruari eumdem modum qui fuit seruatus in recepcione sua, excepto quod non uidit ensem, nec uidit dictum Iohannem respuentem agere que precipiebantur eidem, et dicta eciam recepcio fuit facta circa horam prime. Item, requisitus super V-VIII articulis, de dogmatizacione, etc., respondit quod nunquam fuit sibi locutum de contentis in ipsis articulis, nec audiuit loqui, quia non interfuerat capitulis eorum, nec sciebat aliquid de predictis. Item, ad VIIII-XIII articulos, de conculcacione et spuicione, respondit ut supra, de ceteris dicens se nichil scire. Item, ad XIV et XV articulos, de cato, respondit se nichil scire nec audiuisse. Item, ad XVI-XXIII respondit se nichil scire; ipse tamen bene credit, ut dixit, sacramentum Ecclesie. Item, ad XXIV-VIIII respondit se nichil scire, nec credit quod possent absoluere, quia non erant sacerdotes. Item, ad XXX, XXXI, II et III, de osculis, respondit se nichil scire nisi quod supra deposuit. Item, ad XXXIV et XXXV respondit uera esse contenta in ipsis articulis, reddens causam quia fecerant eum iurare in sua recepcione quod ordinem non exiret, et dixerunt ei quod statim professus erat. Item, ad XXXVI-VIIII respondit quod clandestine fiebant recepciones, ianuis et fenestris clausis, nullis presentibus, nisi fratribus ordinis, et per IV annos, ut dixit, plus quam intraret ordinem, audiuit [p. 257] dici quod osculabantur se in ano a pluribus gentibus et in pluribus locis, dicens se audiuisse predicta, et quod ex predictis clandestinacionibus et osculis erat suspicio contra ordinem supradictum; ipse tamen testis non credebat tunc predicta, ut dixit, quia si credidisset, nullatenus ordinem intrauisset. Item, ad XL-V, de commixione carnali, respondit se nichil scire, nec audiuisse, nec credere uera esse. Item, ad XLVI-LVII, de ydolis, respondit se audiuisse refferri a pluribus, nescit tamen ubi nec a quibus, ante recepcionem suam per aliquos annos, quod quando capitulum Templariorum celebrabatur Parisius, apparebat eis circa mediam noctem quoddam capud quod multum uenerabantur. Post recepcionem suam de hoc nichil audiuit, nec credit. Plura dixit se nescire de contentis in ipsis articulis; audiuit tamen dici, postquam fuit in ordine, quod dictus frater Radulphus habebat demonem priuatum, cuius consilio erat sapiens et diues. Item, ad LVIII-LXI, de cordulis, respondit se nichil scire, et quod nunquam fuit sibi iniunctum quod portaret cordulam, nec eam portauerat; uidit tamen aliquos alios fratres eam portantes. Item, ad LXII, III et IV, de modo recepcionis, respondit ut supra. Item, ad LXV-LXXII respondit quod de interfeccione et incarceracione comminabantur eis quod non reuellabunt modum recepcionis, et eciam iniungebatur per sacramentum, nec audebant loqui inter se nec amicis suis, subiungens quod cum mater sua uellet ponere in dicto ordine Petrum fratrem ipsius testis, et requireret consilium ab ipso teste super hoc, potissime quia dicebat dicta mater se audiuisse multa mala de ordine Templi, noluit sibi declarare dictos errores, sed dissuasit quod non intraret. Alia dixit se nescire, asserens quod magis uoluisset esse mortuus bona morte in die recepcionis sue quam fecisse illa que supra deposuit. Item, ad LXXIII respondit sibi fuisse preceptum quod non confiteretur nisi fratribus presbyteris eiusdem ordinis, credens quod aliis [p. 258] preciperetur idem. Hoc tamen ipse testis non seruauit, ut dixit. Item, ad LXXIIII, V et VI respondit se credere uera esse contenta in ipsis: articulis, quod negligentes fuerunt quia non correxerunt nec denunciauerunt, cum possent, errores predictos, et non recesserunt ab eis. Item, ad LXXVII et sequentibus usque ad XCVII respondit quod confessata per eum credebat seruari citra mare et ultra mare in ordine ex punctis ordinis et precepto superiorum, et quod idem modus recepcionis sit in ordine. Item, ad XCVII respondit quod ellemosinas non faciebant nec hospitalitatem seruabant ut debebant, nec sibi ipsis prouidebant in uictualibus sicut opportunum fuisset. Item, ad XCVIII, XCVIIII et C respondit se uidisse quod per nephas acquirebant et iniuste, non tamen uidit nec audiuit quod hoc preciperetur, uel iurari facerent, nec audiuit quod non reputaretur peccatum propter hoc degerare. Item, ad CI-VI, de clandestinacione, respondit quod nunquam interfuerat capitulis, sed audiuerat dici quod clam et de nocte, quandoque exclusa familia, fiebant capitula et recepciones; alia dixit se nescire. Item, ad CVII-XI respondit se non credere nec scire nec audiuisse alieno dici quod magnus Magister, preceptores uel alii layci possent absoluere a peccatis, nec quod hoc confessi fuerint. Item, ad CXII et CXIII respondit de credulitate et auditu, dici et se credere uera esse quod totus ordo tenebatur seruare illud quod magnus Magister cum conuentu ordinabat. Item, ad CXIV-XVII respondit se audiuisse dici a pluribus secularibus personis, nescit quibus nec ubi, per decem annos antequam esset receptus in ordine, quod quidam miles Templi qui uenerat de ultra mare et fuerat inter paganos, aportauerat ad partes istas errores predictos, ut scilicet in recepcione abnegarent Christum, conculcarent crucem et spuerent super ipsam, et oscularentur se retro; nescit tamen [p. 259] quando dicti errores inceperunt, sed audiuit dici quod bene erant quingenti anni. Item, ad CXVIII respondit se exiuisse dictum ordinem, plus propter feditatem ipsius ordinis, quam amore mulieris cuius occasione dixit supra se dictum ordinem exiuisse, quia ipsam mulierem habebat et habere poterat in ipso ordine, quando uolebat, dicens se credere multos alios exiuisse dictum ordinem propter feditates ipsius ordinis. Item, ad CXIX respondit se nescire si scandala sunt exorta uel non. Item, ad CXX, XXI, II et III respondit quod illa que confessata sunt per eum, sunt nota et manifesta inter fratres ordinis, et de hiis est ibi publica uox et fama, et credit eciam quod nunc sit fama inter seculares; nesciuit tamen declarare quid est uox et fama publica. Item, ad CXXIV, V, VI et VII respondit se credere quod recognouerunt illa que ipse supra confessus est; aliter dixit se nescire. Item, requisitus si prece, precepto, premio, amore, timore, odio, comodo temporali habito uel habendo instructus uel informatus ut sic deponeret, respondit quod non. Et fuit sibi inhibitum per dictos dominos commissarios quod non reuellaret alicui fratri dicti ordinis nec alicui alio seculari ea que deposuerat, quousque domino nostro Pape hostensa fuerint et publicata. Acta fuerunt hec per dictos dominos commissarios, presentibus me Floriamonte Dondedei et aliis notariis supra proximo nominatis. Post hec, die Dominica sequenti que fuit Xª dies mensis Maii, cum datum fuisse diceretur intelligi dictis dominis commissariis quod prefatus R. de Pruino, P. de Bononia, Guillelmus de Chambonent et Bertrandus de Sartiges, uolebant uenire ad eorum presenciam, conuenerunt in dicta capella sancti Ellegii predicti domini Narbonensis, Mimatensis et Lemouicensis, ac domini Matheus et archidiaconus Tridentinus, et fuerunt ibidem adducti ad eorum presenciam prefati IV fratres, et proposuit dictus frater Petrus pro se et aliis coram eis, qualiter ipsi [p. 260] domini una cum collegis suis erant missi et deputati per dominum Papam ad inquirendum in regno Francie contra ordinem Templariorum super articulis eis per dominum Papam missis, et qualiter ipsi domini per suum publicum citacionis edictum citauerant fratres dicti ordinis qui dictum ordinem uellent defendere, et qualiter multi fratres propter hoc ad eorum presenciam uenerant et se defensioni dicti ordinis obtulerant coram eis, subiungens quod ipsi iam audiuerant et ex uerisimilibus coniecturis timebant et credebant quod dominus archiepiscopus Senonensis cum suis suffraganeis aliquos processus, crastina die, in suo prouinciali concilio Parisius conuocato, facere uolebat contra multos ex fratribus qui defensioni dicti ordinis se obtulerant, quod, ut dixerunt, esset facere ut fratres ipsi necessario desisterent a defensione predicta, propter quod, ut dixerunt, quamdam appellacionem formauerant, quam uolebant legere coram ipsis dominis: cumque dictus dominus archiepiscopus diceret eis quod de eorum appellacionibus nichil ad ipsum et collegas suos pertinebat, et quod non habebant se intromittere de eisdem, cum non appellarent ab eis, sed si quid dicere uellent ad defensionem ordinis Templi, illud libenter audirent et reciperent, dictus frater Petrus quamdam cedulam coram eis exhibuit, porrexit et tradidit, cuius tenor sequitur in hec uerba: In nomine Domini, amen. Coram uobis, reuerendis patribus, domino archiepiscopo Narbonensi, ac dominis Lemouicensi, Mimatensi et Baiocensi episcopis, domino Matheo de Neapoli domini Pape notario, dominis Magalonensi et Tridentino archidiaconis, proponunt et dicunt Petrus de Bononia, R. de Pruino presbyteri, Bertrandus de Sartiges et Guillelmus de Chambonent milites, de ordine milicie Templi, nomine suo et omnium fratrum eiusdem ordinis sibi adherencium nunc et in futurum, quod ex uerisimilibus coniecturis et causis timent et grauissime dubitant ne procedatur per dominum archiepiscopum Senonensem et eius suffraganeos et per alios archiepiscopos et prelatos regni Francie de facto, cum de iure fieri non ualeat neque possit pendente inquisicione uestra [p. 261] seu processu contra ipsos et alios fratres eiusdem ordinis qui se obtulerunt et se offerunt seu offerrent defensioni eiusdem ordinis. Quare cum appellacionis remedium adinuentum fuerit ad releuandum oppressos iniuste, ne execucio aliqua fiat contra ipsos et personas eorum, aut iniuria inferatur eisdem per dictos dominos archiepiscopos et prelatos regni, quod certe si fieret, contra Deum et iusticiam esset, et hoc inquisicio uestra totaliter turbaretur, ideo ex nunc ad dominum Papam et apostolicam Sedem prouocant et appellant, tam uiua uoce quam eciam in scriptis, ponentes se ipsos, personas eorum et totum ius suum et totius ordinis Templi sub protectione Sedis apostolice et omnes fratres dicti ordinis qui se obtulerunt et offerunt seu offerrent defensioni predicte. Petunt apostolos, et iterum petunt, et petunt cum instancia maxima. Item, petunt habere consilium sapientum ad corrigendum presentem appellacionem, si opus fuerit, et petunt necessarias et sufficientes expensas de bonis ordinis ministrari sibi, et cum plena securitate mitti uel duci ad dominum Papam infra tempus legitimum ad appellacionem huius prosequendam, et omnia alia necessaria in causa predicta. Item, protestantur et dicunt nomine suo et omnium sibi adherencium, nunc et in futurum omnia supradicta se uelle prosequi, secundum quod de iure melius poterunt et debebunt. Item supplicant, patres reuerendi, ut pendente uestro inquisicionis officio, mandare uelletis dicto domino archiepiscopo et eius suffraganeis ac omnibus aliis prelatis de regno, quod non procedant ad aliquam nouitatem faciendam contra fratres predictos. Item, supplicant, ut mediante auxilio uestro possint adire presenciam dicti domini archiepiscopi Senonensis, ut coram ipso super predictis ualleant appellare, et quod mittatis cum ipsis unum uel duos de notariis uestris seu tabellionibus, qui de dicta appellacione faciant eis publicum instrumentum, cum non inueniant notarium qui uellit ire cum ipsis ad hoc faciendum. Item, rogant omnes notarios presentes, ut de appellacione huius eis faciant publicum instrumentum. Item, supplicant, ut appellacionem presentem ad expensas dicti [p. 262] ordinis notifficare faciatis omnibus archiepiscopis de regno Francie, cum hoc ipsi facere non possint quia sunt carcerati, contra quos omnes et a quibus appellant ex nunc in forma predictorum, uel eo modo et forma quibus poterit melius appellari. Porrecta fuit hec appellacio die, etc. Qua tradita, dicti fratres exiuerunt dictam capellam, et coram dictis dominis commissariis fuit lecta cedula predicta; qua audita, dictus dominus archiepiscopus dicens se uel celebrare uel missam audire, recessit; alii uero et dominus archidiaconus Magalonensis, qui nunc superuenit, remanentes ibidem, habita aliqua deliberacione inter se, uocatis tandem dictis fratribus, dixerunt quod ipsi adhuc loquerentur ipsa die, et liberarent inter se et cum dicto domino archiepiscopo Narbonensi, et in uesperis responderent eis super contentis in dicta cedula quatenus possent et eos tangerent, precipientes Petro de Vererio custodi eorum, ut dixit, ut ipsa die in uesperis eos reduceret coram eis in loco predicto, audituros responsionem eorum. Dicti uero fratres ibidem porrexerunt et tradiderunt quandam aliam cedulam, tenorem qui sequitur continentem. In nomine Patris, et Filii, et Spiritus Sancti, amen. Coram uobis, uenerabili patre domino archiepiscopo Senonensi, proponimus et dicimus, nos fratres P. de Bononia, Reginaldus de Pruino, Bertrandus de Sartiges et Guillelmus de Chambonent milites de ordine milicie Templi, nomine nostro et omnium fratrum Templi de prouincia Senonensi nobis adherencium, quod ex uerisimilibus coniecturis et causis timemus et dubitamus grauissime ne procedatur ex abrupto per uos et suffraganeos uestros de facto, licet de iure fieri non ualeat, debeat neque debet, pendente causa seu inquisicione ipsius ordinis, contra nos et fratres ordinis nostri qui se obtulerunt et offerunt seu offerrent ad defensionem ipsius ordinis. Unde cum appellacionis remedium adinuentum fuerit ad releuandum oppressos iniuste, ideo ne iniuria nobis et dictis fratribus, aut aliqua execucio contra nos uel ipsos fiat, que si fieret, contra Deum et iusticiam esset, et ex hoc predicta inquisicio [p. 263] totaliter turbaretur, ex nunc ad dominum Papam et Sedem apostolicam appellamus et prouocamus, tam uiua uoce quam in scriptis, ponentes nos ipsos, et ius nostrum et tocius ordinis nostri, et omnes fratres qui se obtulerunt et offerunt seu offerrent defensioni predicte, sub protectione Sedis apostolice. Petimus apostolos, iterum petimus, et cum maxima instancia petimus. Item, petimus habere consilium sapientum ad corrigendum appellacionem presentem, si necesse fuerit. Item, petimus necessarias et sufficientes expensas de bonis dicti ordinis nobis ministrari, et cum plena securitate mitti uel duci ad dominum Papam infra tempus legitimum ad appellacionem huius prosequendam, et eciam alia nobis necessaria ad causam predictam. Item, protestamur et dicimus nomine nostro et omnium nobis adherencium omnia supradicta nos uelle prosequi, secundum quod de iure melius poterunt et debebunt. Item, rogamus omnes notarios presentes, ut nobis inde faciant publicum instrumentum. Postmodum, eadem die in uesperis, dicti domini commissarii omnes se conuenerunt in capella predicta, et fuerunt adducti ad eorum presenciam dicti IV fratres, quibus et aliis fratribus dicti domini multum compaciebantur, ut dixerunt; responderunt quod negocium de quo dicti dominus archiepiscopus Senonensis et eius suffraganei agebant, retractabant in suo consilio, [et] erant totaliter diuersa et abinuicem separata, et quod ipsi nesciebant quid in dicto consilio aliquid agebatur ibidem, et quod, sicut ipsi domini commissarii erant in negocio sibi commisso per Sedem apostolicam deputati, ita et dominus Senonensis et eius suffraganei ad ea que in suo concilio agere dicebantur, erant auctoritate apostolica deputati, et quod ipsi domini nullam habebant potestatem in eos nec super eos; propter quod non uidebatur dictis dominis commissariis prima facie, ut dixerunt, quod haberent aliqua inhibere dicto domino archiepiscopo Senonensi uel aliis prelatis super retardacione processuum faciendorum per eos contra singulares personas ordinis predicti; adhuc tamen deliberarent melius super predictis, et facerent quod esset faciendum per eos, precipientes nobis [p. 264] notariis, ut requestam et appellaciones ipsorum fratrum insereremus in processu, loco apostolorum testimonialium exhibendorum eisdem. Acta fuerunt hec predictis die et loco, presentibus me Floriamonte Dondedei, Bertrando Filholi, Guillelmo Radulphi, Hugone Nicolai, Bernardo Humbaldi et Iohanne de Fellinis notariis supradictis. Post hec, die Lune sequenti, que fuit XIª dies mensis Maii, conuenerunt predicti domini commissarii, exceptis dominis Narbonensi et Baiocensi, ut supra excusatis, in capella predicta sancti Ellegii, et fuit adductus ad presenciam eorumdem, ut deponeret dictum suum, frater Humbertus de Podio Pictauensis diocesis, seruiens, testis supra iuratus, deferens habitum Templi et barbam, etatis, ut dixit, XLV annorum uel circa. Requisitus si fuerat alias examinatus in negocio Templariorum, respondit quod sic, primo per Iohannem de Iamuilla et Sen. de Peyto, apud monasterium Bouini Pictauensis dicte diocesis Pictauensis, et fuit ibidem, ut dixit, de eorum mandato ter questionatus, quia non confitebatur que uolebant, et postmodum, ut dixit, fuit positus in quadam turri apud Niuortum eiusdem diocesis, et ibidem ad panem et aquam detentus in uinculis, ut dixit, XXXVI septimanis, et ex inde fuit adductus Pictauis, et ibidem examinatus fuit per officialem et decanum Pictauenses, et iurauit, ut dixit, coram eis quod non retrocederet confessione facta per eum coram eisdem. Requisitus autem super omnibus et singulis articulis predictis, sibi diligenter expositis, respondit ad eos ut sequitur: Inprimis, ad primos IV articulos, de abnegacione, etc., respondit quod nunquam interfuit alicui capitulio, nec recepcioni alicuius fratris ordinis supradicti, et quod de contentis in dictis IVor articulis nichil sciebat, nisi per auditum dici; audiuerat tamen, ut dixit, a fratre Bartholomeo Merloti fratre seruiente dicti ordinis, qui erat de Pictauia, quod predicta seruabantur in predicto ordine. Requisitus ubi, et quando et quibus presentibus audiuit predicta, respondit se [p. 265] audiuisse apud Castrum Bernardi Xantonensis diocesis, in domo ordinis Templi, antequam esset frater dicti ordinis, sunt circiter nouem anni; non tamen credebat tunc quod illa que dicebantur essent uera, nec adhuc credit, et quod nullus fuit presens quando dictus frater Bartholomeus dixit sibi predicta. Requisitus quomodo interuenerat materia ad loquendum de predictis, respondit quod dictus frater Bartholomeus uolebat quod ipse testis esset frater dicti ordinis, qui erat consanguineus suus germanus, et idem frater Bartholomeus dixerat ei se audiuisse dici quod predicti errores in ordine seruabantur; et cum de hoc loqueretur alia uice, idem frater Bartholomeus dixit ei quod non crederet supradicta. Requisitus ubi, quando, qualiter, a quo et quibus presentibus ipse fuerat receptus in ordine, respondit quod fuerat receptus in domo Templi de Dompuho Xantonensis diocesis, in capella dicte domus, auctoritate fratris P. de Villaribus preceptoris Pictauie, a fratre Symone Picardi, sunt circiter octo anni, presentibus fratribus Guillelmo Bergerio Pictauensi auunculo ipsius testis, et Arnaudo Berzo, Enrico Guillelmo de Villa Vinossa Xanctonensi, et Bartholomeo Merloti, qui obierunt omnes, exceptis fratribus Bartholomeo et Arnaudo predictis. Fuit autem receptus, ut dixit, in hunc modum. Primo, pecierunt ab eo quod facerent intrare quandam cameram continguam capelle predicte, in qua camera recluserunt eum sub claue, et dictum fuit sibi si uolebat esse seruus et sclauus domus Templi, et cum respondisset quod sic, fecerunt eum uenire ad dictam capellam, et cum esset ibidem coram eis, iterato pecierunt ab eo si uolebat esse seruus esclauus Templi; quo respondente quod sic, dixit ei predictus frater Symon quod oportebat eum mutare statum suum, et uelle suum pro alieno dimittere, et esse subditum inferiori se quandoque, et esurire quando uellet comedere, et uigillare quando uellet dormire, et fecerunt eum iurare super misale, quod misale stabat ad terram, ut dixit, et erat super eum quedam crux argentea, quod esset obediens superioribus suis, et secreta Templi non reuellaret, et quod non interesset in loco ubi homo exheredaretur iniuste, nec interesset ubi aliquis [p. 266] iudicaretur criminaliter, nisi esset de iusticialibus dicti ordinis, et quod non interesset in loco ubi mulier iaceret in puerperio et sollempnizaretur matrimonium, et quod seruaret castitatem, et non haberet proprium, et quod iaceret in camisia et femoralibus, cinctus quadam cordula, et in caligis, et quod seruaret bonos usus et bonas consuetudines Templi, et iniunxerunt ei sine iuramento quod ieiunaret Quadragesimam ordinariam, et eciam Quadragesimam que est inter festum beati Martini hiemalis et festum Natiuitatis Domini, et uigillias Apostolorum et beate Virginis. Et dixit ei dictus frater Symon quod multa alia erant precepta et statuta ordinis que non poterat tunc sibi explicare, sed alias explicaret ei, nunquam tamen ulterius dixit sibi aliud, nec declarauit; remansit tamen in eadem domo per annum, ut dixit; prius tamen quam recepisset habitum, fuerat in eadem domo prepositus et administrator septem annis. Post predicta autem tradiderunt sibi mantellum, ut dixit. Requisitus si in dicta sua recepcione fecerunt eum abnegare Christum et alia contenta in ipsis quatuor articulis, respondit quod non. Requisitus si ab aliquo alio audiuit quod in dicto ordine essent dicti errores uel alii, respondit quod postquam fuerunt capti, audiuit dici a fratribus Iohanne Botan diocesis Pictauensis, et Guillelmo dicto Santongier Xantonensis diocesis seruientibus, quod aliqua inhonesta erant in dicto ordine. Requisitus ubi et quibus presentibus audiuerat dici predicta, respondit se audiuisse Parisius in domo ad Serpentem, die Iouis proximo preterita, a prefato fratre Iohanne Botan, et erant soli; et alias, in domo Templi Engolisme a dicto Guillelmo Sanctongier, sunt sex anni uel circa, presente N. Brossardi clerico Engolismensi, clauigero dicte domus. Item, requisitus super V-VIII articulis, de dogmatizacione, etc., respondit se nichil scire, nec audiuisse, nec credere uera esse. Item, ad VIIII-XIII, de spuicione et conculcacione crucis, etc., respondit se nichil scire. Postquam tamen fuit captus, audiuit dici a multis secularibus quod spuebant super crucem dicti fratres; ipse tamen non credit contenta in ipsis articulis esse uera. Item, ad XIV et XV, de cato, etc., et ad XVI-XXIII, de [p. 267] sacramento altaris et aliis de omissione uerborum canonis, respondit se nichil scire, nec credere contenta in ipsis articulis esse uera. Audiuit tamen dici multa de contentis in ipsis articulis postquam fuit captus, a multis secularibus. Item, ad XXIV, V-VIIII respondit nec scire, nec credere, nec audiuisse dici quod possint absoluere a peccatis nisi presbyteri et episcopi, nec quod magnus Magister fuerit predicta confessus. Item, ad XXX, XXXI, II et III, de osculis, respondit se nichil scire, nec credere, nec audiuisse dici ante capcionem, excepto osculo oris quod confitetur. Item, ad XXXIV et V respondit se credere contenta in ipsis articulis esse uera, pro eo quod ipse iurauerat non exire dictum ordinem, et fuerat sibi dictum quod pro professo habebatur. Item, ad XXXVI-VIIII respondit quod recepciones fiebant in ordine clandestine, ianuis clausis, nullis presentibus, nisi fratribus ordinis, et credit quod ex hoc esset suspicio contra dictum ordinem magna et mala communiter. Item, ad XL-V, de commixcione carnali, respondit se nichil scire, nec credere contenta in ipsis articulis esse uera. Item, ad XLVI-LVII respondit se nichil scire, nec credere contenta in ipsis articulis esse uera. Item, ad LVIII-LXI respondit quod ipse cingebatur quadam cordula quam ipse idem fecerat super camisiam, ut supra deposuit, et dicta cordula portabatur, ut audiuit dici, in signum castitatis, et dixit se uidisse quod frater Helias Aymerici Lemouicensis diocesis, qui nunc detinetur Parisius, cingebatur ita stricte dicta cordula quod caro sua est multum inter lesa; alia de contentis in ipsis articulis dixit se nescire nec credere. Item, ad LXII, III et IV respondit se credere quod ubique in ordine seruetur talis modus recepcionis qualiter deposuit seruatum fuisse in recepcione sua et non alium diuersum in substancia. Item, ad LXV, VI et VII respondit se non credere quod interficerentur uel incarcerarentur illi qui nolebant facere predicta erronea, [p. 268] que ipse testis dixit se non credere esse uera, nec seruari in ordine. Item, ad LXVIII-LXXII respondit notum esse quod mirabiliter seruarentur secreta ordinis, et quod non reuellarent modum recepcionis sue; de aliis contentis in ipsis articulis dixit se nescire. Item, ad LXXIII respondit uerum esse quod non debebant confiteri nisi fratribus presbyteris dicti ordinis, et ita fuit sibi dictum per fratrem Arnaudum de Lobester preceptorem de Inter-duo-maria Burdegalensis diocesis, et quod a dicto fratre Bartholomeo postquam fuit receptus, ipse tamen fuit confessus, ut dixit, pluribus fratribus Minoribus et presbyteris secularibus. Item, ad LXXIV, V et VI respondit quod scientes errores esse in ordine, sunt et fuerunt stulti et fatui, si non correxerunt dictos errores, et non denunciauerunt Ecclesie. Item, ad LXXVII et sequentes usque ad XCVII, quod predicta seruabantur citra mare et ultra mare, etc., respondit se nichil scire nisi quod, supra deposuit; credit tamen quod ille qui recepit eum, iuxisset quod docuisset eum puncta et statuta ordinis; non tamen scit nec credit errores predictos esse in ordine. Item, ad XCVII respondit quod ellemosine fiebant bene et sufficienter in ordine ter in septimana, et hospitalitas bene seruabatur ibidem, et hoc dixit se ipse testis seruasse et fecisse seruari in domo de Dompuho in qua erat locumtenens preceptoris, et hoc faciebat ex precepto dicti preceptoris, ut dixit, et ibidem uidit seruari apud Rupellam, et in aliis locis dicti ordinis in quibus fuit, ut dixit. Item, ad XCVIII, VIIII et C respondit quod nunquam iurauit nec sciuit alium iurasse quod acquirerent per nephas dicto ordini, nec quod propter hoc degerare non esset peccatum; scit tamen quod multi iniuste acquirebant in ordine supradicto, et quod ipse idem, ut dixit, abstullerat decimam quando ab archipresbytero de Pruihac Engolismensis diocesis. Item, ad CI-VI respondit quod capitulia, sicut audiuit dici, tenebantur post matutinum, exclusa familia a circuitate domus in qua [p. 269] capitulia tenebantur uel fiebant recepciones; de aliis contentis in ipsis articulis dixit se nichil scire. Item, ad CVII-XI respondit, ut supra deposuerat, se nichil scire, nec credere quod magnus Magister, uisitatores uel preceptores laici possent absoluere a peccatis, nec ipse testis reputaret se absolutum, ut dixit, et si confessi sunt predicta, reputat eos stulticiam fuisse confessos. Item, ad CXII et XIII respondit se audiuisse dici contenta in ipsis articulis esse uera, et uidisse seruari per annum uel circa in ordine quod fratres non comedebant pisces in die Veneris, nec in aliis diebus nisi de uno ferculo carnium, et quod non portarent in extremitate zone et corrigie calcarum mordent de ferro uel argento uel de alio metallo, quod magnus Magister dicebatur ordinasse predicta, et insuper ordinauit dictus Magister quod ellemosine restringerentur in ordine, et hec seruarentur per plures annos; et LX hoc nobiles aliqui de Lemouicinio, sicut audiuit dici, occupauerunt possideri [?] per eos dietas Templariorum in domibus de Prulhaco et de Manso Dei. Item, ad CXIV-XVII respondit se nescire si et quando dicti errores fuerunt introducti in ordine. Item, ad CXVIII respondit se nescire; uidit tamen quod III uel IV exierunt ordinem propter maliciam eorum propriam, ut credit, et fuerunt suspensi in seculo propter maleficia et scelera eorum. Item, ad CXVIIII respondit post capcionem multa scandala esse exorta, et quod ante capcionem erat suspicio contra dictum ordinem, ut supra deposuit. Item, ad CXX-XXIII respondit quod ante capcionem erat suspicio, ut supra deposuit, sed postmodum est ordo diffamatus de multis, ex criminibus supradictis. Item, ad CXXIV-VII respondit se credere quod confessi sunt multos ex erroribus supradictis coram domino Papa, et cardinalibus et aliis. Item, requisitus si sic deposuit prece, precepto, premio, amore, timore, odio, comodo temporali habito uel habendo, instructus [p. 270] uel informatus ut sic deponeret, respondit quod non. Et fuit inhibitum per dictos dominos commissarios quod predicta non reuellaret, quousque domino nostro summo Pontifici fuerint ostense et publicate. Acta fuerunt hec predictis die et locis, presentibus me Floriamonte Dondedei et aliis notariis suprascriptis proximo. Post hec, die Martis sequenti, que fuit XII dies Maii, conuenerunt in capella predicta sancti Ellegii predicti domini commissarii, exceptis dominis Narbonnensi et Baiocensi, supra excusatis, et fuit adductus ad presenciam eorumdem, ut deponeret dictum suum, frater Iohannes Bertaldi, testis supraiuratus, seruiens, Pictauensis diocesis, etatis circiter L annorum, ut dixit, preceptorque Buxeris in Gastina eiusdem diocesis. Requisitus si fuerat alias examinatus in negocio Templariorum, respondit quod sic, primo per Iohannem de Iamuilla et seneschallum Pictauensem, apud sanctum Maxencium Pictauensis diocesis, et aliquantulum questionatus. Postmodum, anno, sicut arbitratur, elapso, fuit examinatus per officialem Pictauensem, assistentibus fratribus Predicatoribus et Minoribus, decano Pictauensi et aliis, et fuit Ecclesie reconciliatus, ut dixit. Requisitus autem super omnibus et singulis articulis supra registratis, sibi diligenter expositis, respondit ad eos, ut sequitur: In primis ad IV primos, de abnegacione, etc., respondit quod in recepcione sua ille qui recepit eum, imposito sibi mantello, precepit ei quod abnegaret Ihesum, et quod spueret super crucem. Ipse timore ductus cum primo resisteret, et non prodesset ei, et receptor diceret ei quod professus erat, et quod, nisi faceret predicta, poneretur in quadam fouea, abnegauit ore, non corde, semel Ihesum, et spuit iuxta dictam crucem, sed non supra ipsam. Requisitus autem de nomine recipientis et astantibus, loco et tempore recepcionis, respondit se fuisse receptus a fratre P. Mainardi, tunc preceptore domus de Campo Gilonis, defuncto, in capella dicte domus, sunt circiter XVIII anni, presentibus quibusdam fratribus, quorum unus uocabatur Robertus et erat paniger, [p. 271] adhuc uiuens, ut credit, alius frater Michael, deffunctus, de quorum cognominibus non recordatur, nec de diocesi de qua erat dictus frater Michael, et alio fratre uocato Iohanne de Romi Galico, adhuc uiuente, ut credit. Item, dixit quod dictus preceptor precepit ei et fecit eum iurare quod seruaret castitatem, obedienciam, et uiueret sine proprio, et quod seruaret bene et fideliter bona ordinis, neque reuellaret secreta eorum. Requisitus de dicta cruce qualis et ubi erat, respondit quod erat enea, parua, et plana absque ymagine, ut sibi uidetur, Crucifixi, et erat posita in terra. Item, dixit quod dictus recipiens fuit in dicta recepcione osculatus ipsum testem primo in ore, secundo in pectore, tercio in spatulis, non supra carnem nudam, sed uestibus interpositis. Requisitus si interfuerat recepcioni alicuius fratris et in capitulis aliquibus in ordine celebratis, respondit quod non, quia ad talia uocabantur maiores ordinis, ut milites, et non ipse uel alii minores. De contentis autem in dictis IV articulis, dixit se nichil aliud scire, sed propter illa que deposuit facta fuisse in recepcione sua, credit, ut dixit, quod consimili modo reciperentur alii fratres in ordine supradicto. Item, ad V-VIII, de dogmatizacione, etc., respondit quod in recepcione sua uel post non fuit sibi aliquid dictum de contentis in ipsis articulis, nec scit aliquid. Item, ad VIIII-XIII, de conculcacione crucis, etc., respondit se nichil scire nisi quod supra deposuit de se ipso. Item, ad XIV et XV, de cato, respondit se nichil scire nec audiuisse. Item, ad XVI-XXIII respondit se nichil scire, asserens se bene credere in dictis sacramentis, credens eciam quod alii bene crederent, et quod eorum sacerdotes debito celebrarent. Item, ad XXIV-VIIII respondit se nichil scire, nec credit quod aliquis possit absoluere a peccatis nisi presbyter. Item, ad XXX, XXXI, II et III, de osculis, respondit ut supra [p. 272] deposuit de se ipso, de aliis nichil sciebat. Item, ad XXXIV et V respondit quod ipse non iurauit non exire dictum ordinem, nec hoc sibi fuit preceptum, nec scit quod alii iurarent, uel quod preciperetur eisdem. Ipse tamen testis exiuisset dictum ordinem, ut asserit, si ausus fuisset, quia ordo non placebat ei, asserens quod pro professis statim habebantur. Item, ad XXXVI-VIIII respondit quod in recepcione sua non adfuerunt nisi fratres ordinis, nec fuerunt porte capelle in qua recipiebatur clause, ut sibi uidetur, et aliqui uolebant respicere, et fuit eis preceptum ut retraherent se, et erant seculares. [Requisitus] quid seruaretur in aliis, et si esset propter hoc uehemens suspicio contra ordinem, dixit se nescire. Item, ad XL-V, de commixione carnali, etc., respondit se nichil scire nec audiuisse, et quod non credit contenta in ipsis articulis esse uera. Item, ad XLVI-LVII, de capitibus ydolorum, respondit se nichil scire nec audiuisse, et quod non credit contenta in ipsis articulis esse uera. Item, ad LVIII-LXI, de cordulis, respondit quod fratres ordinis portabant cordulas supra camisiam, nescit ex qua causa; ipse tamen non portauit, ut dixit, nec unquam sciuit nec audiuit quod dicte cordule tangerent capita ydolorum. Item, ad LXII, III et IV respondit se nichil scire nisi de modo recepcionis sue; credit tamen quod alii reciperentur sicut ipse fuit receptus. Item, ad LXV, VI et VII respondit quod, nisi ipse fecisset illa que precepta fuerunt sibi de abnegacione et spuicione, credit quod fuisset incarceratus uel alias male tractatus, et inde credit quod factum fuisset aliis. Item, ad LXVIII, VIIII, LXX, LXXI et II respondit quod ipse iurauerat quod non reuellaret secreta ordinis, et post dictum iuramentum fuit sibi iniunctum quod non reuellaret ea que fuerant facta in recepcione sua, et credit quod idem fieret et preciperetur aliis. In ista pagina nichil scriptum est. [p. 273] Item, ad LXXIII respondit quod sibi non fuit iniunctum quin ipse confiteretur sacerdotibus aliis, asserens post recepcionem suam se fuisse confessum fratri Galtero, quondam episcopo Pictauensi, de predictis et aliis, et dictus episcopus consuluit sibi inter alia quod exiret ordinem. Item, ad LXXIV, V et VI respondit quod si sciebant, male faciebant quia non corrigebant, et non denonciabant Ecclesie, et non recedebant ab eis. Item, ad LXXVII et sequentibus usque ad XCVII respondit se nichil scire nisi quod supra deposuit. Item, ad XCVII respondit quod in locis ordinis in quibus fuit, specialiter in domibus de Campo Gillonis de Montgagniet Pictauensis et de Castro Bernardi Xantonensis diocesium, et ultra mare in Ancon, fiebant bene ellemosine, et hospitalitas seruabatur, et dabant decimam fornatam panis pro amore Dei, et ultra hec, fragmenta et reliquias mensarum suarum. Item, ad XCVIII, VIIII et C respondit se nichil scire, nec unquam audiuisse dici quod per nephas acquirere liceret, et quod non esset peccatum degerare propter predicta. Item, ad CI-VI, de clandestinacione capitulorum et recepcionum, respondit se nichil scire nisi quod supra deposuit. Item, ad CVII-XI respondit, ut supra, se nescire nec credere quod magnus Magister uel aliqui layci possent absoluere a peccatis. Item, ad CXII et XIII respondit se audiuisse dici, dum erat ultra mare, quod illa que magnus Magister ordinabat cum probis hominibus ordinis et cum stricto consilio, debebant seruari in ordine. Item, ad CXIV, XV, XVI et XVII respondit se nescire quando et a quibus ortum habuerunt errores confessati per eum, et si sciebant, [p. 274] fuerunt negligentes quia non correxerunt, nec denunciauerunt Ecclesie, nec recesserunt ab eis. Item, ad CXVIII respondit se nescire si propter feditates ordinis aliqui exiuerunt de ipso. Item, ad CXVIIII respondit se nescire, sed si scandalizati sunt, displicet ei. Item, ad CXX-III respondit quod ipse nesciebat nisi quod deposuit supra, nec quod ante capcionem Templariorum ordo esset diffamatus; credit tamen quod post capcionem eorum dicta diffamacio processit. Item, ad CXXIV-VII respondit se nescire; audiuit tamen quod alique confessiones facte sunt per Magistrum et alios coram dominis Papa et cardinalibus et aliis. Item, requisitus si sic deposuit prece, precepto, premio, amore, timore, odio, commodo temporali habito uel habendo, instructus uel informatus ut sic deponeret, respondit quod non. Et fuit sibi inhibitum per dictos dominos commissarios quod non reuellaret alicui fratri dicti ordinis, uel alicui alii seculari, ea que deposuerat, quousque domino nostro Pape exhibita fuerint et hostensa et publicata. Cumque, inter moras examinacionis fratris Iohannis Bochandi, ante horam prime, peruenisset ad noticiam dictorum dominorum commissariorum, in dicta capella existencium, quod LIV ex Templariis qui coram eisdem dominis commissariis se obtulisse dicebantur ad defensionem dicti ordinis, erant dicta die comburendi, iidem domini commissarii preceperunt uenerabilibus uiris, domino Philippo de Voheto preposito ecclesie Pictauensis, ad custodiam Templariorum auctoritate apostolica deputato, et magistro Amisio archidiacono Aurelianensi, clerico regio, ex parte eorum accederent ad dictum dominum archiepiscopum Senonensem, eiusque suffraganeos et concilium, et quod rogarent eos et suaderent eis quod placeret eis plene deliberare et mature agere circa premissa, et si eis uidebant utile differre et facere differri predicta, quia dictus prepositus et multi alii asserebant quod fratres dicti ordinis [p. 275] qui obierant in extremo uite sue, asseruerant in periculo animarum suarum se et dictum ordinem falso delatos fuisse de criminibus eis impositis, et quia si dicta execucio nunc fieret, uidebatur posse impediri officium dominorum commissariorum predictorum, et quia eciam testes aliqui, adducti eadem die et precedenti coram ipsis dominis commissariis in inquisicione predicta, erant adeo exterriti, racione processuum quos uel dominus archiepiscopus Senonensis eiusque suffraganei et concilium eius fecisse et facturi esse dicebantur, quod non uidebantur esse in pleno sensu suo ex timore predicto, nec esse ydonei ad faciendum testimonium in inquisicione predicta. Dixerunt eciam quidam ex ipsis dominis commissariis eisdem preposito Pictauensi et archidiacono Aurelianensi, quod significarent eisdem domino archiepiscopo Senonensi, suffraganeis et concilio eiusdem, quod prefati fratres R. de Pruino, P. de Bononia presbyteri, G. de Chambonnent et Bertr. de Sartigiis milites, pro se et sibi adherentibus interposuerant coram ipsis dominis commissariis, die Dominica proximo preterita, quasdam appellaciones a dominis archiepiscopo Senonensi, eius suffraganeis et concilio memoratis. Acta fuerunt hec predictis die et loco, presentibus me Floriamonte et aliis notariis supra nominatis proximo. Post hec, die Mercurii sequenti, que fuit XIII dies mensis Maii, conuenerunt in dicta capella sancti Elligii dicti domini commissarii, exceptis dominis Narbonensi et Baiocensi, supra excusatis, et fuit adductus ad eorum presenciam, ut deponeret dictum suum, Amerius de Villaribus Ducis Lingonensis diocesis, rasa barba, et sine mantello et habitu Templi, etatis, ut dixit, L annorum uel circa, et dixit quod fuerat frater Templi XXti anni sunt uel circa, et antequam esset frater, seruiuerat in dicto ordine per VIII annos, ut dixit. Cum autem ipsi domini commissarii explicarent sibi articulos super quibus erat inquirendum cum eo, dictus testis, palidus et multum exterritus, dixit per iuramentum suum et sub pericullo anime sue, inpetrando sibi [p. 276] ipsi, si menciebatur in hoc, mortem subitaneam, et quod statim in anima et corpore in presencia dictorum dominorum commissariorum absorberetur in infernum, tondendo sibi pectus cum pugnis, et elleuando manus suas uersus altare, ad maiorem assercionem, flectendo genua, quod omnes errores ordini impositi erant omnino falsi, quamquam ipse testis propter multa tormenta sibi, ut dixit, illata per dominos G. de Marcilhiaco et Hugo de Cella milites regios, qui inquisiuerant cum eodem, aliquos errores ex predictis confessus fuisset, asserens quod cum ipse testis uidisset erri duci in quadrigiis LIV fratres dicti ordinis ad comburendum, quia noluerant confiteri errores predictos, et audiuisset eos fuisse combustos, quod ipse qui dubitabat quod non posset habere bonam pacienciam, si combureretur, timore mortis, confiteretur et deponeret per iuramentum suum, coram dictis dominis commissariis et coram quibuscumque aliis, si interrogaretur, omnes errores impositos ordini esse ueros, et quod eciam interfecisset Dominum, si peteretur ab eo, obsecrans et adiurans dictos dominos commissarios, et nos notarios astantes, quod non reuellarentur predicta gentibus regiis nec custodibus suis, quia timebat, ut dicebat, quod si predicta scirent, traderetur tali supplicio quali traditi fuerunt LIV Templarii suprapredicti. Unde cum dicti domini commissarii uiderunt dictum testem paratum precipicio, et ipsum et alios ualde exterritos propter premissa, et quidam testis, prius receptus ab eisdem dominis, propter premissa in die Martis proximo preterita, rediisset ad eos ad supplicandum quod eius deposicio secreta teneretur, propter pericullum quod timebat posset sibi probabiliter imminere, predicti domini commissarii, ex predictis periculis et aliis, que credebant posse imminere negocio commisso eisdem et testibus, si quos reciperent durante timore predicto, et eciam ex aliis causis deliberauerunt quoad presens supersedendum esse ab examinacione ipsius testis et eciam aliorum, donec deliberacionem super predictis habuerint pleniorem. Que uoluerunt et preceperunt per nos notarios redigi in processu. Acta fuerunt hec predictis die et loco, presentibus me [p. 277] Floriamonte Dondedei, Hugone Nicolai, Guillelmo Radulpho et Bertrando Humbaldi, et aliis notariis supra proximo nominatis. Post hec, die Lune post Dominicam qua cantatur Cantate, uidelicet XVIIIª die mensis Maii, supradicti domini commissarii, excepto domino Baiocensi, supra excusato, in mane congregati Parisius in domo dicti domini archiepiscopi Narbonensis, commiserunt et mandauerunt ut dicerent uenerabilibus uiris, domino Philippo de Voeto preposito Pictauensi, ad custodiam Templariorum auctoritate apostolica deputato, et magistro Amisio archidiacono Aurelianensi, clerico regio, ut ex parte eorumdem dominorum commissariorum adeuntes presenciam reuerendi in Christo patris domini archiepiscopi Senonensis eiusque suffraganeorum et concilii sui Parisius congregati, significarent eisdem qualiter in commissione per Sedem apostolicam ipsis dominis commissariis facta ad inquirendum contra ordinem Templi continebatur inter cetera quod in dicta inquisicione procederent uocatis euocandis, et quod obtentu dicte clausule ipsi domini commissarii citari fecerant dictum ordinem et fratres ipsius ordinis, si qui erant qui dictum ordinem defendere uellent et ad eius defensionem forent admittendi. Postquam quidem citacionem multi ex fratribus ipsius ordinis offerentes se ad defensionem predictam, quorum nomina supra scripta sunt in processu, comparuerunt Parisius coram eis. Inter quos fuerat frater Raynaldus de Pruino presbyter, preceptor domus Templi Aurelianensis, qui a pluribus ex dictis fratribus ad predictam defensionem se offerentibus fuerat ad dictam defensionem faciendam coram ipsis dominis commissariis, una cum fratre P. de Bononia presbytero, generali procuratore dicti ordinis in curia Romana, ut dicebatur et ipse hoc asserebat, et cum fratribus Guillelmo de Chambonnent et Bertrando de Sartigiis militibus, sub certa forma deputatus, ab ipsis dominis commissariis admissus ad ipsorum defensionem, in quantum de iure esset admittendus. Coram quibus quidem dominis commissariis idem [p. 278] frater R. cum aliis supra nominatis, multa proposuerat pro defensione predicta, que se eciam obtulerat probaturum, et uocatus fuerat eciam per dictos dominos commissarios ad uidendum idem frater R. iuratos testes, per ipsos dominos commissarios in dicta inquisicione receptos, et ordinatum atque preceptum fuerat per eosdem dominos commissarios ut memoratus frater Reginaldus et ceteri ad dictam deffensionem assumpti, accederent ad presenciam eorumdem dominorum commissariorum, sub tuta et fida custodia, quociens et quandocumque uellent, pro deffensione ordinis supradicti. Que omnia uolebant iidem domini commissarii nota esse eisdem domino archiepiscopo Senonensi eiusque suffraganeis et concilio, pro eo specialiter quia dicebantur eumdem fratrem R. ad suam presenciam euocasse, ad perficiendum inquestam que contra ipsum, tanquam contra singularem fratrem ipsius ordinis, dicebatur inchoata fuisse. Non intendentes dicti domini commissarii, ut dixerunt, propter premissa aliquam inhibicionem facere dominis archiepiscopo Senonensi eiusque suffraganeis et concilio memoratis, nec eorum officium impedire, sed ad eorum dominorum commissariorum exoneracionem, et ut predictorum dominorum ueritas eis igno[tes]ceret, significabant predicta, ut predicti domini archiepiscopus Senonensis, suffraganei sui et concilium, qui periti erant, deliberarent inter se qualiter haberent procedere in inquisicione contra dictum fratrem Reginaldum, qui de eorum esse prouincia dicebatur. Post hec, eadem die in uesperis, congregatis predictis dominis commissariis, exceptis dominis Narbonensi et Baiocensi, apud sanctam Genouefam in capella predicta sancti Elligii, uenerunt ad presenciam eorumdem dominorum commissariorum ex parte antedictorum dominorum archiepiscopi Senonensis eiusque suffraganeorum et concilii, ut dicebant, uenerabiles uiri Petrus de Mossa Senonensis, Michael Maliconductus Ebroicensis, et Iohannes Coccardi Pithuerensis, Aurelianensis diocesium ecclesiarum canonici; et repetitis in summa suprascriptis, que dicebant fuisse eadem die significata ipsis domino archiepiscopo Senonensi eiusque suffraganeis et concilio [p. 279] supradictis per prefatos prepositum Pictauensem et archidiaconum Aurelianensem ex parte dictorum dominorum commissariorum, proposuerunt iidem magistri P. de Mossa, Michael Maliconductus et Iohannes Coccardi Pithuerensis, coram eisdem dominis commissariis, se habuisse in mandatis a domino archiepiscopo Senonensi, suffraganeis suis et concilio antedictis, quod ex parte eorum significarent ipsis dominis commissariis: Qualiter bienium erat elapsum quod fuerat inchoata inquisicio contra dictum fratrem Reginaldum, tanquam contra fratrem singularem dicti ordinis, super criminibus que imponebantur eidem et aliis fratribus dicti ordinis, et quod ipsi erant Parisius in concilio congregati ut dictam inquisicionem et alias, factas contra singulares fratres Templi prouincie eorumdem, iuxta formam mandati apostolici racione preuia terminarent, et quod idem dominus archiepiscopus non poterat quocumque uolebat dictum concilium congregare; requirentes dicti magistri Petrus, Michael et Iohannes Coccardi, ab eisdem dominis commissariis, ex parte eiusdem domini archiepiscopi Senonensis, eiusdem suffraganeorum et concilii predictorum, ut declararent eis quid intendebant per significacionem quam dicta die hodierna eis fieri fecerant per prepositum Pictauensem et archidiaconum Aurelianensem memoratos, asserentes quod non erat intentionis eiusdem domini archiepiscopi Senonensis, suffraganeorum et concilii eiusdem in aliquo impedire officium dominorum commissariorum predictorum. De quibus omnibus iidem magistri Petrus, Michael et Ioh. Coccardi requisiuerunt fieri publicum instrumentum, per quemdam clericum, secum adductum, quem esse notarium asserebant. Post que, collacione super premissis inter dominos commissarios antedictos habita, fuit responsum per eosdem dominos commissarios eisdem magistris: Quod cum, de uoluntate et consilio dicti domini archiepiscopi Narbonensis fecissent, absque aliqua inhibicione et precepto, significacionem predictam eisdem domino archiepiscopo Senonensi, eiusque suffraganeis et concilio, et dicta significacio clara esset et nullam contineret ambiguitatem, dictusque dominus archiepiscopus Narbonensis absens esset a Parisius, non [p. 280] poterant conuenienter, absque eiusdem domini archiepiscopi consilio, declaracionem aliam facere in premissis, sed eo redeunte Parisius, cum eius consilio declararent eisdem si aliqua erant super hoc declaranda. Addicien[te]s predictos dominum archiepiscopum Senonensem eiusque suffraganeos et consilium, a Deo fore peritos quam bene sciebant [sic] discernere quod, ex significacione predicta eis facta, debebant agere in premissis. Item, cum die Martis proximo preterita, ante horam prime, peruenisset ad noticiam eorumdem dominorum commissariorum, in dicta capella existencium, quod LIIII Templarii qui coram eisdem dominis commissariis dicebantur se obtulisse ad defensionem dicti ordinis, erant dicta die comburendi, et iidem domini commissarii precepissent eisdem preposito Pictauensi et archidiacono Aurelianensi, quod ex parte eorum accederent ad dictum dominum archiepiscopum Senonensem eiusque suffraganeos et concilium, et quod rogarent eosdem et suaderent eis quod placeret eis bene deliberare et mature agere circa premissa, et si eis uidebatur utile differre et facere differri predicta, quia dictus prepositus et multi alii asserebant quod fratres dicti ordinis qui obierant in extremo uite eorum asseruerant, in periculis animarum suarum, se et dictum ordinem falso delatos fuisse de criminibus eis impositis; et quia, si dicta executio fieret, uidebatur posse impedire officium dominorum commissariorum predictorum, et quia eciam testes aliqui, adducti eadem die et precedenti coram ipsis dominis commissariis in inquisicione predicta, erant adeo exterriti, racione processuum quos iidem domini commissarii, archiepiscopus Senonensis eiusque suffraganei et concilium fecisse et facturi esse dicebantur, quod non uidebantur esse in pleno sensu suo, ex timore predicto, nec esse ydonei ad ferendum testimonium in inquisicione predicta, fuissetque reportatum eisdem dominis commissariis, ut dixerunt, a quodam fuisse dictum, coram domino archiepiscopo Senonensi eiusque suffraganeis et concilio memoratis, quod dicti prepositus Pictauensis et archidiaconus Aurelianensis [p. 281] [qui in dicta die Martis, circa horam prime, premissa intimasse dicebantur, et ipsi iidem hoc attestabantur suffraganeis domini archiepiscopi Senonensis predicti in concilio congregatis, tunc absente dicto domino archiepiscopo Senonensi] predicta non significauerant de mandato eorumdem dominorum commissariorum, dixerunt et asseruerunt iidem domini commissarii prefatis magistris Petro, Michael et Iohanni, et per eos significatum uoluerunt dominis archiepiscopo Senonensi, suffraganeis et concilio supradictis, a quibus missi fuerant ad eos, quod predicta per dictos prepositum Pictauensem et archidiaconum Aurelianensem, dicta die Martis, circa horam prime, dicta et significata ipsis suffraganeis et concilio, fuerant dicta et significata de mandato ipsorum dominorum commissariorum, et ea rata et firma habuerant et habebant. Item, significauerunt iidem domini commissarii prefatis magistris Petro, Michael et Iohanni Coccardi, et per eos significari uoluerunt domino archiepiscopo Senonensi, eiusque suffraganeis et concilio memoratis, quod dicti fratres, Reginaldus de Pruino, Petrus de Bononia, et Guillelmus de Chambonnent et Bertrandus de Sartigiis, interposuerant pro se et suis adherentibus quasdam appellaciones coram ipsis dominis commissariis, die Dominica, que fuit decima dies mensis Maii, a domino archiepiscopo Senonensi eiusque suffraganeis et concilio memoratis; addicientes iidem domini commissarii se credere quod dicte appellaciones fuissent, dicta die Martis, intimate per dictos prepositum Pictauensem et archidiaconum Aurelianensem, domino archiepiscopo Senonensi eiusque suffraganeis et concilio memoratis, cum per aliquos ex dictis dominis commissariis hoc fuisset dictum preposito et archidiacono antedictis. Postmodum, dictis magistris Petro, Michael et Iohanne recedentibus, ibidem fuerunt adducti ad presenciam dictorum dominorum commissariorum prefati fratres R. de Pruino, G. de Chambonnent et Bertrandus de Sartigiis, dicentes quod prefatus P. de Bononia ab eis et eorum societate fuerat separatus, et nesciebant qua de causa; adiicientes sine tamen preiudicio et ordinis sui quod ipsi erant simplices et [p. 282] imperiti, et in se ipsis stupefacti et turbati, ita quod nichil sciebant ordinare et dictare pro deffensione dicti ordinis sine dicti fratris Petri consilio. Quare supplicauerunt quod ipsi domini commissarii eum ad suam presenciam euocarent et audirent, et scirent qualiter et quare ab eis recesserat, et an uellet insistere deffensioni ordinis predicti uel desistere ab eadem, et dicti domini commissarii preceperunt dictis preposito Pictauensi et Iohanni de Iemuilla, quod, die crastina in mane, eundem fratrem P. adducerent ad presenciam eorumdem. Acta fuerunt hec predictis die et loco, presentibus me Floriamonte Dondedei, Hugone Nicolai, Guillelmo Radulpho et aliis notariis supra proximo nominatis. Post hec, die Martis sequenti, que fuit XVIIIIª dies mensis Maii, conuenerunt in predicta capella sancti Elligii dicti domini commissarii, exceptis dominis Narbonensi et Baiocensi, supra excusatis, et fuerunt adducti ad eorumdem dominorum commissariorum presenciam fratres infrascripti, qui sigillatim requisiti a prefatis dominis commissariis ad quid uenerant, responderunt quilibet per se, quod, cum nuper ipsi se obtulissent coram ipsis dominis commissariis ad defensionem ordinis Templi, modo desistere uolebant et desistebant a defensione predicta et renonciabant eidem defensioni. Nomina uero dictorum fratrum sunt hec, uidelicet fratres: Humbertus de sancto Iorgio, Ancherius et Petrus de Syare milites Vienenses, Petrus de sancta Gressa Ambianensis, Iohannes de Ponte Episcopi Nouiomensis, P. de Ians Beluacensis, Philippus de Villa Selua Nouiomensis, Egidius de Cheruto Senonensis, Otho de Anona Lingonensis, P. de Cheruto Senonensis, Aymo de Perbona Trecensis, Robertus de Monboin Senonensis, Thomas de Martinhiaco presbyter Laudunensis, Symon de Cormissiaco Remensis, Poncius de Bono Opere Lingonensis, Iohannes de Nouiomo, Nicolaus de Trecis, Iohannes de Bersi de sancto Germano Suessionensis, Guillelmus Ardoini Aurelianensis, Thomas Quintini Baiocensis, P. de Sarcellis Parisiensis, [p. 283] Iohannes de sancta Genefa Leodiensis, P. de Grumenilio presbyter Beluacensis, P. de Blesis presbyter Carnotensis, Christianus de Bice Lingonensis, P. le Picart de Buris Lingonensis, Iacobus dictus Vergus Meldensis, Gerardus de Belna Eduensis, Iohannes de Coruella Suessionensis, Abertus de Coruella Cathalonensis, Bartholomoeus de Trecis, Guillelmus de Gi Bisuntin., Theobaldus de Basmonte Carnotensis, Tonzsanus de Lenhiuilla Beluacensis, Iohannes de Ellemosina Parisiensis, Radulphus de Salicibus Laudunensis, Nicolaus de la Gella Laudunensis, Raynerius de Larchamp Senonensis, Raynaudus de Tremplayo presbyter Parisiensis, Stephanus de Turno Parisiensis, Guillelmus Bocelli Ebroicensis, Richardus de Caprosia Parisiensis, Iohannes de sancto Lupo et P. de Arbleya Parisiensis diocesium. Acta fuerunt hec predictis die et loco, per dictos dominos commissarios, presentibus me Floriamonte Dondedei, Hugone Nicolai, Guillelmo Radulpho et aliis notariis memoratis. Post hec, die Sabati post Ascensionem Domini, uidelicet penultima dies mensis Maii, conuenerunt in dicta capella sancti Elligii dicti domini Baiocensis, Mimatensis et Lemouicensis episcopi, Matheus de Neapoli et archidiaconus Magalonensis, domino archiepiscopo Narbonensi absente a ciuitate Parisiensi, qui supra excusauit in processu quociens contingerit eum abesse et uoluit quod procederetur in negocio eius absencia non obstante, et archidiacono Tridentino absente, propter infirmitatem quam asserebatur habere et ex hoc conuenire cum aliis non posse, prout Iohannes clericus Calitensis Rothomagensis diocesis, familiaris eiusdem domini archidiaconi Tridentini missus ad hoc ab ipso archidiacono, ut dicebat, asseruit, et excusando eundem. Cum autem in die Mercurii sancta nuper lapsa, fuisset concordatum unanimiter inter predictos dominos Narbonensem archiepiscopum, Baiocensem, Mimatensem et Lemouicensem episcopos ac Matheum de Neapoli, et archidiaconos Tridentinum et Magalonensem, propter multas causas inter ipsos actas, quod si contingeret concilium generale prorogari, quod erat [p. 284] mandatum ad proximas kalendas Octubris prorogari, dicti domini commissarii supersederent in presenti inquisicione usque ad medium mensis Octubris uel circa, prout asserebant dicti domini commissarii, hodierna die congregati dicti domini commissarii presentes, ex causis pluribus, ut dixerunt, supersedere in ipsa inquisicione usque ad terciam diem proximi mensis Nouembris. Quam diem, cum continuacione sequenti, assignauerunt ad procedendum in ipsa inquisicione, prout fuerint raciones, Parisius in monasterio sancte Genouefe, in capella predicta; et si forte contingeret ipsos dominos presentes, uel eorum aliquem seu aliquos, dicta die ad procedendum assignata uel in sequentibus abesse, uoluerunt et consensuerunt predicti domini commissarii quod per alios concommissarios et collegas eorum qui presentes adherunt ipsa die et sequentibus, procedatur in ipsa inquisicione, secundum formam commissionis eis facte, usque ad aduentum absencium, eorum absencia non obstante, et nunc, prout ex tunc, excusantes usque ad eorum regressum, si contingeret eos non adesse in termino supradicto. De quibus omnibus uoluerunt et preceperunt per nos notarios huius processus fieri publicum instrumentum. Post hec incontinenti, nos notarii subscripti, de mandato dictorum dominorum commissariorum, iuimus ad prefatum dominum archidiaconum Tridentinum, ad domum uidelicet quam inhabitat in abbacia sancti Germani de Pratis, sibique ex parte dictorum dominorum commissariorum significauimus et legimus premissa [que] per eosdem dominos commissarios hodierna die in prefata capella sancti Elligii acta fuerunt. Qui, eis auditis, nobis dixit quod ipse bene miserat ad dictos dominos commissarios dictum Iohannem familiarem suum, ad excusandum eum quoad hodiernam diem propter indisposicionem sui corporis, quam asseruit esse ueram, et excusacionem per dictum Iohannem factam dixit se ratam habere. Dixit eciam quod ipse predictum terminum, assignacionem et alia per dictos dominos commissarios hodie acta, rata habebat, et bene placebat ei. Dixit eciam dictus dominus archidiaconus Tridentinus quod [p. 285] prius non fuerat contradictum de recessu cum eo, salua reuerencia dictorum dominorum collegarum suorum. Acta fuerunt hec dicta die, in dictis locis, presentibus me Floriamonte Dondedei, et magistris Bernardo Filioli, Bernardo Humbaldi, Hugone Nicolai et Iohanne de Fellinis notariis suprascriptis, ac Guillelmo Radulphi. Qua quidem die tercia mensis Nouembris conuenerunt in dicta capella sancti Elligii apud sanctam Genefeuam dicti domini episcopus Mimatensis, Matheus de Neapoli et archidiaconus Tridentinus, et fecerunt requiri extra dictam capellam et in monasterio sancte Geneuefe si esset ibidem aliquis qui uellet aliquid dicere coram eis pro ordine Templi; et nullo comparente qui aliquid diceret, dicti domini tres commissarii uidentes quod ipsi non poterant in dicto negocio procedere iuxta traditam eis formam, propter absenciam aliorum concommissariorum suorum, cum dictus dominus archiepiscopus Narbonensis esset extra Parisius occupatus propter negocia regia et propter sigillum regium quod tenebat, et dominus episcopus Baiocensis de mandato regio pro arduis negociis profecturus esset ad curiam Romanam, et Nicholaus se excusasset per litteras suas, et prefatus dominus archidiaconus Magalonensis, qui esse dicebatur apud Montem Pessulanum, excusauit se propter infirmitatem sui corporis per patentes litteras suas, et memoratus dominus Lemouicensis episcopus, qui ad predictam diem ueniebat, retrocessisset, intellecto per litteras regias quod non expediebat certis de causibus [sic] in dicto negocio procedi usque ad principium parlamenti regni proximo futuri, quod teneri debebat in crastinum festi beati Vincencii, decreuerunt expectandum esse aduentum predictorum dominorum commissariorum, uel aliquorum ex eis, in tali numero quod procedi posset iuxta traditam eis formam. De quibus prefati tres domini commissarii pecierunt per magistros Hugonem Nicolai et Guillelmum Radulphi notarios supradictos, qui presentes erant, fieri publicum instrumentum, [p. 286] et predicta redigi in processu, prout dicti duo notarii, et eciam predicti tres domini commissarii, aliis dominis commissariis subscriptis, et mihi Floriamonti Dondedei, Bernardo Filiholi et Bernardo Umbaldi notariis subscriptis, qui tunc absentes eramus, postmodum die subscripta proximo retulerunt. Acta fuerunt hec per dictos tres dominos commissarios, predictis die et loco, presentibus magistris Hugone Nicolai et Guillelmo Radulphi predictis, ut nobis aliis postmodum retulerunt. Post hec, anno eodem, uidelicet Mº III^C Xº, die XVIIª mensis Octubris, indictione VIIIIª, pontificatus sanctissimi patris et domini nostri domini Clementis Pape quinti anno VIº, conuenerunt in capella predicta sancti Elligii prefati domini Narbonensis archiepiscopus, Mimatensis et Lemouicensis episcopi, Matheus de Neapoli et archidiaconus Tridentinus, dominis Baiocensi episcopo et Magalonensi archidiacono legittime excusatis per patentes litteras eorumdem quarum tenor inferius est insertus. Et uolentes dicti domini commissarii procedere ad testium recepcionem, fecerunt legi dictas litteras excusatorias, et exponi in uulgari, presentibus dictis fratribus Guillelmo de Chambonnent et Bertrando de Sartiges, qui alias ad defensionem ordinis se obtulerant et iurare uiderant testes usque nunc receptos in presenti negocio per dictos dominos commissarios antedictos, ad hoc specialiter euocatis. Qui quidem fratres, Guillelmus et Bertrandus, auditis lectis litteris memoratis, dixerunt et protestati fuerunt quod ipsi persistebant in appellacionibus prius interpositis per eos, et cum essent layci illiterati, ut dicebant, pecierunt quod frater R. de Pruino et frater P. de Bononia supradicti adducerentur ad presenciam eorumdem, cum alias fuissent dicti fratres R. et P. cum ipsis duobus militibus deputati sub certa forma ad defensionem dicti ordinis ab illis fratribus Templi qui Parisius conuenerant hoc anno pro defensione predicta. Pecierunt eciam consilium sibi dari, dicentes quod si essent restituti libertati et bonis eorum, quod libenter defenderent ordinem supradictum. Cum [p. 287] autem per dictos dominos commissarios fuisset dictum eisdem prefatos R. et P. sollempniter et uoluntarie renunciasse defensioni ordinis predicti et rediisse ad primas confessiones factas per eos, et eciam post dictam renunciacionem prefatum fratrem P. fregisse carcerem et fugisse, et dictum fratrem R. esse in tali statu quod non est admittendus ad defensionem ordinis predicti, ut pote quia degradatus per concilium prouincialis concilii Senonensis, offerentes dicti domini commissarii predictis militibus quod parati erant recipere iuramenta testium recipiendorum in negocio isto in presencia eorumdem militum, si adesse uolebant, et benigne audire si qua uellent proponere coram ipsis. Dicti milites responderunt se nolle interesse modo nec alias iuramentis testium recipiendorum in negocio prelibato, nisi haberent dictos fratres R. et P. et consilium, timentes aliter, ut dicebant, preiudicari appellacionibus predictis. Et sic ab ipsorum dominorum commissariorum presencia recesserunt. Quibus peractis, fratres Galterus de Buris Lingonensis, Stephanus de Doimont eiusdem, Odo de Doura Petra Eduensis, Enricus de Buris Lingonensis presbiteri, Iohannes Thara Beluacensis, Garnerius de Vernefraaco Senonensis, Albertus de Columbis Parisiensis, Theobaldus Tauernarii Parisiensis, P. de Loyson Morinensis, P. de Bello Monte Beluacensis, Iohannes Quintini de Benna Eduensis, et Iohannes de sancto Questo Beluacensis diocesium, qui dicebantur esse fratres dicti ordinis, licet tunc dicti ordinis habitum non gestarent, adducti ad presenciam dictorum dominorum pro perhibendo testimonio in negocio isto, iurauerunt coram dictis dominis commissariis, tactis sacrosanctis Euangeliis, dicere totam plenam meram ueritatem in negocio isto, secundum formam iuramenti aliorum testium superius registratam et uulgariter expositam eisdem. Et dicti domini commissarii deliberauerunt quod ex tunc continue procederent, quando melius et celerius possent, in negocio supradicto, et placuit supradictis dominis, archiepiscopo Narbonensi, Mimatensi et Lemouicensi episcopis et Matheo de Neapoli, quod si contingeret [p. 288] eos, uel eorum aliquem, ex aliqua causa non conuenire ad locum in quo examinabuntur testes, quod alii college, dum tantum in sufficienti numero fuerint, procedant in negocio memorato, eorum absencia non obstante, ne propter dictam absenciam processum retardari contingat. Et ipsi et dominus archidiaconus Tridentinus unanimiter deputauerunt domum uocatam de la Serpent, que est abbatis Fiscatensis, sitam Parisius in Parochia sancti Andree de Arcubus, ad examinandum testes predictos et alios in dicto negocio producendos, et ad procedendum in dicto negocio ulterius ut ius erit, donec per eos super ordinacione loci aliud fuerit ordinatum. Tenores autem dictarum litterarum excusatoriarum tales sunt: Reuerendis in Christo patribus ac dominis, dominis Dei gracia, Narbonensi archiepiscopo, Mimatensi ac Lemouicensi episcopis, nec non discretis uiris magistris Mateo de Neapoli in ecclesia Rothomagensi, ac Magalonensi et Tridentino archidiaconis, a Sede apostolica super inquisicione facienda contra ordinem Templariorum in regno Francie deputatis, una cum aliis in litteris apostolicis declaratis, G. eadem gracia episcopus Baiocensis, collega eorumdem in premissis, salutem, cum sincera in Domino karitate. Quoniam nollemus prefatum inquisicionis negocium per nostram absenciam impediri, fuerimusque et adhuc simus arduis negociis tam nostris quam domini Regis et regni impediti, nos uobis excusauimus, quociens nos abesse contingerit a locis ubi uos uel ulli ex uobis in dicto negocio insufficienti numero fueritis, secundum formam apostolicam congregati; uos requirentes quatenus, nostri absencia non obstante, in dicto negocio procedatis, secundum traditam in hec formam. Et quam primum poterimus comode, ad uos Parisius accedere curabimus, dante Deo: Datum XIII die mensis Octubris, anno Domini millesimo CCCº decimo. Reuerendis in Christo patribus, dominis eius carissimis, dominis Dei gracia, archiepiscopo Narbonensi, etc., Iohannes de Monte Lauro Magalonensis archidiaconus, in negocio inquisicionis contra Templariorum ordinem in regno Francie una cum eis a Sede apostolica [p. 289] deputatus, salutem cum omni reuerencia et honore. Cum, propter longam corporis mei molestiam et langorem quem diu passus extiti in tibia et in pede, non possim iter agredi et continuare, seu ire uersus Parisius, ad procedendum in prelibato inquisicionis negocio uobis et mihi, ut premissum est, commisso, sine corporali periculo, iuxta consilium medicorum, et ego eciam senciam in me ipso, sicque non possim assignata die per nos concorditer et statuta adesse Parisius, ut optarem, ad procedendum una uobiscum in negocio memorato, reuerende paternitati et dominacioni uestre, cum reuerencia debita me excuso, uobis humiliter supplicando, ut ex causis premissis, mea absencia non obstante, die assignata et diebus ac temporibus subsequentibus, in prefato nobis commisso negocio procedatis, iuxtra traditam nobis formam. Cessante autem inpotencia ac resumptis uiribus, Deo propicio, prosecucioni ac expedicioni negocii eiusdem interessem, et una uobiscum, ut filius obediencie, promptis affectibus exequerer officii mei debitum in premissis. Datum in Monte Pessulano, anno Domini Mº CCCº Xº, scilicet IIII idus Octubris, pontifficatus sanctissimi patris, domini Clementis Pape quinti, anno quinto. Reuerendis in Christo patribus, dominis suis carissimis, dominis Dei gracia, Narbonensi archiepiscopo, etc., Iohannes de Monte Lauro Magalonensis archidiaconus, in negocio inquisicionis contra Templariorum ordinem una cum eis a Sede apostolica deputatus, salutem et promptam ad eorum mandata et beneplacita uoluntatem, cum omni reuerencia et honore. Cum, propter corporis mei debilitatem et molestiam, ex multis passionibus et egretudinibus procedentem, quas passus sum diuino iudicio estate ac tempori proximo precedenti, ad presenciam uestram Parisius accedere non potuerim, sicut uoluissem ac pariter debuissem, in statuto per nos termino et prefixo una uobiscum in predicto negocio processurus, litteras meas patentes excusacionem meam et inpotenciam continentes uobis, dominis meis predictis, cum debita reuerencia, destinaui et direxi, quas credo paternitati et dominacioni uestre presentatas fuisse, loco et tempore competenti, per eius ministerium cuius fidei ac [p. 290] solite benignitati eas committendas decreui, uobis legittime presentandas. Quia uero illustrissimi domini nostri, Regis Francorum, recepi litteras, mandatum et precamina, continentes ut, uisis et inspectis suis litteris, omni dilacione remota, Parisius accederem, una uobiscum in premisso inquisicionis negocio processurus, uel si aliquo impedimento me contingeret esse detentum, excusacionem meam et inpotenciam uobis per meas patentes litteras insinuare deberem, iuxta domini nostri Regis prefati mandatum ac iura et apostolice commissionis beneficium, uobis notifico per presentes me esse impeditum et inpotentem hoc tempori ad ueniendum Parisius, propter persone mee molestiam et langorem, et idcirco paternitati et dominacioni uestre ex causis premissis, cum reuerencia debita, me excuso uobis, humiliter supplicando, ut mea absencia non obstante in prefato inquisicionis negocio procedatis, iuxta traditam uobis formam. In quorum omnium testimonium sigillum meum cereum duxi presentibus apponendum. Actum et datum in Monte Pessulano, III die mensis Decembris, anno Domini millesimo CCCº Xº, pontificatus sanctissimi patris, domini Clementis Pape quinti, anno quinto. Acta fuerunt hec anno, die et loco predictis, presentibus uenerabili uiro magistro Amilio de Aurelianis, archidiacono Aurelianensi, et me Floriamonte Dondedei de Mantua, et magistris Bernardo Filioli, Guillelmo Radulphi, Hugone Nicolai et Bernardo Humbaldi notariis et tabellionibus suprascriptis. Post hec in crastinum, uidelicet die XVIIIª predicti mensis Decembris, conuenerunt in predicta domo abbatis de Fiscano domini commissarii antedicti, et fuit adductus ad presenciam eorundem frater Iohannes de Thara, predictus testis supra iuratus, ut deponeret dictum suum. Requisitus ante omnia, cum non portaret mantellum Templariorum, si fuerat de ordine Templi, respondit quod sic, undecim annis uel circa ante capcionem Templariorum. Mantellum autem cum quo captus [p. 291] fuit, dixit fuisse consumptum seu confractum, et ex tunc non portauit mantellum. Requisitus quem statum habebat in ordine Templi, respondit quod erat preceptor de Monte Boini Senonensis diocesis. Requisitus de etate sua, respondit se esse circiter LX annorum. Requisitus si alias fuerat examinatus in facto Templariorum, respondit quod sic, per episcopum Aurelianensem, et quod reconciliatus fuerat per ipsum episcopum Aurelianis, et in concilio Senonensi confirmauit suam confessionem, et postmodum rasit barbam. Lectis autem et diligenter expositis sibi omnibus et singulis articulis, respondit ut sequitur. Et primo, ad primum, secundum, tercium et quartum, de abnegacione Christi, etc., respondit quod in recepcione fratrum dicti ordinis, faciebant eos communiter uouere castitatem, obedienciam et uiuere sine proprio, et postmodum abnegare Ihesum Christum, sicut sibi uidetur. Est tantum bene certus, ut dixit, quod abnegabant Dominum, et credit quod per Deum intelligerent Ihesum Christum. Requisitus quomodo sciebat predicta, respondit quod ipse sic fecerat in recepcione sua. Requisitus ubi et a quo et quando receptus fuerat in dicto ordine, et quibus presentibus, respondit se fuisse receptum apud Beluacum, in capella domus Templi, a fratre Roberto de sancto Pantaleone preceptore dicti domus, in uigilia festi omnium Sanctorum proxime preteriti fuerunt XIIII anni, presentibus fratribus Garino de Grandi Villarii presbitero quem credit esse in Chipro, Petro de Cormelliis seruiente, Iohanne dicto le Camus seruiente, defunctis, et quibusdam aliis de quorum nominibus dixit se non recordari, et dixit se fuisse receptum circa horam terciam. Requisitus quomodo abnegauerat ipse Christum, respondit quod tradito sibi mantello dictus preceptor precepit ei quod abnegaret Christum, et ipse fuit totus stupefactus et turbatus, et uidebatur sibi quasi quod esset incantatus, nesciens sibi ipsi consulere cum comminarentur eidem grauiter nisi hoc faceret, et ita abnegauit ore, non corde, ut dixit. Iurauit tunc insuper, ut dixit, se conseruaturum bona Templi et secretum capitulorum et ordinis. Item, requisitus si aliquid aliud illicitum fuerat actum in [p. 292] recepcione sua, respondit quod dictus preceptor precepit ei quod spueret super quandam paruam crucem, in qua erat ymago Crucifixi, quam idem receptor tenebat in manu sua, et ipse testis spuit iuxta crucem predictam, sed non super, non tamen recordatur si dicta ymago erat sculpta uel picta, nec si dicta crux erat lignea uel metalina. Item, dixit dictum receptorem tunc precepisse eidem quod oscularetur ipsum receptorem retro supra braccale in carne nuda, et osculatus fuit eum ibidem retro altare, ut dixit, nullis presentibus nisi ipsis duobus. Dixit insuper quod ibidem osculatus fuit ipsum receptorem in umbilico, sed in tradicione mantelli dictus receptor et alii fratres astantes fuerunt osculati eum in ore, aliud illicitum non recolit ad presens, ut dixit, fuisse factum in recepcione sua predicta, et hoc fuit nimium, ut dixit. Item, requisitus si interfuerat recepcionibus aliquorum aliorum fratrum dicti ordinis, respondit quod sic aliquando. Requisitus ubi, quando et in quorum recepcione interfuerat, respondit quod Parisius in domo Templi uidit recipi duos fratres carnales de genere domini de Renaual, et cum eis Ricardum Scoti, quondam seruientem gueti, et multos alios de quorum nominibus dixit se non recordari, a fratre Hugone de Penrado uisitatore Francie, circa festum beatorum Petri et Pauli proxime preteritum fuerunt nouem anni. Verumptamen in dictis recepcionibus non uidit aliquid illicite agi, quia recessit cito cogitans quod illa fierent eis que fuerant facta sibi, quia ipse testis nolebat uidere, ut dixit, credit tantum quod post recessum suum predicta fierent. Item, dixit se recepisse fratres P. de Claramonte et Iacobum de Via Parisia inseruientes ipsius ordinis, in capella domus Templi de Campo Bubali Senonensis diocesis, et dictum fratrem P. recepit, bene sunt octo anni, presentibus fratribus Guillelmo le Parrier Henrico dicto Bolart seruientibus, et Iohanne dicto Peynet, et Hugone dicto Dauid presbiteris. Prefatum uero fratrem Iacobum dixit se recepisse [p. 293] per VII menses uel circa ante capcionem Templariorum, presentibus fratribus Matheo de Telleyo, P. de Lonso seruientibus, et Daniele de Parisiis presbitero, superstitibus; de pluribus dixit se non recordari. Requisitus si in recepcione dictorum fratrum Petri et Iacobi fuerat aliquid illicite actum per eum uel per eos, respondit quod in recepcione dicti fratris Petri nichil fuit illicite actum, nec proponebat dictus receptor eum, ut dixit, facere Deum abnegare; sed postmodum elapsis tribus mensibus, uel circa, superuenit frater Gerardus de Villaribus, qui fuerat preceptor firmiter et erat magnus homo in dicto ordine, et multum reuerebatur ab aliis, ut dixit, qui peciit ab ipso receptore si fecerat dictum fratrem Petrum abnegare Christum et spuere super crucem et oscula facere inhonesta; et cum ipse testis respondisset quod non, dixit ei comminando quod exinde posset incurere magnum dampnum, propter quod cito posset dictam reprehensionem (_sic_); sed non recordatur qua die dictus testis precepit dicto fratri Petro quod abnegaret Christum, quia hoc erat faciendum secundum obseruanciam ordinis, et quod eciam debebat spuere supra crucem et facere oscula supradicta, de quo idem frater Petrus fuit multum stupefactus, dicens ipsi testi: Dimitatis me in pace. Finaliter tamen ad eius mandatum abnegauit Christum, quo facto non curauit idem testis quod alia fierent inhonesta; dixit autem se non recordari precisse in quo loco erant quando fuit facta dicta abnegacio; credebat tamen quod essent in campis causa [?] spaciandi, uel in aula dicte domus de Monte Boini, et erant ambo soli. In recepcione autem dicti fratris Iacobi, dixit fuisse seruata illa que supra deposuit fuisse facta in recepcione sua, plures dixit se non recepisse, nec aliorum quam supra deposuit recepcionibus interfuisse quod recordetur. Item, requisitus si predictus modus recepcionis seruatus in eo et per eum seruabatur communiter in toto ordine et a maiori parte, respondit quod ante capcionem eorum credebat quod non seruaretur in toto ordine, sed audito quod magnus Magister et alii preceptores dicti ordinis confessi fuerant predicta seruare in toto ordine post capcionem [p. 294] eorum, credidit quod uerum confessi fuissent et quod ita seruaretur communiter in toto ordine predicto. Item, ad V-VIII articulos, de dogmatizacione, etc., respondit se audiuisse dici ab illo qui eum recepit illa de quibus supra deposuit, et quod Christus erat falsus propheta; de aliis contentis in ipsis articulis, dixit se aliud nescire quod supra deposuit. Item, ad IX-XIII articulos, de conculcacione crucis, etc., dixit se nescire nisi quantum supra deposuit. Item, ad XIIII et XV, de cato, dixit se nichil scire, quia non frequentabat capitula generalia eorum. Item, ad XVI-XXIII, de sacramento altaris et sacerdotibus, etc., respondit se nichil scire, adiciens quod ipse bene credebat sacramentum altaris et omnia alia sacramenta Ecclesie, et se credere quod eorum sacerdotes debite celebrabant. Item, ad XXIIII-VIIII respondit se nichil aliud scire nisi quod precipiebatur eis districte quod confiterentur fratribus sacerdotibus ordinis tantum. Item, ad XXX-III, de osculis, respondit ut supra et nichil ultra. Item, ad XXXIIII-V respondit quod non iurabant sed promitebant quod ordinem non exirent, et statim pro professis habebantur. Item, ad XXXVI-VIIII, de clamdestina recepcione et suspicione, respondit uera esse contenta in eis, quia ita uiderat seruari in dicto ordine, et credit quod predicta fierent ex statuto dicti ordinis et quod hoc bene sciebat, sed aliam causam non redidit requisitus. Item, ad XL-V, de sodomia, respondit se nichil scire nec credebat contenta in ipsis articulis esse uera, dixit tamen quod receptor suus dixerat ei in recepcione sua predicta posse fieri secundum obseruaciones eorum, et ipse testis respondit ei in uulgari: _Vos poeez la art._ Item, ad XLVI-LVII, de ydolis, respondit se nichil scire. Item, ad LVIII-LXI, de cordulis, dixit se nichil scire quod tangerent capita ydolorum; portabant tamen dictas cordulas, et cordula qua ipse cingebatur fuit sibi data per quandam domizelam. Item, ad LXII-VII respondit ut supra de modo recepcionis et de [p. 295] minis. Item, ad LXVIII-LXXII respondit quod ex sacramento tenebantur, ut supra deposuit, non reuellare secreta ordinis, et si reuellassent, credit quod fuissent incarcerati, quia si eciam reuellassent honesta que fiebant in capitulis, fuissent incarcerati. Item, ad LXIII respondit, ut supra, uerum esse. Et ad LXXIIII-VI respondit contenta in eis esse uera. Item, ad LXXVII et sequentes usque ad articulum, item quod ellemosine, respondit, se credere quod ordo ab inicio fuit bonus, credit tamen contenta in ipsis articulis esse uera, quia Magister magnus et alii, ut supra deposuit, confessi fuerunt, et quod dicti errores per malos magistros fuerunt in dicto ordine introducti; alia super ipsis articulis dixit se nescire. Item, ad XCVII, de ellemosinis, respondit quod ipse faciebat eas fieri conuenienter in locis in quibus erat, credit tamen quod aliqui uel propter auariciam uel propter negligenciam non facerent ut debebant, et ille qui eum recepit, precepit ei quodam tempore caristie quod diminueret ellemosinam, ipse tamen non obediuit ei, ut dixit. Item, ad XCVIII-C respondit se nichil scire, nec audiuisse dici. Item, ad CI-VI, de clamdestina recepcione, respondit ut supra, alia dixit se nescire nisi quod predicta fiebant ianuis clausis, et deputabatur unus seruiens qui preuideret ne aliqui possent eos uidere uel audire. Item, ad CVII-XI respondit se nichil scire nisi quod supra deposuit. Item, ad CXII-XIII respondit se credere uera esse contenta in eis. Item, ad CXIIII-XVII respondit ut supra, alia dixit se nescire. Item, ad CXVIII respondit se nescire quod aliquis exiuerit dictum ordinem propter feditates predictas. Item, ad CXVIIII respondit se credere contenta in eo esse uera. Item, ad CXX-XXIII respondit se credere quod illa que confessus est supra essent nota inter fratres dicti ordinis, de extra nichil scit, ut dixit. Item, ad CXXIIII-VII respondit, ut supra, se credere uera esse [p. 296] quod confessi fuerunt. Item, requisitus si sic deposuit prece, precio, amore, timore, odio uel comodo temporali, quod ipse uel alius pro eo habuerit uel habere speret, respondit quod non, sed pro ueritate dumtaxat, et est sciendum quod predictus testis est litteratus, et intelligebat et loquebatur Latinum, et fuit sibi preceptum per dictos dominos commissarios in uirtute prestiti iuramenti per eum ne reuelaret dictam deposicionem suam quousque attestaciones fuerint publicate. Acta fuerunt hec die et loco predictis, presentibus magistro Amisio et me Floriamonte Dondedei, Bernardo Filiholi, Bernardo Humbaldi, Guillelmo Radulphi et Hugone Nicolai notariis huius processus. Post hec, die Sabati sequenti que fuit XVIIII mensis Decembris, conuenerunt in dicta domo abbatis de Fiscano dicti domini commissarii, et fuit adductus ad presenciam eorumdem frater Galterus de Buris presbiter, Lingonensis diocesis, etatis, ut dicebat, XL annorum uel circa, qui dicebat se fuisse in dicto ordine Templariorum per VIII annos ante capcionem eorum, et examinatum fuisse in facto Templariorum per balliuum Senonensem et postmodum per dominum archiepiscopum Senonensem qui tunc uiuebat, et reconciliatum fuisse Senonis per dominum episcopum Aurelianensem, uacante tunc sede Senonensi, et in concilio Senonensi mantellum ordinis postmodum dimisisse. Lectis autem et diligenter expositis sibi omnibus et singulis articulis supradictis, respondit ad eos ut sequitur: Et primo, ad primos quatuor articulos, de abnegacione, dixit se nescire quid seruabatur in toto ordine de contentis in ipsis articulis, sed credebat super hoc seruari quod seruatum fuerat in recepcione sua facta in capella domus Templi de Buris Lingonensis diocesis, per fratrem P. de Sciureyo preceptorem tunc dicte domus, presentibus XIII uel XIIII fratribus dicti ordinis, quos omnes credebat esse mortuos, et de maiori parte eorum dixit se esse certum, uidelicet fratribus Iohanne de Buris presbitero, Martino de Niciaco, Stephano de Volenis, Guido de [p. 297] Niciaco, Roberto de Vianesio preceptore tunc de Spayaco, Iohanne Grilhot et Radulpho Gandicho seruientibus, quos omnes dixit obiisse post capcionem eorum Senonis, et fratribus Martino oriundo de terra de Auxeyo, Naucherio de Leyma et quibusdam aliis de quorum nominibus et eorum morte uel uita non est certus, ut dixit. In dicta autem sua recepcione, dixit seruatum fuisse hunc modum, uidelicet quia ipse testis primo peciit se admitti ad elemosinam dicti ordinis, et fuit sibi dictum per dictum fratrem P., qui eum recepit, quod diligenter aduerteret quid petebat, quia nesciebat quales erant intus, et quia uoluntatem suam haberet uoluntati aliene submittere, si intraret. Instante uero dicto teste pro dicta recepcione, cum dictus receptor et alii fratres astantes ad inuicem et ad partem collocuti fuissent, misserunt ad eum dictos fratres Iohannem de Buris presbiterum, et Guidonem de Niciaco, qui eadem dixerunt sibi que dixerat preceptor predictus, et ipso teste respondente quod eos credebat esse tales interius quales apparebant exterius, et quod paratus erat subici oneribus ordinis et facere quod alii faciebant, conuenerunt omnes, et dictus receptor tradidit sibi mantellum. Quo tradito, iurauit idem testis super missale, posita manu in loco ubi erat canon misse, mandante dicto receptore, quod esset obediens preceptis superiorum suorum ordinis, sed nichil aliud iurauit, ut dixit. Post dictum autem iuramentum, dixit predictus preceptor eidem testi quod secundum puncta ordinis eorum debebat abnegare Christum. De quo idem testis fuit ualde stupefactus, ut dixit, sed mandante eodem receptore, abnegauit ore tantum, non corde, ut dixit. Quo facto, idem receptor dixit quod adhuc eciam secundum puncta ordinis debebat spuere super crucem, et ablata per dictum presbiterum de altari quadam magna cruce metallina in qua erat sculpta ymago Crucifixi, et tradita dicto receptori, dictus testis, mandante dicto receptore quod spueret super eam, spuit non super sed prope eam, quam idem preceptor tenebat inter duas manus suas super terram. Post predicta uero, dixit supradictus frater Martinus dicto receptori quod adhuc obmittebat unum de [p. 298] punctis ordinis, uidelicet de osculo posteriori, et tunc dictus receptor surgens et leuare incipiens pannos suos retro dixit eidem testi quod surgeret et oscularetur eum retro in ano, et cum idem testis surrexisset obedire uolens propter iuramentum prestitum per eundem, dictus receptor dixit ei quod remittebat sibi dictum osculum quia erat sacerdos. Requisitus si sciebat ex qua causa fiebant supradicta nefanda, dixit quod non, et quod preceptum fuit ei per dictum receptorem quod non reuellaret predicta, quia si faceret, in districto carcere poneretur. Nichilominus tamen idem testis, ut dixit, fuit confessus predicta infra octo dies a tempore recepcionis sue domino Iohanni tunc episcopo Lingonensi, et absoluit eum, iniuncta sibi penitencia quod per septem annos ieiunaret sextas ferias in pane et aqua. Fuit tamen dictus episcopus multum stupefactus audita dicta confessione, ut dixit, eum multum reprehendens quia fecerat suprapredicta, et stetit dictus episcopus per magnam pausam antequam absolueret eum et imponeret sibi penitenciam predictam. Requisitus in quo loco dictus episcopus audiuerat eius confessionem et quibus presentibus, respondit quod in capella episcopalis domus uocate de Burgo fuit confessus eidem episcopo, uidentibus Hugueto de Bures fratre eiusdem testis, nunc defuncto, camerlingo tunc dicti episcopi, qui ipsum introduxit in capella predicta. Requisitus de hora recepcionis sue, respondit se fuisse receptum parum ante horam prime; adiciens requisitus se nunquam interfuisse recepcioni alicuius alterius fratris dicti ordinis, nec capitulis eorumdem. Item, ad V-VIII articulos, de dogmatizacione, etc., respondit se nichil scire, nec alias audiuisse, nec sibi dictum fuisse. Item, ad VIIII-XIII articulos respondit de spuicione super crucem sicut supra dixit; de aliis autem contentis in ipsis articulis dixit se nichil scire. Item, ad XIIII et XV articulos, de cato, dixit se nichil scire. Item, ad XVI-XXIII articulos respondit se nescire si credebant sacramentum altaris, dixit tamen prefatum preceptorem suum precepisse eidem in recepcione sua, presentibus supradictis fratribus qui [p. 299] astabant, quod quando missa celebraret, obmitteret quatuor uerba secreta canonis, sed non specificauit uerba illa, quia laycus erat. Sed supradictus frater Iohannes presbiter dixit sibi quod ista uerba debebat obmittere: _hoc est enim corpus meum_. Ipse tamen testis non celebrauit, ut dixit, quousque fuit confessus dicto episcopo, sed post dictam confessionem celebrauit pluries et dicta uerba non obmisit, ut dixit, nec sciebat quod alii presbiteri dicti ordinis obmitterent dicta uerba. Item, ad XXIIII-XXVIIII articulos respondit se nichil scire, asserens Magistrum et alios laycos non habere potestatem absoluendi a peccatis. Item, ad XXX-XXXIII articulos respondit se nichil scire nisi quod supra deposuit de osculo precepto eidem. Item, ad XXXIIII et XXXV respondit sibi dictum fuisse in recepcione sua per dictum receptorem quod pro professo habebatur, et quod incarceraretur si extunc exiret, non tamen iurauit hoc, nec scit quod in aliis seruaretur. Item, ad XXXVI-XXXVIIII articulos respondit se credere uera esse contenta in ipsis articulis, quia in recepcione sua non fuerunt nisi fratres ipsius ordinis, et porte fuerunt clause, et quia quidam presbiter, curatus, ut credebat, ecclesie de Noylh Lingonensis diocesis, qui, ut sibi uidetur, uocabatur Hugo Iurade, inproperauit ipsi testi post recepcionem suam, dum biberet ipse testis in domo eiusdem presbiteri, quod mala suspicio erat contra ordinem, quia faciebant clamdestinas recepciones et capitula eorum. Nulli tamen alii aderant, ut dicit, quando inproperauit sibi predicta. Item, ad XL-XLV, de crimine sodomitico, respondit se nichil scire, nec audiuisse dici aliquid. Item, ad XLVI-LVII, de ydolis, respondit se nunquam aliquid audiuisse dici quousque fuit captus, et se nichil scire de predictis. Item, ad LVIII-LXI, de cordulis, etc., respondit se nichil aliud scire nisi quod ei fuit dictum in recepcione sua quod debebat cingi quadam cordula supra camisiam suam, non tamen fuit sibi tunc nec alias [p. 300] tradita dicta cordula, sed habuit eam a quadam sorore sua, ut dixit, et eam portauit per triduum tantum, ut dixit. Item, ad LXII-IIII respondit se nescire qualiter alii fratres in dicto ordine recipiebantur, sed credit quod reciperentur sicut ipse fuit receptus. Item, ad LXV-VII respondit se nichil scire, credit tamen quod si ipse non fecisset illa que fuerunt iniuncta sibi in recepcione sua, quod fuisset incarceratus, et quod idem fuisset factum de aliis. Item, ad LXVIII-LXXII articulos respondit per sacramentum fuisse sibi impositum quod non reuellaret modum recepcionis sue. Et fuit sibi comminatum quod incarceraretur, si reuellaret uel si loqueretur super hoc aliis, et idem credit quod seruaretur in aliis fratribus ordinis memorati. Item, ad LXXIII articulum respondit se credere quod non auderent confiteri nisi fratribus presbiteris eiusdem ordinis, non tamen fuit inhibitum, ut dixit. Item, ad LXXIIII-VI respondit se credere contenta in ipsis articulis uera esse. Item, ad LXXVII et alios sequentes usque ad XCVII, item quod elemosine, etc., respondit se nescire nisi quod supra deposuit de se ipso. Item, ad XCVII respondit quod ellemosine non fiebant in domibus de Buris et de Fontanetis Lingonensis diocesis, in quibus fuit moratus, non sufficienter; aduenientes tamen bene accipiebantur ibidem secundum quod ministrabatur eis subtrahebatur fratribus in locis commorantibus memoratis. Item, ad XCVIII-C respondit se nichil scire nisi quod ei fuit preceptum quod seruaret iura ordinis. Item, ad CI-VI articulos, de clamdestinacione, respondit se audiuisse dici quod clam de nocte, clausis ianuis et custode in ultima parte posito, exclusis omnibus qui non erant de ordine, dicta capitula tenebantur Parisius. Item, ad CVII-CXI respondit se nichil scire, nec audiuisse dici, nec credere contenta in ipsis articulis esse uera. Item, ad CXII et CXIII respondit se audiuisse dici contenta in [p. 301] ipsis articulis esse uera. Item, ad CXIIII-CXVII respondit se nescire nisi a tempore quo fuit in ordine, credit tamen quod antea dicti errores uigebant in ipso ordine, sed nescit a quo tempore fuerunt introducti. De negligencia autem dixit prout supra deposuit. Item, ad CXVIII respondit se nescire quod aliqui propter predictas feditates exiuerunt ordinem memoratum. Item, ad CXVIIII respondit se credere contenta in eo. Item, ad CXX-XXIII respondit se credere quod illa de quibus supra deposuit essent nota inter fratres dicti ordinis, et quod esset de predictis communis opinio inter eos. De extraneis ab ordine nichil scit, sicut dixit. Item, ad CXXIIII-VII respondit se nichil scire. Item, requisitus si sic deposuit prece, etc., ut supra. Post hec, die Lune ante festum Natale Domini, que fuit XXI dies mensis Decembris, conuenerunt in dicta domo dicti domini commissarii, excepto domino archiepiscopo, et fuit adductus ad presenciam eorumdem frater Stephanus de Diuione presbiter, Lingonensis diocesis, preceptor de Diuione, testis supra iuratus, etatis, ut dixit, septuaginta duorum annorum uel circa, non defferens mantellum ordinis, quia, sicut dixit, gentes ducis Burgundie abstullerunt ei per XV dies post capcionem eiusdem. Lectis autem et diligenter sibi expositis omnibus et singulis articulis, respondit ad eos ut sequitur. Et primo, ad IIIIor primos articulos dixit se nescire quod seruabatur in ordine, uerumptamen in recepcione sua facta per fratrem Petrum de Siureyo preceptorem de Buris, Lingonensis diocesis, in capella domus Templi de Tauerniaco dicte diocesis Lingonensis, in festo Ascensionis Domini proximo preterito, fuerunt decem et octo anni elapsi uel circa, petitis pane et aqua et uestitu ordinis per dictum testem a prefato preceptore, et responso per ipsum preceptorem quod aduerteret quid petebat, quia consuerat in seculo bene et laute comedere et [p. 302] dormire et uestire, et in ordine oporteret eum sustinere multa; et ipse testis respondisset se paratum omnia sustinere, dictus receptor fecit eum iurare super quemdam missale per ipsum testem tactum quod obediret omnibus et singulis preceptis suis et aliis superiorum dicti ordinis, et quod non exiret dictam religionem pro aliqua alia religione; postque, allata quadam cruce enea in qua erat ymago Crucifixi sculpta, nescit per quem ex dictis fratribus, et posita ipsa cruce super terra in hora mantelli dicti preceptoris, item preceptor precepit eidem testi in uirtute iuramenti prestiti per eundem quod spueret super dictam crucem, de quo idem testis multum turbatus extitit, sicut dixit, sed finaliter metu ipsius preceptoris et aliorum, cum cordis dolore, ut dixit, spuit non super ipsam crucem sed iuxta eam. Quo facto, idem preceptor dixit et precepit eidem testi quod abnegaret Deum, quo respondente: «Sancta Maria, quomodo hoc facerem,» preceptor respondit ei quod oportebat eum abnegare, quia iurauerat obedire preceptis suis, et testis abnegauit ore, sicut dixit, et non corde; et hoc fecit cum magno dolore, et uoluisset, sicut dixit, tunc fuisse extra in libertate sua cum uno solo brachio, quia faciebat contra conscienciam suam. Item, dixit quod, predictis peractis, dictus preceptor dixit ei quod secundum obseruancias ordinis eorum recepti debebant osculari in ano receptores, quia tamen idem testis erat presbiter, parcebat ei et remittebat sibi dictum osculum. Non recordatur quod alia tunc sibi fuerint dicta, nisi quod uiueret in castitate et sub obediencia, et absque proprio nisi ipsum proprium uoluntate superiorum suorum haberet. Requisitus de hora recepcionis sue et de presentibus, respondit se fuisse receptum post missam, inter horam prime et tercie, presentibus fratribus Diderio de Buris, Guillelmo de Belna, Benigno de Diuione, Martino de Niciaco, Stephano de Volenis et Iohanne de Diuione seruientibus dicti ordinis, iam defunctis. De plurium aliorum qui adfuerunt nominibus dixit se non recordari. Requisitus si unquam interfuerat recepcioni alicuius alterius fratris dicti ordinis, respondit non, nec capitulis in quibus fierent recepciones. Requisitus si fuerat alias examinatus in facto Templariorum, respondit [p. 303] quod sic per dominum archiepiscopum Senonensem qui nunc est, et fuerat reconciliatus et absolutus per eum. Et dixit se credere, licet hoc nesciret certitudinaliter, ut dixit, quod communiter fratres ipsius ordinis reciperentur per eundem modum per quem ipse fuit receptus. Item, ad V-XV articulos respondit nichil scire, uel ut supra. Item, ad XVI-XXIII respondit quod in recepcione sua fuit sibi dictum per predictum receptorem quod, quando celebraret missam, obmitteret IIIIor uerba canonis; et frater Guillelmus de Belna predictus, qui sciebat aliquantulum de litteris, dixit ipsi testi quod ista erant illa uerba que debebat obmittere, uidelicet que incipiunt _hoc est_, et ipse testis respondit quod ea obmitteret, uerumptamen nunquam obmisit ea celebrando, ut dixit. De aliis autem contentis in ipsis articulis, dixit se nichil scire, adiciens quod ipse bene credebat sacramentum altaris et omnia alia ecclesiastica sacramenta. Requisitus si fuerat locutus cum fratre Galtero de Buris presbitero, teste proximo precedenti, cum cuius deposicione uidebatur concordari, respondit quod sic tenebantur in eadem domo, uerumptamen nichil dixerat ei de deposicione sua, quia in uirtute iuramenti prestiti per eum fuerat inhibitum ipsi fratri Galtero ne reuellaret eam, ut sibi dixit. Requisitus si fuerat ante capcionem suam confessus de predictis, respondit quod sic in crastinum recepcionis sue in ecclesia fratrum Minorum de Diuione, distante per duas leuchas a loco in quo fuerat receptus, cuidam fratri Minori habens potestatem episcopi Lingonensis, confessoris ducisse Burgundie, qui uocabatur, ut uidetur ipsi testi, frater Nicolaus, et dictus frater absoluit eum, posita penitencia quod per annum portaret super carnem nudam unam cordam cum quinque nodis qua cingeretur, et quod diceret qualibet die ter psalmum Miserere mei, et quod in qualibet sexta feria Quadragessime tunc sequentis legeret ex integro unum psalterium. De presentibus in loco in quo fuit confessus, dixit se non recordari nec scire si dictus frater adhuc uiuebat. Erat tamen uiuus quando ipse testis fuit captus. Item, ad XXIIII-VIII respondit se non credere quod aliqui layci [p. 304] possent absoluere a peccatis, uerumptamen dixit se audiuisse apud Diuionem in domo Templi ter uel quater a quibusdam ex fratribus dicti ordinis, de quorum nominibus dixit se non recordari, quod magnus Magister eorum poterat absoluere a peccatis. Item, ad XXX-XXXIII, de osculis, respondit se nichil scire nisi quod supra deposuit. Item, ad XXXIIII-V respondit se credere uera esse contenta in ipsis articulis, quia ipse iurauerat non exire dictum ordinem, et fuerat sibi dictum in recepcione sua quod pro professo habebatur. Item, ad XXXVI-XXXVIIII respondit se credere contenta in eis uera esse, scilicet quod clandestine fierent recepciones, quia ita factum fuerat quando ipse fuit receptus, credens quod ex hoc suspicio contra dictum ordinem haberetur. Item, ad XL-XLV, de crimine sodomitico, respondit se nichil scire, et quod non credebat contenta in ipsis articulis esse uera. Item, ad XLVI-LVII, de ydolis, dixit se nichil scire nec ante capcionem eorum audiuisse, et quod non credebat contenta in ipsis articulis esse uera. Item, ad LVIII-LXI respondit quod in recepcione sua fuit sibi preceptum quod super camisiam suam cingeret unam zonam de filo, et eam portauit per annum, ut dixit, credens quod idem facerent alii, ut dixit; nunquam tamen, ut dixit, de ydolorum capita dictis cordulis cingeretur [sic], nec scit aliquid aliud de predictis. Item, ad LXII-IIII, de modo recepcionis, respondit se nescire nisi quod supra deposuit. Item, ad LXV-VII respondit se nescire si fuissent interfecti uel carceri mancipati nolentes predicta facere, nec audiuit, ut dixit, quod aliquis propter premissa fuerit captus uel interfectus. Item, ad LXVIII-LXXII respondit se iurasse quod non reuellaret secreta ordinis et capitulorum nec modum recepcionis sue, et credit quod idem facerent alii, dicens se audiuisse quod si aliqui reuellassent, fuissent incarcerati. Item, ad LXXIII respondit se nichil scire, et quod non fuerat [p. 305] sibi iniunctum quod non confiteretur nisi sacerdotibus dicti ordinis, audiuit tamen dici quod iniungebatur fratribus laycis ipsius ordinis quod non confiterentur nisi presbyteris eiusdem ordinis sine licencia superiorum suorum, et hoc ferebatur communiter et publice in ipso ordine, nescit tamen ubi nec a quibus audiuit. Item, ad LXXIIII-VI respondit se credere uera esse quod negligentes fuerunt, ut in articulis continetur. Item, ad LXXVII et alios sequentes usque ad XCVII respondit se nescire si ultra mare et in aliis locis dicti ordinis seruabantur contenta in ipsis articulis et si erant uera, credit tamen quod seruaretur in aliorum recepcionibus quod fuit seruatum in sua. Item, ad XCVII respondit quod in locis in quibus ipse fuerat in ordine, elemosine restringebantur, quia consueuerant fieri ter in ebdomada, et modo non fiebant nisi semel, pauperes autem non recipiebantur ad hospitalitatem et ad iacendum, sed diuites, et hoc ipse testis dixit se seruasse quando erat preceptor de Diuione. Item, ad XCVIII-C respondit quod precipiebatur sub debito iuramenti quod conseruarent iura et bona ordinis; de aliis contentis in ipsis articulis dixit se nichil scire. Item, ad CI-VI respondit quod capitula tenebantur ianuis clausis, nec intrabant nisi fratres dicti ordinis, et audiuit dici quod capitula que tenebantur Parisius quandoque incipiebant in media nocte, alia super hiis dixit se nescire. Item, ad CVII-XI respondit se nescire quod Magister et alii layci possent absoluere a peccatis, nec credit contenta in ipsis articulis esse uera nisi in quantum supra deposuit. Item, ad CXII-XII respondit uerum esse quod quidquid magnus Magister et conuentus ordinabat seruabatur in toto ordine, et dicebatur inter eos quando aliqua precepta ueniebant quod Magister et conuentus mitebat ea et oportebat seruari. Item, ad CXIIII-XVII respondit se nescire quando dicti errores inceperunt, sed credit quod diu durauerunt, et quod negligentes [p. 306] fuerunt in corigendo. Item, ad CXVIII respondit se nescire quod propter feditates predictas exiuerunt aliqui ordinem, sed propter alias causas multi. Item, ad CXVIIII respondit quod post capcionem eorum grandia scandala sunt exorta contra ordinem, sed ante capcionem eorum nichil audiuit de scandalis predictis. Item, ad CXX-XXIII respondit se credere quod illa que supra confessus est esse uera, essent publica et notoria inter fratres ordinis, et quod communis opinio esset inter eos sed non inter seculares. Item, ad CXXIIII et ultimum respondit se audiuisse dici quod magnus Magister et multi alii fuerunt confessi multos errores. Item, requisitus si prece, precepto, amore, odio, timore, temporali comodo habito uel habendo, sic deposuerat, respondit quod non, sed pro ueritate dicenda. Cui fuit preceptum per dictes dominos commissarios quod non reuellaret dictam suam deposicionem quousque attestaciones fuerint publicate. Acta fuerunt hec predictis die et loco, presentibus magistro Amisio et me Floriamonte Dondedei et aliis notariis supra proximo scriptis. Post hec, die Martis sequenti, que fuit XXII dicti mensis Decembris, conuenerunt in dicta domo dicti domini commissarii, et fuit adductus ad presenciam eorumdem frater Odo de Dona Petra presbiter, Eduensis diocesis, testis supraiuratus, etatis quinquaginta septem annorum uel circa, ut dixit, non defferens mantellum ordinis, quia in concilio Senonensi dimisit ipsum una cum multis aliis et fuerat examinatus et reconciliatus et absolutus per eum. Lectis autem et diligenter sibi expositis omnibus et singulis articulis, respondit ad eos ut sequitur: Et primo, ad IIII primos dixit se fuisse receptum in ordine Templi in capella domus Templi de Maynilio sancti Lupi Trecensis [p. 307] diocesis, die Dominica post octabas instantis festi Purificationis beate Marie, erant XX anni uel circa, per fratrem Anricum de Supino, preceptorem tunc bayliue Templi de Coloribus, post missam, inter horam prime et tercie, presentibus fratribus Michaele presbitero, curato tunc ecclesie de Turniaco, Thoma de Veneysi, Iohanne dicto le Ganheur, Iohanne Bergerio, iam deffunctis, ut dixit, et Thomas de Funis, seruientibus, de cuius Thoma uita uel morte dixit se nichil scire. In sua autem recepcione dixit fuisse seruatum hunc modum. Nam tradito sibi per dictum receptorem mantello et birreto, fecit eum iurare super quodam missali, aperto in loco in quo erat canon misse, quod obediret preceptis superiorum suorum dicti ordinis, et uouit castitatem, obedienciam et uiuere sine proprio. Post que precepit sibi idem receptor quod spueret super ymaginem Crucifixi que erat in dicto missali, et ipse testis spuit non super ipsam ymaginem Crucifixi nec super librum, sed prope ipsum. Adiciens se cum magna cordis amaritudine hoc fecisse, et quod tunc magis uoluisset habuisse crura fracta quod facere predicta, et fuit per aliquod spacium, sicut dixit, reluctatus priusquam hoc faceret. Sed dictus preceptor dixit quod oportebat hoc facere eundem. Item precepit eidem dictus receptor, ut dixit, quod ipse abnegaret Crucifixum cuius imago erat in dicto libro. Et tunc ipse testis fuit stupefactus, dicens eis quod hoc facere malum esset, et eis subicientibus quod hoc oportebat eum facere uellet nollet, abnegauit, ut dixit, ore sed non corde. Item, dixit ei idem preceptor quod secundum obseruaciones ordinis eorum ipse testis debebat ipsum receptorem osculari retro in ano, sed quia ipse testis erat presbiter, remittebat sibi osculum supradictum. Item, dixit predictum receptorem precepisse eidem quod quando celebraret missam, obmitteret IIII uerba canonis per que fit consecracio, sed non nominauit sibi dicta uerba. Et ipse testis nichil respondit dicto receptori, quia non intendebat ei in hoc obedire, sicut dixit. Item, dixit quod post triduum dominus Iohannes de Nantolio, tunc episcopus Trecensis, uisitasset in dicta domo Templi de Maynilio sancti Lupi, idem testis post missam fuit confessus de predictis eidem episcopo in [p. 308] camera quadam dicte domus in qua erat idem episcopus, et ipse episcopus stupefactus de predictis et dicens: «Istud est male factum,» noluit illa die absoluere eum. Sed dixit ipsi testi quod die sequenti sequeretur eum apud Treccas, et fuit eum secutus in crastinum, et denuo fuit sibi confessus predicta in capella domus sue episcopalis, et tunc absoluit eum, inposita sibi penitencia quod per annum non portaret pannos lineos sexta feria, et quod ieiunaret in pane et aqua per tredecim dies Veneris post Pascha tunc instans. Requisitus si aliqui uiderunt quomodo fuit confessus episcopo supradicto, respondit quod sic familiares ipsius episcopi quorum non habebat noticiam, qui de mandato eiusdem episcopi retraxerunt se ne possent eos audire. Et ante dictam confessionem et absolucionem non celebrauit, ut dixit, sed post frequenter, uerba predicta canonis non obmitendo, ut dixit. Item, dixit quod credebat alios in ordine communiter ita receptos fuisse sicut ipse fuerat receptus, quia non credit quod fecissent talem singularitatem in eo; non tamen est certus si ita seruabatur in aliis, quia nunquam interfuit, sicut dixit, recepcioni alicuius alterius fratris dicti ordinis nec capitulis eorumdem, nec unicuique reuellauit dictum modum recepcionis sue alicui ex fratribus dicti ordinis, nec ab eis peciit nec audiuit, ut dixit, qualiter fuerunt recepti, nec fuit per aliquem de ordine petitum ab eo qualiter fuerat receptus in ordine, sicut dixit. Item, ad V-VIII, de dogmatizacione, respondit quod nichil fuerat sibi dictum de contentis in ipsis articulis in recepcione sua, nec aliquid super hoc audiuit nisi in quantum supra deposuit. Item, ad VIIII-XIII, de spuicione super crucem, respondit ut supra de aliis contentis in ipsis articulis nichil sciens, sicut dixit, nec credit quod alii facerent aliud quam se supra fecisse deposuit. Item, ad XIIII-XV, de cato, dixit se nec scire, nec audiuisse, nec credere. Item, ad XVI-XXIII respondit se nichil scire de intencione aliorum si credebant sacramentum altaris et alia ecclesiastica sacramenta; ipse tamen testis credebat in eis, uerumptamen non existimabat quod [p. 309] receptor suus, qui preceperat ei quod obmitteret IIIIor uerba canonis, crederet sacramentum altaris. Item, ad XXIIII-VIIII respondit se nichil scire, et quod bene sciebat Magistrum et alios laycos non posse absoluere a peccatis. Item, ad XXX-XXXIII, de osculis, respondit se nichil scire nisi quod supra deposuit, dicentes quod eciam in ore non fuerunt osculati eum nec ipse eos in recepcione sua. Item, ad XXXIIII-XXXV respondit se credere quod statim pro professis haberentur, quia fuit sibi dictum in recepcione sua et quod non poterat ex tunc exire ordinem memoratum et quod non exirent preceperunt ei in uirtute iuramenti prestiti per eundem. Item, ad XXXVI-XXXVIIII respondit quod ianuis clausis, nullis presentibus nisi fratribus ordinis, fiebant recepciones, et presumit quod seculares habuerunt ex hoc suspicionem contra ordinem memoratum. Item, ad XL-XLV, de crimine sodomitico, respondit se nichil scire nec audiuisse nisi post capcionem eorum, nec credit contenta in ipsis articulis esse uera. Item, ad XLVI et XI sequentes, de capitibus ydolorum et aliis, respondit se nichil scire nec audiuisse nisi post capcionem eorum, nec credit contenta in ipsis articulis esse uera. Item, ad LVIII-LXI respondit fuisse sibi preceptum in recepcione sua quod cingeret se super camisiam una cordula. Non tamen fuit sibi tradita, sed ipse procurauit eam habere et portauit eam longo tempore, et credit quod alii fratres ordinis eciam portarent; quod cum dictis cordulis tangerentur capita ydolorum nesciebat nec audiuerat, sicut dixit. Item, ad LXII-LXIIII respondit se credere quod communiter fiebant recepciones in toto ordine eo modo quo deposuit se fuisse receptum; aliter nesciebat, ut dixit. Item, ad LXV-LXVII respondit se nescire si fuissent capti uel interfecti nolentes facere predicta; credit tamen quod si ipse non fecisset in recepcione sua illa que fuerunt sibi precepta, quod [p. 310] fecissent dampnum et uillaniam ei, et idem credit de aliis. Item, ad LXVIII-LXXII respondit se nichil scire nisi in quantum de se ipso deposuit, credens idem de aliis quod de se ipso; non tamen audiuit quod aliquis reuellauerit, nec quod ex hoc punitus fuerit. Item, ad LXXIII respondit quod sibi non fuerat iniunctum ne confiteretur nisi fratribus presbiteris dicti ordinis; audiuit tamen dici in dicto ordine ab aliquibus dicti ordinis quod non debebant confiteri nisi fratribus presbyteris dicti ordinis absque licencia superiorum suorum, non tamen recordatur ubi, quando et a quibus audiuit predicta. Item, ad LXXIIII-LXXVI respondit quod male fecerant, quia errores non correxerant, et quod fuerant negligentes, si non dixerant superioribus suis, nec credit quod denunciassent. Item, ad LXXVII-XVIIII sequentes, quod predicta fiebant ultra mare, etc., respondit se nichil scire nisi in quantum supra deposuit. Item, ad XCVII respondit quod bone gentes recipiebantur bene ad hospitalitatem, sed ellemosine non fiebant ut consueuerant, et audiuerat dici quod in domo Templi de Salice supra Yonem Altisiodorensis diocesis consueuerant fieri ellemosina ter in septimana, sed modo non fiebant nisi bis, et fuerat ordinatum hoc, ut dixit se audiuisse, quia loco tercie dabatur omnibus transeuntibus helemosina. Item, ad XCVIII et C respondit se nescire nec audiuisse quod per nefas possent acquirere, nec quod hoc iurarent, nec quod non reputaretur peccatum propter hoc degerare. Item, ad CI-VI, de clandestinacione, respondit se audiuisse quod Parisius incipiebant tenere capitulum generale post mediam noctem, ipse autem non interfuerat capitulis, nec sciebat nisi in quantum supra deposuit de se ipso in cuius recepcione porte clause fuerunt. Item, ad CVII-XI respondit se dixisse supra quod sciebat de contentis in ipsis articulis et aliud nesciebat, ut dixit, sed erat bene certus quod layci non poterant absoluere a peccatis. Super CXII et XIII respondit se nescire certitudinaliter, credit tamen quod tenebantur obseruare illud quod magnus Magister [p. 311] ordinabat et mandabat seruari. Item, ad CXIIII-XVII respondit se nescire quando errores inceperunt; credit tamen quod ante recepcionem suam dicti errores inceperunt, et quod fuerunt negligentes, ut supra deposuit. Item, ad CXVIII respondit se nescire quod propter feditates illas aliquis ordinem predictum exiuerit. Sed propter alia aliqui exiuerunt. Item, ad CXVIIII respondit se credere quod grandia scandala sunt propter predicta exorta in cordibus fidelium. Item, ad CXX et CXXIII respondit se credere quod inter fratres ordinis esset notus et manifestus predictus modus recepcionis eorum per eum confessatus, sed non inter extraneos. Item, ad CXXIIII et ultimum respondit se audiuisse dici quod magnus Magister et alii confessi fuerunt multos errores coram domino Papa, et credit quod confessi fuerunt errores illos quos hic confessus est. Item, requisitus si testes supra proximo examinati cum quibus commorabatur in carcere reuellarunt suas deposiciones, respondit quod non. Item, requisitus si sic deposuit prece, precepto, amore, odio, timore, uel temporali comodo habito uel habendo, respondit quod non, sed pro ueritate dicenda. Cui fuit preceptum per dictos dominos commissarios quod hanc suam deposicionem non reuellaret quousque attestaciones fuerint publicate. In uirtute prestiti iuramenti per eundem. Item, eisdem die et loco fuit adductus ad presenciam dictorum dominorum commissariorum frater Garnerius de Venesi seruiens diocesis Senonensis, testis supraiuratus, etatis L annorum, ut credit, uel circa, cum quo fuerat inquisitum, ut dixit, super facto Templariorum per dominum episcopum Aurelianensem, Senonis sede archiepiscopali tunc uacante, et fuerat absolutus et reconciliatus per eum; mantellum autem ordinis, quem non ferebat, dixit se dimisisse in concilio Senonensi, quia non placebat sibi ulterius portare ipsum. Lectis autem et expositis sibi [p. 312] omnibus et singulis articulis, respondit ad eos ut sequitur: et primo, ad IIII primos respondit se fuisse receptum in capella domus templi de Turniaco diocesis Senonensis, post missam ante horam prime, a fratre Anrico de Supino preceptore balliue Templi de Coloribus, presentibus fratribus Michaele de Bria presbitero, Thoma de Veneysiaco, Roberto de Chananes, Symone de Bella Villa in Campania et Guidone de Supino seruientibus, de quorum uita uel morte dixit se nichil scire nisi de presbitero quem scit esse mortuum. Et fuit facta dicta sua recepcio Dominica post festum beati Martini nuper lapsum, fuerunt XV, uel XVI anni, uel circa; per hunc modum, nam existentibus predictis preceptore et fratribus in capella quasi in consilio uenit extra dictam capellam ad ipsum testem supradictus frater Symon, ut sibi uidetur, instruens eum ut peteret panem et aquam ordinis, quibus petitis et ipso teste intra capellam introducto, dixerunt ei quod multa oporteret eum sustinere et subici uoluntati aliene et aliquando peditare quando alii equitarent, et ipso respondente quod paratus erat omnia sustinere, dictus preceptor tradidit ei mantellum dicti ordinis. Quo tradito fecit eum iurare super quoddam missale apertum, in quo erat ymago Crucifixi, quod esset obediens preceptis superiorum suorum dicti ordinis, et uouit castitatem, obedienciam et uiuere sine proprio. Post que dictus receptor precepit eidem testi quod spueret supra dictam ymaginem Crucifixi existentem in libro, de quo idem testis multum, sicut dixit, doluit; spuit tamen iuxta ipsam ymaginem et non supra, quia dixerat sibi quod istud erat de punctis ordinis. Postmodum idem preceptor precepit eidem, ut dixit, quod abnegaret Deum, et cum ipse testis de hoc dolens quasi reluctaretur, dixit ei dictus receptor: «Ne timeas, oportet te facere, quia hoc est preceptum ordinis.» Et tunc abnegauit ore, non tamen corde, ut dixit. Quibus peractis ad preceptum ipsius receptoris fuit eum osculatus in carne nuda dorsi sui inter zonam et bragale. Et discoperuit se dictus receptor quasi ex parte lateris clamide et corseto reuersatis, et dixit idem receptor predictum osculum faciendum esse secundum statutum ordinis; alia inhonesta non fuerunt facta in sua recepcione [p. 313] quod recordetur. Requisitus si idem modus recepcionis, qui fuerat seruatus in eo, seruabatur communiter in toto ordine in recepcione aliorum fratrum, respondit se nescire pro certo, quia non interfuerat recepcioni aliorum fratrum dicti ordinis nec capitulis eorumdem; credebat tamen quod per eundem modum communiter alii reciperentur, et quod ipse non fuerit sic infelix quod talis recepcionis modus singularis incoatus fuerit in eodem. Item, ad V-VIII, de dogmatizacione, respondit se nichil scire nec audiuisse. Item, ad VIIII et quatuor sequentes, de spuicione super crucem, respondit ut supra de se ipso, de aliis contentis in ipsis articulis nichil sciens. Item, dixit quod errores supra confessatos per eum fuerat circa V septimanas post recepcionem suam confessus in ecclesia fratrum Minorum de Trecis cuidam fratri Minorum qui uocabatur frater Iohannes, cuius cognomen ignorat; fuerat tamen commoratus in Grecia, ut idem frater dixit eidem testi, et erat parue stature, nec loquebatur bene Galicum; qui frater, audita dicta confessione, fuit stupefactus, et arguit dictum testem de hiis que fecerat, et confortauit eum ad bene faciendum, et absoluit eum, imposita sibi penitencia quod faceret celebrari XIII missas de Sancto Spiritu ut illuminaret eum, et quod ieiunaret per unum annum in sextis feriis, in pane et aqua si posset, et si non posset, quod daret unum denarium pro singulis sextis feriis quibus non ieiunaret. De dicto autem fratre Minore non erat certus si uiuit, uel non; uiderat eum tamen fuerunt circiter quinque anni. Item, ad XIIII-XV, de cato, respondit se nichil scire nec audiuisse ante capcionem eorum. Item, ad XVI et VII sequentes, de sacramento altaris, respondit se nichil scire; sed ipse credebat sacramento altaris et aliis ecclesiasticis sacramentis; non tamen credit quod ille qui recepit eum esset bonus Christianus, quia precipiebat ei quod faceret supradicta. Item, ad XXIIII et V sequentes respondit se nichil scire, sed bene credebat quod magnus Magister et alii layci non poterant [p. 314] absoluere a peccatis. Item, ad XXX et III sequentes, de osculis, respondit se nescire nisi quod supra deposuit. Item, ad XXXIIII et V respondit se credere contenta in eis uera esse, quia iurauerant non exire predictum ordinem, et fuerat ei dictum quod pro professo habebatur. Item, ad XXXVI-VIIII respondit recepciones clamdestine ianuis clausis, exclusis omnibus, nisi fratribus ipsius ordinis, fieri, et quod ex hoc habebatur uehemens suspicio contra eundem ordinem, et ipse testis habebat eandem, ut dixit, postquam fuit receptus. Item, ad XL et V sequentes, de crimine sodomitico, respondit se nichil scire nec audiuisse. Item, ad XLVI et XI sequentes, de capitibus ydolorum, respondit se nichil scire nec audiuisse ante capcionem eorum. Item, ad LVIII et III sequentes respondit preceptum fuisse eidem in sua recepcione quod iaceret cum pannis suis lineis, et quod cingeretur una cordula, que tamen non fuit ei tradita, sed habuit eam postmodum a quadam sorore sua, et eam portauit aliquantulum absque aliqua mala intencione. De aliis contentis in ipsis articulis dixit se nichil scire. Item, ad LXII, III et IIII respondit se credere quod communiter seruaretur in ordine modus recepcionis qui fuit seruatus in eo. Item, ad LXV, VI et VII respondit se nescire quod aliquis fuerit captus uel interfectus propter reuellacionem predictorum. Item, ad LXVIIII et quatuor sequentes respondit se credere quod per iuramentum imponebatur eis ne inter se uel aliis reuellarent modum sue recepcionis, quia ita fuerat impositum ipsi testi in sua recepcione, et credit quod si reuellassent, fuissent incarcerati. Acta fuerunt hec die et loco predictis, coram dictis dominis commissariis, hoc saluo quod dictus dominus Matheus, antequam dictus frater Garnerius deponeret super Vº articulo et aliis sequentibus, recessit propter indisposicionem sui corporis, presentibus dicto Magistro Amisio et me Floriamonte Dondedei et aliis notariis [p. 315] supra proximo nominatis. Post hec, die Mercurii sequenti que fuit dies XXIII dicti mensis Decembris, rediit ad presenciam dictorum dominorum commissariorum, excepto domino archiepiscopo, in dicta domo prefatus testis ad perficiendum deposicionem suam; requisitus autem super LXXIIIº articulo, respondit sibi fuisse iniunctum in recepcione sua quod non confiteretur nisi fratribus sacerdotibus dicti ordinis, quos dicebant habere potestatem absoluendi a domino Papa, credens quod idem iniungeretur aliis, sicut dixit. Item, contenta in LXXIIII, V et VI articulis, de negligencia corectionis, dixit esse uera. Item, ad LXXVII et XVIII sequentes respondit quod non fuerat ultra mare, et ideo nesciebat quid fiebat ibi; credit tamen quod modus, per quem dixit se fuisse receptum, seruaretur ubique in ordine in recepcione aliorum, et quod nolentes seruare fuissent puniti; alia dixit se nescire de contentis in articulis memoratis. Item, ad XCVII respondit quod quando primo intrauit ordinem, fiebant ibi largiores elemosine quam ex tunc fuerint facte; boni tamen homines bene recipiebantur ad hospitalitatem ab eis. Item, ad XCVIII et C respondit sibi fuisse preceptum in recepcione sua quod bene et districte custodiret bona ordinis, credens quod aliis iniungeretur idem. Sed de aliis contentis in ipsis articulis aliud nesciebat, ut dixit. Item, ad CI et V sequentes respondit se audiuisse dici quod capitulia tenebantur interdum de nocte, firmatis portis et exclusis extraneis ab ordine; non tamen audiuit quod ponerentur excubie; in recepcione autem sua porte fuerunt clause et exclusi extranei, sicut dixit. Item, ad CVII et quatuor sequentes dixit se nichil scire nisi quod supra deposuit, sed non credit quod layci possint absoluere a peccatis. Item, ad CXII et XIII respondit se audiuisse dici et credere [p. 316] quod illud seruabatur in ordine quod magnus Magister cum conuentu statuebat. Item, ad CXIIII et III sequentes respondit se nescire si ordo potuerit renouari ex quo errores inceperunt in eo, sed credit quod sic, et quod in corrigendo fuerint negligentes. Item, ad CXVIII respondit se credere multos exiuisse ordinem propter predictas feditates, et quod ipse eciam in crastinum sue recepcionis libenter exiuisset, si ausus fuisset. Item, ad CXVIIII respondit se credere scandalum fuisse exortum ut in articulo continetur. Item, ad CXX et III sequentes respondit se credere quod modus recepcionis et alia de quibus supra deposuit essent publica et notoria inter fratres dicti ordinis, non inter extraneos. Item, ad CXXIIII et omnes sequentes respondit se credere et audiuisse dici quod magnus Magister et alii confessi fuerant errores de quibus ipse testis supra deposuit. Item, requisitus si prece, precepto, timore, amore, odio uel comodo temporali habito uel habendo sic deposuerat, respondit quod non, sed pro ueritate dicenda. Cui preceperunt dicti domini commissarii, in uirtute iuramenti prestiti per eundem, quod non reuellaret hanc suam deposicionem quousque attestaciones fuerint publicate. Post hec, eisdem die et loco, fuit adductus ad presenciam eorumdem dominorum commissariorum frater Aimericus de Buris presbiter Lingonensis diocesis, testis supra iuratus, etatis sexaginta annorum, uel circa, ut dicebat, non deferens mantellum ordinis, quia abiecerat eum, sicut dixit, in concilio Senonensi, et fuerat, sicut dixit, examinatus in facto Templariorum Senonis per dominum archiepiscopum Senonensem premortuum, et postmodum in eodem loco absolutus et reconciliatus per dominum episcopum Aurelianensem, et denuo in Quadragesima proximo preterita examinatus per dominum archiepiscopum Senonensem qui nunc est. Lectis autem et diligenter sibi expositis omnibus et singulis [p. 317] articulis, respondit ad eos singulariter interrogatus ut sequitur: Et primo, ad IIII primos dixit quod nesciebat si erant uera contenta in ipsis articulis, quia nusquam interfuerat capitulis nec recepcioni alicuius alterius fratris; dixit tamen quod ipse fuerat receptus in dicto ordine per unum annum et uiginti dies ante capcionem eorum circa festum beati Nicolai hiemalis, apud Castellionem super Seccanam Lingonensis diocesis, per fratrem Robertum Lescolhe tunc preceptorem dicti loci, presentibus fratre Petro de Loernia presbitero, morante tunc apud Espalhi, et cum ipse peciisset a dicto preceptore panem et aquam ordinis, idem preceptor fecit eum uouere castitatem et uiuere sine proprio et obedienciam, et predicta iurauit supra quendam librum. Precepit insuper sibi quod non intraret domum in qua mulier iaceret de puerperio, et quod non esset compater, et quod non biberet in taberna cum secularibus. Item, dixit quod predictus receptor precepit ei quod abnegaret Dominum, et abnegauit; postmodum precepit ei quod spueret super ymaginem Crucifixi que erat in dicto libro, et ipse spuit non supra sed iuxta, et predicta fecit, sicut dixit, ore non corde, et stupefactus propter illa que precipiebantur ei; et insuper fuit osculatus dictum receptorem primo in ore et postea super camisiam supra bracale, sed dictus receptor precepit ei quod oscularetur eum magis infra, et predicta dicebat esse dictus receptor de statutis ordinis, et ipse testis tunc ita credidit, sicut dixit. Precepit insuper ei, sicut dixit, quod si fratres milites uel seruientes dicti ordinis, uel alii armigeri qui non erant de ordine, quando fiebant transitus ultramarini, uellent iacere cum eo, quod reciperet eos in lecto suo. Ipse tamen testis non intelligebat in hoc aliquod malum, sed quod hoc fieret propter penuriam lectorum. Adiciens quemdam militem ordinis transfretare uolentem, cuius nomen ingnorat, bene et honeste quadam nocte iacuisse cum eo, et dixit ei dictus receptor quod hoc eciam erat de punctis ordinis. Item, super contentis in V, VI, VII et VIII articulis, de dogmatizacione, etc., respondit se nichil scire nisi quod supra dixit. Item, super VIIII et quatuor sequentibus respondit se nichil [p. 318] scire nisi quantum de spuicione crucis supra deposuit. Item, super XIIII et XV, de cato, respondit se nichil scire. Item, ad XVI et XVII sequentes, de sacramento altaris, respondit se nichil scire, sed ipse credebat in sacramentis, et credit quod alii multi crederent, quia communicabant bis in anno; non tamen uidit communicare illum qui receperat eum, nec credit quod esset bonus catholicus, nec fuit ei preceptum quod obmitteret uerba canonis, ut dixit. Item, ad XXIIII et V sequentes respondit se nichil audiuisse de contentis in eis, et bene sciebat quod layci non poterant absoluere a peccatis. Item, ad XXX et III sequentes, de osculis, respondit se credere quod osculabantur se in ore et retro, sicut ipse osculatus fuerat receptorem suum. Item, super contentis in XXXIIII et V articulis respondit sibi fuisse dictum in recepcione sua quod pro professo habebatur. Sed non iurauit non exire ordinem, idem credens de aliis quod de se ipso. Item, supra XXXVI et III sequentibus respondit quod clandestine fiebant recepciones, ianuis clausis, illis qui non erant de ordine exclusis, sicut credit, quia ita factum fuit in recepcione sua, nesciens si ex his suspicio contra ordinem habebatur. Item, super XL et V sequentibus, de crimine sodomitico, respondit se nichil scire, nec credit contenta in ipsis articulis esse uera. Item, super XLVI et XI sequentibus, de ydolis, respondit se nichil scire. Item, super contentis in XLVIII et III sequentibus respondit se nichil aliud scire nisi quod quedam cordula fuit sibi tradita a receptore in recepcione sua et preceptum quod super camisiam cingeret se dicta corda, et portauit eam quousque fuit rupta, et postea aliam non portauit. Item, super contentis in LXII, III et IIII respondit se credere [p. 319] quod ita communiter recipiebantur alii fratres in ordine sicut deposuit se fuisse receptum. Item, super contentis in LXV, VI et VII articulis respondit se nichil scire. Item, super contentis in LXVIII et quatuor sequentibus respondit se nichil scire, et quod non fuerat sibi iniunctum quod non reuellaret secreta ordinis, sed credit quod non deberent reuellare, et si reuellassent, quod puniuissent eos. Item, dixit quod infra XV dies post recepcionem suam fuit confessus de predictis erroribus per eum recognitis cuidam fratri Predicatori qui uocabatur frater Anricus Sortes, de quo nescit si uiuat uel non, et erat penitenciarius episcopi Lingonensis, ut dicebatur, qui absoluit eum in certa domo Templi de Buris predicti diocesis Lingonensis, ad quem locum de Buris dictus frater Predicator uenerat pro petendis elemosinis, et imposuit in penitenciam dicto testi quod ieiunaret XIII diebus Veneris in pane et aqua, et quod legeret nouies psalterium. Item, super LXXIII respondit se nichil scire, et quod non fuerat sibi iniunctum ne confiteretur nisi fratribus ordinis. Item, super contentis in LXXIIII, V et VI respondit se credere quod male fecerant quod non correxerant dictos errores. Item, super contentis LXXVII et XVIII sequentibus respondit se nichil scire nisi quod supra deposuit. Item, super XCVII respondit quod ter faciebant in septimana elemosinam conuenienter in domibus eorum, nisi in messibus, et hospitalitatem bene seruabant. Item, super contentis in XCVIII-C respondit se nichil audiuisse. Item, super contentis in CI, II, III, IIII et V respondit se nichil audiuisse nisi quod supra deposuit; audiuerat tamen dici quod in capitulis que tenebantur Parisius predicabat unus Predicator, uel frater de Valle scolarium. Item, super contentis in CVII-XI respondit se nichil scire nisi in quantum supra deposuit. Item, contentis in CXII et XIII respondit se credere uera esse. [p. 320] Item, super contentis in CXIIII, XV, XVI et XVII respondit se nichil scire, nisi quod male fecerant, quia non correxerant dictos errores. Item, super contentis in CXVIII respondit se nichil scire. Item, contentis in CXVIIII dixit se credere esse uera. Item, super contentis in CXX, XXI, II et III respondit se nescire si omnes fratres sciebant modum recepcionis eorum, credebat tamen quod multi senes de ordine scirent modum recepcionis per eum confessatum, sed non seculares. Super contentis in omnibus aliis articulis respondit se nichil scire. Item, requisitus si prece, precepto, timore, amore, odio, uel commodo temporali habito uel habendo sic deposuerat, respondit quod non, sed pro ueritate dicenda. Et fuit sibi preceptum per dictos dominos commissarios, in uirtute iuramenti prestiti per eundem, quod non reuellaret hanc deposicionem suam quousque attestaciones essent publicate. Et est sciendum quod dictus testis dure audiebat, et simplex et rudis apparebat et parum sciens, nec intelligebat bene Latinum, ut dixit. Acta fuerunt hec die et loco predictis, presente prefato magistro Amisio et me Floriamonte Dondedei et aliis notariis supra ultimo nominatis. Anno Domini millesimo CCCXI, indictione nona, pontificatus domini Clementis Pape V anno VI. Post hec, die Martis post festum Natalis Domini que fuit XXVIIII dicti mensis Decembris, fuit adductus ad presenciam dictorum dominorum episcoporum Mimatensis et Lemouicensis, Mathei de Neapoli et Archidiaconi Tridentini frater Arbertus de Columpnis Parisiensis diocesis, testis supra iuratus, ad deponendum dictum suum, non defferens mantellum ordinis, quia prepositus Castri Nantonis qui cepit eum in domo de Dormellis Senonensis diocesis suasit ei quod eum dimitteret et raderet barbam, et fuerat, sicut dixit, examinatus in facto Templariorum per dominum episcopum Aurelianensem Senonis et absolutus et [p. 321] reconciliatus per eum, et est etatis quadragenta annorum, uel circa, et illiteratus, sicut dixit. Lectis autem et diligenter expositis sibi omnibus et singulis articulis, respondit ad eos ut sequitur. Et primo ad primos IIII respondit se fuisse receptum in dicto ordine per fratrem Iohannem de Turno, condam thesaurarium Templi apud Dormeles, in capella dicte domus Templi de Dormelis, decem anni fuerunt prima die mensis Maii proximo preteriti uel circa, presentibus fratribus Iohanne de Bondiez presbitero et Petro Gande, tunc preceptore de Bello Visu in Gastinesio, defunctis, in hunc modum: Nam cum peciisset panem et aquam, uestitum et societatem bonorum hominum dicti ordinis et concessissent eidem, fecerunt eum uouere castitatem, uiuere sine proprio et obedire quibuscumque preceptis faciendis eidem, et iurauit super quendam librum quod iret ultra mare quando preciperetur eidem pro defensione terre sancte, et quod teneret secreta ordinis, et modum recepcionis sue nemini reuellaret. Et postmodum dictus receptor tradidit sibi mantellum ordinis, quo tradito precepit ei quod spueret super ymaginem Crucifixi depictam in ipso libro, et ipse testis ex hiis multum stupefactus existens, ut dixit, spuit non supra sed iuxta ipsam ymaginem, fingens se spuere super eam, et dixit ei quod predicta debebant fieri secundum puncta ordinis. Item, precepit ei quod abnegaret Deum, et abnegauit eum ore et non corde, ut dixit, quia noluit dictus receptor, sicut dixit ipse testis, supportare eum ne faceret predicta, cum supplicaret ipse testis eidem quod parceret sibi ne faceret dictam abnegacionem, sed dictus receptor dixit ei quod diceret audacter, quia hoc oportebat eum facere secundum puncta ordinis. Item, dixit eundem receptorem precepisse eidem quod oscularetur eum retro in ano, et cum ipse testis instaret ne faceret osculacionem predictam, dictus receptor dixit quod secundum duncta ordinis debebat facere predicta nisi remitteretur ei. Verumptamen remisit ei osculacionem predictam. Alia non fuerunt facta in recepcione sua quod recolat, sicut dixit, nisi quod idem receptor precepit [p. 322] ei quod confiteretur fratribus sacerdotibus dicti ordinis, credens, ut dixit, quod similis modus recepcionis communiter in ordine seruaretur; non tamen uidit aliquem recipi, sed semel uidere uoluit, dum frater Iohannes de Barri miles reciperetur apud Dormellas per fratrem Geraldum de Villaribus tunc preceptorem Montis Suessionensis, sed ille receptor dixit sibi quod recederet, quia bene scirent facere sine eo, et optabat multum uidere predicta, ut sciret si eodem modo recipiebantur alii sicut ipse fuit receptus, nec unquam interfuit capitulis eorum, ut dixit. Item, super contentis in V articulo et X sequentibus, de dogmatizacione et de conculcacione crucis et cato et aliis, respondit se nichil scire nisi in quantum supra deposuit. Vidit tamen quod in die Veneris sancta adorabant crucem Domini reuerenter nudis pedibus. Item, super contentis in XVI articulo et VII sequentibus, de sacramento altaris et sacerdotibus, et in XXIIII-XXVIIIIº, quod magnus Magister et alii layci possent absoluere, respondit se nichil scire, adiiciens quod ipse bene credebat sacramento altaris et aliis sacramentis, et credit quod alii crederent idem. Requisitus si credebat quod ille qui recepit eum esset catholicus et bonus Christianus, respondit quod famam habebat de hoc, tamen non erant illa facta boni Christiani. Item, super contentis in XXX-XXXIII, de osculis, dixit se nichil scire nisi quod supra deposuit, hoc excepto quod in recepcione sua osculati fuerunt eum in ore. Item, contenta in XXXIIII et XXXV respondit esse uera, quia ipse iurauerat non exire ordinem, et fuerat ei dictum quod pro professo habebatur. Item, contenta in XXXVI-XXXVIIII respondit se credere esse uera. Item, contenta in XL-XLV, de crimine sodomitico, respondit se non credere uera esse. Item, super contentis in XLVI, de ydolis, et in sequentibus XI, respondit se nichil scire nec audiuisse dici. Item, super contentis in LVIII-LXI, de cordulis, respondit se [p. 323] nichil scire nisi quod ipse cingebatur una cordula super camisiam, que non fuit sibi in recepcione tradita, sed per eum aliunde habita. Item, super contentis in LX-LXIIII respondit se credere eundem modum recepcionis communiter seruari in ordine quem deposuit seruatum fuisse in recepcione sua. Item, de contentis in LXV-LXVII respondit se nichil scire, quia in eius recepcione nichil fuit comminatum eidem. Item, contenta in LXVIII-LXXIII respondit se credere uera esse, quia ipse iurauerat non reuellare. Item, super contentis in LXXIII respondit sibi non fuisse inhibitum quod non confiteretur aliis sacerdotibus qui non essent de ordine, nec scit quod aliis inhiberetur. Item, super contentis in LXXIIII-LXXVI respondit se credere et scire quod fuerunt negligentes in correctione. Item, super contentis in LXXVII et XVIIII sequentibus, de hiis que seruabantur ultra mare et citra mare, etc., respondit se nichil scire nisi quod supra deposuit; nescit tamen si osculum remittebatur aliis sicut fuit sibi remissum. Item, super contentis in XCVII respondit quod ellemosine bene et sufficienter fiebant ter in septimana in dicta domo de Dormellis in qua ipse fuit receptus et commoratus, et hospitalitas bene seruabatur ibidem. Item, de contentis in XCVIII-C respondit se nichil scire, adiciens sibi preceptum fuisse quod non esset in loco quo aliquis excredaretur iniuste. Item, super contentis in CI-CVI respondit se nichil scire nisi quod audiuerat dici quod stricte dicta capitula tenerentur, et quod capitulum eorum aliquando Parisius tenebatur de nocte. Item, de contentis in CVII-CXI respondit se nichil scire nec audiuisse, et quod non credit quod possent absoluere layci a peccatis. Item, de contentis in CXII et CXIII respondit se credere uera esse, et audiuisse dici quod in ordine seruandum erat quod magnus [p. 324] Magister ordinabat. Item, super contentis in CXIIII-CXVII respondit se nescire quando dicti errores inceperant; credebat tamen quod negligentes fuerant in corrigendo, quia multo tempore dicti errores inter eos seruati fuerant, ut credebat. Item, super contentis in CXVIII respondit se nescire quod aliquis propter dictas feditates exiuerit ordinem memoratum; ipse tamen libenter exiuisset dictum ordinem, ut dixit, si ausus fuisset, et quod prima die recepcionis sue uellet pocius fuisse in loco in quo erit in fine mille annorum quam quod fecisset predicta. Item, de contentis in CXVIIII-CXXIII respondit se nescire nisi quod supra deposuit, et idem respondit de omnibus sequentibus. Item, requisitus si sic deposuit prece, precepto, timore, amore, odio uel commodo temporali habito uel habendo, respondit quod non, sed pro ueritate dicenda, et fuit ei inhibitum per eosdem dominos commissarios, in uirtute iuramenti prestiti per eundem, quod non reuelaret suam presentem deposicionem quousque atestaciones fuerint publicate. Acta fuerunt hec die et loco predictis, presente magistro Amisio et me Floriamonte Dondedei, Bernardo Filiholi, Bernardo Humbaldi et Hugone Nicolai notariis predictis. Post hec, die Mercurii sequenti, que fuit penultima dies dicti mensis Decembris, fuit adductus ad presenciam dictorum dominorum commissariorum in predicta domo abbatis Fiscanensis frater Theobaldus de Tauerniaco Parisiensis diocesis, seruiens, testis supra iuratus, ad deponendum dictum suum, et erat etatis, ut dixit, XL annorum uel circa, nec ferebat mantellum, quia quando fuit captus, prepositus regius Castri Landonis abstulit eum sibi, ut dixit, barbam autem sibi raserat, ut dixit, Senonis, postquam fuit absolutus et reconciliatus per dominum episcopum Aurelianensem, qui cum eo inquisiuerat super facto Templariorum. Lectis autem et diligenter sibi expositis omnibus et singulis [p. 325] articulis, respondit ad eos ut sequitur. Et primo super IIII primis dixit se credere quod omnes communiter recipiebantur in ordine sicut ipse communiter fuit receptus. Ipse tamen fuerat receptus, ut dixit, in capella domus Templi uocata le Boys d'Escutz Beluacensis diocesis, in festo sanctorum Crispini et Crispiniani preterito, fuerunt decem anni uel circa, per fratrem Iohannem Moet, preceptorem balliuie Beluacinii condam, presentibus solum fratribus Iohanne de Langiuilla presbitero et Petro de Cormeles seruientibus ordinis defunctis, in hunc modum. Nam cum peciisset idem testis beneficium ordinis et concessissent eidem, fecit dictus receptor eum uouere castitatem, uiuere sine proprio et obedire superioribus suis, et iurauit super quendam librum seruare bonos usus et bonas consuetudines ipsius ordinis et malos usus et malas consuetudines reprobare, iurauit insuper quod teneret secreta ordinis. Et postmodum tradidit sibi mantellum ordinis, quo tradito dicti duo fratres Iohannes et Petrus de mandato dicti receptoris traxerunt se ad partem, remanserunt tamen in capella, et testis iste de mandato dicti receptoris traxit se cum ipso receptore prope altare, et dictus receptor dixit ei, ostendendo sibi crucem existentem super altare in qua erat ymago Crucifixi depicta: Abnega illum qui representatur per effigiem illam existentem in cruce. Et ipse respondit: Quomodo possem abnegare creatorem meum? et receptor respondit ei quod abnegaret eum ore et non corde, quia hoc erat de punctis ordinis, et tunc abnegauit ore et non corde, ut dixit; postmodum de mandato ipsius receptoris osculatus fuit ipsum receptorem retro circa zonam super carnem nudam. Precepit ei insuper dictus receptor, ut dixit, quod spueret contra dictam crucem, et ipse spuit iuxta eam. Et dixit ei dictus receptor quod omnia ista oportebat eum facere. Dixit insuper quod nunquam interfuerat recepcioni alicuius alterius fratris nec capitulis eorum. Item, dixit quod de predictis iniquitatibus fuit confessus fratri Iohanni predicto, et dictus frater Iohannes dixit sibi quod malefactum erat, uerumptamen hoc erat de punctis ordinis, et absoluit eum, [p. 326] iniuncta sibi penitencia quod ieiunaret sex diebus in pane et aqua. Item, super contentis in V et X sequentibus, de dogmatizacione, conculcacione crucis et cato, respondit se nichil scire nisi quod supra deposuit de spuicione super crucem, adiiciens se uidisse quod in die Veneris sancta deuote adorabant crucem. Item, contenta in XVIº et XVII sequentibus dixit se credere non continere ueritatem, et quod ipse bene credebat sacramentis ecclesiasticis, et bene fiebat officium ecclesiasticum in ordine supradicto. Item, ad XXXII et XXV sequentes respondit se nichil scire, et quod non credebat contenta in ipsis articulis esse uera. Item, ad XXXI-XXXIII respondit quod osculabantur se primo in ore et postmodum retro, ut supra deposuit. Item, ad XXXIIII et XXXV respondit se non recordari quod iurauerit non exire ordinem, dictum tamen fuit sibi quod pro professo habebatur. Item, ad XXXVI-XXXVIII respondit quod recepciones fiebant clandestine, exclusis omnibus qui non erant de ordine; nescit tamen quod ex hoc suspicio contra ordinem haberetur. Item, ad XL et V sequentes, de crimine sodomitico, respondit se nichil scire nec credere contenta in ipsis articulis esse uera, quia poterant habere mulieres pulcras et bene comptas, et frequenter eas habebant, cum essent diuites et potentes, et ex hoc ipse et alii fratres ipsius ordinis frequenter amoti fuerant a suis domibus, ut dixit. Item, ad XLVI et XV sequentes, de ydolis et cordulis, respondit se nichil scire nisi quod in recepcione sua fuit ei preceptum quod de nocte cingeret se super camisiam quadam cordula, ne ita libere posset cum manibus contractare carnes suas, et quod ex hoc eciam iacebant cum braccis. Item, ad LXII, III et IIII respondit, ut supra, se credere quod ita reciperentur alii fratres communiter in ordine sicut deposuit se fuisse receptum. Item, ad LXV et VII sequentes respondit per sacramentum sibi [p. 327] fuisse iniunctum in recepcione sua ne reuellaret secreta ordinis nec modum recepcionis, et si reuellassent, credit quod fuissent puniti, sed nescit si ad carcerem uel ad mortem; alia dixit se nescire de contentis in ipsis articulis. Item, ad LXXIII respondit se nescire quod iniungeretur fratribus quod non confiterentur nisi fratribus sacerdotibus ordinis. Item, ad LXXIIII, V et VI respondit se credere contenta in eis esse uera. Item, ad LXXVII et XVIIII sequentes respondit se nescire nisi quod supra deposuit. Item, ad XCVII respondit se non fuisse in aliqua domo ordinis in qua non fierent conuenienter elemosine, et hospitalitas conuenienter seruabatur ibidem. Item, ad XCVIII, VIIII, et C respondit quod precipiebatur fratribus quod licite acquirerent ordini; de aliis contentis in ipsis articulis dixit se nichil scire. Item, ad CI-VI respondit, ut supra, quod clam tenebantur capitula exclusis omnibus qui non erant de ordine, et aliquando Parisius de nocte uel circa principium diei, ut audiuit dici. Item, ad CVII-XI respondit se non credere contenta in eis esse uera. Item, contenta in CXII et XIII respondit se credere uera esse. Item, super contentis in CXIIII et sequentibus omnibus respondit se credere quod dicti errores confessati per eum incepissent antequam ipse intraret ordinem, sed nescit quando inceperunt dicti errores, nec quod aliquis propter feditates predictas ordinem exiuerit, nec quod scandala sint exorta; credit tamen quod illa que deposuit seruata fuisse in recepcione sua essent nota inter fratres dicti ordinis, sed non inter extraneos, et audiuit dici Magistrum et plures alios multos errores contra ordinem fuisse confessos; alia de contentis in ipsis articulis dixit se nescire. Item, requisitus si sic deposuit prece, precepto, timore, amore, odio, commodo temporali habito uel habendo, respondit quod non, sed pro ueritate dicenda. Cui iniunxerunt dicti domini commissarii, in [p. 328] uirtute iuramenti prestiti per eumdem, quod non reuellaret hanc suam deposicionem quousque atestaciones fuerint publicate. Eisdem die et loco fuit adductus ad presenciam eorundem dominorum commissariorum frater Petrus de Loyson, seruiens diocesis Morinensis, testis supra iuratus, ut deponeret dictum suum, et non portabat mantellum ordinis, quia fecerat inde tunicam propter uestitus inopiam, sicut dixit, dum esset incarceratus apud Montem Argi. Et fuerat cum eo alias inquisitum, sicut dixit, per dictum episcopum Aurelianensem, et absolutus et reconciliatus per eum Aurelianis, et post reconciliacionem fecerat sibi radi barbam, et erat sexagenarius uel circa, sicut dixit. Lectis autem et diligenter expositis sibi omnibus et singulis articulis, respondit ad eos ut sequitur. Et primo ad IIII primos dixit se fuisse receptum in capella domus Templi de Bello Vissu Ambianensis diocesis, in Quadragesima instanti erunt XX anni uel circa, per fratrem Iohannem Moet, tunc preceptorem balliuie de Pontiuo, presentibus fratribus Galtero d'Oysemont seruiente et Petro dicto lo Minhot presbitero dicte ordinis, deffunctis, in hunc modum. Peciit enim ipse testis, ut dixit, se admitti ad beneficia ordinis, et fuit admissus. Postmodum dictus receptor fecit eum uouere castitatem, uiuere absque proprio, obedienciam, et iurare super quendam librum quod teneret secreta ordinis, et quod bene et fideliter conseruaret bona ipsius ordinis, et quod transfretaret si esset necesse et iniungeretur ei. Precepit insuper sibi dictus receptor quod leta facie reciperet uenientes ad domum eorum, et quod non ferret falsum testimonium, nec interesset loco in quo aliquis exheredaretur iniuste, nec [uel?] opprimeretur indebite. Post que tradidit ei mantellum dicti ordinis, et ipse et astantes superius nominati osculati fuerunt eum in ore. Quibus peractis recesserunt dicti duo fratres astantes de capella, et ipse remansit cum receptore prope altare, in quo erat quedam crux lignea erecta cum ymagine Crucifixi depicta, et precepit ei dictus receptor quod abnegaret dictam crucem, et ipse testis rogauit eum quod [p. 329] non placeret sibi quod hoc faceret, et receptor respondit sibi quod hoc oportebat eum facere, et ita abnegauit ore non corde, ut dixit. Postea precepit ei quod spueret super dictam crucem, et spuit iuxta eam. Deinde precepit ei quod oscularetur eum retro supra braccale, quia oportebat sic eum facere, et osculatus fuit eum in dicto loco supra camisiam ut leuius potuit, nec scit si tetigit eum ore, quia uolebat se expedire, cum displicerent sibi predicta et uoluisset tunc magis esse remotus per centum leuchas quam ibi, sicut dixit. Non tamen dixit ei quod predicta essent de punctis ordinis. Item, dixit se credere quod communiter alii reciperentur in ordine per eundem modum. Sed nescit certitudinaliter si ita fieret, quia non interfuerat capitulis eorum nec recepcioni alicuius alterius fratris ipsius ordinis nisi semel, quando frater Iacobus de Villa Parisia seruiens fuit receptus apud Chambucle Senonensis diocesis, per fratrem Iohannem de Tara, testem supra receptum et examinatum, et in recepcione dicti fratris Iacobi fuerunt seruata omnia que supra deposuit de se ipso usque ad tradicionem mantelli. Post quam quidem tradicionem idem testis recessit inde, quia habebat curam furni in quo debebat statim panis poni, et non uidit quid fuit extunc ibi actum, ut dixit. Item, super V et X sequentibus, de dogmatizacione, spuicione crucis et cato, respondit se nichil scire nisi quod supra deposuit de spuicione crucis. Item, ad XVI et VII sequentes respondit se non credere contenta in ipsis articulis esse uera, et quod ipse credebat sacramenta Ecclesie. Item, super contentis in XXIIII et V sequentibus respondit se nichil scire. Item, super XXX, XXXI, II et III, de osculis, respondit se nichil scire nisi quod supra deposuit. Item, super XXXIIII et V respondit quod statim pro professis habebantur, sed non iurabant quod non exirent ordinem. Item, contenta in XXXVI-IX respondit se credere uera esse. Item, super contentis in XX et XXI sequentibus, de crimine sodomitico, ydolis et cordulis, respondit se nichil scire nisi dumtaxat de [p. 330] cordula, quod fuit sibi tradita et preceptum quod ea cingeretur super camisiam de nocte. Item, super contentis in LXXII et XI sequentibus respondit se nichil aliud scire nisi in quantum supra deposuit se credere quod ita reciperentur alii sicut deposuit se fuisse receptum, et quod precipiebatur eis per iuramentum quod non reuellarent predicta; sed si reuellassent, nescit que pena fuisset eis imposita, nec inhibebatur eis quod non confiterentur nisi fratribus sacerdotibus ordinis. Item, super contentis in LXX-IIII et XII sequentibus respondit se nichil scire nisi quod supra deposuit de modo recepcionis, sed credit quod fuerunt negligentes in corrigendo. Item, super contentis in XCVII, VIII, VIIII et C respondit non esse uera contenta in eis, quia ellemosine ex precepto superiorum conuenienter fiebant omnibus transeuntibus, et eciam ter generaliter in septimana, et hospitalitas conuenienter seruabatur in domibus in quibus moratus fuit, uidelicet apud Oysemont et Chambugle, et inhibebatur quod non acquirerent aliquid indebite ordini. Item, ad CI-VI respondit quod clam fiebant capitula exclusis omnibus qui non erant de ordine, et aliquando incipiebantur de nocte, ut fratres possent de die intendere operibus suis, ut audiuit dici; alia dixit se nescire de contentis in ipsis articulis. Item, super contentis in CXVII-XI respondit se non credere esse uera, et quod non reputasset se absolutum si absoluissent eum. Item, contenta in CXII et XIII respondit se credere uera esse, nisi Magister uoluisset aliqua ordinare que fuissent contra substanciam ordinis, quia illa non potuisset, ut credit, ordinasse absque auctoritate apostolice Sedis. Item, super CXIIII et omnibus sequentibus respondit se credere quod longo tempore; sed nescit quando, dicti errores durauerunt in ordine, et quod fuerunt negligentes in corrigendo et denunciando eosdem, et quod predicta essent nota inter fratres ordinis, non tamen inter extraneos, et quod ex hiis grandia scandala sint exorta, et audiuit dici [p. 331] per Magistrum maiorem et plures alios fratres ordinis aliquos errores, nescit quos, fuisse confessos. Plura de contentis in ipsis articulis dixit se nescire. Item, requisitus si prece, precepto, timore, amore, odio, uel comodo temporali habito uel habendo sic deposuerat, respondit quod non, sed pro ueritate dicenda, et fuit ei preceptum per dictos dominos commissarios, in uirtute iuramenti prestiti per eum, ne reuellaret hanc suam deposicionem quousque attestaciones fuerint publicate. Acta fuerunt hec loco et die predictis, coram eisdem dominis commissariis et archiepiscopo Narbonensi, presentibus predicto magistro Amisio, me Floriamonte Dondedei, Bernardo Filiholi, Guillelmo Radulfi, Bernardo Humbaldi et Hugone Nicolai notariis supradictis. Post hec, die Iouis sequenti, que fuit ultima dies dicti mensis Decembris, fuit adductus ad presenciam dictorum dominorum commissariorum in domo predicta abbatis Fiscanensis frater Petrus de Bello Monte Beluacensis diocesis, seruiens, testis supra iuratus, ut deponeret dictum suum, non deferens mantellum ordinis, quia dicebat sibi ablatum fuisse tempore capcionis sue per prepositum regium Castri Landonis et inductum fuisse ut radderet sibi barbam, et erat etatis, ut dixit, XL annorum uel circa, et fuerat examinatus, ut dixit, in facto Templariorum et absolutus et reconciliatus per dominum episcopum Aurelianensem Senonis, sede Senonensi uacante. Lectis autem et diligenter expositis sibi omnibus et singulis articulis, respondit ad eos, Et primo ad IIII primos ut sequitur: uidelicet se nescire an uera sint contenta in ipsis articulis. Verumptamen quando ipse fuit receptus in ordine, in capella domus Templi de Latigniaco Sico Meldensis diocesis, per fratrem Nicolaum Flamingi, preceptorem tunc dicti loci, in festo beate Marie de Augusto proximo lapso fuerunt circiter decem anni, presentibus fratribus Raynaudo presbitero, Arnulpho clauigero et Iohanne de Garrufis seruientibus dicti loci, fuit seruatus iste modus. [p. 332] Nam cum peciisset panem et aquam et bonam societatem proborum ordinis, et ipsi traxissent se ad partem et concessissent, eidem fecerunt eum uouere castitatem, obedienciam et uiuere sine proprio, et iurare super quemdam librum quod seruaret secretum ordinis, et quod seruaret bene et fideliter bona ordinis, et quod ea bene dispensaret transeuntibus si peteretur. Quibus peractis dedit sibi dictus receptor mantellum ordinis. Quo dato, et aportata per dictum presbiterum quadam cruce lignea in qua erat ymago Crucifixi depicta, dixit ei predictus receptor quod non crederet in illum qui representabatur per dictam ymaginem, sed in Deum qui erat in paradiso, et quod negaret dictum Crucifixum et quod spueret contra eum, et ipse dolens, ut dixit, et magis tunc uolens esse subtus terram per centum alnas quam ibi, negauit orre, sed non corde, et spuit non supra sed prope dictam crucem, et postmodum de mandato dicti receptoris osculatus fuit ipsum in carne nuda retro subtus zonam et supra braccale. Alia non fuerunt ibi facta inonesta quod recollat, sicut dixit, credens quod ita communiter reciperentur alii in ordine sicut deposuit se fuisse receptum. Non tamen hoc scit, quia non interfuit capitulis eorum nec recepcionibus aliorum. Requisitus si dictum fuit sibi in dicta sua recepcione quod predicta deberent fieri ex punctis ordinis uel ex statutis, respondit quod non. Item, ad V et X sequentes, de dogmatizacione, conculcacione crucis et cato, respondit se nichil scire nisi quantum supra deposuit. Item, ad XVI et VII sequentes, de sacramentis et sacerdotibus, respondit se nichil scire, sed ipse bene credebat sacramentis ecclesiasticis. Item, ad XXIIII et V sequentes respondit se non credere contenta in eis esse uera. Item, ad XXX et III sequentes, de osculis, respondit quod post osculum factum in dorso receptoris fuit eum osculatus et fratres astantes in ore. Item, ad XXXIIII et V respondit dictum sibi fuisse in recepcione sua quod adeo erat astrictus religioni prima die ac si fuisset ibi per multos annos; non tamen iurauit se non exire; credens quod idem [p. 333] seruaretur in aliis. Item, ad XXXVI et III sequentes respondit quod recepcio sua facta fuerat exclusis omnibus secularibus, et credit quod eodem modo fierent recepciones aliorum. Nescit tamen quod ex hoc suspicio contra ordinem haberetur. Item, super contentis in XL et XXI sequentibus, de crimine sodomitico, ydolis et cordulis, respondit se nichil scire, nisi hoc duntaxat, quod propter inopiam lectorum quandoque iacebant bini, honesto modo, et quod ipse cingebatur quadam cordula super camisiam suam, quia uidebat sic alios facientes. Item, ad LXII et V sequentes respondit de modo recepcionis ut supra, et quod credebat quod facta fuisset uilania sibi et aliis qui recipiebantur, nisi fecissent illa que precipiebantur eisdem. Item, ad LXVIII et V sequentes respondit quod per sacramentum fuit ei inhibitum, ut supra deposuit, ne reuellaret secretum ordinis, nec audebant loqui inter se de predictis; et credit quod si reuelassent, fuissent puniti, sed nescit qualiter; nec fuit ei iniunctum quod non confiteretur nisi fratribus ordinis; et credit quod in corigendo et denunciando fuerint negligentes, et quod idem modus recepcionis seruaretur in aliis, qui fuit seruatus in ipso; alia nesciens de dictis articulis, nec de hiis que in LXXII sequentibus continentur. Item, ad XCVII-C respondit ellemosinas et hospitalitatem conuenienter factas fuisse in domibus de Latigniaco Sicco et de Bello Vissu in Gastinesio, in quibus extitit commoratus: alia contenta in ipsis articulis negans. Item, ad CI et omnes sequentes respondit se nescire quid agebatur in capitulis, quia eis non interfuerat; sed audiuit quod secrete tenebantur, et quod nulli seculares intererant: nec audiuit, nec credit quod magnus Magister, uel alii layci, possent absoluere a peccatis; et credit quod tenerentur seruare illud quod magnus Magister cum capitulio ordinabat, nec scit quanto tempore dicti errores durauerunt, sed fuerunt negligentes in corigendo et denunciando, nec audiuit quod [p. 334] propter dictas feditates aliquis dictum ordinem exiuerit; nec scit quod inde scandala sint exorta: credit tamen quod illa, que supra deposuit de modo recepcionis sue, essent nota inter fratres dicti ordinis, sed non inter extraneos; et audiuit dici magnum Magistrum et alios fratres multos errores fuisse confessos, nescit quos, nec alia de contentis in XXVI ultimis articulis memoratis. Item, requisitus si prece, precepto, timore, amore, odio, comodo temporali habito uel habendo sic deposuerat, respondit quod non, sed pro ueritate dicenda, et fuit sibi inhibitum per dictos dominos commissarios, in uirtute iuramenti prestiti per eundem, quod non reuellaret hanc suam deposicionem, quousque atestaciones fuerint publicate. Eisdem die et loco fuit adductus ad presenciam eorumdem dominorum commissariorum frater Iohannes Quentini seruiens, Eduensis diocesis, testis supra iuratus, ut deponeret dictum suum; et non defferebat mantellum ordinis, quia seruientes qui ceperunt eum in abbacia de Pouomaco, induxerunt eum ad dimittendum dictum mantellum: et fuit absolutus et reconciliatus per dominum episcopum Aurelianensem, qui cum eo inquisiuit Senonis, sede uacante, et denuo fuit cum eo inquisitum in Quadragesima proximo lapsa, per dominum archiepiscopum Senonensem, et postmodum rasit sibi barbam motu proprio; et erat etatis XXXVI annorum uel circa, ut dixit. Lectis autem et diligenter expositis sibi omnibus et singulis articulis, respondit ad eos ut sequitur: Et primo ad IIII primos, ut sequitur, uidelicet se nescire qualiter fiebant recepciones in ordine, quia non interfuerat capitulis eorum nec recepcioni alicuius alterius fratris, nec fuerat in ordine nisi tresdecim mensibus ante capcionem suam. Credit tamen quod ita communiter reciperentur alii, sicut ipse fuerat receptus per fratrem Iohannem de Angicuria, tunc preceptorem domus Templi de Salice super Yonem, Altisiodorensis diocesis, in capella dicte domus de Salice, circa horam tercie ante missam, presentibus fratribus Iohanne Pancon, [p. 335] Stephano de Diuione et Iohanne de Belna seruientibus, deffunctis. Nam cum peciisset a dicto receptore panem et aquam et bonam societatem ordinis, et receptor respondisset quod bene cogitaret quid petebat, quia oporteret eum multum ieiunare et multas austeritates sustinere, et ipse respondisset quod paratus erat omnia sustinere, traxit se ad partem dictus receptor cum aliis fratribus predictis, et locutus fuit cum eis si reciperent ipsum testem: et cum concordassent, recepit eum et fecit eum uouere castitatem, uiuere sine proprio et obedienciam, et tradidit sibi mantellum. Quo tradito, fecit eum iurare quod seruaret secreta ordinis, et quod obediret quibuscumque mandatis sibi faciendis per superiores suos dicti ordinis: post quod quidem iuramentum, dictus receptor dixit ei quod secundum consuetudinem ordinis, oportebat eum negare Deum, et precepit ei quod negaret; et dictus testis respondit quomodo hoc posset facere, et fuit magis turbatus et iratus quam fuerit alias in tota uita sua, et magis doluit, ut dixit, quam si ductus fuisset ad patibulum. Verumptamen negauit, quia iurauerat obedire quibuscumque preceptis superiorum suorum. Postmodum dictus receptor, accepta quadam cruce enea, ut sibi uidetur, de altari in qua erat ymago Crucifixi, precepit eidem testi quod spueret super eam, et, cum ipse testis diceret quod hoc erat nimis durum, respondit receptor quod ita oportebat eum facere, quia sic erat in ordine consuetum; et ideo dictus testis spuit non super sed iuxta eam. Alia inhonesta non fuerunt facta in dicta recepcione sua, ut dixit: et credit quod per ea que audiuit postea dici ab illis qui interfuerant recepcioni sue, quod fuerat sibi facta gracia, quia non fuit osculatus receptorem retro, sed dumtaxat in ore, quia erat amicus suus. Item, ad V et X sequentes, de dogmatizacione, conculcacione crucis et cato, respondit se nichil scire nisi quantum supra deposuit. Item, ad XVI et VII sequentes respondit se nichil scire; sed quod ipse bene credebat sacramentis Ecclesie, et credit quod alii fratres eodem modo crederent, sed quod facerent abhominaciones de quibus supra deposuit, propter consuetudinem ordinis. Item, super contentis in XXIIII et V sequentibus respondit se [p. 336] nichil scire, nec credebat contenta in ipsis articulis esse uera. Item, super contentis in XXX-III respondit se nichil scire, nisi in quantum supra deposuit de osculo oris. Item, ad XXXIIII et V sequentes respondit se credere uera esse; et quod ipse iurauerat non exire dictum ordinem, et ei dictum fuerat quod pro professo habebatur, et quod ipse idem, antequam intraret ordinem, habebat suspicionem contra ordinem, quia clamdestine fiebant recepciones, sed non poterat credere quod aliquid inhonestum ageretur ibidem. Item, super contentis in XL et XXI sequentibus, de crimine sodomitico et ydolis et cordulis, respondit se nichil scire; dixit tamen quod quando transitus uel alie necessitates imminebant, iacebant bini honeste, et quod eciam cingebantur una cordula super camisias, propter honestatem et penitenciam secundum consuetudinem ordinis. Item, super contentis in LXII et X sequentibus respondit de modo recepcionis, ut supra, et quod nesciebat si fuissent incarcerati uel interfecti, si noluissent facere ea que in recepcione precipiebantur eisdem. Ex sacramento tamen tenebantur non reuellare predicta, eciam illis fratribus qui non interfuerant capitulis in quibus fuerant recepti. Item, dixit quod infra mensem a recepcione sua, fuit ipse testis confessus illa que fecerat in dicta sua recepcione, cuidam fratri Minori qui dicebatur habere potestatem episcopi Altisiodorensis, in ecclesia fratrum Minorum de Altisiodoro, qui, eius confessione audita, stupefactus signauit se, et interrogauit si uoluntarie fecerat supradicta; et cum respondisset quod non, absoluit eum, imposita sibi penitencia quod ieiunaret per unum annum in pane et aqua, diebus Veneris, quod et fecit. Item, contenta in LXXIII-VI respondit se credere uera esse. Item, super contentis in LXXVII et XVIII sequentibus, de modo recepcionis, respondit se credere, ut supra deposuit, quod ubique reciperentur fratres in ordine, sicut deposuit se fuisse receptum. Item, ad XCVII respondit quod in domibus de Salice et de [p. 337] Marrin, in quibus fuerat commoratus, uidit fieri conuenienter ellemosinas, et hospitalitatem seruari, et credit quod idem fieret in aliis domibus ordinis. Item, super contentis in XCVIII, VIIII et C respondit se nichil scire, et quod non credebat quod per nephas possent acquirere, et bene sciebat quod hoc fuisset peccatum, et eciam propter hoc degerare. Item, super contentis in CI et V sequentibus respondit quod clam tenebantur capitula, et hoc uidit antequam esset frater Parisius; de excubiis nichil sciens. Item, contenta in CVII et IIII sequentibus respondit ut supra se non credere esse uera. Item, contenta in CXII et XIII respondit se credere uera esse. Item, ad CXIIII et III sequentes respondit quod negligentes fuerant, sed nescit quando errores inceperunt. Item, ad CXVIII et XVIIII respondit quod multi exiuerant ordinem; nescit tamen quod propter feditates, et credit quod scandala inde essent exorta. Item, ad CXX, XXI, II et III respondit se credere quod modus recepcionis confessatus per eum esset notus fratribus ordinis, sed non extraneis. Item, contenta in CXXIIII, V, VI et ultimo respondit se credere uera esse, quantum ad errores confessatos per eum. Item, requisitus si sic deposuerat prece, precepto, amore, timore, odio, comodo temporali habito uel habendo, respondit quod non, sed pro ueritate dicenda; et fuit ei per dictos dominos commissarios inhibitum, in uirtute iuramenti prestiti per eum, quod non reuellaret hanc suam deposicionem, quousque attestaciones fuerint publicate. Eisdem die et loco fuerunt adducti ad presenciam eorumdem dominorum commissariorum; ad ferendum testimonium in negocio isto, fratres Iohannes de Branlis presbiter Senonensis, Bartholomeus de Gleuon Niuernensis, Reginaldus de la Lopiera Niuernensis, Symon de [p. 338] Corbon Lingonensis, Gaubertus de Silli Meldensis, Iohannes de Viuariis Lingonensis, Matheus de Tille Ambianensis, et Symon de Lions Ambianensis diocessium, qui, tactis sacrosanctis Euangeliis, iurauerunt dicere totam, plenam et meram ueritatem, secundum formam iuramenti aliorum testium superius registratam, expositam et uulgarizatam eisdem. Acta fuerunt hec die et loco predictis, presentibus magistro Amisio, me Floriamonte Dondedei, et aliis notariis supra proximo nominatis. Post hec, die Sabati sequenti, in crastinum uidelicet circumcisionis Domini, fuit adductus ad presenciam dictorum dominorum episcoporum Mimatensis et Lemouicensis, Mathei de Neapoli, et archidiaconi Tridentini, in domo predicta, frater Iohannes de sancto Questo Beluacensis diocesis, seruiens, testis supraiuratus, ut deponeret dictum suum, non deferens mantellum ordinis, quia uoluntarie ipsum dimiserat, sicut dixit, in concilio Senonensi, et rasit sibi barbam; et fuerat cum eo inquisitum alias, per dominum episcopum Aurelianensem Senonis, sede uacante, et absolutus et reconciliatus per eum: et erat XXX annorum, uel circa, nec fuerat in ordine Templariorum, sicut dixit, nisi a festo Purificacionis beate Marie usque ad subsequens festum beati Dyonisii: lectis autem et diligenter sibi expositis omnibus et singulis articulis, respondit ad eos, et primo ad primos IIII, ut sequitur. Videlicet se nunquam interfuisse recepcioni alicuius alterius fratris, nec capitulis dicti ordinis, unde nesciebat certitudinaliter si uera erant contenta in dictis articulis; credebat tamen quod communiter reciperentur in ordine sicut ipse fuerat receptus. In cuius quidem recepcione, facta per fratrem Iohannem de Ingecuria, preceptorem tunc domus Templi de Salice super Yonem, in capella dicte domus, presentibus fratribus Nicolao, cuius cognomen ignorat, presbitero, Iohanne Pascon et Iohanne de Belna et Iohanne de Monestal, Iohanne de Sellin et Guillelmo Lenffant seruientibus, de quorum uita uel morte non habet certitudinem, fuit seruatus hic modus. Nam eo existente extra capellam predictam, [p. 339] uenerunt ad eum duo ex dictis fratribus, uidelicet Iohanne Pancon et Iohanne Monestal, dicentes ei quod bene cogitaret si uolebat eorum religionem ingredi, quia oporteret eum multa dura sustinere, et uigillare quando uellet dormire, et dormire quando uellet uigillare, et essurire quando uellet comedere, et multa similia; et si bene faceret, haberet bonum premium, et si male, durum supplicium. Quo respondente paratum omnia sustinere et instante pro recepcione predicta, cum dicti fratres et receptor deliberassent ad inuicem, dictus preceptor recepit eum, et inposuit sibi mantellum, osculans eum in ore. Et postmodum fecit eum uouere castitatem, obedienciam, et uiuere sine proprio, et iurare super quemdam librum, qui erat missale, ut credit, quod seruaret bonos usus et bonas consuetudines ordinis, et quod teneret secreta capitulorum. Post que dictus receptor habens in manu sua quamdam crucem ligneam, in qua erat depicta ymago Crucifixi, precepit ei quod abnegaret Deum et spueret supra dictam crucem. Et cum idem testis esset multum stupefactus et turbatus, ut dixit, et preceptor diceret quod oportebat eum facere predicta, idem testis dolens et tristis, ut dixit, negauit eum ore, non corde, et spuit non supra sed iuxta dictam crucem. Non tamen recolit, ut dixit requisitus, si prius negauerit quam spuerit, uel eccontra, quia erat ex predictis multum perterritus, nec postea fuit bene letus, ut dixit. Item, dixit quod post premissa dictus receptor precepit ei quod oscularetur eum in ano, et leuauit uestes suas; non tamen deposuit braccas, et ipse testis fuit eum osculatus in carne nuda inter braccale et zonam, nec interrogauit qua de causa fieret dictum osculum, sicut dixit, adiciens quod antea post osculum recepcionis in ore, fuit osculatus omnes fratres astantes in ore. Item, dixit quod circa tres septimanas post recepcionem eiusdem, idem testis fuit confessus de predictis omnibus fratri Gerardo lectori fratrum Minorum de Altisiodoro, in capella dicte domus de Salice, ad quam uenerat dictus lector. Qui, audita eius confessione, fuit multum stupefactus, et absoluit eum inposita ei penitencia quod ieiunaret in pane et [p. 340] aqua sedecim uel decem et octo sextis feriis, ut sibi uidetur, et credit eum adhuc uiuere. Item, super contentis in V et X sequentibus, de dogmatizacione, conculcacione et cato, respondit se nichil scire nisi in quantum supra deposuit. Item, de contentis in XVI et XVII sequentibus, de sacramento altaris, absolucione Magistri et osculo, respondit se nichil scire nisi quod supra deposuit, adiciens se credere sacramentis Ecclesie, et quod aliqui crederent ex fratribus dicti ordinis: non tamen uidetur quod ille qui recepit eum esset bonus Christianus, in quantum hec fieri faciebat; sciebat autem, ut dixit, quod layci non poterant absoluere a peccatis. Item, ad XXXIIII et V respondit se nichil audiuisse ante capcionem eorum. Item, contenta in XXXVI et VIIII respondit se credere uera esse. Item, de contentis in XL et XXI sequentibus, de crimine sodomitico, ydolis et cordulis, respondit se nil scire; nec credebat contenta in ipsis articulis esse uera, nisi solummodo quod cingebantur, ut ei fuit dictum in recepcione sua, una cordula super camisias suas, quia iacebant cum eis: dicta tamen cordula non fuit sibi tradita, sed ipse emit eam. Item, contenta in LXII-IIII, de modo recepcionis confessato per eum, respondit se credere uera esse. Item, de contentis in LXV et VIII sequentibus respondit se nescire qualiter fuissent puniti si non fecissent illa que precipiebantur eis, uel si reuellassent; credit tamen quod puniti fuissent, nec fuerat sibi inhibitum quod non confiteretur nisi fratribus ordinis, sicut dixit. Item, contenta in LXXIIII, V et VI respondit se credere uera esse. Item, super contentis in LXXXVII et XVIIII sequentibus respondit se nescire nisi quod supra deposuit de modo recepcionis sue, et quod credebat eumdem modum ubique seruari in ordine in aliis. Item, contenta in XCVII-C respondit se nichil scire, quia Parisius fuerat in ordine; uidit tamen in dicta domo, in qua fuit receptus, fieri ter ellemosinam in ebdomada, et hospitalitas conuenienter [p. 341] seruabatur ibidem. Item, ad CI-VI respondit se nichil scire, quia non interfuerat capitulis, sed eius recepcio facta fuerat clam, clausis ianuis et nullis presentibus, nisi fratribus ordinis. Item, contenta in CVII-XI respondit se non credere uera esse, quia layci non poterant absoluere a peccatis. Item, contenta in CXII et XIII respondit se credere uera esse. Item, de contentis in CXIIII et omnibus sequentibus respondit se nichil scire, nisi hoc duntaxat quod fuerant negligentes in correctione, et quod credebat propter predicta scandala contra ordinem esse exorta, et quod modus recepcionis sue fuerat manifestus fratribus qui adfuerant, et credit quod recepciones aliorum essent manifeste aliis fratribus ordinis, sed non extraneis: et audiuerat dici magnum Magistrum et alios ordinis multos errores fuisse confessatos, nescit quos, sed credit quod istos. Item, requisitus si sic deposuerat prece, precepto, timore, odio, amore, uel temporali comodo habito uel habendo, respondit quod non, sed pro ueritate dicenda, et fuit ei inhibitum per dictos dominos commissarios, in uirtute iuramenti prestiti per eundem, quod non reuellaret hanc suam deposicionem, quousque attestaciones essent publicate. Eisdem die et loco fuit adductus ad presenciam eorumdem dominorum commissariorum frater Iohannes de Branlis presbiter Senonensis diocesis, testis supraiuratus, ut deponeret dictum suum; et non defferebat mantellum, quia ipsum dimiserat in concilio Senonensi, ut dixit; et erat etatis, ut dixit, XXXVI annorum uel circa, et fuerat examinatus, absolutus et reconciliatus per dominum episcopum Aurelianensem Senonis, sede uacante. Lectis autem et diligenter sibi expositis omnibus et singulis articulis, et primo ad IIII primos respondit ut sequitur, uidelicet se nescire si contenta in ipsis articulis essent uera, quia non interfuerat recepcionibus aliorum, nec capitulis ordinis; [p. 342] credebat tamen quod communiter omnes reciperentur in ordine, sicut ipse fuit receptus per fratrem Maurellum de Belna, tunc preceptorem domus Templi de Salice super Yonem, in capella dicte domus, Dominica post festum beati Dionisii, fuerant ante capcionem eorum IIII anni, presentibus fratribus Iohanne de Vallon, Iohanne de Monestal, Iohanne Pascon et Guillelmo Gaucher, Vincencio, cuius cognomen ingnorat, et Iohanne de Sellin seruientibus, iam defunctis, in cuius recepcione dixit fuisse seruatum hunc modum. Nam cum peciisset panem et aquam, et instasset, et receptor et dicti fratres essent intra dictam capellam adinuicem collocuti, uenit ad eum predictus frater Iohannes de Monestal, ut sibi uidetur, et introduxit eum in capella. Et dictus preceptor, auctoritate uisitatoris Francie, recepit eum, et inposuit sibi mantellum et birretum, quia erat presbiter; sed non fuit eum osculatus. Postmodum fecit eum uouere castitatem, et uiuere sine proprio, et iurare super quoddam missale quod esset obediens preceptis domus Templi, et quod non reuellaret secreta eorum. Postmodum peciit ab eo dictus receptor si credebat in Deum, et ipse respondit quod sic, et quod bene sciebat quod Dominus noster Ihesus Christus fuerat mortuus pro nobis; et aperto dicto missali et hostensa ymagine Crucifixi que erat in dicto missali, predictus preceptor dixit ei quod abnegaret Deum, et quod spueret super dictam ymaginem; et ipse testis fuit ex hiis multum turbatus et stupefactus, ut dixit; sed finaliter, quia precepit ei quod hoc faceret in uirtute iuramenti prestiti per eum, abnegauit ore non corde, et spuit non supra dictam ymaginem sed iuxta. Dixit ei insuper dictus receptor quod, secundum obseruanciam ordinis, debebat eum osculari in dorso super carnem nudam, sed, quia erat presbiter, remittebat ei osculum supradictum. Item, precepit dictus receptor quod, quando celebraret, non diceret uerba per que fit consecracio et confectio sacramenti, sed non declarauit que erant illa uerba. Et ex hoc eciam fuit ipse testis plurimum stupefactus, ut dixit, et abstinuit a celebrando per duos dies sequentes, post quos fuit de predictis omnibus confessus fratri Gerardo de Pruino, lectori tunc, ut credit, fratrum Minorum de [p. 343] Altisiodoro, potestatem habenti domini P. de Marayo, tunc episcopi Altisiodorensis, in ecclesia fratrum Minorum de Altisiodoro, et absolutus per eum, inposita ei penitencia quod legeret sexcies psalterium, cantaret duodecim missas de Sancto Spiritu, et ieiunaret XII sextis feriis in pane et aqua, quod et fecit. Dictus autem lector, qui obiit, fuit multum stupefactus audita dicta confessione sua, ut dixit, et adiecit quod libencius fuisset predicta confessus dicto domino Altisiodorensi episcopo, si eius tunc copiam habuisset. De presentibus autem, quando fuit confessus, dixit se non recordari. Item, ad contenta in V et X sequentibus respondit se nichil scire nisi quod supra deposuit. Item, ad XVI et VII sequentes, de sacramento altaris, respondit ut supra, et quod ipse credebat sacramenta altaris, et credit quod alii crederent, sed non ille qui recepit eum. Item, ad XXIIII et V sequentes respondit se nichil scire, nec credebat contenta in ipsis articulis esse uera. Item, ad XXX et VIIII sequentes respondit de osculis ut supra, et quod statim pro professis habebantur, nesciens si iurabant non exire ordinem, quia ipse non iurauit, nec scit si suspicio fuerat contra ordinem, quia recepciones clandestine fiebant. Item, de contentis in XL et XVI sequentibus respondit se nichil scire, nisi hoc duntaxat quod in eius recepcione fuit ei dictum quod cingeretur una cordula supra camisiam, et credit quod ita preciperetur aliis. Item, ad LVII et XI sequentes respondit quod credebat eundem modum seruari in recepcione aliorum qui fuerat seruatus in sua, nesciens qualiter fuissent puniti qui predicta facere noluissent. Per iuramentum tamen iniungebatur eis quod predicta non reuellarent, sed non iniungebatur quod non confiterentur nisi fratribus eiusdem ordinis. Item, contenta in LXXIIII, V et VI respondit se credere uera esse. Item, contenta in LXXVII et XVIIII sequentibus, quantum ad modum recepcionis, respondit se credere uera esse quantum ad [p. 344] obseruacionem modi quem deposuit in sua recepcione fuisse seruatum. Item, contenta in XCVII respondit se credere uera esse. Item, de contentis in XCVIII, VIIII et C respondit se nichil scire, sed bene sciebat quod peccatum esset facere que in illis continentur. Item, ad CI-VI respondit quod non interfuerat capitulis, sed credebat quod clam, exclusis illis qui non erant de ordine, tenerentur. Item, ad contenta in CVII-XI respondit quod non credebat esse uera. Item, contenta in CXII et XIII respondit se credere uera esse. Item, de contentis in CXIIII et omnibus sequentibus respondit se nichil scire, nisi quod bene apparebat eos fuisse negligentes in corrigendo errores et in denunciando Ecclesie, et quod Ecandala inde fuerant exorta, et quod credebat predicta confessata per eum esse nota inter fratres ordinis, sed non inter extraneos, et audiuit dici magnum Magistrum et alios contentos in articulis fuisse confessos multos errores, nescit quos, sed credit quod illos quos ipse confessus est. Item, requisitus si sic deposuerat prece, precepto, timore, amore, odio, uel temporali comodo habito uel habendo, respondit quod non, sed pro ueritate dicenda. Et fuit ei preceptum per dictos dominos commissarios, in uirtute iuramenti prestiti per eumdem, quod non reuellaret hanc suam deposicionem quousque attestaciones fuerint publicate. Acta fuerunt hec die et loco predictis, presentibus magistro Amisio, me Floriamonte Dondedei et aliis notariis supra ultimo nominatis, hoc saluo quod dictus Guillelmus non interfuit examinacioni dicti fratris Iohannis de sancto Questo. Post hec, die Lune sequenti, que fuit IIII dies mensis Ianuarii, fuit adductus ad presenciam dictorum dominorum commissariorum, excepto domino Narbonensi, in domo predicta, frater Bartholomeus de Glano diocesis Niuernensis, seruiens, testis supraiuratus, ut deponeret dictum suum; et non deferebat mantellum ordinis, quia, sicut dixit, uendiderat ipsum, ut posset inde habere uestes, et uoluntarie fecerat sibi radi [p. 345] barbam, cum quo fuerat alias inquisitum per dominum episcopum Aurelianensem Senonis, sede uacante, de facto suo, et fuerat absolutus et reconciliatus per eum; et erat etatis circiter XXXIIII annorum, ut dixit. Lectis autem et diligenter expositis sibi omnibus et singulis articulis, respondit ad eos, et primo ad primos IIII, ut sequitur: uidelicet se credere quod communiter reciperentur in ordine sicut ipse fuerat receptus; non tamen erat de hoc certus, quia non interfuerat recepcioni alicuius alterius fratris ordinis, nec capitulis eorum. Ipse autem fuerat receptus, ut dixit, per fratrem Iohannem de sancto Clero, condam tunc preceptorem domus Templi de Salice super Yonem Altisiodorensis diocesis, in capella dicte domus, circa mediam Quadragessimam instantem erunt VII anni uel circa, presentibus fratribus Guillelmo Lenfant, Iohanne Parre et Iohanne de Monestal et Vincencio, cuius cognomen ignorat, et Iohanne lo Petit, seruientibus deffunctis, in hunc modum. Nam cum peciisset panem et aquam ordinis, dictus receptor dixit ei quod grandem rem petebat, et quod bene aduerteret ad hoc, quia tunc erat liber et francus, et supponeret se seruituti, et multa dura oporteret subire eundem. Quo respondente se uoluntatem habere ad bene faciendum, et ad supportandum onera ordinis, fecit eum uouere castitatem, obedienciam, et uiuere sine proprio; et tradidit sibi mantellum ordinis, et osculatus fuit eum in ore, et omnes fratres astantes osculati fuerunt ipsum testem in ore, et fecit eum iurare super quendam librum, in quo erat ymago Crucifixi depicta, ut sibi uidetur, quod seruaret secreta ordinis, et quod esset obediens superioribus suis. Post que precepit ei quod abnegaret Deum et quod spueret super ymaginem predictam, quia hoc debebat facere, ut dixit, secundum puncta ordinis, et ipse testis cum dolore cordis, ut dixit, negauit ore non corde, et spuit non supra sed iuxta ipsam ymaginem, in terra; et magis uoluisset, ut dixit, habuisse illa die tibiam fractam et eciam brachium, quam quia fecit predicta. Dixit insuper predictum preceptorem dixisse ei quod, si fratres indigerent lecto, acomodaret eis suum, et quod permiteret eos iacere cum eo. Non tamen intellexit ipse testis in hoc [p. 346] aliquod malum, ut dixit, nullum aliud inhonestum quoad oscula uel aliqua alia recolens in dicta sua recepcione interuenisse, ut dixit, nec se de alio illicito requisitum fuisse, ut dixit. Requisitus quare non exierat dictum ordinem, ex quo habuerat tantam displicenciam, respondit quod pro eo quia iurauerat seruare consuetudines ordinis. Item, ad V et XVIII sequentes, de dogmatizacione, conculcacione crucis, cato et sacramento altaris et sacerdotibus, respondit se nichil scire nisi quod supra deposuit, et credebat, ut dixit, bene in ecclesiasticis sacramentis, et credit quod alii fratres crederent; tamen ille qui recepit eum non erat bonus Christianus in quantum faciebat fieri predicta, licet alias esset laudatus, ut dixit. Item, ad XXIIII et V sequentes respondit se nichil scire. Item, ad XXX et III sequentes respondit se nichil scire, nisi quod supra deposuit de osculo oris; uerumptamen audiuit dici a fratre Iohanne de Foresta diocesis Lingonensis, defuncto, dum erant capti in Turri Senonensi, quod ille qui receperat ipsum Iohannem (nescit tamen quis esset, quia non petiuit a dicto Iohanne), preceperat dicto Iohanni in sua recepcione quod oscularetur eum in ano, sed ipse noluerat eum osculari. Item, contenta in XXXIIII et V sequentibus respondit se credere uera esse. Item, de contentis in XL et V sequentibus respondit se nichil scire, nisi quod supra deposuit de lectis. Item, de contentis in XLVI et XV sequentibus, de ydolis et cordulis, respondit se nichil scire, nisi hoc duntaxat quod communiter cingebantur super camisias suas cordulis quas accipiebant unde uolebant; non tamen fuit ei preceptum quod dictam cordulam portaret. Item, de contentis in LXII et XI sequentibus respondit se nichil scire, nisi quod supra deposuit de modo recepcionis quem credebat uniformiter, et quod fuerat ei preceptum ne reuellaret secreta ordinis, et fuerat sibi dictum quod si reuellaret, amitteret mantellum; dixit [p. 347] insuper quod ipse confessus fuerat omnia peccata sua, in festo Pasche subsequente post eius recepcionem, domino Iohanni de sancto Bricio, presbitero seculari eiusdem uille diocesis Altisiodorensis quondam, et dixerat ei in confessione quod multociens iurauerat de Deo et negauerat Deum et quod spuerat contra eum ira motus; non tamen specificauit sibi quod in recepcione sua predicta acta fuissent propter iuramentum per eum prestitum de non reuelandis secretis ordinis, et quia putabat predictam confessionem generaliter sufficere ei. Item, contenta in LXXIIII, V et VI respondit se credere uera esse. Item, de contentis in LXXVII et XVIIII sequentibus respondit se nichil scire, nisi quod supra deposuit de modo recepcionis sue, quem credebat ubique in ordine obseruari. Item, ad contenta in XCVII respondit quod in domibus principalibus balliuarum ordinis debebat fieri ter in ebdomada elemosina generalis, sed in aliis paruis domibus dependentibus non; et dixit se uidisse predicta seruari in domo in qua fuit receptus, in qua fiebat dicta elemosina ter in ebdomada, et in domo parua dicte uille sancti Bricii in qua non fiebat elemosina ordinaria per annum cum dimidio quo fuerat in dicta domo commoratus. Item, contenta in XCVIII, VIIII et C respondit se non credere uera esse. Item, de contentis in CI et omnibus sequentibus respondit se nichil scire, nisi quod supra deposuit, hoc excepto quod eius recepcio fuit facta clam, ianuis clausis, nec adfuerunt nisi fratres ordinis, et quod credebat precepta Magistri in ordine obseruari, et quod credebat scandalum esse contra ordinem exortum propter predicta; et credit quod modus recepcionis confessatus per eum esset notus fratribus ordinis, sed non extraneis, et quod audiuerat dici quod magnus Magister et alii fuerant confessi multos errores. Item, requisitus si sic deposuerat prece, precepto, timore, amore, odio, comodo temporali habito uel habendo, respondit quod non, sed pro ueritate dicenda; et fuit ei iniunctum per dictos dominos [p. 348] commissarios, in uirtute iuramenti prestiti per eundem, quod non reuellaret hanc suam deposicionem quousque attestaciones fuerint publicate. Eisdem die et loco fuit adductus ad presenciam eorumdem dominorum commissariorum frater Raynandus de Villa Mostrue Altisiodorensis diocesis, seruiens, testis supra iuratus, ut deponeret dictum suum; et non defferebat mantellum ordinis, quia dimiserat ipsum in concilio Senonensi, et radi fecerat sibi barbam, suasione Iohannis de Yemuilla, ut dixit, et fuerat cum eo inquisitum alias per dominum episcopum Aurelianensem Senonis, sede uacante, et absolutus et reconciliatus per eum: et erat etatis circiter XXX annorum, ut dixit; lectis autem et diligenter sibi expositis omnibus et singulis articulis, respondit ad eos, et primo ad primos IIII, ut sequitur: Videlicet se credere quod alii reciperentur communiter sicut ipse fuerat receptus, sed nesciebat hoc, quia non fuerat in ordine, nisi XI septimanis ante eorum capcionem, ut dixit, nec interfuerat recepcionibus aliorum nec capitulis eorum. Ipse autem fuerat receptus in modum infrascriptum, per fratrem Guillelmum de Lans, tunc preceptorem de Villa Mostrue, in capella dicte domus, die Dominica ante festum Magdalene, presentibus fratribus Anrico de Anisiaco, Guillelmo Botton, Guillelmo le Gagneor, Iohannes de sancto Romano seruientibus; cum enim ipse testis, flexis genibus, peciisset a dicto receptore panem et aquam, et uestitum ordinis, et dictus receptor dixisset ei quod aduerteret quod petebat, nam res magna erat abdicare a se propriam uoluntatem, et se uoluntati subicere aliene, et oporteret eum in ordine multa onera sustinere, et ipse respondisset se paratum omnia supportare, traxit se ad partem dictus receptor cum aliis fratribus, et cum fuissent adinuicem collocuti, uocauit dictus receptor ipsum testem, petens ab eo si habebat ita bonam uoluntatem, ut prius, ad ingrediendum religionem predictam, et eo respondente quod sic, fecit eum uouere castitatem, [p. 349] obedienciam, et uiuere sine proprio et iurare super quendam librum apertum, in quo erat crux depicta, quod obediret omnibus preceptis superiorum suorum dicti ordinis, et quod non reuelaret secreta ordinis. Postmodum tradidit sibi mantellum ordinis, et ipse et omnes fratres astantes fuerunt osculati eum in ore. Post que precepit eidem testi quod spueret super dictam crucem, et quod negaret Deum; et ipse spuit non supra dictam crucem, sed iuxta in terra, et negauit Deum ore et non corde, quia dictus receptor dixit ei quod hoc debebat fieri secundum puncta ordinis, et non fuit ausus contradicere, quia timebat, et magis uoluisset tunc fuisse alibi quam ibi, ut dixit. Item, de contentis in V et XXVIII sequentibus, de dogmatizacione, conculcacione crucis, sacramento altaris, cato, et quod Magister posset absoluere a peccatis, et osculis, respondit se nichil scire nisi quod supra deposuit, adiiciens se credere sacramentis Ecclesie; et credebat quod alii fratres crederent, non tamen putat quod ille qui recepit eum esset bonus Christianus, nec credit quod layci possint absoluere a peccatis. Item, contenta in XXXIIII et V sequentibus respondit se credere uera esse, excepto quod non iurauerat ordinem non exire. Item, de contentis in XL et XXXIII sequentibus respondit se nichil scire, nisi quod supra deposuit, hoc excepto quod fuit ei preceptum quod cingeretur una cordula super camisiam, que cordula non fuit ei tradita; et credit quod illi qui non fecissent illa que precipiebantur eisdem in recepcione sua, uel ea reuelassent, quod fuissent perpetuo incarcerati. Item, contenta in LXXIIII, V et VI respondit se credere uera esse. Item, de contentis in LXXVII et XVIIII sequentibus dixit se nescire, nisi quod supra deposuit de modo recepcionis sue, quem credebat in aliis communiter obseruari. Item, contenta in XCVII respondit se credere esse uera, et contenta in XCVIII, VIIII et C esse falsa. Item, de contentis in CI et omnibus sequentibus respondit se nichil scire, nisi in quantum supra deposuit, hoc excepto quod [p. 350] credebat in ordine seruari hoc quod magnus Magister ordinabat, et quod negligentes fuerant in corrigendo errores, et in denunciando Ecclesie, et quod nunc erant scandala propter predicta contra ordinem exorta, et credebat modum recepcionis sue et aliorum fratrum ordinis manifestum fuisse fratribus eiusdem ordinis, sed non extraneis. Item, requisitus si sic deposuerat prece, precepto, timore, amore, odio, uel temporali comodo habito uel habendo, respondit quod non, sed pro ueritate dicenda; cui fuit iniunctum per eosdem dominos commissarios, in uirtute iuramenti prestiti per eum, quod non reuellaret hanc suam deposicionem, quousque attestaciones fuerint publicate. Acta fuerunt hec die et loco predictis, presente magistro Amisio, me Floriamonte Dondedei, et aliis notariis supra ultimo nominatis. Post hec, die Martis sequenti, scilicet in uigilia Epiphanie Domini, fuit adductus ad presenciam eorumdem dominorum commissariorum in predicta domo, frater Symon de Corbone diocesis Lingonensis, seruiens, testis supraiuratus, ut deponeret dictum suum; non deferens mantellum ordinis, quia post capcionem suam, custos carceris Senonensis abstulit sibi; cum quo fuerat, ut dixit, inquisitum per dominum episcopum Aurelianensem Senonis, sede uacante, et absolutus et reconciliatus per eum, et post concilium Senonense, in quo affuerat, raddi fecerat sibi barbam, et erat etatis, ut dixit; circiter XL annorum. Lectis autem et diligenter sibi expositis omnibus et singulis articulis, respondit ad eos, et primo ad primos quatuor, ut sequitur: uidelicet se credere quod fratres ordinis communiter reciperentur sicut ipse fuerat receptus, sed hoc nesciebat, quia non interfuerat recepcionibus aliorum, nec capitulis eorum; ipse autem receptus fuerat, ut dixit, a fratre Hugone de Villaribus, preceptore condam de Espulhi Lingonensis diocesis, elemosinario tunc ducis Burgundie, in capella dicte domus de Espulhi, circa festum Natiuitatis beate Marie proximo lapsum, fuerunt circiter decem et octo anni, fratribus Huberto, cuius cognomen ignorat, [p. 351] Roberto Lescolhe, Bernardo de Biceyo et Hogo de Buris seruientibus defunctis, presentibus, in hunc modum. Nam, cum introductus in dictam capellam peciisset ab eis panem et aquam et pauperem uestitum ordinis, et ipsi respondissent quod rem grandem petebat, et quod bene deliberaret super hoc, et traxissent se ad partem, et locuti fuissent adinuicem, et iterum uenisset coram eis, et flexis genibus peciisset quod supra, et respondissent quod idem, finaliter dictus preceptor tradidit sibi mantellum ordinis, et iurauit super quemdam librum obedire suis superioribus, seruare secreta ordinis et facere elemosinas debitas de bonis ordinis. Post que idem receptor attulit quamdam crucem ligneam de altari in qua erat depicta ymago Crucifixi, et precepit ei quod spueret super dictam crucem, et ipse testis, licet inde turbatus, spuit non super sed iuxta dictam crucem, et postmodum, de mandato ipsius receptoris, fuit eum osculatus in dorso, super omnes pannos, non tamen dixit ei quod hoc deberet fieri secundum puncta ordinis, nec ipse peciit, nec de negacione, nec de aliis contentis in Vº et decem articulis sequentibus, aliquid sibi dixit, nec plus scit quam deposuerit de contentis in ipsis articulis, sicut dixit, nec de contentis in XVI et XVII sequentibus. Dixit tamen quod in recepcione sua receptor, et alii astantes fuerunt osculati eum in ore, et quod ipse credebat sacramentis altaris, et credebat quod multi ex aliis crederent communiter, sed dictum receptorem non reputat fuisse bonum, in hoc quod precepit sibi predicta. Item, dixit eumdem receptorem dixisse ei quod si fratres uenirent et indigerent lecto, quod recolligeret eos in lecto suo, sed non intellexit propter hoc aliquod malum. Item, contenta in XXXIIII et V sequentibus respondit se credere uera esse, uerumptamen non iurabant de nouo se non exire dictum ordinem, sed in uirtute iuramenti primo prestiti per eum, preceperunt ei quod non dimitteret dictum ordinem, pro meliori uel peiori. Item, de contentis in XL et XXIIII sequentibus respondit se nichil scire, nisi quod supra deposuit de lecto et de modo recepcionis, hoc excepto quod fratres cingebantur quadam cordula super camisias [p. 352] cum quibus iacebant, sed dicta cordula non fuit sibi tradita, sed habuit eam a quadam sorore sua. Item, ad contenta in LXV et XXXI sequentibus respondit se nichil aliud scire quam supra deposuit, hoc excepto quod per sacramentum inhibebatur eis ne reuellarent secreta ordinis, et si reuelassent, credit quod perdidissent mantellum, et quod fuissent expulsi ignominiose ab ordine, et audiuerat dici a fratre P. de Beyse capellano dicti ordinis, tunc curato ecclesie de Volenis, cui ipse testis confitebatur, quod non debebat confiteri, nisi fratribus ordinis, absque licencia superiorum suorum, quia seculares sine licencia non poterant eos absoluere, ut dixit, et credebat quod negligentes fuerint in corrigendis erroribus, et denunciando eos Ecclesie. Item, ad XCVII respondit quod ellemosine et hospitalitas bene seruabantur in ordine, in locis in quibus ipse fuit, scilicet in loco in quo fuit receptus, et in domo de Salice d'Ellant Eduensis diocesis, in qua fuerat commoratus. Item, contenta in XCVIII, VIIII et C dixit se non credere uera esse. Item, de contentis in CI et omnibus aliis sequentibus respondit se ultra quam deposuit nichil scire, nisi quod audiuit a quibusdam famulis fratrum uenientibus de capitulis, quod capitula eorum clam tenebantur, et credit quod illud quod magnus Magister ordinabat seruaretur communiter in ordine, et quod negligentes fuerint in corrigendo et denunciando, et quod inde contra ordinem scandala sunt exorta, et quod modus recepcionis confessatus per eum esset manifestus inter fratres ordinis, sed non inter extraneos; et audiuit dici magnum Magistrum et alios fratres errores, nescit quos, confessatos fuisse. Item, requisitus si sic deposuerat prece, precepto, timore, amore, odio, temporali comodo habito uel habendo, respondit quod non, sed pro ueritate dicenda; cui fuit iniunctum per dictos dominos commissarios, in uirtute iuramenti prestiti per eum, quod non reuelaret hanc suam deposicionem, quousque attestaciones fuerint publicate; et est [p. 353] sciendum quod dictus testis erat laborator in ordine, sicut dixit, et uidebatur esse homo satis simplex, et fuerat confessus, sicut dixit, de predictis erroribus fratri Petro Sotean deffuncto de ordine fratrum Minorum, potestatem tunc habenti domini episcopi Lingonensis in ecclesia uille de Curtis eiusdem diocesis Lingonensis, circa dimedium annum post eius recepcionem, et increpauit eum multum, et absoluit eum imposita sibi penitencia quod ieiunaret in pane et aqua XII diebus Veneris. Eisdem die et loco fuit adductus ad presenciam eorumdem dominorum commissariorum frater Gaubertus de Silhi Meldensis diocesis, seruiens, testis supraiuratus, ut deponeret dictum suum, et erat etatis, ut dixit, circiter XXX annorum, cum quo fuerat inquisitum, ut dixit, per dominum episcopum Aurelianensem, Senonis sede uacante, et absolutus et reconciliatus per eum, et non deferebat mantellum ordinis, quia custos carceris Senonensis abstullerat ei post capcionem suam, ut dixit; barbam autem uoluntarie fecerat sibi radi. Lectis autem et diligenter sibi expositis omnibus et singulis articulis, respondit ad eos, et primo ad primos IIIIor, ut sequitur: uidelicet se nescire si contenta in articulis erant uera, quia non interfuerat recepcionibus fratrum ordinis nec capitulis eorum; sed credebat quod communiter reciperentur sicut ipse fuerat receptus Parisius, in parua capella domus Templi, prope turrem, a fratre Iohanne de Turno, quondam thesaurario tunc Templi Parisiensis, presente dumtaxat fratre Nicolao presbitero dicti ordinis, cuius cognomen ignorat, die Veneris, ut sibi uidetur, ante festum beati Martini estiualis, fuerunt circiter nouem anni, hora prandii, mensis iam positis, in modum infrascriptum. Nam cum peciisset ter flexis genibus panem et aquam ordinis, fecerunt eum iurare quod seruaret bonos usus et bonas consuetudines ordinis et quod obediret preceptis superiorum suorum ordinis. Et pecierunt ab eo si erat liber, coniugatus uel ordinatus; quod si talis esset, non reciperent eum et receptum dicerent. Postmodum tradidit sibi mantellum, ut sibi uidetur, postque precepit ei [p. 354] quod spueret super quamdam crucem ueterem, ligneam, paruam, pictam, que erat super quoddam scamnum ante eos, nescit per quem allatam, et ipse spuit non super sed iuxta eam, quia dixit thesaurarius quod oportebat obedire eum. Postmodum precepit ei quod abnegaret Deum, et negauit ore, non corde, quia est et semper fuit bonus Christianus, ut dixit, et ualde doluit de predictis, et magis uoluisset eadem die habuisse tibiam fractam quam quia fecerat supra dicta, et noluisset tunc unquam uidisse nec cognouisse aliquem de Templariis, et adhuc uellet idem. Dixit eciam quod dicti thesaurarius et presbiter fuerunt eum osculati post recepcionem in ore, et dixit ei dictus thesaurarius quod debebat super camisiam suam portare quamdam cordulam; alia que possent esse inhonesta non recolit interuenisse in sua recepcione, ut dixit. Item, de contentis in Vto et XXVIII sequentibus respondit ultra illa que supra dixit se nichil scire, hoc excepto quod ipse bene credebat sacramentis altaris, et credit quod alii crederent, eciam ille qui recepit eum, nec credit quod Magister et alii layci possent absoluere a peccatis. Item, contenta in XXXIIII et quinque sequentibus respondit se credere uera esse, sed nesciebat si suspicio mala erat contra ordinem propter predicta. Item, super contentis in XL et XXIIIIor sequentibus respondit se ultra que deposuit nichil scire, hoc excepto quod in recepcione eius fuit dictum per receptorem quod quando probi homines ordinis uenirent et carerent lectis, quod reciperet eos bene et curialiter in lecto suo. Item, super contentis in LXV et XXXI sequentibus respondit se nichil scire ultra illa que supra deposuit, sed per sacramentum iniungebatur eis quod non reuelarent secreta ordinis; nescit tamen qualiter puniti fuissent si reuelassent, nec confitebantur sine licencia, nisi fratribus ordinis, et prudenter egissent si predicta correxissent et Ecclesie denunciassent. Item, ad XCVII respondit quod ellemosine generales fiebant ter [p. 355] in ebdomada, in domo de Salice supra Yonem Altisiodorensis diocesis; et hospitalitas conuenienter seruabatur ibidem, nec audiuit quod fuerint restricte elemosine et hospitalitas in ordine. Item, de contentis in CXVIII et omnibus sequentibus respondit se nichil scire plus quam supra deposuerit, hoc excepto quod audiuit dici quod capitulia clam tenebantur exclusis omnibus qui non erant de ordine, et credit quod si Magister aliqua bene ordinasset, quod illa fuissent in toto ordine obseruata, et credit quod fratres ordinis, sed non seculares, bene scirent modum recepcionis eorum, et quod scandalum esset exortum contra ordinem propter predicta, sicut bene apparet ex facto; et audiuit dici, dum erat captus in turri Senonensi, quod magnus Magister confessus fuerat errores confessatos per eum. Item, requisitus si sic deposuerat prece, precepto, timore, amore, odio, temporali comodo habito uel habendo, respondit quod non, sed pro ueritate dicenda; et fuit eidem inhibitum per dictos dominos commissarios, in uirtute prestiti iuramenti per eum, quod non reuelaret hanc suam deposicionem quousque attestaciones fuerint publicate. Acta fuerunt hec die et loco predictis, presentibus magistro Amisio, me Floriamonte Dondedei et aliis notariis supra proximo nominatis. Post hec, die Iouis, in crastinum Epiphanie Domini, VII uidelicet die dicti mensis, fuit adductus in predicta domo, ad dictos dominos commissarios, frater Iohannes de Viueriis seruiens, Lingonensis diocesis, testis supraiuratus, ut deponeret dictum suum, non deferens mantellum ordinis, quare in concilio Senonensi una cum pluribus aliis dimiserat ipsum, et postmodum radi fecerat sibi barbam et fuerat inquisitum alias cum eo per dominum Aurelianensem episcopum Senonis, sede Senonensi uacante, et absolutus et reconciliatus per eum, et erat etatis circiter XL annorum. Lectis autem et diligenter sibi expositis omnibus et singulis articulis, respondit ad eos, et primo ad [p. 356] primos IIIIor, ut sequitur: scilicet se nunquam interfuisse recepcioni alicuius alterius fratris nec capitulis eorum; ipse tamen receptus fuerat in hunc modum: nam cum requisiuisset panem et aquam a fratre Naniello de Belna, quondam preceptore, tunc domus Templi de Fontenayo diocesis Lingonensis, flexis genibus, et ille respondisset quod magnam rem petebat, quia poneret uoluntatem suam in alienam, et quando crederet dormire, uigilaret, et quando crederet uigilare, dormiret, et ipse instaret pro dicta sua recepcione et iterum dixisset quod bene deliberaret, finaliter cum essent in capella dicte domus, dictus preceptor recepit eum et tradidit sibi mantellum ordinis, et fuit eum osculatus in ore, et fratres astantes, scilicet Hymbertus Picardi, Iohannes de Diuione et Stephanus de Chambleis, qui Iohannes et Stephanus sunt mortui; postque uouit et iurauit super quemdam librum castitatem et obedienciam suis superioribus, uiuere sine proprio et seruare secreta ordinis; postque dictus frater Iohannes apportauit quamdam crucem ligneam in qua erat depicta imago Crucifixi, quam posuit super terram, et dictus receptor precepit ei quod spueret super dictam crucem, de quo fuit turbatus et finxit se spuere super eam, sed non spuit supra sed iuxta eam; precepit eciam ei quod oscularetur ipsum in ano, et ipse leuauit eidem receptori uestes et finxit se osculari eum uersus braccale; postea precepit ei quod abnegaret Deum, et negauit ore, non corde, quia dixit ei receptor quod predicta erant de preceptis ordinis, de quibus fuit ipse testis ualde turbatus, ut dixit, et maluisset tunc esse longe per XL leucas quam ibi, et libenter extunc exiuisset inde in crastinum, si ausus fuisset, et fuerat receptus ante missam, in festo Annunciacionis beate Marie, erunt circiter IIII anni. Item, de contentis in V et X sequentibus, de dogmatizacione, conculcacione crucis et cato, respondit se nichil scire nisi quod supra deposuit. Item, ad XVI et XVII sequentes, de sacramentis, potestate Magistri et osculis, respondit se bene credere ecclesiasticis sacramentis, nesciens si alii credebant, nec credebat quod layci possent absoluere a [p. 357] peccatis, nec reputabat illum qui eum recepit in hoc quod fecit predicta fieri bonum Christianum, nec de osculis sciebat nisi quod supra deposuit. Item, contenta in XXXIIII et V sequentibus, quod pro professis haberentur et quod clamdestine fierent recepciones, et quod ex hoc suspicio contra ordinem haberetur, credebat uera esse, non tamen quod iurarent non exire ordinem. Item, de contentis in XL et XXI sequentibus, de crimine sodomitico, ydolis et cordulis, respondit se nichil scire, nisi hoc solum quod ei fuit dictum in recepcione sua, quod iaceret in camisia et braccis et caligis, et quod cingeretur una cordula. Item, ad LXII et XI sequentes respondit se credere quod omnes fratres ordinis reciperentur communiter, sicut deposuit se fuisse receptum, et quod capti et male tractati fuissent qui noluissent illa que in recepcione precipiebantur eisdem uel qui ea reuelassent, et fuerat ei dictum per fratrem Egidium de Campania eiusdem ordinis, quod absque licencia superiorum non poterat confiteri nisi fratribus ordinis. Item, dixit quod in eodem anno quo fuit receptus, infra mensem post Pascha, fuit confessus de predictis omnibus erroribus fratri Gerardo, cuius cognomen ignorat, de ordine fratrum Minorum conuentus Altisiodorensis, qui dicebatur habere potestatem episcopi Altisiodorensis, qui absoluit eum iuxta quoddam altare in ecclesia dictorum fratrum Altisiodorensium, imposita sibi penitencia quod ieiunaret in pane et aqua diebus Veneris, per totum unum annum, et quod pasceret, si posset bono modo, sine sciencia superiorum suorum, sex pauperes semel. Item, ad LXXIIII, V et VI respondit se credere uera esse, quod fuerint negligentes in corigendo et in denunciando Ecclesie. Item, de contentis in LXXVII et VIIII sequentibus, de modo recepcionis, respondit ut supra. Item, ad XCVII respondit quod ellemosine fuerant retracte in ordine, et uiderat in domo de Salice super Yonem Altisiodorensis diocesis, [p. 358] elemosinam duntaxat bis in septimana dari, que consueuerat dari ter, hospitalitas tamen bene seruabatur in recipiendo bonos homines. Item, de contentis in XCVIII, VIIII et C, quod per nefas acquirere possent et ex hoc degerare, respondit se nichil scire. Item, de contentis in CI et omnibus sequentibus respondit se nichil scire plus quam deposuerit, quia non interfuerat capitulis, hoc excepto quod credebat in ordine seruari quod magnus Magister statuebat, et credebat quod modus recepcionis eorum esset notus fratribus ordinis, sed non extraneis, et audiuerat dici quod magnus Magister et multi alii fratres confessi fuerant aliquos errores, sed nescit quos; credit tamen quod illos quos ipse confessus est. Item, requisitus si sic deposuerat prece, precepto, timore, amore, odio, comodo temporali habito uel habendo, respondit quod non, sed pro ueritate dicenda; cui fuit inhibitum per dictos dominos commissarios, in uirtute iuramenti prestiti per eum, quod non reuelaret hanc suam deposicionem quousque attestaciones fuerint publicate. Eisdem die et loco fuit adductus ad presenciam eorumdem dominorum commissariorum frater Matheus de Tilleyo seruiens, Ambianensis diocesis, testis supra iuratus, ut deponeret dictum suum, etatis LXX annorum uel circa, non deferens mantellum ordinis, quia per seruientes qui eum habuerunt in custodia fuerat sibi bis ablatus; barbam autem fecerat sibi radi propter incomoditatem quam eam portandi habebat, et fuerat cum eo inquisitum Aurelianis per dominum episcopum Aurelianensem, et absolutus et reconciliatus per eum. Lectis autem et diligenter expositis sibi omnibus et singulis articulis, respondit ad eos, et primo ad primos IIII, ut sequitur, scilicet: quod ipse fuerat receptus in dicto ordine a fratre Arueo de uilla Petrosa, quondam preceptore, tunc bailliue de Pontiuo Ambianensis diocesis, in capella domus Templi d'Oysemont eiusdem diocesis, post missam die Mercurii, post Quasimodo geniti [p. 359] proxima erunt circiter XXXIIII anni, presentibus fratribus Iohanne de Renanuilla, Arnulpho de Guisa preceptore dicte domus d'Oysemont seruientibus, et Anrico de Gamaches presbitero, iam dudum deffunctis, in hunc modum; nam cum instetisset per bienium per se et amicos suos quod reciperetur in dicto ordine, finaliter fuit in dicta capella, et, flexis genibus, peciit pluribus uicibus et instanter quod pro Deo concederent sibi panem et aquam, societatem proborum uirorum et pauperem uestitum domus. Cui fuit responsum quod bene deliberaret quod petebat; nam magnam rem petebat, quia, dum erat in seculo, poterat ire quo uolebat, dormire et uigilare quando uolebat, et, si esset inter eos, non haberet dictam libertatem, immo oporteret ipsum ire quando uellet remanere, uigilare quando uellet dormire, et exterius uidebat magnas cappas et pulcrum habitum eorum, et ipsos equitantes magnos equos, et quando ipse esset in religione ipsorum forte non haberet, prout uellet, uestitum et equos et huiusmodi talia; eo autem respondente quod, Deo dante, bene compleret omnia predicta, uoluerunt quod bis traheret se ad partem, et uenit ad eum dictus frater Iohannes de Renanuilla, et instruxit eum quod ad illa que peterentur ab eo per dictum preceptorem responderet quod omnia bene compleret Deo dante, et quod peteret adhuc illa que supra pecierat; cum autem testis peciisset et fuisset flexis genibus coram receptore, astantibus dictis fratribus, dixit ei dictus receptor quod ex quo tantum instabat et affectabat esse frater eorum, quod ipse reciperet eum in fratrem dicti ordinis, in nomine Patris et Filii et Spiritus Sancti, sed ante mantelli tradicionem fecit eum iurare supra quoddam missale quod seruaret castitatem, uiueret sine proprio, et obediret mandatis superioris sui dicti ordinis, qui preficeretur eidem, et seruaret bonos usus et bonas consuetudines ordinis et secreta ordinis, et si Deus faceret sibi graciam in ordine quod haberet aliquam administracionem, quod ipse teneret ecclesias in statu debito et luminaria faceret teneri et elemosinas statutas fieri et hospitalitatem seruari debito modo et consueto secundum exigenciam personarum. Quibus peractis [p. 360] imposuit sibi mantellum et affublauit dicendo: In nomine Patris et Filii et Spiritus Sancti, amen. Nos recipimus te, et associamus te, et patrem et matrem et parentes tuos, beneficiis que fiunt in ordine citra mare et ultra mare. Et precepit ei quod oscularetur ipsum et fratres astantes in ore, et fuit eos osculatus; tradidit eciam sibi birretum; post hec precepit sibi quod sederet et instrueret eum de his que acturus esset, et inter alia dixit ei quod ubicumque esset in ordine, inquireret ab illis qui erant antiquiores et qui diu fuerant in ordine modum et obseruancias ordinis, et illa que facturus erat; dixit eciam ei quod omnia uota quecumque antea emiserat erant sibi remissa per ingressum religionis eorum, excepto Ierosolimitano, quod uotum debebat adimplere pro posse suo in recuperacionem sancti regni Ierosolimitani ad mandatum superiorum suorum; dixit eciam ei quod caueret sibi ne rixaretur cum fratribus ordinis, quia si hoc faceret et impelleret eum in tantum, quod cogeretur mouere duos pedes, uel si rumperet sibi laqueum mantelli, esset in misericordia fratrum ordinis; si autem exiret per muros alicuius domus eorum, et non per ostium, perderet mantellum, si uero per dictos muros eiiceret aliqua de bonis dicte domus, puniretur ut latro, et si inueniretur in aliquo loco suspecto cum muliere, esset in misericordia fratrum, dum tamen hoc probaretur per duos fratres ordinis, et quedam alia honesta dixit ei; et cum predicta dixisset, surrexit dictus receptor dicens: Amodo possimus recedere. Quo dicto, statim recesserunt predicti tres fratres qui aderant, et exeuntes traxerunt post se portam capelle, remanentibus ipsis receptore et teste; postque dictus receptor uocauit testem, et dixit ei: Venite uos, promisistis obedire mihi et estis meus subiectus; et accepit unam crucem ligneam de altari ueterem, de qua medietas picture, ut sibi uidetur, erat deuastata, et dixit ei quod abnegaret figuram illam, et ipse testis stupefactus, iunctis manibus, dixit ista uerba: _Ha! sire, pour Dieu merci!_ quo modo hoc facerem? Et receptor respondit quod oportebat eum facere predicta, quia erat subiectus suus; et tunc negauit dictam figuram ore, non corde; postquam abnegacionem precepit quod spueret super eam, et ipse finxit se spuere, sed sputum non emisit; [p. 361] postmodum precepit quod oscularetur eum in carne nuda, et discoperuit se circa femur, et ipse fuit osculatus eum in anca circa illum; postmodum dixit ei ista uerba: _Et deuant_, aliquantulum leuando sibi uestes; per quod intellexit ipse testis, quod iniungeret quod deberet eum osculari ante circa femoralia; uerumtamen non curauit dictus receptor quod fieret dictum osculum, nec amplius si et qualiter dictum osculum debebat fieri declarauit, nec dixit sibi quod predicta essent de punctis ordinis, nec aliqua alia inhonesta quod recolat. Dixit insuper quod quando fiebant predicta inhonesta, dictus receptor frequenter respicebat circumquaque et potissime uersus ostium capelle predicte, ne aliquis predicta uideret, ut credit; dixit eciam quod de predictis fuit ipse testis, ut dixit, ita tristis et dolens quod libenter interfecisset dictum receptorem, si ausus fuisset et potuisset, et quod ex tunc fuit cum dolore cordis, nec fuit letus de uno mense. Item, dixit quod eadem die antequam comederet, ipse testis reintrauit dictam capellam, et adorauit et deuote osculatus fuit dictam crucem applicando eam ad os et ad oculos suos, et uidetur eidem, ut dixit, quod dictus receptor, dum reposuit crucem predictam in altari, osculatus fuerit eam reuerenter. Requisitus si sciebat ex qua causa predicti errores fuerant sibi precepti, respondit se credere quod ad hoc ut esset eis magis subiectus, et in maiorem confusionem suam si uellet erigere se contra superiorem suum. Item, dixit se fuisse confessum predictos errores fratri Hugoni Germont de ordine fratrum Minorum, consanguineo quondam suo, conuentuali Ambianis, qui ibat cum custode prouincie; et dictus frater peciit ab eo si predicta fecerat uoluntarie, et cum respondisset quod non et quod libenter exiret dictum ordinem si posset, confortauit eum quod speraret in Deo qui remitteret sibi illa peccata et alia, et suasit ei quod non exiret quanquam diceret religionem esse duram, et absoluit eum, iniuncta ei penitencia quod ieiunaret in pane et aqua quatuor sextis feriis magne Quadragessime, ut sibi uidetur, et dictam confessionem dixit se fecisse in quadam grangia Templi uocata Asens eiusdem diocesis, anno [p. 362] uel quasi a recepcione sua elapso, ut dixit; post predicta dixit se reuelasse fratri Anrico de Gamaches presbitero ordinis quod confessus fuerat dicto fratri Minori, sed non expressit illa que dixerat ei, et dictus presbiter respondit eum male fecisse, quia non habuerat licenciam confitendi, sed ex quo factum erat placebat sibi, dum tamen haberet ille cui confessus fuerat potestatem absoluendi eum. Acta fuerunt hec die et loco predictis, presentibus magistro Amisio, me Floriamonte Dondedei, et aliis notariis supra proximo nominatis. Post hec, die Veneris sequenti, VIII uidelicet dicti mensis Ianuarii, rediit dictus testis in domo predicta ad presenciam eorumdem dominorum commissariorum, ut perficeret deposicionem suam, que die esterna propter hore tarditatem perfici non potuerat, et fuit requisitus si sciebat uel credebat quod errores contenti in primis IIII articulis communiter in ordine seruarentur, et respondit se nescire, quia non uiderat alias fieri, nec audiuerat dici quod fierent, nec audiuerat alicui imperari, nec uiderat aliquod signum super hoc, nec sciebat quid super hoc crederet in anima et in iuramento suo; et si predicta fiebant, non credit quod seruarentur in decima parte eorum qui recipiebantur, sed uix posset credere quod ipse fuerit solus in faciendo abhominaciones predictas. Requisitus quorum recepcionibus ubi et quando et quibus presentibus interfuerat, respondit quod interfuerat recepcioni Roberti Valuassoris seruientis in domo Templi Bossi in Veromandia diocesis Nouiomensis, facte, ut ei uidetur, licet non bene recolat, per fratrem Robertum de Sernoy, quondam, presentibus ipso teste, et fratre P. de Latigniaco, qui affugit quando alii Templarii fuerunt capti, et sunt circiter XV anni quod dicta recepcio fuit facta, et interfuerat recepcioni fratris Galterii, cuius cognomen ignorat, sed dicebatur attinere fratri Gerardo de Villaribus in domo Templi uocata Aymont diocesis Ambianensis, qui fuit receptus a fratre Petro de Latigniaco supradicto; de presentibus non recordatur, sunt circiter tresdecim anni, et interfuerat recepcioni fratris Radulphi de Freynoy combusti [p. 363] Parisius, qui fuit receptus per fratrem Philippum de Axiis militem, in domo predicta de Oysemont, sunt circiter uiginti sex anni, de presentibus non recordatur. Requisitus quis modus fuerat seruatus in recepcione dictorum trium, respondit quod talis qualis fuit seruatus in eo, exceptis hiis que supra dixit de se ipso quantum ad abnegacionem et spuicionem et osculum inhonestum quod non uidit ibi fieri. Requisitus si receptores et recepti predicti post dictas recepciones remanserant soli in locis in quibus fuerant recepti, ipso teste et aliis fratribus qui adfuerant recedentibus, respondit quod non, inmo omnes recedebant simul. Item, requisitus super contentis in Vº articulo et X sequentibus, de dogmatizacione, conculcacione crucis et cato, respondit se nichil scire nisi quod supra deposuit de se ipso. Item, ad XVI et XIII sequentes, de sacramentis et potestate Magistri, respondit se nichil scire, adiiciens quod ipse credebat sacramentis Ecclesie, et credit quod alii fratres crederent, et per signa ostendebant se credere, nec audiuit, nec credit quod layci possent absoluere a peccatis. Item, de contentis in XXX-III respondit se nichil scire, nisi quod supra deposuit de osculo per eum facto. Item, contenta in XXXIIII-VIIII respondit se credere uera esse; sed de contentis in XXXVIII, si esset suspicio, respondit se nichil scire. Item, de contentis in XL et XXI sequentibus, de crimine sodomitico et ydolis et cordulis, respondit se nichil scire, hoc excepto quod in eius recepcione fuit ei dictum quod cingeretur uno cingulo super camisiam suam de nocte. Item, ad LXII, III et IIII, de modo recepcionis, respondit ut supra. Item, ad LXV et VII sequentes respondit se nescire si fuissent interfecti uel incarcerati illi qui in eorum recepcione noluissent facere illa que deposuit se fecisse, uel qui ea reuelassent fuissent male tractati. Item, ad LXXIII, IIII, V et VI respondit quod absque licencia non poterant confiteri nisi fratribus sacerdotibus ordinis, et si [p. 364] qui erant errores qui scirent in ordine fuerant negligentes in corrigendo et denonciando Ecclesie. Item, de contentis in LXXVII et XVIII sequentibus, de modo recepcionis, si citra mare et ultra mare seruaretur, respondit se nichil scire nisi quod supra deposuit. Item, contenta in XCVII et C respondit quod non credebat esse uera, quia sibi preceptum fuerat quod faceret bene elemosinas et seruaret hospitalitatem, et quod nichil acquireret iniuste, quia si acquireret et de hoc eciam confiteretur in morte, non fieret restitucio postquam fuisset ordini acquisitum, et uidit religiosos cuiuscumque status bene recipi in ordine supradicto, et precipiebatur eis quod in die Iouis sancta recolligerent in domibus suis XIII pauperes, et lauarent, et oscularentur eorum pedes. Item, ad CI et omnes alios sequentes respondit se audiuisse quod clam tenebantur capitula exclusis omnibus secularibus aliquando multum tempestiue uel de nocte, ut fratres qui conueniebant cicius recedere possent, et credebat quod in ordine seruarent quod magnus Magister cum conuentu suo ordinabat, et quod scandala essent propter predicta contra ordinem exorta, et audiuerat dici quod magnus Magister confessus fuerat quod abnegabant Deum et aliqua alia de aliis contentis in dictis articulis. Respondit se nichil scire ultra illa que supra deposuit. Item, requisitus si sic deposuerat prece, precepto, timore, amore, odio, comodo temporali habito uel habendo, respondit quod non, sed pro ueritate dicenda; cui fuit impositum per dictos dominos commissarios, in uirtute iuramenti prestiti per eum, quod non reuelaret hanc suam deposicionem quousque attestaciones fuerint publicate. Eisdem die et loco fuit adductus ad presenciam eorumdem dominorum commissariorum frater Symon de Lechuno in Sanguine Terso Ambianensis diocesis, testis supra iuratus, ut deponeret dictum suum, non deferens mantellum ordinis, quia custos carceris Senonensis abstulit ei, [p. 365] et fuerat cum eo inquisitum per dominum episcopum Aurelianensem, Senonis sede uacante, et absolutus et reconciliatus per eum, et post concilium Senonense fecerat sibi radi barbam, et erat etatis XL annorum uel circa, ut dixit. Lectis autem et diligenter expositis sibi omnibus et singulis articulis, respondit ad eos, et primo ad primos IIIIor, se credere quod in ordine seruaretur iste error quod receptor precipiebat recepto quod spueret contra crucem in despectum Dei, quia ita fuerat ei preceptum, sed non interfuerat recepcioni alicuius alterius fratris, nec capitulis eorum. Fuit autem receptus, ut dixit, in capella domus Templi uocata Aueynes les Secches Cameracensis diocesis, per fratrem Iohannem de Manhbersi militem quondam, in die Brandonum proximo erunt XVIIII anni uel circa, presentibus fratribus Iohanne Normani presbitero, Gerardo de Argentolio milite, Petro de Latigniaco, Petro de Caemi, et Roberto de Grandi Villarii, et Iohanne de Nigra Curia, ante horam primam, de quorum astantium uita uel morte non habebat certitudinem, in hunc modum: nam, cum requisiisset panem et aquam, et societatem proborum ordinis, et fuisset ei responsum quod rem grandem petebat, et quod deliberaret super hoc, preceperunt ei quod traheret se et rogaret Deum et beatam Mariam quod dirigerent eum; et cum rediisset, et iterum peciisset idem et fuisset sibi consimile responsum, et quod liber erat, et si intraret religionem, efficeretur seruus, et oporteret eum uigilare quando uellet dormire, et multa dura pati, et quod uidebat eos exterius, et nesciebat quales essent interius; finaliter post multa uerba consimilia dixit ei dictus receptor quod ex quo tantum appetebat esse frater eorum, reciperet ipsum, et fecit eum iurare super quemdam librum quod seruaret castitatem, uiueret sine proprio, et obediret superioribus suis, et quod seruaret secreta ordinis, et quod suo posse iuuaret ad acquirendum regnum Ierosolomitanum, et quod esset seruus esclauus ordinis; postmodum tradidit ei mantellum, et ipse receptor et alii fratres fuerunt osculati ipsum receptum in ore; deinde instruxit eum quot _Pater Noster_ debebat dici in die, et aliquas alias obseruaciones dicti ordinis [p. 366] licitas et honestas retulit ei; postque recesserunt dicti fratres qui aderant, nescit si de mandato receptoris, quia ipse testis, sicut dixit, posuerat se coram quadam ymagine beate Marie existente in altari ad dicendum _Pater Noster_; postque dictus receptor uocauit eum iuxta quamdam archam, in qua tenebantur ornamenta altaris supra quam erat quedam crux lignea, et precepit ei quod in despectum Dei spueret supra eam: et ipse fuit stupefactus, et incepit flere, et receptor dixit ei quod non turbaretur, quia ita debebat facere secundum obseruanciam religionis eorum, et tunc ipse testis finxit se spuere super eam, non tamen spuit; dixit ei insuper dictus receptor quod negaret Deum, et ipse testis nichil respondit nec negauit, ut dixit; postmodum precepit ei quod oscularetur eum in ano, et ipse testis leuauit aliquantulum solum mantellum ipsius receptoris fingens se osculari eum, sed non fuit osculatus. Item, ad quintum et XXVIII sequentes, de dogmatizacione, conculcacione crucis, cato, sacramentis, quod layci absoluerent a peccatis, et osculis, respondit se nichil scire nisi quod supra deposuit, adiciens quod in die Veneris sancta deuote adorabant crucem, et quod ipse bene credebat sacramentis Ecclesie, et credit quod alii fratres crederent; sed minus fuit appreciatus illum qui recepit eum, propter illa que precepit ei, nescit tamen si credebat sacramentis Ecclesie. Item, contenta in XXXIII-VIII, de iuramento, professione, clamdestinacione et suspicione, respondit se credere uera esse. Item, de contentis in XL et XXI sequentibus, de crimine sodomitico, ydolis et cordulis, respondit se nichil scire, hoc excepto quod fuit ei dictum, in recepcione sua, quod de nocte iaceret cum pannis suis lineis et cingeretur desuper uno cingulo. Item, ad LXII et XXXIIII sequentes respondit quod citra mare et ultra mare, ubique in ordine, seruabatur, sicut credit, idem modus recepcionis qui fuit seruatus in eo, nec scit qualiter fuissent puniti qui noluissent facere predicta, nec qui ea reuelassent; sed ex iuramento tenebantur non reuelare, nec poterant sine licencia confiteri [p. 367] nisi sacerdotibus eiusdem ordinis; licencia tamen bene dabatur eis sine dificultate, et credit quod fuerint negligentes, quia non correxerunt dictos errores nec denunciauerunt Ecclesie. Item, ad XCVII, VIII, VIIII et C respondit quod in aliquibus locis ordinis aliquando restringebantur elemosine et hospitalitas, propter carestiam et multitudinem pauperum, et in aliquibus laxabantur ex mandato superiorum, nec scit quod per nefas possent acquirere uel ex hoc degerare, et quod non reputaretur peccatum, nec quod hoc iniungeretur eis. Item, ad CI et omnes alios sequentes respondit se audiuisse dici quod clam, exclusis omnibus qui non erant de ordine, tenebantur capitula, nec credebat quod layci possent absoluere a peccatis; credebat tamen quod totus ordo seruaret quod magnus Magister cum conuentu ordinabat, et quod modus recepcionis fratrum esset notus fratribus ordinis, sed non extraneis, et audiuerat dici quod magnus Magister et alii superiores confessi fuerant abnegacionem et alios errores. De aliis contentis in dictis articulis respondit se nichil scire ultra quod supra deposuit. Item, requisitus si sic deposuerat prece, precepto, timore, amore, odio uel temporali comodo habito uel habendo, respondit quod non, sed pro ueritate dicenda; cui fuit iniunctum per eosdem dominos commissarios, in uirtute iuramenti prestiti per eumdem, quod non reuelaret hanc suam deposicionem quousque attestaciones fuerint publicate. Acta fuerunt hec die et loco predictis, presentibus magistro Amisio, me Floriamonte Dondedei et aliis notariis supra ultimo nominatis. Post hec, die Sabati sequenti, que fuit VIII dicti mensis Ianuarii, conuenerunt dicti domini commissarii in domo predicta, et fuerunt adducti ad presenciam eorumdem pro testibus infrascripti fratres dicti ordinis, uidelicet fratres Iohannes de Boilhencort, et Petrus de Bolhencourt Nouiomensis, et Petrus Boucheures Ambianensis diocesium, seruientes, qui iurauerunt, tactis sacrosanctis Euangeliis, dicere in negocio isto totam, plenam et meram ueritatem, secundum [p. 368] formam iuramenti aliorum testium superius registratam, eis uulgarizatam et expositam. Frater Iohannes de Pollencourt predictus, existens in presencia dictorum dominorum commissariorum, non deferens mantellum ordinis quia consumptus fuerat, sicut dixit, et barbam habens rasam quia, sicut dixit, aliqui prelati et prepositus Pictauensis dixerant sibi et aliis fratribus quod poterant sibi radere eam, etatis XXX annorum et ultra, qui dicebat se fuisse alias examinatum per dominum episcopum Ambianensem qui nunc est, et absolutum et reconciliatum per eum, lectis et diligenter expositis sibi omnibus et singulis articulis, respondit ad eos, et primo ad primos IIIIor, ut sequitur, uidelicet quod nunquam interfuisset recepcioni alicuius alterius fratris nisi unius, scilicet Philippi de Menin, recepti a fratre Iohanne de Serneyo quondam apud Oysemont, et cuius mandato indicti [?] per alium scilicet fratrem Nicolaum de Cella, in cuius recepcione nulla inhonesta facta fuerunt uel iniuncta, nec interfuerat capitulis eorum, unde nesciebat si uera erant contenta in articulis predictis, nec credebat, quia non uiderat. Requisitus qualiter ipse fuerat receptus in ordine, ubi et quando, et si credebat quod alii reciperentur sicut ipse fuit receptus, respondit se credere quod alii reciperentur sicut ipse fuit receptus: ipse autem fuerat receptus in hunc modum per fratrem Garinum de Grandi Villarii quondam preceptorem, tunc balliue de Pontiuo diocesis Ambianensis, in aula domus Templi uocata la Ronsiera eiusdem diocesis, ante missam, in die Brandonum proxima erunt X anni, uel circa, presentibus fratribus Egidio de Rontangis presbitero, Hugo de Gamaches, Roberto de Goyhi seruientibus, adhuc uiuentibus, ut credit. Cum autem peciisset panem et aquam et societatem fratrum ordinis, habuit consilium idem receptor cum dictis astantibus, et ter dixit ei quod deliberaret bene, quia oporteret eum esse seruum esclauum ordinis et dimittere propriam uoluntatem et ire ultra mare, et multa consimilia; et cum respondiisset quod bene [p. 369] compleret omnia Domino concedente, fecerunt eum uouere et iurare castitatem, uiuere sine proprio, et quod bene conseruaret bona ordinis, et quod seruaret secreta ordinis, et quod esset sclauus et seruus ordinis, et quod iret ad quecumque loca citra mare et ultra mare ad que mitteretur per superiores suos; et dixit et protestatus fuit pluries quod uolebat stare confessioni primo facte per eum coram dicto domino Ambianensi et eius predecessore, et quod tunc confessus fuerat se abnegasse Deum in recepcione sua. Cum autem dictus testis multum esset perterritus et quasi pallidus, et dicti domini commissarii persuasissent quod attenderet ad ueritatem dicendam et ad saluandam animam suam, non ad confessionem predictam, nisi esset uera, et asseruissent ei quod nullum periculum ei poterat inminere si diceret ueritatem coram eis, quia ipsi nullo modo reuelarent nec notarii astantes, dixit post aliquod interuallum, in perriculo anime sue et sub iuramento prestito per eum, quod in eius recepcione non abnegauerat Deum nec Ihesu nec Crucifixum, nec osculatus fuerat receptorem suum, nec alios astantes, nisi in ore, nec fuit requisitus; nec spuerat supra crucem, nec de dictis abnegacione, spuicione et osculo aliquo inhonesto fuerat requisitus, licet contrarium confessus fuerit coram inquisitoribus metu mortis, ut dixit, et quia frater Egidius de Rontangi supradictus dixit cum lacrimis eidem testi et pluribus aliis cum eodem existentibus in carcere de Monsterrolio diocesis Ambianensis, quod perderent corpora sua nisi iuuarent ad destructionem ordinis, confitendo quod abnegassent Deum et quod spuissent super crucem; dixit insuper quod post dictam confessionem factam per eum coram dicto domino Ambianensi et coram inquisitoribus fuit confessus de dicta falsa confessione quam asserit se fecisse cuidam fratri Minori sibi deputato per dominum Robertum, nunc Ambianensem episcopum, cui episcopo idem testis uoluerat confiteri; sed idem episcopus respondit quod non poterat audire eundem propter fratres alios occupatus, et dictus frater Minor absoluit eum, et iniunxit eidem quod deinceps non faceret falsam confessionem in negocio predicto. Item, de omnibus aliis et singulis articulis contra ordinem [p. 370] loquentibus, respondit se nichil scire, et asseruit quod bene credebat sacramentis altaris et credebat quod alii fratres bene crederent; dicebatur tamen eis quod statim pro professis habebantur, et quod eorum recepciones fiebant ianuis clausis, nec erant presentes nisi fratres ordinis, et in recepcione sua dixit ei receptor quod in signum castitatis debebat signi [cingi?] una cordula super pannos lineos cum quibus iacebant, et quod illa que fiebant in capitulis non audebant reuelare secularibus, nec eciam illis fratribus qui non interfuerant capitulis; et si fecissent, fuissent puniti, et poterant confiteri quibus uolebant; sed ter confitebantur in anno capellanis eorum; ellemosine autem fiebant ter in ebdomada generaliter in locis in quibus fuit commoratus, et credit quod illa que magnus Magister ordinasset ultra mare cum conuentu suo, fuissent seruata citra mare, et audiuerat dici quod magnus Magister et alii magni ordinis fuerant confessi aliquos errores. Requisitus si sciebat aliquos errores fuisse in dicto ordine, respondit in perriculum et dampnacionem anime sue quod non, nec aliquid audiuerat de predictis erroribus ante capcionem eorum. Item, requisitus si sic deposuerat prece, precepto, timore, amore, odio, uel comodo temporali habito uel habendo, respondit quod non, sed pro ueritate dicenda: cui fuit iniunctum per dictos dominos commissarios, in uirtute iuramenti prestiti per eum, quod non reuelaret hanc suam deposicionem quousque attestaciones fuerint publicate. In qua quidem attestacione dixit se uelle persistere, quidquid contingat, magis anime quam corpori in hoc uolens prospicere, sicut dixit. Acta fuerunt hec die et loco predictis, presentibus magistro Amisio et Floriamonte Dondedei et aliis notariis supra ultimo nominatis, hoc saluo quod dictus Bertrandus Humbaldi post recepcionem iuramentorum a dictis testibus, non expectata dicti Iohannis examinacione, recessit. Post hec, die Lune sequenti que fuit XI dies dicti mensis [p. 371] Ianuarii, conuenerunt predicti domini archiepiscopus et alii commissarii in prefato domo Fiscanensi, et fuit adductus ad presenciam eorumdem dominorum commissariorum frater Petrus de Poignencort seruiens, Nouiomensis diocesis, testis supra iuratus, ut deponeret dictum suum, non defferens mantellum ordinis quem proprio motu suo dimiserat quia consumptus erat, et radi fecerat sibi barbam propria uoluntate, et erat etatis XXXVI annorum uel circa, ut dixit, et fuerat alias examinatus Ambianis in facto Templariorum, per dominum episcopum Ambianensem, qui nunc est, et absolutus et reconciliatus per eum. Lectis autem et diligenter sibi expositis omnibus et singulis articulis, respondit ad eos, et primo ad primos quatuor, ut sequitur: scilicet se nescire si contenta in ipsis articulis essent uera uel non, quia non interfuerat recepcioni alicuius alterius fratris, nec capitulis eorum, nec bene sciebat quod crederet de predictis; ipse tamen receptus fuerat per fratrem Robertum de Beluaco, presbiterum quondam, preceptorem tunc de Pontiuo, per duos annos uel circa ante capcionem eorum, in capella domus Templi de Mont Cucourt Nouiomensis diocesis, circa ortum solis, presentibus fratribus Roberto de Sernoy, Radulpho de Grandi Villarii, Iohannes de Ningrancuria seruientibus, de quorum uita uel morte non habebat certitudinem, in hunc modum. Nam dictus receptor dixit ei ex quo uolebat esse frater ordinis Templi, debebat recipere panem et aquam Templi et dicere quod uolebat esse seruus et sclauus ordinis; et cum hoc dixisset et peciisset ter, ultima uice dictus receptor dixit ei quod reciperet eum, et fecit eum iurare super quemdam librum quod obediret omnibus preceptis superiorum suorum et omnibus superioribus sui ordinis, et quod seruaret castitatem et uiueret sine proprio; postque precepit ei quod abnegaret Deum, et ipse testis fuit ualde stupefactus, et dixit dicto receptori bis uel ter quomodo posset hoc facere, et dictus receptor respondit ei quod hoc oportebat eum facere, quia hoc erat de punctis ordinis, et tunc abnegauit, ore non corde, ut dixit; postmodum precepit ei quod spueret super quamdam crucem metallinam in qua [p. 372] erat ymago Crucifixi, ablatam a quodam ex dictis fratribus, nescit tamen a quo, et finxit se spuere super eam et non spuit, et dixit dictus receptor eidem testi quod hoc erat eciam de punctis ordinis, et ultra hoc erat alius punctus, scilicet si aliquis ex fratribus ordinis requirebat eum quod commisceretur cum eo, debebat hoc pati, nunquam tamen hoc fecit, ut dixit, nec fuit requisitus: interrogatus si predicta fuerunt facta ante tradicionem mantelli uel post, respondit quia post dictum iuramentum tradidit sibi mantellum, et ipse receptor et alii fratres astantes fuerunt eum osculati in ore. Item, cum post deposicionem predictorum dictus testis multum fleret, de causa dicti fletus interrogatus, respondit quod pro eo quia multum erat tristis et dolens quia fecerat predicta, licet corde non fecerat. Item, dixit quod de predictis fuerat confessus, quasi post duos menses a recepcione sua, domino Iohanni presbitero seculari qui morabatur in ciuitate Morinensi, cuius cognomen ignorat; et dictam confessionem fecit in domo Templi de Gomerimonte diocesis Morinensis, ante horam prandii, ut sibi uidetur, in capella dicte domus, et absoluit eum imposita ei penitencia quod non portaret pannos lineos de toto uno anno et quod rediret ad bonam uiam, et ipse testis respondit ei quod nunquam ex corde recesserat a bona uia, licet predicta ore dixisset: de uita autem uel morte dicti presbiteri dixit se certitudinem non habere. Item, requisitus super V et XXVIII sequentibus, de dogmatizacione, conculcacione crucis, cato, sacramentis, potestate Magistri et osculis, respondit se nichil scire ultra quam supra deposuit; sed ipse bene credebat sacramentis altaris, et credit quod alii fratres crederent. Ille tamen qui eum recepit, in quantum fecit predicta fieri, non erat bonus homo. Item, ad XXXIII et V sequentes respondit se credere quod pro professis habebantur, et ita fuerat ei dictum in recepcione sua, sed non iurauerat non exire, et fuerat receptus in ordine clamdestine, nullis presentibus, nisi fratribus ordinis, et credit quod recepciones aliorum [p. 373] fierent eciam clamdestine, sed nescit si propter hoc suspicio contra ordinem habebatur. Item, XL et XXXII sequentes, de crimine sodomitico, ydolis, capitibus, cordulis, modo recepcionis et pena nolencium facere uel reuellancium supradicta, respondit se nichil scire, nisi quod supra deposuit sibi dictum fuisse quod pateretur fratres sibi commisceri carnaliter, et quod pro penitencia cingebatur una cordula super pannos lineos cum quibus iacebat, et hoc fuerat sibi preceptum a dicto receptore. De modo recepcionis aliorum respondit se nichil scire ut supra deposuit, nec sciebat qualis pena fuisset inposita illis qui noluissent facere uel qui reuellassent predicta: fuit tamen ei iniunctum per sacramentum quod non reuellaret modum recepcionis sue nec secreta alia. Item, ad LXXIII et XXIII sequentes respondit quod non fuerat sibi inhibitum quod non confiteretur nisi fratribus ordinis, nec scit si aliis inhibebatur, et credit quod si aliqui erant qui scirent dictos errores esse in ordine, fuerunt negligentes quia non correxerunt nec denunciauerunt Ecclesie, nec scit aliquid de modo recepcionis aliorum nec de aliis contentis in articulis supradictis. Item, ad XCVII et XXX sequentes respondit quod, ut sibi uidebatur, elemosine et hospitalitas conuenienter seruabantur in locis ordinis in quibus ipse fuerat commoratus, uidelicet in dicta domo in qua fuerat receptus et in domo de Bosco in Viromandia Nouiomensis, et d'Eymont, et de Magna Sopana Ambianensis, et de Gormerimonte Morinensis diocesium, quarum domorum ipse testis ferebat claues, et fuerat ei inhibitum in recepcione sua, ut dixit, quod per nefas nichil acquireret ordini, capitulis autem non interfuerat, nec sciebat si clamdestine uel qualiter tenerentur; audiuerat tamen dici quod clamdestine tenebantur et quandoque post Matutinas, nec audiuerat dici quod magnus Magister uel alii layci possent absoluere a peccatis. Credit autem quod ordo seruasset illud quod magnus Magister cum conuentu suo ordinasset, nec scit quando dicti errores inceperunt; sed si qui sciebant, fuerunt negligentes in corrigendo et denunciando Ecclesie; nec scit [p. 374] propter feditates aliquem ordinem exiuisse, nec scit scandalum contra ordinem esse exortum propter predicta. Alia de contentis in dictis articulis dixit se nescire, modum autem sue recepcionis credit manifestum fuisse. Item, requisitus si sic deposuerat prece, precepto, timore, amore, odio, uel temporali comodo habito uel habendo, respondit quod non, sed pro ueritate dicenda; cui fuit iniunctum per dictos dominos commissarios, in uirtute iuramenti prestiti per eumdem, quod non reuelaret hanc suam deposicionem quousque attestaciones fuerint publicate. Eisdem die et loco fuit adductus ad presenciam eorumdem dominorum commissariorum frater Petrus de Boucheures seruiens Ambianensis diocesis, testis supra iuratus, ut deponeret dictum suum, non defferens mantellum ordinis, quia consumptus erat, et socii sui suaserunt sibi quod dimitteret eum et raderet sibi barbam, et quia eciam non placebat sibi amplius ea portare, et erat etatis circiter triginta annorum, et fuerat inquisitum cum eo per dictum episcopum Ambianensem qui nunc est, et absolutus et reconciliatus per eum. Lectis autem et diligenter sibi expositis omnibus et singulis articulis, respondit ad eos, et primo ad primos quatuor, ut sequitur: scilicet se credere quod alii reciperentur in ordine communiter, sicut ipse fuit receptus; sed tamen nesciebat hoc, quia non interfuerat recepcioni alicuius alterius fratris nec capitulis eorum; ipse autem receptus fuerat per fratrem Robertum de Beluaco, presbiterum quondam, preceptorem tunc de Pontiuo, in capella domus Templi de Loyson Ambianensis diocesis, die Dominica ante proximum festum Ascencionis Domini erunt VIII anni, circa horam prime, presentibus fratribus Gattero de Villa Sapiencie, Enrico de Bloffiers, Iohanne d'Anserra, Guillelmo de Platea et Martino de Marsilia seruientibus, quorum aliquos credit esse mortuos, sed dictos fratres Guillelmum de Platea et Martinum credit esse uiuos, in hunc modum: nam, cum peciisset pro Deo sibi concedi panem et aquam et societatem proborum [p. 375] ordinis, et concessissent ei, dictus receptor fecit eum uouere et iurare super quemdam librum castitatem, obedienciam, uiuere sine proprio, seruare et custodire secreta ordinis, et obedire omnibus preceptoribus qui ponerentur super eum; postmodum imposuit sibi mantellum, et ipse et dicti fratres astantes fuerunt eum osculati in ore; postmodum dictus receptor ostendit ei ymaginem Crucifixi depictam in dicto libro, et precepit ei quod abnegaret dictum Crucifixum, et ipse abnegauit ore non corde, ut dixit. Postea precepit ei quod spueret supra dictam ymaginem Crucifixi, et cum ipse testis stupefactus esset de predictis, dixit ei receptor quod oportebat eum predicta facere, quia erant de punctis ordinis, et tunc ipse testis spuit non supra dictam ymaginem, sed iuxta eam; postea precepit ei dictus receptor quod oscularetur eum in umbilico et retro in spina dorsi, desuper braccale, in carne nuda, quia oportebat eum facere predicta secundum puncta ordinis, et tunc fuit osculatus eum in dictis locis super carnem nudam, ut dixit. Item, dixit ei quod secundum posse suum seruaret elemosinas ordinis, et insuper, quod de punctis ordinis erat quod si aliquis ex fratribus ordinis uellet cum eo commisceri carnaliter et requireret eum, hoc pateretur; ipse tamen testis respondit quod hoc non faceret, et dixit quod nunquam fecerat nec fuerat requisitus. Item, super contentis in V et XXVIII sequentibus, de dogmatizacione, conculcacione, cato, sacramentis, potestate Magistri et osculis, respondit se nichil scire ultra illa que supra deposuit: ipse tamen bene credebat ecclesiasticis sacramentis, et credit quod alii fratres ordinis crederent; sed non putat quod ille qui recepit eum esset bonus Christianus, nec audiuit nec credit quod layci possent absoluere a peccatis. Item, ad XXXIIII et XI sequentes respondit quod pro professis statim habebantur, sed non iurabant quod non exirent ordinem, sed clamdestine recipiebantur; nec scit si suspicio ex hoc contra ordinem habebatur nec si commiscebantur fratres carnaliter, sed de dicta commixcione fuit ei preceptum quod supra deposuit. Item, de contentis in XLVI et XXVI sequentibus, de ydolis et [p. 376] capitibus ydolorum et cordulis, respondit se nichil scire, nisi hoc duntaxat quod ei fuerat dictum per fratres post recepcionem suam quod cingeretur una cordula super pannos suos lineos de nocte; modum autem recepcionis aliorum ordinis credebat talem esse qualis fuerat suus, sed nesciebat qualiter fuissent puniti qui predicta facere noluissent, uel qui ea reuelassent; iurabant tamen non reuelare predicta, nec fuissent ausi reuelare secularibus. Item, ad LXXIII et omnes sequentes respondit non fuisse sibi inhibitum quod non confiteretur nisi fratribus ordinis, et credebat quod fuissent negligentes quia non correxerant errores nec denunciauerant Ecclesie, et credit quod uniformiter reciperentur ubique in ordine sicut deposuit se fuisse receptum, et audiuerat dici quod elemosine fuerant diminute in ordine, licet restringi non uiderit nec ipse unquam restrinxerit, sed bone gentes bene recipiebantur ad hospitalitatem. Audiuerat eciam dici quod capitula clam tenebantur, sed non credebat quod layci possent absoluere a peccatis, et credebat quod in toto ordine seruaretur quod magnus Magister statuebat cum conuentu suo, et quod scandalum propter predicta contra ordinem sit exortum. De omnibus aliis contentis in dictis articulis respondit se amplius nescire quam supra scriptum sit. Item, dixit quod ipse predictos errores confessus fuerat post VIII dies a recepcione sua capellano curato dicti loci de Loyson, cuius nomen et cognomen ignorat et quem credit esse mortuum; qui in capella dicte domus ante horam prandii absoluit eum, et consuluit ei quod nunquam interesset recepcioni alicuius fratris ordinis, et quod non teneret dictos errores, et quod exiret ordinem, et quod ieiunaret IIII diebus Veneris in pane et aqua propter illa que fecerat. Requisitus si sic deposuerat prece, precepto, timore, amore, odio, uel temporali comodo habito uel habendo, respondit quod non, sed pro ueritate dicenda; et fuit ei iniunctum per dictos dominos commissarios, in uirtute iuramenti prestiti per eum, quod non reuelaret hanc [p. 377] suam deposicionem quousque attestaciones fuerint publicate. Eisdem die et loco, post examinacionem dicti fratris P. de Boscherres, fuerunt adducti ad presenciam eorumdem dominorum commissariorum, pro testibus in isto negocio, fratres Guido Delphini miles Claramontensis, Addam de Valamanut olim preceptor de Hancuria, Humbertus de sancto Iorre preceptor balliue Garch., Gerardus de Causo miles Ruthenensis, preceptor balliue du Bastre, Petrus de Boneli miles Nouiomensis, Hugo de Gamone miles Ruthenensis diocesium, Radulphus de Enesi quondam receptor Campanie, et preceptor balliarum de Latigniaco Sicco et de Somorens, et antequam iurarent, fuerunt protestati coram dictis dominis commissariis quod per ea que deponerent coram eis, uel dicerent, seu facerent, nullo modo intendebant recedere a confessionibus factis per eos coram ordinariis suis, sed in ipsis confessionibus perseuerare intendebant, et si contingeret eos per simplicitatem uel aliter aliquid per eos dici uel fieri contra dictas confessiones, quod pro nullo haberetur, et ex nunc reuocabant. Qua quidem protestacione premissa, iurauerunt tactis sacrosanctis Euangeliis per eosdem dicere totam, plenam et meram ueritatem in negocio isto de quo inquiretur, secundum formam iuramenti aliorum testium superius registratam uulgarizatam eisdem. Acta fuerunt hec dictis die et loco, presentibus dictis dominis commissariis, excepto domino Matheo, qui ex causa recessit post examinacionem primi testis et recepcionem iuramentorum predictorum et examinacionem dicti fratris P. super primis IIII articulis, et presentibus magistro Amisio, me Floriamonte Dondedei, et aliis notariis supra ultimo nominatis. Post hec, die Martis sequenti, que fuit XII dicti mensis Ianuarii, et rediit ad dictos dominos commissarios in domo predicta frater Iohannes de Polheicourt, testis supra iuratus et examinatus, et rogauit [p. 378] eosdem dominos commissarios quod audirent eundem, et data audiencia dixit se fuisse mentitum in deposicione sua die Sabati proximo preterita facta coram eis, et se degerasse petens flexis genibus et complosis manibus ueniam ab eisdem: cum autem dicti domini commissarii haberent eundem testem quodam modo suspectum de aliqua subornacione, receperunt ab eo iuramentum tactis sacrosanctis Euangeliis de dicenda ueritate eisdem. Requisitus per dictum iuramentum si reuelauerat dictam suam confessionem alicui persone, et si ab aliquo inductus fuerat ad reuocandum eandem, respondit quod non; sed quia cogitauit se male fecisse, quia mentitus fuerat et degerauerat coram dictis dominis commissariis, rogauerat custodes carceris, et Iohannem de Ianuila, quod reducerent eum ad presenciam eorumdem dominorum commissariorum, ut posset dicere coram eis aliqua que obmiserat in deposicione predicta, post que dixit per iuramentum suum quod in recepcione sua abnegauerat Deum et spuerat iuxta crucem quandam albam argenteam, de mandato receptoris sui, qui dixit ei quod predicta abnegacio et spuicio supra crucem erat de punctis ordinis, et fecit hoc ipse testis, ut dixit, ore non corde. Item, dixit predictum receptorem tunc dixisse eidem quod si aliquis ex fratribus ordinis eorum uellet cum eo commisceri carnaliter, et eum requireret, debebat hoc pati secundum puncta dicti ordinis. Item, dixit predictum receptorem dixisse eidem quod, secundum puncta ordinis, debebat eum osculari retro subtus zonam in squina; sed non fuit eum osculatus, quia remisit ei dictum osculum. Item, dixit quod predictos errores omnes nunc per eos confessatos credebat esse in ordine, et seruari communiter in recepcionibus aliorum fratrum, et uidit eciam seruari in recepcione fratris Philippi de Menin, cui supra deposuit se interfuisse; uerumptamen in recepcione ipsius testis non interfuerat frater Egidius presbiter, prout supra deposuerat, credens tunc ita fuisse; sed postmodum auisauerat se et cogitauerat, et sciebat eum non affuisse. Item, dixit se audiuisse dici quod quidam catus ueniebat in congregacionibus Templariorum, et predicta audiuerat dici post capcionem Templariorum. Item, dixit quod si eciam religio [p. 379] Templariorum non destrueretur, quod ipse nolet remanere in ea, quia erat mala. Acta fuerunt hec die et loco predictis, absente dicto domino Narbonensi, presentibus magistro Amisio, me Floriamonte Dondedei, et aliis notariis supra ultimo nominatis. Post hec, eisdem die et loco, fuit adductus ad presenciam dicti domini archiepiscopi superuenientis, et aliorum dictorum dominorum commissariorum, frater Geraldus de Causso miles, Ruthenensis diocesis, testis supra iuratus, ut deponeret dictum suum, et non defferebat mantellum ordinis, quia dimisit eum, ut dixit, in concilio Senonensi, una cum pluribus aliis fratribus eiusdem ordinis, et eadem die qua deposuit mantellum, fecerat sibi raddi barbam, et est etatis circiter quadraginta octo annorum, ut dixit; et fuit alias inquisitum cum eo per dictum dominum episcopum Parisiensem, et absolutus et reconciliatus per eum. Lectis autem omnibus et singulis articulis, et circumspectis per eum, qui litteratus est et in iure peritus, respondit ad eos, et primo ad primos IIII, ut sequitur: scilicet se credere quod aliqui mali fratres dicti ordinis faciebant recepciones secundum quod ipse fuerat receptus, et aliqui alii boni fratres ordinis non seruabant dictam formam. Ipse autem receptus fuerat in dicto ordine circa instans festum sanctorum apostolorum Petri et Pauli, erunt XII uel XIII anni, in camera domus Templi Caturcensis, in mane, post magnam missam, per fratrem Guigonem Ademari, quondam militem, tunc preceptorem prouincie, presentibus fratribus Raymondo de la Costa presbitero, Raymondo Roberti tunc preceptore deu Basoez, Petro tunc preceptore dicte domus Caturcensis, cuius cognomen ignorat, et quondam milite socio dicti fratris Guigonis, et quibusdam seruientibus assistentibus dicto fratri Guigoni, quorum nomina et cognomina dixit se non habere in memoria, et Ger. Barasci et Bertrando de Longa Valle militibus, qui eadem die et eadem hora, et eisdem astantibus, fuerunt recepti cum eo in hunc modum; nam, ipso et dictis Ger. Barosa et Bertrando de Longa Valle, [p. 380] qui per quinque dies ante et ipse testis ipsa die fuerant facti noui milites, existentibus in quadam camera iuxta capellam dicte domus, uenerunt ad eos dictus frater Raymondus Roberti et quidam alius miles, ut ei uidetur, cuius non habebat noticiam, et dixerunt eis infrascripta uerba: Requiritis uos societatem ordinis Templi et participacionem bonorum spiritualium et temporalium que fiunt in eo; et ipsis respondentibus quod sic, dixerunt dicti duo qui ad eos uenerant: Vos requiritis maximum quod, et nescitis forcia precepta que sunt in dicto ordine; uidetis enim nos exterius bene uestitos, bene equitatos, et in magna apparencia, sed non potestis scire austeritates ordinis, et forcia puncta que sunt in eo; nam quando uolueritis esse citra mare, eritis ultra et e conuerso, et quando uolueritis dormire, oportebit uos uigilare, et esurire quando uolueritis comedere. Poteritis sustinere hec omnia pro honore Dei, et salute animarum uestrarum? Et ipsis respondentibus quod sic, si Deo placeret, subiunxerunt: Nos uolumus scire a uobis si estis liberi a quibusdam que uolumus pettere a uobis. Primo enim: uolumus scire si bene creditis fidei catholice secundum fidem Ecclesie Romane, si estis infra sacros ordinis constituti uel matrimoniali uinculo alligati, si uoto estis astricti ad aliquam aliam religionem, si estis de genere militari et de legittimo matrimonio procreati, si estis excommunicati propter culpam uestram uel alterius, si promisistis aliquid uel dedistis alicui ex fratribus ordinis Templi uel aliis ut reciperemini in ista religione, si habetis infirmitatem aliquam latentem propter quam essetis inabiles ad seruicium domus et exercicium armorum, si estis debitis obligati pro uobis uel pro aliis, ad quorum solucionem non sufficeretis per uos uel amicos uestros absque bonis Templi. Ad que fuit responsum per ipsos recipiendos quod bene credebant in fide, et quod erant liberi, nobiles, abiles et de legittimo matrimonio, nec in eis erat aliquid de impedimentis predictis. Post que dixerunt dicti duo predictis recipiendis quod uerterent se uersus dictam capellam, et rogarent Deum, beatam Virginem et omnes sanctos Dei, quod si ingressus eorum cederet ad salutem animarum suarum, et [p. 381] honorem personarum suarum et amicorum suorum, quod Deus perficeret peticionem et intencionem eorum; et cum conuertissent se ad dictam oracionem faciendam, dicti duo fratres recesserunt ab eis euntes, ut credit ipse testis, ad faciendum relacionem dicto fratri Guigoni de responsione et intencione eorum. Post modicam moram, dicti duo fratres redeuntes ad eos in eodem loco pecierunt si bene cogitauerant super predictis, et si persistebant in eadem intencione ut prius; quibus respondentibus quod sic, recesserunt ab eis redeuntes, ut credit, ad dictum fratrem Guigonem ad referenda predicta, et post paululum redierunt ad eos, dicentes quod amouerent de capitibus eorum capucia et cofas, et iunctis manibus uenirent coram dicto fratre Guigone, et quod flexis genibus requirerent ab eo, et dicerent infrascripta: Domine, nos uenimus hic ad uos et ad istos dominos fratres qui uobiscum sunt, et requirimus societatem ordinis et participacionem bonorum spiritualium et temporalium que fiunt in eo, et uolumus perpetuo esse serui esclaui dicti ordinis et uoluntatem nostram propter alienam dimittere; et dictus frater Guigo respondit quod petebant grandem rem, repetendo uerba suscripta a predictis duobus fratribus dicta eisdem, et ipsis respondentibus, ut suprascriptum est, per iuramentum quod prestiterunt flexis genibus, super quemdam librum, coram eo, et quod non erant in eis impedimenta supra nominata, dixit eis: Intelligatis bene que dicimus uobis; uos iuratis et promititis Deo et beate Marie quod semper eritis obedientes Magistro Templi, et cuicumque fratri dicti ordinis qui preficiatur uobis, et quod seruabitis castitatem, bonos usus et bonas consuetudines ordinis, et uiuetis sine proprio, nisi uobis a superiore uestro concedatur, et quod semper iuxta posse uestrum iuuabitis ad conseruandum quod acquisitum est de regno Ierosolimitano, et ad acquirendum quod nondum est acquisitum, et quod nunquam eritis in aliquo loco in quo ex studio uel ingenio uestro aliquis Christianus uel Christiana occidatur, uel exheredetur iniuste, et si bona Templi committerentur uobis, quod de eis reddetis bonum et legale computum pro terra sancta, et hanc religionem non dimitetis pro meliori uel [p. 382] peiori sine licencia superioris uestri. Quibus iuratis, dixit eis: Vos recipimus, patres et matres uestros, et duos uel tres ex amicis uestris quos duxeritis eligendos ad participacionem bonorum spiritualium factorum et faciendorum in ordine a principio usque ad finem. Et hiis dictis induit eos mantellos, et affublauit eis, et affublando dictus frater Raymondus la Costa presbiter dicebat psalmum: «Ecce quam bonum et quam iocundum habitare fratres in unum,» et uersiculos: «Mitte eis auxilium de sancto, et nichil proficiat inimicus in eis,» cum oracione Sancti Spiritus: «Deus, qui corda fidelium, etc.» Et tunc magister eleuans eos, per manus sursum osculatus fuit eos in ore, et uidetur ei quod dictus presbiter et milites astantes fuerunt similiter osculati eos in ore. Post que dictus magister, ponens se ad sedendum, fecit eos sedere iuxta pedes suos, et consedentibus dictis fratribus qui astabant, dixit eis quod multum debebant letari, quia Dominus perduxerat eos ad tam nobilem religionem sicut erat milicia Templi, et quod debebant sibi multum precauere quod non facerent aliquid propter quod perderent dictam religionem, et quod hoc non placeret Deo, adiiciens quod aliqui casus erant propter quos possent perdere dictum ordinem, et aliqui propter quos possent perdere habitum dicti ordinis, et aliqui propter quos subiicerentur aliis penis de quibus explicaret eis illos de quibus recordaretur, et alios inquirerent diligenter a fratribus dicti ordinis; et inter alia dixit eis quod domum perderent, si simoniacum habuissent ingressum ad dictam religionem, si reuelarent secreta capitulorum quibus interessent quibuscumque fratribus ordinis, uel aliis qui non adfuissent in eis, et si essent conuicti dolose interfecisse Christianum uel Christianam, et ex hoc eciam in carcere perpetuo ponerentur, si essent conuicti de latrocinio, per quod eciam intelligebant quod non exirent nisi per portas consuetas, quod non facerent contraclaues; si essent conuicti de crimine sodomitico, pro quo eciam in carcere perpetuo tenerentur; si duo, uel tres, uel plures ex ipsis, communi consilio et factione falso defferent aliquem ex fratribus dicti ordinis, et de hiis essent conuicti per eorum confessiones, uel per duos uel plures [p. 383] fratres ipsius ordinis, uel donatos eorum; si declinarent ad Saracenos cum deuocione remanendi cum eis, esto quod postmodum redirent et peniterent, et si conuicti essent non bene credere in fidem catholicam, si fugerent in armis existentes contra inimicos fidei, dimisso uexillo uel capitaneo eorum, et si absque superiorum licencia facerent se ad sacros ordines promoueri. Item, dixit eis predictus frater Guigo quod habitum debebant perdere, si contempnerent obedire superioribus suis, et eis essent rebelles, et nichilominus si perseuerarent in rebellione, ponerentur in compedibus, si inpingerent maliciose, uel percuterent fratrem, adeo quod cogeretur mutare duos pedes, et si sanguinis effusio interueniret, poterant incarcerari; si percutebant Christianum uel Christianam cum lapide, baculo uel ferro, ex quo posset uno ictu mutilari uel grauiter ledi; si commiscerentur carnaliter, cognouisse mulierem, uel fuisse in loco suspecto cum ea; si accusarent fratres alios de aliquo casu propter quem deberent perdere habitum, et deficerent in probacione, si sibi ipsis fraudulenter imponerent aliqua qui non essent uera quibus ueris existentibus fuissent de ordine expellendi, si dicerent presentibus aliis fratribus, eciam calore iracondie, quod transferrent se ad Sarracenos, esto eciam quod non facerent, si portantes in facto armorum baneriam sine precepto superiorum suorum pugnarent cum ea, uel alii sequerentur, uel deponerent eam, et si damnum ex predictis sequeretur, poterant ex hoc incarcerari; si existentes in exercitu sine precepto capitanei irent ad inuadendum hostes, nisi hoc facerent pro succursu alicuius Christiani uel Christiane; si merces alienas reciperent tanquam suas; ut domini temporales perderent pedagia sua que essent ad habitum[?]; si committerentur maliciose negare alicui domino temporali censum, uel certum seruicium, ad quorum prestacionem tenerentur; si recusarent aliquem fratrem ordinis uiatorem recipere in domibus ordinis quas tenerent, et reficere; si reciperent aliquem in fratrem ordinis sine auctoritate, presencia capitulorum uel superiorum suorum, uel aliter quam deberent, si innobilem reciperent ad dictum ordinem; si aperirent litteras que per Magistrum mitterentur aliis, et frangerent [p. 384] eius sigillum maliciose; si frangerent alienam seraturam uel firmaturam saccorum in quibus portaretur argentum, uel consimilia, uel alia, et si ex dicta fraccione sequeretur dampnum, tenerentur sicut de latrocinio; si darent bona domorum ordinis que non erant commissa eisdem, uel si bona domorum eis concessarum dissiparent, uel prestarent talibus quod prestando, uel acomodando eis, ueresimiliter perdi possent, uel si darent aliquod animal ordinis preter canem, uel catum, quod non esset in eorum potestate; si uenando et uenacionem prosequendo perderent uel destruerent aliquam equitaturam, uel aliquod aliud uocabulo dampnum ex hoc darent ordini; si uolentes probare arma sine auctoritate superiorum ea rumperent; si dampnificarent domum eorum ultra ualorem IIII denariorum. Si tamen intencione dimittendi ordinem iacerent per unam noctem extra domos ordinis, sed si per duas noctes uel plures iacerent extra domum, non possent de uno anno recuperare habitum; si in presencia aliorum fratrum commoti iracondia despicerent habitum suum, et immediate ad admonicionem, preces uel requisicionem astancium non ressumerent, uel si alicui fratri sic mantellum abiicienti, et eum ressumere nolenti, ad admonicionem, preces uel requisicionem assistencium ipsum mantellum eius collo imponeret, nec in dictis tribus ultimis casibus poterat recuperare mantellum, nisi post annum, sed in aliis casibus relinquebatur arbitrio Magistri et fratrum quando dictum mantellum redderent quando propter casus predictos perdebatur. Item, post premissa dixit eis predictus receptor quod ex quo uenerant ad religionem doceret eos qualiter deberent uenire ad ecclesiam et ad mensam, et dixit eis quod quando pulsaretur ad matutinum surgerent et in tranquilitate intrantes ecclesiam dicerent XXVIII _Pater Noster_, XIV pro horis diei et XIV pro horis beate Marie, et debebant tenere silencium ex quo surgebant usque post primam, et pro qualibet hora diei debebant dicere XIIII _Pater Noster_, silicet VII pro horis diei et VII pro horis beate Marie, et debebant audire quando erant in loco in quo hoc facere possent dici uel cantari in ecclesia matutinum, [p. 385] primam, terciam, meridiem et missam; postmodum ad pulsacionem campane debebant conuenire ad mensam et comestionem, etsi in domo erat frater presbiter antequam sederent in mensa, debebant eum exspectare pro benedictione in mensa facienda, et quilibet fratrum dicere saltem semel _Pater Noster_; ante eciam quam sederent, debebant uidere si in mensa erat panis et sal, uinum et aqua, ubi non habebant uinum, et in mensa debebant parum loqui; refectione sumpta, debebant redire ad ecclesiam, si propinqua erat, pro referendis graciis, et presbiter reddebat gracias dicendo oraciones et _Miserere mei_, et fratres dicebant semel _Pater Noster_; et si ecclesia deerat uel erat remota, hoc faciebant in refectorio uel in domo in qua erant, stando et non sedendo. Postmodum ad pulsacionem none debebant reintrare ecclesiam, et pro eadem dicere XIV _Pater Noster_, et in uesperis XVIII; uerumptamen non tenebantur ad dicendum dictum numerum de _Pater Noster_ pro singulis horis, quando eas audiebant in ecclesia dici uel cantari, nisi uellent, et in omnibus horis incohabant primo dicere _Pater Noster_ pro horis beate Marie; sed in completorio dicebant dictos _Pater Noster_ pro horis beate Marie, ultimo ad significandum, ut dixit eis dictus receptor, quod ordo eorum erat inchoatus ad honorem beate Marie et ad eius honorem finiretur quando Deo placeret. Et ultra predicta precepit eis quod omni die ante comestionem dicerent LX _Pater Noster_, XXX scilicet pro uiuis, ut Deus eos ad bonum finem perduceret et seruaret, et XXX pro deffunctis; et ita, ut dixit, precipiebatur ex generali precepto ordinis aliis fratribus quando recipiebantur. Item, dixit eis dictus receptor quod, in cena quam debebant sumere ante completorium, debebant illa facere que supradicta sunt de prandio et post completorium parum loqui, et quod uisitarent equos suos, et quando essent in expedicione armorum, uiderent arnesia sua, et postmodum intrarent lectos suos et iacerent cum pannis et caligis lineis; et quod cingerent se aliquibus cordulis, in signum quod caste uiuere debebant et restringere carnes suas; et quod tenerent lumen de nocte in loco in quo iacerent, ne hostis inimicus daret eis occasionem delinquendi, et eciam in stabulo, si habere possent. [p. 386] Item, dixit eis dictus receptor quod non debebant esse compatres, nec intrare domum in qua iaceret mulier de puerperio, nec permittere quod mulieres personaliter seruirent eis, nisi in casu infirmitatis, ubi alii seruitores deessent, et tunc cum auctoritate superioris; nec osculari aliquam mulierem eciam de genere eorum. Nec debebant dicere aliquibus aliqua inpropria, nec aliqua turpiloqua referre, nec iurare de Deo, quia omnes curialitates erant eis permisse et omnes incurialitates prohibite. Et tunc dixit eis dictus receptor: Eatis, Deus faciat uos probos homines; et tunc recessit dictus receptor, remanentibus ibidem dictis receptis. Et quatuor uel quinque fratres seruientes ordinis remanentes cum eis fermauerunt ostium camere cum barra uel necte, et dicti seruientes, quos idem testis prius non uiderat, quod recolat nec postmodum, extrahentes quamdam crucem ligneam, ut ei uidetur, quasi longitudinis unius palmi cum dimedio, in qua non recolit se uidisse aliquam ymaginem Crucifixi, dixerunt ipsi testi et aliis duobus qui recepti fuerant cum eodem, ostendentes dictam crucem, quod abnegarent Deum; et cum ipsi responderent se non facturos et essent stupefacti et territi, dixerunt quod hoc oportebat eos facere, et euaginauerunt enses quos portabant; et tunc ipse testis et predicti duo recepti cum eo exterriti et inermes abnegauerunt Deum; et hoc fecit ipse testis, ut dixit, ore non corde, idem credens de aliis duobus; postmodum dicti seruientes preceperunt eis quod spuerent super dictam crucem, et cum nollent spuere, dicti seruientes dixerunt eis quod facerent eis graciam ne facerent dictam spuicionem, sed cauerent sibi quod tenerent secretum et quod non accusarent eos. Postea unus predictorum seruientium dixit eis quod, si haberent calorem et motus carnales, poterant adinuicem carnaliter commisceri, si uolebant, quia melius erat quod hoc facerent inter se, ne ordo uituperaretur, quam si accederent ad mulieres. Verumptamen, sicut ipse testis asserit, nunquam fecit nec cogitauit hoc nec fuit requisitus, nec fecit, nec audiuit dici quod aliquis de ordine perpetrauerit dictum flagicium, exceptis tribus duntaxat quorum nomina ignorat, quos audiuit fuisse propter hoc incarceratos in castro [p. 387] Peregriori, tempore quo frater Thomas Berardi erat Magister Templi. Et hoc eciam dixit se legisse in quibusdam scripturis. Post predicta, illis seruientibus recedentibus, induerunt se dictus testis et alii cum eo recepti, et iuerunt ad prandium, et eadem die fuerunt per loca diuersa dispersi. Requisitus si alia inhonesta fuerunt facta in recepcione sua predicta, dixit quod non. Requisitus si scit uel credit quod predicti seruientes preciperent eis predicta scienter uel mandante dicto receptore, respondit se credere quod sic et quod predicti seruientes non fuissent ausi attemptasse talia ex se ipsis. Item, dixit quod, post dictam suam recepcionem circa unum mensem, ipse testis dolens de premissis accessit ad dominum Sicardum tunc episcopum Caturcensem, in castro suo de Mercorio, et fuit eidem confessus crimina predicta inhonesta confessata per eum; et dictus episcopus fuit ex hoc multum stupefactus et absoluit eum, imposita ei penitencia quod super camisiam portaret, usque ad certum tempus, loricam ferream, et quod ieiunaret, certis diebus, in pane et aqua, et quod omnia bona que faceret essent ei in remissionem peccatorum, et ut prius posset transfretaret; que omnia adinpleuit, ut dixit. Requisitus quare ante capcionem eorum non reuelauerat predicta, et quare post capcionem se torqueri permiserat priusquam reuelaret, respondit quod propter timorem mortis, quia non uidebat qualiter posset effugere manus Templariorum, et quando fuerunt capti, et inquisitum fuit cum eo, adhuc non poterat credere quod remanerent capti tanto tempore et quod negocium ad talem et tantam indaginem et statum huiusmodi deueniret. Si eciam ante capcionem reuelasset, non fuisset habita [fides?] nec ab amicis, nec ab aliis, et fuisset habita mala suspicio magis contra eum quam contra ordinem; nec habuisset, ad mundum reuertens, honorabiliter uictum suum, quia frater eius primogenitus de eius uoluntate habuerat omnia bona paterna et materna. Item, dixit quod quedam erant et seruabantur in ordine Templi que, ut ei uidetur, erant iuri scripto contraria sicut est, quia prima die habebantur pro professis, et ex iuramento astringebantur ad [p. 388] dictam professionem, et amplius ordinem non exire; et uidetur ei quod hoc eciam esset contra primum uel secundum capitulum regule eorum, in quo, inter cetera, continebatur quod uolentibus intrare dictum ordinem legerentur ante omnia capitula regule eorum, et quod probarentur, iuxta doctrinam apostoli dicentis probare spiritus, si ex Deo sunt; que non fuerunt seruata in recepcione ipsius testis, nec uidit, nec audiuit dici, nec credit quod seruarentur in recepcionibus aliorum. Fiebat insuper dicta recepcio et professio in ordine contra quoddam priuilegium apostolicum, quod incipit: «Omne datum optimum,» in quo, inter cetera, concessum fuit eis quod haberent fratres presbyteros et clericos qui animum pro bonis haberent; quod non seruabatur in ordine, quia eodem modo recipiebantur presbyteri et clerici, et statim pro professis habebantur sicut et alii. Item, erant in dicto ordine eorum aliqua preiudicialia Ecclesie Romane, ut ei uidetur, quod ex nullo grauamine in ordine eis illato ad eam poterant recurere uel appellare; nec Magister maior confirmabatur per Sedem apostolicam, sed ex eleccione plenum ius assequebatur administrandi. Item, quedam seruabantur in ordine que erant, ut sibi uidetur, contra regulam eorum, quia correctio fratrum ultra mare existencium, secundum regulam eorum, debebat fieri de consilio patriarche Ierosolimitane, ut secundum qualitatem culparum moderaretur qualitas penarum; quod tamen non fiebat nec seruabatur in ordine supradicto, sed potius contrarium. Item, dixit quod Magister et preceptores prouinciales non sustinebant quod aliqui fratres ordinis haberent in scriptis et penes se retinerent regulam eorum, uel statuta facta post dictam regulam, nec aliqua alia continencia statum et puncta ordinis sine licencia ipsorum; et uidetur ipsi testi quod hoc esset malefactum et quod ex hoc esset suspicio contra eos, et dixit se uidisse ultra mare semel uel bis quod Magister dicti ordinis, qui nunc est, precepit quod omnes fratres dicti ordinis habentes se aliquos libros tangentes regulam, statuta et puncta ordinis, apportarent ei; et cum fuissent apportati, audiuit idem testis dici, et credit quod [p. 389] dictus Magister faciebat aliquos comburi, et aliquos reddi aliquibus ex antiquioribus ordinis, et aliquos penes se retinebat. Et idem testis dixit se tradidisse eidem Magistro quedam scripta beati Bernardi, in quibus confortabat illos de ordine, que statim reddidit eidem testi; et audiuit dici a quibusdam antiquis ordinis quod fratres Guillelmus de Belloioco et Thomas Berardi Magistri quondam ordinis consimilia fecerant; et erat uox communis in ordine, inter antiquos ordinis, quod ex quo litterati fuerant inter eos, ordo non fecerat profectum suum. Item, dixit se interfuisse Tholose, quando dictus frater Guigo in aula domus Templi recepit unum presbyterum in fratrem ordinis, cuius nomen ignorat, et fecit exhortaciones quales facte fuerant in recepcione ipsius testis, et dixit consimilia hiis que dicta fuerant ipsi testi ante abnegacionem; quibus peractis, aliqui ex fratribus astantibus, quorum noticiam non habebat; traxerunt dictum receptum in angulo dicte aule, et uerterunt dorsa sua aliis, et uidetur ei quod fecerunt eum abnegare Deum, sed non uidit ibi crucem, et credit quod fecerit illa que ipse fecerat, et alii recepti cum eo, et quod consimilia dicta fuerint ei. De tempore recepcionis illius dixit se non recordari. Item, dixit quod ipse testis recepit fratrem Raymondum Bornarelli seruientem, de Gordonio Caturcensis diocesis, per annum cum dimedio ante capcionem eorum, in quadam camera domus Templi del Bastre dicte diocesis, cuius domus erat ipse testis preceptor, presentibus fratribus Guillelmo Fabri presbitero, et Gaucelino de sancto Iorio milite, et Guillelmo Abbati tunc camerario dicte domus, et quibusdam aliis fratribus de quibus non recolit, in cuius recepcione nichil egit, nec per alium fieri fecit, nec factum fuit illicitum uel inhonestum, seruans modum qui seruatus fuerat in recepcione sua, exceptis abnegacione, et illis illicitis que dicti seruientes fecerant et preceperant, quod nullo modo fecisset fieri nec seruari, pro eo quod sunt abhominabilia et contra Deum et contra debitum nature. Item, dixit quod, per dimidium annum uel quasi ante capcionem [p. 390] eorum, fuit receptus per fratrem Hugonem de Peraldo, uisitatore Francie, frater Iohannes de Pronay, miles Parisius, in domo Templi in quadam camera, iuxta cimiterium, domino rege Francie illustri in domo eorum existente; et in dicta recepcione nichil fuit actum illicitum; et ipse testis, et frater Oliuarius de Penna miles, cubicularius tunc domini Pape, et Guillelmus de Arbleyo, ellemosinarius domini regis, Terricus de Remis seruiens, et plures alii de quonum nominibus non recordatur, fuerunt presentes; dicta tamen recepcio fuit facta ianuis clausis, nec adfuerunt nisi illi de ordine. Requisitus si tempore dicte recepcionis habebat aliquam suspicionem de inquisicione facienda contra eos, respondit se nichil scire de aliis, sed ipse tunc non habebat aliquam suspicionem. Item, ad V et X sequentes, de dogmatizacione, conculcacione crucis et cato, respondit se nichil scire, nisi quantum supra deposuit, nec credebat alia quam supra deposuerat de contentis in articulis predictis, quia non audiuerat dici, adiciens quod in die Veneris sancta, sine cofis et capuciis, et sine secularibus deuote adorabant crucem. Item, ad XVI et XVII sequentes, de sacramentis, potestate Magistri et osculis, respondit se credere quod sacerdotes ordinis debite confiterent, et quod communiter fratres ordinis crederent ecclesiasticis sacramentis, et ipse semper credidit et credit, nec audiuit, nec scit quod layci possent absoluere a peccatis; immo scit contrarium, quia non habent claues; uerumptamen quando recedebant a capitulis eorum seruabatur talis modus, nam ille magister uel frater qui tenuerat capitulum surgens et stans pedes una cum presbitero sibi assistente, reliquis fratribus genua sua flectentibus, et complosis manibus stantibus in oracione, et absolucionem presbiteri expectantibus, dicebat ista uerba: Fratres, nos bene possumus amodo recedere; nostra indulgencia capituli talis est, quod quicumque frater teneret bona dicte domus uel elemosinas aliter quam deberet, uel expediret prodigaliter, non reciperet partem de bonis factis in dicto capitulio, nec in aliis locis ordinis; attamen de omnibus illis que obmitteretis nobis dicere, ob uerecundiam carnis uel ob metum iusticie ordinis, nos [p. 391] facimus uobis indulgentiam quam possimus et debemus. Postmodum idem magister faciebat preces pro pace, pro domino Papa, cardinalibus et aliis prelatis, pro statu Ecclesie, pro Terra Sancta, pro nauigantibus, pro omnibus religiosis, pro dominis regibus Francie et Anglie nominatim, et generaliter pro omnibus aliis regibus Christianis, ut Deus daret eis pacem et concordiam, et bonam uoluntatem succurrendi breuiter Terre Sancte; pro peregrinantibus benefactoribus eorum, pro patribus et matribus et confratribus dicti ordinis uiuis et mortuis, et pro omnibus aliis fidelibus deffunctis, et precipiebat quod quilibet ex fratribus qui aderant dicerent semel _Pater Noster_; et hiis dictis, dicebat eis quod frater presbiter qui aderat faceret absolucionem, ut Deus absolueret ipsum presbiterum et eos omnes; et tunc ipse magister uel tenens capitulum, qui dixerat eciam uerba, flectebat genua et ponebat se in oracione sicut et alii fecerant, et frater presbiter dicebat eis: Dicatis ista uerba que ego dicam: Confiteor omnipotenti Deo, etc., sicut confessio generaliter fit in ecclesia; et ipsi in secreto dicebant et faciebant dictam confessionem tundendo pectora sua; et facta confessione, dictus presbiter, secundum quod fit in ecclesia, dicebat: Misereatur uestri, etc., et absolucionem et remissionem omnium peccatorum uestrorum tribuat uobis omnipotens et misericors Deus, et recedebant. Requisitus si sciebat uel credebat quod illi qui aderant capitulis crederent absoluti esse a peccatis carnalibus uel aliis generibus de quibus non confitebantur, propter uerba predicta que dicebantur eis ab illo qui tenebat capitulum, qui laicus erat, respondit se credere quod aliqui fratres ydiote et simplices dicti ordinis crederent propter hoc esse absoluti a dictis peccatis; sed ipse testis erat certus de contrariis, nec credebat eciam quod per dictam generalem absolucionem factam dicto presbitero, et generaliter confessionem factam eidem essent absoluti a peccatis mortalibus. De osculis autem inhonestis, dixit se nichil scire. Item, contenta in XXXIIII et V sequentibus respondit se credere uera esse. Item, ad XL et V sequentes, de crimine sodomitico, respondit se [p. 392] nichil scire nisi quod supra deposuit. Item, ad XLVI et XXX sequentes, de ydolis et cordulis, modo recepcionis, penis illorum qui nolebant facere uel reuelabant predicta, respondit se nichil scire nisi quod supra deposuit. Item, ad LXXIII et omnes sequentes respondit quod ultra quam supra deposuerit nesciebat, nisi ista que sequuntur, nam absque licencia non poterant confiteri, nisi fratribus presbiteris ordinis. Negligentes fuerant superiores eorum, quia non corexerant dictos errores, nec denunciauerant Ecclesie, sed inferiores ordinis non audebant denunciare propter periculum mortis quod eis imminuisset. In aliquibus locis ordinis bene fiebant ellemosine, et hospitalitas seruabatur, et in aliis non, ut credit, et precipiebatur eis quod nichil illicite acquirerent. Clam eorum capitulia tenebantur, celebrata prius in generalibus capitulis missa de Sancto Spiritu, et facto sermone per aliquem religiossum in loco in quo debebat capitulum teneri, et perquerebantur camere, et prouidebatur quod nullus qui non esset de ordine posset audire ea que agebantur in capitulis; et quodquod per magnum Magistrum cum conuentu ordinabatur ultra mare seruabatur citra mare in ordine, nec credit aliquem uiuere qui dictos errores introduxerit in ordine, et credit grandia scandala propter predicta contra ordinem esse exorta. Et ea inhonesta, de quibus supra deposuit, credit quod essent nota in ordine aliquibus ex maioribus, sed non omnibus nec illis qui non erant de ordine, et credit quod magnus Magister et alii confessi fuerunt illa que in litteris apostolicis continetur eos confessos fuisse. Requisitus si sic deposuerat prece, precepto, timore, amore, odio, uel temporali comodo habito uel habendo, respondit quod non, sed pro ueritate dicenda. Cui fuit inhibitum per dictos dominos commissarios, in uirtute iuramenti prestiti per eundem, quod non reuelaret hanc suam deposicionem quousque attestaciones fuerint publicate. Sane sciendum est quod deposicio dicti testis fuit facta uerbaliter per dictum testem, die Martis predicta, presente dicto domino Narbonensi, qui tunc erat profecturus ad [p. 393] dominum regem, sed propter eius prolixitatem non potuit dicta die redigi in scriptis, sed fuit redacta in duobus diebus sequentibus, et ipso teste semper presente et audiente quando dictabatur dicta deposicio. Cum autem fuit relecta ipsi testi, dixit quod secundum eius intencionem non fuerat scriptum illud quod supra scriptum est in responcione ad XVI articulum et XVII sequentes, uidelicet quod, quando recessuri erant a capitulo, ille qui tenuerat capitulum dicebat ista uerba: De omnibus illis que obmitteretis nobis dicere ob uerecundiam carnis uel ob metum iusticie ordinis, nos facimus uobis illam indulgenciam quam possumus et debemus; et dixit ipse testis quod dicta uerba in uulgari dicebantur in hunc modum: «Et de tot aysço que uos nos layssatz a dire per onta de la charn o per paor de la iustiza de la meyso, aytal pardo uos en fam quom podem ni deuem;» et intelligebat dictus testis per predicta uerba, ut dixit, quod esset intencio illius qui tenebat capitulum et dicebat predicta uerba, quod faceret dictam indulgenciam quam poterat et debebat, fratribus in capitulio existentibus, de illis que non obmisisset dicere in dicto capitulio, propter uerecundiam carnis uel ob metum penarum ordinis, quantum ad penam temporalem. Quidam tamen ex dictis dominis commissariis intelligebant quod predicta uerba haberent sensum, quod tenens capitulum faceret indulgenciam quam poterat et debebat de peccatis que obmitterent dicere in capitulis propter uerecundiam carnis uel ob metum penarum ordinis. Requisitus si audiuit uel uidit quod aliquis confiteretur in capitulis eorum peccata carnalia, uel aliqua alia ex quibus potuisset perdere ordinem uel mantellum, respondit quod nunquam uiderat nec audiuerat hoc de peccatis carnalibus, sed de aliquibus aliis culpis notoriis. Item, requisitus quomodo intelligebat illa que suprascripta sunt in interrogatorio facto post responsionem ad XVI articulum, uidelicet si sciebat uel credebat quod illi qui adherant capitulis crederent esse absoluti a peccatis carnalibus uel aliis grauibus de quibus non confitebantur; ad que responderat se credere quod aliqui fratres simplices et ydeote crederent esse absoluti propter predicta a [p. 394] dictis peccatis: dixit ipse testis et interpretatus fuit predicta, quod dicti fratres simplices et ydeote credebant quod illa que confitebantur tenendo capitulum generale non tenerentur amplius alicui presbytero confiteri, et quod crederent esse ab omni pena spirituali et temporali absoluti. Scripta et completa fuit hec deposicio, diebus Mercurii et Iouis sequentibus, in domo predicta, absente dicto domino archiepiscopo, aliis dominis commissariis presentibus, et magistro Amisio, me Floriamonte Dondedei, et aliis notariis supra ultimo nominatis. Post hec, die Veneris sequenti post octabas Epiphanie Domini, que fuit XV dies dicti mensis Ianuarii, [conuenerunt] in predicta domo dicti domini commissarii, excepto dicto domino Narbonensi, et fuit adductus ad presenciam eorumdem frater Radulphus de Gisi seruiens, preceptor domus Templi de Latinihaco Sico et de Somorens Beluacensis diocesis, et receptor Campanie pro domino rege Francorum, testis supraiuratus, ut deponeret dictum suum, non deferens mantellum, quia ipsum dimiserat in concilio Senonensi cum multis aliis, et postmodum radi fecerat sibi barbam, et fuerat inquisitum cum eo per dominum episcopum Parisiensem, et absolutus et reconciliatus per eum; et erat etatis circiter L annorum, ut dixit. Lectis autem et diligenter expositis sibi omnibus et singulis articulis, respondit ad eos et primo ad primos IIIIor, ut sequitur. Protestatus tamen fuit ante omnia quod non intendebat recedere a confessione per eum facta coram dicto domino Parisiensi episcopo, uidelicet quod religio Templi bene et sancte ab inicio fuerat instituta, et confirmata Trecis auctoritate apostolica, beato Bernardo et multis prelatis et baronibus astantibus; et quamdiu fuit seruata regula eis tradita, ordo bene profecit. Postmodum nescit a quo nec quando fuerunt introducti errores in ordine contenti in articulis, unde in recepcionibus fratris ordinis apportabatur unum missale in quo erat ymago Crucifixi, uel alia crux, et precipiebatur illis qui recipiebantur a receptoribus quod negarent Deum uel Ihesum Christum, et quod [p. 395] spuerent super ymaginem uel supra crucem; et recepti abnegabant, sed aliquando dicebant quod abnegabant ore et non corde, et spuebant uel supra uel iuxta crucem. Dicebatur eciam eisdem receptis in recepcionibus eorum, quod si haberent calorem naturalem; quod poterant carnaliter commisceri cum fratribus eorum; et recepti osculabantur receptorem inter umbilicum et pectus in carne nuda. Et audiuit dici, licet non uiderit, quod aliquando recepti osculabantur recipientes in ano. Requisitus quomodo sciebat predicta, respondit quod quando ipse fuit receptus per fratrem Hugonem de Peraldo, tunc preceptorem d'Espalhi, in aula domus Templi de Valleia Trecensis diocesis, quadam die Dominica post festum beati Remigii, proximo preteritum fuerunt XXVI anni uel circa, presentibus fratribus Petro de Vaucellis, Guaufredo de Trechi, Matheo de Pullencourt, Hugone Burgondi, Philippo de Manchiaco, et quodam uocato Emaliando seruientibus deffunctis. Cum ipse testis peciisset panem et aquam et societatem proborum ordinis, et dictus receptor respondisset quod rem grandem petebat, et quod bene deliberaret, quia renunciaret proprie uoluntati, et quando uellet esse citra mare oporteret eum esse ultra, et uigillare quando uellet dormire, et esurire quando uellet comedere, et multa similia, finaliter cum instaret dictus testis pro recepcione sua, et dictus receptor deliberasset cum fratribus astantibus, dixit quod reciperet eum, et fecit eum uouere et iurare super quemdam librum seruare castitatem, uiuere sine proprio, et obedire superioribus suis, et seruare bonos usus et bonas consuetudines ordinis, que tunc erant et que inponerentur in posterum per superiores ordinis, et omnia puncta ordinis; et quod iuuaret, pro posse suo, siue esset citra mare siue ultra mare, ad acquirendum regnum Ierosolimitanum; et quod non esset in aliquo loco in quo nobilis homo uel mulier exheredaretur iniuste, et quod non dimitteret dictam religionem pro meliori uel peiori, absque licencia superiorum suorum. Post quod quidem iuramentum dictus receptor precepit ei quod abnegaret Deum et [p. 396] quod spueret super ymaginem in dicto libro existentem; et dixit ei quod predicta debebant fieri secundum puncta ordinis. Cum ipse testis diceret ei quomodo posset facere predicta, quia religio dicebatur esse ualde sancta, et dictus receptor dixit: Non cures; et tunc abnegauit ore non corde, et spuit non supra dictam ymaginem sed iuxta, ita dolens et tristis, ut dixit, de predictis, quod tunc magis uoluisset esse in medio maris uel aliter mortuus; et quando exiuit de dicto loco, in conspectu omnium fleuit amare; et quanquam uidentes eum flere requirerent quod habuerat, noluit reuelare. Post dictas abnegacionem et spuicionem, precipit ei dictus receptor quod oscularetur eum in carne nuda inter umbilicum et pectus, quod et fecit; et dixit ei quod, secundum puncta ordinis, debebat eum osculari in ano; quod tamen noluit facere, nec receptor coegit eum. Dixit ei insuper quod, si calor naturalis requireret, poterat se refrigerare cum fratribus suis, quod nunquam fecit, nec sciuit quod fieret per alios in ordine. Post que tradidit ei mantellum ordinis, et ipse et alii fratres astantes fuerunt osculati eumdem testem in ore. Item, dixit quod ipse testis, secundum modum predictum, recepit multos, de quibus nominauit fratres Iohannem de Leniambe seruientem, receptum per eum in dicta domo de Valleya, inter festum Candelose et Quadragessimam instantes erunt XVI anni uel circa, presentibus fratribus Gaufredo de Trechi, Humberto de Valeyre, Martino de Buriuilla, Petro de Vaucellis, et quibusdam aliis de quibus non recordatur. Item, fratrem Iohannem de Sanci, quem recepit in domo Templi de Sanci Trecensis diocesis, circa festum beati Martini hiemalis proximo preteritum fuerunt XII anni uel circa, presentibus fratribus Fulcone de Trecis, Iacobo de Sanci et Stephano de Villaribus seruientibus, de quorum uita uel morte non est certus. Item, recepit predictum Fulconem de Trecis, in dicta domo de Sanci, circa festum beati Martini proximo preteritum fuerunt XIIIIor anni uel circa, presentibus fratribus Humberto de Valoyre, Stephano de [p. 397] Villaribus, Gaufredo de Trachi, de quorum uita uel morte non habet certitudinem. Item, recepit fratrem dictum Tossanez, in domo de Langiuilla Beluacensis diocesis, VII anni erunt inter instans festum Pentecostes et Natiuitatem beati Iohannis Baptiste, presentibus fratribus Iohanne de Noylhaco presbytero, Petro de Langiuilla, Parisio de Buris, de quorum uita uel morte non habet certitudinem. Item, dixit [quod] predictum modum recepcionis seruabat, quia sic debebat seruari secundum puncta ordinis, sed multum displicebat eidem; sed post recepcionem dicebat receptis ad partem quod non commiscerentur carnaliter, quanquam in eorum recepcione dixisset eis quod hoc poterant facere. Item, dixit quod, per eundem modum uidit IIIIor uel quinque, de quorum nominibus non recordatur, fieri fratres dicti ordinis et recipi a predicto fratre Hugone de Peraldo et a fratre Ger. de Villaribus preceptore Francie; nec unquam uidit alium modum seruari in recepcionibus fratrum dicti ordinis quam illum secundum quem deposuit se fuisse receptum, et se alios recepisse; et credit quod uniformiter et secundum modum predictum reciperentur omnes fratres in ordine. Item, dixit se frequenter dixisse eisdem fratribus Hugoni et Ger. de Villaribus quod malum erat, quia predictus abusus seruabatur in ordine, et quia recepciones non fiebant in publico; et ipsi responderunt quod oportebat eos predicta seruare, quia erant de punctis ordinis qui non poterant inmutari sine magno Magistro et conuentu suo ultramarino. Item, de contentis in V et XXVIII sequentibus, de dogmatizacione, conculcacione, cato, sacramentis, et potestate Magistri et osculis, dixit se nichil scire ultra illa que supra deposuit; sed credit quod bene crederent sacramentis ecclesiasticis, et ipse bene credebat. Quando autem terminabatur eorum capitulum, ille qui tenuerat capitulum faciebat multas preces pro domino Papa, pro Ecclesia et pro aliis iustis, sicut fiunt communiter in Ecclesia, et postmodum, fratribus [p. 398] ponentibus se ad ueniam et in oracione, dicebat ista uerba in uulgari, stando capucio deposito, et fratribus inclinatis ad terram: «Beaus segnurs freres, toutes les choses que uous leysseez à diere pour la honte de la char ou por la iustice de la mayson, tel pardon comme ie uous fayit ie uous ens fais de boun cuor et de bone uolenté; et Dieu, qui pardona la Maria Magdalene ses pechiez, les uos pardoint, et uos pri que uous priez à Dieu qu'il me pardon les miens; et nostre frere chepelans se leuera et fara la solucion que Dieus absolle lui et nous.» Et tunc predictis uerbis dictis, dictus frater presbyter surgebat, si adherat, et retractabat confessionem generalem que fit in Ecclesia communiter dicendo: Confiteor, etc., et faciebat absolucionem: Misereatur uestri, etc., sicut fit in Eclesia. Si uero non aderat frater presbyter, tenens capitulum dicebat: Si hic fuisset frater presbyter, fecisset absolucionem. Requisitus si fratres dicti ordinis credebant esse absoluti ab aliquibus peccatis carnalibus uel aliis non confessatis, propter absolucionem et indulgenciam quam faciebat laycus tenens capitulum supradictum, respondit quod non sicut credit, nec: ipse reputasset se absolutum a peccatis non confessatis, eciam per absolucionem generalem subsecutam a presbytero, et credit quod omnes fratres ordinis bene confiterentur de peccatis eorum; et dixit quod ter in anno confitebantur fratribus sacerdotibus eorum uel de eorum licencia aliis, quia aliter si poterant habere fratres sacerdotes ordinis, non poterant aliis sacerdotibus ordinis confiteri, et ter eciam communicabant in anno. Requisitus quare tenens capitulum faciebat dictam absolucionem et dicebat uerba predicta, respondit se credere quod pro eo, quia multi erant qui habebant proprium et commitebant aliqua que non audebant dicere, propter metum penarum ordinis uel propter uerecundiam carnis; quia discipline dabantur eis in dicto capitulio per presbyterum, pannis omnibus eorum qui disciplinas recipiebant reuersatis super brachia eorum, et quia eorum carnes nude uidebantur a braccis supra, multi uerecundabantur de hoc, et propter hoc nolebant reuelare culpas suas in capitulis supradictis. Item, contenta in XXXIIII et V sequentibus, respondit se [p. 399] credere uera esse, quia iurabant non exire, et statim pro professis habebantur, et clamdestine recipiebantur; nescit tamen si ex hoc erat suspicio contra eos. Item, de contentis in XL et V sequentibus, respondit ut supra, sed tamen nescit nec credit quod carnaliter commiscerentur. Item, ad XLVI et XI sequentes de capitibus ydolorum, respondit se interfuisse Parisius in quodam capitulio generali, quod tenuit ibi frater Gerardus de Villaribus predictus, in septimana post instans festum apostolorum Petri et Pauli erunt VIIII uel X anni; et dum dictum capitulum terminaretur et fratres flexissent genua, unus frater seruiens ordinis, qui morabatur cum dicto fratre Gerardo, tunc preceptore Francie, et credit quod dictus frater seruiens fuerit frater Hugo de Bisuncio, apportauit quoddam capud ydolorum, et collocauit ipsum in quodam banco iuxta dictum fratrem Gerardum; et ipse testis, uiso dicto capite, fuit adeo perterritus quod quasi nesciret ubi esset, et inclinato capite immediate exiuit dictum capitulum, absolucione non expectata, nec scit nec uidit quod extunc actum fuit in dicto capitulio. Requisitus de dicto capite qualis esset figure, respondit se nescire, quia adeo fuit exterritus uiso dicto capite, quod eius figuram et de quo esset non fuit ymaginatus. Requisitus si antea audiuerat fieri mencionem de dicto capite in ordine, respondit quod non. Requisitus si credit quod dictum capud esset bonum quid uel malum, respondit se credere quod malum. Requisitus si non fuerat reprehensus ab aliis quia exiuerat dictum capitulum, respondit quod non, quia gerebat tunc uices magni receptoris, et poterat exire et intrare capitulum cum uolebat. Requisitus si non pecierat, ab illis qui remanserant in dicto capitulio, quod factum fuerat de dicto capite uel cum eo, respondit quod non. Requisitus de nominibus illorum fratrum qui adfuerant dicto capitulio, respondit se non recordari, nisi de dictis fratribus Gerardo de Villaribus et Hugone seruiente suo. Item, dixit quod in anno precedenti uel subsequenti dictum capitulum, uidit idem capud apportari in alio capitulio eorum, quod [p. 400] tenebat Parisius dictus frater Gerardus uel frater Hugo de Peraldo; sed magis credit quod teneretur a dicto fratre Gerardo; sed nescit quis apportauit dictum capud, et immediate, cum ipse testis uidisset dictum capud, recessit de dicto capitulio prepropere, nec scit nec audiuit quod fuit ibi factum de capite predicto, nec recordatur de hiis qui adfuerunt capitulio supradicto. Requisitus si dictus magister qui tenebat capitulum, et fratres qui aderant, assurrexerunt uel fecerunt reuerenciam dicto capiti, quando apportatum fuit ad dicta capitulia, respondit quod non. Requisitus in quo fuit dictum capud aportatum, respondit quod non bene recordabatur, sed uidetur ei quod apportatum fuit in quodam sacculo, nec recolit si erat magnum sicut capud hominis, et si erat metallinum uel ligneum, uel hominis mortui, quia non impressit ymaginacioni sue. De aliis contentis in dictis articulis dixit se aliud nescire. Item, ad LVIII et III sequentes respondit quod in eorum recepcione precipiebatur eis quod iacerent cum pannis lineis, et quod cingerentur una cordula, sed nescit quod dicta cordula tangeret capud ydolorum, et scit quod ille quas ipse portauit, non tetigerunt aliquod capud ydoli, et portabat eam in signum castitatis, ut sibi uidetur. Item, ad LXII et XXXVIII sequentes respondit, ut supra dixerat, se credere quod uniformiter reciperentur fratres ubique in dicto ordine, et secundum modum per quem dixit se fuisse receptum et alios recepisse, et ex iuramento tenebantur non reuellare dictum modum; sed nescit qualiter fuissent puniti, si reuellassent extraneis, uel si ea facere noluissent; inter se tamen loquebantur frequenter de modo recepcionis predicte, et fuerunt negligentes, quia non correxerunt dictos errores, nec denunciauerunt Ecclesie; nec uidit in ordine quin ellemosine ordinate debito modo communiter fierent, et hospitalitas teneretur; et in anno quo fuit magna caristia bladorum, fecit idem testis augmentari elemosinam consuetam fieri in dicta domo de Latigniaco Sicco, quanquam fratres suaderent sibi quod faceret diminui; sed sciuit quod [p. 401] dictus frater Gerardus de Villaribus, in balliuis de Briua, de Monte Suessionensi, et de Barbona quas tenebat, fecit diminui elemosinas supradictas. De aliis contentis in dictis articulis dixit se aliud nescire. Item, ad CI et omnes sequentes respondit quod capitulia tenebantur clam, nec aderant nisi fratres ordinis, et communiter tenebantur de die, et sermone facto per aliquem religiossum, et missa de Sancto Spiritu celebrata; sed aliquando tenebantur tempestiue, quando aliqua necessitas requirebat hoc, uel quia habebant equitare contra inimicos fidei, et credit quod seruaretur ubique in ordine quod magnus Magister cum conuentu ordinabat, et grandia scandala contra ordinem propter predicta exorta, et quod modus recepcionis confessatus per eum esset notorius fratribus ordinis, sed non extraneis, et audiuerat quod multi ex fratribus ordinis sunt aliquos errores contra ordinem confessi. Alia de contentis in ipsis articulis dixit se nescire ultra illa que supra deposuit. Item, dixit quod ipse fuerat confessus omnes predictos errores supra confessatos per eum, ante capcionem eorum et antequam de ea aliquid intellexisset, Lugduni fratri Iohanni de Diuione [qui dicitur esse in curia Romana, et posset de hoc interrogari], de ordine fratrum Minorum, generali penitenciario domini Pape, qui nunc est, [cum?] fuit ibi coronatus, et dictus frater incepit se signare et obtupescere, sed finaliter absoluit eum, imposita penitencia quod frequenter acciperet disciplinas fortes et duras secrete, ne alii fratres audirent, et quando non posset hoc facere, ieiunaret et faceret alia bona; quod deinceps non reciperet aliquem per illum modum, et procuraret toto suo posse quod dicti errores amouerentur ab ordine, et ipse promisit se facturum; et postmodum dictus testis induxit fratrem Hugonem de Peraldo, qui erat tunc prope Lugdunum, quod adhiberent remedium, quod dicti errores amouerentur ab ordine, et dictus frater Hugo respondit ei quod expectaret aduentum Magistri maioris, qui debebat uenire de ultra mare, et iurauit, manu posita super crucem quam ferebat in mantello suo, quod, si dictus Magister nollet amouere dictos errores, quod ipse [p. 402] amoueret eos, quia bene sciebat quod omnes fratres ordinis in hoc sequerentur eundem, et erant tunc in domo Templi de Vallibus, ultra Lugdunum per VI leuchas; nulli tamen fuerunt presentes in dictis uerbis habitis inter eos. Requisitus si sic deposuit prece, precepto, timore, amore, odio uel temporali comodo habito uel habendo, respondit quod non, sed pro ueritate dicenda; cui fuit iniunctum, per dictos dominos commissarios, in uirtute iuramenti prestiti per eundem, quod non reuelaret hanc suam deposicionem quousque attestaciones fuerint publicate. Acta fuerunt hec dictis die et loco, presentibus magistro Amisio, me Floriamonte Dondedei, et aliis notariis supra ultimo nominatis. Post hec, die Sabati sequenti, que fuit XVI dies dicti mensis Ianuarii, fuit adductus ad presenciam dictorum dominorum commissariorum, in domo predicta, frater Hugo de Calmonte miles diocesis Ruthenensis, testis supra iuratus, ut deponeret dictum suum, non deferens mantellum ordinis, quia nuper, circa festum Omnium Sanctorum, dimiserat ipsum, cum fuisset inquisitum cum eo per dominum episcopum Parisiensem, et absolutus et reconciliatus per eum; barbam autem deferebat, quia, ut dixit, pecierat a dicto domino episcopo et aliis si faceret eam sibi radi, et noluerunt sibi dicere quod raderet uel non raderet, sed sue uoluntati relinquerunt eum, et portabat eam cum intencione quod nusquam esset de aliqua religione, non ad approbandum dictum ordinem Templi uel reprobandum, et erat etatis circiter L annorum. Lectis autem et diligenter sibi expositis omnibus et singulis articulis, respondit ad eos, et primo ad primos IIIIor, ut sequitur: uidelicet se nescire si contenta in dictis articulis erant uera uel non, quia non interfuerat recepcioni alicuius alterius fratris in ordine, nec capitulis eorum, nec fuerat longo tempore in ordine; credebat tamen quod communiter reciperentur fratres in ordine sicut fuit ipse receptus, circa festum natiuitatis beati Iohannis Baptiste preteritum fuerunt XVI anni, per fratrem [p. 403] Poncium de Broet, quondam militem, tunc preceptorem siue magistrum Prouincie, in aula domus Templi Tholosse, presentibus fratribus Guillelmo de Folhaquerio, Senebruno de Puni militibus, Guillelmo de Castro Veteri familiari dicti magistri, et Bernardo Lauanderii preceptore domus Templi Tholosse seruientibus, de quorum uita uel morte non habet certitudinem, et quibusdam aliis de quorum non habet memoriam nec noticiam. In qua recepcione fuit seruatus iste modus: nam dictus magister fuit in dicta aula cum dictis fratribus et ipse testis extra, et uenit ad ipsum dictus frater Guillelmus de Folhaquerio, et dixit si uolebat esse frater Templi; quo respondente quod sic, subiunxit quod intraret dictam aulam, et peteret a dicto magistro et fratribus quod facerent eum fratrem ordinis, et diceret eis quod uolebat esse seruus esclauus ordinis et dimittere propriam uoluntatem propter alienam; et cum hoc fecisset et dixisset idem testis, predictus magister dixit quod grandem rem petebat, et exiret et bene deliberaret et rogaret Deum; quod si hoc erat pro bono anime sue perficeretur peticio sua, et hoc fecit bis uel ter de mandato dicti magistri; ultima uice, ipso redeunte coram dicto magistro, et instante ut prius pro recepcione sua, magister surgens cum fratribus astantibus precepit dicto testi quod flecteret genua et quod poneret manus suas super quendam librum apertum quem ibi fecerat aportari, quod et fecit. Postmodum dictus magister dixit ei: Illa que precesserunt inter nos fuerunt uerba, sed nunc uolumus quod iuretis dicere ueritatem super hiis que petemus a uobis. Et iurauit. Et peciit primo si erat bonus Christianus et si seruabat fidem Ecclesie Romane, si erat excommunicatus, uoto alteri religioni obligatus, matrimoniali uinculo alligatus, seruus uel esclauus alicuius, si debitis obligatus que de suo soluere non posset, si habebat lattentem infirmitatem, quia, si aliquid de impedimentis erat in eo, non reciperetur in ordine et receptus expelleretur; quo respondente se esse bonum Christianum, liberum et nullum habere de impedimentis predictis, fecit eum uouere, ipso teste tenente manus supra librum, castitatem, obedienciam et uiuere sine proprio, bonos usus et bonas [p. 404] consuetudines ordinis que tunc erant et in posterum essent seruare, et secreta ordinis et capitulorum non reuelare, et Romane Ecclesie obedire. Postmodum imposuit et affublauit sibi mantellum, et ipse et omnes fratres qui aderant osculati fuerunt ipsum testem in ore. Postmodum sederunt omnes et ipse testis ad pedes magistri, et dixit ei multa puncta propter que, secundum statuta ordinis, poterat perdere ordinem uel mantellum, et instruxit eum quot _Pater noster_ debebat dicere pro singulis horis; et hoc facto, recessit dictus magister, et predicti IIIIor fratres qui aderant recepcioni introduxerunt ipsum testem in quamdam cameram propinquam dicte aule, obscuram, et clauserunt eam, et dictus frater Guillelmus de Folhaquerio dixit ei quod, ex quo factus erat frater miles Templi, oportebat quod abnegaret Deum; et ipse respondit quod hoc nullo modo faceret, immo clamaret, quia in seculo existens ludendo frequenter abnegauerat Deum, ira commotus quando perdebat, non tamen animo ipsum abnegandi, et de consilio confessoris sui ludum dimiserat ne abnegaret Deum, nec uenerat ad dictum ordinem ut Deum abnegaret. Cum autem exterius essent dictus archiepiscopus Auxitanensis, qui nunc est, et seneschallus et Vigerius Tholosanus et dominus Hugo de Arpaione, qui fecerat ipsum testem militem, duo fratres ipsius testis et alii nobiles multi, preceptor dicte domus dixit aliis: Dimitamus eum; et ita timentes, credit, quod ipse clamaret et audiretur, non compulerunt eum ad abnegandum, sed fecerunt eum iurare super dictum librum quod, si peteretur ab eo a fratribus ordinis an abnegasset Deum, responderet quod sic. Post que dictus preceptor domus extraxit quamdam crucem ligneam, in qua non recordatur se uidisse aliquam picturam, quam portabat subtus uestes suas, et precepit ei quod spueret super eam, et ipse spuit non super sed iuxta; et dixerunt quod hec erant secreta ordinis. Aliud illicitum quoad oscula, crimen sodomiticum uel alia quecumque, respondit non interfuisse in recepcione sua predicta. Item, dixit quod, tribus annis uel circa elapsis post recepcionem suam, fuit confessus de predictis fratri Raymondo Rigaldi de ordine fratrum Minorum, magistro in theologia, de parentella sua, et dixit ei [p. 405] dictus frater quod ipse, in articulo mortis et aliter, audiuerat confessiones multorum fratrum dicti ordinis et nunquam intellexerat predicta, sed credebat quod hoc fecissent ad temptandum, si contingeret eum capi ultra mare a Saracenis, an abnegaret Deum. Item, dixit quod ipse erat in proposito, illo anno quo capti fuerunt, ingrediendi ordinem Cistersiensem, petita licencia a Magistro suo, quia, propter predicta puncta, displicebat sibi ordo Templi, et quia pater et mater et fratres sui erant sepulti in domo dictorum Cistersiensium. Item, de contentis in V et omnibus aliis sequentibus dixit se nichil scire ultra que supra deposuit, hoc excepto quod, in die Veneris sancta, uidit reuerenter nudis pedibus per fratres ordinis adorari crucem, et quod bene credebat ecclesiasticis sacramentis, et credebat quod alii fratres ordinis crederent; sed illi qui preceperunt eidem predicta nefanda non erant in hoc boni Christiani. Pro professis statim habebantur et iurabant non exire ordinem; clamdestine recipiebantur, ex quo suspicio contra ordinem habebatur; cordulis cingebantur super camisias cum quibus iacebant in signum castitatis, nec scit quam penam habuissent qui secreta reuelassent uel qui noluissent facere illa que in recepcione precipiebantur eisdem; scientes errores predictos male fecerunt, quia non corexerunt nec denunciauerunt Ecclesie. Elemosinas in domo de Brolio, in quo moratus fuit in diocesi Agenensi, uidit conuenienter fieri et hospitalitatem seruari; in aliis domibus Templi non fuerat, nisi transeundo, nec fuerat ei dictum quod per nefas acquireret ordini uel quod ex hoc degeraret; immo fuit ei dictum in recepcione sua quod non reciperet res alienas in commenda sua, ne domini temporales pedagiis defraudarentur, nec credit quod aliquis laicus, nisi in articulo mortis, possit absoluere a peccatis. Quod magnus Magister cum conuentu ordinabat seruabatur in ordine, contra quem grandia scandala propter predicta sunt exorta, et credit quod modus recepcionis confessatus per eum esset notus fratribus ordinis, sed non extraneis. Item, requisitus si sic deposuit prece, precepto, timore, amore, odio, uel temporali comodo habito uel habendo, respondit quod [p. 406] non, sed pro ueritate dicenda, et ut sibi imponatur penitencia et pena, et ut Deus parceat sibi: Cui fuit iniunctum, in uirtute iuramenti prestiti per eundem, quod non reuelaret hanc suam deposicionem quousque attestaciones fuerint publicate. Eisdem die et loco, fuit adductus ad presenciam eorumdem dominorum commissariorum frater Humbertus de sancto Iorio miles, preceptor bailliue Cathelanensis, testis supraiuratus, ut deponeret dictum suum, etatis circiter L annorum; non deferens mantellum ordinis, quia dimissit ipsum in concilio Senonensi cum pluribus aliis, et postea fecit sibi radi barbam, et fuit inquisitum cum eo per dominum episcopum Parisiensem et absolutus et reconciliatus ab eo. Lectis autem et diligenter sibi expositis omnibus et singulis articulis, respondit ad eos, et primo ad primos IIIIor, ut sequitur, uidelicet, se non uidisse seruari in ordine contenta in dictis articulis, nisi in recepcione sua, et interfuerat capitulis et recepcionibus aliorum. Ipse autem receptus fuerat in domo Templi de Noua Villa iuxta Cathelanum, per fratrem Iohannem Ademari, quondam militem, tunc preceptorem balliue uocate de Paganis, in festo Natiuitatis beati Iohannis Baptiste proximo preterito fuerunt XVIIII uel XXti anni, in capella dicte domus, inter primam et terciam, presentibus fratribus Andrea de Rocha, presbitero quondam, Hugone de Gabilone milite, quem credit esse uiuum, Iohanne de Aubon seruiente et aliquibus aliis de quorum non recordatur nominibus, in hunc modum; nam receperunt eum ad participacionem bonorum ordinis et panem et aquam et pauperem uestitum ordinis; et fecerunt eum uouere et iurare castitatem, obedienciam, uiuere sine proprio, seruare secreta capituliorum; et dictus receptor tradidit ei mantellum, et ipsi astantes fuerunt eum osculati in ore; postmodum instruxit eum de multis bonis punctis ordinis et qualiter deberet dicere _Pater noster_ et consimilia; postmodum dixit ei dictus receptor quod ipsi habebant aliquas obseruancias quas ipse diceret ei et non curaret, quia non erant contra animam suam, [p. 407] et ea poterat facere et dicere ore non corde et aliqua uerba consimilia inductiua; et tunc precepit ei quod abnegaret Deum, et dictus testis fuit de hoc admiratus et causabatur; sed finaliter quia dixit quod talis modus seruabatur in recepcionibus aliquorum aliorum fratrum, abnegauit ore non corde. Postmodum precepit ei quod uerteret se ad circumspiciendum quamdam crucem metalinam que erat in altari erecta, et spueret contra eam, et ipse spuit ad terram iuxta se; alia inhonesta quoad oscula, crimen sodomiticum, uel aliquid aliud illicitum, non fuit dictum uel factum in dicta recepcione sua, ut dixit. Requisitus quorum recepcionibus et quibus capitulis interfuerat, respondit quod ipse receperat fratrem Gerardum de Alto Villari seruientem in dicta domo de Nouo Villa, sunt circiter X anni sicut credit, presentibus dictis fratribus Andrea presbitero, et Iohanne de Aubon, et Roberto Molendinario dicte domus; receperat eciam fratrem Petrum de Domo Viuaria seruientem in domo Templi uocata Possessa Cathalaunensis diocesis, sunt circiter nouem uel X anni, presentibus fratribus Goberto de Laudefey, Iohanne de Villaribus et Petro Rogerio seruientibus, et aliis de quibus non recordatur; uidit autem recipi in dicto ordine, per fratrem Hugonem de Peraldo, in capella domus Templi Parisius, sunt circiter XII anni, fratrem Raynaudum de Cugneres militem, in capitulio generali, in quo erant circiter, ducenti fratres, inter quos erant fratres Aymo d'Oyselaers miles, Iohannes Ademari et Hugo de Cabilone milites; uidit eciam recipi per dictum fratrem Hugonem de Peraldo, in alio capitulio, Parisius, fratrem P. de Bocli militem, testem supra iuratum sed nondum examinatum, presentibus eisdem militibus supra proximo nominatis, et Ricardo de Betencourt, militibus; uidit eciam recipi per fratrem Galterum de Biencuria militem, preceptorem Remensem, fratrem Aymonem de Claromonte nepotem ipsius testis, militem, sunt circiter VII anni, in dicta domo de Noua Villa, presentibus dictis fratribus Andrea presbitero, et Iohanne d'Aubon, et Gauberto preceptore domus de Mellans, et Roberto Molendinario; uidit eciam a dicto fratre Aymone [p. 408] d'Oysilieres recipi, in eadem domo de Noua Villa, fratrem Petrum de Toluo militem, nepotem ipsius testis, sunt circiter VIII anni, presentibus dictis presbitero Iohanne d'Aubon et R. Molendinario, qui morabantur in dicta domo; uidit eciam in eadem domo recipi per fratrem Gerardum de Villaribus militem, tunc preceptorem Francie, fratrem dictum Motardi militem, sunt circiter VIII anni, presentibus fratribus proximo nominatis, in quibus quidem recepcionibus et capitulis nichil fuit factum uel dictum inhonestum uel illicitum quod ipse testis uiderit uel audiuerit uel sciuerit, sed dicte recepciones fuerunt facte per illum modum per quem deposuit se fuisse receptum, exceptis abnegacione et spuicione predictis. Requisitus si credebat quod aliquis alius fuerit receptus in ordine qui abnegauerit Deum et spuerit supra crucem, respondit quod magis credebat omnes bene fuisse receptos quam contrarium. Item, de contentis in Vº et omnibus aliis articulis respondit se nescire plus quam supra deposuerit, hoc excepto quod ipse bene credebat sacramentis Ecclesie, et credit quod alii fratres ordinis bene crederent et quod sacerdotes ordinis bene celebrarent, et sciebat quod layci non poterant absoluere a peccatis nec eos excommunicare. Pro professis habebantur, et iurabant non exire pro meliori uel peiori sine licencia superiorum. Clamdestine fiebant recepciones et capitulia, nullis presentibus nisi fratribus ordinis, nec credit quod ex hoc suspicio haberetur contra ordinem, quia multi religiosi exclusis secularibus tenebant capitulia eorum. Cordulis super camisias cingebantur; nescit quod aliquis punitus fuerit qui reuellauerit secreta capituli, quia non audiuit ea reuelari; precipiebatur eis quod non confiterentur nisi fratribus ordinis sine licencia eorum, quia dicebatur quod fratres eorum habebant maiorem potestatem super eos propter priuilegia eorum quam alii. Si aliqui erant scientes errores in ordine, fuerunt negligentes quia non correxerunt eos nec denunciauerunt Ecclesie. Elemosine et hospitalitas in ordine communiter seruabantur, et precipiebantur eis quod illicite non acquirerent ordini nec aliquem exheredarent [p. 409] nec interessent exheredacioni iniuste, et si contrarium fecissent perdidissent mantellum, ut dicebatur eis. Ubique seruari debebat in ordine quod magnus Magister cum conuentu statuebat; scandala grandia uidet propter predicta contra ordinem esse exorta. Audiuit dici magnum Magistrum et alios preceptores aliquos errores, nescit quos, contra ordinem fuisse confessos. Item, requisitus si sic deposuerat prece, precepto, timore, amore uel odio, temporali comodo habito uel habendo, respondit quod non, sed pro ueritate dicenda; cui fuit iniunctum per dictos dominos commissarios, in uirtute iuramenti prestiti per eundem, quod non reuelaret hanc suam deposicionem, quousque attestaciones fuerint publicate. Acta fuerunt hec dictis die et loco, presentibus Magistro Amisio, me Floriamonte Dondedei, et aliis notariis supra ultimo nominatis. Post hec, die Lune sequenti, que fuit XVIII dicti mensis Ianuarii, fuit adductus ad presenciam dictorum dominorum commissariorum, in domo predicta, frater Addam de Vollencourt preceptor de Anricuria Cameracensis diocesis, miles, testis supraiuratus, ut deponeret dictum suum, non defferens mantellum ordinis, quia dimiserat eum ante capcionem suam, cum audiuisset alios esse captos, et fecerat sibi radi barbam, existens in Imperio, ut liberius et secrecius ire posset quo uellet, et erat etatis XL annorum et ultra, ut dixit, et fuit inquisitum cum eo per dominum episcopum Parisiensem, et absolutus et reconciliatus per eum; lectis autem et diligenter expositis sibi omnibus et singulis articulis, respondit ad eos, protestacione supra cum iurauit facta per eum de non recedendo a prima confessione sua repetita; et primo ad primos IIIIor in hunc modum, uidelicet se recepisse unum in fratrem dicti ordinis, et uidit aliquos alios recipi, et nunquam uidit nec sciuit quod fierent uel dicerentur contenta in articulis supradictis; uerumptamen quando ipse fuit receptus per fratrem Petrum Normani, quondam militem, tunc [p. 410] preceptorem de Laudinesio, in capella sancti Blasii domus Templi Parisius, in proximo instanti Quadragessima erunt circiter XXIIIIor anni, presentibus fratre Galtero d'Esta, quondam milite, et quibusdam aliis fratribus, de quorum nominibus non recordatur; fuit adductus ad presenciam dicti receptoris, multis nobilibus de parentela sua extra remanentibus, et peciit panem et aquam et societatem ordinis, et dixit quod uolebat esse seruus, esclauus ordinis, et dictus receptor dixit quod grandem rem petebat et quod bene deliberaret, quia oporteret eum dimittere propriam uoluntatem propter alienam, et esurire quando uellet comedere, et multa aspera pati; et cum ipse respondisset quod omnia supportaret, dixit ei dictus receptor quod exiret extra et deliberaret bene, et ipse exiuit, et dictus receptor fuit locutus cum aliis fratribus, et post paululum fecit iterum uocari eundem testem, et interrogauit si persistebat in eadem intencione; et eo respondente quod sic et petente quod prius, et dicto receptore respondente id quod supra, finaliter fecit eum iurare, super quoddam missale apertum, quod seruaret castitatem, uiueret sine proprio, obediret superioribus suis, seruaret bonos usus et bonas consuetudines ordinis, que tunc erant et in posterum per Magistrum et bonos homines ordinis inponerentur; quod non reuelaret secreta capitulorum, et quod, pro posse suo, iuuaret ad acquirendum regnum Ierosolimitanum, et absque licencia superiorum suorum non exiret dictum ordinem pro duriori religione uel pro magis laxa, et quod non interesset in loco in quo aliquis exheredaretur iniuste; post que inposuit sibi mantellum, quodam presbitero, qui aderat, dicente psalmum: Ecce quam bonum et quam iocundum, etc., et quasdam preces et oracionem, et infundente aquam benedictam super eum; et tunc dictus receptor et fratres astantes osculati fuerunt ipsum testem in ore. Post que precipit idem receptor quod sederet ad pedes suos, et instruxit eum qualiter debebat se gerere in domo et in exercicio armorum, et multa consilia licita et honesta; post que surrexerunt, et dictus frater Galterus, ceteris remanentibus in dicta capella uel recedentibus, duxit ipsum testem ad capellam maiorem dicte domus, in qua nulli alii erant [p. 411] nisi ipsi duo, et cum fuissent retro magnum altare prope quoddam paruum altare, precipit dictus frater Galterus eidem testi quod diceret Ihesum Christum esse falsum prophetam, et ipse testis hoc dixit, non cum intencione, non cum corde, quod crederet Ihesum esse falsum prophetam, sed dixit ore; non tamen precipit quod aliter abnegaret, sed dixit ei, quod spueret super quamdam crucem ligneam per ipsum fratrem Galterum de dicto paruo altari assumptam et super quodam sedile collocatam, et ipse testis spuit non super sed iuxta eam; de aliquo autem osculo inhonesto, crimine sodomitico, uel aliqua alia re illicita non fuit sibi factum uerbum in recepcione sua predicta. Requisitus si credit quod communiter fratres reciperentur ubique in ordine sicut ipse fuit receptus, quantum ad illa illicita, respondit se magis credere quod non quam quod sic, quia non uidit hoc fieri nisi in recepcione sua, nec audiuit dici quod fieret aliis. Requisitus de nomine recepti per eum, respondit quod uocabatur Ernulphus de Mondeuille, quondam seruiens, quem recipit, sunt circiter quindecim anni, in capella domus Templi de Sanceyo diocesis Senonensis, presentibus fratribus Guidone de Dordano, quondam preceptore, tunc dicte domus de Sanceyo, et aliis de quibus non recordatur, in cuius recepcione seruauit modum qui fuit seruatus in sua, exceptis illis illicitis quod Ieshum diceret esse falsum prophetam, et de spuicione crucis; uidit eciam alios recipi, sicut dixit, per eundem modum, in quorum recepcione nichil agebatur illicitum quod uideret uel sciret, sed de nominibus receptorum et recipiencium et presencium dixit se non recordari, nec aliquid aliud scire de omnibus et singulis aliis articulis, nisi hoc quod credebat bene sacramentis ecclesiasticis, et credebat quod alii fratres ordinis crederent; et bene sciebat quod layci non poterant absoluere a peccatis, et quando capitulia tenebantur, presbiter absoluebat eos in fine capituliorum, et per illum qui tenebat capitulum inponebatur eis pena temporalis pro excessibus eorum in capitulio manifestatis, secundum disciplinam ordinis; iurabant non exire ordinem. Statim pro professis habebantur, clamdestine [p. 412] recipiebantur; credit quod ex hoc esset suspicio contra eos; propter honestatem, super pannos lineos cum quibus iacebant cordulis quas recipiebant unde uolebant cingebantur. Nescit qualiter fuissent puniti nolentes facere turpitudines predictas in recepcione, si fiebant, uel secreta capituliorum reuelassent; fratribus presbiteris eorum confitebantur propter potestatem quam habebant ex priuilegiis super eos, et multi confitebantur secularibus, nec uidit inhiberi quin possent confiteri secularibus. Si erant aliqui scientes aliquod malum esse in ordine, male fecerunt quia non correxerunt nec denunciauerunt Ecclesie. Elemosine et hospitalitas conuenienter seruabantur in ordine in aliquibus domibus, et in aliquibus non. Per nefas non poterant acquirere ordini, nec ex hoc degerare; de die, missa de Sancto Spiritu celebrata, clam uidit teneri eorum capitulia, nullis existentibus nisi fratribus ordinis. Quod magnus Magister cum conuentu suo ordinabat, seruabatur in toto ordine. Grandia scandala contra ordinem sunt exorta propter illa que dicuntur contra eum. Audiuit magnum Magistrum et aliquos alios preceptores contra ordinem aliquos errores, nescit quos, fuisse confessos. Item, requisitus si sic deposuerat prece, precepto, timore, amore, odio, uel temporali comodo habito uel habendo, respondit quod non, sed pro ueritate dicenda. Cui fuit inpositum per dominos commissarios, in uirtute iuramenti prestiti per eundem, quod non reuelaret hanc suam deposicionem quousque attestaciones fuerint publicate. Eisdem die et loco, fuit adductus ad presenciam eorumdem commissariorum frater Petrus de Bocli miles, Nouiomensis diocesis, socius fratris Hugonis de Peraldo uisitatoris, testis supra iuratus, ut deponeret dictum suum, non deferens mantellum ordinis, quia dimiserat ipsum ante capcionem suam, post capcionem aliorum, et fecerat sibi radi barbam suam, ne cognosceretur; et fuerat examinatus per dominum episcopum Nouiomensem, et absolutus et reconciliatus per dominum archiepiscopum Remensem, et erat etatis XXVI annorum uel circa, ut dixit; [p. 413] lectis autem et diligenter expositis sibi omnibus et singulis articulis, respondit ad eos, et primo ad primos IIIIor, ut sequitur, protestacione prius facta cum iurauerat repetita, uidelicet se nescire si contenta in ipsis articulis erant uera, quia non uiderat nisi unum alium fratrem recipi in ordine, de cuius nomine non recordatur, qui fuit receptus per dictum fratrem Hugonem de Peraldo, Parisius, in festo Natiuitatis beati Iohannis Baptiste proximo preterito fuerunt VII anni uel circa, presentibus fratribus Adam de Vollencourt et Humberto de sancto Iorio, proximo examinatis, et pluribus aliis tunc in generali capitulo existentibus; in cuius recepcione nichil uidit fieri nec audiuit dici inhonestum; ipse autem testis receptus fuerat per dictum fratrem Hugonem de Peraldo, in magna capella domus Templi Parisiensis, in presencia tocius capituli, in festo Natiuitatis sancti Iohannis Baptiste proximo preterito fuerunt XI uel XII anni, presentibus predictis fratribus Adam et Humberto militibus, in hunc modum; nam fecerunt eum uouere castitatem, obedienciam, et uiuere sine proprio, et hoc iurare, et quod seruaret statuta et consuetudines ordinis que tunc erant et fierent in posterum per magnum Magistrum et conuentum; quod non reuelaret secreta capitulorum, eciam sociis propriis qui non interfuissent in eis; quod, pro posse suo, iuuaret ad acquirendum regnum Ierosolimitanum, quod non exiret ordinem sine licencia superioris sui pro aliquo alio ordine, quod non interesset in loco in quo aliquis studio suo exheredaretur iniuste; postmodum tradidit ei mantellum, et ipse receptor et quidam presbiter ordinis, qui aderat, et tres uel quatuor de antiquioribus, qui erant iuxta receptorem, fuerunt eum osculati in ore; post que dictus receptor instruxit eum qualiter debent se gerere quoad oraciones, mensam et alia licita et honesta; nec aliquid illicitum illa die fuit dictum uel factum in dicta sua recepcione; die uero Iouis sequenti, post recepcionem suam que fuerat facta die Martis precedenti, duo fratres seruientes ordinis, quorum non habebat noticiam et de quorum nominibus non recordatur, uocauerunt ipsum testem ad quandam cameram dicte domus Templi, [p. 414] et firmatis per eos hostiis, preceperunt ei quod abnegaret Deum, et ipse dixit quomodo posset abnegare Deum qui creauerat eum et pro eo passus fuerat, et in quem credebat; et dicti seruientes dixerunt quod oportebat hoc eum facere, et tunc abnegauit ore non corde; dixerunt eciam ei quod alias oporteret eum spuere super crucem, sed tamen nec tunc nec alias spuit, nec fuit requisitus, nec de osculo inhonesto, nec de crimine sodomitico, nec de aliqua alia re ilicita fuerunt sibi locuti, et credit pocius, quod illis qui recipiebantur in ordine preciperetur quod abnegarent Deum, sicut fuit sibi preceptum, quam contrarium. De omnibus et singulis contentis in omnibus aliis et singulis articulis, respondit se nichil scire ultra quam supra deposuerit, hoc excepto quod ipse bene credebat ecclesiasticis sacramentis, et credebat quod alii fratres idem crederent, et sciebat quod laici non poterant absoluere a peccatis. Iurabant non exire ordinem; statim pro professis habebantur, clamdestine recipiebantur, ex quo suspicio contra ordinem habebatur; non credit quod carnaliter commiscerentur; cordulis quas assumebant unde uolebant cingebantur, in penitenciam, super camisias suas cum quibus iacebant; nescit qualiter fuissent puniti qui noluissent abnegare uel facere alia illicita, uel qui ea reuelassent; sine licencia non poterant nisi fratribus sacerdotibus dicti ordinis confiteri. Negligentes fuerunt, illi qui sciebant quia non correxerunt errores nec denunciauerunt Ecclesie. Elemosine et hospitalitas ex precepto superiorum conuenienter fiebant; clam capitulia tenebantur, nullis presentibus nisi fratribus ordinis; quod magnus Magister cum conuentu ordinabat seruabatur in ordine; grandia scandala propter predicta contra ordinem sunt exorta; modum recepcionis sue manifestauit aliquibus fratribus ordinis, sed nescit si omnes fratres ordinis sciebant recepciones illicite fieri. Audiuit dici magnum Magistrum et alios preceptores aliquos errores, nescit quos, contra ordinem fuisse confessos. Item, requisitus si sic deposuerat prece, precepto, timore, amore, odio, uel temporali comodo habito uel habendo, respondit quod non, [p. 415] sed pro ueritate dicenda; cui fuit iniunctum per dictos dominos commissarios, in uirtute iuramenti prestiti per eundem, quod non reuelaret hanc suam deposicionem quousque attestaciones fuerint publicate. Acta fuerunt hec, die et loco predictis, presentibus magistro Amisio, me Floriamonte Dondedei, et aliis notariis supra proximo nominatis. Post hec, die Martis sequenti, que fuit XVIIII dicti mensis Ianuarii, fuit adductus ad presenciam eorumdem dominorum commissariorum, in domo predicta, frater Guido Delphini miles, diocesis Claramontensis, testis supra iuratus, ut deponeret dictum suum, non deferens mantellum ordinis, quia dimiserat ipsum, suadentibus, ut dixit, prelatis congregatis in concilio Senonensi, et radi fecerat sibi barbam post dictum concilium, pro eo quod dimiserat ipsum mantellum, cum quo fuerat inquisitum per dominum episcopum Parisiensem, et absolutus et reconciliatus per eum, et est etatis quadraginta [et] unius anni uel circa; per quem fuit repetita protestacio per ipsum et alios qui cum eo supra iurauerunt facta in iuramento eorumdem. Et insuper fuit protestatus quod per ea que diceret uel faceret non fieret preiudicium sibi; lectis autem et diligenter sibi expositis omnibus et singulis articulis, respondit ad eos, et primo ad primos IIIIor, ut sequitur, uidelicet se nescire si uera erant contenta in dictis articulis uel non. Ipse tamen interfuerat aliquorum fratrum ordinis recepcionibus, et IIIIor recepit, et non uidit nec audiuit quod in eis uel in aliis recepcionibus fratrum ordinis, preterquam in sua, fieret aliquid de contentis in quatuor articulis supradictis; in sua autem recepcione fuit seruatus iste modus: nam ipse testis, qui tunc erat circiter undecim annorum circa festum beati Iacobi, ut audiuit dici, fuit adductus ad domum Templi de Ranseria Claramontensis diocesis, sunt circiter XXX anni, et missa finita, fuit ductus extra capellam in quadam camera, in qua uenerunt ad eum duo fratres ordinis milites, quorum non habet noticiam, et pecierunt ab eo quod petebat, ut [p. 416] sibi uidetur; et cum ipse nesciret respondere propter teneritudinem etatis, dicti milites dixerunt: Vos uultis esse frater Templi? Quo respondente quod sic, pecierunt ab eo quare hoc uolebat, cum esset nobilis et diues et haberet terram sufficientem, et forte credebat quod in ordine Templi esset sibi melius et quod posset bene equitare quando uellet et habere illa que sibi placerent; sed non esset sic: nam si intraret, oporteret eum multa aspera et dura sustinere, et esse ultra mare quando uellet esse citra, uigilare quando uellet dormire, esurire quando uellet comedere et similia; quo respondente quod omnia bene sustineret et quod uolebat esse frater, ex quo pater et mater eius uolebant, intrauerunt dicti duo fratres capellam et locuti fuerunt super premissis, ut arbitratur, fratri Franconi de Bort, quondam milite, tunc preceptori Aluernie, ut sibi uidetur, qui debebat recipere eum. Postmodum redierunt ad eundem testem qui solus erat in dicta camera, et introduxerunt eum coram dicto fratre Francono, et fuerunt eciam introducti duo presbiteri qui fuerunt recepti cum eo, quorum non habet noticiam, coram quo pecierunt illa que suprascripta sunt, et ipse dixit eis talia uerba qualia dixerant dicti duo fratres eidem testi, et ut deliberarent super predictis fecit eos exire dictam cameram, et iterum redierunt petentes id quod suprascriptum est; finaliter dictus preceptor fecit eos iurare super quemdam librum, quem tenebat apertum in gremio suo, obedienciam, et uouere castitatem, uiuere sine proprio, seruare bonos usus et bonas consuetudines ordinis que tunc erant et que in posterum inponerentur per Magistrum secundum statuta ordinis; seruare secreta capituliorum et ea non reuellare, eciam fratribus qui non interfuissent in eis; non exire dictum ordinem pro meliori uel peiori absque licencia superioris sui qui posset eam dare; iuuare pro posse suo ad acquirendum regnum Iherosolimitanum et ad deffendendum quod de eo erat acquisitum; non interesse loco in quo aliquis ex studio suo exheredaretur uel dampnaretur iniuste, et quod non percuterent Christianum taliter quod ex eorum percussione posset mutillari uel interfici. Post que dictus receptor inposuit eis mantellos, et [p. 417] ipse receptor et fratres astantes, de quorum nominibus non recordatur, fuerunt eos osculati in ore, et quidam frater presbiter ordinis, qui aderat, dicebat quasdam oraciones, nescit quas, et habebat aquam benedictam; postmodum dictus receptor instruxit eum quot _Pater noster_ debebat dicere pro horis suis, et qualiter debebat se regere in ecclesia, et in domo, et extra, et multa alia bona et honesta dixit ei et aliis duobus. Post que quidam de militibus ordinis astantibus, cuius non habet noticiam, traxit ipsum testem retro altare, predicto receptore et aliis qui aderant remanentibus in loco in quo erant, et dictus miles precepit ei quod abnegaret Deum; quo respondente se nullo modo facturum, precepit ei quod abnegaret la propheta [sic], et ipse respondit quod nesciebat quid hoc erat, sed si erat diabolus abnegabat eum et omnia opera eius; postmodum precepit ei quod spueret super quandam crucem, nescit si ligneam uel metallinam, que erat iuxta dictum altare, et ipse respondit quod nullo modo hoc faceret, et cum alter diceret quod immo oportebat eum spuere, respondit ipse testis quod, nisi dimitteret eum, ipse clamaret in tantum quod pater suus et dominus de Mercorio, qui dicta die ante missam eum fecerat militem, et multi alii nobiles, qui erant extra dictam capellam, audirent et intrarent; et tunc dictus miles dixit ei quod saltim spueret super terram iuxta dictam crucem, et ipse spuit; postmodum dixit ei dictus miles quod si haberet calorem naturalem, poterat commisceri carnaliter cum fratribus ordinis, quod tamen non fecit, nec fuit requisitus, nec audiuit dici quod in ordine fieret ab aliquibus fratribus ordinis. De osculo inhonesto uel de aliqua alia re illicita non fuit dictus miles uel aliquis alius, in dicta recepcione sua, locutus eidem, nec uidit, nec sciuit si dicti duo presbiteri abnegauerunt uel fecerunt aliqua illicita. Requisitus si credit quod in recepcionibus aliorum de ordine seruaretur communiter ille modus qui fuerat seruatus in sua quoad illa illicita, respondit quod magis credit quod non quam quod sic, quia interfuit pluribus capitulis, et nesciuit nec audiuit dici quod predicta illicita iniungerentur fieri nec fierent, nec uidit fieri in [p. 418] recepcionibus quibus adfuit. Requisitus quos receperit ipse in ordine, respondit quod primo recepit fratres Petrum dictum Louier et Petrum lo Bergier seruientes, diocesis Bituricensis, in domo Templi de Iussiaco le Chandier eiusdem diocesis, cuius domus ipse testis tunc erat preceptor, sunt circiter XIII anni, presentibus fratribus Iohanne de Manaco uel de Aqua Sparsa presbitero, Raynaldo de Bordis subpreceptore dicte domus, Stephano de la Losa Bergerio, Stephano Vessardi, Iohanne lo Bergier, qui uiuebant tempore quo dictus testis captus fuit, et aliis deffunctis; recepit eciam fratrem Stephanum Brolii diocesis Claramontensis, in capella domus Templi de Chamat eiusdem diocesis, die Iouis ante carnispriuium instans erunt octo anni uel circa, de mandato preceptoris Francie, presentibus fratribus Golferio presbitero, Petro Brolii preceptore dicte domus, et Bonaforso, de quorum uita uel morte non habet certitudinem; recepit eciam fratrem Guillelmum Arnaldi seruientem diocesis Claramontensis, in domo Templi de Sellis Claramontensis diocesis, in ecclesia, in instante Quadragesima erunt VII uel VIII anni, presentibus fratribus Guillelmo, tunc curato dicte domus, Guillelmo Abri, Guillelmo de l'Espinatz seruientibus, et audiuit dici quod dictus frater Guillelmus Aynardi obierat, de aliorum uita uel morte certitudinem non habens. Requisitus quos uiderat recipi, dixit quod ultra mare in Acon, in loco in quo tenebatur capitulum eorum, uidit quadam die Dominica, sunt ut extimat uigenti sex anni uel circa, recipi in fratrem ordinis fratrem Roncelinum militem, de prouincia Prouincie, per fratrem Guillelmum de Bello Ioco, tunc magnum Magistrum ordinis, presentibus fratribus Theobaldo Gandi preceptore terre ultramarine et magistro Templi qui nunc est, Petro de Seueri draperio, Petro de Montade preceptore Aconensi, Florencio de Villa socio tunc dicti magistri, et pluribus aliis quos nominauit; in quibus quidem recepcionibus non fuit factum aliquid de contentis in dictis IIIIor articulis, nec aliquid aliud illicitum quod ipse sciuerit uel audiuerit dici. Item, requisitus super V articulo et omnibus aliis sequentibus, [p. 419] respondit se nichil scire plus quam supra deposuit, hoc excepto quod ipse bene credebat sacramentum, et credit quod alii fratres ordinis crederent, et quod sacerdotes eorum non omitterent uerba canonis. Quando capitulia tenebantur et fratres confitebantur excessus perpetratos per eos, et petebant ueniam ab illo qui tenebat capitulum, exibant extra qui petebant ueniam, et ille qui tenebat capitulum deliberabat cum fratribus qualis pena imponeretur eis; postmodum illi qui confitebantur excessus suos uel conuincebantur reintrabant capitulum, et ille qui tenebat capitulum dicebat eis qualiter penam debebant sustinere, secundum statuta ordinis et secundum arbitrium fratrum qui aderant in capitulio, et aliquando inmediate recipiebant disciplinam et portabant penam eis inpositam, et aliquando differebatur usque ad aliam diem, et dicebatur eis quod irent ad presbiterum ordinis eorum, et absolueret eos. Dixit eciam quod, terminatis capitulis, frater presbiter qui aderat absoluebat eos et dicebat in uulgari: Confiteor Deo, etc., et faciebat absolucionem, sicut post generalem confessionem fit in Ecclesia; nec credebat quod laycus posset absoluere a peccatis, nec ipse reputaret se ex tali absolucione generali presbiteri absolutum a peccatis mortalibus non confessatis; frequenter fuit inproperatum sibi quod se osculabantur in ano, et quia plures confessi sunt dictum osculum, nescit quod credat de eo; iurabant non exire ordinem. Statim pro professis habebantur; si exiuissent, excommunicati reputabantur, et essent grauiter puniti, si capti fuissent; clamdestine recipiebantur, quod displicebat eidem testi et fratri Hugoni de Peraldo et aliquibus aliis fratribus ordinis, et credit quod hoc suspicio contra ordinem haberetur; cordulis cingebant se super camisias cum quibus iacebant in signum castitatis et humilitatis, et cordule cum quibus ipse testis cingebatur tetigerant quoddam pilare existens in Nazare, in loco in quo fuit facta Anunciacio per angelum beate Marie, et aliquas reliquias quas habebant in ordine ultramare, scilicet beatorum Policarpii et Eufemie. Non uidit aliquos interfici uel incarcerari quia noluissent facere illa que in recepcionibus precipiebantur eis. Ex sacramento tenebantur non reuelare modum [p. 420] recepcionis eorum eciam fratribus qui non afuerant et secreta capituliorum; secundum statuta ordinis non debebant, nisi presbiteris ordinis, absque licencia, et aliis presbiteris confiteri. Si fratres sciebant errores in ordine, et maxime superiores, male fecerunt quia non correxerunt nec denunciauerunt Ecclesie. In capituliis eorum uidit omnes curialitates concedi, et omnes incurialitates reprobari, et precipiebatur eis quod facerent bene seruiri in ecclesiis eorum, et bene elemosinas fieri, et hospitalitatem seruari. In aliquibus tamen locis fuerunt retractate elemosine, nec fiebant ter in septimana, ut debebant, sed ultra mare dabant, amore Dei, decimam partem uictualium eorum et omnia cibaria que leuabantur de mensis eorum; per nefas non debebant acquirere, nec ex hoc degerare, nec recipere mercimonia aliena in custodia sua, ut temporales domini suis pedagiis fraudarentur. Missa de Sancto Spiritu antequam tenerentur generalia capitulia celebrabatur, postmodum intrabant capitulum, et predicabatur eis per aliquem religiossum, quo recedente, firmabantur porte capituli, et custodiebantur intus ab aliquo ex fratribus ne aliquis intraret, et prouidebatur ne aliquis qui esset extra capitulum posset audire eosdem; quod magnus Magister cum conuentu suo ordinabat, seruabatur in ordine; nescit propter feditates ordinis aliquem ordinem exiuisse, adiciens quod maxima pena imponebatur illis qui exiuerant, et postmodum reuertebantur; grandia scandala uidet contra ordinem esse exorta propter illa que ordini imponuntur: credit Magistrum et alios confessos fuisse illa que in litteris apostolicis super hoc continentur. Requisitus si sic deposuerat prece, precepto, timore, amore, odio, uel temporali comodo habito uel habendo, respondit quod non, sed pro ueritate dicenda; cui fuit iniunctum per dictos dominos commissarios, in uirtute iuramenti prestiti per eundem, quod non reuelaret hanc suam deposicionem quousque attestaciones fuerint publicate. Eisdem die et loco fuerunt adducti ad presenciam eorumdem [p. 421] dominorum commissariorum fratres Raynardus de Tremplaio presbiter Parisiensis, Albertus de Canellis miles, diocesis Aquensis prouincie Mediolanensis, Philippus Agate Rothomagensis, Iohannes de sancto Lupo Parisiensis, Bartholomeus de Trecis, Otho de Ayrone Lingonensis, Robertus de Cormelhes Parisiensis diocesium, seruientes, ut essent testes in negocio isto, secundum formam iuramenti aliorum testium superius registratam, expositam et uulgarizatam eisdem. Acta fuerunt hec die et loco predictis, presentibus magistro Amisio, me Floriamonte Dondedei, et aliis notariis supra ultimo nominatis. Post hec, die Mercurii sequenti, que fuit XX dicti mensis Ianuarii, fuit adductus ad presenciam dictorum dominorum commissariorum, in domo predicta, frater Raynaudus de Tremplaio Parisiensis diocesis, curatus ecclesie Templi Parisiensis, testis supra iuratus, ut deponeret dictum suum; qui fuit ante omnia protestatus quod non intendebat recedere a confessione et deposicione per ipsum factis coram domino episcopo Parisiensi, per quem fuerat absolutus et reconciliatus, et est etatis LX annorum uel circa, et non defferebat mantellum ordinis, quia dimiserat eum in concilio Senonensi cum pluribus aliis, sicut dixit. Lectis autem et diligenter expositis sibi omnibus et singulis articulis, respondit ad eos, et primo ad quatuor primos, ut sequitur, uidelicet quod quanquam corpus suum haberet sustinere ex hoc penam corporalem, non discederet a ueritate, et multum deliberauit intra se priusquam responderet; cum autem dicti domini commissarii offerebant se daturos ei dilacionem, si uolebat, ad plene deliberandum, et copiam articulorum ut eos legeret, dixit quod non curabat habere dilacionem nec copiam supradictas, et respondit ad dictos quatuor articulos quod non erat consuetum in ordine fieri, nec ipse uiderat fieri que in dictis articulis continentur. Requisitus si ipse interfuerat recepcionibus aliorum et quorum, [p. 422] respondit quod sic multorum, quorum nomina ignorat, qui recipiebantur in domo Templi Parisius, et postmodum incontinenti recedebant, et uidit ibidem recipi fratrem Stephanum de Turno presbiterum, Parisiensis diocesis, uiuum, per fratrem Hugonem de Peraldo, ut sibi uidetur, sunt circiter VII anni, de presentibus non recordatur; et fratrem Iohannem de Folhayo iuris peritum, sunt VII anni uel circa, per fratrem Iohannem de Turno thesaurarium Templi Parisiensis, uiuum, presentibus fratribus Petro preceptore domus Templi Parisiensis, et aliis de quibus non recolit, in quibus quidem recepcionibus non uidit aliquid illicitum uel inhonestum fieri; post recepciones autem predictas ducebantur recepti ad cameras per fratres ordinis, in quibus quidem cameris tradebantur eis uestes ordinis, et dimittebant uestes seculares, et nescit si in dictis cameris tunc abnegarent uel spuerent supra crucem, uel facerent oscula inhonesta, uel carnaliter commiscerentur, uel aliquid aliud illicitum facerent, nec scit nec credit quod ibi male agerent uel non, ut respondit requisitus. Interrogatus ubi, per quem, qualiter et quando receptus fuerat, respondit se in magna capella Parisiensis domus Templi fuisse receptum, in uigilia Pasche, erunt uiginti anni et ultra, ut sibi uidetur, per fratrem Iohannem de Turno, quondam thesaurarium tunc Templi Parisiensis, presentibus fratribus P. de Torta Villa leuatore redituum et censuum dicte domus Templi, Nicolao Flamengi tunc preceptore de Latigniaco Sico, et aliis de quorum nominibus non recordatur, per hunc modum. Nam primo uouit et iurauit castitatem, obedienciam, uiuere sine proprio, non reuelare secreta capituliorum, non dimittere dictum ordinem pro meliori uel peiori; postmodum tradidit ei mantellum, et ipse receptor et frater Odo de sancto Quintino, tunc curatus dicte domus Templi, qui aderat, fuerunt eum osculati in ore, et dictus presbyter dicebat psalmum Ecclesie: Quam bonum, et Pater noster, et uersiculos: Mitte ei auxilium de sancto, nichil proficiat inimicus in eo: Esto ei turris fortitudinis, et oracionem: Pretende famulo tuo, Domine, dexteram celestis [p. 423] auxilii, etc.; et aspersit aquam benedictam super ipsum testem; et eosdem psalmum, uersiculos et oracionem dicebat ipse testis quando aderat recepcionibus fratrum ordinis, et aquam benedictam aspergebat super eos. Post predicta dictus receptor dixit ei quod debebat iacere cum caligis et pannis lineis, et quod debebat cingi super dictos pannos una cordula propter honestatem, quam cordulam poterant accipere unde uolebant; post que precepit ei immediate quod abnegaret Deum et spueret super crucem mantelli, et ipse abnegauit Deum ore non corde, et spuit ad terram, non super crucem mantelli; sed nichil precepit de osculo inhonesto nec de crimine sodomitico, nec quod obmitteret uerba canonis, nec unquam obmisit, nec scit quod alii presbyteri obmitterent, et audiuit frequenter in domo Templi presbyteros ordinis celebrantes dicentes uerba canonis, et alii audiuerunt de ipso, et credit quod sacerdotes et alii crederent ecclesiasticis sacramentis. Item, de contentis in quinto et omnibus sequentibus articulis respondit se nichil scire ultra quod supra deposuit, hoc excepto quod, in die Veneris sancta, deuote et reuerenter in conspectu totius populi adorabant crucem in capitulo; ille qui tenebat capitulum imponebat penas temporales, secundum statuta ordinis, pro culpis manifestatis in capitulo, et cum capitulum debebat separari, fiebant multe preces sicut fiunt in Ecclesia, et postmodum ille qui tenebat capitulum, qui erat laicus, dicebat ista uerba: De hiis que obmisistis dicere, propter uerecundiam carnis uel propter timorem penarum et iusticie ordinis, nos facimus uobis illam indulgenciam quam possumus, et frater noster presbyter, qui est hic, faciet absolucionem; et tunc frater presbyter dicebat Confiteor in uulgari et Misereatur nostri, sicut fit in Ecclesia, et dictus testis habebat pro magna derisione in corde suo, ut dixit, quia laici tenentes capitulia dicebant ista uerba, quod facerent indulgenciam qualiter poterant. Requisitus si fratres dicti ordinis credebant, propter dictam indulgenciam quam faciebant layci, esse absoluti a peccatis suis, respondit quod non, quia sibi postmodum confitebantur; iurabant [p. 424] non exire ordinem, et statim pro professis habebantur, quod erat contra ius, ut sibi uidetur, et contra quoddam priuilegium eorum, quod incipit: Omne datum optimum; et cum dictus frater Iohannes de Felheyo et ipse testis loquerentur aliquibus fratribus, ante capcionem eorum, quod malum erat quia statim pro professis habebantur, et contra dictum priuilegium, habuerunt ualde pro malo et fere irruerunt in eos, et specialiter frater Iohannes Ducis Parisiensis diocesis. Clandestine recipiebantur, ex quo suspicio contra ordinem habebatur; per sacramentum tenebantur non reuelare secreta capitulorum, et si reuelassent, fuissent puniti, sed nescit qualiter; iniungebatur eis quod non confiterentur nisi fratribus sacerdotibus ordinis, sed aliqui non seruabant. Negligentes fuerunt si sciebant errores et non correxerunt. Parisius, et in aliis domibus in quibus fuit ipse testis, elemosine et hospitalitas conuenienter seruabantur, sed semel propter carestiam fuit restricta elemosina apud Scesiacum Meldensis diocesis, fere per medium annum. Capitulia, firmatis ianuis, missa, tercia, et meridie dictis, et sermone per aliquem religiosum facto, de die tenebantur; ordinata per Magistrum et conuentum ordo seruabat; grandia scandala contra ordinem sunt exorta propter errores qui in eo esse dicuntur, de quibus erroribus si erant ipse testis et alii inferiores ordinis [certiores facti?], non fuissent ausi reprehendere superiores suos. Requisitus si sic deposuerat prece, precepto, timore, amore, odio, uel temporali comodo habito uel habendo, respondit quod non, sed pro ueritate dicenda; cui fuit iniunctum per dictos dominos commissarios, in uirtute iuramenti prestiti per eundem, quod non reuelaret hanc suam deposicionem quousque attestaciones fuerint publicate. Eisdem die et loco fuit adductus ad presenciam eorumdem dominorum commissariorum frater Albertus de Canellis miles, Aquensis diocesis, prouincie Mediolanensis, preceptor bailiuie insule Sicilie, qui [p. 425] fuerat magister ostiarius domini Benedicti pape XI, testis supra iuratus, ut deponeret dictum suum, non deferens mantellum ordinis, quia uoluntarie dimisit eum coram domino Parisiensi episcopo, cum hac intencione ut sicut dictum mantellum habuerat et tenebat ab Ecclesia, sic dimitteret Ecclesie; et fecerat uoluntarie radi sibi barbam, et est etatis triginta duorum annorum uel circa; qui fuit protestatus quod per aliqua que diceret uel faceret, non intelligebat contrariari nec derogare confessioni et deposicioni per eum factis apud Someyre diocesis Nemausensis, coram dominis Aniciensi, Magalonensi et Niuernensi episcopis, per quos fuerat absolutus et reconciliatus, et habebant potestatem, ut uidetur dicto testi, domini episcopi Nemausensis. Lectis autem et diligenter sibi expositis omnibus et singulis articulis, respondit ad eos, et primo ad primos IIIIor, ut sequitur, uidelicet se nescire si seruarentur in ordine contenta in dictis articulis, quia non interfuerat recepcioni alicuius alterius fratris dicti ordinis; credit tamen quod taliter reciperentur unus sicut et alius, ipse autem receptus fuerat in una camera domus Templi ciuitatis Astensis, per fratrem Guillelmum de Canellis militem, quondam preceptorem, tunc Lombardie, in festo apostolorum Petri et Pauli, proximo preterito fuerunt circiter nouem anni, presentibus fratribus Garino milite Prouinciali, cuius cognomen ignorat, et Georgio preceptore dicte domus Astensis, et superuenit, ut sibi uidetur, cum iam esset receptus, frater Yuanus de Canellis miles, in hunc modum: nam dicti duo fratres Garinus et Georgius uenerunt ad eum in quadam alia camera ad quam eum duxerant, et pecierunt ab eo si uolebat esse seruus esclauus ordinis perpetuo, et respondit quod sic, et ipsi dixerunt quod bene deliberaret, quia forsitan cogitabat in ordine habere plus delectacionis quam haberet, et si esset frater, oporteret eum multa dura et aspera sustinere, et esse subditum aliene uoluntati, nec haberet equos ut equitaret forsitan, nec esset indutus ut sperabat, et similia. Quo respondente quod omnia bene impleret, dicti duo fratres intrauerunt cameram in qua primo fuerat introductus dictus testis, ad quam uenerat dictus receptor, et [p. 426] postmodum redierunt ad eum, et instruxerunt ipsum quod peteret a dicto receptore ut reciperet eum, quia uolebat esse seruus esclauus ordinis, et duxerunt eum [ad] ipsum receptorem a quo peciit predicta, et cum respondisset quod bene deliberaret, et eadem uerba dixisset in effectu que dicti duo fratres ei dixerant, finaliter fecit eum iurare super quemdam librum apertum quod esset obediens dicto receptori et omnibus preceptoribus qui proponerentur eidem, et quod uiueret sine proprio in castitate et obediencia, quod secreta capituliorum non reuelaret eciam illis fratribus qui non interfuissent in eis. Postmodum imposuit sibi mantellum, et ipse et astantes osculati fuerunt eum in ore, et dicti fratres dicebant psalmum: Ecce quam bonum. Postmodum preceptor instruxit eum qualiter debebat uiuere, post que dictus receptor recessit, et dictus frater Yuanus, qui erat de parentella ipsius testis, recessit cum eo, et precepit eidem testi quod faceret illud, quod dicti fratres Garinus et Georgius dicerent ei. Post que dictus frater Garinus dixit eidem testi ostendendo crucem mantelli quod ille qui fuerat crucifixus in cruce erat falsus propheta, et quod non crederet in eum, nec haberet spem nec fidem in eum, et quod in despectum eius spueret super crucem mantelli ipsius testis, et cum ipse testis responderet quod nullo modo hoc faceret, et incepisset flere, dictus frater Garinus posuit unam manum ad cultellum armorum quem portabat, et aliam manum posuit super spatulis dicti testis, et fuit comminatus quod iugularet et proiiceret eum in latrinam que erat iuxta dictam cameram, nisi faceret quod sibi iniungebat, et tunc dictus testis, timore mortis, ut dixit, dixit: Consencio hiis que uultis, et ista dixit ore ut satisfaceret ei et non corde, et spuit non super crucem mantelli, sed ad terram iuxta. Postmodum dixit ei quod oportebat quod oscularetur eum retro in spina dorsi et in umbilico, dicens quod hoc non fiebat pro malo, sed ita seruabatur in ordine. Et cum ipse testis fleret et diceret quod hoc non faceret, dictus frater Georgius dixit prefato fratri Garino: Dimitatis eum, quia bene faciet quod ego uoluero, et tunc traxit ipsum testem ad angulum camere predicte, et leuauit idem frater Georgius [p. 427] aliquantullum mantellum et tunicam, et dixit eidem testi quod fingeret se osculari, et diceret se osculatum fuisse eum. Aliud illicitum, quoad crimen sodomiticum uel alia non fuit actum uel dictum in recepcione sua predicta, ut dixit. Item, de contentis in Vº articulo et omnibus sequentibus respondit se nichil scire ultra que supra deposuerit, hoc excepto quod ipse bene credebat ecclesiasticis sacramentis, et credit quod alii fratres ordinis crederent, et bene scit quod layci non poterant absoluere a peccatis, sed Magister et tenentes capitulia quandoque remitebant penas in ordine statutas pro excessibus eorum. Iurabant ordinem non exire pro meliori uel peiori; statim pro professis habebantur, clamdestine recipiebantur. Cordulis cingebantur super pannos lineos, in signum castitatis. Reuelantes secreta fuissent puniti, nescit qualiter; non audiuit inhiberi quod non confiterentur nisi fratribus ordinis, et ipse testis predictos errores confessus fuerat Rome, in ecclesia sancti Iohannis de Latrano, cuidam fratri ordinis sancti Augustini, cuius nomen ignorat, generali penitenciario domini Pape, et absoluit eum, et dixit ei quod predicta reuelaret dicto domino Benedicto pape, et ipse respondit quod non auderet, nec ei reuelauit, et iniunxit ei penitenciam quod diceret VII psalmos, Pater noster et multa alia talia. Elemosine et hospitalitas in aliquibus locis fiebant largius, et in aliquibus strictius, sed non audiuit precipi quod restringerentur; si acquisiuissent per nefas, fuissent puniti; clam tenebantur capitulia eorumdem; ordo seruabat quod magnus Magister cum conuentu statuebat. Requisitus si sic deposuerat prece, precepto, timore, amore, odio, uel comodo temporali habito uel habendo, respondit quod non, sed quia adductus fuerat ut ferret testimonium ueritati; cui fuit iniunctum per dictos dominos commissarios, quod non reuelaret hanc suam deposicionem, quousque attestaciones fuerint publicate. Acta fuerunt hec dictis die et loco predictis, presentibus magistro Amisio, me Floriamonte Dondedei, et aliis notariis supra ultimo [p. 428] nominatis. Post hec, die Iouis sequenti, que fuit XXI dies dicti mensis Ianuarii, fuit adductus ad presenciam eorumdem dominorum commissariorum, in domo predicta, frater Philippus Agate seruiens, Rothomagensis diocesis, preceptor domus sancte Ganburge eiusdem diocesis, testis supraiuratus, ut deponeret dictum suum, sexagenarius, non deferens mantellum ordinis, quia in concilio Senonensi fuit, nescit per quem, amotus ei a collo, et proiectus de pulpito in quo tenebatur concilium ad terram cum mantellis aliquorum aliorum, post que fecit sibi radi barbam, et fuit examinatus, alias absolutus et reconciliatus per dominum episcopum Parisiensem. Qui fuit protestatus quod non intendebat recedere a deposicione per ipsum facta coram dicto domino Parisiensi episcopo. Lectis autem et diligenter expositis sibi omnibus et singulis articulis, respondit ad eos, et primo ad primos IIIIor, ut sequitur, uidelicet se credere quod in recepcionibus fratrum ordinis faciebant eos abnegare Deum, quia ita audiuit dici, et ipse abnegauit in recepcione sua, et recepit duos, et mandauit quod aliqui ex astantibus facerent eos abnegare Deum. Requisitus ubi, quando et qualiter et a quo receptus fuerat, respondit se fuisse receptum in capella domus Templi de Burgere, in Vugassino Normanno Rothomagensis diocesis, sunt circa XXX anni, [per] Alueretum seruientem quondam, tunc preceptorem Normanie, presentibus fratribus Andrea de Rosayo preceptore de Ara Vallis Dionisii, Guidone de Brotone et Guillelmo de sancto Taurino seruientibus, deffunctis, in hunc modum: nam requisiuit panem et aquam, societatem et uestitum ordinis, amore Dei, et dictus receptor respondit quod grandem rem petebat et quod bene deliberaret, quia oporteret eum multa dura sustinere, esurire quando uellet comedere, uigilare quando uellet dormire et econtra, et consimilia. Post que fecit eum uouere et iurare super quoddam missale apertum castitatem, obedienciam, et uiuere sine proprio, et pro posse suo iuuaret ad acquirendum regnum Ierosolomitanum. Postmodum [p. 429] tradidit sibi mantellum, et ipse et astantes fratres fuerunt eum osculati in ore. Exinde instruxit eum qualiter deberet se gerere in ordine, et precepit ei quod non, reuelaret secreta capituliorum. Post que duxit eum ad quamdam cameram, in qua induit sibi uestes ordinis, et precepit ei presente dicto fratre Guillelmo quod abnegaret Deum, et ipse respondit: Quomodo hoc facerem? et predictus preceptor subiunxit: Oportet te hoc facere, et tunc ipse testis dixit, Abnegatus sit. De spuicione supra crucem, osculis inhonestis, de crimine sodomitico uel aliquo alio illicito uel inhonesto, non fuit sibi factum uerbum in dicta sua recepcione, nec audiuit dici quod fieret in recepcionibus aliorum, et illis quos ipse recepit, fecit eundem modum seruari qui fuerat seruatus in recepcione sua. Recepit autem fratrem Guillelmum Bocelli seruientem, uiuum, ut credit, sunt circiter XV uel XVI anni, in capella domus Templi de Raneuilla Ebroicensis diocesis, presentibus fratribus Guillelmo presbitero, cuius cognomen ignorat, Ricardo de Santanuille seruiente, mortuis, et in eodem loco recepit, sunt circiter XV anni, fratrem Iacobum de Prerueriaco seruientem, Ebroicensis diocesis, uiuum adhuc, ut credit, presentibus dictis fratribus Guillelmo et Ricardo de Saquenuille, et aliis pluribus deffunctis. Vidit eciam plures recipi Parisius in capitulis generalibus, de quorum nominibus non recordatur, per fratrem Hugonem de Peraldo, et in publico seruabatur ille modus quem deposuit fuisse seruatum in recepcione sua, quoad licita et honesta. Postmodum ducebantur ad unam capellam uel alium locum, et credit quod ibi faciebant abnegare Deum. Item, super Vº et omnibus aliis sequentibus articulis, dixit se nichil scire plus quam supra deposuerit, hoc excepto quod bene credebat ecclesiasticis sacramentis, et credit quod alii fratres bene crederent, et quod eorum sacerdotes secundum formam Ecclesie celebrarent. Sciebat quod layci non poterant absoluere a peccatis, sed quando capitulia tenebantur, laicus qui tenebat capitulum, dicebat quod de hiis [p. 430] que obmittebant dicere propter uerecundiam carnis, quam intelligebat ex hoc quia expoliati disciplinabantur in publico, uel propter metum penarum et discipline ordinis, faciebat eis illam indulgenciam quam poterat, sed ipse testis non credebat propter hoc esse absolutus a peccatis, nec credit quod alii fratres crederent. Iurabant non dimittere ordinem pro meliori uel pro peiori, statim pro professis habebantur, clamdestine fiebant recepciones et capitulia nullis presentibus nisi fratribus ordinis. Cordulis unde uolebant assumptis stricte cingebantur in penitencia super pannos lineos, cum quibus iacebant, nec audiuit quod capita ydolorum cum eis tangerentur; qui reuelassent secreta et modum recepcionis, fuissent incarcerati et aliter puniti; sine licencia non poterant nisi fratribus sacerdotibus ordinis confiteri. Ipse autem testis confessus fuit de dicta abnegacione et de omnibus aliis peccatis suis, ut dixit, infra annum a recepcione sua, in capella sancti Stephani dicte Domus de Reneuille, fratri Michaelli de Falesia, quondam capellano dicti loci de ordine eorum, qui absoluit eum, iniunctis sibi in penitencia XIII _Pater noster_, omnibus diebus uite sue, preter alia que debebat dicere, et inter alia dixit sibi dictus capellanus. Si tu negasti, ego non possum aliud. Si fratres ordinis sciebant errores predictos, fuerunt negligentes, quia non correxerunt nec denunciauerunt Ecclesie, et credit quod aliqui ex superioribus dicti ordinis preciperent dictam abnegacionem fieri. Elemosine et hospitalitas bene seruabantur in ordine, et tempore magne carastie ipse testis una die in dicto loco de Belleuille fecit dari elemosinam undecim milibus quadringentis et XXIIII personis, et bladum, quod ipse dedit amore Dei, in dicto anno carastie, ualebat bene IIIIor milia libras Parisienses, ut dixit, et aliquando subtrahebatur uinum fratribus ut ministraretur aduenientibus. Licite debebant acquirere ordini, sed non per nefas; credit quod in ordine seruaretur quod magnus Magister cum conuentu ordinabat. Grandia scandala contra ordinem sunt exorta propter illa que imponuntur eidem; credit quod modus recepcionis confessatus per eum esset notus multis fratribus ordinis, et audiuit dici magnum [p. 431] Magistrum et alios fratres aliquos errores, nescit quos, confessos fuisse contra ordinem. Requisitus si sic deposuerat prece, precepto, timore, amore, odio, uel comodo temporali habito uel habendo, respondit quod non, sed pro ueritate dicenda. Cui fuit iniunctum per dictos dominos commissarios, in uirtute iuramenti prestiti per eundem, quod non reuelaret hanc suam deposicionem, quousque attestaciones fuerint publicate. Eisdem die et loco fuit adductus ad presenciam eorumdem dominorum commissariorum frater Iohannes de sancto Lupo seruiens, Parisiensis diocesis, testis supraiuratus, ut deponeret dictum suum, quinquagenarius et ultra, non defferens mantellum ordinis, quia in concilio Senonensi cum pluribus aliis dimisit ipsum; postmodum fecit sibi radi barbam, et fuit examinatus et absolutus per dominum episcopum Parisiensem, et fuit protestatus quod non intendebat recedere a deposicione per ipsum alias facta coram domino Parisiensi episcopo. Lectis autem et diligenter expositis sibi omnibus et singulis articulis, respondit ad eos, et primo ad primos IIII, se nescire si in ordine seruabantur contenta in dictis IIII articulis, quia non interfuerat recepcionibus aliorum, nisi recepcioni fratris Iohannis de Buffoymont, quondam Parisiensis diocesis, qui fuit receptus, cum ipso teste, in capella domus Templi de Latigniaco Sicco Meldensis diocesis, in carnipriuio instanti erunt XX anni uel circa, per fratrem Nicolaum Flamengi locumtenentem thesaurarii Parisiensis, presentibus fratribus Reginaldo capellano ordinis in dicta domo, Deodato Radulfo de Ardiuilier, et Nicolao de Puteolis seruientibus, deffunctis, qui recepti fuerunt in hunc modum: nam pecierunt panem et aquam ordinis, et receptor concessit eis auctoritate Dei et superiorum suorum, qui dederant ei potestatem recipiendi eosdem; postmodum fecit eos uouere et iurare super quendam librum apertum castitatem, obedienciam, et uiuere sine proprio, et seruare bonos usus et bonas consuetudines ordinis. Postmodum imposuit eis mantellos, et ipse et fratres astantes fuerunt eos osculati in ore; exinde [p. 432] dictis quibusdam benediccionibus per dictum capellanum astantem, et aqua benedicta aspersa super eos, dictus receptor instruxit eos qualiter deberent dicere Pater noster, regere se in ordine; postmodum dicti fratres Deodatus et Radulphus de Ardeuillari duxerunt ipsum testem ad quandam cameram propinquam capelle, in qua exuit uestes seculares, et induit uestes ordinis, et preceperunt ei quod abnegaret Deum, et ipse respondit, Quomodo posset hoc facere; et ipsi dixerunt quod hoc oportebat eum facere, et nisi hoc faceret, punirent eum in tali loco ubi haberet pati, et tunc ipse testis respondit: Ego faciam uoluntatem uestram, sed non recollit quod abnegauerit, et predicta uerba dixit ore non corde. Postmodum preceperunt ei quod spueret super crucem mantelli unius eorum sibi ostensam, sed nescit cuius eorum, et ipse spuit, non super crucem, sed iuxta in terra. Alia inhonesta, quantum ad oscula, crimen sodomiticum, uel aliqua alia inhonesta non fuerunt facta uel dicta in recepcione sua, nec audiuit quod fierent in recepcionibus aliorum, sed credit quod reciperentur alii communiter in ordine, secundum quod deposuit se fuisse receptum, et quod abnegarent Deum, et preciperetur quod spuerent super crucem. Dictus autem frater Iohannes de Buffaymont, qui fuit receptus cum eo, fuit post recepcionem ductus ad aliam cameram, ut indueret se in ea, et credit quod sibi fuerunt precepta illa illicita de abnegacione et spuicione que fuerunt precepta ipsi testi. Item, de contentis in Vº et omnibus aliis articulis respondit se nichil scire ultra que supra deposuerit, hoc excepto quod ipse bene credebat ecclesiasticis sacramentis, et credit quod alii crederent; Magister poterat eis remittere, si aliqua subtraherent de bonis ordinis, sed non absoluere a peccatis. Statim pro professis habebantur, sed non iurabant ordinem non exire; clamdestine recipiebantur; cordulis unde uolebant assumptis cingebantur super pannos lineos, cum quibus iacebant. Credit quod fuissent puniti qui noluissent abnegare Deum et spuere super crucem, uel iuxta, uel qui extraneis hoc reuelassent; sine [p. 433] licencia non poterant aliis quam sacerdotibus ordinis confiteri, et ipse testis fuit confessus predicta dicto fratri Raynaudo presbitero, qui dixit sibi quod male fecerat, et absoluit eum iniuncta penitencia quod ieiunaret in pane et aqua multis sextis feriis; male fecerunt scientes errores quia non correxerunt, nec denunciauerunt Ecclesie; elemosine et hospitalitas bene seruabantur in ordine, et melius tempore caristie quam habundancie, et hoc dixit uidisse in domo de Soysiaco Meldensis diocesis; precipiebatur quod per nefas nichil acquirerent ordini; capitulis non interfuerat; pro absolucione peccatorum eorum ad capellanos ordinis remittebantur; seruabatur in ordine quod magnus Magister cum conuentu ordinabat. Multum loquitur mundus contra ordinem, propter illa de quibus agitur contra eum. Credit quod alii fratres ordinis scirent quod in recepcionibus fratrum seruarentur illa de quibus supra deposuit, et audiuit dici Parisius magnum Magistrum et alios aliquos errores contra ordinem fuisse confessos. Requisitus si sic deposuerat prece, precepto, timore, amore, odio, uel temporali comodo habito uel habendo, respondit quod non, sed pro ueritate dicenda. Cui fuit iniunctum per dictos dominos commissarios, in uirtute iuramenti prestiti per eundem, quod non reuelaret hanc suam deposicionem quousque attestaciones fuerint publicate. Acta fuerunt hec dictis die et loco, presentibus magistro Amisio, me Floriamonte Dondedei, et aliis notariis supra ultimo nominatis. Post hec, die Veneris sequenti, que fuit XXII dicti mensis Ianuarii, fuit adductus ad presenciam eorumdem dominorum commissariorum in domo predicta frater Bartholomeus de Trecis seruiens, testis supra iuratus, ut deponeret dictum suum, quadragenarius et ultra, ut dixit, non defferens mantellum ordinis, quia ipsum dimiserat una cum pluribus aliis in concilio Senonensi, et postmodum radi fecerat sibi barbam, et fuerat cum eo inquisitum per dominum episcopum Parisiensem, et absolutus et reconciliatus per eum. Qui fuit protestatus quod non intendebat recedere a deposicione et confessione per eum factis coram dicto domino [p. 434] episcopo Parisiensi. Lectis autem et diligenter expositis sibi omnibus et singulis articulis, respondit ad eos, et primo ad primos IIIIor, se nescire si communiter recipiebantur fratres ordinis sicut ipse fuit receptus per fratrem Hugonem de Peraldo, inter festa beatorum Remigii et Dyonisii erant XX anni uel circa, in aula domus Templi Trecensis, presentibus fratribus Humberto quondam preceptore tunc de Valoire Lingonensis diocesis, Nicolao de Serra, quondam preceptore dicte domus Trecensis, Stephano le Nain, quondam seruientibus, a quo petitum fuit si uolebat esse frater ordinis; quo respondente quod sic, dixerunt quod oporteret eum multa sustinere et dimittere propriam uoluntatem, et quod oporteret eum abnegare Deum, et spuere super quamdam crucem, et quod hoc faceret ore non corde; et hoc dixit sibi dictus frater Nicolaus in una camera propinqua dicte aule, et erat presens dictus frater Humbertus, et ipse testis respondit quod nullo modo faceret hoc. Tamen nichilominus abnegauit ore non corde, et spuit non super sed iuxta quamdam crucem ligneam, nescit per quem allatam; postmodum adduxerunt eum ad dictum fratrem Hugonem in aula predicta, qui peciit a dictis fratribus Nicolao et Humberto si bene indoctrinauerant eum; quibus respondentibus quod sic, fecit eum dictus frater Hugo uouere et iurare super quemdam librum apertum castitatem, obedienciam, et uiuere sine proprio, et quod bene conseruaret bona et elemosinas ordinis, et dixit ei quod si furaretur bona domus, puniretur tanquam latro, et si inueniretur cum muliere suspecta, perderet habitum; post que imposuit ei mantellum, et fratres astantes, non tamen dictus frater Hugo, fuerunt eum osculati in ore. Sed dictus frater Hugo dixit ei quod bene faceret facta sua; postmodum intrauerunt ad prandium. De osculis inhonestis, crimine sodomitico, conculcacione crucis, uel aliis inhonestis non fuerunt locuti sibi, nec de cato, nec scit, nec audiuit quod dicerentur aliis in recepcione eorum, nec quod in ordine seruarentur; nec aliud illicitum fuit actum uel dictum in recepcione eiusdem. Requisitus si uiderat aliquos alios recipi in dicto ordine, respondit quod sic, fratrem Iohannem de [p. 435] Annonia seruientem per fratrem Iohannem Bruart preceptorem balliuie Trecensis, in capella domus Templi de Vilaribus, presentibus dictis fratribus Stephano le Nain, Galtero lo Bergier, Radulpho de Annonia fratre eiusdem Iohannis, seruientibus, sunt decem et octo anni, uel circa. Vidit eciam recipi, sunt circiter octo anni, fratrem Petrum de Relanpont seruientem, in capella domus Templi de Mormant Lingonensis diocesis, per fratrem Laurencium preceptorem dicte domus, presentibus fratribus Iohanne et Iacobo agricolis, dicte domus seruientibus, quorum cognomina ignorat; in quorum recepcionibus non uidit nec audiuit quod facerent eos abnegare uel spuere supra crucem, uel quod aliud inhonestum uel illicitum fieret uel diceretur ibidem; nec credit quod predicti duo predicta facerent illicita, nec scit quod credat si alii facerent dicta illicita uel non, quia non uidit fieri nisi in recepcione sua; sed antequam intrasset dictum ordinem, audiuit dici a quibusdam secularibus, nescit quibus, quod in recepcionibus fratrum fiebant aliqua inhonesta, quod tamen non credidit, quia si credidisset, ordinem non intrasset; nec postmodum uidit in dicto ordine in recepcionibus aliqua illicita fieri, nec audiuit dici quod fierent preterquam in sua. Item, de contentis in V et omnibus sequentibus respondit se nichil scire ultra que supra deposuerit, hoc excepto quod ipse bene credebat ecclesiasticis sacramentis, et credit quod alii crederent, quia uidebat eos uenire ad ecclesiam et confiteri; et credit quod sacerdotes eorum bene celebrarent, et audiuit dici quod Magister poterat remittere penas fratribus ordinis et absoluere eos a penis, sed non credit a peccatis. Audiuit dici quod iurabant non exire ordinem, et ipse iurauit, et statim pro professis habebantur; ianuis clausis, nullis presentibus nisi fratribus ordinis, recipiebantur. Post capcionem suam audiuit a secularibus quod ydola habebantur in ordine: cordulis de filo cingebantur super pannos lineos cum quibus iacebant. In recepcione sua fuit ei inhibitum per sacramentum quod non reuelaret secreta capitulorum, et dixit ei dictus frater Hugo quod si reuelaret, [p. 436] perderet habitum. Confessus fuit presbiteris secularibus et ordinis de abnegacione et spuicione predictis; et unus cui fuit confessus intra annum a recepcione sua, uocabatur Galterus, et seruiebat in capella eorum de Villaribus, et erat secularis, et dixit ei quod male fecerat, et absoluit eum imposita penitencia quod diceret VII _Pater noster_ qualibet die unius septimane. Male fecerunt scientes errores, quia eos non correxerunt nec denunciauerunt Ecclesie. Non fuit ultra mare, nec scit quod seruabatur ibi uel in aliis locis in recepcione fratrum. Elemosinas et hospitalitatem uidit conuenienter fieri in domo de Barbona Trecensis diocesis, in qua moratus fuit per septem annos; sed audiuit dici quod in aliquibus aliis locis non fiebant ita bene; capitulis non interfuerat, nec sciebat quod faciebant in eis; iuisset quo Magister magnus precipisset ei, et credit eciam quod alii fratres obediuissent ei in hiis que mandasset; credit quod modo sit suspicio contra ordinem. Requisitus si sic deposuerat prece, precepto, timore, amore, odio, uel temporali comodo habito uel habendo, respondit quod non, sed pro ueritate dicenda. Cui fuit iniunctum per dictos dominos commissarios, in uirtute iuramenti prestiti per eumdem, quod non reuelaret hanc suam deposicionem, quousque attestaciones fuerint publicate. Eisdem die et loco fuit adductus ad presenciam eorumdem dominorum commissariorum frater Otho de Anone Lingonensis diocesis, seruiens, testis supra iuratus, ut deponeret dictum suum, quinquagenarius, non defferens mantellum ordinis, quia in concilio Senonensi unus seruiens amouit sibi dictum mantellum, et proiecit eum ad terram, et de mandato eius fecit sibi radi barbam, et fuerat inquisitum cum eo per dominum episcopum Parisiensem, et postmodum absolutus et reconciliatus in concilio Senonensi. Lectis autem et diligenter expositis sibi omnibus et singulis articulis, respondit ad eos, protestacione facta, quod non recedebat a confessione et deposicione alias factis per eum coram dicto domino Parisiensi episcopo. Et primo ad primos XV articulos: quod ipse fuerat receptus in [p. 437] capella domus Templi de Vinziaco Eduensis diocesis, in instanti festo Purificacionis beate Marie erant XXV anni uel circa, per fratrem Anricum de Dola seruientem, quondam preceptorem, tunc balliuie de Buris Lingonensis diocesis, presentibus fratribus Baudrico de Vollenis, Guillelmo le Gambaeur, Reginaldo de Tossiaco preceptore dicte domus, et Petro Baueron seruientibus, deffunctis, in hunc modum: nam existens in dicta capella peciit ab eis amore Dei panem et aquam et pauperem uestitum ordinis; et concesserunt eidem; postmodum fecerunt eum uouere et iurare super quendam librum castitatem, obedienciam, uiuere sine proprio, seruare fideliter elemosinas et bona ordinis, et bonos usus et bonas consuetudines ordinis; et quod si esset clauiger uel administrator alicuius domus, reciperet bene bonas gentes uenientes; postmodum imposuit sibi mantellum, et ipse receptor et alii fratres astantes fuerunt eum osculati in ore. Exinde dictus receptor instruxit eum qualiter diceret Pater noster, et aliqua alia honesta; sed antequam traderet sibi mantellum, ut sibi uidetur, precipit quod abnegaret Deum et quod spueret supra quamdam crucem, que erat lignea, ut sibi uidetur, nescit per quem allatam; et ipse fuit reluctatus, sed finaliter timore ductus, abnegauit Deum ore non corde, et spuit non supra sed iuxta dictam crucem. De osculis inhonestis, crimine sodomitico, conculcacione crucis, et cato uel aliquo alio illicito non fuit sibi factum uerbum in recepcione predicta, nec audiuit quod aliis fieret uel diceretur, nec credit quod alii fratres ordinis abnegarent uel facerent alia contenta in dictis articulis. Requisitus si interfuerat recepcionibus aliorum in ordine, respondit quod uiderat recipi fratrem Guillelmum de Belna quondam Eduensis diocesis, per fratrem Raynaldum quondam preceptorem, tunc de Vinciaco, in capella dicte domus, sunt uiginti duo anni uel circa, presente, ut sibi uidetur, dicto fratre Baudrico. Sed recessit dictus testis, priusquam tradidisset ei mantellum, ut ponerent mensas, et eadem die ante prandium, cum ponerentur mense, dictus frater Guillelmus [p. 438] dixit ei qualiter receperant eum et quomodo fuerant eum osculati in ore, et preceperant ei quod abnegaret Deum, et spueret supra crucem, et quod ipse Guillelmus abnegauerat Deum et spuerat non supra sed iuxta crucem, et dolebat multum de hiis que fecerat dictus Guillelmus, ut dicebat; et predictus testis dixit ei quod ipse fecerat idem. Ab aliquo alio de ordine non audiuerat dici quod abnegasset in recepcione sua Deum, uel spuisset contra crucem. Item, super XVI et omnibus sequentibus respondit se nichil scire ultra illa que supra deposuit, hoc exceptor quod ipse iurauerat, et credebat quod alii iurarent non exire ordinem, et statim pro professis habebantur; nec erant seculares in recepcionibus eorum, quas faciebant ianuis clausis; cingebantur de mandato superiorum suorum cordulis supra camisias cum quibus iacebant. Inhibitum fuit ei quod non reuelaret secreta capitulorum nec modum recepcionis, sed nescit si reuelassent an fuissent puniti, sed tamen fuissent increpati. Precipiebatur quod non confiterentur nisi presbiteris ordinis sine eorum licencia. In dicta domo de Buris, in qua ipse morabatur, conuenienter elemosine et hospitalitas seruabantur; aliquando post matutinum de nocte tenebant capitulia, ut audiuit dici, quando habebant equitare uel alia facere, et tenebantur clam nullis presentibus nisi fratribus ordinis. Si magnus Magister aliqua bona precepisset et ordinasset, credit quod fuissent seruata in toto ordine, sed mala non. Grandia scandala contra ordinem sunt exorta. Postquam fuit captus, audiuit dici quod magnus Magister et alii confessi fuerant aliquos errores, nescit quos, contra ordinem. Requisitus si sic deposuerat prece, precepto, timore, amore, odio, uel temporali comodo habito uel habendo, respondit quod non, sed pro ueritate dicenda. Cui fuit iniunctum per dictos dominos commissarios, in uirtute iuramenti prestiti per eumdem, quod non reuelaret hanc suam deposicionem, quousque attestaciones fuerint publicate. Acta fuerunt hec die et loco predictis, presentibus magistro Amisio, me Floriamonte Dondedei, et aliis notariis supra ultimo nominatis. Post hec, die Sabati sequenti, que fuit XXIII dies dicti mensis [p. 439] Ianuarii, fuit adductus ad presenciam eorumdem dominorum commissariorum, in domo predicta, frater Lambertus de Cormellis seruiens, Parisiensis diocesis, testis supra iuratus, ut deponeret dictum suum, quinquagenarius uel circa, non deferens mantellum ordinis quia dimiserat eum una cum multis aliis in concilio Senonensi, et postmodum radi fecerat sibi barbam. Cum quo fuerat inquisitum per dominum episcopum Aurelianensem Senonis, sede uacante, et absolutus et reconciliatus per eum. Lectis autem et diligenter expositis sibi omnibus et singulis articulis, respondit ad eos, et primo ad primos XV, quod non steterat in ordine Templi, nisi a festo Natiuitatis beati Iohannis Baptiste, usque ad festum Beati Remigii tunc sequens, in quo fuit captus una cum aliis, nec interfuerat recepcioni alicuius alterius fratris in ordine nec capitulis eorum, et ideo nesciebat quis modus seruaretur in recepcionibus aliorum. Ipse tamen fuit receptus in capella domus Templi de Sancey Senonensis diocesis, de mandato thesaurarii Parisiensis, per fratrem Arnulphum de Champcuelh seruientem, preceptorem tunc de Stampis, presentibus fratribus Iohanne de Cormellis preceptore tunc de Bandeliis, diocesis Senonensis, ut credit, Petro et Guillelmo Carpentario seruientibus, quorum cognomina ignorat. A quo receptore requisiuit flexis genibus in dicta capella existens panem et aquam, et pauperem uestitum ordinis, amore Dei; et ipse respondit ei quod bene deliberaret, quia ipse testis erat bonus operarius ad preparandum tonellos et uineas, et in ordine haberet multa sustinere, et uidebat eos bene indutos et bene equitatos, et forte ipse non haberet talia in ordine; et precepit ei quod intraret quamdam cameram ad deliberandum, et postmodum rediret ad eum, quod et fecit; et postmodum rediens in capella, institit pro eius recepcione, et dictus receptor dixit ei quod ex quo tantum appetebat reciperet eum, et fecit eum uouere et iurare super quemdam librum castitatem, obedienciam, uiuere sine proprio, seruare bonos usus et bonas consuetudines, elemosinas et bona et secreta ordinis, et quod esset obediens cuicumque preceptori qui preponeretur eidem; [p. 440] postmodum tradidit ei mantellum, et ipse et fratres astantes fuerunt osculati eum in ore. Deinde precepit ei quod abnegaret Deum uel Ihesum, sed non recolit bene si dixit Deum uel Ihesum; certus tamen est quod de altero eorum precepit ei, et ipse testis fuit ualde dolens et stupefactus, si hoc faceret uel non, quia multum desiderabat esse in ordine, et multum institerat; finaliter abnegauit Deum uel Ihesum ore non corde; postmodum precepit ei quod spueret super quamdam crucem ligneam, nescit a quo allatam, positam super quandam sedem de palea, et ipse spuit non super sed iuxta. Postmodum de mandato eiusdem receptoris osculatus fuit eum in spatulis super pannos. Requisitus si dixit ei quod ista essent de punctis ordinis, respondit quod non, sed quod predicta oportebat eum facere; de aliis contentis in dictis XV articulis et omnibus aliis sequentibus, dixit se nichil scire ultra quod supra deposuit, hoc excepto quod bene credebat ecclesiasticis sacramentis, et sciebat quod laici non poterant absoluere a peccatis; non credit quod iurarent non exire ordinem, et quod pro professis statim habebantur, et in recepcione sua non fuerunt nisi fratres ordinis, et porte fuerunt clause; et credit quod suspicio habebatur contra ordinem, quia amici receptorum non intererant recepcionibus. Una cordula fuit sibi tradita in recepcione, qua cingeretur ad tenendum pannos lineos cum quibus iacebat magis clausos; iurauit non reuelare secreta capitulorum, et credit quod alii iurarent; non fuit sibi iniunctum quod non confiteretur nisi fratribus presbiteris ordinis; de abnegacione et spuicione predictis dixit se fuisse confessum circa unum mensem sue recepcionis fratri Roberto capellano ordinis, tunc moranti in domo Templi de Veruans Senonensis diocesis, qui capellanus uenerat apud domum eorum de Bandeliis, in qua fuit ei confessus, et dixit ei quod male fecerat, et quod Dominus indulgeret ei; et absoluit eum iniuncta penitencia quod ieiunaret decem uel duodecim diebus in pane et aqua. Scientes errores esse in ordine, malefecerunt, si in eo erant, quia non correxerunt eos, nec denunciauerunt Ecclesie. Audiuit dici quod tempore caristie [p. 441] elemosine fuerunt restricte in ordine; postquam fuit captus, audiuit dici quod magnus Magister et alii confessi fuerunt aliquos errores, nescit quos, contra ordinem. Requisitus si sic deposuerat prece, precepto, timore, amore, odio, uel comodo temporali habito uel habendo, respondit quod non, sed pro ueritate dicenda. Cui fuit iniunctum per dictos dominos commissarios, in uirtute iuramenti prestiti per eumdem, quod non reuelaret hanc suam deposicionem, quousque attestaciones fuerint publicate. Eisdem die et loco fuit adductus ad presenciam eorumdem dominorum commissariorum frater Robertus de Cormeliis Parisiensis diocesis, testis supra iuratus, ut deponeret dictum suum, quadraginta quinque annorum uel circa, non deferens mantellum ordinis, quia ipsum dimiserat in concilio Senonensi, et postmodum fecerat sibi radi barbam, et fuerat cum eo inquisitum Senonis, sede uacante, per dominum episcopum Aurelianensem, et absolutus et reconciliatus per eum. Lectis autem et diligenter sibi expositis omnibus et singulis articulis, respondit ad eos, et primo ad primos XV, quod non interfuerat recepcioni alicuius alterius fratris, nec capitulis eorum, nec sciebat si seruabantur in ordine contenta in dictis XV articulis, et pocius credit quod in recepcionibus non abnegarent nec facerent talia contenta in articulis quam contrarium. Ipse tamen qui receptus fuerat per fratrem Iohannem de Turno, thesaurarium quondam Templi Parisiensis, erunt XV anni uel circa inter Pascha et Pentecosten, in capella domus Templi de Soysiaco Meldensis diocesis, presentibus Matheo de Angicuria, Iohanne de Crezciaco, Bernerio de Croy seruientibus, deffunctis, cum requisiuisset panem et aquam et pauperem uestitum ordinis, et societatem bonorum ordinis in dicta capella, et dictus receptor respondisset quod bene deliberaret, quia grandem rem petebat, nam si esset frater, oporteret eum multa dura sustinere que ipsi sustinebant, nec haberet forsitan uestitum, equos et alia que uidebat eos exterius habere, et ipse testis respondisset quod bene sustineret omnia predicta, dixit ei dictus receptor [p. 442] quod traheret se uersus quamdam ymaginem beate Marie que erat in dicta capella, et rogaret Deum et beatam Mariam quod dirigerent eum et quod adimpleretur sua peticio, si erat utilis anime sue, et cum hoc fecisset et iterum introisset pro recepcione sua, dictus receptor finaliter dixit quod reciperet eum ex quo tantum affectabat, et predicti fratres Matheus et Umbertus duxerunt eum ad dormitorium ad exuendum uestes seculares, et induendum uestes ordinis; postmodum reduxerunt eum in dictam capellam ad ipsum receptorem, qui fecit eum uouere et iurare super quendam librum in quo erat ymago Crucifixi, castitatem, obedienciam, uiuere sine proprio, seruare elemosinas, bona et secreta ordinis; postmodum imposuit sibi mantellum et biretum: non tamen fuit eum osculatus, nec astantes in ore, sed precepit ei quod abnegaret Deum et quod spueret super dictam ymaginem Crucifixi, et quod oscularetur eum retro in spina dorsi, quia hoc erat de preceptis, sed non expresse de quibus preceptis scilicet ordinis, uel alicuius alterius superioris, et tunc ipse testis abnegauit Deum ore non corde, et spuit non super sed iuxta dictam ymaginem, et finxit se osculari eum circa braccale, sed non fuit osculatus, tetigit tamen digito; alia inhonesta non fuerunt dicta uel facta in recepcione sua predicta, nec aliud scit de contentis in XV articulis supra dictis, nec eciam in aliis articulis sequentibus, hoc excepto quod bene credebat ecclesiasticis sacramentis, et credit quod alii fratres ordinis bene crederent, et quod sacerdotes eorum debite celebrarent, nec credit quod layci possent absoluere a peccatis, nec quod illi qui erant in ordine possent exire sine licencia: clamdestine recipiebantur, cordulis cingebantur super camisias, et bene scit quod sua non tetigit capita ydolorum, quia ipse emit eam; iurabant non reuelare secreta capituliorum. Non fuit ei inhibitum quod non confiteretur nisi sacerdotibus ordinis. Si sciebant errores, male fecerunt quia non correxerunt nec denunciauerunt Ecclesie; nescit qualiter ultra mare uel citra mare fratres ordinis reciperentur; elemosinas et hospitalitatem uidit conuenienter seruari in ordine, specialiter in dicta domo [p. 443] de Soyciaco, in qua ter in hebdomada dabant elemosinas frequentes tribus milibus personarum uel circa; clam tenebantur capitulia, ut audiuit dici, credit quod in ordine fuisset seruatum quod magnus Magister cum conuentu ordinasset, et quod scandala contra ordinem sint exorta propter illa de quibus agitur contra eum; audiuit dici, sed nescit aliter, magnum Magistrum et alios aliquos errores, nescit quos, contra ordinem fuisse confessos. Requisitus si sic deposuerat prece, precepto, timore, amore, odio, uel temporali comodo habito uel habendo, respondit quod non, sed pro ueritate dicenda; cui fuit iniunctum per eosdem dominos commissarios, in uirtute prestiti iuramenti per eundem, quod non reuelaret hanc suam deposicionem, quousque attestaciones fuerint publicate. Acta fuerunt hec die et loco predictis, presentibus magistro Amisio, me Floriamonte Dondedei, et aliis notariis supra ultimo nominatis. Post hec, die Martis sequenti, in crastinum festi conuersionis sancti Pauli, que fuit XXVI dies dicti mensis Ianuarii, conuenerunt dicti domini archiepiscopus et alii domini commissarii in domo abbatis monasterii Molinensis sita Parisius iuxta ecclesiam sanctorum Cosme et Damiani, et fuerunt adducti ad presenciam eorumdem pro testibus fratres subscripti, uidelicet fratres Egidius d'Oysimont presbiter Ambianensis, Guillelmus de Platea Beluacensis seruiens, Thomas de Iemuille presbiter Ambianensis, Robertus de Brioys Senonensis, Iohannes de Bolencourt Beluacensis, Iohannes de sancto Iusto Beluacensis diocesium seruientes, qui iurauerunt tactis sacrosanctis Euangeliis dicere plenam et meram ueritatem in negocio isto secundum formam iuramenti aliorum testium superius registratam, expositam et uulgarizatam eisdem; quo quidem iuramento recepto, recessit dictus dominus Narbonensis, et coram aliis dominis commissariis remanentibus, Dictus frater Thomas de Iamualle presbiter existens, requisitus [p. 444] quare non deferebat mantellum ordinis, respondit quod ipsum dimiserat post concilium Remense, in quo fuerat absolutus et reconciliatus per dominum archiepiscopum Remensem, per dominum G. quondam Ambianensem episcopum fuerat cum eo inquisitum, et est quinquagenarius uel circa. Lectis autem et diligenter sibi expositis omnibus et singulis articulis, respondit ad eos, et primo ad primos XV, se nescire si communiter fratres abnegabant Deum in recepcionibus suis, uel post, nec si spuebant super crucem; credit tamen quod communiter reciperentur sicut ipse fuit receptus in capella domus Templi de Bello Vissu Ambianensis diocesis, in instanti festo beati Benedicti erunt XX anni uel circa, per fratrem Iohannem de Villanoua quondam seruientem, preceptorem tunc balliue de Pontiuo, presentibus fratribus Gastero de Moriualle preceptore dicte domus, Theobaldo de Mofleriis seruientibus, deffunctis. Qui receptus fuerat per hunc modum: nam cum requisiuisset, flexis genibus, a dicto receptore bis in dicta capella panem et aquam ordinis, et fuisset ei responsum quod bene deliberaret, quia grandem rem petebat, et oporteret eum multa sustinere et dimittere propriam uoluntatem, et cum ipse respondisset quod omnia bene supportaret, et bis fecissent eum exire dictam capellam ut deliberarent, tercio reintrauit dictam capellam, et peciit instanter ut supra recipi; tunc dictus receptor dixit ei quod conuerteret se ad quoddam altare beate Marie, et rogaret Deum et eam quod iuuarent eum; postmodum finaliter fecit eum iurare super quendam librum quod ipse procuraret suo posse profectum et utilitatem ordinis, uouere continenciam, uiuere sine proprio, et quod obediret superioribus sui ordinis. Postmodum imposuit sibi mantellum, et ipse receptor et fratres astantes fuerunt eum osculati in ore. Postmodum recesserunt, et dicta die de nulla re illicita uel inhonesta fuerunt locuti eidem, et hoc fecerunt in quadam die Mercurii. Postmodum uero, in die Martis subsequenti, uenit ad domum Templi uocata Foresta, dicte Ambianensis diocesis, cuius claues tradite fuerant ipsi testi per dictum receptorem, frater Galterus supradictus circa horam prime in dicta capella ipsius domus in qua erant ambo soli, et dixit sibi quod abnegaret Deum [p. 445] et quod spueret super quandam crucem metallinam quam dictus frater Galterus acceperat de altare, et dictus testis respondit: Quomodo possem hoc facere? Dictus uero frater Galterus subiunxit: Oportet uos hoc facere, quia hoc est de punctis ordinis; et tunc ipse testis abnegauit Deum ore non corde, et spuit non super sed iuxta dictam crucem. Postmodum dixit ei quod secundum puncta ordinis poterat cum fratribus carnaliter commisceri, et ipsi cum eo; dixit ipsi testi quod hoc debebat pati, et ipse respondit quod nullo modo hoc faceret, nec hoc fecit nec fuit requisitus; de osculis inhonestis, uel de aliquibus aliis contentis in dictis XV articulis, non fuit locutus eidem, nec scit aliud quam supra deposuerit. Requisitus si uiderat aliquos alios recipi in dicto ordine, respondit quod sic, sunt XII anni uel circa, fratrem Iohannem de Iuuiniaco seruientem, Ambianensis diocesis, in capella domus Templi d'Oysimont eiusdem diocesis, per fratrem Garinum de Grandi Villarii, quondam seruientem, tunc preceptorem de Pontiuo, presentibus fratribus Petro de Legni preceptore dicte domus, et aliis de quorum nominibus non recordatur, et fuit receptus sicut ipse testis deposuit se fuisse receptum, nec aliquid illicitum uel inhonestum fuit dictum uel factum in recepcione predicta nec eciam in receptione fratris Petri de sancto Maxencio seruientis, qui eidem die, loco et hora, et per eundem fuit eodem modo receptus, et credit tamen quod in aliqua die subsequenti fuerint eis dicta illicita que dictus frater Galterus dixerat ei, et quod ea fecissent, et quod consimilia iniungebantur, et fiebant post recepcionem aliorum. Item, requisitus super XVI et omnibus sequentibus, respondit se nichil scire ultra que supra deposuerit, hoc excepto quod ipse testis bene credebat ecclesiasticis sacramentis, et secundum formam Ecclesie celebrabat et conficiebat, et credit quod idem facerent alii sacerdotes ordinis, et quod alii fratres bene crederent ecclesiasticis sacramentis, et articulis fidei, licet ex quadam consuetudine facerent abnegare Deum, et preciperent quod spuerent super crucem, nec audiuit dici [p. 446] quod magistri uel laici ordinis absoluerent a peccatis, sed aliquando remitebant penas ordinis, nec audiuit quod carnaliter commiscerentur; statim pro professis habebantur, sed non iurabant ordinem non exire, clamdestine recipiebantur, cordulis cingebantur in signum castitatis, super camisias cum quibus iacebant; non iurabant quod non reuelarent secreta capituliorum ordinis, sed alias iniungebatur districte quod non reuelarent, et si reuelassent uel noluissent abnegare et facere alia illicita de quibus supra deposuit, nescit qualiter fuissent puniti; non audiuit inhiberi quod non confiterentur, nisi sacerdotibus ordinis; negligentes fuerunt quia non correxerunt errores, nec denunciauerunt Ecclesie; credit quod elemosine et hospitalitas in dicto ordine et in toto mundo sint restricte, quia refrigescit caritas hominum; credit quod in ordine seruaretur quod magnus Magister cum conuentu statuebat, non credit quod omnes fratres ordinis scirent illicita fieri uel precipi supradicta; grandia scandala contra ordinem sunt exorta propter illa de quibus agitur contra eum; audiuit dici magnum Magistrum et alios quosdam errores, nescit quos, contra ordinem fuisse confessos. Requisitus si confessus fuerat de abnegacione et spuicione predictis, respondit quod non, quia non faciebat sibi conscienciam pro eo, quia ore non corde fecerat supradicta. Requisitus si sic deposuerat prece, precepto, timore, amore, odio, uel comodo temporali habito uel habendo, respondit quod non, sed pro ueritate dicenda; cui fuit iniunctum per dictos dominos commissarios, in uirtute iuramenti prestiti per eundem, quod non reuelaret hanc suam deposicionem quousque attestaciones fuerint publicate. Eisdem die et loco fuerunt adducti ad presenciam eorumdem commissariorum, pro testibus, fratres Iohannes le Gambier de Grandi Villarii, Thomas de Bonnencourt, Allemanus de Ligneriis, Nicolaus de Meanuoy, Hugo d'Oysemont Ambianensis, Petrus de sancto Iusto, Iohannes de Gressibus, et Fulco de Nulliaco Beluacensis diocesium, [p. 447] seruientes, qui iurauerunt, tactis sacrosanctis Euangeliis, dicere plenam et meram ueritatem in negocio isto, secundum formam iuramenti aliorum testium superius registratam, expositam et uulgarizatam eisdem. Post que frater Robertus le Brioys Senonensis diocesis, seruiens, preceptor domus Templi de Somerens Ambianensis diocesis, testis supra iuratus, existens coram eisdem dominis commissariis, requisitus quare non deferebat mantellum, respondit quod uetustate consumptus fuerat, et, post concilium Remense, dimiserat ipsum uoluntarie, et radi fecerat sibi barbam, et in eodem concilio fuerat inquisitum cum eo, et absolutus et reconciliatus per dominum archiepiscopum Remensem, et est etatis XXXV annorum uel circa. Lectis autem et diligenter expositis sibi omnibus et singulis articulis, respondit ad eos, et primo ad primos XV, quod non interfuerat capitulis nec recepcionibus aliorum, et ideo nesciebat qualiter recipiebantur, sed credebat quod reciperentur sicut ipse fuit receptus, quia hoc dixerat ei in recepcione sua frater Iohannes de Turno thesaurarius Templi Parisiensis, in mense octobri, proximo preterito fuerunt XIII anni uel circa, in capella sancti Blasii domus Templi Parisiensis, in qua recepit eum presentibus fratribus Raynerio de Larchant Senonensis diocesis, et Renardo presbitero curato ecclesie tunc dicte domus, uiuis ut credit, Guillelmo dicto Gloria, et Guillelmo Molendinario seruientibus, deffunctis, in hunc modum: nam cum requisiuisset panem et aquam, et societatem ordinis, concessit, sed dixit ei quod bene deliberaret, quia oporteret eum multa sustinere in ordine, et quod exiret capellam. Postmodum reintrauit capellam predictam, et peciit id quod supra; et cum fuisset responsum idem, et iterum exiisset et rediisset, finaliter fecit eum iurare super quendam librum in quo erat ymago Crucifixi, quod non reuelaret secreta capituliorum, et quod seruaret castitatem, obedienciam, et uiueret sine proprio; postmodum imposuit sibi mantellum, sed non fuit eum osculatus in ore, nec eciam astantes; post que precepit ei quod abnegaret Deum, et cum ipse testis responderet quod hoc nullo modo faceret, dictus [p. 448] frater Iohannes dixit ei quod, nisi hoc faceret, malum gaudium haberet de corpore suo, et tunc ipse testis dolens et flens, ut dixit, abnegauit ore non corde; post que precepit ei quod oscularetur eum in carne nuda, inter spatulas et collum, quia predicta debebant fieri secundum puncta ordinis, et ipse fuit eum osculatus; dixit eciam ei quod secundum dicta puncta ordinis poterat carnaliter commisceri cum fratribus ordinis, et hoc debebat pati, quod tamen non fecit nec fuit requisitus, nec scit quod in ordine seruaretur, nec audiuit dici; alia de contentis in dictis XV articulis dixit se nescire. Item, requisitus super XVI, et omnibus aliis sequentibus, respondit se nichil scire ultra que supra deposuerit, hoc excepto quod bene credebat ecclesiasticis sacramentis, et credit quod alii fratres bene crederent, et quod eorum sacerdotes debite celebrarent, et audiuerat dici a dicto thesaurario, et a fratre Hugo de Peraldo, et fratre Roberto de sancto Pantaleone, quondam qui erat magnus homo in ordine, et ab aliis pluribus fratribus ordinis, et specialiter a fratre Geraldo de Villaribus, quondam uisitatore Francie, milite, quod magnus Magister et alii preceptores ordinis laici, ex forma priuilegiorum papalium, poterant absoluere fratres ordinis a peccatis que confitebantur eis in capitulis, et dictus frater Gerardus, sunt X anni elapsi, dixit fratri Iohanni de Calmota, presbitero presente, ipso testi, et aliis de quibus non recordatur, in quodam porticu domus Templi de Boys Destruz Beluacensis diocesis, quod male faciebant ipse presbiter, et alii presbiteri ordinis, quia audiebant confessiones fratrum ordinis et absoluebant eos, pro eo quod preceptores eorum laici poterant eos absoluere in capitulis a peccatis eorum, secundum priuilegia sua, et si illud seruaretur in ordine, fratres cauerent sibi plus a subtrahendis bonis ordinis, et aliis malefeciis perpetrandis; sed dicti presbiteri absoluebant eos, ut dixit dictus frater Gerardus, propter emolumentum quod exinde consequebatur, participando in subtractis per eos de bonis Templi; ipse tamen testis non credit, ut dixit, quod laici possent absoluere a peccatis, sed credit quod multi ex fratribus ordinis crederent [p. 449] quod dicti laici absoluere possent. Requisitus ubi et quando audiuerat predicta a dicto fratre Hugo de Peraldo, respondit quod sunt quinque uel sex anni apud Beluacum, in domo eorum, de presentibus non recordatur; statim pro professis habebantur; sed non iurauit non exire ordinem; clamdestine recipiebantur, ex quo erat suspicio contra ordinem; in recepcione sua precepit ei dictus thesaurarius quod pro penitencia cingeretur una cordula super camisiam, cum qua iacere debebat; credit quod qui noluisset facere dicta illicita, uel ea reuelasset, fuisset male tractatus, et hoc eciam dixit ei dictus thesaurarius in sua recepcione, scilicet quod si reuelaret, esset perditus; quamdiu poterant habere sacerdotes ordinis, non poterant aliis confiteri. Post recepcionem suam, infra octo dies fuit confessus predictos errores Parisius, apud sanctum Germanum de Pratis, fratri Iohanni, cuius cognomen ignorat, de ordine fratrum Minorum, penitenciario tunc domini Symonis, quondam archiepiscopi Bituricensis tunc cardinalis, qui cardinal institerat pro recepcione ipsius testis, et dictus frater Iohannes suasit ei quod exiret ordinem, et absoluit eum imposita penitencia quod non portaret pannos lineos de bienio, et quod in dicto bienio ieiunaret propter periculum quod ei poterat inminere. Negligentes fuerunt quia non correxerunt dictos errores, nec denunciauerunt Ecclesie. Sufficienter fiebant elemosine et hospitalitas in multis locis ordinis, in aliis insufficienter; et audiuit dici quod dictus frater Gerardus de Villaribus, tunc uisitator Francie, uolebat quod elemosine restringerentur in ordine. Audiuit dici quod capitulia clam et aliquando post mediam noctem tenebantur, et quod in ordine debebat seruari quod magnus Magister cum conuentu statuebat. Grandia scandala contra ordinem sunt exorta propter illa de quibus agitur contra ipsum. Audiuit dici magnum Magistrum et alios multos errores, nescit quos, contra ordinem fuisse confessos. Requisitus si sic deposuerat prece, precepto, timore, amore, odio, uel temporali comodo habito uel habendo, respondit quod non, sed pro ueritate dicenda; cui fuit iniunctum per dictos dominos commissarios, in uirtute iuramenti prestiti per eundem, quod non reuelaret [p. 450] hanc suam deposicionem quousque attestaciones fuerint publicate. Acta fuerunt hec dictis die et loco, presentibus magistro Amisio, me Floriamonte Dondedei, et aliis notariis supra ultimo nominatis. Post hec, die Mercurii sequenti, que fuit dies XXVII dicti mensis Ianuarii, fuit adductus ad presenciam eorumdem dominorum commissariorum, in domo predicta, frater Guillelmus de Platea Beluacensis diocesis, seruiens, preceptor domus d'Oysemont Ambianensis diocesis, testis supra iuratus, ut deponeret dictum suum, non defferens mantellum ordinis, quia ipsum dimiserat uoluntarie post concilium Remense, et postmodum fecerat sibi radi barbam, et fuerat cum eo inquisitum et absolutus et reconciliatus per dominum archiepiscopum Remensem, et erat quadragenarius uel circa. Lectis autem et diligenter sibi expositis omnibus et singulis articulis, respondit ad eos, et primo ad primos XIII, se nescire si uera sint contenta in dictis articulis, credit tamen quod aliqui reciperentur sicut ipse fuit receptus, circiter XX anni fuerunt in festo Magdaleneæ proximo preterito, per fratrem Galterum de Ote, militem quondam, tunc preceptorem de Somerens Ambianensis diocesis, in capella domus Templi Beluacensis, presentibus fratribus Roberto de sancto Pantaleone, presbitero quondam, tunc curato dicte domus Beluacensis, Petro Gande, tunc preceptore deu Boys Destruz Beluacensis diocesis, Roberto Anglico, quondam residente in dicta domo, Ricardo preceptore domus de Messelant. In cuius recepcione fuit seruatus talis modus: nam requisiuit panem et aquam, societatem et pauperem uestitum ordinis, sibi concedi amore Dei a dicto receptore, coram quo stabat flexis genibus in dicta capella, et obtulit se uelle fieri seruum esclauum ordinis ad acquisicionem et defensionem Terre Sancte pro posse suo; et dictus receptor respondit quod grandem rem petebat, quia oporteret eum dimittere propriam uoluntatem propter alienam, et obedire omnibus preceptis illorum qui preponerentur eidem, et multa [p. 451] onera sustinere, et quod bene consideraret si erat fortis et potens ad sustinenda predicta. Quo respondente quod fortis erat et uoluntarius ad sustinenda dicta onera ordinis, dixerunt quod exiret in quodam cimiterio et deliberaret; postmodum uocauerunt eum intra dictam ecclesiam, et pecierunt si erat in eodem proposito. Quo respondente quod sic, fecerunt uouere et iurare super quendam librum castitatem, obedienciam, uiuere sine proprio et seruare secreta ordinis; post que imposuit sibi mantellum, dicto presbitero dicente psalmum Ecclesie: Quam bonum, et quasdam oraciones, et aspergente aquam benedictam super eum, et dictus receptor et fratres astantes fuerunt osculati eum in ore. Quo facto, recesserunt de dicta capella, et ipse testis fuit ductus ad dormitorium, ut indueret se uestes ordinis. Postmodum dictus frater P. Gande, scientibus, ut presumit, aliis fratribus, duxit eum ad quamdam cameram, et eam firmauit interius, et dixit ei quod ex quo erat alligatus ordini, et ordo sibi, oportebat quod ipse sciret statum eorum, et faceret que ipse preciperet ei. Et ipse testis non presumens in hoc aliquid mali, respondit quod libenter hoc faceret; et tunc dictus frater P. precepit ei quod abnegaret Deum, et cum ipse testis stuperet de dicto precepto et incepisset flere, dictus P. dixit ei quod oportebat eum hoc facere, quia ita faciebant omnes qui recipiebantur in dicto ordine. Dixit eciam, ut uidetur ipsi testi, quod hoc debebat fieri secundum puncta ordinis, et nisi hoc uellet facere, haberet satis pati. Cum autem dictus testis diceret ei quare non dixerat sibi predicta in presencia aliorum fratrum, respondit quod non placuerat ei; et tunc ipse testis, ualde dolens et tristis, racione iuramenti per eum prestiti de obediendo et timore ductus, abnegauit Deum ore non corde. Postmodum precepit ei dictus frater P. quod spueret super quandam crucem metallinam in qua erat ymago Crucifixi, quam idem frater P. extraxit desubtus supertunicale suum, quia hoc debebat facere secundum dicta puncta ordinis; sed ipse testis noluit spuere super eam, sed prope ipsam in terra. Postmodum dixit ei quod, secundum dicta puncta ordinis, poterat carnaliter [p. 452] commisceri fratribus ipsius ordinis, et debebat pati quod alii commiscerentur eidem; tamen hoc non fecit, nec fuit requisitus, nec scit, nec credit quod dictum flagicium seruaretur seu perpetraretur inter fratres dicti ordinis. De osculis inhonestis uel de aliquibus aliis illicitis non fuit locutus eidem; nec scit plus de contentis in XIII articulis supradictis. Immo dixit quod in die Veneris sancta deuote adorabant crucem. Requisitus si interfuerat aliorum recepcionibus, respondit se interfuisse recepcioni fratris Michaelis Mosteti seruientis, quem recepit frater Baudoynus de sancto Iusto, preceptor tunc dicti domus d'Oysemont, in dicta domo d'Oysemont, in camera sua, presentibus fratribus Egidio de Rontengi curato dicte domus, Thomas de Ianualle presbitero, teste eri examinato, et Radulpho agricultore dicte domus, deffuncto. In cuius recepcione fuit seruatus quoad licita ille modus qui fuerat seruatus in recepcione ipsius testis. Postmodum recessit ipse testis et alii, et nescit, si post eorum recessum, fuerunt facta et dicta illa illicita que fuerunt facta et dicta post recepcionem suam in camera supradicta. Credit tamen pocius quod sic quam quod non. Aliorum recepcionibus et capitulis generalibus dixit se non interfuisse. Recepcio autem dicti Michaelis fuerat facta, sicut credit, in uigillia Natiuitatis Domini, ante capcionem eorum fuerat unus annus uel circa. Item, dixit quod, in crastinum recepcionis sue, fuit confessus de predictis erroribus prefato fratri Roberto curato dicte domus, qui dixit ei quod bene estimabat quod eum fecissent facere illicita supradicta, et rogauit Deum quod parceret ei, et non interesset loco in quo predicta fierent; et absoluit eum, iniuncta penitencia quod ieiunaret per tres dies Veneris. Item, requisitus super XIIII et aliis omnibus sequentibus, respondit se nichil scire ultra que supra deposuerit, hoc excepto quod bene credebat ecclesiasticis sacramentis, et credit quod alii fratres bene crederent, et quod eorum sacerdotes debite celebrarent; non tamen putat quod ille frater Petrus, qui precepit sibi dicta illicita, erat bonus [p. 453] Christianus. Item dixit se frequenter audiuisse a preceptoribus suis quod si fratres subtrahebant aliqua de bonis ordinis, uel perpetrabant aliquos excessus contra fratres, et in eorum capitulis puniebantur de dictis excessibus, uel remitebant eis, non oportebat quod confiterentur ulterius; ipse tamen testis non reputasset se propter hoc a peccatis absolutum; statim pro professis habebantur; clamdestine recipiebantur, ex quo audiuit aliquos murmurantes contra ordinem post recepcionem suam, sed non ante. Cordulis, quas accipiebant unde uolebant, cingebantur super camisias, cum quibus iacebant in signum castitatis. Per sacramentum precipiebatur eis quod non reuelarent modum recepcionis eorum nec secreta capitulorum, nescit tamen qualiter fuissent puniti si reuelassent; uel si noluissent facere illicita supradicta. Non inhibebatur eis quod non confiterentur nisi fratribus ordinis; tamen eis debebant confiteri. Fuerunt negligentes quia non correxerunt dictos errores nec denunciauerunt Ecclesie. Audiuit dici quod decima pars panis quem comedebant, debebat dari amore Dei, et in dicta domo d'Oysemont, in qua fuit moratus ipse testis et erat preceptor, dabatur et ultra, et bene hospitalitas seruabatur ibidem. Sed audiuit dici quod in aliquibus aliis locis restringebantur; audiuit dici quod capitulia clam, ianuis clausis, tenebantur, et credit quod totus ordo seruasset quod magnus Magister cum conuentu statuisset. Grandia scandala contra ordinem sunt exorta propter predicta. Credit quod multis ex fratribus essent nota illicita de quibus supra deposuit, et quod Magister et alii confessi sint illa que in litteris apostolicis continentur eos confessos fuisse. Requisitus si sic deposuerat prece, precepto, timore, amore, odio, uel temporali comodo habito uel habendo, respondit quod non sed pro ueritate dicenda; cui fuit iniunctum per dictos dominos commissarios, in uirtute iuramenti prestiti per eumdem, quod non reuelaret hanc suam deposicionem quousque attestaciones fuerint publicate. Eisdem die et loco uenit ad presenciam dictorum dominorum [p. 454] commissariorum religiosus uir frater Stephanus de Nereaco Lugdunensis diocesis, de ordine fratrum Minorum, gardianus quondam Lugdunensis, qui dicebatur aliqua scire de contentis in articulis super quibus inquirunt domini commissarii antedicti, et iurauit tactis sacrosanctis Euangeliis plenam et meram dicere ueritatem in negocio isto de quo agitur, secundum formam iuramenti aliorum testium superius registratam lectam eidem. Lectis autem sibi omnibus et singulis articulis, respondit quod sunt elapsi uiginti anni, uel circa, cum frater Ancelinus Gara miles ordinis Templi, de parentella ipsius testis, esset dictum ordinem ingressurus, et ipse testis, et frater Poncius prior de Mantula diocesis Vienensis, ordinis Cluniacensis, frater eiusdem, et Stephanus frater dicti Ancelini, ac alii nobiles de eorum parentela trufando et ridendo dicerent eidem Ancelino, die precedenti recepcionem suam, Lugduni existenti, quod in crastinum oscularetur in ano illum qui reciperet eum, et dictus Ancelinus responderet quod hoc non faceret, et si diceretur ei, quod cum gladio perforaret anum dicti receptoris, fecerunt ei iurare quod post recepcionem suam reuelaret eis modum dicte sue recepcionis et professionis. Cum autem in crastinum dictus Ancelinus fuisset factus miles per dominum Anricum de Villariis, quondam archiepiscopum Lugdunensem, in capella domus templi Lugdunensis, et missa celebrata, induissent eum uestes ordinis, mantello nondum tradito, et essent in una camera dicte domus, duo milites ordinis Templi, quorum nomina ignorat, duxerunt ipsum Ancelinum, presente ipso teste, ad quendam alium locum dicte domus secretum, et nullus de amicis ipsius fratris Ancelini secutus est eum nec intrare potuit, quia firmauerunt portas. Cum autem fecissent per magnum spacium, et ipse testis et alii exterius existentes admirarentur de tanta mora, dicti duo milites, apertis ianuis, redierunt cum bono uultu ad locum unde receperant dictum fratrem Ancelinum, et ipse frater Ancelinus, nunc habens mantellum eidem [sic], subsequebatur eos adeo alteratus et inmutatus in uultu et turbatus et intristissimus corde, ut uidebatur, habens occulos tumidos et lacrimosos, quod [p. 455] eius aspectus fuit ipsi testi et aliis amicis eorum assistentibus quasi horibilis et terribilis. Cum tamen antequam dicti duo milites introduxissent eum in dictum locum secretum, esset idem frater Ancelinus letus et iocundus et boni et placidi aspectus, de quo ipse testis et alii amici eorum quam plurimum admirati, dixerunt inter se quod aliquis eorum requireret eum; per sacramentum eis factum ante recepcionem, quod reuelaret eis qualiter fuerat receptus; sed finaliter distulerunt hoc petere usque post prandium. Quo assumpto, ipse testis ad eundem Ancelinum rediens et eundem multipliciter consolans de recepcione sua predicta, et ipso Ancelino nichil respondente, sed semper, ut uidebatur, in dicta turbacione cordis manente, finaliter ipse testis requisiuit eum sub debito iuramenti ei et aliis prestiti quod reuelaret eis modum recepcionis sue predicte; et dictus Ancelinus toruo oculo respiciens ipsum testem, dixit ei quod nec ipse nec alius loquerentur sibi deinceps de hoc, quia non habebat aliquod amicum uel parentem, si loqueretur sibi de hoc, quem nollet esse exoculatum; et tunc ipse testis dixit sibi quod non loqueretur ei ulterius de predictis. Post hec uero die sequente, uel paulo post, cum quidam fratres uellent transfretare facientes transitum per Lugdunum, dictus frater Ancelinus qui prius transfretandi intencionem habebat, propter uoluntatem amicorum qui hoc desiderabant, asociauit se eis, et fuit in armis et equis et aliis necessariis conuenienter per amicos munitus. Cum autem iuisset usque ad Marssiliam, ut idem testis audiuit, dictus frater Ancelinus, relictis equis et armaturis, reuersus, est ad domum fratris sui, et cum eius amici de regressu suo essent quam plurimum admirati et turbati, et cum reprehenderent de regressu, ipse respondit eis quod dimitterent eum, quia non curabat esse in societate Templariorum, prout predictus Poncius frater testis loquentis, et frater Iacobus prior sancti Petri in Alauerdo Gratapolitane diocesis, et Stephanus supradictus fratres ipsius Ancelini, ipsi testi postea retulerunt, et dicebant eciam quod dictus frater Ancelinus aliquando eis dixerat quod Templarii erant peiores homines de mundo, quare non curabat redire ad societatem eorum; [p. 456] audiuit eciam dictus testis, quod cum fratres et amici dicti Ancelini requisiuissent et rogassent frequenter eundem quod rediret ad fratrum ordinis consorcium, ipse fuit reuersus semel uel bis ad instanciam amicorum, sed parum ibi moratus fuit; immo paulo post reuertebatur ad domum fratris sui. Postmodum autem cum Templarii fuissent capti in regno Francie et rumor processisset, dominus Artaudus Carati miles, consanguineus dicti fratris Ancelini, monuit eum quod diceret ueritatem de hiis que dicebantur contra Templarios ad salutem anime sue, et quod presentaret se coram inquisitoribus deputatis per dominum Papam, et diceret ueritatem. Qui dixit quod nunquam iret, nec faceret se capi; dixit tamen quod ipse diceret ueritatem dicto domino Artaudo, qui dominus Artaudus uocauit quemdam publicum notarium curie Vienensis, cuius nomen ingnorat, sed morabatur in sancto Theodoro. In quorum presencia idem frater Ancelinus confessus fuit quod Templarii in eius recepcione fecerunt abnegare eum Christum, et dixerant ei quod Christus erat falsus propheta, et preter hoc fecerant eum spuere super crucem et cum pedibus conculcare. Item eciam confessus fuit quod illa orenda oscula interuenerant in sua recepcione, et hanc confessionem ipsius Ancelini retulerunt eidem testi dicti dominus Artaudus et frater Iacobus se audiuisse ab eodem Ancelino. Quibus auditis, idem testis consuluit fratri Iacobo predicto quod faceret eum capi et duci ad dominum archiepiscopum Vienensem, cum istud negocium tangeret fidem, et non sufficiebat predicta confessio nisi fieret coram prelatis Ecclesie habentibus auctoritatem super istis; quo facto dictus prior fecit eum capi et reddi domino archiepiscopo Vienensi. Item, dixit idem testis quod in retencia capcionis Templariorum ipse testis et Hugo Achoti domicellus, nunc inhabitans Lugdunum, loquebantur adinuicem de erroribus predictis, et dictus testis dixerat predicto Hugoni factum et casum predicti Ancelini. Quo audito dictus Hugo dixit ipsi testi, quod cum ipse fuisset familiaris domini de Illino Vienensis diocesis, et gessisset curam aliquo tempore liberorum eiusdem, [p. 457] tandem post mortem ipsius domini fuit ordinatum per amicos, quod secundus natus dicti domini de Illino, Berlio nomine, esset Templarius, dicens idem Hugo quod ipse una cum pluribus aliis amicis dicti Berlionis iuit ad quandam domum Templi in Aluernia, nescit qualiter uocatur, sed est iuxta Aligerim prope quoddam nemus, uel quasi in ipso nemore, ut dixit dictus Hugo eidem testi, subiungens quod cum idem Berlio fuisset receptus in quodam loco secreto dicte domus in quo amici eius non adfuerunt, et post exisset indutus habitum ordinis, prefatus Berlio fuit totus mutatus et alteratus; statim post intrauit nemus, et cum amici eius mirarentur de eius absencia et quereret ubi esset, dictus Hugo fuit eum secutus, et inuenit eum in nemore solum et amarissime flentem et gementem; et cum dictus Hugo consolaretur eum et diceret quid hoc erat? idem Berlio respondit quod mallet quod parentes eius sumersissent eum in aqua que erat ibi proxima quam quod fecissent eum Templarium; et cum dictus Hugo conaretur eum iterum uerbis dulcibus consolari, idem Berlio dixit ei: Vade, non loquaris michi amplius de hoc, sed uade ad fratrem meum, et dicas ei quod extrahat me de ista religione; quod si non faciat, offendam totum genus meum, uel interficiam me. Dictus autem Hugo rediens ad amicos prefati Berlionis, qui tunc erant ibi presentes, aperuit eis desolacionem et tristiciam dicti Berlionis; ad quorum amicorum presenciam idem Berlio ueniens, non potuit consolacionem recipere, nec eciam ad Templariorum qui ibi adherant instanciam, uolebat aliquam consolacionem recipere secundum eandem. Quidam senex Templarius, nobilis, diues et potens, qui aderat, dixit amicis dicti Berlionis: Dimitatis eum michi, ego bene consolabor eum; et dirigens uerba sua dicto Berlioni, dixit ei: Ego recipio te in socium meum, et de uestibus meis, et prouidebo tibi bene de equitaturis et de aliis necessariis; et sic tunc remansit cum eo, et alii recesserunt. Postea uero, circa dimidium annum, prefatus Hugo, qui cito post recepcionem dicti Berlionis renunciauerat desolacionem eiusdem Gerardo de Illino fratri ipsius Berlionis, uisitauit dictum Berlionem, de mandato ipsius [p. 458] Gerardi, qui dixerat ei quod si frater suus nolebat remanere in religione, quod ipse partiretur ei hereditatem suam, hec dimitteret eum in tanta desolacione. Et cum dictus Hugo uenisset ad eum, inuenit et uidit eum bene consolatum, et remansit in ordine usque ad mortem suam, prout predicta prefatum Berlionem tangencia supranominatus Hugo retulit ipsi testi. Decessit autem dictus Berlio antequam ista de ipso et de aliis Templariis dicerentur. Dixit eciam idem testis, quod in capcione Templariorum qui erant Lugduni, Bartholamus Caprarii ciuis Lugduni, et scancio, id est custos uini pro persona regia domini regis Francie, habens potestatem et mandatum a domino rege capiendi Templarios, uocauit ipsum testem ipsa die capcionis, et inter alios qui capti fuerunt, fuit captus quidam clericus secularis, cuius nomen ignorat, qui portabat duo paria litterarum clausarum, quarum erat substancia quod quidam frater, qui tunc erat magister passagii, cuius nomen ignorat, existens Marsillie, significabat Magistro magno ordinis, qui tunc uenerat ad partes Francie, quod ordo et fratres Templi erant accusati grauiter erga dominum Papam et Regem, et quod dictus Magister prouideret sibi et retineret dominum Regem sibi propicium et fauorabilem, quia ipse bene habebat industriam et potenciam ad retinendum dominum Regem. Idem dixit idem testis, quod in altera litterarum erat quedam alia in qua significabat dictus magister passagii dicto magno Magistro, quod ipse intellexerat quod milites Vasconie, qui fuerant capti, accusauerant ordinem et fratres Templi. Item, et quod in alia littera erat quedam alia, in qua idem magister passagii significauerat memorato Magistro ordinis, quod illa statuta ordinis, que facta fuerant apud Castrum peregrini, iam erant reuelata. Predictas autem litteras idem testis dixit se aperuisse, et eas et alias predictas uidisse et legisse interius; quale erat sigillum dictarum litterarum, et qualem caracterem habebat, dixit se non recordari, nec aduertit ad hoc: sed predictus clericus qui eas portabat, ipso teste audiente, asserebat se eas portare ex parte dicti [p. 459] magistri passagii magno Magistro, et consuluit ipse testis dicto Bartholomeo quod litteras et alias predictas mitteret dicto domino Regi. Interrogatus si super articulis sibi lectis sciebat aliqua alia, dixit quod non, hoc saluo quod multi sunt anni, cum ipse erat iuuenis, audiuit dici quod in recepcionibus fratrum Templi fiebant aliqua inhonesta et illicita, et propter hoc eciam ipse et alii, ut premissum est, dixerant memorato Ancelino, ante recepcionem ipsius, illa uerba de quibus supra deposuit, non tamen tunc credebat esse uera, modo tamen habet suspectas recepcionem et professionem eorum. Interrogatus si fama laborabat contra ordinem de erroribus contentis in dictis articulis, dixit quod sic de presenti, sed ante eorum capcionem audiuerat et credebat quod domini Papa et rex Francie scirent modum recepcionis eorum. Item dixit se audiuisse a duobus Templariis captis apud Lugdunum, quorum examinacioni interfuerat, quod si superiores eorum precepissent eis quod iacuissent cum aliqua muliere, obediuissent, et adduxissent eis, si precepissent, sed non commisissent ex precepto eorum peccatum sodomiticum, ut dicebant. Requisitus si prece, precepto, timore, amore, odio, uel comodo temporali habito uel habendo sic deposuerat, respondit quod non, sed pro ueritate dicenda; cui fuit iniunctum per dictos dominos commissarios, in uirtute iuramenti prestiti per eundem, quod non reuelaret hanc suam deposicionem quousque attestationes fuerint publicate. Eisdem die et loco fuerunt adducti ad presenciam eorumdem dominorum commissariorum et archiepiscopi, pro testibus, fratres Guillelmus de Aramblay elemosinarius domini Regis, Iohannes de Turno thesaurarius Templi Parisius, Petrus de Reblay Parisiensis, Renerius de Larchant Senonensis, Iacobus de Vernis Meldensis, Iohannes Ruffemont Claramontensis, Iohannes de Rompre Lingonensis diocesium, qui iurauerunt tactis sacrosanctis Euangeliis dicere plenam et meram ueritatem in negocio isto, secundum formam iuramenti aliorum testium [p. 460] superius registratam, expositam et uulgarizatam eisdem; qui quidem testes ante iuramentum eorum fuerunt protestati in presencia eorumdem dominorum commissariorum, quod si aliquid dicerent propter simplicitatem eorum quod esset contra deposiciones per eos alias factas, quod non preiudicaret personis eorum, cum in predicta sua deposicione eorum quilibet stare et perseuerare se uelle diceret et non recedere ab eadem. Acta fuerunt hec predictis die et loco, presentibus magistro Amisio, me Floriamonte Dondedei, et aliis notariis supra ultimo nominatis. Post hec die Iouis sequenti, que fuit XXVIII dies mensis Ianuarii, predicti domini commissarii, excepto domino Narbonensi, fecerunt redire ad presenciam ipsorum fratrem Thomam de Ianualle presbiterum, testem supra examinatum, pro eo quod frater Guillelmus de Platea, testis eri examinatus, deposuerat ipsum Thomam una cum dicto Guillelmo et aliis quibusdam interfuisse recepcioni fratris Michaelis Moseti. Requisitus autem dictus Thomas an interfuisset dicte recepcioni et aliquorum aliorum, quod in eius deposicione non expresserit, quando, ubi et quibus presentibus, respondit se interfuisse recepcioni dicti Michaelis, circa festum Natiuitatis Domini fuerat unus annus ante capcionem eorum, et dictus Michael receptus in camera receptoris domus d'Oysimont Ambianensis diocesis, per fratrem Baudoynum de sancto Iusto, de mandato fratris Roberti de Beluaco, qui in isto processu ab aliquibus testibus nominatus est frater Robertus de sancto Pantaleone, et ab aliis frater Robertus de sancto Iusto, pro eo quia fuit ortus de sancto Iusto et tenuit domum Templi de sancto Pantaleone et de Beluaco, et dicta recepcio fuit facta presentibus fratribus Egidio d'Oysemont, teste supraiurato sed nondum examinato, Guillelmo de Platea predicto et Radulpho de Carrucis seruientibus. Item, dixit se interfuisse recepcioni fratris Roberti Verrerii seruientis, circa mensem Augusti proximo preteritum fuerunt sex anni uel circa, in capella domus Templi de Beluaco, quem recepit dictus frater Robertus de Beluaco, presentibus ipso teste et quodam alio de cuius nomine non recordatur. [p. 461] Requisitus si in dictorum recepcionibus uel post fuerat factum uel dictum aliquid illicitum de contentis in articulis, respondit quod non quod ipse sciuerit uel audiuerit dici. Credit tamen quod post recepcionem fecerint illa illicita que deposuit interuenisse in recepcione ipsius testis. Requisitus quare non exposuerat de dictis duabus recepcionibus in deposicione sua, respondit per iuramentum suum quod non recordabatur tunc. Eisdem die et loco fuit adductus ad presenciam eorumdem dominorum commissariorum frater Iohannes de Bollencourt seruiens, Beluacensis diocesis, testis supra iuratus, ut deponeret dictum suum, non defferens mantellum ordinis, quia cum fuisset absolutus et reconciliatus in consilio Remensi per dominum archiepiscopum Remensem, et prius fuisset cum eo inquisitum per dominum episcopum Ambianensem qui nunc est, dimisit dictum mantellum uetustate consumptum, et fecit sibi radi barbam, et est etatis XXXVIII annorum uel circa, qui fuit protestatus quod non intendebat recedere a deposicione et confessione per ipsum alias factis coram dicto domino archiepiscopo Remensi. Lectis autem et diligenter sibi expositis omnibus et singulis articulis, respondit ad eos, et primo ad primos XIII, quod non interfuerat aliorum recepcionibus nec capitulis, et ideo nesciebat si dicti errores contenti in articulis seruabantur in ordine; pocius tamen credebat quod alii reciperentur sicut ipse fuit receptus quam contrarium. Ipse autem fuerat receptus in capella domus Templi de Iuriaco Rothomagensis diocesis, per fratrem Iohannem de Turno thesaurarium Templi Parisiensis, in octauis Pasche erunt VII anni, presentibus fratribus Reynaudo de Tremblay presbitero, de cuius uita uel morte non est certus, et Nicolao de Rulhiaco et Iohanne de Mernoruale, deffunctis, in hunc modum: nam cum peciisset panem et aquam ordinis, dixerunt ei quod bene deliberaret et exiret capellam, et postmodum cum deliberasset, rediret. Cum autem rediisset et peciisset iterum panem et aquam, concessit ei dictus receptor, [p. 462] de quo fuit multum gauissus ipse testis, quia sperabat saluare animam suam in dicto ordine et habere honorabilem uictum suum; post que dictus receptor fecit eum uouere et iurare super quendam librum clausum, quod bene seruaret elemosinas ordinis, bonos usus et bonas consuetudines ordinis, castitatem, obedienciam et uiuere sine proprio, et iniunxit sibi sub dicto iuramento quod non reuelaret secreta ordinis; postmodum tradidit sibi mantellum, et ipse et fratres astantes fuerunt eum osculati in ore; postmodum dicto receptore et aliis in eadem capella remanentibus, dictus frater Iohannes de Merrouuille, deffunctus, traxit ipsum testem ad partem intra dictam capellam in quodam porticu, et precepit ei quod abnegaret Deum, et ipse testis respondit quod hoc nullo modo faceret, et tunc dictus frater Iohannes dixit ei quod hoc oportebat eum facere, quia erat de punctis religionis eorum, et quod diceret hoc ore, licet non corde, et tunc ipse testis abnegauit ore non corde. Postea precepit ei quod spueret supra quandam crucem depictam in pargameno quod idem Iohannes tenebat in manu sua, quia hoc debebat facere secundum dicta puncta ordinis; et ipse testis spuit non supra sed iuxta dictam crucem in terra; deinde dixit ei quod, secundum puncta dicti ordinis, debebat eum osculari in umbilico, et quod poterat licite commisceri fratribus ordinis et pati quod ipsi commiscerentur cum eo; ipse tamen non fuit eum osculatus nisi in ore, nec fuit unquam requisitus de dicto peccato sodomitico, nec aliquem requisiuit, nec scit nec credit quod alii fratres ordinis committerent dictum peccatum. Plura de contentis in dictis XIII articulis dixit se nescire, et flebat dictus testis multum in deposicione sua, propter asperitates quas, ut dicebat, sustinuerat stando tanto tempore captus quanto fuerat in ordine commoratus. Item, super XIIII et omnibus sequentibus respondit se nichil scire ultra que supra deposuerat, hoc excepto, quod ipse bene credebat ecclesiasticis sacramentis, et credit quod alii fratres crederent, et quod sacerdotes eorum debite celebrarent; nec audiuit dici in [p. 463] ordine nec credebat quod Magister uel alii laici de ordine possent eos absoluere a peccatis; cingebantur cordulis quibus uolebant super camisias eorum cum quibus iacebant; credit quod fuissent puniti qui noluissent facere illa illicita in recepcionibus eorum, uel qui ea reuelassent, sed nescit qualiter; sine licencia non poterant nisi sacerdotibus ordinis confiteri; negligentes fuerunt quia non correxerunt errores nec denunciauerunt Ecclesie; elemosinas et hospitalitatem uidit conuenienter fieri in ordine in locis in quibus fuit conuersatus. Credit quod in ordine seruaretur quod magnus Magister cum conuentu ordinabat. Si aliqui fratres, propter dictas feditates, exiuerint ordinem, bene fecerunt. Credit quod illicita que fiebant in recepcionibus, essent nota multis fratribus ordinis, et audiuit dici quod magnus Magister et alii fuerunt confessi aliquos errores, nescit quos. Scandala contra ordinem sunt exorta. Requisitus si sic deposuerat prece, precepto, timore, amore, odio, uel temporali comodo habito uel habendo, respondit quod non, sed pro ueritate dicenda; cui fuit iniunctum per dictos dominos commissarios, in uirtute iuramenti prestiti, quod non reuelaret hanc suam deposicionem quousque attestaciones fuerint publicate. Eisdem die et loco fuit adductus ad presenciam eorumdem dominorum commissariorum frater Egidius de Rotangi presbiter curatus ecclesie d'Oysemont Ambianensis diocesis, testis supraiuratus, ut deponeret dictum suum, et fuit protestatus quod non intendebat recedere a deposicione et confessione per ipsum factis in concilio Remensi, ubi fuit absolutus et reconciliatus a sentencia excommunicacionis et condempnatus ad carcerem, sed non degradatus; dixit tamen dictus testes quod predicta condempnacio fuit in dicto concilio remissa, moderanda arbitrio prepositi Pictauensis et Iohannis de Iamuile propter aliquas causas, et defferebat mantellum ordinis, et est sexagenarius et ultra, et paciebatur quartanam duplicem, sicut dixit, et ob hoc aliquando dum paciebatur, dicebat aliqua uerba, ut dixit, nesciebat que, hodierna tamen die non paciebatur. Lectis autem et diligenter expositis [p. 464] sibi omnibus et singulis articulis, respondit ad eos, et primo ad primos XIII, quod in aliquorum recepcionibus uidit quod abnegabant Ihesum Christum, et in aliquibus non. Ipse autem receptus fuit in capella domus Templi de Somorens Ambianensis diocesis, per fratrem Galterum de Esta quondam, tunc preceptorem dicte domus, instanti festo Purificacionis beate Marie erunt XXVI anni uel circa, presentibus fratribus Symone presbitero, commorante in domo eorum de Fontanis subtus Montem Desiderii dicte diocesis, Iohanne de Menbresi preceptore de Veromandia, et Raynaudo de Codun et quibusdam aliis deffunctis, in hunc modum: nam cum requisiuisset instanter panem et aquam ordinis, et societatem fratrum ordinis, peciit ab eo dictus receptor, si erat seruus alicuius, debitis obligatus que soluere non posset, si alteri religioni obligatus, si excommunicatus, si habebat infirmitatem latentem; quo respondente quod non, dixerunt quod conuerteret se ad quoddam altare, et rogaret Deum quod dirigeret eum, et cum hoc fecisset, fecit eum super quoddam missale iurare et uouere quod si esset in aliquo loco in quo haberent pugnare pro fide, quod ipse in predictis bene se haberet, quod seruaret castitatem, obedienciam, et uiueret sine proprio; postmodum tradidit ei mantellum et biretum, et ipse et fratres astantes fuerunt eum osculati in ore, et instruxerunt eum quod iaceret cum pannis lineis, cinctus una cordula, et qualiter bene diceret mensam, et ageret gracias post prandium et alia licita. Deinde dictus frater Galterus precepit ei ibidem, aliis presentibus, ut sibi uidetur, quod abnegaret Ihesum Christum; et cum ipse testis diceret quod nullo modo faceret, quia erat bonus Christianus et esse uolebat, dictus frater Galterus respondit: Talem uos reputamus, et esse uolumus, sed oportet uos abnegare, quia hoc est de punctis nostri ordinis. Tunc ipse testis abnegauit ore non corde; deinde precepit ei quod spueret super ymaginem Crucifixi depictam in dicto missali, et ipse spuit aliquantulum iuxta, dixit eciam ei quod oscularetur eum in umbilico, sed tamen non fuit eum osculatus, et credit quod dixit receptor quod fratres ordinis poterant cum eo carnaliter commisceri, et ipse cum eis, secundum puncta ordinis. Ipse [p. 465] tamen testis respondit quod hec nullo modo faceret, nec scit nec audiuit quod fratres ordinis committerent ad inuicem peccatum predictum. Alia illicita non interuenerunt in recepcione sua predicta. Requisitus si quos et quos receperat in ordine, respondit quod sic, fratrem Petrum Escarpa seruientem, sunt XX anni uel circa, de mandato fratris Iohannis de Villanoua quondam preceptoris, tunc balliuie de Pontiuo, in capella domus Templi de Bello Vissu Ambianensis diocesis, presentibus fratribus Galtero de Moriualle preceptore dicte domus quondam, et quibusdam aliis deffunctis. Receperat eciam fratrem Michaelem Moseti seruientem quondam camerario domus Templi d'Oysemont, in uigilia, uel in die Natiuitatis Domini fuerunt quinque uel sex anni, presentibus fratribus Baudoyno de sancto Iusto, tunc preceptore dicte domus, Thoma de Ianualle presbitero, et Guillelmo de Platea, testibus hodie, eri et anteeri examinatis, et Radulpho de Carrucis et aliis quibusdam deffunctis, de mandato fratris Roberti de Beluaco. Requisitus si bene recolebat quod ipse recepisset dictum Michaelem, uel aliquis alius de astantibus nominatis per eum, respondit se credere pocius quod ipse receperit eum, quam aliquis ex predictis, et dicta interrogacio fuit facta per dictos dominos commissarios, quia supradicti Thomas et Guillelmus deposuerant dictum Michaelem fuisse receptum a predicto fratre Baudoyno. Item dixit se recepisse fratrem Nicolaum de Bornel seruientem, diocesis Beluacensis, de mandato dicti fratris Roberti, in capella uel camera domus Templi de Mofleriis Ambianensis diocesis, sunt V uel sex anni, de presentibus non recolens, in quorum trium recepcionibus non fuit seruatus idem modus; nam in recepcione dicti Michaelis nichil fuit factum uel dictum illicitum, sed predictis Petro l'Escarpa et Nicolao de Bonter precepit quod abnegarent Ihesum Christum et quod spuerent super crucem, quia hoc debebant facere secundum puncta ordinis, et ipse abnegauerunt et spuerunt iuxta crucem; et bene credit quod hoc fecerunt ore et non corde. Requisitus quare non precepit dicta illicita dicto Michaeli, respondit quod propter dileccionem specialem quam habebat ad [p. 466] eum. Requisitus quare in recepcione aliorum preceperat dicta illicita fieri, respondit quod pro eo quia dictus frater Robertus preceperat ei quod secundum modum debitum ordinis reciperet eos. Requisitus si fuisset punitus per superiores suos, si sciuissent quod predictus Michael non fecisset predicta illicita, respondit se credere quod non, quia dictus frater Robertus, quia erat superior suus, erat presbiter et supportasset ipsum testem in hoc quod non supportassent laici. Requisitus quod intelligebat per dictum modum debitum, respondit quod fierent illa licita et illicita que fuerant facta in recepcione ipsius testis. Requisitus si uiderat aliquos alios recipi in dicto ordine, respondit quod sic fratrem Albertum, quondam curatum de Somerens Ambianensis diocesis, sunt fere XX anni, per dictum fratrem Robertum de Beluaco, in capella domus Templi de Beluaco, ante horam prandii, presentibus fratribus Radulpho de Sernoy seruiente quondam, et quibusdam aliis, de quibus non recolit; in cuius recepcione nichil fuit actum illicitum illa die, et festinauerunt multum, quia dictus frater Albertus erat tunc infirmus, sed nescit si in sequentibus diebus preceperunt ei aliquid illicitum. Plurium recepcionibus non recolit se adfuisse, nec scit alia de contentis in dictis XIII articulis, hoc excepto quod in die Veneris sancta deuote et reuerenter adorabant crucem. Item, de contentis in XIIII et omnibus sequentibus respondit se nichil scire ultra que supra deposuerit, hoc excepto quod ipse bene credebat sacramentis ecclesiasticis, et celebrabat et conficiebat secundum formam Ecclesie, et credit quod fratres ordinis bene crederent et quod sacerdotes debite celebrarent, nec scit quod laici eorum possent absoluere a peccatis, sed quando terminabantur capitulia eorum, laicus qui tenebat capitulum dicebat: De hiis que obmisistis dicere propter uerecondiam carnis, uel penas ordinis, facimus uobis eam indulgenciam quam possimus, et Deus faciat uobis et nobis illam indulgenciam quam fecit Magdalene. Requisitus si credit quod fratres ordinis crederent ex hoc esse absoluti a peccatis eorum, respondit quod forte aliqui ignorantes et ydiote credebant, sed ipse testis et alii [p. 467] intelligentes hoc non credebant. Fuit autem dictum eidem testi, a dicto fratre Galtero de Esta, ut sibi uidetur, quod de predictis peccatis publicis et notoriis non debebat absoluere fratres, quia sic euitabant penas statutas in ordine. Iurabant ordinem pro meliori uel peiori non dimittere; statim pro professis habebantur. Clandestine recipiebantur, nullis presentibus nisi fratribus ordinis; cordulis in signum penitencie cingebantur supra camisias cum quibus iacebant; iurabant non reuelare secreta capitulorum et ordinis, et si reuelassent, fuissent condempnati ad panem et aquam aliquo tempore, et si noluissent facere dicta illicita in recepcionibus eorum, nescit quod fuisset factum de eis. Non inhibebatur quod non confiterentur, nisi sacerdotibus ordinis; negligentes fuerunt quia non correxerunt errores nec denunciauerunt Ecclesie. Elemosine et hospitalitas bene seruabantur in ordine; capitulia de die clam, exclusis secularibus, tenebantur; seruatum fuisset in ordine quod magnus Magister cum conuentu statuisset. Credit quod, longo tempore antequam ipse intrasset ordinem, essent errores per eum confessati in ordine; grandia scandala sunt exorta contra ordinem propter dictos errores, et credit quod errores confessati per eum essent manifesti fratribus ordinis, et quod in paucioribus recepcionibus quam in pluribus seruarentur illicita confessata per eum. Audiuit dici magnum Magistrum et alios de ordine aliquos errores, nescit quos, contra ordinem fuisse confessos. Item, dixit quod de predictis erroribus, de quibus supra deposuit, fuit confessus infra octo dies a recepcione sua, ut ei uidetur, fratri Bartholomeo, quondam de ordine fratrum Minorum conuentus Ambianensis, in ecclesia de Somorens, qui absoluit eum, imposita penitencia quod quinque diebus sabatiuis ieiunaret in pane et aqua. Postea fuit confessus hoc idem fratri Guillelmo de Malegard, quondam ordinis fratrum Minorum, conuentualis Meldensis, in capella domus Templi de Latigniaco Sico, qui similiter absoluit eum, imposita penitencia quod ieiunaret tribus diebus Veneris in pane et aqua; postmodum fuit confessus de predictis domino G., quondam episcopo Ambianensi, ante eorum capcionem, per duos annos uel quasi, in [p. 468] capella sua Ambianensi, qui similiter absoluit, imposita sibi penitencia quod per unum annum portaret ter in ebdomada cilicia, et nunquam faceret fieri predicta illicita, nec esset in loco in quo fierent. Requisitus si sic deposuerat prece, precepto, timore, amore, odio, uel temporali comodo habito uel habendo, respondit quod non, sed pro ueritate dicenda, et salute anime sue; cui fuit iniunctum per dictos dominos commissarios, in uirtute iuramenti prestiti per eumdem, quod non reuelaret hanc suam deposicionem, quousque attestaciones fuerint publicate. Acta fuerunt hec die et loco predictis, presente magistro Amisio, me Floriamonte Dondedei, et aliis notariis supra ultimo nominatis. Post hec, die Veneris sequenti, que fuit XXVIIII dies dicti mensis Ianuarii, fuit adductus ad presenciam eorumdem dominorum commissariorum, in domo fratrum Minorum, quam iuxta eorum ecclesiam consueuit inhabitare dominus episcopus Laudunensis, frater Iohannes de sancto Iusto seruiens, Beluacensis diocesis, testis supra iuratus, ut deponeret dictum suum, mantellum ordinis et barbam defferens, etatis XXVI annorum uel circa, cum quo fuerat inquisitum per dominum archiepiscopum Remensem, et absolutus et reconciliatus per eum in concilio Remensi. Lectis autem et diligenter expositis sibi omnibus et singulis articulis, respondit ad eos, et primo ad primos XIII, protestacione premissa, quod non intendebat recedere a deposicione et confessione per eum factis coram dicto domino archiepiscopo Remensi, quod nesciebat si contenta in dictis articulis erant uera uel non, quia non interfuerat recepcioni alicuius alterius, nec capitulis eorum, nec sciebat bene quod crederet de contentis in ipsis articulis, quia non steterat in ordine, nisi per annum cum dimidio, uel circa, ante capcionem eorum; fuerat tamen receptus in quadam die Dominica circa festum Natiuitatis beate Marie fuerant IIII anni, uel circa, per fratrem Baudoynum de sancto Iusto preceptorem de Pontiuo, auunculum suum, in capella domas Templi, uocate Foresta, diocesis Ambianensis, presentibus fratribus [p. 469] Bernardo Gaffel, Andrea Meditario seruientibus, et Michaele de Villa Regia presbitero, de quorum uita uel morte non habet certitudinem, in hunc modum: nam cum requisiuisset panem et aquam ordinis, flexis genibus, in dicta capella, et receptor respondisset quod grandem rem petebat, et uidebat eos bene indutos, bene calciatos et bene equitatos, sed nesciebat illa que erant intrinsecus inter eos, nec onera que oportebat subire eundem, et quod bene deliberaret super premissis, et ipse testis respondisset se paratum omnia sustinere, finaliter receptor fecit eum iurare super quoddam missale, quod diceret ei ueritatem de hiis que peteret ab eo, et peciit ab eo si erat coniugatus, uel seruus, uel alteri religioni uel debitis obligatus, uel corpore uiciatus; quo respondente quod non, fecit eum uouere castitatem, obedienciam, et uiuere sine proprio, et imposuit sibi mantellum, et ipse et fratres astantes osculati fuerunt eum in ore. Deinde dictus testis iuit ad dormitorium, ad extrahendum sibi uestes seculares, et ad induendum uestes ordinis; postmodum iuerunt ad prandium; quo sumpto, frater Bernardus Burgondus nacione, cuius cognomen ignorat, qui interfuerat eius recepcioni, duxit eum ad quamdam cameram, qua firmata, precepit ei quod abnegaret Ihesum Christum, et cum ipse testis responderet se hoc nullo modo facturum, dictus frater Bernardus dixit ei quod oportebat eum facere predicta, quia ipse ita fecerat in recepcione sua, et tunc ipse testis abnegauit Ihesum Christum ore non corde. Deinde dictus frater Bernardus precepit ei quod spueret supra quamdam crucem metallinam, quam idem Bernardus tenebat in manu sua, et ipse testis spuit non supra sed iuxta dictam crucem in terram. Postea precepit ei quod oscularetur eum in ano; sed ipse testis noluit hoc facere; deinde dixit ei quod poterat carnaliter commisceri cum fratribus ordinis, et pati quod ipsi commiscerentur cum eo; hoc tamen non fecit, nec fuit requisitus, nec scit, nec audiuit quod fratres Ordinis committerent peccatum predictum. Post que immediate recessit de dicta domo in qua receptus fuerat, et extunc non fuit in ea, nec uidit fratrem Bernardum predictum, [p. 470] et in crastinum hora matutinali, faciens transitum per uillam de Abbatis Villa dicte diocesis, confessus fuit de dictis erroribus cuidam fratri Minori, cuius nomen et cognomen ignorat, in ecclesia fratrum Minorum dicti loci, qui fuit ualde stupefactus de predictis, et absoluit eum, imposita ei penitencia quod ter in aliquo loco secreto uerberaret se fortiter cum uirgis, dicendo psalmum: Miserere mei Deus, et quod nunquam esset in loco in quo talia perpetrassent; et dictam penitenciam egit cum corrigia sua se uerberando, non tamen cum uirgis. Alia inhonesta non fuerunt facta uel dicta in recepcione sua predicta, nec scit aliud de contentis in XIII articulis supradictis. Item, requisitus super XIIII et omnibus sequentibus, respondit se nichil scire ultra illa que supra deposuit, hoc excepto quod ipse bene credebat ecclesiasticis sacramentis, et credit quod alii fratres crederent et quod sacerdotes eorum debite celebrarent; non credit quod ipse uel alii laici possent absoluere a peccatis; iurauit non exire ordinem. Statim pro professis habebantur; clandestine recipiebantur, nescit si ex hoc esset suspicio contra ordinem. Cordulis cingebantur supra pannos lineos cum quibus iacebant, quas assumebant unde uolebant. Non credit quod fuissent interfecti qui recusassent facere illicita que interuenerant in recepcione ipsius testis. Iniungebatur eis per sacramentum quod non reuelarent secreta ordinis, et precipiebatur quod confiterentur sacerdotibus ordinis, quia maiorem potestatem habebant super eos quam alii. Male fecerunt quia non correxerunt errores nec denunciauerunt Ecclesie illi qui eos sciebant, et quod ipse testis et alii qui predicta illicita fecerant, male fecerunt quia non exiuerunt ordinem. Elemosinas et hospitalitatem uidit conuenienter fieri et seruari in domibus ordinis in quibus fuit conuersatus. Credit quod totus ordo seruasset hoc quod magnus Magister cum conuentu ordinasset; grandia scandala contra ordinem propter predicta sunt exorta. Audiuit dici magnum Magistrum et alios quosdam errores, nescit quos, contra ordinem fuisse confessos. Requisitus si sic deposuerat prece, precepto, timore, amore, [p. 471] odio, uel comodo temporali habito uel habendo, respondit quod non, sed pro ueritate dicenda; cui fuit iniunctum per dictos dominos commissarios, in uirtute iuramenti prestiti per eundem, quod non reuelaret hanc suam deposicionem, quousque attestaciones fuerint publicate. Eisdem die et loco fuit adductus ad presenciam eorumdem dominorum commissariorum, frater Iohannes le Gambier de Grandi Villarii seruiens, Ambianensis diocesis, testis supraiuratus, ut deponeret dictum suum, deferens mantellum ordinis et barbam, etatis XXVI annorum uel circa, cum quo fuerat inquisitum per dominum archiepiscopum Remensem in concilio Remensi, et ibidem absolutus et reconciliatus per eum. Lectis autem et diligenter expositis sibi omnibus et singulis articulis, respondit ad eos, et primo ad primos XIII, protestacione premissa, quod non intendebat recedere a deposicione et confessione per eum factis coram dicto domino archiepiscopo Remensi, se nescire si contenta in dictis XIII articulis erant uera uel non, quia non interfuerat recepcioni alicuius alterius nisi fratris Iohannis de Mofleriis, infrascripti, nec capitulis eorum, nec in ordine steterat nisi per trienium uel circa, ante capcionem eorum, credit tamen quod communiter alii reciperentur in ordine sicut ipse receptus fuerat per fratrem Robertum de Beluaco, quondam preceptorem, tunc de Pontiuo, in ecclesia parochiali de Somorens Ambianensis diocesis, ante altare, circa festum Omnium Sanctorum proximo precedenti fuerunt sex anni uel circa, presentibus fratribus Alberto curato dicte domus quondam, cuius cognomen ignorat, et dicto Iohanne de Mofleriis, presbitero quondam, in eisdem hora et loco et per eundem recepto, Iohanne de la Voe et Philippo de Manin et Iohanne de Furno seruientibus, de quorum uita uel morte non est certus. In sua autem recepcione et dicti Iohannis de Mofleriis fuit seruatus talis modus: nam cum requisiuisset panem et aquam ordinis, et fuisset eis responsum quod bene deliberarent, quia oporteret eos dimittere proprias [p. 472] uoluntates, leuare ad matutinum et multa aspera sustinere, et ipsi respondissent quod omnia sustinerent, fecit ipsum testem iurare quod diceret ei ueritatem si erat seruus, coniugatus, uel corpore uiciatus, et cum respondisset quod non, finaliter recepit eos, et fecit eos uouere castitatem, obedienciam, et uiuere sine proprio, et fecit iurare ipsum testem quod esset perpetuo seruus esclauus Dei et ordinis, et iuraret ad deffendendum et acquirendum, proposse suo, Terram Sanctam; et dictus receptor dixit eis et quod seruarent secreta capituliorum, et inposuit eis mantellos, et receptor et astantes fuerunt eos osculati in ore; postmodum dictus receptor dixit eis quod secundum puncta ordinis eorum debebant abnegare Deum. Cum autem ipse testis et dictus frater Iohannes de Mofleriis aliquantulum repugnassent, finaliter instigacione diaboli et timore ducti, abnegauerunt Deum; postea precepit eis quod spuerent super quandam crucem, et spuit non super sed iuxta; postea precepit eis quod oscularentur eum in ano, dicens quod omnia ista erant de punctis ordinis; non tamen fuerunt eum osculati, nisi in ore, ut supra dixit, et dictas abnegacionem et spuicionem fecit idem testis, ore non corde, et credit quod idem fecerit dictus Iohannes, nam ex uultu ostendebat predicta sibi plurimum displicere; de crimine autem sodomitico uel de alio illicito non fuit aliud actum uel dictum in recepcionibus supradictis, nec scit plura de contentis in XIII articulis memoratis. Item, dixit se fuisse confessum predictos errores infra annum a recepcione sua cuidam fratri de Valle Scolarium, cuius nomen et cognomen ignorat, in capella domus Templi de Grandi Silua dicte diocesis, qui absoluit eum, et inposuit sibi in penitencia quod XIIII diebus Veneris incederet sine pannis lineis, et faceret certa ieiunia, et nunquam esset in loco in quo talia fierent, et fuit multum stupefactus dictus frater, auditis erroribus supradictis. Item, de contentis in XIIII et omnibus sequentibus articulis respondit se nichil scire ultra illa que supra deposuit, hoc excepto quod ipse bene credebat ecclesiasticis sacramentis, et credit quod alii [p. 473] fratres ordinis crederent, et quod eorum sacerdotes debite celebrarent. Dixit eciam se uidisse quoddam transcriptum statutorum ordinis, in quo inter cetera continebatur, sicut uidetur eidem testi, in fine cuiusdam capituli, quod ille qui tenebat capitulum dicebat in eius deffinicione talia uerba: De hiis que obmisistis dicere ob uerecundiam carnis, nos ex parte Dei, potestate nobis tradita a domino Papa, absoluimus uos, uel damus uobis indulgenciam; sed non recolit bene si dicebatur Absoluimus, uel alia uerba predicta; non tamen credit quod laicus posset absoluere a peccatis. Iurauit uel uouit non exire ordinem, et fuit ei dictum quod statim pro professo habebatur. Clamdestine recipiebantur, nullis presentibus nisi fratribus ordinis; preceptum fuit ei quod super pannos lineos, cum quibus iacere debebat, cingeretur una cordula, sed nescit quod dicta cordula tangeret capita ydolorum. Per sacramentum fuit sibi iniunctum quod non reuelaret secreta capituliorum, et idem intelligebant, ut credit, de modo recepcionis, et fuit ei dictum quod si reuelaret, incarceraretur uel in compedibus poneretur; in transcripto predicto uidit contineri quod modum recepcionis et secreta capituliorum non debebant reuelare illis fratribus qui non adfuerant. Iniunctum fuit ei quod non confiteretur nisi sacerdotibus ordinis, sed ipse fuit confessus dicto fratri de Valle Scolarium quia dubitabat quod sacerdotes ordinis fecissent illa que ipse fecerat in sua recepcione, et quod debite non absoluissent eundem; negligentes fuerunt quia non correxerunt nec denunciauerunt Ecclesie. Elemosinas uidit conuenienter fieri, ter in ebdomada, omnibus petentibus in domibus Templi in quibus fuit moratus, et aliquando recipiebantur bene aduenientes et aliquando non, et audiuit dici quod antiquitus fiebant maiores elemosine in ordine quam quando ipse fuit receptus, et quod eorum capitulia clam post missam et sermonem tenebantur, et credit quod in ordine fuisset seruatum quod magnus Magister cum conuentu statuisset; grandia scandala contra ordinem sunt exorta propter predicta. Credit Magistrum et alios confessos fuisse illa que in litteris apostolicis continentur eos confessos fuisse. Requisitus si sic deposuerat prece, precepto, timore, amore, [p. 474] odio, uel temporali comodo habito uel habendo, respondit quod non, sed pro ueritate dicenda; cui fuit iniunctum per eosdem dominos commissarios, in uirtute iuramenti prestiti per eundem, quod non reuelaret hanc suam deposicionem quousque attestaciones fuerint publicate, et intelligebat Latinum. Item, requisitus quare, ab inicio, obtulerat se deffensioni ordinis ex quo predictos errores sciebat esse in ordine, respondit quod ob uerecundiam et confusionem suam et generis sui uitandam, et quia peccatum et dyabolus retrabebant eum, de quo multum dolet, quia eciam tanto tempore stetit in ordine; et ibidem dictus testis motu proprio cum esset licenciatus a dictis dominis commissariis ut recederet, proiecit coram eis mantellum ordinis quem portabat, dicens quod ipsum ab Ecclesia receperat, et ipsum Ecclesie dimittebat; dicti uero domini commissarii dixerunt ei quod ipsi non habebant potestatem recipiendi dictum mantellum, nec recipiebant ipsum, nec suaserant ei quod dimitteret, nec dissuadebant quod non dimitteret, faceret de hoc quod uolebat; sed et ipse testis respondit quod deinceps ipsum non portaret, et rogauit quod daretur amore Dei. Acta fuerunt hec die et loco predictis, presentibus magistro Amisio, me Floriamonte Dondedei, et aliis notariis supra ultimo nominatis. Post hec, die Sabbati sequenti, que fuit penultima dies dicti mensis Ianuarii, fuit adductus ad presenciam eorumdem dominorum commissariorum, in dicta domo fratrum Minorum, frater P. de sancto Iusto seruiens, Beluacensis diocesis, preceptor domus Templi de Correans Ambianensis diocesis, testis supraiuratus, ut deponeret dictum suum, mantellum ordinis et barbam defferens, etatis quadraginta annorum uel circa, et fuerat examinatus per dominum archiepiscopum Remensem in consilio Remensi, et absolutus et reconciliatus ibidem per eum; lectis autem et diligenter expositis sibi omnibus et singulis articulis, respondit ad eos, et primo ad primos XIII, protestacione premissa, quod non [p. 475] intendebat recedere a deposicione et confessione predictis, quod nunquam interfuerat recepcioni alicuius alterius fratris, unde nesciebat si contenta in dictis articulis erant uera uel non; ipse autem per magnum Magistrum, qui nunc est, fuit receptus in capella domus Templi Parisiensis, in festo Natiuitatis beati Iohannis Baptiste proximo preterito fuerunt decem anni ante capcionem suam et aliorum, et presentibus fratribus Hugo de Peraldo uisitatore, Radulpho de Gisi receptore Campanie pro domino Rege, et Roberto de sancto Pantaleone presbitero, et pluribus aliis, in hunc modum: nam cum requisiuisset, flexis genibus, panem et aquam et societatem proborum ordinis, dictus Magister dixit ei quod bene deliberaret, quia oporteret eum dimittere propriam uoluntatem propter alienam, et multa erant dura sustinere, et rogaret Deum et beatam Mariam quod dirigerent eum. Cum autem hoc fecisset, dictus Magister dixit quod ex hoc tantum affectabat recipere eum, et fecit eum uouere et iurare super quendam librum castitatem, obedienciam, uiuere sine proprio, seruare bonos usus et bonas consuetudines et secreta ordinis; postmodum inposuit ei mantellum, et ipse et fratres astantes fuerunt eum osculati in ore, et exinde instruxit eum qualiter debebat conuersari in ordine, et quot _Pater noster_ dicere pro horis suis, et consimilia bona. Postea dictus Magister precepit ei quod abnegaret illum qui erat in quadam cruce que erat iuxta eos, sed nescit qualis erat dicta crux, scilicet de argento uel de cupro, magis tamen credit quod esset de cupro, in qua erat ymago Crucifixi; et cum ipse testis respondisset quod hoc non faceret, dictus Magister dixit ei quod hoc oportebat eum facere secundum puncta ordinis eorum, et tunc ipse testis abnegauit, ore non corde; postea precepit ei quod spueret super crucem predictam, et ipse non spuit super sed iuxta; postea dixit ei quod secundum puncta dicti ordinis debebat eum osculari in ano et in umbilico et in pectore, sed tamen non fuit eum osculatus, quia remissit ei dictum osculum; deinde dixit ei quod secundum puncta predicta poterat commisceri fratribus ordinis, et pati quod ipsi commiscerentur cum eo; hoc tamen non fecit, nec fuit [p. 476] requisitus, nec scit nec credit quod fratres ordinis committerent dictum peccatum. Quando uero dictus Magister dixit ei predicta illicita, non fuerunt aliqui presentes nisi ipsi duo soli. Requisitus si credit quod alii fratres ordinis communiter reciperentur sicut ipse fuit receptus, respondit quod sic; plura nesciebat de contentis in dictis XIII articulis. Item, requisitus super XIII et omnibus sequentibus, respondit se nichil scire ultra que supra deposuerit, hoc excepto quod bene credebat ecclesiasticis sacramentis, et credit quod alii fratres ordinis bene crederent, et quod sacerdotes eorum debite celebrarent; non credit quod laici possent absoluere a peccatis, sed audiuit dici quod magistri et preceptores remittebant penas, et presbiteri absoluebant a peccatis. Iurabant non exire ordinem, et statim pro professis habebantur; clamdestine recipiebantur; cordulis cingebantur supra camisias, in signum castitatis, sed nescit nec audiuit quod tangerent capita ydolorum. Non audiuit quod aliquis reuelauerit secreta capituliorum nec modum recepcionis, uel qui noluerit facere illicita que in recepcionibus precipiebantur, nec scit qualiter fuissent puniti contrarium facientes. Non poterant, nisi sacerdotibus ordinis, sine licencia confiteri. Negligentes fuerunt quia non correxerunt errores, nec denunciauerunt Ecclesie. Elemosine et hospitalitas conuenienter in ordine seruabantur. Clam tenebantur capitulia, et ponebatur custos in porta capituli, ne illi qui non erant in capitulio possent audire illa que fiebant in capitulio. Credit quod in toto ordine fuisset seruatum quod magnus Magister cum conuentu ordinasset, et quod grandia scandala contra ordinem sunt exorta, et quod illicita que, ut credit, fiebant in recepcionibus essent manifesta fratribus ordinis, non extraneis, et audiuit dici quod magnus Magister et alii sunt confessi multos errores contra ordinem, nescit quos. Requisitus quare hoc anno obtulerat se deffensioni ordinis cum pluribus aliis ex quo sciebat uel credebat esse in ordine predictos errores confessatos per eum, respondit quod pro eo quia peccatum tenebat eum ligatum et ex fatuitate sua. Requisitus si sic deposuerat prece, precepto, timore, amore, [p. 477] odio, uel comodo temporali habito uel habendo, respondit quod non, sed pro ueritate dicenda; cui fuit iniunctum per dictos dominos commissarios, in uirtute iuramenti prestiti per eundem, quod non reuelaret hanc suam deposicionem quousque attestaciones fuerint publicate. Eisdem die et loco fuit adductus ad eorumdem dominorum commissariorum presenciam frater Fulco de Nulliaco seruiens, Beluacensis diocesis, preceptor domus de Serier Ambianensis diocesis, sexagenarius, testis supraiuratus, ut deponeret dictum suum, non defferens mantellum ordinis, quia dimisit ipsum ad aliquorum persuasum in concilio Remensi; postmodum fecit sibi radi barbam, cum quo fuit inquisitum per dominum episcopum Ambianensem qui nunc est, et absolutus et reconciliatus per eum; lectis autem et diligenter expositis sibi omnibus et singulis articulis, respondit ad eos, et primo ad primos XIII, se nescire si contenta in dictis articulis erant uera uel non, quia non interfuerat recepcioni alicuius alterius nec capitulis eorum. Ipse autem receptus fuerat in capella domus Templi Beluacensis, in instanti festo Purificationis beate Marie erunt septem anni, per fratrem Robertum de Beluaco, quondam presbiterum, presentibus fratribus Roberto de Gorreflor presbitero, Philippo de Leurechires seruiente, uiuis, ut credit, et Rogerrio de Marsilia seruiente, deffuncto, in hunc modum: nam cum peciisset panem et aquam et societatem fratrum ordinis, et ei concessisset, fecit eum uouere et iurare castitatem, et uiuere sine proprio, et obedire cuicumque preceptori qui preponeretur sibi; postmodum tradidit sibi mantellum, postea dixit ei dictus receptor quod oportebat eum spuere super quandam crucem de panno rubeo posita super quoddam pulpitum, et erat talis quales sunt cruces quas portabant in mantellis, et ipse testis spuit non super sed iuxta eam; postea precepit ei quod abnegaret Deum, et ipse testis rogauit eum instanter quod non coieretur facere hoc, dictus uero receptor respondit quod oportebat eum hoc [p. 478] facere, quia talis erat ordo suus, et tunc abnegauit ore non corde; de osculis inhonestis, de crimine sodomitico uel aliquo alii illicito non fuit sibi locutus eidem; requisitus si credit quod alii communiter reciperentur in ordine sicut ipse fuit receptus, respondit quod sic, sed non audiuit dici ab aliquo, nec modum recepcionis sue reuelauit alicui de ordine, quia non audebant loqui inter se de modo recepcionis eorum. Item, dixit quod [cum?] dictus receptor precepit eidem dicta illicita, fratres predicti qui adherant secesserunt ad partem intra dictam capellam, sed cum bene poterant eos uidere si uolebant, non tamen audire que dicebant; et cum predicta illicita facta fuissent, redierunt dicti fratres et receptor, et ipsi fuerunt eum osculati in ore. Item, dixit quod infra octo dies a recepcione sua fuit confessus de predictis erroribus in ecclesia fratrum Predicatorum de Beluaco, cuidam fratri Predicatori, cuius nomen et cognomen ignorat, qui fuit multum stupefactus de predictis, et reprehendit eum quia fecerat predicta, et ipse testis respondit quod quia receptus erat antequam ei preciperentur predicta illicita, oportuit quod ea faceret; et absoluit eum, imposita penitencia quod non biberet uinum de uno anno in sextis feriis; et cum iste testis responderet quod hoc facere non auderet, forte scientibus superioribus suis, dictus frater dixit quod faceret quando posset; et ipse testis compleuit penam predictam. Plura de contentis in dictis XIII articulis dixit se nescire. Item, requisitus super XIIII et omnibus aliis sequentibus, respondit se nichil scire ultra que supra deposuerit, hoc excepto quod ipse bene credebat ecclesiasticis sacramentis, et credit quod alii fratres crederent, et quod eorum sacerdotes debite celebrarent; nec credit quod laici possent absoluere a peccatis. Non poterant exire ordinem, quia statim pro professis habebantur. Clamdestine recipiebantur, et scit quod ex hoc erat suspicio contra eos. Cordulam quam portabat super camisiam suam, in signum castitatis, accepit unde uoluit, et alii faciebant idem; iurabant non reuelare secreta capituliorum et modum recepcionis, et si reuelassent, perdidissent mantellum, uel fuissent aliter male [p. 479] tractati; non poterant absque licencia nisi sacerdotibus ordinis confiteri; inferiores non fuissent ausi reuelare Ecclesie errores ordinis, sed superiores fuerunt negligentes quia non denunciauerunt Ecclesie nec eos correxerunt. Credit, quia audiuit dici, quod elemosine non fierent in ordine sicut debebant, sed hospitalitas bene seruabatur. Quod magnus Magister ordinasset cum conuentu, fuisset seruatum in ordine. Credit quod errores predicti fuissent longo tempore in ordine obseruati. Postquam fuit captus, audiuit dici a quodam fratre qui aposthauerat a dicto ordine, qui uocatur, ut ei uidetur, Iaquetus uel Bertaldus, oriundus de Somerens Ambianensis diocesis, quia propter prauitates ordinis exiuerat dictum ordinem, sed non expressit ei que essent dicte prauitates; credit quod scandala grandia contra ordinem sunt exorta, et quod illicita que deposuit in recepcione sua interuenisse, essent manifesta aliis fratribus ordinis. Requisitus si sic deposuerat prece, precepto, timore, amore, odio, uel comodo temporali habito uel habendo, respondit quod non, sed pro ueritate dicenda; cui fuit iniunctum per dictos dominos commissarios, in uirtute iuramenti prestiti per eundem, quod non reuelaret hanc suam deposicionem quousque attestationes fuerint publicate. Acta fuerunt hec die et loco predictis, presentibus magistro Amisio, me Floriamonte Dondedei, et aliis notariis supra proximo nominatis. Post hec, die Lune sequenti, in uigilia Purificacionis beate Marie, que fuit prima dies mensis Februarii, fuit adductus ad presenciam eorumdem dominorum commissariorum, in domo predicta, frater Alelinus de Lineriis seruiens, Ambianensis diocesis, quadragenarius uel circa, testis supraiuratus, ut deponeret dictum suum, quinquagenarius [sic] uel circa, non defferens mantellum ordinis, quia uetustate consumptum dimiserat in concilio Remensi; postmodum radi fecerat sibi barbam, et fuerat inquisitum cum eo per dominum episcopum Ambianensem qui nunc est, et absolutus et reconciliatus per eum; lectis autem et diligenter [p. 480] expositis sibi omnibus et singulis articulis, respondit ad eos, et primo ad primos XIII, se nescire si contenta in dictis articulis erant uera uel non, nec bene sciebat quod crederet super hoc; ipse autem receptus fuerat in festo Natiuitatis beati Iohannis proximo preterito fuerunt decem et octo anni uel circa, in capella domus Templi de Oysemont Ambianensis diocesis, per fratrem Philippum de Ayhiis militem quondam, preceptorem tunc balliue de Pontiuo, presentibus in capitulio fratribus Adam de Sanhciale et Adam de Nouiomo seruientibus, et Anrico de Cararache presbitero, et quibusdam aliis deffunctis, in hunc modum: nam cum requisiuisset ab eo panem et aquam ordinis, et ei concessisset, tradidit ei mantellum, et fuit eum osculatus in ore, sed non fratres astantes; postmodum fecit eum iurare super quendam librum apertum continenciam, uiuere sine proprio, et obedire superioribus suis; deinde precepit ei quod abnegaret Deum, et cum ipse testis respondisset se hoc non facturum, dictus receptor dixit quod hoc oportebat eum facere, quia hoc erat de punctis ordinis; et tunc idem testis dixit: Ex quo oportet me abnegare Deum, ego abnego hoc, tamen facio ore non corde; deinde precepit ei quod spueret super quandam crucem factam de quodam panno mixto inter colorem album et rubeum, positum in terra; et cum bis contradixisset, et dictus receptor dixisset quod hoc debebat facere secundum puncta ordinis, ipse testis cum amaritudine spuit non super sed iuxta. Postea dixit ei quod secundum puncta dicti ordinis debebat eum osculari in ano, et cum ipse testis diceret se nullo modo facturum, non conpulit eum ad hoc. Postea dixit ei quod secundum puncta dicti ordinis poterat carnaliter commisceri fratribus dicti ordinis, et pati quod ipsi commiscerentur cum eo; hoc tamen non fecit, nec fuit requisitus, nec credit quod inter fratres ordinis seruaretur. Aliqua alia licita uel illicita non interuenerunt in recepcione sua predicta. Requisitus si credebat quod predicta illicita seruarentur in recepcionibus aliorum, respondit quod pocius hoc credebat quam contrarium; requisitus si dicti fratres qui adfuerunt tradicioni mantelli uiderunt et [p. 481] audiuerunt quando predicta illicita fuerunt precepta et dicta eidem, respondit quod a remotis erant, nec credit quod audire potuerunt supradicta. Requisitus si interfuerat recepcioni alicuius alterius in ordine, respondit quod sic, sunt X uel XII anni, in capella domus Templi uocate Leyscin, Morinensis diocesis, in qua frater Iohanne de Villa Noua quondam seruiens, preceptor tunc balliuie de Pontiuo, recepit fratrem Robertum de Raembaudi Villa seruientem, de cuius uita uel morte non habet certitudinem, presentibus fratre Parisio, quondam senescallo dicte domus, et ipso teste et nullis aliis; sed ipse testis, concessa eidem Roberto domo, ante tradicionem mantelli, recessit, quia habebat superintendere cure quadrigarum domus, et nescit si dicta illicita seruata fuerunt in dicta recepcione uel non, nec interfuit aliorum recepcionibus nec in capitulis, nec plura scit de contentis in dictis XIII articulis. Item, requisitus super XIIII et omnibus aliis sequentibus, respondit se nichil scire ultra que supra deposuerit, hoc excepto quod bene credit ecclesiasticis sacramentis, et credit quod alii fratres ordinis crederent, et quod eorum sacerdotes debite celebrarent; nec credit quod laici possent absoluere a peccatis. Non iurabant ordinem non exire, sed statim pro professis habebantur, et clamdestine recipiebantur; cordulis cingebantur super camisias cum quibus iacebant; credit quod uniformiter recipiebantur in ordine secundum modum per quem confessus est se receptum fuisse; iniungebatur eis quod non reuelarent secreta capituliorum; si reuelassent, uel noluissent facere illicita predicta in recepcionibus, nescit si et qualiter fuissent puniti; non inhibebatur eis quod non confiterentur nisi sacerdotibus ordinis, et in crastinum recepcionis sue ipse testis confessus fuit de predictis erroribus, ante horam prandii, in ecclesia predicta de Oysemont, cuidam fratri Carmeliste, cuius nomen et cognomen ignorat, qui absoluit eum, inposita penitencia quod ieiunaret diebus Venerinis, et quod dictis diebus non portaret camisiam, et quedam alia que compleuit. Male fecerunt scientes errores quia non correxerunt eos nec denunciauerunt Ecclesie. Elemosine et hospitalitas conuenienter fiebant et seruabantur in ordine; [p. 482] audiuit quod in capitulis non aderant nisi fratres ordinis. Credit quod in ordine fuisset seruatum quod magnus Magister cum conuentu ordinasset. Grandia scandala contra ordinem sunt exorta propter predicta. Credit quod illicita que interueniebant in recepcionibus, essent manifesta fratribus ordinis, sed non extraneis. Requisitus si sic deposuerat prece, precepto, timore, amore, odio, uel temporali commodo habito uel habendo, respondit quod non, sed pro ueritate dicenda; cui fuit iniunctum per dictos dominos commissarios, in uirtute iuramenti prestiti per eundem, quod non reuelaret hanc suam deposicionem quousque attestationes fuerint publicate. Eisdem die et loco fuit adductus ad presenciam eorumdem dominorum commissariorum frater Nicolaus de Meannay seruiens, Ambianensis diocesis, testis supraiuratus, ut deponeret dictum suum; non defferens mantellum ordinis, quia ipsum dimisit in concilio Remensi; postmodum fecit radi sibi barbam, et fuit inquisitum cum eo per dominum episcopum Ambianensem, qui nunc est, et fuit absolutus et reconciliatus per eum, et est sexagenarius et ultra. Qui fuit protestatus quod non intendebat recedere a confessione et deposicione per eum factis coram dicto domino episcopo Ambianensi. Lectis autem et diligenter expositis sibi omnibus et singulis articulis, respondit ad eos, et primo ad primos XIII, se nescire si contenta in dictis articulis erant uera uel non, quia non interfuerat capitulis nec recepcionibus alicuius alterius. Credit tamen pocius quod alii reciperentur sicut ipse fuit receptus, quam contrarium. Ipse autem receptus fuerat in principio instantis Quadragessime erunt XI anni, per fratrem Garinum de Grandi Villarii, quondam preceptorem balliuie de Pontiuo, in quadam camera domus Templi de Rosseria Ambianensis diocesis, presentibus fratribus Iohanne de Mofleriis presbitero, Ber. Gaffelli et Petro de Ligni seruientibus, deffunctis, in hunc modum: nam cum requisiuisset panem et aquam et societatem ordinis ter, et ipse deliberasset cum fratribus astantibus, et per [p. 483] iuramentum uoluisset scire ab ipso teste si erat excommunicatus, matrimonio uel alteri religioni obligatus, si habebat infirmitatem latentem, et eidem teste respondente quod non, consuluerunt fratres astantes quod reciperent eum; tunc fuerunt apportate uestes religionis, et ipse induit eas in quodam porticu. Postea rediit ad eum, et tradidit sibi mantellum, et fuit eum osculatus in ore, sed non astantes, et dixit ei quod secundum puncta ordinis debebat uouere et iurare, et hoc uouit et iurauit, castitatem, obedienciam, uiuere sine proprio, et non reuelare secreta ordinis, dicens quod si reuelaret, amitteret mantellum et domum; postea dixit ei quod alia puncta erant in ordine eorum que oportebat eum seruare; primo dixit quod oportebat eum spuere super quamdam crucem de panno rubeo allatam per ipsum receptorem, in terra positam, et precepit quod spueret super eam, et ipse testis noluit spuere super sed iuxta. Secundo precepit quod abnegaret Deum, et cum ipse testis diceret quod hoc non erat fas, receptor dixit ei quod hoc oportebat eum facere, et tunc ipse testis turbatus dixit: Si ego faciam, ego faciam ore et non corde, et tunc abnegauit ore non corde. Postea dixit quod secundum dicta puncta debebat eum osculari in ano; sed ipse non fuit eum osculatus, quia dixit receptor quod parceret sibi. Deinde dixit ei quod secundum puncta predicta poterat carnaliter commisceri fratribus ordinis, et pati quod ipsi commiscerentur cum eo. Hoc tamen non fecit, nec fuit requisitus, nec scit nec credit quod fratres ordinis committerent dictum peccatum; plura nesciens de contentis in XIII articulis supradictis. Item, requisitus super XIIII et omnibus aliis sequentibus, respondit nichil scire ultra quod supra deposuit, hoc excepto quod ipse bene credebat ecclesiasticis sacramentis, credens quod alii fratres ordinis bene crederent, et quod sacerdotes eorum debite celebrarent. Non credit, nec audiuit dici in ordine, quod laici possent eos absoluere a peccatis. Non iurabant ordinem non exire, sed statim pro professis habebantur, et clandestine recipiebantur; credit quod ex hoc suspicio contra ordinem haberetur. Cordulis cingebantur supra camisias, quas assumebant [p. 484] unde uolebant; de modo recepcionis non audebant loqui inter se, et qui reuellassent, uel secreta capituliorum, credit quod amisissent habitum. Receptor suus precepit ei quod non confiteretur nisi sacerdotibus ordinis, in recepcione sua, quod non seruauit, nam quarta die post recepcionem suam fuit confessus de predictis erroribus fratri Andree de Bella Petrica gardiano fratrum Minorum de Abbatis Villa, quondam in capella domus Templi de Bello Vissu Ambianensis diocesis, qui dixit ei quod in grande peccatum incurerat, et absoluit eum, imposita sibi penitencia quod ieiunaret per unum annum in pane et aqua, sextis feriis, quod et fecit. Negligentes fuerunt quia non correxerunt errores, nec denunciauerunt Ecclesie; elemosine restringebantur, hospitalitas conuenienter seruabatur quoad recepcionem bonorum uirorum; capitulis non intererant nisi fratres ordinis, et porte capituli firmabantur; quod magnus Magister cum conuentu ordinabat, fuisset seruatum, ut credit, in ordine; et commoti sunt contra ordinem magni uiri propter errores que ordini imponuntur; et credit quod illicita de quibus deposuit essent nota fratribus ordinis, sed non extraneis; credit quod Magister et alii confessi fuerint multos errores contra ordinem, nescit quos. Requisitus si sic deposuerat prece, precepto, timore, amore, odio, uel temporali comodo habito uel habendo, respondit quod non, sed pro ueritate dicenda; cui fuit iniunctum per dictos dominos commissarios, in uirtute iuramenti prestiti per eundem, quod non reuelaret hanc suam deposicionem quousque attestaciones fuerint publicate. Acta fuerunt hec die et loco predictis, presentibus Floriamonte et aliis notariis supra ultimo nominatis; prefatus uero magister Amisius interfuit examinacioni dicti fratris Alelini, quo examinato recessit. Post hec, die Mercurii, in crastinum Purificacionis beate Marie, III uidelicet die mensis Februarii, conuenerunt in dicta domo fratrum Minorum predicti domini Lemouicensis et Mimatensis episcopi et [p. 485] archidiaconus Tridentinus, dominis archiepiscopo Narbonensi, propter negocia regia occupato et excusato ut supra, et Matheo de Neapoli infirmitate detento, propter quam eciam se excusauit per magistrum Rolandum nuncium suum, ex hoc ad dictos dominos commissarios specialiter destinatum. Et fuit adductus ibidem ad presenciam eorumdem dominorum commissariorum frater Thomas de Boncourt Ambianensis diocesis, seruiens, testis supraiuratus, ut deponeret dictum suum, non defferens mantellum ordinis, quia ipsum dimiserat una cum aliis in concilio Remensi, et postea radi fecerat barbam, etatis quinquaginta quinque annorum uel circa, cum quo fuerat inquisitum per dominum episcopum Ambianensem, qui nunc est, et absolutus et reconciliatus per eum; qui fuit protestatus quod non intendebat recedere a deposicione et confessione per eum factis coram dicto domino episcopo Ambianensi. Lectis autem et diligenter expositis sibi omnibus et singulis articulis, respondit ad eos, et primo ad primos XIII, se credere quod alii fratres ordinis communiter reciperentur sicut ipse fuit receptus, in festo Assumpcionis beate Marie nuper lapso fuerunt XXXII anni uel circa, in capella domus Templi de Sours Carnotensis diocesis, per fratrem Petrum de Maysonseles quondam presbiterum, de mandato fratris Radulphi de Bonecourt quondam auunculum dicti testis, preceptoris tunc Carnotensis, presentibus fratribus Radulpho preceptore domus Templi Parisiensis quondam, cuius cognomen ignorat, et quodam alio qui fuerat submarescallus ultra mare, et quibusdam aliis quorum nomina et cognomina ignorat; in cuius recepcione fuit seruatus talis modus: nam cum peciisset ab eo panem et aquam ordinis, et ei concessisset, fecit eum uouere et iurare super quendam librum apertum castitatem, uiuere sine proprio, obedienciam et obedire omnibus preceptoribus qui preponerentur eidem; et dixit ei quod seruaret secreta capituliorum et ordinis, sed ante hec uota et iuramenta imposuerat sibi mantellum, et ipse et fratres astantes fuerunt eum osculati in ore. Post uota uero et iuramenta predicta dixit ei dictus receptor quod secundum puncta ordinis debebat abnegare Deum, et [p. 486] cum ipse testis respondisset quod non placeret Deo quod ipse faceret, dictus receptor subiunxit quod quidquid ipse testis gereret in corde, oportebat eum quod abnegaret ore, et tunc ipse testis dixit: Si oportet me abnegare, abnegabo ore non corde. Post que de mandato dicti receptoris abnegauit Deum, dictam abnegacionem faciens ore non corde; deinde precepit ei quod spueret super quandam paruam crucem de panno rubeo minorem quam essent cruces quas portabant in mantellis, positam per ipsum receptorem super quoddam paruum scannum; et cum ipse testis respondisset quod nullo modo hoc faceret, dixit ei quod hoc oportebat eum facere, quia erat de punctis dicti ordinis; et tunc ipse testis ita turbatus quod in uita sua nunquam fuerat ita perturbatus, ut dixit, spuit non super dictam crucem, sed iuxta. Deinde dixit ei quod secundum dicta puncta debebat eum osculari in ano, et precepit quod eum oscularetur, sed noluit eum osculari in dicto loco nec alibi quam in ore. Cum mantellum tradidisset eidem, subsequenter dixit ei quod secundum dicta puncta poterat carnaliter commisceri fratribus ordinis, et pati quod ipsi commiscerentur cum eo, ipse tamen testis dixit quod nullo modo hoc faceret, nec fecit, nec fuit requisitus, nec scit si fratres dicti ordinis committebant peccatum predictum. Item, dixit quod eisdem die, loco, hora, presentibus et per eundem fuit receptus, una cum ipso teste, frater Humbertus cuius cognomen ignorat, de partibus dicti receptoris qui fuerat natus apud Maysoncelos, nescit cuius diocesis oriundus, in cuius recepcione fuerunt in omnibus et per omnia iurata, facta et dicta, licita et illicita, que deposuit fuisse facta in recepcione sua; et primo fuit receptus dictus Humbertus quam ipse testis; et dixit se credere quod displicuissent illicita dicto fratri Humberto sicut et ipsi testi, prout uultus eiusdem Humberti et uerba indicabantur, et quod abnegauerit ore non corde. Plurium recepcionibus et capitulis non adfuerat, nec plura sciebat de contentis in dictis XIII articulis, sicut dixit. Item, requisitus super XIIII et omnibus sequentibus, respondit [p. 487] se nichil scire ultra que supra deposuerit, hoc excepto quod ipse bene credebat ecclesiasticis sacramentis, et credit quod alii fratres ordinis bene crederent, et quod eorum sacerdotes debite celebrarent, nec credit quod laici possent absoluere a peccatis. Non iurabant ordinem non exire, sed dicebatur eis quod statim pro professis habebantur; clamdestine recipiebantur, ex quo credit quod suspicio contra ordinem haberetur. Cordulis cingebantur super pannos lineos cum quibus iacebant, ad hoc, ut sibi uidetur, ne ita libere palparent carnes suas, et eas assumebant unde uolebant; iniungebatur ne reuelarent secreta capituliorum nec modum recepcionis, eciam inter se ipsos; si reuelassent, perdidissent domum; quando habebant facultatem confitendi sacerdotibus ordinis, non poterant aliis confiteri; non audebant, propter timorem uel uerecondiam mundi, reuelare errores predictos, de quo male faciebant, et quia eos non corigebant nec Ecclesie nunciabant; elemosine et hospitalitas fiebant melius quando fuit ipse testis receptus quod quando fuerunt capti, nichilominus tamen bene recipiebantur omnes religiosi et boni uiri; audiuit dici quod aliquando propter negligencia occurrencia [sic], tenebantur Parisius capitulia ualde mane et secrete; credit quod totus ordo seruasset quod magnus Magister cum conuentu ordinasset; grandia scandala contra ordinem sunt exorta, nec credit propter predicta illicita que prius non erant nota extraneis, sed fratribus ordinis; si Magister et alii recognouerunt aliqua, credit quod recognouerunt illa que ipse confessus est, nec obtulerat se ad defensionem ordinis. Requisitus si sic deposuerat prece, precepto, timore, amore, odio, uel temporali comodo habito uel habendo, respondit quod non, sed pro ueritate dicenda; cui fuit iniunctum per dictos dominos commissarios quod non reuelaret hanc suam deposicionem quousque attestaciones fuerint publicate. Eisdem die et loco fuit adductus ad presenciam eorumdem dominorum commissariorum frater Iohannes de Gressibus seruiens, [p. 488] Beluacensis diocesis, preceptor domus templi de Bello Vissu Ambianensis diocesis, testis supraiuratus, ut deponeret dictum suum, non defferens mantellum ordinis, quia ipsum dimiserat in concilio Remensi una cum pluribus aliis, et postea radi fecerat sibi barbam, etatis septuaginta duorum annorum uel circa, cum quo fuerat inquisitum per dominum episcopum Ambianensem, qui nunc est, et absolutus et reconciliatus per eum; lectis autem et diligenter expositis sibi omnibus et singulis articulis, respondit ad eos, et primo ad primos XIII, se credere quod alii fratres reciperentur communiter in ordine, sicut ipse fuit receptus, Dominica post medium Augustum proximo lapsum fuerunt XXX anni uel circa, in capella domus Templi de Mofleriis Ambianensis diocesis, per fratrem Arneum de Villeprous militem quondam, preceptorem tunc balliuie Pontiui, presentibus fratribus Anrico de Gamaches presbitero quondam, curato tunc d'Oysemont, Arnulpho de Guise tunc preceptore dicte domus, Hugone de Frahenuile seruientibus, deffunctis; a quo receptore peciit panem et aquam, societatem et pauperem uestitum ordinis, pluries antequam ei concedere uellet, et deliberauit eciam pluries cum dictis fratribus si eum reciperet, et dixit ei quod oporteret eum esse seruum esclauum ordinis, propriam uoluntatem propter alienam dimittere, et multa dura et aspera sustinere, et cum respondisset ipse testis quod omnia sustineret, fecit eum iurare super quendam librum et uouere castitatem, uiuere sine proprio, et obedire omnibus preceptis que fierent sibi, seruare bonos usus et bonas consuetudines ordinis; postmodum inposuit sibi mantellum, et ipse et fratres astantes fuerunt eum osculati in ore; postmodum instruxit eum quot _Paster noster_ debebat dicere pro horis suis, et qualiter se regeret; deinde precepit ei quod spueret super quandam crucem de panno rubeo, positam per dictum receptorem super quoddam scannum; et cum ipse testis respondisset quod hoc nullo modo faceret, dixit ei quod oportebat eum hoc facere, quia eorum religio erat talis; et tunc ipse testis multum turbatus et dolens spuit non super sed iuxta dictam crucem; subsequenter precepit ei quod abnegaret Deum, et cum ipse testis diceret se hoc nullo modo [p. 489] facturum, dixit ei quod hoc oportebat eum facere, quia talis erat religio eorum; et tunc abnegauit ore non corde multum turbatus et dolens, ut dixit; postque dixit ei quod, secundum dictam religionem eorum, poterat carnaliter commisceri fratribus ordinis, et pati quod ipsi commiscerentur cum eo; hoc tamen non fecit nec fuit requisitus, nec credit quod alii fratres dicti ordinis committerent dictum peccatum; deinde dixit ei quod, secundum dictam religionem, debebat eum osculari in ano, quod tamen non fecit, quia supportauit eum; alia inhonesta non interuenerunt in recepcione sua predicta. Item, dixit se, infra tres septimanas ab eius recepcione, fuisse confessum de dictis erroribus fratri Andree de Bella Pertica, quondam tunc commoranti in conuentu fratrum Minorum de Abbatisuilla eiusdem diocesis, in ecclesia dictorum fratrum Templi d'Oysemont, qui fuit ex hoc multum stupefactus; absoluit tamen eum inposita penitencia quod ieiunaret in pane et aqua per unum annum, sextis feriis, quod compleuit iuxta posse suum. Requisitus si interfuerat aliorum recepcionibus, respondit quod sic, sunt uiginti anni et plus, uidit recipi fratrem Stephanum scutiferum dicti fratris Arnulphi, cuius cognomen ignorat, in dicta capella de Mofleriis, per dictum fratrem Arnulphum, pluribus presentibus de quorum nominibus non recolit, et cum uenisset et iniunxisset illa que ipse testis uouerat et iurauerat, et dictus frater Arnulphus tradidisset eidem Stephano mantellum, dictus testis habens negociari, quia erat senescallus dicte domus, recessit, et nescit si ex tunc predicta illicita interuenerunt, credit tamen quod sic. Item, dixit quod circa idem tempus uidit duos, quorum nomina et cognomina ignorat, recipi in capella domus Templi d'Oysemont Ambianensis diocesis per fratrem Iohannem de Villa Noua, quondam tunc preceptorem de Pontiuo, pluribus presentibus de quorum nominibus non recolit, et, tradito eis mantello, ipse testis retraxit se et iuit per monasterium, et nescit si dicta illicita interuenerunt, credit tamen quod sic; aliorum recepcionibus et capitulis non interfuerat, nec plura sciebat de contentis in dictis XIII articulis, sicut dixit. Item, requisitus super XIIII et omnibus sequentibus, respondit [p. 490] se nichil scire ultra que supra deposuit, hoc excepto quod ipse bene credebat omnibus ecclesiasticis sacramentis, credens quod alii fratres bene crederent, et quod eorum sacerdotes debite celebrarent, et quod laici non possent absoluere a peccatis; non iurabant ordinem non exire, sed statim pro professis habebantur, et clamdestine recipiebantur, nullis presentibus nisi fratribus ordinis; cingebantur cordulis super camisias cum quibus iacebant, quas accipiebant unde uolebant, sed nescit nec audiuit quod cingerentur capita ydolorum; secreta capituliorum et modum recepcionis eciam inter se non audebant reuelare; si reuellassent, nescit si uel qualiter puniti fuissent; debuissent correxisse dictos errores et Ecclesie nunciasse; elemosinas uidit bene fieri et hospitalitatem conuenienter seruari in domibus ordinis in quibus fuit commoratus, sed potest esse quod in aliis domibus non fierent ita bene; audiuit dici quod capitulis non intererant nisi fratres ordinis; credit quod totus ordo seruasset quod magnus Magister cum conuentu ordinasset; credit quod propter predicta que imponuntur ordini, sunt multe sublimes persone turbate contra ordinem; credit quod illicita confessata per eum essent nota fratribus ordinis, sed non extraneis; non obtulerat se alias deffensioni ordinis. Requisitus si sic deposuerat prece, precepto, timore, amore, odio, uel temporali comodo habito uel habendo, respondit quod non, sed pro ueritate dicenda; cui fuit iniunctum per dictos dominos commissarios quod non reuelaret hanc suam deposicionem quousque attestaciones fuerint publicate. Acta fuerunt hec dictis die et loco, presentibus me Floriamonte Dondedei, et aliis notariis supra ultimo nominatis. Post hec, die Iouis sequenti, que fuit IIII dies dicti mensis Februarii, fuit adductus ad presenciam eorumdem dominorum episcoporum et archidiaconi Tridentini, in domo predicta, frater Hugo d'Oysimont seruiens, Ambianensis diocesis, testis supra iuratus, ut de [p. 491] poneret dictum suum, non deferens mantellum ordinis, quia uoluntarie ipsum dimiserat diu post concilium Remense, et radi fecerat sibi barbam, etatis uiginti octo annorum uel circa, cum quo inquisitum fuerat, absolutus et reconciliatus per dominum episcopum Ambianensem, qui nunc est, diu ante concilium Remense. Lectis autem et diligenter expositis sibi omnibus et singulis articulis, respondit ad eos, et primo ad primos XIII, se nescire si contenta in dictis articulis erant uera, quia non adfuerat capitulis, nec uiderat recipi in ordine, nisi fratrem Iohannem de Latre seruientem, Morinensis diocesis, de cuius uita uel morte non habet certitudinem, quem recepit frater Iohannes de Geuisei seruiens, tunc preceptor domus de Loyson diocesis Morinensis, circa festum Omnium Sanctorum proximo lapsum fuerunt decem anni uel circa, in capella domus Templi de Corbermont diocesis Morinensis, presente fratre Roberto de Bus seruienti, diocesis Ambianensis, quem credit uiuere, et pluribus aliis de quorum nominibus non recordatur; in cuius recepcione nichil fuit factum illicitum uel dictum quod ipse testis sciuerit uel audiuerit dici. Vidit autem et audiuit ipse testis quod predictus Iohannes de Latre peciit panem et aquam ordinis, et concesso ei, uouit et iurauit, tradito sibi prius mantello, castitatem, obedienciam et uiuere sine proprio; et fuit informatus qualiter se regeret, et inter alia fuit ei dictum quod non portaret litteras uel scripturam alicuius qui non esset de ordine eorum, nisi sciret quod contineretur in eis. Post que recesserunt simul de dicta capella, nec credit nec audiuit dici quod post dictum recessum, eadem die uel sequentibus, interuenerunt aliqua illicita uel inhonesta. Ipse autem testis receptus fuit in capella domus Templi de Loyson Morinensis diocesis, circa festum Natiuitatis Domini proximo preteritum fuerunt XI anni uel circa, per fratrem Garinum de Grandi Villarii quondam preceptorem tunc balliuie de Pontiuo, presentibus fratribus Thoma Anglico presbytero quondam, Alelino de Lineriis, teste supra examinato, Petro Prepositi preceptore Campanie, quem credit uiuere, et Laurencio Blangi quondam in hunc modum: nam cum peciisset flexis genibus a dicto receptore panem et aquam et [p. 492] pauperem uestitum ordinis bis, et dictus receptor dixisset ei quod bene deliberaret, nam ex quo esset religiossus abdicaret a se propriam uoluntatem, et multa dura pati haberet, et ipse testis respondisset quod, propter honorem Dei et saluacionem anime sue, omnia sustineret, finaliter recepit eum et imposuit sibi mantellum, et ipse et fratres astantes fuerunt eum osculati in ore. Post que fecit eum uouere et iurare castitatem, obedienciam et uiuere sine proprio, et instruxit eum quot _Pater noster_ diceret pro horis suis, quod bene se regeret in ordine, et quod litteras alicuius qui non esset de ordine, quarum tenorem ignoraret, non portaret. Postea, recedentibus aliis fratribus et portam capelle uersus se trahentibus, traxit ipsum testem circa latus altaris, et dixit ei quod, ex quo obligatus erat eorum religioni, oportebat ipsum abnegare Deum; et cum ipse testis diceret se nullo modo abnegaturum, dixit ei dictus receptor quod hoc oportebat eum facere, quia erat de punctis religionis eorum; et tunc ipse testis abnegauit ore non corde, ut dixit. Post que precepit ei quod spueret super quamdam paruam crucem, nescit si ligneam uel metallinam, quam idem receptor receperat, ut uidetur ipsi testi, de retro altare, et posuerat eam in quadam sedili; et cum ipse testis spuere nollet, dixit ei quod hoc oportebat eum facere, quia erat de punctis ordinis, et tunc spuit non super sed iuxta eam. Postea dixit ei quod, secundum puncta dicti ordinis, non poterat nec debebat negare corpus suum fratribus ordinis cum eo uolentibus carnaliter commisceri, nec ipsi se ei; hoc tamen non fecit, nec fuit requisitus, nec scit, nec credit quod fratres ordinis committerent inter se peccatum predictum. Postea dixit ei quod, secundum dicta puncta, debebat eum osculari in ano: hoc tamen non fecit, nec dictus receptor compulit eum. Alia inhonesta non interuenerunt in recepcione sua predicta, et pocius credit quod alii reciperentur faciendo illa illicita, quam contrarium, quia dictus receptor dixit ei quod erant de punctis ordinis: plura nesciens de contentis in dictis XIII articulis. Item, requisitus super XIIII et omnibus sequentibus, respondit [p. 493] se nichil scire ultra quam supra deposuit, hoc excepto quod ipse bene credit, et credit quod alii fratres ordinis crederent ecclesiasticis sacramentis, et quod eorum sacerdotes debite celebrarent, nec credit quod eorum laici et alii quam sacerdotes possent absoluere a peccatis. Dicebatur eis quod statim pro professis habebantur; ianuis clausis, nullis presentibus nisi fratribus ordinis, recipiebantur; cordulis cingebantur, in signum castitatis, supra camisias suas, quas assumebant unde uolebant, nec scit, nec audiuit quod tangerent capita ydolorum. Iniungebatur eis quod non reuelarent secreta capitulorum, et si reuelassent, fuissent puniti, nescit qualiter; et sub secreto capitulorum, credit quod esset secretum recepcionis. Non fuit ei inhibitum quod non confiteretur, nisi sacerdotibus ordinis; et infra octo dies a die recepcionis sue, ante prandium, ipse testis confessus fuit de predictis erroribus, in ecclesia in qua receptus fuerat, cuidam fratri Carmeliste, qui cognominabatur de Ambianis, cuius nomen ignorat, qui fuit multum stupefactus de dicta confessione, et signauit se, et peciit si recesserat a fide, et si predicta fecerat ex corde: quo respondente quod non, absoluit eum, imposita penitencia quod ieiunaret per annum sextis feriis, quod et fecit; credit quod negligentes fuerunt, quia non correxerunt errores, nec denunciauerunt Ecclesie. Elemosinas ter in ebdomada uidit sufficienter fieri, in domibus ordinis in quibus fuit moratus, et hospitalitatem conuenienter seruari. Clausis ianuis, nullis presentibus nisi fratribus ordinis, capitula tenebantur. Seruabatur citra mare, in ordine, quod magnus Magister ultra cum conuentu ordinabat: credit quod scandala contra ordinem sunt exorta propter predicta illicita, et quod essent fratribus ordinis, sed non extraneis, nota, et quod Magister et alii sint aliquos errores, nescit quos, contra ordinem confessi, et non obtulerat se alias deffensioni ordinis. Requisitus si sic deposuit prece, precepto, timore, amore, odio, uel temporali comodo habito uel habendo, respondit quod non, sed pro ueritate dicenda. Cui fuit iniunctum per dictos dominos [p. 494] commissarios, quod non reuelaret hanc suam deposicionem, quousque attestaciones fuerint publicate. Eisdem die et loco fuit adductus ad presenciam eorumdem dominorum commissariorum frater Raynerius de Larchant seruiens, Senonensis diocesis, testis supra iuratus, ut deponeret dictum suum, non deferens mantellum ordinis, quia ipsum dimiserat cum pluribus aliis, in concilio Senonensi. Postmodum radi fecerat sibi barbam, et fuerat cum eo inquisitum per dominum episcopum Parisiensem, et absolutus et reconciliatus per eum; et est etatis L annorum, uel circa. Lectis autem et diligenter expositis sibi omnibus et singulis articulis, respondit ad eos, et primo ad primos XIII, quod nesciebat nec credebat quod contenta in dictis XIII articulis essent uera, quia in recepcione sua non interuenerant, nec in recepcionibus aliorum quibus affuerat. Ipse autem receptus fuerat in capella domus Templi de Bello Visu Senonensis diocesis, in festo beati Andree proximo preterito fuerunt XXXIIII anni uel circa, per fratrem Iohannem de Turno, quondam thesaurario tunc Parisiensi, presentibus fratribus Theobaldo de sancto Questo preceptore dicte domus, Radulpho de Grandiuillari seruientibus, deffunctis, et quondam fratre clauigero dicte domus, cuius nomen et cognomen ignorat, in hunc modum: nam cum peciisset panem et aquam ordinis, et finaliter ei concessisset, et peciisset ab eo si erat seruilis condicionis, religioni uel coniugio alligatus, et multa alia honesta, et ipse testis respondisset se nullum impedimentum habere, imposuit ei mantellum, et ipse et fratres astantes fuerunt eum osculati in ore, et fecit eum uouere et iurare castitatem, obedienciam et uiuere sine proprio, seruare bonos usus et bonas consuetudines et secreta ordinis; sed de abnegacione et spuicione, crimine sodomitico, osculis inhonestis uel aliquo alio illicito non fuit ei aliquid dictum uel factum, nec in recepcione fratris Iohannis de Langiuile, in Beluacino quondam, quem uidit recipi secundum modum predictum licium, circa festum Natiuitatis Domini, fuerunt circiter XVIII anni, per dictum fratrem Theobaldum de [p. 495] sancto Questo, in capella dicte domus de Bello Visu, non recolit quibus presentibus: uidit eciam recipi fratrem Droy le Monnier, quondam in capella domus Templi de Salice super Yonem, Altisiodorensis diocesis, per fratrem Galterum de Colay, quondam preceptorem tunc dicte domus de Salice, presente dicto fratre de Lingiuile, et Berterio Umhario dicte domus, deffunctis. Nec in dictis recepcionibus fuit aliquid factum uel dictum illicitum, nec post, quod ipse testis sciuerit uel audiuerit; plura nesciens de contentis in dictis XIII articulis, nec in omnibus aliis, hoc excepto quod ipse bene credit ecclesiasticis sacramentis, et credit quod alii fratres ordinis crederent, et quod eorum sacerdotes debite celebrarent; nec credit quod eorum preceptores laici possent absoluere a peccatis; poterant tamen remittere penas et disciplinas ordinis: iurabant ordinem non exire; statim pro professis habebantur; clausis ianuis, et nullis presentibus, nisi fratribus ordinis, recipiebantur, ex quo credit quod esset suspicio contra eos. Non credit quod carnaliter commiscerentur, nec quod haberent ydola; cordulis cingebantur super camisias, cum quibus iacebant ad restringendam carnem, et eas assumebant unde uolebant. Iniungebatur per sacramentum quod non reuelarent secreta capitulorum, et inter se loquebantur de modo recepcionis eorum. Absque necessitate non poterant confiteri, nisi sacerdotibus ordinis. Non credit quod essent errores in ordine, nec quod fuerint negligentes in eis corrigendis nec denunciandis Ecclesie, et credit quod citra mare et ultra mare reciperentur sicut deposuit se fuisse receptum. Elemosine et hospitalitas bene seruabantur in ordine, et precipiebatur quod ecclesias et senes uenerarentur. Omnes seculares excludebantur quando tenebantur capitula, et porte firmabantur; totus ordo seruasset quod magnus Magister cum conuentu ordinasset; postquam capti fuerunt, multi sunt contra ordinem oblocuti. Credit quod bonus modus recepcionis confessatus per eum esset notus fratribus ordinis. Requisitus si alias obtulerat se deffensioni ordinis, respondit quod non; sed fuerat super hoc requisitus, et respondit quod non erat potens et sufficiens ad defendendum, ut dixit. Requisitus si fuit [p. 496] confessus aliquos errores coram dicto domino episcopo Parisiensi, respondit se non recordari, adiiciens quod, antequam dictus dominus episcopus Parisiensis inquireret cum eo, fuerat questionatus. Requisitus si sic deposuerat prece, precepto, timore, amore, odio, uel temporali comodo habito uel habendo, respondit quod non, sed pro ueritate dicenda. Cui fuit iniunctum quod non reuelaret hanc suam deposicionem quousque attestaciones fuerint publicate. Eisdem die et loco fuit adductus ad presenciam eorumdem dominorum commissariorum frater Petrus de Arbleyo seruiens, Parisiensis diocesis, testis supra iuratus, ut deponeret dictum suum, non defferens mantellum ordinis, quia ipsum dimiserat in concilio Senonensi, et postmodum fecerat sibi radi barbam, et fuit inquisitum cum eo, et absolutus et reconciliatus per dominum episcopum Parisiensem, et est quadragenarius uel circa. Lectis autem et diligenter expositis sibi omnibus et singulis articulis, respondit ad eos, et primo ad primos XIII, protestacione premissa, quod non intendebat recedere a deposicione per eum facta coram dicto domino episcopo Parisiensi; se nescire si contenta in dictis articulis erant uera uel non, quia non interfuerat capitulis nec aliorum recepcionibus, nec audiuit dici; nec fuerat in ordine nisi sedecim mensibus uel circa ante capcionem eorum. Fuerat autem receptus, circa festum beati Barnabe; per fratrem Iohannem de Turno thesaurarium Templi Parisiensis, testem supra iuratum, in capella domus Templi de Soysiaco Meldensis diocesis, presentibus fratribus Petro de Montenhi presbytero, P. de Torta Villa preceptore Parisiensi, Petro de Fontanis grangerio dicte domus, et Matheo de Cayneyo seruientibus, deffunctis, in hunc modum. Nam cum peciisset panem et aquam, societatem et pauperem uestitum ordinis, et deliberassent inter se et eum fecissent retrahere, rediit et iterum peciit predicta, et pecierunt ab eo si erat seruilis condicionis, religioni uel coniugio uel debitis obligatus, quo respondente quod non, et quod erat de legitimo matrimonio natus, deliberauerunt [p. 497] iterum eo sedente ad partem. Post que dictus receptor, uocato eo, imposuit sibi mantellum, et dictus presbyter primo, postmodum receptor et exinde alii fratres astantes fuerunt eum osculati in ore, et dictus presbyter dixit quasdam oraciones, et aspersit aquam benedictam super eum. Post que fecerunt eum uouere et iurare castitatem, obedienciam, uiuere sine proprio, seruare bonos usus et bonas consuetudines, malas reprobare, et non reuelare secreta capituliorum. Postea, ceteris fratribus recedentibus, dictus frater Matheus trahens eum retro altare, dixit ei quod abnegaret Deum, et cum ipse testis responderet quod hoc nullo modo faceret, dixit ei quod hoc oportebat eum facere, alioquin esset incarceratus et perditus; et tunc ipse testis abnegauit ore non corde, ut dixit. Deinde precepit ei quod spueret super quamdam crucem ligneam, in qua erat ymago Crucifixi, acceptam per dictum fratrem Matheum in dicta capella, quam tenebat in manu sua; et dictus testis noluit spuere super eam, sed spuit iuxta. Deinde precepit ei quod oscularetur eum in umbilico; et cum ipse testis nollet hoc facere, dixit ei: Ergo osculeris me in ano. Et tunc ipse testis elegit eum osculari in umbilico, et osculatus fuit; de crimine sodomitico uel de aliqua alia re illicita non fuit locutus eidem, nec credit quod dictum crimen sodomiticum committeretur per fratres ordinis. Requisitus si dixerat ei quod predicte abnegacio, spuicio et deosculacio umbilici essent de punctis ordinis, respondit quod non. Item, requisitus super XIV et omnibus aliis sequentibus, respondit se nichil scire ultra quod supra deposuit, excepto quod ipse bene credebat ecclesiasticis sacramentis, credens quod alii fratres ordinis bene crederent, et quod eorum sacerdotes debite celebrarent; sed non credit quod ille qui precepit sibi dicta illicita esset bonus Christianus, nec quod preceptores laici possent absoluere a peccatis. Clandestine recipiebantur, ex quo credit quod suspicio contra ordinem haberetur; cordulis assumptis unde uolebant cingebantur super camisias cum quibus iacebant. Si reuelassent secreta capituliorum, puniti fuissent ad carcerem uel aliter. Non inhibebatur quod non confiterentur [p. 498] nisi sacerdotibus ordinis; et infra quatuor dies a recepcione sua ipse testis fuit confessus de predictis erroribus, in capella in qua fuerat receptus, fratri Stephano de Pontissara ordinis fratrum Minorum, tunc commoranti in conuentu eorum Meldensi, qui fuit ualde stupefactus de predictis, et interrogauit eum si fecerat predicta ex corde; quo respondente quod non, absoluit eum, imposita sibi penitencia quod ieiunaret per annum sextis feriis in pane et aqua, quod et fecit. Credit quod negligentes fuerunt, si sciebant errores et non correxerunt nec denunciauerunt Ecclesie; sed magis credit quod errores per eum confessati non interuenirent in aliorum recepcionibus quam contrarium. In locis in quibus fuit moratus in ordine, uidit elemosinas et hospitalitatem conuenienter seruari, sed audiuit dici quod in aliquibus locis restringebantur, et quod capitulia clam tenebantur, credens in ordine fuisse seruatum quod magnus Magister cum conuentu statuisset, et quod grandia scandala exorta sint contra ordinem propter illa que imponuntur eidem; et audiuit dici quod magnus Magister et alii confessi sunt aliquos errores contra ordinem. Ad cuius deffensionem se alias non obtulerat, nec sic deposuit prece, precepto, timore, amore, odio, uel temporali comodo habito uel habendo, sed pro dicenda ueritate, ut dixit; cui fuit iniunctum quod non reuelaret hanc suam deposicionem quousque attestaciones fuerint publicate. Acta fuerunt hec dictis die et loco, presentibus magistro Amisio, me Floriamonte Dondedei, et aliis notariis supra ultimo nominatis. Post hec, die Veneris sequenti, que fuit quinta dies dicti mensis Februarii, conuenerunt in dicta domo dicti domini episcopi Matheus et archidiaconus Tridentinus, et fuit adductus ad presenciam eorumdem frater Guillelmus de Arreblayo elemosinarius regius, Parisiensis diocesis, preceptor domus Templi de Soysiaco Meldensis diocesis, seruiens, testis supra iuratus, ut deponeret dictum suum; non defferens mantellum ordinis, quia, cum alii fratres ordinis abiecerint mantellos suos in concilio Senonensi, aliqui, qui recipiebant mantellos [p. 499] aliorum, receperunt absque eius conniuencia dictum mantellum. Postmodum radi fecerat sibi barbam, et ante dictum concilium per XIII menses fuerat inquisitum cum eo, et absolutus et reconciliatus per dominum episcopum Parisiensem; et est etatis quadraginta quinque annorum uel circa; qui fuit ante omnia protestatus quod, per aliqua que dicat uel faciat, non intendit recedere a deposicione per eum facta coram dicto domino episcopo Parisiensi. Lectis autem et diligenter expositis sibi omnibus et singulis articulis, respondit ad eos, et primo ad primos XIII, quod non multa sciebat de secretis ordinis, quia non habuerat longo tempore preceptorias, et quia, post recepcionem suam, fuit confessus fratri Iohanni de Meldis gardiano fratrum Minorum Meldensium quondam, quasi post dimidium annum; et ille imposuit sibi penitenciam, auditis erroribus qui interuenerant in recepcione sua, quod precaueret sibi ne ex tunc interesset in aliquo loco in quo fierent predicta illicita, et quod ieiunaret toto tempore uite sue diebus sabatiuis, quod et fecit; et dictam confessionem fecit quadam camera dicte domus de Soysiaco, que uocatur Cordelariorum; propter que retraxit se, ne interesset loco in quo fierent predicta illicita; et si intererat uotis et tradicionibus mantellorum, postmodum recedebat, pretendens se occupatum racione officit sui quod habebat; et ideo non uidit in aliorum recepcionibus fieri predicta illicita; audiuit tamen dici quod in recepcionibus aliquorum faciebant eos abnegare Deum et illa illicita que ipse fecit in recepcione sua; et credit quod propter confessiones aliorum et propter illa que audiuit dici a fratribus ordinis, quod communiter reciperentur alii sicut ipse fuit receptus per fratrem Iohannem de Turno quondam thesaurarium Parisiensem, in quadam die Veneris intra tempus messium et uindemiarum erunt XXVII anni uel circa, in capella domus Templi de Furchis Senonensis diocesis, presentibus fratribus Raynaldo de Latigniaco Sicco presbytero, Petro de Cormeliis; Guillelmo Lotoringi preceptore de Bello Visu, et Roberto Picardi preceptore dicte domus de Furchis seruientibus, deffunctis; in cuius autem recepcione fuit seruatus iste modus. Nam dicti fratres P. [p. 500] de Cormeliis et Guillelmus Lotoringi uenerunt ad ipsum testem existentem in quadam camera, ex parte receptoris, petentes ab eo si uolebat esse frater ordinis; quo respondente quod sic, dixerunt quod bene cogitaret, quia oporteret eum abdigare propriam uoluntatem et eam subiicere alieno arbitrio, uigillare quando uellet dormire, esurire quando uellet comedere, esse in uno loco quando uellet esse in alio, et multa dura et aspera sustinere; et quod bene deliberaret si predicta poterat sustinere. Et cum respondisset quod bene omnia sustineret, pecierunt ab eo si habebat infirmitatem latentem ex qua esset impotens ad seruicium ordinis; si erat excommunicatus, matrimonio uel alteri religioni obligatus, si seruilis conditionis, et si habebat aliquod aliud impedimentum propter quod non posset esse frater dicti ordinis, et si aliquid dederat uel promiserat ut in dicto ordine reciperetur; nam si, post eius recepcionem, reperiretur aliquid de predictis, repelleretur cum ignominia ab ordine eorumdem, et ille eciam qui recepisset aliquid ab eo puniretur. Quo respondente nullum se habere impedimentum de predictis, instruxit eum ut, capellam predictam ingrediens, peteret a dicto thesaurario, flexis genibus, panem et aquam, societatem et pauperem uestitum ordinis amore Dei concedi eidem. Et cum hoc fecisset, et dictus thesaurarius respondisset ei quod grandem rem petebat et quod bene deliberaret, quia oporteret eum multa dura et aspera sustinere, et ipse respondisset quod omnia sustineret cum diuino adiutorio, finaliter uoluit scire ab eo per sacramentum si in ipso erat aliquid ex impedimentis predictis, per dictos fratres P. et Guillelmum expositis eisdem, et eo respondente sub dicto iuramento quod non, fecit eum uouere et iurare super quemdam librum apertum seruare castitatem, obedienciam, uiuere sine proprio, [seruare] bonos usus et bonas consuetudines et secreta ordinis, et quod pro posse suo iuuaret ad acquirendum Terram sanctam. Postmodum imposuit sibi mantellum et birretum, dicto presbytero dicente psalmum: _Ecce quam bonum et quam iocundum_, et aspergente aquam benedictam super eum, et dicti presbyter et thesaurarius [p. 501] fuerunt eum osculati in ore; deinde instruxit eum quot _Pater noster_ debebat dicere pro horis suis, qualiter debebat se regere in ecclesia, et in mensa, et in ordine; et exposuit sibi casus propter quos poterat perdere ordinem et mantellum. Deinde recedens dictus thesaurarius precepit ipsi testi quod faceret illa que dicti fratres Petrus et Guillelmus preciperent ei; et presbyter recessit cum dicto thesaurario, qui habebat equitare ante prandium per tres leuchas. Postea dictus frater Guillelmus accepit unam crucem de altari argentatam, in qua erat ymago Crucifixi, et firmatis ostiis capelle predicte, precepit ei quod abnegaret Ihesum Christum; et cum ipse testis resisteret, dixit ei: Oportet quod hoc facias: quia promisisti obedienciam, et thesaurarius precepit tibi quod tu faceres illa que nos diceremus tibi, et nisi uelles facere, tu esses mortuus et perditus, nam ita est consuetum fieri. Tunc ipse testis abnegauit Ihesum Christum ore non corde. Deinde precepit quod spueret supra dictam crucem, et ipse spuit non supra sed iuxta. Deinde dixit ei quod poterat secundum consuetudinem ordinis carnaliter commisceri fratribus ordinis; non tamen hoc fecit nec fuit requisitus, nec scit nec credit quod inter fratres dicti ordinis committeretur dictum peccatum. Post que dixit ei quod, secundum consuetudinem ordinis, debebat osculari receptorem uel eius locum tenentem in ano, sed ipsi remittebant ei dictum osculum, uolebant tamen quod si requireretur a fratribus ordinis an dictum osculum fecisset, responderet quod sic. Alia inhonesta non interuenerunt in recepcione sua predicta, nec scit alia de contentis in XIII articulis supradictis. Requisitus quorum recepcionibus interfuerit, respondit quod recepcioni fratris Adam de Benoualle, qui uiuit ultra mare, et credit eum uiuere, quem recepit frater Hugo de Peraldo in capitulio generali Parisius quod celebrabatur in festo natiuitatis beati Iohannis Baptiste, et credit quod sint elapsi VIII anni, et fuit presens frater Adam de Vollencourt, testis supra examinatus, et Galterus de Liencourt miles, propinquus dicti Ade, et alii plures. Interfuit eciam recepcioni Iohannis de Parisius seruientis, filii Hisabellis de Aurelianis, quem recepit dictus frater Hugo de Peraldo Parisius in capitulio generali; de [p. 502] tempore recepcionis non recordatur, sed credit quod sint decem anni elapsi. Interfuit eciam plurium aliorum recepcionibus, de quorum nominibus et presentibus non recordatur; in quibus quidem recepcionibus nichil uidit fieri illicitum, quia recedebat ex causis supradictis, mantellis traditis eisdem. Item, requisitus super XIV et omnibus sequentibus articulis, respondit se nichil scire ultra quod supra deposuit, hoc excepto quod ipse bene credebat et credit quod alii fratres crederent ecclesiasticis sacramentis, et quod eorum sacerdotes secundum sacra Ecclesie debite celebrarent; nec credit quod eorum preceptores laici uel Magister possint absoluere a peccatis; iurabant ordinem non exire sine licencia superiorum suorum qui eam dare possent. Statim pro professis habebantur. Clandestine recipiebantur, firmatis ianuis, in capitulis generalibus, quibus interfuit Parisius. Vidit super altare frequenter quoddam capud argenteum, quod uidit adorari a maioribus qui tenebant capitulum, et audiuit dici quod erat capud unius ex undecim milibus uirginum, et hoc credebat ante capcionem eorum; sed nunc, propter illa que audiuit de ydolis et de capitibus ydolorum de quibus articuli faciunt mencionem, suspicatur quod esset capud ydoli, quia uidetur sibi quod haberet duas facies, et quod esset terribilis aspectu, et quod haberet barbam argenteam. Requisitus si dictum capud ostendebatur populo in sollempnitatibus, respondit se credere pocius quod sic, quando ostendebantur alie reliquie, quam contrarium. Requisitus si cognosceret dictum capud, si ostenderetur eidem, respondit se credere quod sic, ex quo dicti domini commissarii deliberauerunt mittere ad domum Templi Parisiensis, ad sciendum si ibi erat dictum capud. Item, dixit quod cordulis cingebantur, pro restrinctione carnis, supra camisias, quas recipiebant unde uolebant; nec unquam audiuit quod dictis cordulis aliqua ydola tangerentur. Credit pocius quod alii communiter reciperentur in ordine, eo modo quo deposuit se receptum fuisse, quam contrarium, aliter nescit. Si reuelassent secreta capituli, uel modum recepcionis, habuissent satis pati, eciam si reuelassent [p. 503] fratribus ordinis qui non interfuissent. Non audiuit iniungi quod non confiterentur nisi sacerdotibus ordinis; imo, bene confitebantur aliis. Fratres qui sciebant dictos errores negligentes fuerunt, quia non correxerunt, nec denunciauerunt Ecclesie. In locis in quibus fuit moratus, uidit elemosinas fieri et hospitalitatem teneri sufficienter. Audiuit tamen dici quod frater Ger. de Villaribus, tunc preceptor Brie et Montis Suessionensis, fecit restringi et quasi anichilari aliquo tempore elemosinas, in domo de Colomeris Meldensis diocesis. Clam tenebantur capitulia, ianuis clausis, nullis presentibus nisi fratribus, de die tamen, et post missam et sermonem. Seruatum fuisset quod magnus Magister cum conuentu ordinasset, si fuisset bonum et male; sed semel ordinauit, in Monte Pessulano, quod non comederent nisi unum ferculum de carnibus, et non fuit seruatum. Credit quod grandia scandala sint contra ordinem exorta, propter confessiones per fratres ordinis factas, et quod errores confessati per eum essent noti fratribus ordinis ante eorum capcionem, sed non extraneis; et quod magnus Magister et alii confessi fuerunt abnegacionem et aliquos alios errores contra ordinem, ad cuius defensionem se non obtulerat ipse testis, ut dixit. Requisitus si sic deposuerat precepto, timore, amore, odio, uel comodo temporali habito uel habendo, respondit quod non, sed pro ueritate dicenda. Cui fuit impositum quod non reuelaret hanc suam deposicionem, quousque attestationes fuerint publicate. Et est sciendum quod ipse testis fuit in dicto concilio Senonensi condempnatus ad carcerem perpetuum, reseruata potestate mitigandi, secundum portamentum eiusdem, ut dixit. Eisdem die et loco fuit adductus ad presenciam eorumdem dominorum commissariorum frater Iacobus le Verius seruiens, Meldensis diocesis, testis supra iuratus, ut deponeret dictum suum, non deferens mantellum ordinis, quia ipsum dimiserat cum pluribus aliis in concilio Senonensi. Postmodum radi fecerat sibi barbam, cum quo fuerat inquisitum, [p. 504] absolutus et reconciliatus per dominum episcopum Parisiensem; et est septuagenarius uel circa. Lectis autem et diligenter expositis sibi omnibus et singulis articulis, respondit ad eos, et primo ad primos XIII, se nescire si contenta in dictis articulis erant uera, quia non uiderat predicta fieri. Quando tamen ipse fuit receptus in ordine, Dominica proxima ante Pentecosten proximo preteritum fuerunt quadraginta anni uel circa, in capella domus Templi de Colomeriis Meldensis diocesis, per fratrem Iohannem de Moncellis quondam militem, preceptorem tunc de Bria, presentibus fratribus Gerardo preceptore Priminensi presbytero, Roberto Frisonre preceptore dicte domus de Colomeriis, Gerardo la Vinhie et Lamberto le Ganheur seruientibus, deffunctis, dictus testis, flexis genibus, peciit a dicto receptore sibi concedi panem et aquam et societatem et uestitum ordinis. Quo respondente quod grandem rem petebat et quod bene deliberaret, quia oporteret eum multa dura et aspera sustinere, ipse testis respondit quod omnia predicta bene sustineret. Post que dictus receptor deliberauit pluries cum fratribus astantibus si reciperet eum, et precepit ei quod rogaret Deum ut dirigeret eum, et oraret coram quodam altari; et cum hoc fecisset, finaliter fecit eum uouere et iurare castitatem, obedienciam, uiuere sine proprio, et quod non interesset loco in quo aliquis nobilis homo uel nobilis mulier suo studio exheredaretur iniuste. Postmodum imposuit ei mantellum, et ipse et fratres astantes fuerunt eum osculati in ore, et instruxit eum quot _Pater noster_ debebat dicere pro horis suis, et qualiter se regeret in ordine. Et postmodum iuerunt ad prandium; quo assumpto, receptor predictus uocauit eum solum ad dictam capellam, et precepit ei existenti iuxta altare quod abnegaret Deum; et dictus testis credidit quod trufando diceret dicta uerba, et respondit quod hoc non faceret; et dictus receptor dixit ei quod hoc oportebat eum facere; quo audito, abnegauit Deum ore non corde. Deinde precepit ei quod spueret supra quamdam crucem ligneam, in qua non erat imago Crucifixi, quam idem receptor receperat de altari et tenebat in manu, et ipse spuit [p. 505] non super sed iuxta eam. Sed de osculis inhonestis uel crimine sodomitico uel aliquo alio illicito non fuit locutus eidem, nec credit quod predicta oscula illicita fierent, nec quod dictum sodomiticum peccatum committeretur in ordine; nec alia scit de contentis in XIII articulis supradictis. Requisitus si credit quod alii reciperentur communiter in ordine, sicut ipse fuit receptus, quoad dicta illicita, respondit quod non, quia non uiderat fieri nec audiuerat dici quod fierent; et tamen uiderat recipi fratrem Anricum, cuius cognomen ignorat, clauigerum tunc domus Templi Remensis, in capella dicte domus, per fratrem Iohannem le Verius, fratrem quondam eiusdem testis, sunt XX anni uel circa, presente fratre Richardo de Remis presbytero dicte domus, mortuo. Viderat eciam recipi fratrem Iohannem Agricolam, cuius cognomen ignorat, quondam per fratrem Godofredum, tunc preceptorem Brie, in capella dicte domus de Colomeriis, sunt uigenti anni, uel circa, presentibus dicto fratre Roberto Frisone et Lamberto Agricola, deffunctis. In quorum recepcionibus nichil fuit factum illicitum nec post, quod ipse sciat uel credat. Item, requisitus super XIIII et omnibus aliis sequentibus, respondit se nichil scire ultra quod supra deposuit, hoc excepto quod ipse bene credebat et credit, quod alii fratres crederent ecclesiasticis sacramentis, et quod eorum sacerdotes debite celebrarent; nec credit quod laici possent absoluere a peccatis. Preceptores tamen eorum imponebant eis penas ordinis; statim pro professis habebantur, et clandestine recipiebantur. Cingebantur cordulis, assumptis unde uolebant, supra pannos lineos cum quibus iacebant. Iniungebatur eis per sacramentum quod non reuellarent secreta capitulorum; si reuelassent, nescit qualiter puniti fuissent. Non fuit ei inhibitum quod non confiterentur nisi sacerdotibus ordinis; et infra octo dies a recepcione sua, fuit confessus de predictis erroribus, in capella domus eorum de Priuino, cuidam fratri Minori, cuius nomen et cognomen ignorat, qui uenerat ad dictum locum, et absoluit eum, imposita penitencia quod ieiunaret per unum annum, in diebus uenerinis. Tempore quo fuit [p. 506] in ordine, uidit in eo hospitalitatem et elemosinas conuenienter fieri et teneri; in capitulis particularibus, in quibus tantum adfuit, claudebantur porte, et seruabatur in ordine quod magnus Magister cum conuentu ordinabat. Nunc grandia scandala contra ordinem sunt exorta, propter illa de quibus agitur contra eum. Requisitus si alias obtulerat se deffensioni ordinis, respondit quod bene uenerat cum aliis pluribus, sed in speciali non obtulerat. Requisitus si sic deposuerat prece, precepto, timore, amore, odio, uel temporali comodo habito uel habendo, respondit quod non, sed pro ueritate dicenda. Cui fuit iniunctum quod non reuellaret hanc suam deposicionem quousque attestaciones fuerint publicate. Et est sciendum quod, ante deposicionem suam predictam, fuit protestatus quod non intendebat recedere a confessione per eum facta coram dicto domino episcopo Parisiensi. Acta fuerunt hec dictis die et loco, presentibus magistro Amisio, me Floriamonte Dondedei, et aliis notariis supra ultimo nominatis. Post hec, die Sabati sequenti, que fuit VI dies dicti mensis Februarii, fuit adductus ad presenciam eorum dominorum commissariorum, in domo predicta, frater Iohannes de Rumpreyo seruiens, diocesis Lingonensis, testis supra iuratus, ut deponeret dictum suum, non deferens mantellum ordinis, quia in concilio Senonensi quidam (nescit qui) amouerunt a collo suo et proiecerunt in terram; postmodum fecit sibi radi barbam; cum quo fuit inquisitum per dominum episcopum Aurelianensem, Senonis sede uacante, et absolutus et reconciliatus; et est etatis quadraginta annorum uel circa. Lectis autem et diligenter expositis sibi omnibus et singulis articulis, respondit ad eos, et primo ad primos XIII, se non uidisse nec audiuisse dici contenta in dictis articulis; nec ipse fecit, licet recognouerit alias se fecisse abnegacionem, quia fuerat ter questionatus; nec uidit aliquem recipi, nam erat agricola; nec interfuit capitulis eorum. Ipse autem fuit receptus in capella domus Templi de Volenis Lingonensis diocesis, in proxima septimana Paschali erunt XVI anni uel circa, per fratrem P. de Buris, quondam tunc [p. 507] preceptorem de Buris, presentibus fratribus Radulpho de Buris auunculo ipsius testis, Petro de Castellioneto seruientibus, et Petro de Seneto Castro presbytero, deffunctis, ut credit, in hunc modum: nam cum peciisset, flexis genibus, panem et aquam ordinis et societatem fratrum, dictus receptor dixit ei quod grandem rem petebat, et quod multas asperitates oporteret eum sustinere, dimittendo suam propriam uoluntatem, et obedire mandatis et preceptis aliorum quos forte non crederet tantum ualere, quantum ipse ualebat, et quod exiret extra capellam, bene deliberaret; et cum exiuisset, et deliberacione habita uocatus rediens eadem peciisset, dixit ei receptor quod secundum eorum statuta statim esset professus, postquam eum recepisset, nec extunc liceret ei egredi dictum ordinem, et ideo plene deliberaret ante ingressum; ipso autem teste respondente quod bene deliberauerat et pro recepcione sua instante, requisiuit per iuramentum prestitum ab ipso teste tangendo quemdam librum, si erat seruilis condicionis, matrimonio, religioni uel debitis obligatus uel excommunicatus, et si habebat infirmitatem latentem ex qua esset impotens et inhabilis ad seruiendum ordini; et cum respondisset per iuramentum suum quod non, precepit quod iterum exiret capellam, et deliberaret; et ipse receptor locutus fuit cum fratribus. Post que rediens ipse testis peciit id quod supra; et tunc dictus receptor dixit quod oporteret eum multum ieiunare, et iacere cum caligis et cum camisia, et cingi una cordula; et dixit ei quod non debebat interesse loco in quo eius studio daretur falsum iudicium, uel nobilis homo uel nobilis mulier exheredaretur iniuste; et quod seruaret bonos usus et bonas consuetudines ordinis, et malos suo posse reprobaret; quod non deuastaret elemosinas et bona ordinis, et quod religiosos et bonos homines declinantes ad domos ordinis, in quibus ipse esset, bene recolligeret secundum posse suum, et bona ordinis eis distribueret conuenienter; et quod seruaret castitatem, obedienciam, et uiueret sine proprio, et si intereret [sic] aliquis de fratribus ordinis defficiens, quod bis uel ter secrete correperet eum, et si sic [p. 508] nollet corrigi, denunciaret superiori suo; et multos casus exposuit sibi propter quos poterat perdere ordinem uel mantellum, ut si subtraheret bona ordinis et aliqua consimilia. Post que dixit ei quod adhuc deliberaret iterum si uolebat esse frater eorum, et quod exiret extra; cum autem exiuisset et postmodum rediisset et peciisset id quod supra, dictus receptor dixit fratribus astantibus quod si sciebant in eo aliquid impedimentum, dicerent tunc, quia melius esset quam quando esset receptus; et cum dicerent quod nullum sciebant impedimentum in eo, et quod bonum erat recipere eum, dictus receptor fecit eum iurare supradicta, de quibus premonuerat eum, et tradidit ei mantellum; et ipse et fratres astantes fuerunt eum osculati in ore; deinde instruxit eum quot _Pater noster_ diceret pro horis suis et pro uiuis et deffunctis, et quod inciperet dicere Pater noster in honorem beate Marie, et finiret, quod ter confiteretur et communicaret in anno, et perageret penitencias quas sacerdotes imponerent ei; sed de abnegacione, spuicione, osculis inhonestis, crimine sodomitico uel aliquibus aliis inhonestis non fuit locutus eidem; nec plus scit de contentis in XIII articulis supradictis. Item, requisitus super XIV et omnibus sequentibus, respondit se nichil scire ultra quod supra deposuit, hoc excepto quod ipse bene credit ecclesiasticis sacramentis, et credit quod alii bene crederent, et quod eorum sacerdotes debite celebrarent, nec credit quod laici possent absoluere a peccatis. Clandestine recipiebantur, nullis presentibus nisi fratribus ordinis, et forte ex hoc habebatur suspicio contra eos; sed ipse nescit hoc, nec scit nec credit quod committeretur peccatum sodomiticum in ordine, nec quod cordula qua cingebatur tetigerit ydolum. Credit quod omnes reciperentur in ordine sicut deposuit se fuisse receptum. Precipiebatur quod non reuelarent secreta capitulorum; nec fuit sibi inhibitum, nec scit quod inhiberetur aliis quod non confiterentur nisi fratribus ordinis. Si sciebant errores in ordine, fratres ordinis fuerunt negligentes quia non correxerunt eos nec denunciauerunt Ecclesie. Audiuit dici quod clam capitula [p. 509] tenebantur. Si Magister ordinis male faceret, alii reprehenderent eum; grandia scandala sunt exorta contra ordinem propter illa que imponuntur ei, audiuit quod magnus Magister et alii sunt confessi aliquos errores contra ordinem, sed nescit quos. Requisitus si sic deposuit prece, precepto, timore, amore, odio, uel comodo temporali habito uel habendo, respondit quod non, sed pro ueritate dicenda; cui fuit iniunctum quod non reuelaret hanc suam deposicionem, quousque attestationes fuerint publicate. Eisdem die et loco fuit adductus ad presenciam eorumdem dominorum commissariorum frater Iohannes de Buffauent seruiens, Claramontensis diocesis, testis supra iuratus, ut deponeret dictum suum, non deferens mantellum ordinis, quia in concilio Senonensi quondam seruientes amouerunt eum sibi, et postmodum radi fecerat sibi barbam; cum quo inquisitum fuerat, absolutus et reconciliatus per dominum episcopum Parisiensem, et est etatis triginta quinque annorum, uel circa. Lectis autem et diligenter expositis sibi omnibus et singulis articulis, respondit ad eos, et primo ad primos XIII, se nescire nec credere quod contenta in dictis XIII articulis seruarentur in recepcionibus fratrum ordinis, quia uidit recipi fratrem Anricum de Anglesi militem, quondam combustum Parisius, per fratrem Guillelmum de Liris militem, qui auffugit quando alii capti fuerunt, in capella domus Templi de Biciis Niuernensis diocesis, in die Brandonum proxima erunt quinque uel sex anni, presentibus fratribus Guillelmo Gatz milite, qui affugit, Anrico Donarcan seruiente quondam, Galtero dispensatore dicte domus; in cuius recepcione nichil fuit factum uel dictum illicitum. Plures non uidit recipi, nec interfuit capitulis eorum; ipse autem testis receptus fuit in capella domus Templi de Campo Alamani Niuernensis diocesis, per fratrem Anricum Dornarcan, quondam preceptorem dicte domus, in quindena festi Omnium Sanctorum proximo uenturi erunt XII anni, presentibus fratribus Laurencio de Villa Moson et Raynaudo de Brinone seruientibus, deffunctis, in hunc modum: nam peciit ter interpolate panem et [p. 510] aquam et societatem ordinis amore Dei, et ter ei fuit responsum quod bene deliberaret, quia multa dura oporteret eum pati, et non haberet forsitan equos et uestes quos uidebat eos habere, et quod rogaret Deum ut eum dirigeret; et cum hoc fecisset, et ipsi deliberassent ad inuicem recipere eum, uoluerunt scire ab eo per iuramentum si erat seruilis condicionis, excommunicatus, alteri religioni, matrimonio uel debitis obligatus, et si habebat infirmitatem latentem; quo respondente quod non, fecit eum uouere et iurare castitatem, obedienciam, uiuere sine proprio, seruare bonos usus et bonas consuetudines ordinis. Postmodum imposuit sibi mantellum, et ipse et fratres astantes osculati fuerunt eum in ore, et instruxerunt eum quot _Pater noster_ deberet pro horis suis dicere, et qualiter deberet se in ordine regere. Cum autem recederent, et essent quasi in medio ecclesie, dictus receptor dixit ei quod adhuc habebat ei aliquid dicere, et ipso teste respondente que, dixit receptor quod oportebat eum abnegare Deum et spuere super crucem; et cum ipse testis diceret quod hoc nullo modo faceret, dictus frater Raynaudus dixit eidem ridendo: Non cures, quia hoc non est nisi quedam truffa. Post que, ad preceptum dicti receptoris, cum aliquantulum repugnasset, finaliter abnegauit Deum ore, non corde. Postea precepit ei quod spueret supra quamdam crucem ligneam, in qua nulla erat pictura nec ymago, existentem in quadam fenestra dicte capelle, et ipse testis noluit spuere super, sed iuxta. Cum autem exiuisset dictam capellam idem testis, peciit a dicto fratre Raynaudo, si predicte abnegacio et spuicio debebant fieri secundum religionem eorum, et dictus Raynaudus dixit quod non, sed quod receptor dixerat ei pro trufa; et si dixisset ei quod secundum religionem eorum debebant predicta fieri, habebat ipse testis tunc propositum, ut dixit, ab eo recedendi et statim habitum abiiciendi; nichilominus tamen petiit a dicto fratre Laurencio, eadem die ac nocte, qui respondit ei quod truffatorie erant sibi dicta, et quod non curaret, quia dictus receptor erat quidam truffator, qui sic truffabatur [p. 511] de gentibus. Alia inhonesta uel illicita non interuenerunt in recepcione sua predicta; nec scit plus de contentis in XIII articulis supradictis, nec in aliis, hoc excepto quod bene credit ecclesiasticis sacramentis, et credit quod alii fratres ordinis bene crederent, et quod eorum sacerdotes debite celebrarent, nec credit quod laici eorum possent absoluere a peccatis, nec quod fierent inter eos oscula inhonesta. Iurauit ordinem non exire pro meliori uel peiori. Clandestine recipiebantur, ex quo credit quod esset suspicio contra eos; nec audiuit dici quod carnaliter commiscerentur, nec quod haberent ydola; nec quod cordula sibi tradita tetigerit capita ydolorum. Non fuit ei inhibitum quod non confiteretur nisi fratribus ordinis. Non audiuit quod elemosine et hospitalitas fuerint retracte in ordine, nec quod excubie ponerentur in capitulis que secrete tenebantur; et credit quod in ordine fuisset seruatum quod magnus Magister cum conuentu ordinasset; non credit quod errores contenti in articulis essent in ordine, sed propter eos contra ordinem grandia scandala sunt exorta. Requisitus si sic deposuerat prece, precepto, timore, amore, odio, uel temporali comodo habito uel habendo, respondit quod non, sed pro ueritate dicenda; cui fuit iniunctum quod non reuellaret hanc suam deposicionem quousque attestaciones fuerint publicate. Acta fuerunt hec dictis die et loco, presentibus magistro Amisio, me Floriamonte Dondedei, et aliis notariis supra ultimo nominatis. Post hec, die Lune sequenti, que fuit VIIIª dies dicti mensis Februarii, fuerunt adducti pro testibus, ad presenciam dictorum dominorum episcoporum Mathei de Neapoli et archidiaconi Tridentini, in predicta domo fratrum Minorum, fratres Petrus de Blesis presbyter Carnotensis, Robertus Vigerii Carnotensis, Christianus de Biceyo, Petrus Picardi de Buris et Poncius de Bono Opere Lingonensis, Symon de Cormesci Remensis, Helias de Iotro Meldensis, Iohannes de Conriucle Suessionensis, Matheus de Gresson-Essart Beluacensis, et Petrus de Cheuruto Senonensis ciuitatum et diocessum, qui premissa protestacione quod non [p. 512] intendebant in aliquo recedere a confessionibus et deposicionibus alias factis per eos coram suis ordinariis, et quod si aliquid contradicerent coram ipsis dominis commissariis, per simplicitatem, uel alias, quod non facerent eis preiudicium, iurauerunt, tactis sacrosanctis Euangeliis, dicere in huiusmodi negocio ueritatem plenam et meram, secundum formam iuramenti aliorum precedencium testium superius registratam, expositam et uulgarizatam eisdem. Quibus actis, dictus frater Robertus Vigerii de Claramonte seruiens, testis supra iuratus, non defferens mantellum ordinis, quia ipsum dimiserat in concilio Senonensi, et postmodum radi fecerat sibi barbam, cum quo inquisitum fuerat, absolutus et reconciliatus per dominum episcopum Parisiensem, sexagenarius uel circa, premissa et repetita protestacione predicta, lectis et diligenter sibi expositis omnibus et singulis articulis, respondit ad eos, et primo ad primos XIII, quod non uiderat et sciuerat, nec audiuerat dici nec credebat quod in ordine seruarentur contenta in dictis XIII articulis; nec in receptione sua fuit aliquid factum uel dictum illicitum, nec in recepcionibus infrascriptorum quos uidit recipi, uidelicet Roberti Cortesia de Claromonte et Bonafos Temple de Talende Claramontensis diocesis, quos credit esse mortuos, qui fuerunt recepti in capella domus Templi Montis Ferrandi dicte diocesis, sunt uiginti anni elapsi, per fratrem Guillelmum de Monte Gastonis dicte diocesis, militem, quondam preceptorem tunc de Turreta, presentibus fratribus Durando Albuini de Talende preceptore Montis Ferrandi, Durando Malias presbytero, deffunctis. Vidit eciam recipi quemdam presbyterum, cuius nomen ignorat, per fratrem Humbertum Blanc militem, sunt anni X elapsi, in capella domus Templi de Turreta, presentibus fratribus Durando Pinhola et Boneto, cuius cognomen ignorat, presbyteris, Hugone de Borneto seruiente, de quorum uita uel morte non habet certitudinem. Vidit eciam recipi Iohannem Sarraceni seruientem, Bituricensis diocesis, in dicto loco de Turreta, per dictum fratrem Himbertum, sunt X anni elapsi, presentibus Durando et Boneto presbyteris, et Hugone, [p. 513] predictis, et Iohannem de Arcona seruientem, Claramontensis diocesis, in eodem loco, et predictum fratrem Himbertum, et eisdem fratribus presentibus qui omnes morabantur, et ipse testis cum eis, in dicto loco de Turreta; plura nesciens de contentis in dictis XIII articulis. Ipse autem receptus fuit in capella domus Templi Montis Ferrandi, fuerunt in festo Epiphanie Domini proximo preterito triginta quinque anni uel circa, per fratrem Franconem de Borto militem, quondam preceptorem tunc Aluernie, qui dicebatur recepisse circa centum uiginti fratres in ordine, presentibus fratribus Durando Malias, Petro Rosa et Geraldo, cuius cognomen ignorat, presbyteris, Petro de Madit milite, et aliis pluribus, deffunctis. Item, requisitus super XIV et omnibus sequentibus, respondit se nichil scire ultra quod supra deposuit, hoc excepto quod ipse bene credebat ecclesiasticis sacramentis, et credit quod alii fratres ordinis crederent, et quod eorum sacerdotes debite celebrarent; nec audiuit quod eorum laici possent absoluere a peccatis, nec credit; sed terminatis capitulis remittebant eos ad sacerdotes ordinis absoluendos. In ore se osculabantur in recepcionibus eorum, et iurabant ordinem non exire. Statim pro professis habebantur. Clandestine recipiebantur, ex quo credit quod suspicio fuerit contra eos. Cordulis cingebantur, in signum castitatis supra camisias cum quibus iacebant. Iurabant secreta capitulorum non reuelare, eciam fratribus qui non adfuissent in eis, et credit quod fuerit causa quia ab inicio non habebant sacerdotes; et multe culpe manifestabantur in capitulis, quas non decebat reuelari illis qui non adfuerant in capitulis. Hospitalitas conuenienter seruabatur in ordine, sed credit quod elemosine fuerint restricte a tempore quo ipse fuit receptus in ordine; audiuit dici quod capitulia clam tenebantur aliquando ualde tempestiue propter negocia que eis occurrebant, missa tamen dicta. Credit quod totus ordo seruasset quod magnus Magister cum conuentu ordinasset, nec credit quod, si errores qui imponuntur ordini fuissent ueri, potuissent tanto tempore esse celati; sed propter hoc sunt grandia scandala contra ordinem exorta, et [p. 514] fuit idem ordo de predictis diffamatus post capcionem eorum. Requisitus si alias confessus fuerat aliquid contra presentem deposicionem, respondit quod sic propter uehemenciam tormentorum, que fuerunt sibi illata Parisius, quando dominus Niuernensis episcopus fecit inquiri ibi contra eum, et quia tres ex eius sociis fuerunt ibi mortui propter dicta tormenta, ut audiuit dici. Requisitus de nominibus illorum qui dicebantur obiisse propter dicta tormenta, dixit quod unus uocabatur frater Galterus Bituricensis diocesis, alter Chantalop et alter Anricus; cognomina tamen ignorat, et credit quod Magister et alii qui dicuntur fuisse confessi aliquos errores contra ordinem fuerunt mentiti, et quod ad hoc tormentis uel promissionibus fuerunt inducti. Requisitus si sic deposuerat prece, precepto, timore, amore, odio, uel temporali comodo habito uel habendo, respondit quod non, sed pro ueritate dicenda. Cui fuit iniunctum quod non reuelaret hanc suam deposicionem quousque attestaciones fuerint publicate. Eisdem die et loco dictus frater Petrus de Blesis Claramontensis diocesis, presbyter, testis supra iuratus, non defferens mantellum ordinis, quia ipsum dimiserat una cum pluribus aliis in concilio Senonensi, quadragenarius, cum quo fuit inquisitum per Predicatores, et absolutus et reconciliatus per dominum archiepiscopum Senonensem. Lectis et diligenter expositis sibi omnibus et singulis articulis, respondit ad eos, et primo ad primos XIII, se nescire si contenta in dictis articulis erant uera uel non, et pocius credebat quod non quam quod sic, quia uiderat, per fratrem Hugonem de Penrado uisitatorem Francie, recipi simul et semel duos presbyteros, duos milites et duos seruientes, quorum unus ex seruientibus uocabatur Ricardus Scortus, aliorum uero nomina ignorat, in quodam capitulio generali celebrato Parisius, fuerunt decem anni uel circa in festo natiuitatis beati Iohannis Baptiste, presentibus fratribus Gerardo de Villaribus et Guaufredo de Gonauala milite, preceptore Pictauie et Aquitanie, et magistris Prouincie et [p. 515] Alamanie, quorum nomina et cognomina ignorat, et pluribus aliis, in quorum recepcione nichil fuit actum uel dictum illicitum; et post recepcionem, intrauerunt immediate ecclesiam ad audiendum missam. Postmodum comederunt, et post comestionem recepti recesserunt. Plures non uidit recipi, nec interfuit aliis capitulis eorumdem. Ipse autem fuit receptus in capella domus de Saranhaco Templi Senonensis diocesis, per fratrem Iohannem de Turno, quondam thesaurarium tunc Templi Parisiensis, die Sabati post festum Assumptionis beate Marie erunt duodecim anni uel circa, presentibus fratribus Renando de Tremplaio presbytero, uiuo, ut credit, Petro Gaude, Iohanne de Corbolio preceptore tunc Corbolii, et Iohanne de Verrenis agricola seruientibus, deffunctis, in hunc modum: nam peciit flexis genibus panem et aquam societatem et pauperem uestitum ordinis ter interpolate, et ter ei responderunt quod rogaret Deum et beatam Mariam, conuertens se ad quoddam altare ut dirigerent eum, et quod bene deliberaret, quia oporteret eum abdicare propriam uoluntatem, et se subiicere aliene, uigillare quando uellet dormire, esurire quando uellet comedere, et econtra, et multa dura et aspera sustinere; et cum respondisset quod omnia sustineret, uoluerunt scire per sacramentum ab ipso si erat in eo aliquid impedimentum propter quod non posset esse frater dicti ordinis. Quo respondente quod non, fecerunt eum uouere et iurare, supra quoddam missale apertum, castitatem, obedienciam, uiuere sine proprio, et seruare bonos usus et bonas consuetudines ordinis. Postmodum dictus receptor imposuit sibi mantellum, et ipse et dictus presbyter fuerunt eum osculati in ore, et dictus presbyter dicebat psalmum: Ecce quam bonum et quam iocundum, et aspergebat aquam benedictam supra eum. Post que dixit ei dictus receptor, quod ipse instrueret eum de aliquibus punctis ordinis, sed non poterat eum instruere de omnibus, quia ante prandium habebat ire apud Corbolium; et instruxit eum qualiter gereret se in mensa, et quod iaceret cum pannis lineis, et cingeretur una cordula, et [p. 516] exposuit sibi casus propter quos poterat perdere habitum et ordinem, et penas alias incurere. Post que recessit dictus thesaurarius et omnes fratres superius nominati, et quidam frater ordinis, cuius nomen et cognomen ignorat, qui erat tunc, ut ipse testis credit, preceptor de Bello Visu diocesis Senonensis, ducens ipsum testem ad quamdam cameram, extraxit quamdam crucem ligneam de subtus uestes suas, petens ab ipso teste si credebat in illum qui representabatur per ymaginem in dicta cruce existentem; quo respondente quod sic, precepit ei quod abnegaret eum et spueret super dictam crucem; eo uero respondente quod hoc non faceret, dixit quod hoc oportebat eum facere, ex quo promiserat et iurauerat obedienciam religioni eorum; et tunc ipse testis abnegauit ore non corde, et spuit non supra sed iuxta dictam crucem, ut dixit. Postea precepit ei quod oscularetur eum in umbilico, in quo fuit eum osculatus intermediis pannis. Requisitus si dixerat ei quod predicta essent de punctis religionis eorum, et si aliqua alia inhonesta interuenerant in recepcione sua predicta, respondit quod non, et plura nesciebat de contentis in XIII articulis supradictis. Item, requisitus super XIV et omnibus sequentibus, respondit se nichil scire ultra quod supra deposuit, hoc excepto quod ipse bene credebat ecclesiasticis sacramentis, et credit quod fratres ordinis bene crederent, et quod eorum sacerdotes debite et secundum formam Ecclesie celebrarent, et ipse testis eodem modo celebrauit existens in ordine, et dixit illa uerba: Hoc est enim corpus meum, sicut ante, nec fuit sibi inhibitum quod non diceret dicta uerba, nec aliis inhibebatur quod ipse sciat. Quando capitulia terminabantur factis precibus pro Ecclesia, regibus, Terra Sancta, et aliis, per laicum qui tenebat capitulum, dicebat: De hiis que obmisistis dicere, propter uerecundiam carnis uel disciplina ordinis, nos facimus uobis talem indulgenciam qualem possimus, et qualem Deus fecit Magdalene, et ibitis ad fratrem sacerdotem qui absoluet uos. Pro professis statim habebantur. In recepcionibus eorum non aderant nisi fratres ordinis; de crimine sodomitico et de ydolis, et quod [p. 517] cordule tangerent capita ydolorum, uel quod interficerentur nolentes facere predicta, non audiuit aliquid dici, sed per sacramentum iniungebatur quod non reuelarent secreta capituliorum, et si reuelassent, fuissent in carcere perpetuo positi; nec poterant, absque licencia, nisi sacerdotibus ordinis confiteri. Ipse autem confessus fuit de predictis erroribus infra octo dies a recepcione sua, antequam celebraret in capella domus Templi de Soysiaco Meldensis diocesis, Iohanni de Monte Acuto presbytero, quondam seculari, qui absoluit eum, imposita penitencia quod cingeretur una cordula supra carnem nudam per unum annum. Precipiebatur quod hospitalitatem et elemosinas debite facerent et seruarent, et inhibebatur quod illicite nichil ordini acquirerent. Seruabatur in ordine quod magnus Magister cum conuentu statuebat. Grandia scandala contra ordinem sunt exorta, propter illa de quibus agitur contra eum. Audiuit dici magnum Magistrum et alios aliquos errores, nescit quos, fuisse confessos contra ordinem, ad cuius defensionem se alias non obtulerat, sicut credit. Requisitus si sic deposuerat prece, precepto, timore, amore, odio, uel temporali comodo habito uel habendo, respondit quod non, sed pro ueritate dicenda. Cui fuit iniunctum quod non reuelaret hanc suam deposicionem quousque attestaciones fuerint publicate. Acta fuerunt hec die et loco predictis, presentibus magistro Amisio, me Floriamonte Dondedei, et aliis notariis supra ultimo nominatis. Post hec, die Martis sequenti, que fuit VIIII dies dicti mensis Februarii, fuit adductus ad presenciam eorumdem dominorum commissariorum, in domo predicta, frater Symon de Cormessi seruiens, Remensis diocesis, testis supra iuratus, ut deponeret dictum suum, non defferens mantellum ordinis, quia in concilio Senonensi quidam seruientes amouerunt sibi; postmodum radi fecerat sibi barbam; cum quo fuerat inquisitum, absolutus et reconciliatus per dominum [p. 518] archiepiscopum Senonensem, et est etatis quinquaginta quinque annorum uel circa. Lectis autem et diligenter sibi expositis omnibus et singulis articulis, respondit ad eos, et primo ad primos XIII, repetita protestacione superius quando iurauit facta per eum et alias, quod nesciebat si contenta in dictis capitulis erant uera. Nec hoc credebat, quia uiderat recipi in capella domus Templi de Mellans Remensis diocesis, per fratrem Terricum de Boscis quondam magistrum Boscorum Templi, sunt XI anni uel circa, fratrem Godardum de Alto Viuari seruientem, dicte diocesis Remensis, qui fuit captus una cum aliis, de cuius uita uel morte nunc non habet certitudinem, presentibus fratribus Iohanne de Anesio Laudunensis, et Manesserio de Cormerssi Remensis diocessum, deffunctis. In cuius recepcione nichil uidit fieri illicitum uel inhonestum, nec scit nec credit quod factum fuerit post dictam recepcionem. Ipse uero testis receptus fuerat Dominica post festum Magdalene proximo preteritum fuerunt XII anni uel circa, in quadam camera domus Templi Remensis, per fratrem Galcherum de Liencuria militem, preceptorem Remensem et Laudunensem, presentibus fratribus Iohanne Linache presbytero, Iohanne de Anesi predicto, et Odone de Luchiaco seruientibus, de quorum uita uel morte non habet certitudinem, in hunc modum. Nam cum peciisset panem et aquam, et societatem et participationem bonorum ordinis, et finaliter concessissent ei, uoluerunt scire per sacramentum ab ipso si erat seruilis condicionis, excommunicatus, matrimonio, religioni uel debitis obligatus, et si habebat infirmitatem latentem. Quo respondente quod non, fecit eum uouere et iurare castitatem, obedienciam, et uiuere sine proprio. Postmodum imposuit sibi mantellum, et ipse et fratres astantes fuerunt eum osculati in ore. Deinde dictus Iohannes de Anesio traxit ipsum testem ad unum angulum camere, dicto receptore et aliis remanentibus in loco predicto, et dixit ei, ostendens sibi quamdam crucem ligneam in qua erat ymago Crucifixi, nescit unde acceptam, quod abnegaret illum prophetam qui representabatur per dictam ymaginem, qui fuerat positus in cruce; et cum ipse testis diceret quod hoc nullo modo faceret, [p. 519] dixit ei quod oportebat eum facere, quia ita faciebant alii, et tunc abnegauit ore non corde, ut dixit. Postea precepit ei quod spueret supra dictam crucem, et ipse finxit se spuere, sed non spuit, et dictus Iohannes respondit quod sufficiebat, de quo fuit in crastinum confessus, in loco capituli domus Vallis Scolarium eiusdem loci, fratri Bonomi de Valle Scolarium, qui uiuebat tempore quo ipse testis fuit captus, qui absoluit eum, imposita sibi penitencia quod abstineret a uino multis sextis feriis, nescit quot, et quod non interesset loco in quo predicta fierent, quod compleuit. Alia inhonesta non interuenerunt in recepcione sua predicta, nec scit plus de contentis in XIII articulis supradictis. Item, requisitus super XIV et omnibus sequentibus, respondit se nichil scire ultra quod supra deposuerit, quod non interfuerat capitulis, hoc excepto quod ipse bene credebat ecclesiasticis sacramentis, credens quod alii fratres dicti ordinis bene crederent, et quod eorum sacerdotes debite celebrarent, nec credit quod eorum laici possent absoluere a peccatis. Iurabant absque licencia ordinem non exire; statim pro professis habebantur, clandestine recipiebantur; non credit quod carnaliter commiscerentur, nec quod haberent ydola, nec quod cordule, quibus cingebantur supra camisias cum quibus iacebant, tangerent capita ydolorum. Per sacramentum iniungebatur eis quod non reuelarent secreta capitulorum. Si reuelassent, credit quod fuissent incarcerati; absque licencia non debebant nisi sacerdotibus ordinis confiteri. Illi qui sciebant errores fuerunt negligentes, quia non correxerunt nec denunciauerunt Ecclesie. Elemosinas et hospitalitatem uidit in ordine conuenienter seruari et fieri; ianuis clausis, nullis presentibus nisi fratribus ordinis, eorum capitula tenebantur. Quod magnus Magister cum conuentu statuisset in ordine seruatum [fuisset]. Grandia scandala propter predicta contra ordinem sunt exorta. Audiuit dici a pluribus fratribus, post capcionem, in concilio Senonensi et alibi, quod ipsi abnegauerant Deum in recepcione sua, et quod Magister magnus et aliqui alii hoc fuerant confessi. Requisitus si obtulerat se [p. 520] deffensioni ordinis, respondit quod sic, propter malum consilium quod tunc habebat. Requisitus si sic deposuerat prece, precepto, timore, amore, odio, uel comodo temporali habito uel habendo, respondit quod non, sed pro ueritate dicenda. Cui fuit iniunctum quod non reuelaret hanc suam deposicionem quousque attestaciones fuerint publicate. Eisdem die et loco fuit adductus ad presenciam eorumdem dominorum commissariorum frater Iohannes de Cormele seruiens, Suessionensis diocesis, preceptor de Moysiaco Meldensis diocesis, testis supra iuratus, ut deponeret dictum suum, non defferens mantellum ordinis, quia dimiserat ipsum una cum aliis, in concilio Senonensi, postmodum radi fecerat sibi barbam, etatis quadraginta unius annorum uel circa, cum quo fuit inquisitum, absolutus et reconciliatus Carnoti per dominum episcopum Carnotensem qui nunc est. Lectis autem et diligenter expositis sibi omnibus et singulis articulis, respondit ad eos, et primo ad primos tresdecim, protestacione per ipsum et alios facta quando iurauerunt repetita, quia nesciebat nec credebat contenta in dictis XIII articulis esse uera, quia uiderat in dicto ordine recipi aliquos, in quorum recepcionibus nichil fuerat factum uel dictum illicitum uel inhonestum quod ipse testis sciuerit uel audiuerit dici, uidelicet fratrem Milonem de sancto Fiacro presbyterum, de cuius uita uel morte non habet certitudinem, in capella domus Templi de Moysiaco supradicte, per fratrem Radulphum de Gisiaco preceptorem Campanie, testem supra examinatum, sunt octo anni uel circa, presentibus fratribus Alberto de Reyans presbytero, et Guidone de Oratorio, deffunctis, et fratrem Addam de Pontiuo natum, cuius cognomen ignorat, deffunctum, quem recepit, sunt VII anni elapsi, in capella domus Templi de Sabloneriis Suessionensis diocesis; frater Iohannes de Sernayo preceptor balliuie de Moysiaco, deffunctus; presentibus fratribus Guidone de Oratorio, deffuncto, et aliis de quibus non recordatur. Vidit eciam recipi per fratrem Hugonem de Penrando, sunt sex anni uel circa, in capella dicte domus [p. 521] Templi de Sabloneriis, fratrem Motonetum de Pruuino, qui aposthatauerat a dicto ordine, ante eorum capcionem, presentibus fratribus Radulpho de Gisi et Guidone de Oratorio predictis; plures non uidit recipi, nec interfuit aliis magnis capitulis eorum. Ipse autem testis receptus fuerat per dictum fratrem Radulphum de Gisi, in capella domus Templi de Cherruto Senonensis diocesis, die Martis post festum beati Barnabe proximo preteritum fuerunt XII anni uel circa, presentibus fratribus Ponsardo de Gisi, deffuncto, Remigio nato de Plasiaco, cuius cognomen ignorat, et quodam Flamingo, cuius nomen et cognomen ignorat, deffunctis, in hunc modum: nam cum peciisset ter panem et aquam ordinis, et finaliter concessisset, fecit eum uouere et iurare supra quemdam librum apertum, in quo erat ymago Crucifixi, castitatem, obedienciam, uiuere sine proprio, et seruare secreta ordinis. Postmodum imposuit sibi mantellum, et ipse et fratres astantes osculati fuerunt eum in ore. Postmodum precepit ei quod seruaret bonos usus et bonas consuetudines ordinis, et quod iaceret cum camisia, et qualiter diceret _Pater noster_ pro horis suis, et qualiter gereret se in ordine. Requisitus si in dicta recepcione sua interuenerat aliquid inhonestum uel illicitum, et specialiter de contentis in dictis XIII articulis, noluit respondere, sed peciit quod dicti domini commissarii separatim loquerentur cum eo ad partem, quod concedere noluerunt; et cum uideret[ur] multum timere propter tormenta que dicebat se hactenus perpessum fuisse Parisius, post eorum capcionem, in quibus quidem tormentis dicebat se quatuor dentes perdidisse, et diceret quod forte non recordabatur plene de hiis que fecerat in sua recepcione, et peteret terminum ad plenius deliberandum, concesserunt ei, precipientes ei quod die crastina rediret ad eos ad perficiendam deposicionem predictam, et preceperunt ei, in uirtute iuramenti prestiti per eundem, quod non reuelaret hanc suam deposicionem, et quod non peteret ab aliquo consilium qualiter deponeret et qualiter responderet ad dictam interrogacionem factam eidem, [p. 522] et ad alia que peterentur ab eo; qui respondit quod cum solo Deo uolebat consulere de predictis. Eisdem die et loco fuit adductus ad presenciam eorumdem dominorum commissariorum frater Petrus Picardi diocesis Lingonensis, seruiens, preceptor domus Templi de Loages Trecensis diocesis, testis supra iuratus, ut deponeret dictum suum, sexagenarius uel circa, non defferens mantellum ordinis, quia ipsum dimiserat in concilio Senonensi. Postmodum radi fecerat sibi barbam, cum quo fuerat Carnoti inquisitum, absolutus et reconciliatus per dominum episcopum Carnotensem, qui nunc est; et fuit protestatus quod non intendebat recedere a deposicione per eum facta coram domino episcopo supradicto. Lectis autem et diligenter sibi expositis omnibus et singulis articulis, respondit ad eos, et primo ad primos XIII, se nescire si contenta in eis erant uera, quia non interfuerat capitulis nec recepcionibus aliorum. Ipse autem receptus fuerat per fratrem Humbertum, quondam preceptorem tunc de Valeure Trecensis diocesis, citra festum Omnium Sanctorum fuerunt XXX anni uel circa, in capella domus Templi de Bono Loco eiusdem diocesis, presentibus fratribus Petro Valence et Humberto, cuius cognomen ignorat, seruientibus, deffunctis, in hunc modum: nam cum peciisset, flexis genibus, panem et aquam, societatem et pauperem uestitum ordinis, et obtulisset se uelle fieri seruum esclauum ordinis, et paratum mori pro Deo ter, et ter ei responsum fuisset quod grandem rem petebat, et quod bene deliberaret, quia oporteret eum abdicare a se propriam uoluntatem et subiicere aliene, esse ultra mare quando uellet esse citra, et multa dura et aspera sustinere, et ipse respondisset quod omnia sustineret, fecit eum uouere et iurare, super quemdam librum, castitatem, obedienciam, et uiuere sine proprio, et seruare bonos usus et bonas consuetudines ordinis qui tunc erant et qui in posterum inponerentur. Postmodum imposuit sibi mantellum, et ipse et fratres astantes fuerunt eum osculati in ore; postmodum recesserunt fratres astantes, et dictus receptor, clauso ostio capelle, traxit ipsum testem prope [p. 523] altare, et, ostensa quadam cruce lignea, in qua nulla erat ymago Crucifixi, precepit quod spueret super eam; et cum ipse testis respondisset quod hoc nullo modo faceret, dixit quod ita debebat facere et eciam abnegare Deum; ista tamen nulli ex fratribus reuelaret, sed confiteretur de predictis alicui; et tunc ipse testis spuit non supra sed iuxta dictam crucem, et abnegauit ore non corde; et infra triduum fuit de predictis confessus in ecclesia fratrum Predicatorum de Trecis, fratri Petro de ordine dictorum fratrum Predicatorum, tunc confessori episcopi Trecensis, qui absoluit eum, imposita penitencia quod ieiunaret sextis feriis, quod et fecit per annum; et inter alia dixit sibi dictus frater quod forsitan predicta illicita fuerant ei precepta ad probandum eum, si contigisset eum mitti ultra mare et capi ab infidelibus, si abnegasset Deum uel non, quia si non negasset, forsitan cicius misissent eum ultra mare. Alia inhonesta quoad oscula, crimen sodomiticum uel alia non interfuerunt in recepcione sua predicta, nec scit plura de contentis in ipsis articulis nec in aliis, hoc excepto quod bene credit ecclesiasticis sacramentis, credens quod alii fratres eodem modo crederent, et quod eorum sacerdotes debite celebrarent, nec credit quod laici eorum absoluerent a peccatis; statim pro professis habebantur, ut possent mitti incontinenti ultra mare; clandestine recipiebantur, ex quo erat suspicio contra eos. Non credit quod carnaliter commiscerentur, nec quod haberent ydola, nec quod cordule cum quibus cingebantur supra camisias, assumpte unde uolebant, tangerent capita; per sacramentum iniungebatur quod non reuelarent secreta capitulorum nec modum recepcionis; si reuelassent, credit quod puniti fuissent, nescit quantum, et quod uniformiter reciperentur in ordine secundum quod deposuit se fuisse receptum. Quod eciam negligentes fuerunt illi qui sciebant errores, quia non correxerunt eos, nec denunciauerunt Ecclesie. Elemosynas et hospitalitatem uidit conuenienter seruari in ordine. Clam eorum capitulia, ut audiuit dici, tenebantur. Credit quod totus ordo seruasset quod magnus Magister cum conuentu statuisset, et quod [p. 524] nunc grandia scandala contra ordinem sunt exorta propter predicta. Audiuit dici magnum Magistrum et alios aliquos errores, nescit quos, contra ordinem fuisse confessos. Requisitus si alias obtulerat se defensioni ordinis, respondit quod uenerat cum aliis ad dictam defensionem se offerentibus, quia sperabat liberari, sed nichil dixerat. Requisitus si sic deposuerat prece, precepto, timore, amore, odio, uel temporali comodo habito uel habendo, respondit quod non, sed pro ueritate dicenda; cui fuit iniunctum quod non reuelaret hanc suam deposicionem quousque attestaciones fuerint publicate. Acta fuerunt hec dictis die et loco, presentibus magistro Amisio, me Floriamonte Dondedei, et aliis notariis supra ultimo nominatis. Post hec, die Mercurii sequenti, que fuit decima dies dicti mensis Februarii, fuit adductus ad presenciam eorumdem dominorum commissariorum, in domo predicta, frater Christianus de Biceyo seruiens, Lingonensis diocesis, testis supra iuratus, ut deponeret dictum suum, non deferens mantellum ordinis, quia quidam seruientes amouerunt sibi in concilio Senonensi, postmodum sibi fecerat radi barbam, cum quo inquisitum fuerat per dominum archiepiscopum Senonensem, et absolutus et reconciliatus ab eo, et est quadragenarius uel circa. Lectis autem et diligenter expositis sibi omnibus et singulis articulis, respondit ad eos, et primo ad primos XIII, se nescire si contenta in dictis articulis erant uera, quia erat molendinarius, et non interfuerat capitulo in quo fierent fratres, nec credit, quia non audiuit dici, nec remansisset in ordine si credidisset quod predicta contenta fierent in ordine. Ipse autem receptus fuerat per fratrem Humbertum de Monchelhi preceptorem domus de Monchelhi, quondam in capella domus Templi de Valeure Lingonensis diocesis, in festo Purificacionis beate Marie proximo elapso fuerunt decem et octo anni uel circa, presentibus fratribus Geraldo laboratore, Dominico de Corbeone et Guillelmo pastore porcorum dicte domus, seruientibus, quorum cognomina ignorat, et si uiui sunt [p. 525] an mortui, in hunc modum: nam cum peciisset flexis genibus panem et aquam, et societatem et pauperem uestitum ordinis, et obtulisset se paratum quod esset seruus esclauus ordinis, et quod moreretur pro Deo, et fuisset sibi responsum quod grandem rem petebat, et plene deliberaret, quia oporteret eum renunciare proprie uoluntati et subiici aliene, et multa dura et aspera sustinere, et ipse respondisset quod paratus erat omnia sustinere, uoluerunt quod deliberaret et quod conuerteret se uersus altare, rogans Deum ut dirigeret eum, et cum hoc fecisset et eadem ut supra peciisset, et idem ei responsum fuisset, finaliter uoluerunt scire per iuramentum prestitum ab eo tangendo quemdam librum, si erat matrimonio, uel alteri religioni, uel debitis obligatus, si seruilis condicionis, si habebat infirmitatem latentem; quo respondente quod non, fecit eum uouere et iurare castitatem, obedienciam, uiuere sine proprio, et seruare bonos usus et bonas consuetudines ordinis qui tunc erant, et qui in posterum imponerentur per probos homines ordinis, et secreta capitulorum. Postmodum imposuit sibi mantellum, aspergendo aquam benedictam super eum, et ipse et fratres astantes fuerunt eum osculati in ore. Postmodum instruxit eum quod iaceret cum pannis lineis, et quod cingeretur una cordula, quali et unde uellet assumpta, ne ita libere contingeret carnes suas; quot _Pater noster_ diceret pro horis suis; qualiter se regeret, exponendo casus propter quos poterat perdere habitum et incurrere alias penas. Deinde fuit ductus retro altare, ubi assumeret uestes ordinis; quibus assumptis, cum fratres astantes recessissent clauso ostio, dictus frater Humbertus, ostensa eidem testi quadam cruce lignea retro altare, in qua non erat ymago Crucifixi, dixit ei quod abnegaret Deum; et cum ipse testis nollet hoc facere, dixit ei quod hoc oportebat eum facere; sed postmodum, si uellet, poterat de hoc confiteri, et tunc ipse testis abnegauit Deum ore non corde, postea precepit ei quod spueret supra dictam crucem, et ipse noluit spuere supra sed iuxta. De osculis inhonestis, crimine sodomitico et aliis illicitis non fuit locutus eidem; nec plura scit de contentis in articulis supradictis. [p. 526] Item, dixit, eadem die post prandium fuit confessus retro dictum altare de dictis erroribus Petro de Valeure presbytero seculari, deseruienti in dicta capella, cui prius confitebatur existens in seruicio fratrum, qui absoluit eum, imposita penitencia quod ieiunaret tribus annis, uigiliis beate Marie, in pane et aqua, et amplius si posset, et quod nunquam interesset in loco in quo predicta fierent; quod et fecit, de uita uel morte dicti presbyteri certitudinem non habens. Item, requisitus super XIV et omnibus sequentibus, respondit se nichil scire ultra quod supra deposuit, hoc excepto quod bene credebat et credit quod alii fratres crederent ecclesiasticis sacramentis, et quod eorum sacerdotes debite celebrarent, quia uidebat frequenter presbyteros seculares iuuare eos ad celebrandum, et econtra. Non credit quod eorum laici possent absoluere a peccatis, sed superiores poterant remittere penas; nec credit quod oscula inhonesta facerent, nec quod crimen sodomiticum committerent, nec quod ydola haberent. Promittebatur non exire ordinem; clandestine recipiebantur, ex quo erat suspicio contra eos; ex sacramento tenebantur non reuelare secreta capitulorum, et dicebatur eis quod si reuelarent, perderent habitum. Elemosine et hospitalitas conuenienter seruabantur in ordine in domibus in quibus ipse fuit moratus, et prohibebatur quod illicite non acquirerent, nec interessent loco in quo aliquis exheredaretur iniuste. Seruabatur in ordine quod magnus Magister cum conuentu ordinasset; magna scandala contra ordinem sunt exorta, propter illa que imponuntur eidem, et que magnus Magister et alii dicuntur fuisse confessi; deffensioni ordinis obtulerat se, quia non credebat nec sciebat quod dicti errores essent in ordine. Requisitus si sic deposuerat prece, precepto, timore, amore, odio, uel comodo temporali habito uel habendo, respondit quod non, sed pro ueritate dicenda. Cui fuit iniunctum quod non reuelaret hanc suam deposicionem quousque attestaciones fuerint publicate. Eisdem die et loco rediit ad presenciam eorumdem dominorum [p. 527] commissariorum predictus frater Iohannes de Cormele, ut perficeret deposicionem suam. Requisitus si plene deliberauerat super interrogatorio facto eidem, an aliqua illicita de contentis in primis XIII articulis uel in aliis interuenissent in recepcione sua, respondit quod dictus receptor suus, post mantelli tradicionem, precepit ei, presentibus eciam aliis qui adfuerunt tradicioni mantelli, quod abnegaret Deum; et cum ipse testis respondisset quod hoc mandatum non erat decens, dixit ei dictus receptor quod hoc oportebat eum facere, et tunc abnegauit Deum ore non corde. Postea precepit ei quod spueret supra quamdam crucem ligneam quam tenebat in manu sua, et ipse spuit non supra sed iuxta. Postea dixit ei quod poterat carnaliter commisceri cum fratribus ordinis, et pati quod ipsi commiscerentur cum eo. Ipse tamen respondit quod hoc nullo modo faceret, nec unquam fecit, nec fuit requisitus, et magis credit quod non fieret in ordine quam contrarium. Deinde precepit ei quod oscularetur eum in ano; quo respondente quod non faceret, dimisit eum; tamen osculatus fuit eum supra uestes circa crus; alia inhonesta non interuenerunt in recepcione sua predicta, nec scit plus de contentis in XIII articulis predictis. Requisitus si dictus receptor dixerat ei quod predicta illicita essent de punctis ordinis, respondit quod non. Requisitus, cum ita esset eri certus de facto suo sicut nunc, quare eri non fuerat confessus predicta, respondit quod propter turpitudinem et horribilitatem abhorrebat dicere supra dicta. Requisitus si habuerat consilium cum aliquo ab eri citra qualiter responderet dictis articulis, respondit quod non; sed rogauerat Robertum presbyterum deseruientem in Templo Parisius, quod diceret unam missam de Sancto Spiritu ut Deus dirigeret eum, et credit quod eam dixit. Requisitus si deposicio quam fecerat heri coram dictis dominis commissariis erat uera, respondit quod sic, nec aliquid in hoc immutare uolebat. Item, dixit quod de predictis erroribus confessus fuerat, in eadem septimana quam fuerat receptus, fratri Alberto de Cooperto Puteo Lotoringo, quondam presbytero ordinis eorum, in capella domus [p. 528] de Moysiaco, qui absoluit eum, imposita penitencia quod ieiunaret septem sextis feriis; et postmodum, post capcionem tamen eorum, fuit confessus eciam de predictis fratri Iohanni Pedis Leporis canonico regulari, commoranti cum domino episcopo Carnotensi, de cuius uita uel morte non habet certitudinem; plura dixit se nescire de contentis in dictis XIII articulis. Item, requisitus super contentis in XIV et omnibus sequentibus, respondit se nichil scire ultra quod supra deposuit, hoc excepto quod bene credebat ecclesiasticis sacramentis, et credit quod alii eodem modo crederent, et quod eorum sacerdotes debite celebrarent, quia presbyteri seculares frequenter iuuabant eos, nec credit quod eorum laici possent absoluere a peccatis. Statim pro professis habebantur, ut statim possent mitti ultra mare; clandestine recipiebantur, ex quo credit quod esset suspicio contra eos; cordulis cingebantur, sed nescit quod tangerent capita ydolorum. Iniungebatur quod non reuelarent secreta capitulorum; si reuelassent, fuissent reprehensi, sed nescit qualiter puniti; absque licencia non poterant nisi sacerdotibus ordinis confiteri. Illi qui sciebant errores fuerunt negligentes, quod non correxerunt eos, nec denunciauerunt Ecclesie, sed credit quod propter timorem omitterent. In domibus ordinis in quibus fuit commoratus, uidit elemosinas et hospitalitatem conuenienter seruari et elemosinam fieri ter in ebdomada generalem, et eciam omnibus transeuntibus omni die; tempore tamen carastie restringebantur elemosine propter multitudinem pauperum concurrencium. Clam capitulia tenebantur. Totus ordo seruasset quod magnus Magister cum conuentu statuisset. Grandia scandala contra ordinem sunt exorta, propter illa de quibus agitur contra eum, et audiuit dici quod magnus Magister et alii sunt aliquos errores confessi contra ordinem, ad cuius defensionem se obtulerat, quia uidit quod alii se offerebant. Requisitus si sic deposuerat prece, precepto, timore, amore, odio, uel temporali comodo habito uel habendo, respondit quod non, sed pro ueritate dicenda. Cui fuit iniunctum quod non reuelaret hanc [p. 529] suam deposicionem quousque attestaciones fuerint publicate. Acta fuerunt hec die et loco predictis, presentibus magistro Amisio, me Floriamonte Dondedei, et aliis notariis supra ultimo nominatis. Post hec, die Iouis sequenti, que fuit XI dies mensis Februarii, fuit adductus ad presenciam eorumdem dominorum commissariorum, in domo predicta fratrum Minorum, frater Petrus de Cherruto Senonensis diocesis, seruiens, quinquagenarius uel circa, testis supra iuratus, ut deponeret dictum suum, non defferens mantellum ordinis, quia uidit quod alii non portabant. Postmodum radi fecit sibi barbam, cum quo fuit inquisitum, absolutus et reconciliatus per dominum episcopum Parisiensem, et fuit protestatus quod non intendebat recedere a deposicione facta coram episcopo. Lectis autem et diligenter expositis ei omnibus et singulis articulis, respondit ad eos, et primo ad primos XIII, se nescire si contenta in dictis articulis erant uera uel non; uidit tamen recipi fratrem Iohannem Monachi seruientem quondam in capella domus Templi de Chemito Senonensis diocesis, sunt circiter XII anni, per fratrem Hugonem Picardi preceptorem tunc de Bria, defunctum, presentibus fratribus Odone Piccardi Arthangero, cuius cognomen ignorat, deffunctis; et in eodem loco et per eundem uidit, sunt XI anni uel circa, recipi fratrem Gales Piccardi quondam, presentibus fratribus Ger. de Viueriis presbytero, et Remigio de Suessionis, Odone Piccardi et Iohanne Monachi, predictis deffunctis, in quorum recepcione nichil fuit dictum uel actum illicitum. Plures autem non uidit recipi, nec interfuit capitulis eorum; ipse autem receptus fuit in capella dicte domus de Cheruto, in proximo festo Ramis palmarum erunt XVIII anni uel circa, per fratrem Godofredum Picardi, quondam tunc preceptorem Brie, presentibus dictis fratribus Gerardo presbytero, et Odone, Petro Rosselli, et Humberto Bergerio, deffunctis, in hunc modum: nam prius quam intrasset dictam capellam, uenerunt ad eum duo ex dictis fratribus, permonentes ipsum ut diligenter deliberaret si uolebat esse de ordine eorum, quia oporteret eum dimittere [p. 530] propriam uoluntatem propter alienam, et multa dura et aspera sustinere; et eum respondisset quod bene omnia sustineret, pecierunt ab eo si habebat infirmitatem latentem, si erat seruilis condicionis, matrimonio, religioni alteri uel debitis obligatus. Quo respondente quod non, dixerunt quod rogaret Deum ut dirigeret eum, et intrauerunt dictam capellam ad receptorem, et postmodum redierunt ad ipsum testem, qui remanserat extra, instruentes eum ut, si uolebat esse de ordine eorum et perseuerabat in eadem uoluntate, intraret dictam capellam et peteret a dicto receptore, flexis genibus, panem et aquam ordinis. Et cum hoc fecisset, et dictus receptor respondisset quod grandem rem petebat, et quod bene deliberaret, finaliter, prestito per iuramentum ab ipso teste quod in eo non erant predicta impedimenta, fecit eum uouere et iurare supra quemdam librum quod esset obediens omnibus preceptoribus qui proponerentur eidem, et quod seruaret castitatem, et quod uiueret sine proprio, et quod non esset in loco in quo fieret prodicio uel sedicio populi, uel aliquis exheredaretur iniuste, et quod pro posse suo iuuaret ad acquirendum Terram sanctam, que erat amissa propter peccata nostra. Postmodum imposuit sibi mantellum, dicto presbytero dicente quasdam oraciones et aquam benedictam supra eum aspergente; et receptor et alii fratres astantes fuerunt eum osculati in ore. Deinde instruxit eum quot _Pater noster_ diceret pro horis, et qualiter se regeret in ordine. Postmodum fuit ductus ad dormitorium ad induendum uestes ordinis. Quibus assumptis, paulo post predictus frater Odo duxit eum ad quemdam pratellum prope ecclesiam, et ostendens ei quamdam crucem ligneam in qua nulla erat ymago, interea nescit per quem positam, precepit ei quod spueret supra eam, et ipso teste respondente quod hoc nullo modo faceret, quia hoc non esset bonum nec decens, dictus Odo respondit quod hoc oportebat eum facere, et tunc dictus testis spuit non supra sed iuxta eam. Deinde dixit ei quod abnegaret Deum; et cum ipse testis respondisset quod hoc nullo modo faceret, dictus Odo dixit ei quod hoc oportebat eum facere, et tunc abnegauit ore et non corde. [p. 531] Quibus sic factis, dictus Odo incepit subridere quasi dispiciendo ipsum testem, ut sibi uisum fuit. De osculis inhonestis, crimine sodomitico uel aliis illicitis non fuit locutus eidem; nec plura scit de contentis in XIII articulis supradictis. Item, requisitus super XIV et omnibus sequentibus, respondit se nichil scire ultra quod deposuit, hoc excepto quod ipse bene credit, et credit quod alii fratres ordinis bene crederent ecclesiasticis sacramentis, et quod eorum sacerdotes debite celebrarent; nec credit quod eorum laici possent absoluere a peccatis. Dicebatur eis, et iurabant quod ordinem non dimitterent pro meliori uel peiori. Clausis ianuis, recipiebantur nullis presentibus nisi fratribus ordinis; nec credit quod carnaliter commiscerentur, nec quod haberent ydola, nec quod cordule quibus cingebantur supra camisias cum quibus iacebant tangerent capita ydolorum, nec quod illicita que interuenerant in recepcione sua interuenirent in recepcionibus aliorum, nec post; per sacramentum iniungebatur eis quod non reuelarent secreta capitulorum, nec inhibebatur quod non confiterentur nisi sacerdotibus ordinis. Si qui sciebant errores in ordine, male fecerunt quia non correxerunt eos nec denunciauerunt Ecclesie. Elemosinas et hospitalitatem uiderat melius seruari in ordine ab inicio quam quando fuerunt capti seruarentur. Seruatum fuisset in ordine quod magnus Magister cum conuentu statuisset, si fuisset bonum, ut credit. Grandia scandala contra ordinem sunt exorta, propter illa de quibus agitur contra eum. Audiuit dici quod magnus Magister et alii sunt confessi aliquos errores contra ordinem, sed hoc nescit. Cum aliis se obtulerat ad defensionem dicti ordinis. Requisitus si sic deposuerat prece, precepto, timore, amore, odio, uel temporali comodo habito uel habendo, respondit quod non, sed pro ueritate dicenda. Cui fuit iniunctum quod non reuelaret hanc suam deposicionem quousque attestaciones fuerint publicate. Eisdem die et loco fuit adductus ad presenciam eorumdem dominorum commissariorum frater Helias de Iotro seruiens, Meldensis [p. 532] diocesis, preceptor de Lanhiuilla diocesis Beluacensis, testis supra iuratus, ut deponeret dictum suum, triginta annorum uel circa, non defferens mantellum ordinis, quia erat uetustate consumptus, nec uolebat portare mantellum nec barbam nisi Ecclesia uellet aliud ordinare, et non portauerat adhuc barbam, quia iuuenis erat, cum quo fuit inquisitum, absolutus et reconciliatus per dominum archiepiscopum Remensem. Lectis autem et diligenter expositis sibi omnibus et singulis articulis, respondit ad eos, et primo ad primos XIII, protestacione premissa, quod non intendebat recedere a deposicione per eum facta coram dicto domino archiepiscopo Remensi, se nescire si contenta in dictis articulis erant uera uel non. Frater tamen Gerardus de Villaribus miles quondam, preceptor tunc Francie, qui in instanti die Cinerum erunt IX anni uel circa, recepit ipsum testem in capella domus Templi de Feritate Gaucherii Meldensis diocesis, presentibus fratribus Iohanne Monachi et Parisio Burgundo, dixit eidem testi in recepcione sua quod de punctis ordinis erat quod ipse debebat abnegare Deum et spuere supra crucem. Requisitus qualis modus fuerat seruatus in recepcione sua predicta, respondit quod [cum] ipse requisisset ab ipso receptore panem et aquam, societatem et pauperem uestitum ordinis, et respondisset ei quod grandem rem petebat, et quod bene deliberaret, quia oporteret eum multa dura et aspera sustinere, et abdicare a se propriam uoluntatem, seruare castitatem, uiuere sine proprio, et obedire superioribus suis, et ipse respondisset quod omnia sustineret, dictus receptor, prestito ab ipso teste per iuramentum quod non erat seruilis condicionis, matrimonio, alteri religioni uel debitis obligatus, nec habebat infirmitatem latentem, fecit eum uouere et iurare super quemdam librum castitatem, obedienciam, et uiuere sine proprio, et quod seruaret bonos usus et bonas consuetudines que erant in ordine, et que in posterum imponerentur per probos uiros ordinis, et quod iret ultra mare quando preciperetur sibi, et quod iuuaret pro posse suo ad acquirendum Terram sanctam. Post que imposuit ei mantellum, et ipse et fratres astantes fuerunt eum osculati in ore, et instruxit eum quot _Pater noster_ diceret [p. 533] pro horis suis, et qualiter regeret se in ordine, et exposuit ei causas propter quas poterat perdere habitum, et uitare penas secundum regulam eorum. Post que duxit ipsum testem ad quamdam cameram, et precepit ei quod abnegaret Deum, et quod spueret supra quamdam crucem ligneam quam idem preceptor tenebat in manu; et cum ipse testis respondisset quod hoc nullo modo faceret, et quod prius dimitteret mantellum ordinis, dictus receptor dixit ei quod non poterat dimittere dictum mantellum ex quo ipsum assumpserat, nec exire ordinem eorum, et quod oportebat eum predicta facere, quia erant de punctis ordinis, et quod non exiret dictam cameram quousque predicta fecisset, et cum ipse testis responderet se nullo modo predicta facturum, inclusit ipsum in dicta camera recedens ab eo, et in dicta die non fecit sibi ministrari nisi panem et aquam. Mane uero sequenti, rediens ad ipsum in dicta camera, precepit ei denuo quod faceret abnegacionem et spuicionem predictas, comminans ei quod nisi hoc faceret, esset perditus; et tunc ipse testis timore ductus, ut dixit, abnegauit Deum ore non corde, et spuit non supra sed iuxta dictam crucem. De osculis inhonestis, crimine sodomitico uel aliis illicitis non fuit locutus eidem, nec ipse, nec alius, nec uidit alium recipi. Precepit autem ei dictus receptor quod de predictis illicitis nemini loqueretur, quia si hoc faceret, esset perditus. Nichilominus tamen infra triduum dictus testis fuit confessus de predictis erroribus in dicta domo domino Iohanni de Grangia, quondam tunc archidiacono Meldensi, qui uenerat ad dictam domum, et absoluit eum stupefactus multum cum audiuisset predicta, et imposuit sibi in penitencia quod predicta reuelaret, et cum ipse testis respondisset quod hoc nullo modo posset facere sine periculo corporis sui, dixit quod nolebat quod se poneret in periculo, et iniunxit sibi quod ieiunaret XL diebus in pane et aqua infra XX septimanas, et quod non portaret camisiam de duobus annis, quam penitenciam compleuit, ut dixit. Requisitus si credit quod predicta illicita confessata per eum interuenerunt in recepcionibus aliorum uel post, respondit quod nesciebat quod crederet super hoc, quia nesciebat nec audiuerat [p. 534] ante capcionem eorum nisi quod supra deposuit. Sed post capcionem audiuit dici ab aliquibus fratribus ordinis cum eo carceri mancipatis, de quorum non recordatur nominibus, quod predicta illicita erant de punctis ordinis; plura nesciens de contentis in XIII articulis supradictis, nec in aliis, hoc excepto quod bene credebat ecclesiasticis sacramentis, et credit quod alii fratres crederent, et quod eorum sacerdotes debite celebrarent. Non credit quod eorum laici possent absoluere a peccatis, nec quod fierent hoscula inhonesta, nec quod committerent crimen sodomiticum, nec quod haberent ydola, nec quod cordule unde uolebant assumpte, quibus cingebantur supra camisias cum quibus iacebant, tangerent capita ydolorum. Iurabant ordinem non exire; statim pro professis habebantur. Clandestine recipiebantur, ex quo credit quod esset suspicio contra eos; per sacramentum iniungebatur quod non reuelarent secreta capitulorum nec modum recepcionis; si reuelassent, fuissent puniti. Illi qui sciebant errores fuerunt negligentes, quia non correxerant eos nec denunciauerant Ecclesie. Credit quod ante recepcionem suam elemosine et hospitalitas melius seruarentur in ordine quam post. Clam tenebantur capitulia, sed excubie non ponebantur. Totus ordo seruasset quod magnus Magister cum conuentu statuisset. Grandia scandala propter predicta contra ordinem sunt exorta. Credit quod multi ex fratribus ordinis scirent errores confessatos per eum, et audiuit quod magnus Magister et alii multos errores, nescit quos, sunt confessi. Defensioni ordinis obtulit se propter malum consilium quod habebat, quia dubitabat reuelare predicta pro eo quod dictus receptor dixerat ei quod esset perditus si ea reuelaret. Requisitus si sic deposuerat prece, precepto, timore, amore, odio, uel temporali comodo habito uel habendo, respondit quod non, sed pro ueritate dicenda. Cui fuit iniunctum quod non reuelaret hanc suam deposicionem quousque attestaciones fuerint publicate. Acta fuerunt hec dictis die et loco, presentibus magistro Amisio, me Floriamonte Dondedei, et aliis notariis supra ultimo nominatis. Post hec, die Veneris sequenti, que fuit XII dies dicti mensis [p. 535] Februarii, fuit adductus ad presenciam eorumdem dominorum commissariorum, in domo predicta fratrum Minorum, frater Matheus de Cresson Essart seruiens, Beluacensis diocesis, preceptor domus de Belleyuial Ambianensis diocesis, testis supra iuratus, ut deponeret dictum suum, triginta sex annorum uel circa, non deferens mantellum ordinis, quia ipsum dimiserat uoluntarie uetustate consumptum, nec curabat ulterius ipsum portare. Postmodum radi fecerat sibi barbam, cum quo fuerat inquisitum, absolutus et reconciliatus in concilio Remensi, per dominum archiepiscopum Remensem. Lectis autem et diligenter expositis sibi omnibus et singulis articulis, respondit ad eos, et primo ad primos XIII, se nescire si contenta in dictis articulis erant uera uel non, quia non interfuerat capitulis generalibus, nec uiderat recipi aliquem alium fratrem, nisi fratrem Galterum infra scriptum. Ipse autem receptus fuerat, per fratrem Hugonem de Penrando uisitatorem Francie, in maiori capella domus Templi Parisiensis, die Martis post festum apostolorum Petri et Pauli erunt XVII anni uel circa, post capitulum generale, presentibus fratribus Roberto de Beluaco presbytero, tunc procuratore generali ordinis in Francia, Garino de Grandi Villarii preceptore bailliuie Viromendensis, Baudoyno de Cheli milite, et aliis circiter septuaginta, in hunc modum: nam ipse testis et predictus frater Galterus de Bullens Ambianensis miles, qui fuit combustus Parisius, et receptus cum eo, pecierunt panem et aquam flexis genibus, a dicto fratre Hugone, et uestitum ordinis, et obtulerunt se uelle fieri seruos esclauos Dei et beate Marie, et Terre sancte ultra marine; et dictus receptor dixit quod traherent se ad partem, et ipse deliberaret cum fratribus; et cum deliberassent et ipsi rediissent coram eo, et iterum peterent ut supra, dixit quod grandem rem petebant, quia oporteret eos abdicare a se propriam uoluntatem et subiici aliene, et multa dura et aspera sustinere, et ideo bene deliberarent; cum autem respondissent se bene deliberasse, finaliter uoluit scire per sacramentum ab eis si erant seruilis condicionis, matrimonio, alteri religioni uel debitis [p. 536] obligati, si habebant infirmitates latentes; quibus respondentibus quod non, fecit eum uouere et iurare castitatem, uiuere sine proprio, et obedire omnibus preceptoribus qui proponerentur eisdem, seruare bonos usus et bonas consuetudines ordinis, secreta capitulorum, et quod non dimitterent dictum ordinem pro meliori uel peiori, absque licencia eius qui dare eis posset. Postmodum imposuit eis mantellos, et primo dicto fratri Galtero, et ipse et omnes fratres astantes fuerunt eos osculati in ore, et dicebat quod eos recipiebat ad honorem Dei et beate Marie et beati Petri apostoli, ad beneficia ordinis, et patres et matres eorum. Deinde instruxit eos quot _Pater noster_ dicerent pro horis suis, et qualiter se regerent. Quo facto recesserunt omnes, et quidam frater seruiens uocatus, ut uidetur ipsi testi, Malins, filius uel nepos fratris Arnulphi de Vysomale, duxit ipsum testem ad quamdam cameram, in qua consueuerunt scindi uestes; et in eadem camera erat quidam alius frater, cuius nomen ignorat, et cum essent ibi, dictus frater Malin dixit eidem testi quod abnegaret Deum. Quo respondente quod hoc nullo modo faceret, dixit quod hoc oportebat eum facere, quia ita faciebant alii, et tunc ipse testis abnegauit Deum ore non corde. Postmodum precepit ei quod spueret supra quamdam crucem metallinam, in qua erat ymago Crucifixi, ut sibi uidetur, quam tenebat alter frater in manu sua; et cum ipse testis respondisset quod hoc nullo modo faceret, dimisit eum; ille eciam qui tenebat dictam crucem in manu dixit eidem testi quod eum debebat osculari in ano, et ipse testis habuit pro trufa, et noluit in dicto loco osculari eum. De aliis illicitis non fuerunt locuti eidem, nec alia inhonesta interuenerunt in recepcione sua, nec post. Requisitus quod factum fuerat de dicto milite recepto cum eo, respondit quod fratres Garnerius de Esta et Baudoynus de Cheli predictus milites, et Iohannes de Villanoua seruiens, tunc preceptor balliuie de Pontiuo, duxerunt predictum fratrem Galterum ad quamdam aliam cameram, et nescit quod fecerunt in ea; credit tamen pocius quod fuerunt facta dicta illicita quam contrarium, et quod eciam fierent in [p. 537] recepcionibus aliorum uel post; plura de contentis in dictis XIII articulis dixit se nescire. Item, requisitus super XIV et omnibus sequentibus, respondit se nichil scire ultra quod supra deponitur, hoc excepto quod bene credebat ecclesiasticis sacramentis, et credit quod alii fratres ordinis bene crederent, et quod eorum sacerdotes debite celebrarent. Preceptores laici aliquando remittebant penas et disciplinas ordinis, sed non absoluebant, nec credit quod possent absoluere a peccatis. Statim pro professis habebantur. Clandestine recipiebantur, ex quo credit quod esset suspicio contra eos; non credit quod carnaliter commiscerentur, nec quod haberent ydola, nec quod cordule cum quibus cingebantur supra camisias tangerent capita ydolorum; credit quod grauiter puniti fuissent qui reuelassent secreta capitulorum, uel qui noluissent facere illicita supradicta. Sacerdotibus ordinis debebant confiteri, et poterant confiteri eciam fratribus Carmelitis. Illi qui sciebant errores fuerunt negligentes, quia non correxerunt eos nec denunciauerunt Ecclesie. Elemosinas et hospitalitatem uidit conuenienter fieri et seruari in domibus ordinis in quibus fuit conuersatus, et, ex precepto superiorum et statutis ordinis, debebant dare, amore Dei, decimam partem panis. Clam capitulia tenebantur, de die tamen. Quod magnus Magister cum conuentu ordinasset, fuisset seruatum in ordine, contra quem nunc grandia scandala sunt exorta, et credit quod illicita confessata per eum essent nota fratribus ordinis, sed non extraneis. Et quod magnus Magister et alii aliquos errores confessi fuerunt contra ordinem, ad cuius defensionem ipse testis se obtulerat, quia non erat tunc ita bene instructus de predictis erroribus sicut est nunc, et quia habebat aliud consilium quam habet in presenti. Requisitus si sic deposuerat prece, precepto, timore, amore, odio, uel temporali comodo habito uel habendo, respondit quod non, sed pro ueritate dicenda. Cui fuit iniunctum quod non reuelaret hanc suam deposicionem quousque attestaciones fuerint publicate; et [p. 538] intelligebat Latinum, et renouauit protestacionem per ipsum et alios factam quando iurauerunt. Eisdem die et loco, fuit adductus ad presenciam eorumdem dominorum commissariorum frater Poncius de Bono Opere seruiens, Lingonensis diocesis, testis supra iuratus, ut deponeret dictum suum, non defferens mantellum ordinis, quia ipsum dimiserat in concilio Senonensi cum pluribus aliis, postmodum radi fecerat sibi barbam, cum quo fuerat inquisitum, absolutus et reconciliatus per dominum episcopum Parisiensem, etatis XXXV annorum uel circa, ut credit, qui fuit protestatus quod non intendebat recedere a deposicione per eum facta coram dicto domino Parisiensi, et si aliud diceret, quod non obesset ei, et fuerat custos magne camere magni Magistri ultra mare, per dimedium annum uel circa, antequam dictus Magister ueniret citra mare. Lectis autem et diligenter expositis sibi omnibus et singulis articulis, respondit ad eos, et primo ad primos XIII, se nescire si contenta in dictis articulis erant uera uel non, quia non uiderat aliquem alium fratrem in ordinem recipi; ipse autem receptus fuerat in quadam camera domus Templi de Buris Lingonensis diocesis, prima Dominica Aduentus proxime preterita fuerunt sex anni uel circa, ante diem, per fratrem Hugonem de Penrando, presentibus fratribus Gancerando curato dicte domus de Buris, Guidone de Nici et Martino de Nici, combustis Parisius, et Petro de Siureyo preceptore tunc de Buris seruientibus, in hunc modum: nam cum requisiuisset, amore Dei, societatem ordinis, et obtulisset se uelle fieri seruum esclauum ordinis, dixit ei quod bene deliberaret, quia oporteret eum uoluntatem propriam dimittere, et multa dura et aspera sustinere, et non haberet forsitan equos et uestes et alia que uidebat eos exterius habere; et cum responderet quod omnia sustineret, et dictus receptor deliberasset cum fratribus, et dictus testis instaret pro recepcione sua, finaliter, prestito ab ipso teste per iuramentum quod non erat matrimonio, alteri religioni uel debitis obligatus, nec infra sacros constitutus, nec promiserat aliquid ut [p. 539] reciperetur in dicto ordine, nec habebat infirmitatem latentem, fecit eum uouere et iurare super quemdam librum castitatem, uiuere sine proprio, et obedire omnibus preceptoribus qui preponerentur eidem, seruare bonos usus et bonas consuetudines et secreta ordinis, et quod non interesset loco in quo aliquis Christianus exheredaretur iniuste; quod eciam non dimitteret dictum ordinem pro meliori uel peiori, absque licencia superioris sui qui dare eam posset. Post que imposuit ei mantellum, et ipse et fratres astantes fuerunt osculati eum in ore. Deinde instruxit eum quot _Pater noster_ diceret pro horis suis, et quod iaceret cum camisia et braccis et caligis lineis, una cordula cinctus quod assumeret unde uellet, et qualiter regeret se in ecclesia et extra, exponens casus aliquos propter quos poterat perdere habitum uel incurrere alias penas; et dixit quod alia puncta ordinis perquireret a senioribus, et instruerent eum. Postmodum idem receptor remansit in dicta camera cum aliis fratribus, et predictus preceptor de Buris duxit ipsum testem ad quamdam gardarobam propinquam dicte camere, dicens quod expectaret eum in dicta gardarroba, et statim post idem preceptor uel alius frater ordinis portans capucium ante faciem, propter quod non potuit discernere si erat dictus preceptor uel alius, et lanternam cum lumine, quia nondum erat dies, habens in manibus, posuit quamdam crucem ligneam in qua non erat ymago Crucifixi in manu ipsius testis, petens ab eo si credebat in dictam crucem; et ipso teste respondente quod sic, dixit ei: Deinceps non credas, et spue supra ipsam. Et ipse testis tunc spuit non supra sed iuxta, per hoc, ut dixit, non recedens nec intendens recedere a fide. De aliis illicitis non fuit locutus eidem, nec aliud scit de contentis in XIII articulis predictis. Requisitus si credebat quod idem facerent alii, respondit quod non credebat nec discredebat. Item, requisitus super XIV et omnibus sequentibus, respondit se nichil scire, hoc excepto quod bene credebat ecclesiasticis sacramentis, et credit quod alii fratres crederent, et quod eorum sacerdotes [p. 540] debite celebrarent; non credit quod eorum laici possent absoluere a peccatis. Clandestine recipiebantur, ex quo erat suspicio contra eos; non credit quod carnaliter commiscerentur, nec quod hoc preciperetur, nec quod haberent ydola, nec quod cordule cum quibus iacebant tangerent capita ydolorum; puniti fuissent qui reuelassent secreta capitulorum, nescit qualiter; nec fuit ei inhibitum nec audiuit aliis inhiberi quod non confiterentur nisi sacerdotibus ordinis, et uidit quod confiterentur fratribus Carmelitis et aliis. Si aliqui sciebant errores in ordine, fuerunt negligentes, quia non correxerunt eos nec denunciauerunt Ecclesie. Elemosinas et hospitalitatem uidit conuenienter seruari in locis in quibus fuit commoratus; audiuit tamen dici quod antiquitus melius fiebant. Clandestine capitulia tenebantur, non tamen audiuit quod excubie ponerentur. Totus ordo seruasset quod magnus Magister cum conuentu statuisset. Grandia scandala contra ordinem sunt exorta propter predicta, et obtulerat se deffensioni ordinis, sed postmodum renunciauerat. Requisitus si sic deposuerat prece, precepto, timore, amore, odio, uel temporali comodo habito uel habendo, respondit quod non, sed pro ueritate dicenda. Cui fuit iniunctum quod non reuelaret hanc suam deposicionem quousque attestaciones fuerint publicate. Eisdem die et loco fuerunt adducti pro testibus ad presenciam dictorum dominorum commissariorum fratres Iacobus Cormele, Iohannes de Valbellant, Iohannes de Besu sancti Germani Suessionensis, Odo de Castroduni, Theobaldus de Basimont Carnotensis, Stephanus d'Omont Parisiensis, Guillelmus de Gi Bisuntini, Iohannes de Barleta Leodiensis, Albertus de Greuilla Cathalonensis, et Thomas Gancin Baiocensis diocessium. Qui, premissa protestacione quod non intendunt recedere a deposicionibus per eos factis alias coram ordinariis, et quod si aliquid per simplicitatem uel alias dicerent contra eorum deposiciones, uel plus uel minus, quod eis non preiudicet nec noceat in aliquo. Iurauerunt, tactis sacrosanctis Euangeliis, dicere plenam et meram [p. 541] ueritatem in huiusmodi negocio, secundum formam iuramenti aliorum testium superius registratam, expositam et uulgarizatam eisdem. Quibus actis, dictus frater Iohannes de Bessu sancti Germani Suessionensis diocesis, seruiens, non deferens mantellum ordinis, quia ipsum dimiserat in concilio Senonensi, postmodum radi fecerat sibi barbam, cum quo fuit inquisitum, absolutus et reconciliatus per dominum episcopum Parisiensem, etatis triginta duorum annorum uel circa; repetita predicta protestacione, lectis et diligenter expositis sibi omnibus articulis, respondit ad eos se nescire de eis nisi quod sequitur. Dixit enim quod ipse fuerat receptus in dicto ordine in instanti festo resurrectionis Domini erunt sex anni uel circa, in capella domus Templi de Cherruto Senonensis diocesis, per fratrem Adam de Calmis militem, de cuius uita uel morte non habet certitudinem, de mandato uisitatoris Francie, presentibus fratribus Matheo de Atrabato, Iacobo Chamarot, et alio de cuius nomine non recordatur, et de quorum uita uel morte non habet certitudinem, in hunc modum: nam cum requisisset frequenter panem et aquam ordinis, et ei responsum fuisset quod bene deliberaret, quia oporteret eum a se abdicare propriam uoluntatem, et multa dura et aspera sustinere; finaliter, eo instante pro recepcione sua, respondit quod reciperet eum, et fecit eum uouere et iurare castitatem, obedienciam, et uiuere sine proprio, seruare bonos usus et bonas consuetudines ordinis. Postmodum imposuit sibi mantellum, et fuerunt eum osculati in ore. Quo facto recesserunt omnes, preter dictos receptorem et Matheum, et preceperunt ei quod abnegaret ymaginem Crucifixi depictam in libro supra quem iurauerat, et quod spueret supra eam; et cum ipse testis nollet hoc facere, dixerunt quod hoc oportebat eum facere, quia inclusus erat in dicta capella, et consuetum erat ita fieri; et tunc ipse testis abnegauit ore non corde, et spuit non supra sed iuxta dictam ymaginem. Postmodum dictus receptor fuit amplexatus ipsum testem et osculatus in uentre supra uestes; alia illicita non interuenerunt, nec tunc nec post. Credit quod alii reciperentur [p. 542] per eumdem modum, et quod crederent ecclesiasticis sacramentis, et quod eorum sacerdotes debite celebrarent, et ipse bene credebat dictis sacramentis. Audiuit dici quod preceptores laici absoluebant a penis. Iurauit ordinem non exire, et credit quod alii iurarent; sed non uidit alium recipi. Clandestine recipiebantur, ex quo credit quod esset suspicio contra eos. Non credit quod carnaliter commiscerentur, nec quod hoc diceretur eisdem, nec quod haberent capita ydolorum, nec quod cordule, cum quibus cingebantur supra camisias cum quibus iacebant, tangerent dicta capita. Per sacramentum iniungebatur quod non reuelarent secreta capitulorum nec modum recepcionis; si reuelassent, credit quod puniti fuissent; absque licencia non poterant nisi fratribus ordinis confiteri. Negligentes fuerunt, quia non correxerunt errores nec denunciauerunt Ecclesie. Audiuit dici quod eleemosine et hospitalitas in ordine fuerant restricte, et quod eorum capitulia clam tenebantur. Credit quod totus ordo seruasset quod magnus Magister cum conuentu statuisset, et quod grandia scandala contra ordinem sunt exorta, quod errores confessati per eum essent noti fratribus ordinis sed non aliis, et quod magnus Magister et alii aliquos errores confessi sint contra ordinem, ad cuius deffensionem se obtulerat, sed postmodum incontinenti se retraxerat. Requisitus si sic deposuerat prece, precepto, timore, uel amore, uel odio, uel comodo temporali habito uel habendo, respondit quod non, sed pro ueritate dicenda. Cui fuit iniunctum quod non reuelaret hanc suam deposicionem quousque attestaciones fuerint publicate. Item, dixit quod de predictis erroribus fuit, eadem septimana, confessus fratri Radulpho Lotoringo presbytero dicte domus, et absolutus per eum, iniuncta ei penitencia quod ieiunaret certis diebus, non recolit quot. Acta fuerunt hec dictis die et loco, presentibus magistro Amisio, me Floriamonte Dondedei, et aliis notariis supra ultimo nominatis. Post hec, die Sabati sequenti, que fuit XIII dies dicti mensis Februarii, fuit adductus ad presenciam eorumdem dominorum [p. 543] commissariorum, in domo fratrum predicta Minorum, frater Theobaldus de Basimonte seruiens, Carnotensis diocesis, testis supra iuratus, ut deponeret dictum suum, non defferens mantellum ordinis, quia ipsum dimiserat una cum pluribus aliis in concilio Senonensi. Postmodum radi fecerat sibi barbam, etatis triginta sex annorum uel circa. Qui fuit protestatus quod non intendit recedere a deposicione per eum facta coram domino episcopo Parisiensi, qui absoluit et reconciliauit eum. Lectis autem et diligenter expositis sibi omnibus et singulis articulis, respondit se nichil scire de contentis in eis nisi quod sequitur, quia non interfuerat recepcioni alicuius alterius fratris nec capitulis eorum. Ipse tamen receptus fuerat per fratrem Guidonem de Maynillio Albrici seruientem, de cuius uita uel morte non habet certitudinem, tunc preceptorem balliuie Carnotensis, de mandato fratris Iohannis de Turno tunc thesaurarii Parisiensis, presentis ibidem, una cum fratribus Petro Ucherii, Renardo le Ganheur seruientibus, et Iohanne de Bondis presbytero quondam in capella domus Templi de Malorepastu dicte diocesis, in festo beate Catherine proxime preterito fuerunt nouem anni uel circa, in hunc modum: nam cum peciisset ter interpolate panem et aquam ordinis, et ter fuisset ei responsum per dictum fratrem Guidonem quod grandem rem petebat, et quod bene deliberaret, rogans Deum ut dirigeret eum, et ipse receptor et fratres astantes deliberassent recipere eum, prestito per iuramentum ab ipso teste quod non erat seruilis condicionis, matrimonio, alteri religioni uel debitis obligatus, nec habebat infirmitatem latentem, ex qua esset impotens ad seruicium ordinis, fecit eum uouere et iurare supra quemdam librum castitatem, obedienciam, uiuere sine proprio, seruare bonos usus et bonas consuetudines, et secreta ordinis. Postmodum imposuit sibi mantellum, et ipse et astantes fuerunt osculati eum in ore. Deinde instruxit eum quot _Pater noster_ diceret pro horis suis, et quod iaceret cum pannis lineis, cinctus die ac nocte super eos una cordula quam assumere poterant unde uolebant, et qualiter regeret se in ordine, exponens multa puncta ordinis ex quibus poterat incurrere [p. 544] diuersas penas. Post que recesserunt omnes. Postmodum dictus frater Raynardus duxit ipsum testem ad quamdam logiam, in qua fiebant aliquando dolia, et aportauit quamdam crucem ligneam depictam, quam ibidem ostendit ipsi testi, precipiens ei quod abnegaret Deum; et cum ipse testis respondisset quod hoc nullo modo faceret, dixit ei quod hoc oportebat ipsum facere, et tunc abnegauit ore non corde. Postea precepit ei quod spueret supra dictam crucem, et ipse noluit spuere supra, sed spuit iuxta; deinde dixit ei quod poterat, si uolebat, cum fratribus ordinis carnaliter commisceri, et ipse testis respondit quod hoc nullo modo faceret, nec unquam fecit, nec credit quod fiat in ordine, sicut dixit. Postmodum precepit ei quod oscularetur eum in ano, sed ipse testis noluit eum osculari, nec credit quod predicta oscula inhonesta, nec abnegacio et spuicio supradicte fierent in ordine in recepcionibus aliorum, nec post, quia nec uidit nec audiuit dici nisi de se ipso. Requisitus si predictus frater Raynardus dixit ei quod predicta illicita essent de punctis ordinis, respondit quod non. Item dixit se credere ecclesiasticis sacramentis, et credebat quod alii fratres ordinis crederent, et quod eorum sacerdotes debite celebrarent; non credit nec audiuit dici quod eorum laici possent absoluere uel absoluerent a peccatis; iurauit ordinem non exire, credens quod alii idem iurarent. Clandestine recipiebantur; non credit quod haberent ydola; cordula qua cingebatur non tetigerat capita ydolorum, quia ipsam emerat, nec credit quod cordule aliorum tangerent. Per sacramentum iniungebatur eis quod non reuelarent secreta capitulorum; si reuelassent, fuissent puniti secundum disciplinam ordinis, nescit qualiter; absque licencia non poterant nisi sacerdotibus ordinis confiteri; si qui erant scientes errores, fuerunt negligentes, quia non correxerunt eos nec denunciauerunt Ecclesie. Elemosinas et hospitalitatem uidit in ordine conuenienter seruari; inhibebatur quod non acquirerent illicite ordini; clausis ianuis, nullis presentibus nisi fratribus ordinis, capitulia tenebantur. Totus ordo seruasset quod magnus Magister cum conuentu statuisset. Grandia scandala exorta sunt contra ordinem apud [p. 545] aliquos, propter contenta in articulis et alia. Audiuit dici magnum Magistrum et alios multos errores fuisse confessos contra ordinem, ad cuius deffensionem se obtulerat dum tamen liberaretur a carceribus et ministrarentur expense; sed postmodum uoluntarie recessit a dicta deffensione. Item, dixit quod, in die recepcionis sue, antequam comederint, fuit confessus de predictis erroribus confessatis per eum Iohanni Normanni presbytero seculari, in dicta domo Templi deseruienti, qui reprehendit eum de predictis, et absoluit eum, imposita penitencia quod ieiunaret sextis feriis per septem annos, quod et fecit; nescit tamen si dictus presbyter sit uiuus uel mortuus. Requisitus si sic deposuit prece, precepto, timore, amore, odio, uel comodo temporali habito uel habendo, respondit quod non, sed pro ueritate dicenda; cui fuit iniunctum quod non reuelaret hanc suam deposicionem quousque attestaciones fuerint publicate. Frater Iacobus de Cormele seruiens, Suessionensis diocesis, testis supra iuratus, mantellum et barbam defferens, etatis quadraginta octo annorum uel circa, protestacione premissa quod non intendit recedere a deposicione per ipsum facta coram domino episcopo Parisiensi, qui absoluit et reconciliauit eumdem, lectis et diligenter expositis sibi omnibus et singulis articulis, respondit se nescire de contentis in eis nisi quod sequitur: uidelicet quia credit quod alii communiter reciperentur in ordine sicut frater Iohannes de Sernay quondam seruiens, tunc preceptor domus Templi Montis Suessionensis, receperat eum, in festo beati Bartholomei proxime preterito erunt XI anni uel circa, in capella dicte domus, presentibus fratribus Roberto curato dicte domus, Geraldo de Argentolio milite, et Matheo de Atrabato, et Iohanne de Cernoy, et Remigio de Ploysiaco seruientibus, deffunctis, a quo receptore requisiuit ter interpolate panem et aquam, societatem et pauperem uestitum ordinis; et cum ei concessisset predictus miles, de uoluntate dicti fratris Iohannis, defferentis in hoc nobilitati dicti militis, imposuit sibi mantellum. Postmodum fecerunt eum uouere et iurare supra quemdam librum castitatem, uiuere sine proprio, [p. 546] seruare bonos usus et bonas consuetudines qui tunc erant in ordine, et qui imponerentur in posterum per probos homines ordinis, obedire omnibus preceptoribus qui preponerentur eidem, fideliter facere elemosinas consuetas, et luminaria ecclesiarum et capellarum eorum seruare, et quod non interesset loco in quo nobilis homo uel nobilis mulier exheredaretur iniuste; et precepit ei quod iaceret cum pannis et caligis lineis, cinctus super eos una cordula; et instruxit eum quot _Pater noster_ diceret pro horis suis, et quod bene conseruaret et deffenderet, pro posse suo, bona et iura ordinis, et quando non posset hoc facere, quod denunciaret hoc superioribus suis; et quod faceret ieiunia in ordine consueta; et alia puncta ordinis requireret a senioribus ordinis, et informarent eum. Postmodum fuerunt eum osculati in ore, et recesserunt omnes, preter dictum fratrem Iohannem de Sernoy, qui ducens ipsum testem retro altare, et ostendens ei quamdam crucem ligneam in qua erat depicta ymago Crucifici, precepit ei ter, in uirtute iuramenti prestiti per eum de obediendo preceptoribus suis, quod abnegaret illum qui erat in dicta cruce; et tunc ipse testis, tenore iuramenti per eum prestiti, abnegauit ore non corde. Postmodum precepit ei quod spueret supra dictam crucem, et spuit ipse iuxta non supra. Deinde dixit ei quod ipse testis spoliaret se, uel, si uolebat, ipse Iohannes se spoliaret; et cum ipse testis preelegisset se spoliare, et spoliasset se nudum exceptis braccis, dictus frater Iohannes dixit ei quod oscularetur ipsum testem inter umbilicum et pectus, uel quod ipse testis, si magis uolebat, oscularetur eum in dicto loco; et tunc de uoluntate ipsius testis, dictus Iohannes fuit eum osculatus in dicto loco, precipiens, in uirtute iuramenti prestiti per eum, quod nemini reuelaret predicta; alia illicita non interuenerunt in dicta recepcione sua, nec post. Requisitus si dixerat ei quod predicta essent de punctis ordinis, respondit quod non. Item, dixit quod ipse credebat ecclesiasticis sacramentis, credens quod alii fratres bene crederent, et quod eorum sacerdotes debite celebrarent; nec credit quod eorum laici absoluerent nec possent absoluere a peccatis. Iurauit ordinem non exire absque licencia [p. 547] superioris qui eam dare posset, et credit quod alii idem iurarent. Clandestine recipiebantur; non credit quod carnaliter commiscerentur, nec quod hoc diceretur eisdem, nec quod haberent ydola, nec quod cordule tangerent capita ydolorum. Credit quod qui reuelassent secreta, fuissent grauiter puniti. Non fuit sibi inhibitum quod non confiterentur nisi sacerdotibus ordinis, et infra quindecim dies a recepcione sua, fuit de predictis confessus fratri Arnulpho tunc gardiano fratrum Minorum Suessionensium, defuncto; et absoluit eum, imposita sibi penitencia quod portaret cilicium ad carnem per unam Quadragessimam, et quod ieiunaret per unum annum sextis feriis, quarum medietatem faceret in pane et aqua. Scientes errores fuerunt negligentes, quia non correxerunt nec denunciauerunt Ecclesie. Non audiuit inhiberi quod elemosine et hospitalitas non fierent sicut erat consuetum; immo fuit preceptum et uidit fieri contrarium, et prohibebatur eis quod non grauarentur uicinis eorum, nec iniuste acquirerent. Non interfuit capitulis. Totus ordo seruasset, ut credit, quod magnus Magister cum conuentu statuisset. Nunc grandia scandala et suspicio contra ordinem sunt exorta, credens quod errores confessati per eum essent noti fratribus ordinis; et audiuit dici quod magnus Magister et alii confessi sunt aliquos errores contra ordinem, ad cuius deffensionem se obtulerat cum aliis, quos in hoc sequebatur; sed postmodum retraxit se a dicta deffensione, meliori consilio ductus. Requisitus si uiderat aliquem alium recipi in ordine, respondit quod sic, fratres Bertrandum de Crotoy quondam, et Guillelmum de Roy seruientes, in dicta capella, per dictum fratrem Iohannem de Sernoy, in festo Omnium Sanctorum proxime preterito fuerunt XI anni uel circa, presentibus fratribus qui interfuerant recepcioni ipsius testis. In quorum recepcionibus nichil uidit fieri illicitum; remanserunt tamen post recepcionem cum receptore in capella, ipso teste et aliis qui adfuerant recedentibus, et nescit si postmodum fuerunt facta illicita supradicta confessata per eum. Requisitus si sic deposuit prece, precepto, timore, amore, [p. 548] odio, uel temporali comodo habito uel habendo, respondit quod non, sed pro ueritate dicenda. Cui fuit iniunctum quod non reuelaret hanc suam deposicionem quousque attestaciones fuerint publicate. Acta fuerunt hec die et loco predictis, presentibus magistro Amisio, me Floriamonte Dondedei, et aliis notariis supra ultimo nominatis. Post hec, die Lune sequenti, que fuit XV dies mensis Februarii, fuit adductus ad presenciam eorumdem dominorum commissariorum, in domo predicta fratrum Minorum, frater Iohannes de Niuella seruiens, Leodiensis diocesis, preceptor de Barleta Trauensis diocesis, testis supra iuratus, ut deponeret dictum suum, mantellum et barbam defferens, etatis triginta annorum uel circa; et fuit inquisitum cum eo, absolutus et reconciliatus per dominum episcopum Pansiensem. Lectis autem et diligenter expositis sibi omnibus et singulis articulis, respondit ad eos, protestacione premissa quod non intendit recedere a deposicione per eum facta coram dicto domino episcopo Parisiensi, se nichil scire de contentis in eis nisi quod sequitur, uidelicet quod ipse receptus fuerat in quadam aula domus Templi de Capua, in festo Natiuitatis Domini proximo preterito fuerunt IV anni, per fratrem Symonem de Brondisio tunc preceptorem Capuanum, de cuius uita uel morte non habet certitudinem, presente fratre Iohanne de Aluernia oriundo, presbytero, a quo receptore requisiuit ter interpolate panem et aquam ordinis; et cum ter respondisset ei quod bene deliberaret, quia grandem rem petebat, et oporteret eum multa dura et aspera sustinere, et abdicare a se propriam uoluntatem; et quod diceret Pater noster et Aue Maria, rogans Deum quod ipsum dirigeret, finaliter, prestito ab eo per iuramentum quod non erat seruilis condicionis, matrimonio, alteri religioni nec debitis obligatus, nec infra sacros ordines constitutus, tradidit ei mantellum. Postmodum fecit eum uouere et iurare castitatem, obedienciam, et uiuere sine proprio, et osculari crucem mantelli sibi traditi. Postmodum ipse et dictus presbyter fuerunt eum osculati in ore, instruentes [p. 549] eum quot _Pater noster_ diceret pro horis suis, et quod iaceret cum pannis et caligis lineis, cinctus una cordula, quam non tradidit ei, sed ipse emit eam post prandium, et qualiter regeret se in ordine. Post que, recedente dicto presbytero, prefatus receptor, solus existens in dicta aula, cuius porta tunc non erat clausa, cum ipso teste, precepit ei quod abnegaret Deum; et ipse testis respondit quod hoc nullo modo faceret; et tunc dictus receptor dixit ei quod hoc oportebat eum facere, et quod abnegaret ore non corde; et tunc ipse testis abnegauit Deum ore non corde, ut dixit. Postmodum ostendens ipsi testi quamdam crucem ligneam, nescit unde allatam, in qua non erat ymago Crucifixi nec pictura aliqua apparebat, peciit ab ipso teste si credebat quod in dicta cruce esset propheta, quo respondente quod non, quia non erat ibi eius ymago, precepit ei quod spueret supra dictam crucem, et ipse spuit non supra sed iuxta. Postea precepit ei quod oscularetur eum in ano, et ipse testis noluit eum osculari. De alia re illicita non fuit locutus eidem. Requisitus si dixerat quod predicta essent de punctis ordinis uel consueta fieri in ordine, et si ipse testis scit uel credit uel audiuit hoc dici, respondit quod non. Requisitus si uiderat aliquem alium recipi in ordine, respondit quod sic fratrem Guillelmum Manpartit seruientem, de Burgundia, quem credit uiuere, per fratrem Odonem de Focharen quondam militem de Borgondia, in Brandonibus erunt quatuor anni, in capella domus Templi de Berleta, presentibus fratribus Guillelmo de Melfia presbytero, et Symone de Ancona et Guillelmo Anglico uiatore dicte domus, seruientibus, quos credit uiuere, in cuius recepcione fuit seruatus talis modus qualem deposuit fuisse seruatum in recepcione sua, exceptis illicitis quod non interuenerunt tunc nec post recepcionem, quod ipse testis sciuerit uel audiuerit uel credat; plurium recepcionibus non adfuit, nec capitulis eorumdem. Item, dixit quod bene credebat ecclesiasticis sacramentis, et credit quod alii fratres crederent, et quod eorum sacerdotes debite celebrarent, nec credit quod eorum laici possent absoluere a peccatis, nec quod carnaliter miscerentur, nec quod haberent ydola, nec quod cordule [p. 550] tangerent capita ydolorum. Iurabant ordinem non exire; statim pro professis habebantur; clandestine recipiebantur, ex quo erat suspicio contra eos. Per sacramentum imponebatur quod non reuelarent secreta capitulorum; si reuelassent, credit quod puniti fuissent, nescit qualiter. Non fuit sibi inhibitum quod non confiteretur nisi sacerdotibus ordinis, nec audiuit aliis inhiberi; et ipse testis fuit confessiis de predictis erroribus fratri Iohanni de Capua tunc gardiano fratrum Minorum de Capua, quem credit [.....?] infra duos dies a recepcione sua in fratrum Minorum domo de Capua, qui fuit multum stupefactus, et fecit ipsum testem spoliari in camisia et braccis, et data ei disciplina cum uirgis, absoluit eum, imposita penitencia quod per triduum ieiunaret sextis feriis in pane et aqua, et quod non portaret camisiam; quam penitenciam dixit se compleuisse eciam in carceribus existendo. Si qui fratres sciebant errores predictos, fuerunt negligentes, quia non correxerunt eos nec denunciauerunt Ecclesie. Elemosinas et hospitalitatem uidit conuenienter seruari in domibus ordinis in quibus fuit conuersatus; et hec precipiebantur eisdem; et uidit apud Barletam quater dari, ter in ebdomada, elemosinam mille quingentis personis. Totus ordo seruasset quod magnus Magister cum conuentu statuisset. Grandia scandala contra ordinem sunt exorta. Credit magnum Magistrum et alios confessos fuisse aliquos errores, quia littere apostolice hoc dicunt. Ad deffensionem ordinis obtulerat se cum aliis; postmodum fuit infirmus, et retraxit se. Requisitus si sic deposuerat prece, precepto, timore, amore, odio, uel temporali comodo habito uel habendo, respondit quod non, sed pro ueritate dicenda. Cui fuit iniunctum quod non reuelaret hanc suam deposicionem quousque attestaciones fuerint publicate. Frater Iohannes de Vanbellant seruiens, Suessionensis diocesis, testis supra iuratus, etatis quadraginta annorum duorum uel circa, mantellum et barbam defferens, cum quo fuit inquisitum, absolutus et reconciliatus per dictum episcopum Parisiensem, lectis et diligenter [p. 551] expositis sibi omnibus et singulis articulis, repetita protestacione per eum et alios facta quando iurauit, respondit ad eos se nescire de contentis in ipsis articulis nisi quod sequitur, uidelicet quod ipse fuit receptus, Dominica ante Natiuitatem proximo preteritum fuerunt XIX anni uel circa, per fratrem Nicolaum de sancto Albano quondam preceptorem, tunc Montis Suessionensis, in capella domus Templi predicte, presentibus fratribus Michaele de Ballaynuilier milite quondam, Ioanne de Vallibus seruiente quondam, in hunc modum: nam cum flexis genibus peciisset panem et aquam, societatem et pauperem uestitum ordinis amore Dei sibi concedi, et responsum fuisset quod grandem rem petebat, quia oporteret eum abdicare a se propriam uoluntatem, et multa dura et aspera sustinere, et ipse respondisset quod omnia sustineret, uoluerunt scire ab eo si erat seruilis condicionis, matrimonio uel alteri religioni uel debitis quod non posset soluere obligatus, et si habebat aliquid impedimentum infirmitatis latentis uel aliud; quo respondente quod non, dixerunt ei quod rogaret Deum et beatam Virginem quod dirigerent eum, et diceret Pater noster et Aue Maria, et cum hoc fecisset, et ter idem quod supra peciisset, et idem responsum fuisset et dictum per receptorem, fratribus astantibus, quod si scirent impedimentum in eo, reuelarent ante recepcionem, quia postmodum hoc non possent, finaliter, prestito per iuramentum quod non erant in eo predicta impedimenta, fecerunt eum uouere et iurare super quemdam librum apertum, in quo erat ymago Crucifixi, castitatem, uiuere sine proprio, et obedire superioribus suis et mandatis eorum, et seruare bonos usus et bonas consuetudines que tunc erant in ordine, et que in posterum imponerentur per probos homines ordinis, et quod non interesset loco in quo nobilis homo uel nobilis mulier, orfani, uidue uel miserabiles persone exheredarentur iniuste; postmodum imposuit sibi mantellum et birretum, et ipse et fratres astantes fuerunt eum osculati in ore. Deinde instruxit eum quot _Pater noster_ diceret pro horis suis; quod iaceret cum pannis et caligis lineis, cinctus una cordula quam emit ipse testis dicta die post prandium; qualiter regeret se in ordine, [p. 552] exponens diuersos casus propter quos posset incurrere diuersas penas. Post que, aliis recedentibus, dictus receptor, capella post eorum recessum aperta remanente, traxit ipsum testem retro altare, et, ostensa sibi quadam cruce lignea, quam tenebat idem receptor in manu, in qua erat ymago Crucifixi, peciit ab ipso teste si credebat in illum, ostendendo dictam ymaginem Crucifixi. Quo respondente quod sic, dixit ei quod non crederet in eum, qui fuerat falsus propheta, et quod negaret eum; et cum ipse testis diceret quod hoc non debebat facere, cum fuisset mortuus et crucifixus pro peccatis nostris, preceptore predicto dicente quod oportebat ipsum testem predicta facere, abnegauit ipse testis ore non corde, ut dixit. Post que precepit ei quod spueret supra dictam crucem, sed noluit spuere supra sed iuxta. Deinde fecit ipsum testem spoliari in camisia et braccis, et fuit supra braccas osculatus ipsum testem prope anum. Postmodum dixit ei quod poterat fratribus ordinis carnaliter commisceri, si uolebat, et id ipsum pati debebat; hoc tamen non fecit, et respondit sibi quod nunquam faceret; nec scit nec audiuit dici; nec credit quod predicta quatuor illicita fierent uel seruarentur in ordine; et uidit recipi, in quadam camera dicte domus Montis Suessionensis, fratrem Adam de Villa Ademari seruientem quondam, in proximo festo Natiuitatis beati Iohannis Baptiste erunt nouem anni uel circa, per fratrem Iohannem de Sernay, quondam preceptorem, tunc dicte domus, presentibus fratribus Matheo de Atrabato et Remigio de Cormellis, deffunctis, in cuius recepcione uel post non fuit aliquid actum uel dictum de predictis illicitis quod ipse testis sciuerit uel audiuerit dici uel credat. Requisitus si dictus receptor uel alii dixerant sibi, uel ipse sciebat uel audiuerat dici, quod predicta illicita uel aliqua ex eis essent de punctis ordinis, respondit quod non. Item, dixit quod ipse bene credebat ecclesiasticis sacramentis, et credebat quod alii fratres ordinis bene crederent, et quod eorum sacerdotes debite celebrarent; nescit quod eorum laici possent absoluere a peccatis uel absoluerent. Iurauit et credit quod alii iurarent ordinem non exire. Statim pro professis habebantur; clandestine recipiebantur. Non [p. 553] credit quod haberent ydola, nec quod cordule cum quibus cingebantur tangerent capita ydolorum. Iurabant non reuelare secreta capitulorum; si reuelassent, fuissent puniti, sed nescit qualiter. Non fuit sibi inhibitum, nec scit quod aliis inhiberetur quod non confiterentur nisi sacerdotibus ordinis, et infra octo dies a recepcione sua, ipse testis fuit, in capella dicte domus eorum Montis Suessionensis, confessus de predictis erroribus fratri Iohanni de Collegi conuentuali fratrum Minorum Suessionensium quondam, qui absoluit eum, imposita penitencia quod ieiunaret per dimidium annum sextis feriis, in pane et aqua, et quod non interesset loco in quo predicta illicita fierent; quod compleuit. Si aliqui erant scientes errores, fuerunt negligentes, quia non correxerunt eos nec denunciauerunt Ecclesie. Elemosinas et hospitalitatem uidit conuenienter seruari in domibus ordinis in quibus fuit conuersatus; tempore tamen caristie, propter multitudinem populi concurrentis, uidit elemosinas, ut pluribus dari possent, distribui in plures peczias quam prius fierent. Clam eorum capitulia tenebantur. Totus ordo seruasset quod magnus Magister cum conuentu statuisset. Grandia scandala contra ordinem sunt exorta, propter illa de quibus agitur contra ipsum. Una cum aliis obtulerat se deffensioni ordinis. Ab ordine aposthauerat per bienium uel circa, ante capcionem eorum, et in apostasia existens ante capcionem aliorum et suam deposuerat supra predictis, coram inquisitore, apud Pissiacum, gratis, et non captus. Sed postmodum, ante capcionem suam et aliorum, resumpsit habitum, quia dicebatur ei quod erat excommunicatus, et uenit ad magnum Magistrum, Parisius, in capitulio generali, in festo Natiuitatis beati Iohannis Baptiste fuerunt tres anni, et in dicto capitulio fuit reconciliatus, et mantellus ei redditus, et impositum ei quod comederet in terra, super mantellum suum per annum, et quod tribus diebus in septimana comederet panem et aquam; quod et fecit in dicta domo Montis Suessionensis, usque ad festum beati Remigii, circa quod fuerunt capti. Requisitus sub iuramento suo si reuelauerat aliquibus de ordine, ante [p. 554] capcionem eorum, illa de quibus prius inquisitum fuerat, respondit quod non, nec sciebat capcionem, nec audiuerat nisi per tres dies ante capcionem eorum. Requisitus quare exiuerat dictum ordinem, respondit quod propter leuitatem suam, quia erat in nimia edua [inedia?] in religione. Requisitus si sic deposuerat prece, precepto, timore, amore, odio, uel temporali comodo habito uel habendo, respondit quod non, sed pro ueritate dicenda. Cui fuit iniunctum quod non reuelaret hanc suam deposicionem quousque attestaciones fuerint publicate. Acta fuerunt hec die et loco predictis, presentibus magistro Amisio, me Floriamonte Dondedei, et aliis notariis supra proximo nominatis. Post hec, die Martis sequenti, que fuit XVI dies dicti mensis Februarii, fuit adductus ad presenciam eorumdem dominorum commissariorum, in domo predicta fratrum Minorum, frater Thomas Quintini seruiens, Baiocensis diocesis, testis supra iuratus, ut deponeret dictum suum, quadragenarius uel circa, non defferens mantellum ordinis, quia ipsum dimiserat in concilio Senonensi; postmodum radi fecerat sibi barbam. Qui fuit protestatus quod non intendit recedere a deposicione per eum facta coram domino episcopo Parisiensi, qui absoluit et reconciliauit eumdem. Lectis autem et diligenter expositis sibi omnibus et singulis articulis, respondit ad eos se nescire de contentis in eis nisi quod sequitur. Scilicet quod ipse receptus fuerat in capella domus Templi de Brectiuille le Rebel dicte diocesis Baiocensis, circa instans festum beati Iohannis erunt X anni uel circa, per Philippum Agate seruientem, tunc preceptorem balliuie Normannie, quem credit uiuere, presentibus fratribus Guillelmo Picardi presbytero, Guillelmo de Boysset milite, et Matheo Raynandi seruientibus, deffunctis, in hunc modum: nam cum requisiuisset, flexis genibus ter interpolate, concedi sibi, amore Dei, panem et aquam et pauperem uestitum ordinis, et responsum fuisset ei quod grandem rem petebat, et quod bene deliberaret, rogans Deum ut dirigeret eum, et hoc fecisset, finaliter prestito per [p. 555] iuramentum quod non habebat infirmitatem latentem, nec erat seruilis condicionis, matrimonio uel alteri religioni, aut debitis que non posset soluere obligatus, fecit eum uouere et iurare supra quemdam librum castitatem, obedienciam, uiuere sine proprio, et seruare bonos usus et bonas consuetudines ordinis. Postmodum imposuit sibi mantellum, et ipse et astantes fuerunt eum osculati in ore. Deinde instruxit eum quot _Pater noster_ diceret pro horis suis, et quod iaceret cum pannis et caligis lineis una cordula cinctus, et qualiter regeret se in ordine. Post que, recedentibus aliis, porta capelle aperta remanente, dictus receptor dixit eidem testi satis prope altare existenti quod abnegaret ter Deum; et cum ipse testis responderet quod hoc nullo modo faceret, et fleret, dixit ei quod non curaret, quia oportebat eum hoc facere, et de hoc posset postmodum confiteri, et Deus bene indulgeret ei; tunc ipse testis abnegauit Deum ter ore non corde. Post que precepit ei quod ter spueret supra quamdam crucem ligneam nescit unde ablatam, quam tenebat in manu, in qua non recolit se picturam uel ymaginem aliquam uidisse, et ipse testis spuit ter non supra sed iuxta eam. De osculis inhonestis et crimine sodomitico non fuit ei locutus dictus receptor nec alius, nec quod predicta essent de punctis ordinis, nec scit nec audiuit dici nec credit quod dicta illicita fierent in recepcionibus aliorum; nec aliquem alium uidit recipi in ordine, nec interfuit capitulis eorum; et pauca scit, ut dixit, de factis ordinis, quia erat agricola. Precepit ei dictus receptor quod non reuelaret predicta. Item, dixit se fuisse confessum de predictis erroribus in crastinum, in eadem capella, dicto presbytero, qui absoluit eum, imposita penitencia quod ieiunaret XIII diebus Veneris in pane et aqua, quod et fecit. Item, dixit quod crucem sanctam deuote adorabant die Veneris sancta, et quod bene credit ecclesiasticis sacramentis, et credit quod alii fratres eodem modo crederent, et quod eorum sacerdotes debite celebrarent; non credit quod eorum laici possent absoluere nec absoluerent a peccatis. Iurauit ordinem non exire, credens quod alii idem iurarent. [p. 556] Statim pro professis habebantur. Clandestine recipiebantur. Non credit quod haberent ydola, nec quod cordule cum quibus cingebantur (assumebant unde uolebant), tangerent capita ydolorum. Non fuit ei inhibitum quod non confiteretur nisi sacerdotibus ordinis, nec audiuit aliis inhiberi. Elemosinas et hospitalitatem uidit in domibus ordinis in quibus conuersatus fuit conuenienter fieri et seruari, et decimas bene reddi de terris eorum quas ipse testis excolebat. Credit quod totus ordo seruasset quod magnus Magister cum conuentu ordinasset. Nunc grandia scandala sunt exorta contra ordinem, propter illa de quibus agitur contra eum. Audiuit dici magnum Magistrum et alios aliquos errores, nescit quos, fuisse confessos contra ordinem, ad cuius deffensionem se obtulerat cum aliis, et postea se retraxit. Requisitus si sic deposuerat prece, precepto, timore, amore, odio, uel temporali comodo habito uel habendo, respondit quod non, sed pro ueritate dicenda. Cui fuit iniunctum quod non reuelaret hanc suam deposicionem quousque attestationes fuerint publicate. Frater Stephanus de Domont seruiens, Parisiensis diocesis, testis supra iuratus, habitum et barbam defferens, quinquagenarius uel circa, absolutus et reconciliatus per dominum episcopum Parisiensem, protestacione premissa quod non intendit recedere a deposicione per eum facta coram eo, lectis et diligenter expositis sibi omnibus et singulis articulis, respondit se nescire de eis nisi quod sequitur, scilicet: se nescire si in recepcionibus aliorum interueniebant illicita, quia nullos uiderat recipi, nec interfuerat capitulis eorum. Ipse tamen receptus fuerat, in principio Augusti proximo preteriti fuerunt triginta anni uel circa, per fratrem Iohannem de Manbressi militem quondam, preceptorem tunc Viromandie, in capella domus Templi de Castellario in Veromandia Nouiomensis diocesis, presentibus fratribus Garino de Grandi Villarii, Iohanne de Sano Pucto seruientibus, et aliis deffunctis, in hunc modum: nam cum peciisset panem et aquam ordinis, et respondisset quod [p. 557] grandem rem repetebat, quia oporteret eum a se abdicare propriam uoluntatem, et multa dura et aspera sustinere, et cum respondisset quod omnia sustineret, finaliter prestito ab eo quod non habebat infirmitatem nec aliud impedimentum, fecit eum uouere et iurare castitatem, obedienciam, uiuere sine proprio, et postmodum imposuit sibi mantellum, et fuerunt osculati eum in ore. Requisitus si sciebat uel credebat uel audiuerat dici quod aliqui errores essent in ordine, respondit quod non. Requisitus si in recepcione sua interuenerant aliqua illicita, respondit quod non, quod ipse recordetur, quia sunt multi anni elapsi, et non habebat, ut dixit, propter hoc magnam memoriam. Postmodum, specificatis sibi illis que continentur in primis XIII articulis, dixit quod de mandato dicti receptoris spuerat iuxta crucem et abnegauerat Deum. Predicta tamen dixit per talem modum, et tanta simplicitate uidebatur dictus testis, sicut per multas circumlocuciones apparuit, sicut est quia requisitus si receptor eius contrarium eius quod ipse deposuit diceret an dementiret eum, respondit quod non; et quia eciam dixit quod predicta non reputabat illicita, quia si fecit, fecisset ore non corde; quod eius deposicioni non fuit uisum dictis dominis commissariis magnam fidem esse adhibendam; cum multum timere uideretur propter deposicionem coram domino episcopo Parisiensi factam per eum, quia fuerat questionatus Parisius duobus annis et ultra ante deposicionem suam, ut dixit. Item, dixit quod ipse bene credebat ecclesiasticis sacramentis, credens quod alii fratres eodem modo crederent, et quod eorum sacerdotes debite celebrarent; nec scit si eorum Magister et laici poterant absoluere a peccatis. Clandestine recipiebantur. Non credit quod carnaliter commiscerentur, nec quod haberent ydola, nec quod cordule quibus cingebantur tangerent capita ydolorum. Iniunctum fuit ei quod non reuelaret secreta capitulorum. Item, requisitus si confessus fuerat de predictis erroribus, respondit quod sic cuidam presbytero ordinis, de cuius nomine non recordabatur, infra triduum, qui iniunxit ei quod deinceps non faceret, et quod ieiunaret tribus diebus. Postmodum dixit quod non bene recordabat, propter diuturnitatem temporis. Si [p. 558] qui erant scientes errores, negligentes fuerunt, quia non correxerunt nec denunciauerunt Ecclesie. Audiuit quod elemosine fuerant restricte in ordine de mandato superiorum in aliquibus locis, et quod eorum capitulia clam tenebantur. Credit quod totus ordo seruasset quod magnus Magister cum conuentu statuisset. Nunc grandia scandala et suspicio contra ordinem sunt exorta, propter illa de quibus agitur contra eum. Obtulit se deffensioni ordinis cum aliis; postmodum se retraxit. Requisitus si sic deposuit prece, precepto, timore, odio, uel temporali comodo habito uel habendo, respondit quod non, sed pro ueritate dicenda, et hoc dixit multum trepide. Cui fuit iniunctum quod non reuelaret hanc suam deposicionem quousque attestaciones fuerint publicate. Frater Odo de Castroduni seruiens, Carnotensis diocesis, testis supra iuratus, non defferens mantellum ordinis, quia ipsum dimiserat Aurelianis, cum dominus episcopus Aurelianensis, qui nunc est, absoluisset et reconciliasset eum. Postmodum radi fecerat sibi barbam, et est quadraginta sex annorum uel circa; et fuit protestatus quod non intendit recedere a deposicione per eum facta coram domino episcopo, et si aliquid contrarium diceret, quod non preiudicet sibi. Lectis autem et diligenter expositis sibi omnibus et singulis articulis, respondit se nescire de eis, nisi quod sequitur. Videlicet quod ipse receptus fuerat in capella domus Templi de Buxeria Carnotensis diocesis, per fratrem Guillelmum Gaudini militem quondam, preceptorem tunc balliuie Carnotensis, circa instans festum natiuitatis beati Iohannis Baptiste erunt XXVI anni uel circa, presentibus fratribus Petro de Mereuilla milite, Guillelmo de Nicochet seruiente, et pluribus aliis deffunctis, in hunc modum: nam obtulit se uelle esse seruum esclauum ordinis et Beate Marie toto tempore uite sue, petens panem et aquam ordinis sibi concedi pluries interpolate; et cum reponsum fuisset eidem pluries quod bene deliberaret, et quod grandem rem petebat, quia oporteret [p. 559] eum abdicare a se propriam uoluntatem, et multa dura et aspera sustinere, et quod rogaret Deum ut dirigeret eum, et hoc fecisset, finaliter prestito ab eo per iuramentum quod non habebat infirmitatem latentem, nec erat seruilis condicionis, matrimonio uel alteri religioni obligatus, fecit eum uouere et iurare supra quemdam librum castitatem, obedienciam, uiuere sine proprio. Postmodum imposuit sibi mantellum, et ipse et astantes fuerunt eum osculati in ore. Deinde instruxit eum quot _Pater noster_ diceret pro horis suis, quod inclinaret capud quando Gloria Patri diceretur, iaceret cum pannis et caligis lineis cinctus una cordula, et precepit ei quod conseruaret bona ordinis; et alia inhonesta tunc non interuenerunt in sua recepcione predicta. Elapsis uero tribus septimanis uel circa, dictus receptor uocauit ipsum testem solum in quadam camera dicte domus, in qua iacebat dictus receptor, et firmata porta precepit ei quod abnegaret Ihesum Christum; et cum ipse testis respondisset quod hoc nullo modo faceret, dixit quod hoc oportebat eum facere, alioquin moreretur; et tunc ipse testis, timore ductus, abnegauit Iesum Christum cum dolore cordis, ore non corde; et ostendit ei quamdam crucem ligneam, nescit a quo allatam, in qua erat ymago Crucifixi. Non tamen de sputo illicito, nec de osculo inhonesto, nec de aliqua alia re illicita fuit sibi locutus, nisi de hoc tantum quod per fas uel nefas secure acquireret ordini, quia hoc poterat secure facere sine peccato. Non tamen hoc fecit, nec credit quod predicta illicita fierent in ordine, nec uidit nec sciuit, nec audiuit dici quod interuenerunt in recepcionibus infrascriptorum, scilicet fratris Guillelmi Dicure Aurelianensis diocesis, seruientis quondam, quem uidit recipi per dictum fratrem Guillelmum Gaudini, in dicta capella, sunt XVIII annis uel circa, non recolit de presentibus; nec in recepcione fratris Dionisii de Samneriaco, in Carnotensis diocesis, presbyteri uiui quem uidit recipi, non recolit si Aureliani uel in dicta domo Castriduni, per dictum fratrem Guillelmum Gaudini, sunt XVIII anni uel circa, non recolit de presentibus. Item, dixit se credere quod eorum sacerdotes debite celebrarent, et quod fratres ordinis bene [p. 560] crederent ecclesiasticis sacramentis, quia communicabant ter in anno; et ipse bene credebat. Non credit quod eorum laici possent absoluere a peccatis, nec quod fierent oscula inhonesta, nec quod perpetrarent crimen sodomiticum, nec quod haberent ydola, nec quod cordule quibus cingebantur tangerent capita ydolorum. Iurauit ordinem non exire; credit quod alii idem iurarent. Clandestine recipiebantur; quibus uolebant confitebantur. Iurabant non reuelare secreta capitulorum, et qui reuelassent, secundum statuta ordinis perdidissent mantellum et ordinem. Si qui sciebant errores, fuerunt negligentes, quia non correxerunt eos nec denunciauerunt Ecclesie. In domibus ordinis in quibus fuit, uidit elemosinam ter in ebdomada bene fieri et hospitalitatem conuenienter seruari. Clam tenebantur eorum capitulia. Totus ordo seruasset quod magnus Magister cum conuentu statuisset. Nunc grandia scandala sunt exorta contra ordinem, propter illa de quibus agitur contra eum. Non obtulerat se deffensioni ordinis; intelligebat Latinum. Requisitus si sic deposuerat prece, precepto, timore, amore, odio, uel temporali comodo habito uel habendo, respondit quod non, sed pro ueritate dicenda. Cui fuit iniunctum quod non reuelaret hanc suam deposicionem quousque attestaciones fuerint publicate. Acta fuerunt hec dictis die et loco, coram eisdem dominis commissariis, hoc saluo quod, cum dictus frater Odo deposuit de abnegacione Ihesu Christi, dictus dominus Matheus ex causa recessit; presentibus magistro Amisio, me Floriamonte Dondedei, et aliis notariis supra ultimo nominatis. Post hec, die Mercurii sequenti, que fuit XVII dies mensis Februarii, fuit adductus ad presenciam eorumdem dominorum commissariorum, in domo predicta fratrum Minorum, frater Humbertus de Germilla seruiens, Carnotensis diocesis, testis supra iuratus, ut deponeret dictum suum, uiginti septem annorum uel circa, qui in concilio Senonensi mantellum dimiserat, absolutus et reconciliatus fuerat per dominum [p. 561] episcopum Parisiensem, postmodum radi fecerat sibi barbam. Lectis autem et diligenter expositis sibi omnibus et singulis articulis, premissa protestacione quod non intendebat recedere a deposicione facta coram dicto domino episcopo, respondit se nescire de contentis in eis nisi quod sequitur. Videlicet quod ipse receptus fuerat per fratrem Gerardum de Villaribus preceptorem tunc Francie, circa festum beati Andree proximo preteritum fuerunt septem anni, in camera quadam domus Templi de Gelboe Lingonensis diocesis, presentibus fratribus Alberto de Van de Tors presbytero, Iacobo de Botencort milite, Lamberto de Toysi seruiente, quos credit uiuere, in hunc modum: nam cum requisiuisset panem et aquam societatis et pauperem uestitum ordinis, et obtulisset se perpetuo uelle esse seruum esclauum Terre sancte, dixerunt ei quod bene deliberaret, quia iuuenis erat, et uidebat eos cum magno apparatu equorum et uestium, et ipse forsitan talia non haberet, et oporteret ipsum a se abdicare propriam uoluntatem, esurire quando uellet comedere, uigillare quando uellet dormire, et multa dura et aspera sustinere; et cum respondisset quod omnia bene sustineret propter honorem Dei, preceperunt quod exiret dictam cameram, et ipsi deliberarent; et cum deliberassent, et reintrasset et peciisset que supra ter interpolate, et idem sibi responsum fuisset, prestito ab eo per iuramentum quod non erat seruilis condicionis, matrimonio uel alteri religioni uel debitis obligatus, nec habebat aliquid impedimentum, fecerunt uouere et iurare supra quemdam librum apertum, in quo erat ymago Crucifixi, castitatem, obedienciam, uiuere sine proprio, et seruare bonos usus et bonas consuetudines ordinis. Postmodum imposuit sibi mantellum, et precepit quod oscularetur dictam ymaginem, et deinde ipse et fratres astantes fuerunt osculati eum in ore. Postmodum fecit eum osculari crucem mantelli, et presbyter predictus dixit quasdam oraciones, et aspersit aquam benedictam supra eum; et instruxit eum receptor quot _Pater noster_ diceret, et qualiter regeret se in ordine; et dicta die nichil fuit dictum uel actum illicitum; et dictus preceptor recessit cum predictis fratribus de loco predicto, ipso teste remanente [p. 562] ibidem. Elapsis uero octo diebus, frater Humbertus de Valeure et Martinus de Espalhi seruientes, qui morabantur in dicta domo, cuius tamen recepcioni non adfuerant, de quorum uita uel morte non habet certitudinem, duxerunt ipsum testem, circa crepusculum noctis, ad quamdam aliam cameram dicte domus, et ostio firmato, preceperunt ei quod abnegaret Deum; et cum ipse testis stupefactus de predictis respondisset quod nullo modo faceret, dixerunt ei quod hoc oportebat eum facere, quia alii ita faciebant, adiicientes quod hoc poterat facere ore non corde; et tunc ipse testis timore ductus propter horam, et quia ipsi fratres erant fortes et robusti et ipse erat iuuenis, abnegauit Deum ore non corde. Postmodum dictus Humbertus, qui erat antiquior, extraxit de subtus uestes suas quamdam crucem ligneam in qua erat ymago Crucifixi depicta, et precepit ei quod spueret super eam, et ipse testis noluit spuere supra sed iuxta; et dixit eis quod de predictis conquereretur dicto receptori, et ipsi dixerunt quod si ipse hoc faceret, uel reuelaret cuiquam predicta, interficerent eum; de alio illicito non fuerunt locuti eidem. Requisitus si scit uel credit quod predicta illicita uel alia contenta in articulis interuenerunt in recepcionibus aliorum uel post, respondit se nescire; uidit tamen ultra mare recipi per Magistrum qui nunc est, in capella domus Templi ciuitatis de Limasso, intra Pascha et Pentecosten instantes erunt VII anni uel circa, fratres Antonium nepotem fratris Hugucionis de Vercellis cubicularii quondam domini Pape, militem, et Iacobum de Rupella seruientem, tunc existentem in seruicio dicti Magistri, quos credit uiuere; et fuerunt presentes ultra CXX fratres, inter quos erant fratres Racinbandus de Caron preceptor tunc Cypri, Richardus de Monte Claro, Guillemus de Chambonent, qui obtulit se ad deffensionem ordinis, milites in istis partibus existentes, et multi alii quos nominauit in partibus ultramarinis existentes, in quorum recepcione uel post nichil uidit nec sciuit interfuisse illicitum. Alios non uidit recipi, et pocius credit, propter predicta et propter alia bona que uidit in ordine fieri ultra mare, quod illicita non interuenirent in recepcionibus aliorum [p. 563] uel post, quam contrarium. Item, dixit quod de predictis illicitis confessus fuerat, infra mensem tunc sequentem, capellano seculari, curato de Baro super Secanam Lingonensis diocesis, tunc penitenciario domini episcopi Cathalanensis qui nunc est, cuius nomen ignorat, de cuius uita uel morte non habet certitudinem, apud Teraiussa Cathalaunensis diocesis, qui fuit ualde stupefactus, audita confessione predicta, et absoluit eum dando ei disciplinam, imposita ei penitencia quod ieiunaret diebus sabbatinis in pane et aqua, et non portaret camisiam per dimedium annum, et quod ultra mare, ubi tunc de proximo profecturus erat, inuestigaret diligenter si predicti errores seruabantur in ordine, et si hoc comperiret, reuelaret in confessione eidem; quam penitenciam compleuit; et de predictis nichil potuit scire nec audiuit dici aliud ante capcionem eorum. Item, dixit se credere ecclesiasticis sacramentis, credens quod alii fratres ordinis eodem modo crederent, et quod eorum sacerdotes debite celebrarent; preceptores eorum laici inponebant eis disciplinas, et sacerdotes absoluebant eos a peccatis. Iurauit ordinem non exire, et credit quod alii idem iurarent. Clandestine recipiebantur, ex quo erat suspicio contra eos. Non credit quod fierent oscula inhonesta, nec quod committerent crimen sodomiticum, nec quod haberent ydola, nec quod cordule quibus cingebantur, supra pannos lineos cum quibus iacebant, tangerent capita ydolorum. Precipiebatur quod non reuelarent secreta capitulorum nec modum recepcionis, et si reuelassent, perdidissent domum et ordinem; absque licencia non poterant nisi sacerdotibus ordinis confiteri; si qui erant scientes errores, fuerunt negligentes quia non correxerunt eos nec denunciauerunt Ecclesie; ultra mare uidit dari decimam partem omnium uictualium amore Dei, et hospitalitatem conuenienter seruari. Capitulia tenebantur ianuis clausis, nullis presentibus nisi fratribus ordinis, ostiario posito ne audiretur exterius illa que fiebant in capitulis. Totus ordo seruasset quod magnus Magister cum conuentu statuisset; nunc grandia scandala contra ordinem sunt exorta. Audiuit dici magnum Magistrum et alios aliquos errores fuisse confessos contra [p. 564] ordinem, ad cuius deffensionem se obtulerat, et postmodum retraxerat. Requisitus si sic deposuerat prece, precepto, timore, odio, uel temporali comodo habito uel habendo, respondit quod non, sed pro ueritate dicenda. Cui fuit iniunctum quod non reuelaret hanc suam deposicionem quousque attestaciones fuerint publicate. Frater Guillelmus de Gii seruiens, Bisuntini diocesis, testis supra iuratus, non defferens mantellum ordinis, quia ipsum dimiserat in concilio Senonensi, postmodum fecerat sibi radi barbam, absolutus et reconciliatus per dominum episcopum Parisiensem, triginta annorum uel circa, lectis et diligenter expositis sibi omnibus et singulis articulis, respondit quod nunquam uiderat aliquem alium in ordine recipi, nec sciebat de contentis in ipsis articulis nisi quod sequitur. Ipse autem receptus fuerat, in instanti festo natiuitatis beati Iohannis Baptiste erunt VIII anni, per fratrem Symonem de Quinciaco militem quondam, presidentem tunc fratribus transeuntibus ultra mare, in quadam camera domus Templi de Marssilia, presentibus fratribus Iacobo de Coblans, Richardo et Iohanne de Monte Claro, fratribus carnalibus, militibus, et aliis pluribus, qui tunc transfretauerunt in hunc modum: nam cum requisiuisset panem et aquam, societatem et pauperem uestitum ordinis ter interpolate, et fuisset eidem ter responsum quod exiret cameram et bene deliberaret, quia grandem rem petebat, et uidebat eos in magno apparatu equorum et uestituum, et ipse forsitan talia non haberet, et oporteret eum multa dura et aspera sustinere, et ipse respondisset quod omnia sustineret, finaliter concessit ei dictus panem et aquam, et societatem et participacionem bonorum ordinis; et associauerunt tres ex amicis suis, quos ipse duceret eligendos, dicte participacioni bonorum spiritualium, et uoluerunt quod ipse eciam associaret eos in bonis que faceret; et fecerunt eum uouere et iurare castitatem, obedienciam, et uiuere sine proprio, et seruare bonos usus et bonas consuetudines ordinis. Postmodum dictus receptor imposuit ei mantellum, et [p. 565] fuit eum osculatus in ore, et eciam frater Egidius presbyter, cuius cognomen ignorat, qui aderat et transfretauerat cum eis, et obiit ultra mare. Postea instruxit eum quot _Pater noster_ diceret pro horis suis, et qualiter regeret se in ordine. Post que frater Galterus nacione Picardus, seruiens, cuius cognomen ignorat, qui adfuerat dicte recepcioni sue, duxit eum ad quamdam cameram, et clauso ostio, dixit ei quod abnegaret Deum, et cum ipse testis respondisset quod hoc nullo modo faceret, dictus Galterus dixit ei quod hoc oportebat eum facere; tunc ipse testis abnegauit ore non corde; deinde precepit ei quod spueret super quamdam crucem ligneam depictam, que erat in dicta camera, nescit per quem allatam, et ipse noluit spuere supra sed iuxta; dixit eciam ei quod, si uolebat, poterat carnaliter commisceri fratribus ordinis, et id ipsum pati debebat; et ipse respondit quod hoc nullo modo faceret, nec fecit, nec scit, nec credit, quia non uidit nec audiuit quod predicta illicita interuenirent in recepcionibus aliorum uel post, ut dixit ei quod predicta essent de punctis ordinis. Item, dixit quod ipse bene credebat ecclesiasticis sacramentis, credens quod alii fratres eodem modo crederent, et quod eorum sacerdotes debite celebrarent, nec credit quod eorum laici possent absoluere a peccatis, nec quod fierent inter eos oscula inhonesta, nec quod committerent crimen sodomiticum, nec quod haberent ydola, nec quod cordule, quibus cingebantur supra camisias cum quibus iacebant, quas cordulas sumebant unde uolebant, tangerent capita ydolorum. Iurabant ordinem non exire; clandestine recipiebantur, ex quo erat suspicio contra eos. Precipiebatur quod non reuelarent secreta capitulorum et modum recepcionis; si reuelassent, puniti essent, sed nescit qualiter; absque licencia non poterant, ut audiuit dici, nisi sacerdotibus ordinis confiteri; si qui sciebant errores, fuerunt negligentes quia non correxerunt eos nec denunciauerunt Ecclesie. Audiuit dici quod elemosine erant retracte in ordine, et quod eorum capitulia clam tenebantur, ostiario posito ne exterius audiretur quod interius dicebatur. Totus ordo seruasset quod magnus Magister cum conuentu statuisset. Grandia scandala et suspicio contra [p. 566] ordinem sunt exorta, propter illa de quibus agitur contra eum; contra quem audiuit Magistrum et alios aliquos errores, nescit quos, fuisse confessos. Obtulerat se ad deffensionem ordinis, et postea retraxit. Requisitus si sic deposuerat prece, precepto, timore, amore, odio, uel commodo temporali habito uel habendo, respondit quod non, sed pro ueritate dicenda. Cui fuit iniunctum quod non reuelaret hanc suam deposicionem quousque attestaciones fuerint publicate, et fuit ante deposicionem suam protestatus quod non intendebat recedere a deposicione per eum facta coram dicto domino episcopo Parisiensi. Frater Iohannes de Gisi presbyter, et Radulphus de Salicibus Laudunensis, Petrus de sancto Mamerto Vienensis, Reginaldus le Bergerot et Iohannes de Niciaco Lingonensis, Gilo de Cheruto Senonensis, Nicolaus de Trecis, Petrus de Cercellis et Iohannes de Elemosina Parisiensis diocesium, adducti pro testibus coram eisdem dominis commissariis, premissa protestacione quod non intendebant recedere a deposicionibus alias per eos factis coram ordinariis, et si quid contra uel magis aut minus dicerent coram eisdem dominis commissariis, quod eis non preiudicet nec noceat in aliquo. Iurauerunt, tactis sacrosanctis Euangeliis, dicere plenam et meram ueritatem in huius modi negocio, secundum formam iuramenti aliorum testium superius registratam, expositam et uulgarizatam eisdem. Acta fuerunt hec dictis die et loco, presentibus magistro Amisio, me Floriamonte Dondedei, et aliis notariis supra ultimo nominatis. Post hec, die Iouis sequenti, que fuit XVIII dies mensis Februarii, fuit adductus ad presenciam eorumdem dominorum commissariorum, in domo predicta fratrum Minorum, frater Iohannes de Gisi presbyter, Laudunensis diocesis, testis supra iuratus, ut deponeret dictum suum, triginta annorum uel circa, mantellum defferens, cum quo inquisitum fuerat, absolutus et reconciliatus per dominum episcopum Parisiensem. [p. 567] Lectis autem et diligenter expositis sibi omnibus et singulis articulis, protestacione premissa quod non intendit recedere a deposicione per eum facta coram dicto domino episcopo, respondit se nescire de eis nisi quod sequitur. Scilicet quod ipse receptus fuerat, una cum fratre Tossanez de Lanhiuilla Beluacensis diocesis, seruiente, in capella domus Templi dicti loci de Lanhiuilla, per fratrem Radulphum de Gisi, testem supra examinatum, receptorem tunc Campanie, circa instans festum natiuitatis beati Iohannis Baptiste erunt VII anni uel circa, presentibus fratribus Iohanne de Lanhiuilla presbytero, tunc preceptore dicte domus, Guidone de Bellauilla clauigero dicte domus, Bertrando de Vienesio milite, et Iohanne de Furno, et Guillelmo de Puteolis seruientibus, et Petro de Grimenilio presbytero, et Radulpho Godandi seruiente, de quorum uita uel morte non habet certitudinem, in hunc modum: nam cum peciissent panem et aquam, societatem et pauperem uestitum ordinis, et obtulissent se uelle esse seruos esclauos dicti ordinis pluries, et pluries eis responsum fuisset quod bene deliberarent, capellam exeuntes, quia grandem rem petebant; nam oporteret eos abdicare a se propriam uoluntatem, et subiici aliene, esse in uno loco quando uellent esse in alio, esurire quando uellent comedere, uigilare quando uellent dormire, et multa dura et aspera sustinere; et ipsi respondissent ter quod omnia sustinerent, finaliter, habito consilio cum dictis fratribus et prestito per iuramentum quod non habebant infirmitatem latentem, nec erant excommunicati, nec debitis quod soluere non possent uel alteri religioni obligati, et quod dictus Tossanez non erat seruilis condicionis nec matrimonio obligatus, fecit eum uouere et iurare super quemdam librum castitatem, obedienciam, uiuere sine proprio, et quod iuuarent pro posse suo ad acquirendum Terram sanctam, et quod non essent in loco in quo aliquis exheredaretur iniuste; et imposuit eis mantellos, dictis receptore et presbyteris dicentibus psalmum: Ecce quam bonum, precepit eis quod oscularentur unus crucem mantelli alterius, quod fecerunt. Postmodum fuerunt osculati dictum receptorem et omnes fratres [p. 568] astantes in ore et cruces mantellorum eorum. Deinde instruxit eos quod iacerent cum pannis lineis, una cordula cincti, et qualiter regerent se in ordine, exponens dicto Toussanez quot _Pater noster_ diceret pro horis suis, et utrique casus plures propter quos, secundum statuta ordinis, poterant incurrere diuersas penas. Post que, recedentibus aliquibus ex dictis fratribus, non recolit quibus, et aliis nescit quibus eciam remanentibus, precepit dicto Toussanez primo, et secundo ipsi testi, quod abnegaret Deum; et cum ipsi respondissent quod hoc nullo modo facerent, dixit eis quod hoc oportebat eos facere, quia hoc erat de punctis ordinis; et fleuit dictus receptor, et dixit quod hoc multum displicebat sibi, quia oportebat fieri supradicta, et quod abnegarent ore non corde; et tunc dictus Tossanez primo, et postmodum ipse testis, dolentes et flentes, abnegauerunt Deum ore non corde. Deinde precepit eis quod spuerent contra ymaginem Crucifixi depictam in dicto libro super quem iurauerat, quod hoc erat eciam de punctis ordinis, et tunc ipsi spuerunt in terram. Postea dixit eidem testi et eciam dicto Toussanez quod si essent in loco in quo haberent penuriam lectorum, quod recolligerent alios fratres in lectis suis; sed non intellexerunt ipse testis et dictus Toussanez aliquid malum uel inhonestum ex dicto precepto. Postea precepit eidem testi quod oscularetur eum sub pectore supra uestes, et fuit eum osculatus, sed nescit si dictus Toussanez osculatus fuit eum in dicto loco. Alia inhonesta non interuenerunt in recepcionibus supradictis. Requisitus si scit uel credit quod predicta illicita interuenirent in recepcionibus aliorum, respondit se credere quod sic, quia uidit predicta illicita fieri, et modum qui seruatus fuerat in recepcione sua et dicti Toussanez seruari in recepcionibus fratrum Guillelmi presbyteri quondam curati de Lati Siluanectensis diocesis, et Anrici fratris carnalis eiusdem Guillemi, qui simul recepti fuerunt in dicta capella, per dictum fratrem Radulphum, diu post recepcionem ipsius testis, non recolit tamen de tempore; et fuerunt presentes fratres Robertus le Brioys, testis supra examinatus, tunc preceptor dicte domus, et alii de quorum nominibus non recordatur. Vidit eciam recipi, per dictum fratrem Radulphum, [p. 569] fratrem Iohannem de Domenecuria seruientem, Ambianensis diocesis, in capella domus Templi de Nulhiaco Beluacensis diocesis, non recolit de tempore, presentibus fratribus Iohanne de Nans presbytero, Ambianensis diocesis, preceptore tunc dicte domus de Nulhiaco, et Roberto le Brioys predicto, ut credit, et fuit seruatus idem modus quoad licita et illicita, quem deposuit fuisse seruatum in recepcione sua et dicti Tossanez et in predictis omnibus recepcionibus. Pretendebat idem frater Radulphus, per signa exteriora, sibi predicta illicita plurimum displicere; de uita autem uel morte dictorum receptorum et astancium dixit se certitudinem non habere, et quod plures non uidit recipi, nec interfuit capitulis generalibus eorumdem. Item, dixit quod nunquam fuerat sibi inhibitum quin celebraret secundum formam Ecclesie, nec audiuit dici quod aliis inhiberetur; et credit quod fratres ordinis bene crederent ecclesiasticis sacramentis, et ipse bene credebat. Item, dixit quod, post recepcionem suam, peciit a dicto receptore quare fiebant dicta illicita, et ipse respondit quod nesciebat, nisi quia ita erat consuetum fieri. Et tunc ipse testis maledixit illum qui introduxerat dictos errores, et predictus fratres Radulphus respondit quod ita esset. Item, dixit quod bene terminabantur capitulia eorum; illi qui tenebant dicta capitulia quanquam essent laici, dicebant ista uerba: De peccatis que obmisistis dicere propter uerecundiam carnis, absoluo uos ex tali potestate qualem habeo a Deo et a Papa, et frater presbyter, qui est hic, faciet absolucionem generalem, secundum formam Ecclesie. Et predicta dixit se uidisse et audiuisse in capellis in quibus fiebant recepciones predicte, et legisse in regula eorum quod predicta debebant fieri; non tamen habet nunc dictam regulam secum. Ante mantelli tradicionem, dicebatur eis quod non possent egredi dictum ordinem absque licencia ex quo ipsum ingressi fuissent. Clandestine recipiebantur, ex quo erat suspicio contra eos. Non credit quod fierent alia oscula, quam ea de quibus supra deposuit, inhonesta, nec quod perpetrarent crimen sodomiticum, nec quod haberent ydola, nec quod cordule, quibus [p. 570] cingebantur, tangerent capita ydolorum. Dicebatur eis quod non poterant reuelare secreta capitulorum; si reuelassent, credit quod perdidissent mantellum per annum, et quod per dictum annum comedissent panem et aquam. Non audiuit inhiberi quod non confiterentur nisi sacerdotibus ordinis; et infra octo dies a recepcione sua, priusquam celebraret, ipse testis fuerat confessus de predictis erroribus, in capella domus Templi de Bosdestruz Beluacensis diocesis, ad quam domum pro commorando fuerat destinatus fratri Iohanni de ordine fratrum Minorum, cuius cognomen ignorat, conuentus, ut credit, Ambianensis, de cuius uita uel morte non habet certitudinem, qui absoluit eum, imposita penitencia quod cantaret tres missas, unam de Sancto Spiritu, aliam de beata Virgine et aliam de mortuis, legeret semel psalterium, ieiunaret diebus tribus in pane et aqua, et non interesset loco in quo predicta fierent. Ultimum tamen non seruauit, quia non audebat contradicere, ut dixit, et nichilominus postea confitebatur de hoc. Fratres scientes errores fuerunt negligentes, quia non correxerunt eos, nec denunciauerunt Ecclesie. Credit quod ubique reciperentur, secundum eumdem modum confessatum per eum. Elemosinas ter in ebdomada uidit dari in domibus ordinis in quibus fuit moratus, et hospitalitatem conuenienter seruari; nec audiuit dici quod predicta essent restricta. Audiuit dici quod generalia capitulia clam tenebantur. Credit quod totus ordo seruasset quod magnus Magister cum conuentu ordinasset. Nunc grandia scandala sunt exorta contra ordinem; credit quod dicti errores confessati per eum essent noti fratribus ordinis. Audiuit dici magnum Magistrum et alios confessos fuisse aliquos errores, nescit quos, contra ordinem, credit tamen quod illos quos ipse confessus est. Requisitus si obtulerat se deffensioni dicti ordinis ex quo sciebat in eo dictos esse errores, respondit quod intendebat deffendere ordinem ab aliis erroribus sibi impositis, quos non credit esse ueros, sed non de confessatis per eum. Requisitus si sic deposuerat prece, precepto, timore, amore, odio, uel temporali comodo habito uel habendo, respondit quod non, sed [p. 571] pro ueritate dicenda. Cui fuit iniunctum quod non reuelaret hanc suam deposicionem quousque attestaciones fuerint publicate. Frater Nicolaus de Trecis seruiens, testis supra iuratus, non deferens mantellum ordinis, quia in concilio Senonensi quondam seruientes amouerant sibi, postmodum radi fecerat sibi barbam, quadraginta annorum uel circa, repetita protestacione per eum et alios, quando iurauerunt facta, quod non intendit recedere a deposicione per eum facta coram domino episcopo Parisiensi, qui absoluit et reconciliauit eumdem. Lectis et diligenter expositis sibi omnibus et singulis articulis, respondit se nescire de eis nisi quod sequitur. Dixit enim se uidisse recipi fratrem Iohannem de Pruino seruientem, quem credit uiuere, in capella domus Templi de Payans Trecensis diocesis, in instanti festo Pasche erunt VIII uel IX anni, per fratrem Radulphum de Gisi tunc receptorem Campanie, presentibus fratribus Oymont de Iez presbytero, Christiano de Bici, teste supra examinato, et aliis de quibus non recolit, et fratrem Nicolaum de Serra seruientem, Trecensis, ut credit, diocesis, quem dictus frater Radulphus receperat per sex septimanas uel circa ante capcionem eorum, in quadam camera domus Templi de Sanci Trecensis diocesis, presentibus fratribus Petro de Cercellis, teste supra iurato, nondum examinato, tunc preceptore domus Templi Trecensis, Stephano de Verreriis seruiente, in dicta domo commorante, in quorum recepcionibus uel post non uidit nec audiuit aliquid illicitum fieri, nec credit quod factum fuerit in dictis recepcionibus nec in receptionibus aliorum qui hoc non recognouerunt; sed in recepcionibus illorum qui recognouerunt, credit interuenisse illicita recognita per eos. Ipse autem receptus fuerat per fratrem Gerardum de Villaribus militem, tunc preceptorem Francie, in uigilia festi apostolorum Symonis et Iude nuper preterita fuerunt IX anni, in camera domus Templi de Cherruto Senonensis diocesis, presentibus dicto fratre Radulpho et fratre Guillelmo presbytero, capellano dicti receptoris, cuius cognomen ignorat, Petro seruiente dicti receptoris, cuius eciam cognomen ignorat, in hunc modum: [p. 572] nam cum peciisset a dicto receptore panem et aquam ordinis, sicut instructus fuerat antequam cameram intraret, a dictis fratribus Radulpho et seruiente, et responsum fuisset eidem per dictum receptorem quod bene deliberaret, quia grandem rem petebat, nam oporteret eum abdicare a se propriam uoluntatem, et subiici aliene, et multa dura et aspera sustinere, et ipse respondisset quod omnia sustineret, uoluit quod exiret cameram bis ad deliberandum, et cum tercia uice rediisset, et idem quod supra peciisset flexis genibus, et dictus receptor habuisset consilium cum fratribus astantibus de recipiendo eumdem, prestito ab eo per iuramentum quod non erat excommunicatus, seruilis condicionis, matrimonio uel alteri religioni uel debitis que non posset soluere obligatus, nec habebat infirmitatem latentem, nec aliquid dederat uel promiserat, quod reciperetur in dicto ordine, fecit eum promittere et uouere Deo, beate Marie et omnibus sanctis Dei, castitatem, obedienciam, uiuere sine proprio. Postmodum dictus receptor dixit ei quod ad honorem Dei et beate Marie et omnium Sanctorum et Sanctarum Dei et ex parte domini Pape, patris eorum, et magni Magistri eorum, qui dederat ei potestatem recipiendi, concedebat sibi panem et aquam et pauperem uestitum ordinis, et recipiebat eum ad societatem fratrum et ad participacionem bonorum et ad penas eciam et labores ordinis, et imposuit ei mantellum, et ipse et omnes alii fratres astantes fuerunt osculati eum in ore. Postmodum instruxit eum quot _Pater noster_ diceret pro horis suis, quod iaceret cum pannis et caligis lineis, una cordula cinctus, et qualiter regeret se in ordine. Postmodum aliquibus ex astantibus recedentibus, dictus Petrus seruiens trahens ipsum testem ad partem in dicta camera, dixit ei quod aliqua fuerant obmissa que oportebat eum facere. Videlicet quia oportebat eum abnegare Deum; et cum ipse testis respondisset quod hoc nullo modo faceret, quia esset contra Deum et sanctam Ecclesiam, dixit ei: Saltim dicas hoc ore et non corde; et tunc ipse testis abnegauit Deum ore non corde. Deinde extrahens idem Petrus, desubtus raubam suam, quamdam paruam crucem ligneam, in [p. 573] qua nulla apparebat ymago Crucifixi, et ipsi testi ostendens, precepit quod spueret super eam, et ipse testis uersa facia finxit se spuisse, sed non spuit supra nec iuxta, sed de aliis inhonestis non fuit locutus eidem. Requisitus si dictus receptor et alii fratres, qui remanserant in dicta camera, uiderunt et audiuerunt predicta, respondit quod submissa uoce dictus Petrus dicebat ei predicta, et nescit si uiderunt uel sciuerunt predicta. Dictus autem receptor, tunc et eciam quando recepit eum, sedebat super lectum suum, quadam infirmitate grauatus. Item, dixit quod non credebat quod eis dogmatizarentur contenta in V, VI, VII et VIII articulis, nec quod conculcarent crucem, nec quod adorarent catum, nec quod eorum sacerdotes obmitterent uerba canonis; et credit quod bene crederent ecclesiasticis sacramentis, et ipse bene credebat; nec audiuit, nec credit, quod eorum laici absoluerent, nec possent absoluere a peccatis, nec quod fierent oscula inhonesta, nec quod perpetrarent crimen sodomiticum, nec quod haberent ydola, nec quod cordule, cum quibus cingebantur, tangerent capita ydolorum. Dicebatur eis quod statim pro professis habebantur. Clandestine recipiebantur, nullis presentibus nisi fratribus ordinis, ex quo credit quod esset suspicio contra eos. Dicebatur eis quod non reuelarent secreta capitulorum, sed de modo recepcionis non audiuit inhiberi. Dicebatur eis quod non debebant confiteri nisi sacerdotibus ordinis, quando poterant eos habere. In die autem recepcionis sue, ante prandium, fuit confessus de predictis erroribus Egidio capellano seculari, curato dicte uille de Cheruto, quem credit obiisse, qui dixit ei quod non credebat predicta illicita fuisse ei dicta certitudinaliter, sed ad probandum, si contingeret eum mitti ultra mare et capi infidelibus, an negaret Deum uel non; et absoluit eum, imposita ei penitencia quod predicta reuelaret Ecclesie, si inueniret quod in ordine seruarentur. Fratres scientes errores et ordinem regentes fuerunt negligentes, quia non correxerunt eos, nec denunciauerunt Ecclesie. Satis sufficienter uidit ellemosinas fieri et hospitalitatem seruari in domibus ordinis in quibus fuit commoratus; et inhibebatur eis quod illicite acquirerent ordini, et quod [p. 574] non interessent loco in quo aliquis exheredaretur iniuste. Clam eorum capitulia tenebantur. Credit quod totus ordo seruasset bona que magnus Magister cum conuentu statuisset, sed non mala. Nunc grandia scandala contra ordinem sunt exorta; credit quod illi fratres, qui recognouerunt errores interuenisse in recepcionibus eorum, scirent dictos errores, et quod essent eis noti et manifesti; et quod nunc ordo sit penes multos diffamatus de erroribus qui imponuntur eidem. Audiuit dici magnum Magistrum et alios confessos fuisse aliquos errores, nescit quos. Requisitus quare obtulerat se deffensioni ordinis, respondit quod intendebat eum deffendere non de confessatis per ipsum, sed de aliis qui ipsi ordini imponuntur, quia non credit esse uera. Requisitus si sic deposuit prece, precepto, timore, amore, odio, uel temporali comodo habito uel habendo, respondit quod non, sed pro ueritate dicenda. Cui fuit iniunctum quod non reuelaret hanc suam deposicionem quousque attestaciones fuerint publicate. Acta fuerunt hec die et loco predictis, presentibus magistro Amisio, me Floriamonte Dondedei, et aliis notariis supra ultimo nominatis. Post hec, die Veneris sequenti, que fuit XVIIII dies dicti mensis Februarii, fuit adductus ad presenciam eorumdem dominorum commissariorum, in domo predicta fratrum Minorum, frater Petrus de Cercellis seruiens, Parisiensis diocesis, testis supra iuratus, ut deponeret dictum suum, XXVIII annorum uel circa, non defferens mantellum ordinis, quia quondam seruientes amouerant eum sibi in concilio Senonensi, cum quo inquisitum fuerat Carnoti, absolutus et reconciliatus per dominum episcopum Carnotensem. Lectis autem et diligenter expositis sibi omnibus et singulis articulis, protestacione premissa quod non intendit uenire contra deposicionem per eum factam coram dicto domino episcopo Carnotensi, respondit se nescire de eis nisi quod sequitur, uidelicet se uidisse recipi Nicolaum de Serra seruientem, [p. 575] Trecensis diocesis, de cuius uita uel morte non habet certitudinem, per duos menses ante capcionem eorum, in quadam camera domus Templi de Sanci Trecensis diocesis, per fratrem Radulphum de Gisi tunc receptorem Campanie, testem supra examinatum, presentibus fratribus Radulpho de Salicibus et Christiano de Biceyo, teste examinato, et Nicolao de Trecis, eri exaudito, Baudoyno de Gisi et Stephano de Sanci seruientibus. Vidit eciam recipi per eundem fratrem Radulphum, in eodem anno quo capti fuerunt, ante recepcionem precedentem, fratrem Iacobum de Sanci seruientem quondam, quem audiuit combustum fuisse Parisius, cum aliis Templariis, in capella domus Templi Trecensis, presentibus omnibus supradictis fratribus qui interfuerant recepcioni dicti Nicolai de Serra, excepto Baudoyno. Vidit eciam recipi fratrem Guillelmum de Gonessa Parisiensis diocesis, seruientem, qui fuit missus tunc ultra mare, per fratrem Gerardum de Villaribus militem, tunc preceptorem Francie, circa instans festum natiuitatis beati Ioannis Baptiste erunt septem anni uel circa, in capella domus Templi de Latinhiaco Sicco Meldensis diocesis, presentibus fratribus Daniele de Parisius presbytero, Radulpho de Tauerni tunc preceptore dicte domus, et Humberto de Gayneio Beluacensis diocesis, quos credit uiuere, in quorum recepcionibus, uel post, nichil uidit nec sciuit fieri illicitum. Ipse autem receptus fuerat in capella domus Templi de Clichi Parisiensis diocesis, per fratrem Hugonem de Penrando, in festo Conuersionis sancti Pauli proximo preterito fuerunt VII anni, presentibus fratribus Iohanne de Turno tunc thesaurario Templi Parisiensis, Adam de Cercellis tunc preceptore Templi de Lathiniaco super Maternam, auunculo ipsius testis, deffunctis, et Iohanne de Menouile custode tunc dicte domus de Clichi, seruientibus, et Iohanne Bocelli presbytero, capellano dicti thesaurarii, et duobus aliis quorum nomina et cognomina ignorat, in hunc modum: nam instructus a dicto thesaurario, peciit iunctis manibus et flexis genibus absque capucio sibi concedi amore Dei panem et aquam, societatem et pauperem uestitum ordinis; et dictus frater Hugo [p. 576] respondit ei quod bene deliberaret, quia iuuenis erat, et oporteret eum abiicere a se propriam uoluntatem, et subiici aliene, esse in uno loco, quando uellet esse in alio, et multa alia dura et aspera sustinere. Et cum respondisset quod omnia sustineret, precepit ei quod exiret et deliberaret; cum autem exiisset capellam et deliberasset, uenerunt ad eum dicti thesaurarius et auunculus suus, et pecierunt ab eo si erat excommunicatus, seruilis condicionis, matrimonio uel alteri religioni, uel debitis que non posset soluere, obligatus, si habebat infirmitatem latentem, et si aliquid dederat uel promiserat quod reciperetur in dicto ordine; quo respondente quod non, dixerunt quod per sacramentum oporteret eum respondere de predictis, coram predicto fratre Hugone, a quo reintrans capellam, iterum peteret id quod supra, et cum hoc peciisset, et dictus frater Hugo per sacramentum sciuisset quod nullum habebat de impedimentis predictis, fecit eum uouere et iurare castitatem, obedienciam, uiuere sine proprio, et quod, pro posse suo, iuuaret ad acquirendum Terram sanctam. Postmodum imposuit sibi mantellum, et ipse et fratres astantes fuerunt eum osculati in ore. Deinde instruxit eum quot _Pater noster_ diceret pro horis suis, quod iaceret cum caligis, femoralibus et camisia lineis, una cordula cinctus, et qualiter regeret se in ordine, exponens ei multos casus propter quos poterat perdere habitum et incurrere diuersas alias penas. Postmodum dicti duo fratres qui aderant recepcioni, quorum nomina et cognomina ignorat, duxerunt ipsum testem ad quamdam cameram, ut assumeret uestes religionis, et clauso ostio, unus eorum precepit ei quod abnegaret Deum; et cum ipse testis peteret ab eo si ipse truffabatur de ipso, respondit quod non, imo oportebat quod abnegaret Deum; et tunc ipse testis timore ductus, quia erat iuuenis et ipsi erant robustiores et forciores ipso, et camera erat firmata, abnegauit Deum ore non corde, ut dixit. Postea extraxit dictus frater quamdam crucem ligneam, in qua nulla erat ymago Crucifixi, desubtus mantellum, et precepit ei quod spueret super eam, et cum ipse testis nollet spuere, alter frater astans dixit: [p. 577] Sufficit, dimitatis eum. Et ita fuit dimissus, et non spuit; nec de alio illicito fuerunt locuti eidem, nec si predicta erant de punctis ordinis, nec si faciebant predicta de uoluntate uel mandato predicti fratris Hugonis. Requisitus si reuelauerat predicta dicto auunculo suo, et si inquisiuerat an predicta essent de punctis ordinis, respondit quod non. Requisitus si dictus frater Hugo et alii supra nominati, qui adfuerunt recepcioni sue, audire potuissent eum, si clamasset quando sibi precepta fuerunt dicta illicita, respondit se credere quod non, quia recesserant. Requisitus si credit quod in recepcionibus aliorum uel post interuenirent aliqua illicita, respondit se credere quod sic de illis qui confessi fuerunt hoc de se ipsis, de aliis uero non. Item dixit quod confessus fuit de predictis illicitis, infra octo dies a recepcione sua, fratri Iohanni tunc curato et preceptori domus Templi de Lanhiuilla, qui absoluit eum apud Latignhiacum Sicum, ubi dictus testis pro clauigero fuerat destinatus, et maledixit illum qui fecerat fieri predicta, imponens ei penitenciam quod remaneret nouem diebus in pane et aqua, quod et fecit. Item dixit se credere quod non fierent oscula inhonesta nec dogmatizaciones, nec quod conculcarent crucem, et quod catum adorarent, nec quod crimen sodomiticum perpetrarent, nec quod haberent ydola, nec quod cordule tangerent capita ydolorum, nec quod eos laici absoluerent uel possent absoluere a peccatis, nec quod eorum sacerdotes obmitterent uerba canonis. Credit ecclesiasticis sacramentis, credens quod alii fratres eodem modo crederent. Statim pro professis habebantur, ut ei fuit dictum in recepcione sua; clandestine recipiebantur, nullis presentibus nisi fratribus ordinis. Iniungebatur eis quod non reuelarent secreta capitulorum, sed non iurauit hec; et fuit ei dictum quod si reuelaret, perderet habitum; sed non fuit sibi inhibitum in speciali quod non reuelaret modum recepcionis, nec quod non confiteretur nisi sacerdotibus ordinis. Illi qui sciebant errores, fuerunt negligentes, quia non correxerunt eos, nec denunciauerunt. Credit quod elemosine potuissent et debuissent fieri maiores in ordine, secundum facultates eorum; solitas tamen elemosinas non audiuit fuisse restrictas, [p. 578] nisi de mandato fratris Gerardi de Villaribus in Bria. Stephanus thesaurarius Parisiensis precepit eidem testi quod eas augmentaret, apud Latinhiacum Siccum, tempore carestie. Audiuit dici quod clam eorum capitulia tenebantur; et credit quod totus ordo seruasset quod magnus Magister cum conuentu statuisset, et quod nunc grandia scandala contra ordinem sunt exorta, et quod dictus ordo sit diffamatus propter illa que magnus Magister et alii fratres ordinis confessi sunt contra ipsum, et quod fratres ordinis scirent errores esse in ordine confessatos per eum. Requisitus si obtulerat se ad defensionem ordinis, respondit quod sic una cum pluribus aliis, non quod intenderet ipsum deffendere ab erroribus confessatis per eum, sed de aliis. Requisitus si sic deposuit prece, precepto, timore, amore, odio, uel temporali comodo habito uel habendo, respondit quod non, sed pro ueritate dicenda. Cui fuit iniunctum quod non reuelaret hanc suam deposicionem quousque attestaciones fuerint publicate. Frater Egidius de Cheuruto seruiens, Senonensis diocesis, testis supra iuratus, non defferens mantellum ordinis, quia quondam seruientes amouerant sibi in concilio Senonensi, et dixerant ei quod raderet barbam, quinquagenarius uel circa. Qui fuit protestatus quod non intendebat recedere a deposicione per eum facta coram domino episcopo Parisiensi, per quem fuerat absolutus et reconciliatus. Lectis autem et diligenter expositis sibi omnibus et singulis articulis, respondit se nescire de contentis in eis nisi quod sequitur, uidelicet quod ipse testis et frater Iacobus de Paruo Parisius Meldensis diocesis, quem credit uiuere, fuerunt recepti simul, in capella domus Templi de Cheuruto, in festo Omnium Sanctorum proximo preterito fuerunt XV anni uel circa, per fratrem Radulphum de Gisi, testem supra examinatum, presentibus fratribus Iohanne nacione Burgondo, presbytero, Stephano Burgondo, et Gerardo le Vinhier dicte domus seruientibus, quos [p. 579] credit obiisse, in hunc modum: nam cum instructi ab aliis fratribus peciissent ab eodem preceptore, ter interpolate, sibi concedi panem et aquam, societatem et pauperem uestitum ordinis, et obtulissent se paratos ad seruandum bonos usus et bonas consuetudines ordinis, et ter eis responsum fuisset quod bene deliberarent, quia oporteret eos multa dura et aspera sustinere, finaliter prestito per iuramentum ab eis prestitum quod non erant seruilis condicionis, excommunicati, debitis que non possent soluere, matrimonio uel alteri religioni obligati, nec habebant infirmitatem latentem, nec aliquid dederant uel obtulerant pro recepcione eorum, fecit eos uouere et iurare castitatem, obedienciam, uiuere sine proprio, seruare bonos usus et bonas consuetudines ordinis, et non reuelare secreta capitulorum. Postmodum imposuit mantellum dictus receptor predicto Iacobo, et frater Odo Picardi seruiens quondam, qui eciam adfuit dicte recepcioni, imposuit mantellum ipsi testi. Postmodum omnes fratres astantes fuerunt eum osculati in ore, et Epistola et Euangelium fuerunt lecta per presbyterum supradictum, ut sibi uidetur, qui tamen non intelligit Latinum. Postmodum instruxit eos dictus receptor quot _Pater noster_ dicerent pro horis suis, et quod iacerent cum caligis femoralibus et camisia lineis, una cordula cincti, et qualiter regerent se in ordine, exponens casus diuersos propter quos poterant perdere habitum et incurrere alias penas. Postmodum duxit eos retro altare, ceteris fratribus remanentibus in capella predicta, et precepit eis quod abnegarent Deum, et quod spuerent super quamdam crucem ligneam in qua nulla apparebat ymago Crucifixi, que consueuerat portari super mortuos, et ipsi noluerunt abnegare Deum, nec spuere super dictam crucem, spuerunt tamen iuxta. Postea precepit eis quod eum oscularentur in ano, dicens quod predicta illicita erant de punctis ordinis. Ipsi tamen noluerunt hoc facere, nec ipse compulit eos, nec uidebatur facere magnam uim. Nec de aliis illicitis fuit locutus eisdem, de quibus idem testis fuit confessus fratri Iohanni conuentuali fratrum Predicatorum de Pruino, cuius cognomen ignorat, quem credit esse mortuum infra [p. 580] dimedium annum a recepcione sua, in capella domus Templi de Frenexo Trecensis diocesis, qui absoluit eum, et precepit quod confiteretur de predictis alicui episcopo uel archiepiscopo, quod non fecit, quia non habuit copiam eorum. Iniunxit eciam ei quod ieiunaret per unum annum, sextis feriis, in pane et aqua, incedens sine camisia; quod et fecit. Et postmodum fuit confessus eciam cuidam fratri Minori et aliis, quos omnes dixit esse mortuos. Requisitus si scit uel credit quod predicta illicita uel alia fierent in recepcionibus aliorum, respondit quod non. Nec credit quod predicta sint de punctis ordinis, nec uidit alios recipi in ordine, nec interfuit capitulis eorum. Item, dixit quod bene credebat ecclesiasticis sacramentis, credens quod alii fratres ordinis eodem modo crederent, et quod eorum sacerdotes debite celebrarent; nec credit nec audiuit quod eorum laici absoluerent uel possent absoluere a peccatis, nec quod perpetrarent crimen sodomiticum, nec quod haberent ydola, nec quod cordule quibus cingebantur tangerent capita ydolorum. Iurabant ordinem non exire, ut credit, quia ipse et dictus frater Iacobus hoc iurauerunt. Clandestine recipiebantur, ex quo credit quod esset suspicio contra eos. Inhibebatur eis, sed non per iuramentum, quod non reuelarent secreta capitulorum nec modum recepcionis. Si reuelassent, uel illicita facere noluissent, nescit qualiter puniti fuissent. Non fuit sibi inhibitum quod non confiteretur nisi sacerdotibus ordinis, nec audiuit aliis inhiberi. Si qui erant scientes errores in ordine, fuerunt negligentes, quia non correxerunt eos nec denunciauerunt Ecclesie. Elemosinas et hospitalitatem uidit aliquando restringi in domibus in quibus fuit commoratus, sed postmodum conuenienter seruari. Clam, clauso ostio, eorum capitulia tenebantur. Totus ordo seruasset quod magnus Magister cum conuentu statuisset. Nunc grandia scandala, suspicio et infamia sunt contra ordinem, propter illa que Magister et alii contra ipsum dicuntur fuisse confessi, ad cuius deffensionem una cum aliis se obtulerat, sed postmodum se retraxerat. Requisitus si sic deposuit prece, precepto, timore, amore, [p. 581] odio, uel temporali comodo habito uel habendo, respondit quod non. Cui fuit iniunctum quod non reuelaret hanc suam deposicionem quousque attestaciones fuerint publicate. Frater Iohannes de Nici Lingonensis diocesis, seruiens, testis supra iuratus, non defferens mantellum ordinis, quia ipsum dimiserat in concilio Senonensi; postmodum radi fecerat sibi barbam, triginta annorum uel circa, bergerius, protestacione premissa quod non intendebat recedere a deposicione per ipsum facta Senonis, coram domino episcopo Aurelianensi, qui absoluit et reconciliauit eumdem. Lectis et diligenter expositis sibi omnibus et singulis articulis, respondit quod nunquam uiderat alium fratrem in ordine recipi, nec capitulis interfuerat eorumdem; nec sciebat de contentis in ipsis articulis nisi quod sequitur. Nam credebat quod alii communiter reciperentur in ordine, non tamen hoc sciebat, sicut ipse fuerat receptus, in instanti Quadragesima erunt VII anni uel circa, per fratrem Petrum de Vienesio tunc preceptorem de Buris, quondam in capella domus Templi de Fontanetis Lingonensis diocesis, presentibus fratribus Guillelmo de Buris presbytero, Martino de Buxiaco, Stephano de Volenis, Iohanne Auenot et Guidone de Nici seruientibus, deffunctis; a quo receptore instructus, ab aliis fratribus peciit pluries sibi concedi amore Dei panem et aquam, societatem et pauperem uestitum ordinis, et cum ei respondisset quod fortem rem petebat, quia uolebat abdicare a se propriam uoluntatem, et subiicere aliene, et quod bene deliberaret capellam exiens, quia ipsum oportebat multa dura et aspera sustinere, et ipse deliberaret cum fratribus, finaliter fecit eum uouere et iurare castitatem, obedienciam, uiuere sine proprio, et imposuit sibi mantellum, et fuit eum osculatus in ore et fratres astantes. Postmodum instruxit eum quot _Pater noster_ diceret pro horis suis, et quod iaceret cum caligis femoralibus et camisia lineis, cinctus una cordula, et qualiter regeret se in ordine, exponens diuersos casus propter quos poterat incurrere multas penas et perdere habitum. Postmodum, presentibus dictis fratribus, [p. 582] precepit ei dictus preceptor quod abnegaret Deum; et cum iste testis diceret quod hoc non faceret, dixit ei quod oportebat hoc eum facere, quia hoc erat de punctis ordinis. Et tunc ipse testis non in despectum Dei, ut dixit, abnegauit Deum ore non corde. Deinde precepit ei quod spueret super quamdam crucem ligneam, in qua non erat ymago Crucifixi, quam dictus presbyter aportauerat et posuerat super terram; sed ipse testis noluit spuere supra, sed spuit iuxta, non in despectum crucis. Deinde dixit ei quod, si uolebat, poterat carnaliter commisceri fratribus ordinis, et id ipsum pati de eis. Hoc tamen non fecit, nec fuit requisitus, nec scit quod alii fratres facerent. Deinde precepit ei quod oscularetur eum in ano; sed hoc noluit facere. Alia illicita non interuenerunt in recepcione sua predicta. Item, dixit quod bene credebat ecclesiasticis sacramentis; et credit quod alii fratres eodem modo crederent, et quod eorum sacerdotes debite celebrarent. Non credit quod eorum laici possent absoluere nec absoluerent a peccatis. Dictum fuit ei quod non poterat exire ordinem. Clandestine recipiebantur. Credit quod qui noluissent facere predicta illicita, uel ea reuelassent, quod fuissent incarcerati uel interfecti; et hoc fuit sibi comminatum in recepcione sua. Non fuit sibi inhibitum quod non confiteretur nisi sacerdotibus ordinis. Fratres qui sciebant errores fuerunt negligentes, quia non correxerunt eos nec denunciauerunt Ecclesie. Elemosinas et hospitalitatem uidit conuenienter seruari in domibus ordinis in quibus fuit moratus. Audiuit dici quod clam eorum capitulia tenebantur. Credit quod totus ordo seruasset quod magnus Magister cum conuentu statuisset, et quod grandia scandala, suspicio et infamia sunt exorta contra ordinem, propter illa que Magister et alii contra ipsum dicuntur fuisse confessi. Non obtulerat se ad defensionem ordinis. Requisitus si sic deposuit prece, precepto, timore, amore, odio, uel temporali comodo habito uel habendo, respondit quod non, sed pro ueritate dicenda. Cui fuit iniunctum quod non reuelaret hanc [p. 583] suam deposicionem quousque attestaciones fuerint publicate. Acta fuerunt hec dictis die et loco, presentibus magistro Amisio, me Floriamonte Dondedei, et aliis notariis supra ultimo nominatis. Post hec, die Sabati sequenti, que fuit XX dies dicti mensis Februarii, fuit adductus ad presenciam eorumdem dominorum commissariorum, in domo predicta fratrum Minorum, frater Radulphus de Salicibus Laudunensis diocesis, seruiens, testis supra iuratus, ut deponeret dictum suum, quadragenarius uel circa; non defferens mantellum ordinis, quia ipsum dimiserat in concilio Senonensi; postmodum radi fecerat sibi barbam. Cum quo inquisitum fuerat, absolutus et reconciliatus per dominum episcopum Parisiensem. Lectis autem et diligenter expositis sibi omnibus et singulis articulis, respondit protestacione, quando iurauit facta, repetita, se nescire de eis nisi quod sequitur: uidelicet se recipi uidisse in capella Visitatoris Templi Parisiensis, in proximo die Cinerum erunt quatuor anni, per fratrem Hugonem de Penrando, fratres Petrum de Siuri et Gerardum de Castro Nouo milites iuuenes, presentibus fratribus Radulpho de Gisi receptore Campanie, teste supra examinato, Iohanne de Tortauilla et Petro de Tortauilla tunc preceptore domus Templi Parisiensis, et Nicolaum de Sara seruientem, Trecensis diocesis, in camera domus Templi de Sanciaco eiusdem diocesis, per dictum fratrem Radulphum de Gisi, per duas septimanas uel circa ante capcionem eorum, presentibus fratribus Symone de Iez presbytero, Stephano de Sanci, Petro de Sercellis preceptore tunc domus Trecensis, teste supra examinato, seruientibus; in quorum recepcionibus, uel post, nichil uidit nec sciuit illicitum fieri uel iniungi, nec plus uidit recipi, nec adfuit generalibus capitulis eorum. Ipse autem receptus fuit in capella domus Templi de Cheruto Senonensis diocesis, per dictum fratrem Radulphum de Gisi, in instanti festo Pentecostes erunt VIII uel IX anni, [p. 584] presentibus fratribus Morello de Belna et Remigio preceptore de Colomeriis, seruientibus, in hunc modum: nam instructus a dictis duobus fratribus, capellam ingressus, peciit a dicto receptore panem et aquam, societatem et pauperem uestitum ordinis; qui respondit ei quod bene deliberaret, quia grandem rem petebat, et abdicaret a se propriam uoluntatem, et quando uellet esse in uno loco, esset in alio; et multa dura et aspera oporteret sustinere, eumdem seruare et castitatem; et quum respondisset quod omnia sustineret, fecerunt eum exire et reintrare ter, et petere id quod supra, finaliter prestito ab eo per iuramentum quod non erat seruilis condicionis, excommunicatus, debitis que soluere non posset, alteri religioni uel matrimonio obligatus, quod non habebat infirmitatem latentem, fecerunt eum iurare et uouere Deo et beate Marie castitatem, obedienciam, uiuere sine proprio, seruare bonos usus et bonas consuetudines ordinis. Postmodum ad honorem Dei et beate Marie et omnium Sanctorum, et ex parte Pape et potestate sibi concessa a Magistro et de uoluntate dictorum fratrum, dictus receptor dixit quod recipiebat eum et associabat ad participacionem bonorum ordinis, et imposuit sibi mantellum, et ipse et astantes fuerunt osculati eum in ore. Postmodum instruxit eum quod iaceret cum caligis femoralibus et camisia lineis, una cordula cinctus, quot _Pater noster_ diceret pro horis suis, qualiter regeret se in ordine; et exposuit ei casus propter quos poterat perdere habitum uel incurrere alias penas. Post que recesserunt fratres astantes et dictus receptor, qui erat iturus Trecas; post que immediate, antequam idem testis exiuisset capellam, dictus Morellus trahens ipsum testem ad partem in dicta capella, dixit ei quod oportebat ipsum abnegare Deum; de quo fuit idem testis multum stupefactus, respondens quod hoc nullo modo faceret. Instante tamen dicto Maurello et dicente quod hoc faceret saltem ore non corde, dictus testis abnegauit ore non corde. Postea precepit ei quod spueret super quamdam paruam crucem ligneam, in qua nulla erat ymago Crucifixi, quam extraxit de subtus mantellum; sed ipse testis noluit spuere supra, sed spuit extra. De aliis illicitis non fuit locutus eidem, et eadem die ante [p. 585] prandium fuit confessus de predictis Martino presbytero seculari, commoranti in dicta domo, cuius cognomen ignorat, qui dixit ei quod forsan pro truffa facta fuerant supradicta. Nichilominus tamen absoluit eum, imposita penitencia quod deinceps non esset in loco in quo fierent talia, et si fierent, quod reuelaret ea. Requisitus si credit quod predicta illicita interuenirent in recepcionibus aliorum uel post, respondit quod non, nec de uita uel morte dicti presbyteri, nec illorum qui interfuerunt recepcioni sue haberet certitudinem. Item, dixit quod, non obstantibus hiis que fecit, est bonus Christianus, nec unquam propter premissa perdidit fidem, et confitebatur et communicabat ter in anno. Non credit quod fierent dogmatizaciones illicite nec conculcacio crucis, nec quod adorarent catum, nec quod eorum sacerdotes obmitterent uerba canonis, nec quod eorum laici absoluerent uel absoluere possent a peccatis, nec quod fierent oscula inhonesta, nec quod perpetrarent crimen sodomiticum, nec quod haberent ydola, nec quod cordule quibus cingebantur tangerent capita ydolorum. Item, dixit quod bene credebat ecclesiasticis sacramentis, et credit quod alii fratres eodem modo crederent. Iurauit, absque licencia superioris qui eam dare posset, ordinem non exire, credens quod alii idem iurarent. Clandestine recipiebantur, ex quo credit quod esset suspicio contra eos. Iurauit non reuelare secreta capituliorum, et credit quod alii idem iurarent; sed de modo recepcionis non reuelando non prestitit iuramentum. Qui reuelasset secreta capituliorum, fuisset incarceratus. Sacerdotes eorum dicebant quod non poterant nec debebant aliis absque eorum licencia confiteri. Si qui erant fratres scientes errores, fuerunt negligentes quia non correxerunt eos nec denunciauerunt Ecclesie. Eleemosinam et hospitalitatem uidit conuenienter fieri in domibus ordinis in quibus fuit commoratus. Audiuit dici quod, clauso hostio, nullis presentibus nisi fratribus ordinis, eorum capitulia tenebantur. Credit quod [p. 586] totus ordo seruasset id quod magnus Magister cum conuentu ordinasset. Nunc grandia scandala, suspicio et infamia exorta sunt contra ordinem propter illa que dicuntur Magister et alii fuisse confessi. Ad ordinis deffensionem se obtulerat cum aliis, quia uolebat deffendere, non super hiis que confessus est, sed super aliis que negauit. Requisitus si sic deposuerat prece, precepto, timore, amore, odio, uel commodo temporali habito uel habendo, respondit quod non, sed pro ueritate dicenda. Cui fuit iniunctum quod non reuelaret hanc suam deposicionem quousque attestaciones fuerint publicate. Frater Petrus de sancto Mamerto seruiens, Vienensis diocesis, testis supra iuratus, non defferens mantellum ordinis, quia quidam miles qui cepit eum in capcione abstulit eum sibi; postmodum radi fecerat sibi barbam; triginta quinque annorum uel circa; absolutus et reconciliatus Senonis, per dominum episcopum Aurelianensem, qui inquisiuerat cum eodem, repetita protestacione per eum et alios facta quando iurauit. Lectis et diligenter expositis sibi omnibus et singulis articulis, respondit quod nunquam uidit alium recipi in ordine, nec interfuerat capitulis eorum, nec sciebat de contentis in ipsis articulis nisi quod sequitur, scilicet: quod ipse receptus fuerat in capella domus Templi de Marmant Lingonensis diocesis ante diem, die Iouis post instans festum Resurrectionis Domini erunt sex anni uel circa, per fratrem Guillermum de Lotoringia militem, de cuius uita uel morte non habet certitudinem, presentibus duobus fratribus, quorum nomina et cognomina ignorat, qui soli adfuerunt in dicta recepcione; in domo tamen erant ultra uiginti fratres. A quo receptore, instructus per unum ex dictis duobus fratribus, peciit ter flexis genibus interpolate sibi concedi panem et aquam, societatem et pauperem uestitum ordinis, et obtulit se uelle esse seruum esclauum ordinis et seruare bonos usus et bonas consuetudines ordinis; et cum ter ei respondisset quod bene deliberaret, quia [p. 587] grandem rem petebat, et oporteret eum a se abdicare propriam uoluntatem, et multa dura et aspera sustinere, finaliter, eodem teste instante, prestito prius per iuramentum ab eo quod non erat seruilis condicionis, excommunicatus, debitis que soluere non posset, alteri religioni uel matrimonio obligatus, nec habebat infirmitatem latentem, fecit eum uouere, et iurare castitatem, uiuere sine proprio, et quod obediret omnibus mandatis suis et superiorum que preponerentur eidem; postmodum imposuit sibi mantellum. Postea duxit eum absentibus dictis duobus fratribus qui adfuerant, ad cameram, ut indueret uestes ordinis, et clauso ostio, precepit ei quod abnegaret Deum; et cum ipse respondisset quod hoc non faceret aliquo modo, precepit eidem quod spueret super quamdam paruam crucem ligneam ablatam de ecclesia, in qua nullam uidit imaginem Crucifixi; et ipso teste respondente quod non faceret, precepit ei quod eum oscularetur in ano; quo respondente quod hoc non faceret, dixit ei quod hoc oportebat eum facere aliquid ex predictis; et tunc ipse testis spuit non supra sed iuxta dictam crucem. Item, dixit ei, inter alias instructiones quas faciebat de punctis ordinis, quod non accederet ad mulieres suspectas, quia si committeretur per fratres perderet habitum; sed si contingeret eum ire, iret ita caute quod nescirent, quia in religiosis erat turpius quod irent palam ad dictas mulieres quam in aliis. De aliis inhonestis non fuit locutus eidem, nec scit nec audiuit quod dicta illicita uel alia interuenirent in recepcionibus aliorum uel post, nec scit quod super hoc credebat, ut dixit. Item, dixit quod bene credebat ecclesiasticis sacramentis, credens quod alii fratres eodem modo crederent, et quod eorum sacerdotes debite celebrarent; nec scit, nec credit, nec audiuit dici quod eorum laici absoluerent uel possent absoluere a peccatis, nec quod fierent oscula inhonesta, nec quod perpetrarent crimen sodomiticum, nec quod haberent ydola, nec quod cordule cum quibus cingebantur tangerent capita ydolorum. Dictum est ei quod statim pro professo habebatur. Clandestine recipiebantur, ex quo credit quod esset suspicio inter eos. In [p. 588] recepcione sua fuit ei dictum per dictum receptorem quod, nisi faceret aliquid de dictis illicitis, male ueniret ei, et prohibuit sibi quod non reuelaret secreta capituliorum nec modum sue recepcionis, et si contrarium faceret, in compedibus poneretur. Non fuit ei inhibitum quod non confiteretur nisi sacerdotibus ordinis. Fratres qui sciebant errores fuerunt negligentes, quia non correxerunt eos nec denunciauerunt Ecclesie. Aliqui dabant eleemosinas et seruabant hospitalitatem in ordine largius quam alii. Audiuit dici quod clam eorum capitulia tenebantur. Credit quod totus ordo seruasset quod magnus Magister cum conuentu statuisset. Credit quod aliqui exierunt ordinem propter eorum leuitates, et forsitan propter predicta; et ipse exiuisset, si potuisset recuperare ea que amici sui dederant pro recepcione sua. Nunc grandia scandala, suspicio et infamia sunt exorta contra ordinem, ad cuius deffensionem se non obtulerat. Requisitus si sic deposuerat prece, precepto, timore, amore, uel commodo temporali habito uel habendo, respondit quod non, sed pro ueritate dicenda. Cui fuit iniunctum quod non reuelaret hanc suam deposicionem quousque attestaciones fuerint publicate. Frater Iohannes de Elemosina seruiens, Parisiensis diocesis, testis supra iuratus, non defferens mantellum ordinis, quia ipsum dimiserat in concilio Senonensi, postmodum radi fecerat sibi barbam, triginta duorum annorum uel circa, premissa protestacione quod non intendit recedere a deposicione per eum facta Carnoti, coram domino episcopo Carnotensi, qui absoluit et reconciliauit eumdem. Lectis et diligenter expositis sibi omnibus et singulis articulis, respondit quod nunquam uidit alium fratrem recipi in ordine, nec unquam interfuerat generalibus capitulis eorumdem, nec sciebat de contentis in ipsis articulis nisi quod sequitur, uidelicet: se interfuisse aliquibus capitulis singularibus, in quibus ipse et alii fratres qui in iacendo sine pannis lineis uel alias transgressi fuerant obseruancias religionis, uel uiolassent castitatem uel obedienciam, uel habuissent proprium, uel uendidissent [p. 589] aliqua de bonis domus, manifestabant hoc fratri qui tenebat capitulum et aliis in capitulo existentibus, et petebant ueniam; et ille qui tenebat capitulum, habito consilio cum fratribus, aliquando remittebat eis penas ordinis, et presbyter absoluebat eos. Item, dixit quod ipse fuerat receptus, die Veneris ante festum natiuitatis beati Iohannis Baptiste proximo preterito fuerunt VIII anni uel circa, per fratrem Iohannem de Turno tunc thesaurarium Parisiensem, in quadam parua capella domus Templi Parisiensis, presentibus fratribus Iohanne Bocelli presbytero, et Guillelmo de Arbleyo olim elemosinario regio, teste supra examinato; a quo receptore, instructus per dictum fratrem Guillelmum, peciit panem et aquam, et pauperem uestitum, et societatem ordinis pluries interpolate; et cum pluries ei responsum fuisset quod deliberaret, quia grandem rem petebat, et oporteret eum a se abdicare propriam uoluntatem, et ipse testis respondisset quod bene erat auisatus, et instaret pro sua recepcione, et diceret quod uolebat esse seruiens esclauus ordinis et mori pro Deo, prestito ab eo per iuramentum quod non erat seruilis condicionis, excommunicatus, infirmus, debitis que soluere non posset, matrimonio uel alteri religioni obligatus, et quod nichil dederat nec promiserat quod reciperetur in dicto ordine, fecit eum uouere et iurare super quemdam librum quod pro posse suo seruaret castitatem, obedienciam, uiueret sine proprio, et bonos usus et bonas consuetudines qui tunc erant in ordine, et qui in posterum imponerentur per probos homines dicti ordinis. Postmodum imposuit sibi mantellum, et ipse et fratres astantes fuerunt eum osculati in ore. Deinde instruxit eum quot _Pater noster_ diceret pro horis suis, quod iaceret cum pannis lineis una cordula cinctus, et qualiter regeret se in ordine. Postmodum, ceteris recedentibus, clausa porta dicte capelle per dictum receptorem, uocato ipso teste prope altare, dictus receptor, tenens in manu sua quamdam crucem eream de altari, ut credit, acceptam, dixit ei quod spueret per eam; et cum ipse testis diceret quod hoc, salua sua gracia, non faceret, dixit [p. 590] ei quod imo faceret; et tunc ipse testis, qui erat iuuenis et uerebatur eum, ut dixit, spuit non supra eam sed iuxta. Quo facto, dictus receptor dixit ei: Vade, fatue, confitearis. De alio illicito non fuit locutus eidem, nec quod predicta essent de punctis ordinis; et infra octo dies ex tunc, fuit idem testis de hoc confessus fratri Garnerio de Pontisara, de ordine fratrum Minorum quondam, in capella domus Templi de Soysiaco Meldensis diocesis, qui absoluit eum, et dixit quod causa temptandi an abnegaret Deum si caperetur ab infidelibus ultra mare, forsitan predicta facta fuerunt, imponens ei quod ieiunaret tribus diebus Veneris in pane et aqua. Requisitus si scit, uel audiuit, uel credit quod predicta illicita uel alia interuenirent in recepcionibus aliorum fratrum uel post, respondit quod non, nisi in recepcionibus illorum qui hoc confessi sunt. Item, dixit quod bene credebat ecclesiasticis sacramentis, credens quod alii fratres eodem modo crederent, et quod eorum sacerdotes debite celebrarent; nec credit quod eorum laici absoluerent uel possent absoluere a peccatis, nec quod fierent oscula inhonesta, nec quod perpetrarent crimen sodomiticum, nec quod haberent ydola, nec quod cordule quibus cingebantur tangerent capita ydolorum. Promittebant non exire ordinem pro meliori uel peiori. Clandestine recipiebantur, ex quo credit quod esset suspicio inter eos. Iniunctum fuit ei per sacramentum quod non reuelaret secreta capitulorum; et credit quod idem inhiberetur aliis; si reuelassent, credit quod puniti fuissent, sed nescit qualiter. Non fuit inhibitum in speciali quod non reuellaret modum recepcionis, nec quod confiteretur nisi sacerdotibus ordinis. Si qui erant fratres scientes errores, fuerunt negligentes quia non correxerunt eos, nec denunciauerunt Ecclesie. In domibus ordinis in quibus fuit, uidit elemosinas et hospitalitatem conuenienter seruari. Audiuit dici quod, facto sermone, clam eorum capitulia tenebantur. Credit quod totus ordo seruasset quod magnus Magister cum conuentu statuisset, et quod nunc grandia scandala, suspicio et infamia sint exorta contra ordinem, ad cuius deffensionem se obtulerat. Requisitus si sic deposuerat prece, precepto, timore, amore, [p. 591] odio, uel comodo temporali habito uel habendo, respondit quod non, sed pro ueritate dicenda. Cui fuit iniunctum quod non reuelaret hanc suam deposicionem quousque attestaciones fuerint publicate. Acta fuerunt hec dictis die et loco, presentibus magistro Amisio, me Floriamonte Dondedei, et aliis notariis supra ultimo nominatis. Post hec, die Martis sequenti, qui fuit XXIII dies dicti mensis Februarii, fuit adductus ad presenciam eorumdem dominorum commissariorum, in domo predicta fratrum Minorum, frater Raynandus Bergeron seruiens, Lingonensis diocesis, testis supra iuratus, ut deponeret dictum suum, non defferens mantellum ordinis, quia dimiserat eum motu proprio, quando fuit per dictum episcopum Parisiensem, qui inquisiuerat cum eo, absolutus et reconciliatus, et postea radi fecerat sibi barbam, etatis quadraginta quinque annorum uel circa. Lectis autem et diligenter expositis sibi omnibus et singulis articulis, respondit se nescire de contentis in eis nisi quod sequitur. Dixit enim quod ipse fuit receptus per fratrem Laurencium de Belna preceptorem nunc de Mormant Lingonensis diocesis, qui fuit combustus Parisius, in capella domus Templi de Corgemin Lingonensis diocesis, circa festum sancti Martini hiemalis proximo preteritum fuerunt VII anni uel circa, presentibus fratribus Anrico de Maysons, Christiano de Bici, Egidio de Vollenis et Viardo de Bictes seruientibus, Lingonensis diocesis, de quorum uita uel morte non habet certitudinem; et eisdem die et loco et presentibus, et per eundem, fuerunt recepti cum eo Iohannes le Bicel Lingonensis diocesis, et Gerardus, qui fuit conuersus de Morimacion, cuius cognomen ignorat, Miletus de Bici dicte Lingonensis diocesis, et alii quinque de quorum nominibus non recordatur, in modum qui sequitur: cum enim ipse testis esset uxoratus, et frater Hugo de Cabilone miles, tunc preceptor domus de Val Tors, suasisset ei quod una cum uxore sua intraret ordinem, dictus testis dixit quod non intraret nisi remaneret sibi uxor sua; et cum dictus miles hoc sibi permitteret, dictus [p. 592] testis uenit in capella in qua ipse et alii predicti recepti fuerunt, petens, sicut instructus fuerat, panem et aquam, societatem et pauperem uestitum ordinis; et cum dictus frater Laurencius tangeret ei quod oportebat eum uouere castitatem, idem testis dixit quod nunquam hoc faceret, nec intraret ordinem nisi remaneret sibi uxor sua, et ita erat sibi permissum; et recedens ab eius presencia, exiuit capellam. Dictus uero frater Laurencius et quidam alius, de cuius nomine non recolit, secuti fuerunt eumdem et reprehenderunt eum, dicentes quod erat fatuus quia recusabat talem et tantum honorem, suadentes eidem quod rediret, quia bene esset sibi, et ipse et uxor sua ponerentur et essent simul in una domo. Ipse uero, sic inductus per eos, reuersus est cum eis ad dictam capellam. Tunc autem dictus frater Laurencius, cum dictus testis et alii qui fuerunt recepti cum eo peterent panem et aquam, societatem et pauperem uestitum ordinis, fecit eum iurare super quendam librum apertum castitatem, obedienciam, uiuere sine proprio, et seruare usus et consuetudines ordinis, et quod esset seruus esclauus Dei et sancte Terre ultra marine, et specialiter, ut dixit dictus testis, quod non habitarent cum muliere nec oscularentur eam, et quod nunquam interessent in loco in quo aliquis puer baptizaretur, nec haberent secum pecuniam ultra IIII denarios, nec darent patri uel matri uel aliis de bonis ordinis ultra ualorem unius denarii, et quod non dimitterent ordinem pro meliori uel peiori. Quo facto, imposuit eis mantellos, et testi loquenti ultimo; et postea dictus receptor et alii astantes fuerunt eos osculati in ore. Postmodum instruxit eos quot _Pater noster_ dicerent pro horis suis, et qualiter iacerent cum caligis et pannis lineis cincti cordulis, exponens eis cercius plures propter quos poterant perdere ordinem. Postmodum uero dictus receptor duxit ipsum testem, et alios qui recepti fuerant cum eo, ad quamdam paruam cameram dicte capelle contiguam, ceteris qui adfuerant recedentibus uel in capella predicta remanentibus, et precepit dicto testi et aliis quod abnegaret Deum; et quum ipsi admirarentur et essent stupefacti, dictus receptor dixit quod [p. 593] oportebat eos facere, quia talia erant puncta ordinis; et tunc tam ipse quam alii abnegauerunt Deum ore non corde, ut dixit idem testis de se, idem credens de aliis. Postea precepit eis quod spuerent super quamdam crucem ligneam per ipsum allatam et in quodam sedili positam, in qua nulla erat ymago; et cum ipsi dicerent quod hoc esset graue facere, ipse dixit eis quod ita hoc oportebat eos facere, quia talia erant puncta ordinis; et tunc ipse testis et alii spuerunt non supra crucem sed iuxta. Interrogatus quis eorum primo abnegauit et spuit, dixit se non recordari; tres tamen uel IIII ex ipsis receptis fecerunt predicta illicita antequam ipse. Postmodum uero dictus receptor dixit eis quod, si mouerentur calore naturali, poterant ad inuicem unus cum alio carnaliter commisceri, quod tamen ipse testis non fecit nec fuit requisitus. Deinde precepit eis quod oscularentur eum in ano; et cum ipsi dicerent quod hoc esset turpissimum facere, ipse dixit quod oportebat eos hoc facere, quia erat de punctis ordinis; et tunc ipse et alii fuerunt ipsum receptorem, leuantem pannos, osculati in ano uel iuxta, supra camisiam tamen et braccas. Requisitus si scit quod alii reciperentur in ordine per modum confessatum per eum, dixit se nescire, quia non interfuit recepcioni plurium nec capitulis eorum; credit tamen quod alii reciperentur eodem modo. Dixit eciam dictus testis quod ipse fuit confessus de predictis erroribus, in festo Pasche tunc sequenti, fratri Guillelmo dicto Menauel, eiusdem ordinis, moranti in domo Templi de Courgemi Lingonensis diocesis, qui absoluit eum, iniuncta sibi penitencia quod ieiunaret septem diebus Veneris, dicens sibi quod, ex quo illa erant de punctis ordinis et ipse fecerat hoc non corde sed ore tamen, non multum peccauerat, ideoque non imponebat ei penitenciam grauiorem. Dixit eciam quod ipse fuit de predictis erroribus confessus cuidam fratri Minori conuentuali Lingonensi, de cuius nomine non recordatur, in capella dicte domus de Courgemi; qui, audita confessione, noluit eum absoluere, sed dixit quod de tali facto adiret Papam. Dixit eciam dictus testis quod preceptor dicte domus de Vall de Tor habuit bona sua mobilia et immobilia usque ad uallorem quingentorum [p. 594] librarum Turonensium, et propter hoc induxerunt eum ut intraret religionem eorum. Item, dixit quod ipse bene credebat sacramentis Ecclesie, credens quod alii crederent, et quod eorum sacerdotes debite celebrarent; credit tamen quod dictus receptor esset malus homo. Non credit quod Magister uel alii laici absoluerent uel possent absoluere a peccatis, nec audiuit dici nec fieri; de osculis inhonestis nescit plura quam supra deposuit. Recepciones fiebant clandestine, nullis presentibus nisi fratribus ordinis, et ianuis clausis, et credit quod propter hoc erat mala suspicio contra eos; de ydolis et capitibus ydolorum nichil scit nec audiuit aliquid dici, nisi post capcionem eorum; sibi et aliis fuit iniunctum quod iacerent cincti cordulis, ipse tamen nunquam portauit. Credit quod illi qui nollent facere predicta illicita in recepcione grauiter puniti essent, et qui reuelarent secreta capituliorum uel modum recepcionis perpetuo carceri traderentur; dicens quod in recepcione sua ipse et alii qui fuerunt cum eo recepti iurauerunt quod non reuelarent secreta capituliorum nec modum recepcionis eorum. Iniunctum fuit ei et aliis cum eo quod non confiterentur nisi sacerdotibus ordinis; ipse tamen hoc non seruauit. Fratres scientes errores dictos negligentes fuerunt, quia non correxerunt eos nec denunciauerunt Ecclesie. Dixit eciam quod, in domo de Val de Tor et de Courgemin, in quibus fuit moratus, fierent elemosine restricte uel pocius anullate per fratres Hugonem de Cabilone predictum et Albericum de Burrenuille, qui fuerunt preceptores in dictis domibus. Non audiuit iniungi quod acquirerent per nefas; ipsi tamen bene faciebant hoc. Credit quod ordinacio que fieret per Magistrum cum conuentu seruaretur et teneretur in toto ordine. Nescit quando inceperunt dicti errores, sed credit quod multa sint tempora. Credit quod multi exierunt ordinem propter feditates predictas, et quod grandia scandala, suspicio et infamia contra ordinem sunt exorta. Credit bene quod predicta illicita confessata per eum nota sint et manifesta inter fratres ordinis, et multi seculares hoc credunt modo, sed non credebant ante capcionem. Credit quod magnus Magister [p. 595] et multi alii ex fratribus confessi fuerunt errores confessatos per eum uel maiorem partem. Non obtulerat se deffensioni ordinis. Requisitus si sic deposuerat prece, precepto, timore, amore, odio, uel commodo temporali habito uel habendo, respondit quod non, sed pro ueritate dicenda. Cui fuit iniunctum quod non reuelaret hanc suam deposicionem quousque attestaciones fuerint publicate. Acta fuerunt hec dictis die et loco, presentibus magistro Amisio, me Floriamonte Dondedei, et aliis notariis supra ultimo nominatis. Post hec, die Iouis sequenti in crastinum sancti Mathie apostoli, que fuit XXV dies dicti mensis Februarii, fuit adductus ad presenciam dominorum commissariorum predictorum, in domo predicta fratrum Minorum, frater Iohannes de Turno thesaurarius Templi Parisiensis, seruiens, testis supra iuratus, ut deponeret dictum suum, non defferens mantellum ordinis, quia quidam seruientes suaserunt sibi in concilio Senonensi, quod ipsum abiiceret, et ipsum amouerunt ab eo, postmodum radi fecerat sibi barbam; sexagenarius uel circa; qui fuit protestatus quod non intendit recedere a deposicione per eum facta coram domino episcopo Parisiensi per quem fuit absolutus et reconciliatus. Lectis autem et diligenter expositis sibi omnibus et singulis articulis, respondit ad eos, et primo ad primos tresdecim, ut sequitur, uidelicet: quod in dicto concilio Senonensi fuerunt aliqua dicta per eum de uoluntate prelatorum. Postmodum confessus fuerat cuidam presbytero seculari, cuius nomen et cognomen ignorat, de omnibus peccatis suis, qui iniunxit sibi inter cetera quod deinceps non loqueretur de peccatis de quibus fuerat confessus tunc, nec quod recidiuaret in ea. Cum autem dicti domini commissarii dixissent eidem testi quod hoc non excludebatur potestas domini Pape, cuius uice fungebantur, nec iudicium Ecclesie per forum penitenciale, et quod responderet, dixit se fuisse receptum, circa festum proximo preteritum Omnium Sanctorum fuerunt XXXIII anni uel circa, in capella domus Templi de Malo Repastu Carnotensis [p. 596] diocesis, per fratrem Iohannem de Turno quondam, thesaurario tunc Templi Parisiensis, presentibus fratribus Iohanne de Monte Morenciaco presbytero, Guillelmo Fabri seruientibus, et quodam preceptore dicte domus, cuius nomen et cognomen ignorat, et pluribus aliis deffunctis, in hunc modum: nam cum requisiuisset pluries panem et aquam et pauperem uestitum ordinis, et obtulisset se uelle fieri seruum esclauum ordinis et Terre Sancte, et ei responsum fuisset per dictum thesaurarium quod bene deliberaret, nam grandem rem petebat; et tunc erat liberi arbitrii, sed ex quo esset in ordine, oporteret eum uoluntati subiici aliene, esurire quando uellet comedere, uigilare quando uellet dormire, peiori et inferiori forsitan se obedire, et multa dura et aspera sustinere, et ipse respondisset quod bene omnia sustineret; finaliter cum exiuisset ter capellam ad deliberandum, et dictus thesaurarius deliberasset cum fratribus suis astantibus de recepcione eiusdem, fecit eum uouere et iurare, super quoddam missale apertum in quo erat ymago Crucifixi, castitatem, obedienciam et uiuere sine proprio, seruare bonos usus et bonas consuetudines et secreta ordinis, et acquirere pro posse suo Terram Sanctam. Post quem imposuit sibi mantellum, dicto presbytero dicente psalmum Ecclesie Quam bonum, et aspergente aquam benedictam super eum, et omnes fratres astantes fuerunt eum osculati in ore. Postmodum dictus Guillelmus Fabri duxit ipsum testem ad quamdam cameram, in qua exueret uestes seculares et indueret uestes ordinis; et cum induisset uestes dictas ordinis, precepit ei quod abnegaret Deum, et cum ipse testis respondisset quare hoc faceret, dixit ei dictus Guillelmus Fabri quod nichil ad eum requireret hoc, sed quod abnegaret; et tunc ipse testis dixit quod abnegaret ore non corde, et abnegauit Deum ore non corde, ut dixit. Deinde dixit ei dictus Guillelmus quod spueret super quamdam crucem, et ipse noluit spuere super sed iuxta. Requisitus qualis erat dicta crux, respondit primo quod crux mantelli ipsius testis, ut sibi uidebatur. Postmodum dixit quod sibi uidebatur quod fuisset quedam parua crux lignea, sed non bene recolebat. Postmodum precepit ei quod oscularetur ipsum Guillelmum, uestibus [p. 597] intermediis, super mamillam, sed non recolit si super dextram uel sinistram; et fuit eum osculatus in dicto loco. De aliis illicitis non fuit sibi locutus intra dictam cameram, nec erat ostium dicte camere, quando predicta dicta et facta fuerunt, clausum, nec erant presentes nisi ipsi duo. Item, dixit quod, mantello sibi imposito, cum de dicta capella duceretur ad cameram supradictam, dictus Guillelmus ostendit ei quamdam tabulam pictam pendentem in dicta capella prope Crucifixi ymaginem, in qua tabula erat depicta ymago hominis, et precepit ei quod adoraret dictam ymaginem; et ipse testis respondit quod modo adoraret Christum creatorem suum, et adorauit Crucifixum et non ymaginem dicti hominis. Requisitus si scit uel credit quod dicta ymago hominis esset representatura hominis mali uel boni, respondit se credere quod representaret aliquem sanctum; nescit tamen hoc, nec dictus Guillelmus declarauit sibi cuius erat ymago. Requisitus qualiter et cum quali habitu erat depicta dicta ymago, respondit se non recordari, uerumptamen non erat in habitu Templarii. Requisitus si dicta ymago fuerat ei tunc posita de nouo, et si post dictam recepcionem suam remansit ibi dicta tabula sequentibus diebus, respondit se nescire. Requisitus si habuit aliquam malam suspicionem quando fuit ei dictum quod adoraret dictam ymaginem, respondit quod non. Requisitus si sciebat uel credebat quod dictus Guillelmus Fabri preceperit sibi predicta illicita sciente uel mandante dicto thesaurario, respondit se nescire, sed pocius credebat quod dictus thesaurarius nesciuerit nec mandauerit fieri predicta quam contrarium. Requisitus de nominibus illorum quos ipse receperat in ordine et circunstanciis recepcionum eorum, dixit quod, fuerunt circiter XIIII anni, recepit in magna capella domus Templi Parisiensis, de mandato dicti fratris Iohannis de Turno tunc thesaurarii, fratrem Iohannem lo Vinhaeur seruientem, Parisiensis diocesis, quem credit uiuere, [p. 598] presentibus fratribus Petro, nato de Gastinesio, tunc collectore redituum Templi uille Parisiensis, Guillelmo, cognominato le Normant, ut sibi uidetur, tunc preceptore dicte domus Parisiensis, deffunctis. Recepit eciam in capella domus Templi de Stampis, cuius balliuie erat tunc preceptor, fratrem Guillelmum de Chaloto Regine Carnotensis diocesis, seruientem, de cuius uita uel morte non habet certitudinem, presentibus fratribus Arnulpho de Champenelhe preceptore dicte domus de Stampis, et Arnulpho de Domont Parisiensis diocesis seruientibus, de quorum uita uel morte non habet certitudinem. Et elapsis octo diebus a dicta recepcione fratris Guillelmi de Chaloto, recepit, in capella domus Templi de Chaloto Regine, fratrem Iohannem d'Anfergis seruientem, de cuius uita uel morte non habet certitudinem, presente dicto preceptore et fratre Michaele de Cheynei gadrigario, deffuncto. Recepit eciam fratrem Iohannem de Folheyo iuris peritum, in capella parua superiori iuxta thesaurariam Templi Parisius, per duos annos uel circa ante capcionem eorum, presentibus fratribus Petro collectore reddituum Templi Parisiensis, supra nominato, Iohanne de Furno, de Gastinesio et Raynerio de Larchant seruientibus, et Raynardo de Tremblayo presbytero, qui presbyter et Raynerius fuerunt supra examinati. Recepit eciam alios sex uel octo, de quorum nominibus et cognominibus, locis et presentibus dixit se non recordari. Requisitus si seruauit eumdem modum in recepcionibus omnium predictorum receptorum per eum, respondit quod sic. Requisitus quem modum seruauerat in recepcionibus predictorum, respondit quod illum modum quem deposuit seruatum fuisse in receptione sua, exceptis illicitis supradictis que deposuit interuenisse in recepcione sua, que quidem illicita non interuenerunt, eo sciente uel mandante, in recepcionibus predictorum nec post. Requisitus si scit uel credit quod aliqui ex fratribus qui adfuerunt dictis recepcionibus uel alii fecerint, absente ipso teste, uel preceperint aliquid illicitum in recepcionibus predictorum uel post, respondit se nescire; potest tamen esse quod aliquibus ex dictis receptis preciperentur dicta illicita que fuerunt precepta ipsi [p. 599] testi per dictum fratrem Guillelmum, et quod ipsi facerent ea, et quod aliquibus aliis non preciperentur nec quod ea facerent. Requisitus si uidit alios recipi in ordine per alios, respondit quod sic multos, inter quos fuit frater Guido de Maynilio preceptor bailliuie Carnotensis, quem recepit dictus frater Iohannes de Turno quondam, sunt XXII anni et ultra, in magna capella Templi Parisiensis, ut sibi uidetur, non recolit quibus presentibus. Vidit eciam recipi, per fratrem Hugo de Penrando, in quodam capitulio generali Parisius, in magna capella Templi, sunt XVI anni uel circa, ut sibi uidetur, fratres Adam de Valencourt militem, testem supra examinatum, et quemdam eius fratrem carnalem, non recolit quibus presentibus. Vidit eciam recipi, per fratrem Gerardum de Villaribus tunc preceptorem Francie, in dicta magna capella Templi Parisiensis, sunt VII anni uel circa, ut ei uidetur, fratrem P. de Dono Martino presbiterum, ut sibi uidetur, non recolit quibus presentibus nec de aliis quos uidit recipi. Requisitus si uidit uel sciuit uel credit quod, in recepcionibus predictorum uel aliorum quos uidit recepi uel post, interuenerunt illa illicita que deposuit interuenisse in recepcione sua uel alia inhonesta, respondit quod non uidit nec sciuit; poterunt tamen esse quod interuenirent in recepcionibus aliquorum et non in recepcionibus aliorum, nec scit bene quid credat de predictis. Item, dixit, de dogmatizacione et conculcacione crucis et aliis contentis in Vº articulo et omnibus aliis sequentibus, se nichil scire ultra que supra deposuit, hoc excepto quod non credit quod fierent dicte dogmatizaciones, conculcaciones, nec quod catum adorarent, nec quod eorum sacerdotes uerba canonis obmitterent, nec quod fratres ordinis essent increduli in ecclesiasticis sacramentis, quibus ipse bene credebat, ut dixit. Item, dixit quod non credebat quod eorum laici absoluerent nec possent absoluere a peccatis, sed presbyteri eorum absoluebant eos quando eis confitebantur; nec credit quod fratres alii ordinis crederent [p. 600] se posse absolui a peccatis per dictos laicos eorum, sed a penis et disciplinis ordinis; erat tamen consuetum in ordine, sicut dixit, et scriptum in libris eorum, quod, quando terminabantur eorum capitulia, fratres laici qui tenebant dicta capitulia dicebant talia uerba: De omnibus que obmisistis dicere, propter uerecundiam carnis uel propter timorem iusticie domus, nos facimus uobis talem indulgenciam qualem possumus et debemus, et rogatis Deum et beatam Mariam quod sicut Deus indulsit Magdalene et latroni peccata eorum, ita indulgeat uobis peccata uestra et nobis nostra. Requisitus quid intelligebat per uerba predicta: propter uerecundiam carnis, dixit quod peccata fornicacionis et alia peccata que erubuissent manifestare in capitulis eorum. Requisitus si per predicta uerba et indulgenciam laici tenentis capitulum ipse testis credidisset esse absolutus ab aliquo peccato ueniali uel mortali, respondit quod non, nec credit quod alii fratres ordinis aliud quam ipse testis crederent; nec quod fierent alia oscula quam illa de quibus supra deposuit, nec quod committerent crimen sodomiticum, nec quod diceretur eisdem quod hoc licite facere possent. Iurabant ordinem non exire absque licencia superioris qui posset eam dare. Clandestine recipiebantur, nec scit nec credit nec audiuit dici, nisi post capcionem eorum, quod haberent ydola, nec quod cordule cum quibus cingebantur super camisias cum quibus iacebant, quas cordulas sumebant unde uolebant, tangerent capita ydolorum; sed eas portabant in signum castitatis. Item, dixit se credere quod ubique in ordine, qui erat unus, fierent uniformiter recepciones quoad illa licita quam deposuit interuenisse in sua; sed de illicitis, credit quod aliqui non facerent, et potest esse quod aliqui facerent; magis tamen credit quod communiter uel maiori parte non fierent illicita quam contrarium. Deffendebatur eis per sacramentum quod non reuelarent secreta capituliorum eciam fratribus qui non adfuerant in eis, sed non deffendebatur eis expresse et in speciali quod non reuelarent modum sue recepcionis; nec audiuit inhiberi quod non confiterentur nisi sacerdotibus ordinis. Illi qui committebant [p. 601] errores et qui eos sciebant, fuerunt negligentes, quia non correxerunt eos nec denunciauerunt Ecclesie. Eleemosinas et hospitalitatem uidit conuenienter fieri in ordine et seruari, et inhibebatur eis quod non acquirerent ordini per nefas. Missa celebrata et sermone facto per aliquem relligiosum, de die capitulia eorum generalia tenebantur, ianuis clausis. Credit quod totus ordo seruasset que magnus Magister cum conuentu statuisset, et quod nunc grandia scandala, suspicio et infamia sint propter predicta contra ordinem exorta, sed non ante capcionem eorum. Audiuit dici magnum Magistrum et alios aliquos errores, nescit quos, confessos fuisse contra ordinem, ad cuius defensionem se non obtulerat. Requisitus si sic deposuerat prece, precepto, timore, amore, odio, uel comodo temporali habito uel habendo, respondit quod non, sed pro ueritate dicenda. Cui fuit iniunctum quod non reuelaret hanc suam deposicionem quousque attestaciones fuerint publicate. Et requisiuit dictus testis a dictis dominis commissariis, cum instancia magna, liberacionem sue pene, asserens se esse bonum fidelem et catholicum Christianum. Eisdem die et loco fuerunt adducti ad presenciam eorumdem dominorum commissariorum pro testibus fratres Gerardus de Rupe Amatoris presbytero, Stephanus de Gorsolas, Ahimericus de Premi Pictauensis, Petrus Maysorilier, Iohannes Fabri et Hugo la Hugonia Lemouicensis diocesium. Qui iurauerunt, tactis sacrosanctis Euangeliis, dicere plenam et meram ueritatem in presenti negocio, secundum formam iuramenti aliorum testium superius registratam, expositam et uulgarizatam eisdem. Acta fuerunt hec die et loco predictis, presentibus magistro Amisio, me Floriamonte Dondedei, et aliis notariis supra ultimo nominatis. Post hec, die Veneris sequenti, que fuit XXVI dies dicti mensis [p. 602] Februarii, fuit adductus ad presenciam eorumdem dominorum commissariorum, in dicta domo fratrum Minorum, frater Gerardus de Rupe Amatoris presbyter, de Castro Lemouicensi, testis supra iuratus, ut deponeret dictum suum, portans mantellum ordinis, etatis quadraginta duorum annorum uel circa, cum quo fuerat inquisitum per dominum episcopum Lemouicensem, qui nunc est, et absolutus et reconciliatus per eum. Lectis autem et diligenter expositis sibi omnibus et singulis articulis, respondit se nescire de contentis in eis nisi quod sequitur: quod nunquam uiderat recipi alium fratrem in ordine, nec unquam interfuerat capitulis eorum. Ipse autem receptus fuerat, circa festum beati Michaelis proximo preteritum fuerunt XXV anni uel circa, in capella domus Templi de Bela Chassaula Lemouicensis diocesis, per fratrem Franconem de Bort militem quondam, tunc preceptorem dicte domus, presentibus fratribus Gerardo Buyssitgra presbytero, curato tunc domus Templi de Gencils, Boneto de Vossello et Hugone Chabanas seruientibus, defunctis, in hunc modum: nam instructus per Bonetum et Hugonem predictos, peciit caritatem et elemosinam domus, et obtulit se uelle fieri seruum esclauum ordinis; et responso ei quod bene deliberaret, quia grandem rem petebat, quia oporteret eum multa dura et aspera sustinere, esurire quando uellet comedere, uigillare quando uellet dormire, ipse testis instans pro dicta sua recepcione et dicens quod omnia sustineret, finaliter, post terciam peticionem premissorum, fuit receptus; et iuramento supra quoddam missale prius prestito per eum quod non erat seruilis condicionis, nec excommunicatus, nec matrimonio, nec alteri religioni obligatus, et quod non habebat aliquod impedimentum propter quod non posset recipi in ordine supradicto, et quod non reuelaret secreta eorum, quod seruaret castitatem, obedienciam, et uiueret sine proprio, tradidit sibi mantellum; et ipse testis fuit osculatus ipsum receptorem in ore, et postmodum supra uestes in pectore et in humero, et alii fratres astantes fuerunt ipsum testem osculati in ore. Post que dicti fratres Hugo et Bonetus duxerunt ipsum testem ad quemdam angulum dicte capelle obscurum iuxta fontes, predictis [p. 603] receptore et presbytero remanentibus prope altare ubi prius erant, ut exueret uestes seculares, et indueret uestes religionis, et cum eas induisset, predicti duo fratres dixerunt ei quod abnegaret Dominum Ihesum, quia hoc erat de punctis ordinis; et cum ipse testis, qui tunc erat circiter XIIII annorum, aliquantulum restitisset, finaliter abnegauit Dominum Ihesum ore non corde, ut dixit. Postea dixerunt ei quod spueret ter supra terram, et ipse spuit. Requisitus si dixerunt ei quod spueret in despectum Ihesu, respondit quod non. Requisitus si scit uel credit quod dictus receptor sciuerit uel mandauerit fieri predicta, respondit se credere quod sic. Requisitus si scit uel credit quod alii fratres ordinis reciperentur communiter in toto ordine sicut deposuit se fuisse receptum abnegando Ihesum, respondit se credere quod sic, et ita credidit ex quo fuit in dicto ordine. Item, dixit quod non credebat fieri dogmatizaciones nec conculcaciones, nec audiuit quod adorarent catum, nec quod preciperetur sacerdotibus eorum quod obmitterent uerba canonis, nec quod eorum laici absoluerent uel possent absoluere a peccatis, nec quod fierent alia oscula inhonesta, nec quod perpetrarent crimen sodomiticum, nec quod diceretur eis quod hoc esset licitum, nec quod haberent ydola, nec quod cordule quibus cingebantur in signum castitatis supra camisias cum quibus iacebant, que cordule ex instructione beati Bernardi portabantur, tangerent capita ydolorum, nec quod inhiberetur quod non confiterentur nisi sacerdotibus ordinis. Item, dixit quod ipse bene credebat ecclesiasticis sacramentis, et existens in ordine fuerat ad sacerdocium et alios sacros ordines promotus, et ideo celebrauerat secundum formam Ecclesie, et credit quod alii fratres ordinis bene crederent. Item, dixit quod non iurabant ordinem non exire, sed statim pro professis habebantur; et quod clandestine recipiebantur, nullis presentibus nisi fratribus ordinis, ex quo credit quod esset suspicio contra eos; et quod illi qui noluissent facere predicta illicita, uel qui ea uel secreta capituliorum aut modum recepcionis reuelassent, fuissent [p. 604] incarcerati uel aliter male tractati. Fratres scientes errores fuerunt negligentes, quia non correxerunt eos nec denunciauerunt Ecclesie. Elemosinas et hospitalitatem uidit in ordine conuenienter fieri et seruari, nec dicebatur eis quod per nefas acquirerent ordinem. Clam eorum capitulia tenebantur, sed non audiuit quod excubie ponerentur. Credit quod totus ordo seruasset quod magnus Magister cum conuentu statuisset, et quod propter predicta sint nunc grandia scandala, suspicio et infamia contra ordinem exorta, et quod confessata per eum essent nota fratribus ordinis, sed non extraneis. Audiuit dici magnum Magistrum et alios aliquos errores, nescit quos, confessos fuisse contra ordinem, ad cuius deffensionem se non obtulerat. Requisitus si sic deposuerat prece, precepto, timore, amore, odio, uel comodo temporali habito uel habendo, respondit quod non, sed pro ueritate dicenda. Cui fuit iniunctum quod non reuelaret hanc suam deposicionem quousque attestaciones fuerint publicate. Et dictus testis nunquam fuerat tortus nec questionibus positus, sed dictam abnegacionem coram dicto domino Lemouicensi episcopo post capcionem eorum sponte confessus. Frater Stephanus las Gorsolas seruiens, Lemouicensis diocesis, preceptor domus Templi de Pallatio, eiusdem diocesis, testis supra iuratus, mantellum et barbam defferens, quadragenarius et ultra, cum quo inquisitus fuerat, absolutus et reconciliatus per dominum episcopum Lemouicensem, lectis et diligenter expositis omnibus et singulis articulis, respondit se nescire de eis nisi quod sequitur: quia non uiderat recipi in ordine, nisi fratrem Hugonem la Hugonia, testem supra iuratum sed nondum examinatum, in cuius recepcione superuenit, mantello ei tradito per fratrem Gaufredum de Gonauilla, tunc preceptorem Pictauensem, in capella domus Templi de Buxeria Raspit Lemouicensis diocesis, in uigillia instantis festi Pentecostes erunt VIIII anni uel circa; et fuerunt presentes fratres Guido de Malo Monte miles, P. Maliani, Guillelmus de Breueza seruiens, qui uiuunt, et P. [p. 605] Raynandi quondam auunculus ipsius testis; in cuius Hugonis recepcione uel post nichil sciuit nec audiuit fieri illicitum. Ipse autem receptus fuerat, in octabis instantis Resurrectionis Domini erunt XXVI anni uel circa, in capella domus Templi de Paulhac Lemouicensis diocesis, per fratrem Iohannem las Chaussadas quondam, preceptorem tunc dicte domus de Paulhac, de mandato fratris Franconis de Bort tunc superioris in partibus illis, presentibus predicto fratre P. Raynandi, et fratribus Adeberto de Nalhac quondam preceptore de Blandes, Gerardo de sancto Marineto, et Bernardo Audierii seruientibus, defunctis, in hunc modum: nam cum requisiuisset bis uel ter interpolate caritatem et societatem ordinis, et responsum fuisset eidem quod bene deliberaret, quia oporteret eum abdicare a se propriam uoluntatem, et multa dura et aspera sustinere, et ipse dixisset quod omnia sustineret, finaliter eo instante pro dicta recepcione, consilio inter se habito quod reciperent eum, fecerunt eum uouere et iurare super quemdam librum castitatem, obedienciam, uiuere sine proprio, et seruare bonos usus et bonas consuetudines qui tunc erant in ordine, et qui in posterum imponerentur cum consilio proborum ordinis. Post que dictus receptor imposuit ei mantellum, fratre Perrino presbitero, assistente, dicente psalmum: Ecce quam bonum. Post que idem testis fuit osculatus dictum receptorem in ore et super uestes in pectore, et omnes alios fratres in ore. Postmodum instruxit qualiter, quando surgeret, recommandaret se Deo et beate Marie, et qualiter oraret, et quot _Pater noster_ diceret pro horis suis, et qualiter regeret se in ordine; et exposuit multos casus propter quos poterat amittere habitum uel domum, uel incurrere alias penas. Et uidit expelli a dicto ordine fratrem Garsiam Arnardi diaconum, Petragoricensis diocesis, per fratrem Franconem de Bort, quia dicebatur ante ingressum dicti ordinis obligatus fuisse alteri religioni. Post que predicti fratres Audebertus et Bernardus Audierii duxerunt ipsum prope fontes dicte capelle, et dixerunt ei quod abnegaret Ihesum; et ipse testis, qui iuuenis erat tunc, uidens quod erat eis astrictus, [p. 606] abnegauit Ihesum ore non corde; non tamen dixerunt ei quod hoc deberet facere secundum puncta ordinis. Postea preceperunt ei quod spueret ter in terram, et ipse spuit. Requisitus si ibi erat aliqua crux, et si dixerunt quod spueret in despectum Ihesu, respondit quod non; tamen non credit quod in hoc haberent bonam intencionem. Requisitus si alia illicita interuenerunt in dicta sua recepcione uel post, respondit quod non. Requisitus si scit uel credit quod communiter omnes fratres ordinis, in recepcionibus eorum uel post, abnegarent Ihesum, respondit se credere de illis qui fuerunt recepti post recepcionem ipsius testis, sed de illis qui prius recepti fuerant non credit. Requisitus per sacramentum suum si locutus fuerat, cum teste precedenti uel cum aliis qui iurauerunt cum eo et cum ipso adducti fuerunt de Lemouicino, quod per unum modum deponerent, et si uiderant articulos super quibus inquiritur nunc cum eo, respondit quod non. Item, dixit quod deuote adorabant crucem in die Veneris sancta cum magna reuerencia; nec scit nec audiuit quod fierent dogmatizaciones nec conculcaciones nec oscula inhonesta contenta in articulis, nec quod adorarent catum, nec quod fratres ordinis essent increduli in ecclesiasticis sacramentis, nec quod eorum sacerdotes obmitterent uerba canonis, et milesies, ut dixit, iuuerat sacerdotes ordinis ad dicendum missas, et frequenter, cum celebrarent tempestiue, tenebat candelas iuxta missale, et audiebat quod sacerdotes celebrantes dicebant illa uerba: Hoc est enim corpus meum. Et credit bene ecclesiasticis sacramentis, et est litteratus, ut dixit. Non credit quod eorum laici absoluerent uel possent absoluere a peccatis; uerumptamen in terminacione capituliorum laici tenentes capitulia dicebant, factis precibus sicut fiunt in Ecclesia, talia uerba in effectu: Illi ex uobis qui non dixistis culpas uestras in capitulio, male fecistis; uerumptamen de hiis que obmisistis dicere, propter uerecundiam carnis uel propter timorem iusticie ordinis, nos facimus uobis talem indulgenciam qualem possimus, et uos indulgeatis unus alteri; et Deus, qui indulsit Magdalene, indulgeat uobis et nobis; et postea dirigens uerba sua capellano, si adherat, dicebat: Et [p. 607] uos, capellane, absoluetis eos; et tunc capellanus faciebat generalem confessionem et absolucionem secundum formam Ecclesie, aspergendo aquam benedictam super eos. Requisitus si, per dictam indulgenciam quam dicti laici faciebant, credebant fratres ordinis esse absoluti a peccatis uenialibus uel mortalibus, respondit quod ipse non credebat, nec credit quod alii fratres ordinis hoc crederent; credit tamen quod per dictam generalem confessionem et absolucionem capellani, essent absoluti a peccatis uenialibus. Requisitus quid intelligebat per dicta uerba: uerecundiam carnis, respondit quod in dicto ordine imponebantur eis multe pene ex quibus confundebantur et uerecundabantur, et ideo credit quod diceretur eis quod si, ob dictam uerecundiam uel propter penarum timorem, obmitebant dicere et publicare culpas suas, quod faciebat eis dictam indulgenciam. Item, dixit quod statim pro professis habebantur, ut possent immediate, si opus esset, mitti ultra mare, et iurabant ordinem non exire. Clandestine recipiebantur, ex quo credit quod esset suspicio contra eos. Non credit quod carnaliter commiscerentur, nec quod diceretur eis quod hoc possent facere, nec quod haberent ydola, nec quod cordule cum quibus in signum castitatis cingebantur super camisias cum quibus iacebant, quas cordulas sumebant unde uolebant, tangerent capita ydolorum. Non audiuit aliquem puniri quod noluisset facere illicita in recepcione sua, nec audiuit quod aliquis ea reuelauerit; sed si quis reuelasset uel secreta capituliorum, credit quod perdidisset habitum per annum et diem. Non inhibebatur eis in speciali quod non reuelarent modum recepcionis eorum, nec quod non confiterentur nisi sacerdotibus ordinis. Illi qui sciebant errores et poterant corrigere, fuerunt negligentes, quia non correxerunt eos nec denunciauerunt Ecclesie. Eleemosinas et hospitalitatem conuenienter uidit fieri et seruari in ordine. Non audiuit precipi quod acquirerent per nefas; imo, dixit quod erat de statutis ordinis quod ius alienum non usurparent, licet hoc semper non obseruassent. Missa celebrata, clam capitulia tenebantur: sed non audiuit quod excubie ponerentur, nec quod familia expelleretur [p. 608] de domo. Totus ordo seruasset quod magnus Magister cum conuentu statuisset. Grandia scandala, suspicio et infamia nunc sunt exorta contra ordinem Templi. Fratres qui aderant recepcionibus aliorum credit quod scirent modum recepcionis eorum, sed non extranei. Audiuit ab aliquibus secularibus magnum Magistrum et alios confessos fuisse aliquos errores, nescit quos, contra ordinem, ad cuius deffensionem se non obtulerat; et dictam abnegacionem confessus fuerat post eorum capcionem, coram dicto domino episcopo Lemouicensi, nec unquam fuerat suppositus questionibus uel tormentis. Requisitus si sic deposuerat prece, precepto, timore, amore, odio, uel temporali comodo habito uel habendo, respondit quod non, sed pro ueritate dicenda. Cui fuit iniunctum quod non reuelaret hanc suam deposicionem quousque attestaciones fuerint publicate. Frater Aymericus de Primi seruiens, Pictauensis diocesis, testis supra iuratus, mantellum et barbam defferens, quadragenarius uel circa, cum quo inquisitum fuerat, absolutus et reconciliatus per dictum dominum episcopum Lemouicensem, lectis et diligenter expositis sibi omnibus et singulis articulis, respondit quod nunquam uiderat aliquem alium recipi in ordine, nec interfuerat capitulis eorum, nec sciebat de contentis in dictis articulis nisi quod sequitur. Dixit eciam quod fuerat receptus, circa festum Magdalene proximo preteritum fuerunt XX anni uel circa, in capella domus Templi de Font Lezentort Lemouicensis diocesis, per fratrem Iohannem las Chausadas quondam preceptorem de Paulhaco, presentibus fratribus Gaufrido de Breuesa, Aymerico de Masualier, et Iohanne de Vriaco seruientibus, uiuis, ut credit, et aliis de quorum nominibus non recordatur, in hunc modum: nam instructus a dictis fratribus Gaufredo et Iohanne, requisiuit caritatem et societatem ordinis pluries interpolate; et cum ei frequenter responsum fuisset quod bene deliberaret, quia grandem rem petebat, et oporteret eum [p. 609] multa dura et aspera sustinere, et ipse dixisset quod omnia sustineret, et institisset pro recepcione sua, finaliter fecerunt eum uouere et iurare supra quemdam librum castitatem, obedienciam, et uiuere sine proprio, et seruare bonos usus et bonas consuetudines ordinis, et quod esset seruus esclauus Terre Sancte. Postmodum dictus receptor imposuit ei mantellum, et ipse testis fuit eumdem receptorem osculatus in ore et in humero super uestes, et alios fratres astantes in ore. Postea dictus receptor, in presencia aliorum fratrum, precepit eidem testi quod abnegaret Ihesum; et cum ipse testis respondisset quod nullo modo abnegaret Creatorem suum, dixit ei quod non curaret sed abnegaret; et tunc ipse testis ter abnegauit Ihesum, non intendens ex hoc abnegare Ihesum Christum, Creatorem suum, ut dixit. Postea precepit ei quod spueret ter supra terram, et ipse testis spuit semel uel bis. Requisitus si ibi erat aliqua crux, uel si dixit ei quod spueret in despectum Ihesu, respondit quod non. Requisitus si alia illicita interuenerunt in recepcione sua uel post, respondit quod non. Requisitus si scit uel credit quod omnes fratres ordinis abnegarent Ihesum in recepcionibus suis uel post, respondit se credere quod sic, et quod uniformiter in toto ordine predicto reciperentur. Item, dixit quod non credebat fieri in ordine dogmatizaciones illicitas nec conculcaciones; immo, in die Veneris sancta deuote et reuerenter confitebantur, et adorabant crucem. Non credit quod adorarent catum, nec quod fratres ordinis essent increduli ecclesiasticis sacramentis, quibus ipse bene credebat; et credit quod eorum sacerdotes debite celebrarent, quia uidit frequenter fratres Minores et Predicatores et alios religiossos iuuare dictos presbiteros in missis celebrandis. Non credit nec audiuit quod eorum laici absoluerent uel possent absoluere a peccatis, quia non erant presbiteri, nec fierent inter eos alia oscula quam illa de quibus supra deposuit. Non iurabant ordinem non exire. Statim pro professis habebantur, et clandestine recipiebantur, ex quo credit quod esset suspicio contra eos. Non credit quod carnaliter commiscerentur, nec quod diceretur eis quod hoc facere licite possent, nec quod haberent [p. 610] ydola, nec quod cordule, quibus cingebantur in signum castitatis supra camisias cum quibus iacebant, tangerent capita ydolorum. Per sacramentum iniungebatur eis quod non reuelarent secreta capituliorum, et si ea reuelassent, perdidissent habitum et domum, et eodem modo si commisissent crimen sodomiticum, non fuisset sibi inhibitum in speciali quod non reuelarent modum recepcionis sue. Secundum statuta eorum, debebant confiteri sacerdotibus ipsorum, et quando eos non poterant habere, confitebantur Carmelitis uel aliis quibus uolebant. Fratres scientes errores fuerunt negligentes, quia non correxerunt errores nec denunciauerunt Ecclesie. Elemosinas et hospitalitatem uidit conuenienter fieri et seruari in domibus ordinis in quibus fuit commoratus; nec audiuit quod preciperetur eis ut per nefas acquirerent ordini. Clam eorum capitulia tenebantur, sed non audiuit dici quod excubie ponerentur. Totus ordo seruasset quod magnus Magister cum conuentu statuisset. Non audiuit quod propter feditates aliqui exiuerint ordinem; audiuit tamen a dicto ordine expelli aliquando aliquos propter maleficia eorum, et specialiter fratrem Hugonem de Monte Legali de Burgondia, qui rediit ad seculum, et audiuit quod aliquando aliqui exiuerunt dictum ordinem propter leuitates eorum. Nunc grandia scandala, suspicio et infamia exorta sunt contra ordinem, contra quem Magister et alii dicuntur aliqua, nescit que, fuisse confessi; ad cuius deffensionem se non obtulerat. Et dictam abnegacionem sponte confessus fuerat coram dicto domino episcopo Lemouicensi, nec suppositus fuerat questionibus uel tormentis. Requisitus si sic deposuerat prece, precepto, timore, amore, odio, uel comodo temporali habito uel habendo, respondit quod non, sed pro ueritate dicenda. Cui fuit iniunctum quod non reuelaret hanc suam deposicionem quousque attestaciones fuerint publicate. Et fuit, circa principium deposicionis sue, protestatus quod non intendit recedere a deposicione per ipsum facta coram dicto domino episcopo Lemouicensi, et quod, si quid plus uel minus diceret, non preiudicet sibi. Acta fuerunt hec dictis die et loco, presentibus magistro [p. 611] Amisio, me Floriamonte Dondedei, et aliis notariis supra ultimo nominatis. Post hec, die Sabati sequenti, que fuit XXVII dies dicti mensis Februarii, fuit adductus ad presenciam eorumdem dominorum commissariorum, in domo predicta fratrum Minorum, frater Poncius de Masualier seruiens, Lemouicensis diocesis, testis supra iuratus, ut deponeret dictum suum, mantellum ordinis defferens, quadragenarius uel circa, cum quo inquisitum fuerat, absolutus et reconciliatus per dominum Lemouicensem episcopum, qui nunc est. Lectis autem et diligenter expositis sibi omnibus et singulis articulis, respondit se nescire de eis nisi quod sequitur, scilicet: quod ipse et frater Helias de Brigolio seruiens, Lemouicensis diocesis, fuerunt simul recepti, circa festum beati Martini hiemalis preteritum fuerunt circiter XXX anni, per fratrem Iohannem de las Chassadas quondam, preceptorem tunc de Paulhaco, de mandato fratris Franconis de Bort militis, quondam superioris, in partibus illis, in capella domus Templi de Mansi Dei de Lobertz Lemouicensis diocesis, presentibus fratribus Seguino d'Estanhac, Iohanne Arestan, in eadem domo commorantibus, deffunctis, et Aymerico Masualier patruo ipsius testis, preceptore tunc dicte domus seruientibus, in hunc modum: nam quum requisiuissent, instructi ab aliis fratribus, caritatem ordinis per plures uices interpolate, et eis responsum fuisset pluries quod bene deliberarent, quia grandem rem petebant, et quod oporteret eos multa dura et aspera sustinere, finaliter ipso teste et dicto Helia dicentibus quod omnia sustinerent et pro recepcione eorum instantibus, fecerunt eos uouere et iurare super quemdam librum castitatem, obedienciam, uiuere sine proprio, et seruare bonos usus et bonas consuetudines ordinis, et quod essent serui esclaui Terre Sancte. Postmodum dictus receptor imposuit, primo ipsi testi et secundo dicto Helie, mantellos, et ipsi recepti fuerunt osculati preceptorem in ore et in pectore et humero super uestes, et omnes fratres astantes in ore. Postmodum instruxit eos qualiter se haberent in ordine, et quot [p. 612] _Pater noster_ dicerent pro horis suis. Post que dicti fratres Seguinus et Iohannes Arestan duxerunt ipsum testem uersus cornu altaris in quodam loco obscuro, et dictus Seguinus precepit ei quod abnegaret Ihesum; et ipse testis, qui erat tunc X uel XII annorum, abnegauit Ihesum, sed non credebat quod preciperet ei quod abnegaret Ihesum Christum, nec quod ibi faceret aliquid in preiudicium anime sue. Post que precepit ei quod spueret in terram ter, et ipse spuit. Requisitus si ibi erat aliqua crux, uel si ei dixit quod spueret in despectum Ihesu, respondit quod non, quod ipse recolat, et quod alia inhonesta uel illicita non interuenerunt in recepcione sua predicta nec post. Item, dixit quod predicti fratres Seguinus et Iohannes, post premissa, duxerunt dictum Helyam ad predictum locum obscurum ad quem duxerant ipsum testem, et credit quod eodem modo fecerunt eum abnegare Ihesum et spuere super terram, sicut fecerat ipse testis, et idem credit quod fecerunt omnes alii qui recipiebantur in ordine; hoc tamen non uidit fieri, quia non interfuit in aliis recepcionibus; nam fugiebat industriose dictas recepciones ne eis adesset, quia habebat suspicionem, postquam peruenit ad XV annum, quod predicta illicita in dictis recepcionibus fierent, et quia iniunctum fuerat ei in penitencia quod non interesset loco in quo predicta illicita fierent, per Iohannem la Fanria, presbyterum secularem donatum Templi, tunc commorantem in domo de Paulhac, quondam cui confessus fuit de predictis erroribus, XV anno etatis sue uel circa, in capella dicte domus de Paulhaco; qui absoluit eum, imposita eciam penitencia quod ieiunaret tribus annis sextis feriis in pane et aqua, et in eisdem anno et loco fuit confessus de predictis erroribus fratri Hugoni de Caualicis quondam, tunc conuentuali fratrum Minorum Lemouicensium, qui, audito quod dicto presbytero confessus fuerat et quod predictam penitenciam sibi iniunxerat, nullam aliam penitenciam iniunxit eidem. Item, dixit quod non credebat fieri in ordine dogmatizaciones illicitas, nec quod conculcarent crucem, quam in die Veneris sancta deuote et reuerenter adorabant, nec quod adorarent catum, nec quod eorum sacerdotes omitterent uerba canonis, nec quod [p. 613] alii fratres essent increduli in ecclesiasticis sacramentis, quibus ipse testis bene credebat, nec quod eorum laici absoluerent uel possent absoluere a peccatis, nec quod fierent alia hoscula quam illa de quibus supra deposuit. Dicebatur eis quod statim pro professis habebantur, sed non iurauit ordinem non exire. Clandestine recipiebantur, ex quo erat suspicio contra eos; nec scit nec credit quod carnaliter commiscerentur, nec quod diceretur eis quod hoc licitum esset, nec quod haberent ydola, nec quod cordule, quibus ex ordinacione beati Bernardi cingebantur supra camisias cum quibus iacebant, tangerent capita ydolorum, nec quod aliquis noluerit facere predicta illicita, nec quod ex hoc punitus fuerit. Precipiebatur eis quod non reuelarent secreta capitulorum, et si reuelassent, perdidissent domum et incarcerati fuissent. Non tamen in speciali audiuit inhiberi quod non reuelarent modum recepcionis eorum. Iniungebatur eis quod non confiterentur nisi sacerdotibus ordinis, ipse tamen non seruauit. Fratres scientes errores fuerunt negligentes, quia non correxerunt eos nec denunciauerunt Ecclesie. Elemosinas et hospitalitatem uidit conuenienter fieri et seruari in domibus ordinis in quibus fuit conuersatus, nec audiuit precipi eis quod per nefas acquirerent. Clam capitulia tenebantur, sed non audiuit quod excubie ponerentur, nec quod familia expelleretur de domo. Totus ordo seruasset quod magnus Magister cum conuentu ordinasset. Grandia scandala, suspicio et infamia propter premissa, que credit fuisse notoria fratribus ordinis, exorta sunt contra ordinem, contra quem audiuit dici magnum Magistrum et alios aliquos errores, nescit quos, fuisse confessos. Non obtulit se deffensioni ordinis, nec fuit questionatus, et dictas abnegacionem et spuicionem sponte confessus fuit coram dicto domino Lemouicensi. Requisitus si sic deposuerat prece, precepto, timore, amore, odio, uel temporali comodo habito uel habendo, respondit quod non, sed pro ueritate dicenda. Cui fuit iniunctum quod non reuelaret hanc suam deposicionem quousque attestaciones fuerint publicate. Item, [p. 614] dixit quod maiores ordinis non permitebant quod inferiores haberent regulam ordinis, nec quod exponeretur eis, et si ordo staret, uellet habere regulam certam. Frater Stephanus las Gorsolas, testis eri examinatus, rediens ad presenciam dictorum commissariorum, dixit ad memoriam suam reductum fuisse quod, in die recepcionis eius, fuerant cum eodem, per eundem et in eodem loco et eisdem presentibus et per eundem modum quoad licita, recepti fratres Petrus de Coderex et Guillelmus Fabri seruientes, et post eorum recepcionem, antequam exirent capellam, fuerunt separatim et successiue ducti, per fratres Bernardum Audieri et Audebertum de Nalhac, ad locum ad quem prope fontes duxerant ipsum testem, et credit quod fecerunt eos abnegare Ihesum et spuere super terram, sicut fecerat ipse testis; hoc tamen non uidit, nec audiuit dici, nec aliter scit. Item, dixit quod frater Helias Galabri fuit simul, eisdem die et loco presentibus et per eundem et eodem modo, ut credit, receptus cum fratre Hugone Laugonia, cuius recepcioni post mantelli tradicionem deposuit se superuenisse. Frater Iohannes Fabri seruiens, Lemouicensis diocesis, testis supra iuratus, mantellum et barbam defferens, etatis XXXIIII annorum uel circa, lectis et diligenter expositis sibi omnibus et singulis articulis, respondit se nescire de eis nisi quod sequitur, uidelicet: quod nullum alium uiderat recipi in ordine nec interfuerat capitulis eorum; ipse tamen receptus fuerat, in festo Magdelene proximo preterito fuerunt nouem anni uel circa, per fratrem Petrum de Quadriuio quondam seruientem, preceptorem tunc de Cambarello, in capella dicte domus de Cambarello, presentibus fratribus Antonio Burgundo, Hugone de Lata Petra, uiuis, et Hugone de Lios, deffuncto, seruientibus, in hunc modum: nam cum fuisset donatus eorum per decem annos uel circa, requisiuit caritatem dicti ordinis et se cum instancia pluries recipi, sicut instructus fuerat per fratres dicti ordinis, et responso ei [p. 615] pluries quod bene deliberaret, quia grandem rem petebat, et quod oporteret eum abdicare a se propriam uoluntatem, et multa dura et aspera sustinere, et ipse testis dixisset quod omnia sustineret, finaliter fecit eum uouere et iurare supra quemdam librum castitatem, obedienciam, uiuere sine proprio, seruare bonos usus et bonas consuetudines ordinis, et non reuelare secreta capitulorum, eciam illis fratribus qui non adfuissent in eis, et quod pro posse suo iuuaret ad acquirendum Terram Sanctam. Post que dedit ei mantellum, et ipse testis fuit osculatus eumdem receptorem in ore et in pectore super uestes, et alios fratres astantes in ore. Postmodum dicti fratres Antonius et Hugo de Lata Petra duxerunt ipsum testem prope fontes, et dictus Antonius precepit ei quod abnegaret ter Ihesum, dicens quod hoc erat ex statuto ordinis; et tunc ipse testis abnegauit ter Ihesum ore non corde, et intellexit quod per Ihesum intelligerent dicti Antonius et Hugo Ihesum Christum, et ipse testis idem credidit et adhuc credit. Postea precepit ei dictus Antonius ut spueret ter supra terram, et ipse spuit ter; non tamen erat ibi aliqua crux, nec fuit ei dictum expresse quod spueret in despectum Ihesu; et credit quod omnes alii, qui fuerunt recepti in dicto ordine ubique post recepcionem eiusdem testis, fecerint abnegacionem et spuicionem predictas, sed de illis qui diu antequam ipse testis fuerunt recepti, non credit quod hoc, propter multos probos homines qui in ordine fuerunt; ipse tamen non credit fuisse primus qui predicta illicita fecerit. Nescit nec audiuit dici nec credit quod fierent dogmatizaciones illicite et uituperia crucis, quam in die Veneris sancta deuote et reuerenter adorabant; nec quod adorarent catum, nec quod fratres ordinis essent increduli ecclesiasticis sacramentis, quibus ipse bene credebat, nec quod eorum sacerdotes contra formam Ecclesie celebrarent, nec quod eorum laici absoluerent uel possent absoluere a peccatis, nec quod fierent oscula alia quam illa de quibus supra deposuit, nec quod crimen sodomiticum perpetrarent, nec quod dicerent eis hoc licitum, nec quod haberent uel adorarent ydola, nec quod cordule, quibus ex ordinacione beati Bernardi cingi debebant [p. 616] super camissias cum quibus iacebant, tangerent capita ydolorum. Dicebatur eis quod statim pro professis habebantur, sed non iurauit ordinem non exire. Clandestine recipiebantur, ex quo erat suspicio contra eos. Non audiuit quod aliquis recusaret in recepcione sua facere illicita de quibus supra deposuit, nec quod in speciali inhiberetur quod non reuelarent modum recepcionis eorum; sed per sacramentum iniungebatur eis quod non reuelarent secreta capituliorum. Non inhibebatur quod non confiterentur nisi sacerdotibus ordinis. Fratres scientes errores fuerunt negligentes, quia non correxerunt eos nec denunciauerunt Ecclesie. Elemosinas et hospitalitatem uidit conuenienter fieri et seruari in domibus ordinis in quibus fuit commoratus; nec audiuit eis precipi quod per nefas acquirerent, nec dici quod excubias ponerent in capitulis eorum, nec quod familiam expellerent. Clam tamen ea tenere dicebantur. Quod magnus Magister cum conuentu ordinasset seruare debebat ordo, non tamen quandoque seruabatur. Contra quem ordinem grandia scandala, suspicio et infamia sunt exorta propter predicta, que credit fuisse manifesta fratribus ordinis, non extraneis; et audiuit dici magnum Magistrum et alios aliquos errores, nescit quos, sed magis credit quod illos quos ipse confessus est, fuisse confessos contra ordinem; ad cuius deffensionem se non obtulerat nec questionatus fuerat; sed predictas abnegacionem et spuicionem sponte confessus coram dicto domino Lemouicensi episcopo, qui absoluerat et reconciliauerat eumdem; et fuit ante eius deposicionem protestatus quod non intendebat recedere a deposicione per ipsum facta coram domino episcopo memorato. Requisitus si sic deposuerat prece, precepto, timore, amore, odio, uel comodo temporali habito uel habendo, respondit quod non, sed pro ueritate dicenda. Cui fuit iniunctum quod non reuelaret hanc suam deposicionem quousque attestaciones fuerint publicate. Frater Hugo la Hugonia seruiens, Lemouicensis diocesis, testis [p. 617] supra iuratus, mantellum deferens, etatis XXII annorum uel circa, lectis et diligenter expositis sibi omnibus et singulis articulis, respondit se nescire de eis nisi quod sequitur, uidelicet: quod ipse, una cum fratre Helia Galabrii Lemouicensis diocesis, seruiens, fuit receptus, in instanti uigillia festi Pentecostes erunt VIII anni uel circa, per fratrem Humbertum de Conbrino quondam militem, tunc preceptorem de Paulhaco, presentibus fratribus Stephano las Gorsolas et Aymerico de Primi, testibus supra examinatis, et Guillelmo de Breuasa, et Petro Maliani seruientibus, et Guidone de Malo Monte milite, in capella domus Templi de Buxeria Raspit Lemouicensis diocesis, in hunc modum: nam cum peciissent panem et aquam et societatem fratrum ordinis, sicut instructi fuerant, et fuisset eis responsum quod grandem rem petebant et quod bene deliberarent, quia oporteret eos abiicere propriam uoluntatem et multa alia aspera sustinere; finaliter, eis respondentibus quod parati erant omnia sustinere, dictus receptor fecit eos uouere et iurare supra quemdam librum apertum castitatem, obedienciam, et uiuere sine proprio, tenere bonos usus et bonas consuetudines, et non reuelare secreta ordinis; et imposuit eis mantellos, et primo ipsi testi, et fuit eos osculatus in ore; et postea ipsi osculati fuerunt alios fratres astantes in ore. Postmodum dictus receptor instruxit eos quot _Pater noster_ dicerent pro horis suis, et qualiter regerent se in ordine. Post que fratres Guillelmus Arnaudi tunc preceptor de Madiis, et quidam alius nacione Normannus, qui uenerat ibi cum magistro Pictauie ad dictam domum, cuius Normanni nomen et cognomen ignorat, qui adfuerunt eciam in recepcione predicta, duxerunt ipsum testem ad quemdam angulum obscurum dicte capelle, ubi ipse preceptor de Madiis precepit ei quod abnegaret ter Ihesum Christum. Postea precepit ei quod spueret ter in terram, et ipse spuit. Item, dixit quod, dum ipsi testis duceretur per dictos duos fratres, alii duo ex astantibus, de quibus non recordatur, duxerunt dictum Heliam ad aliam partem dicte capelle, et credit quod fecerunt eum facere abnegacionem et spuicionem predictas sicut ipse fecit, aliter nescit. Requisitus si interfuerat recepcionibus aliquorum [p. 618] aliorum, respondit quod non nec capitulis eorum. Requisitus si credit quod alii, quando recipiebantur uel post, facerent predicta illicita uel aliqua ex eis, respondit se nescire quod credat. De dogmatizacione, spuicione, conculcacione, et aliis uituperiis crucis et de cato dixit se nichil scire; immo dixit quod in die Veneris sancta adhorabant crucem cum magna reuerencia. Credit bene sacramentis ecclesiasticis, credens quod alii crederent, et quod eorum sacerdotes debite celebrarent. Non audiuit dici nec ipse credit quod magnus Magister uel alii eorum laici absoluerent uel possent absoluere a peccatis. De osculis inhonestis, de peccato sodomitico, dixit se nichil scire nec audiuisse, nec credit quod dictum peccatum committeretur in dicto ordine. Statim habebantur pro professis, sed non iurabant non exire ordinem. Clam fiebant recepciones, ianuis clausis scilicet et nullis presentibus nisi fratribus ordinis, ex quo contra ordinem mala suspicio habebatur. De ydolis et capitibus ydolorum dixit se nichil scire; cordulis cingebantur in signum castitatis, quas recipiebant unde uolebant. Non iurauit specialiter quod non reuelaret modum recepcionis sue; qui reuelarent secreta capitulorum, puniti fuissent, sed nescit qualiter. Debebant confiteri fratribus sacerdotibus dicti ordinis, quando copiam habere poterant eorumdem. Si erant aliqui qui scirent errores, negligentes fuerunt, quia non correxerunt eos nec denunciauerunt Ecclesie. Elemosinas et hospitalitatem uidit conuenienter fieri et seruari in domibus ordinis in quibus fuit moratus; non audiuit precipi quod per nefas acquirerent uel licitum esset acquirere ordini. Audiuit dici quod magister Pictauie apud Paulhacum tenebat capitulum quandoque de nocte, propter occupaciones suas, quod ponerentur excubie uel familia expelleretur de domo non audiuit. Quod magnus Magister cum conuentu suo statuisset in toto ordine seruaretur. Grandia scandala, suspicio et infamia contra ordinem sunt exorta, et ipsemet uerecundatur quando gentes uident eum et dicunt: Ecce Templarium. Audiuit Magistrum et alios aliquos errores fuisse confessos, nescit quos, contra ordinem, ad cuius deffensionem se non obtulerat. Abnegacionem et spuicionem predictas sponte non questionatus [p. 619] confessus fuerat coram dicto domino Lemouicensi episcopo, per quem absolutus et reconciliatus, ut dixit, et antequam hanc deposicionem faceret protestatus fuit quod non intendebat recedere a deposicione per eum facta coram domino episcopo memorato. Requisitus si sic deposuerat prece, precepto, timore, amore, odio, uel comodo temporali habito uel habendo, respondit quod non, sed pro ueritate dicenda. Cui fuit iniunctum quod non reuelaret hanc suam deposicionem quousque attestaciones fuerint publicate. Magister Anthonius Syci de Vercellis, apostolica et imperiali auctoritate notarius, et frater Guillelmus de Fonte Lingonensis, Petrus de sancto Mayencio Ambianensis, et Girardus de Monachiuilla Altisiodorensis diocessium, presentibus ad presenciam eorum dominorum commissariorum, tactis sacrosanctis Euangeliis, iurauerunt dicere plenam et meram ueritatem in negocio isto, secundum formam iuramentorum aliorum testium superius registratam, expositam et uulgarizatam eisdem. Acta fuerunt hec dictis die et loco, presentibus magistro Amisio, me Floriamonte Dondedei, et aliis notariis supra ultimo nominatis. Post hec, die Lune sequenti, que fuit prima dies mensis Marcii, fuit adductus ad presenciam eorumdem dominorum commissariorum, in domo predicta fratrum Minorum, frater Guillelmus de Fonte seruiens, Lingonensis diocesis, testis supra iuratus, ut deponeret dictum suum, non defferens mantellum ordinis, quia, tempore capcionis sue, erat uetustate consumptus, et extunc non habuit nouum, et uoluntarie radi fecerat sibi barbam, XXX annorum uel circa, cum quo inquisitum fuerat, absolutus et reconciliatus per dominum episcopum Suessionensem. Lectis autem et diligenter expositis sibi omnibus et singulis articulis, dixit se nescire de eis nisi quod sequitur: quia non interfuerat recepcioni alicuius in ordine nec in capitulis eorum; ipse autem receptus fuerat, in crastinum festi beati Remigii proximo preteriti fuerunt [p. 620] decem anni uel circa, per fratrem Hugonem de Penrado uisitatorem Francie, in capella domus Templi de Mormant Lingonensis diocesis, presentibus fratribus Guidone de Roche Talhada, Aymone de Oyselier militibus, et Guidone de Lingonis seruiente, qui omnes transfretauerunt et postmodum non redierunt, in hunc modum: nam cum pluries requisiuisset panem et aquam, societatem et pauperem uestitum ordinis, et pluries ei responsum fuisset quod bene deliberaret, quia grandem rem petebat, et oporteret eum multa dura et aspera sustinere, finaliter fecit eum uouere et iurare castitatem, obedienciam, et uiuere sine proprio, seruare bonos usus et bonas consuetudines et puncta ordinis, et non reuelare secreta capitulorum. Postmodum imposuit sibi mantellum, et ipse et omnes fratres astantes fuerunt eum osculati in ore. Postmodum instruxit eum qualiter regeret se in ordine et quot _Pater noster_ diceret pro horis suis. Postea dictus frater Guido de Roche Talhada duxit eum retro altare ut indueret ibi uestes religionis, et cum eas induisset, precepit sibi quod abnegaret Deum; et cum ipse testis respondisset quod hoc nullo modo faceret, quia non erat licitum nec honestum, dixit ei dictus frater Guido quod hoc oportebat eum facere, quia hoc erat ex punctis ordinis; et tunc ipse testis dixit quod, si abnegaret, abnegaret ore non corde. Postea dixit ei quod secundum dicta puncta poterat carnaliter commisceri fratribus ordinis, et ipsi sibi; hoc tamen non fecit nec fuit requisitus, nec credit quod in ordine fieret; nec quod in recepcionibus aliorum interuenirent alia nisi licita et illicita que deposuit interuenisse in sua; nec quod alia dogmatizarentur eis, nec quod conculcarent crucem, nec quod spuerent contra eam quam in die Veneris sancta deuote et reuerenter adorabant, nec quod adorarent catum, nec quod essent increduli ecclesiasticis sacramentis, quibus ipse credebat, nec quod eorum sacerdotes contra formam Ecclesie celebrarent, nec quod eorum laici absoluerent uel possent absoluere a peccatis, nec quod fierent oscula inhonesta. Non iurauit ordinem non exire, sed fuit ei dictum quod statim pro professo habebatur. Audiuerat tamen dici [p. 621] quod ad ordinem Cartusiensem, tamquam ad arciorem, poterant se transferre de licencia superioris. Clandestine recipiebantur, ex quo erat suspicio contra eos. Non credit quod haberent uel adorarent ydola, nec quod cordule quibus cingebantur, quas assumebant unde uolebant, tangerent capita ydolorum. Non recolit sibi fuisse inhibitum quod non confiteretur nisi sacerdotibus ordinis. Fratres scientes errores fuerunt negligentes, quia non correxerunt eos nec denunciauerunt Ecclesie. Ex precepto superiorum, elemosine et hospitalitas conuenienter fieri et seruari debebant in ordine, et hoc uidit eciam obseruari in domibus ordinis in quibus fuit commoratus; nec fuit ei dictum nec audiuit dici aliis quod acquirerent per nefas. Audiuit dici quod clam eorum capitulia tenebantur, et aliquando propter negocia occurrencia tempestiue tenebantur, sed non audiuit dici quod familia expelleretur, nec quod excubie ponerentur. Totus ordo seruasset quod magnus Magister cum conuentu statuisset; nunc grandia scandala, suspicio et infamia contra ordinem sunt exorta. Credit quod confessata per eum essent nota fratribus ordinis, et quod alii fratres aliqua confessi fuerint contra ipsum ordinem, ad cuius defensionem se non obtulerat. Requisitus si sic deposuerat prece, precepto, timore, odio, amore, uel aliquo temporali comodo habito uel habendo, respondit quod non, sed pro ueritate dicenda. Cui fuit iniunctum quod non reuellaret hanc suam deposicionem, quousque attestaciones fuerint publicate. Frater Petrus de sancto Maxencio seruiens, Ambianensis diocesis, testis supra iuratus, quadraginta quinque annorum uel circa, non defFerens mantelium ordinis, quia ipsum dimiserat post concilium Remense; postmodum fecerat sibi radi barbam, cum quo inquisitum fuerat, absolutus et reconciliatus per dictum archiepiscopum Remensem, lectis et diligenter sibi expositis omnibus et singulis articulis, respondit se nescire de eis nisi quod sequitur: quia non uiderat recipi in ordine, nisi fratrem Guillelmum le Normant seruientem, nescit cuius [p. 622] diocesis, uiuentem, ut credit, quem recepit frater Iohannes de Crepicordio preceptor tunc de Oysimont, in capella domus Templi de Grant, sunt IX anni uel circa, presente fratre Ricardo Poyla Caste seruiente, in cuius recepcione nichil uidit fieri illicitum uel inhonestum nec post. Credit tamen quod, post eius recepcionem et eciam omnium aliorum qui recipiebantur in ordine, interuenirent infrascripta illicita que interuenerunt post recepcionem ipsius testis; hoc tamen nescit aliter, quia non uidit plures recipi, nec interfuit capitulis eorum. Ipse autem receptus fuerat in capella domus Templi Oysimont Ambianensis diocesis, circa instantem mensem Augusti erunt XI anni uel circa, per fratrem Garinum de Grandi Villari seruientem tunc, preceptorem de Pontiuo et Viromandia quondam, presentibus fratribus Petro Minhet presbitero, Radulpho de Sernayo, Iohanne le Beau et Hugone Dalhi, deffunctis, in hunc modum: nam cum requisiuisset ter interpolate panem et aquam et societatem et pauperem uestitum ordinis, et finaliter ei concessum fuisset, fecit eum uouere et iurare supra quemdam librum castitatem, uiuere sine proprio, et obedire omnibus preceptoribus qui preponerentur eidem, et seruare bonos usus et bonas consuetudines ordinis. Post que imposuit ei mantellum, et ipse et omnes fratres astantes fuerunt eum osculati in ore; et instruxit eum qualiter se regeret in ordine, et quot _Pater noster_ diceret pro horis suis. Postmodum aliquibus ex dictis fratribus exeuntibus capellam, et aliis per ipsam capellam deambulantibus, adinuicem colloquentibus, dictus receptor submissa uoce precepit eidem testi ad eius pedes sedenti quod abnegaret Deum; et cum ipse testis respondisset quod hoc nullo modo faceret, dixit ei quod oportebat eum facere, quia hoc erat de punctis ordinis; et tunc ipse testis abnegauit ore non corde, multum ex hoc tristis et dolens, ut dixit. Deinde precepit ei quod spueret super quamdam crucem ligneam per ipsum preceptorem ibidem positam, in qua erat, ut sibi uidetur, ymago Crucifixi; et ipse testis non in despectum Dei et crucis, ut dixit, sed propter obedienciam quam promisit, spuit non super sed iuxta dictam crucem, quia dixit ei quod hoc erat [p. 623] de punctis ordinis; et insuper quod debebat, secundum dicta puncta, eundem receptorem osculari in ano si idem receptor uolebat; non tamen precepit ei quod faceret dictum osculum, nec ipsum fecit. Postmodum dixit ei quod, secundum dicta puncta, poterat fratribus ordinis carnaliter commisceri, et ipsi cum eo; hoc tamen non fecit nec fuit requisitus, nec credit quod in ordine fieret, nec quod fierent alie dogmatizaciones illicite, nec quod conculcarent crucem, nec quod adorarent catum, nec quod essent increduli ecclesiasticis sacramentis, quibus ipse credebat, nec quod eorum sacerdotes contra formam Ecclesie celebrarent, nec quod eorum laici absoluerent uel absoluere possent a peccatis, nec quod alii hoc crederent, nec quod diceretur eis. Statim pro professis habebantur; non iurauit ordinem non exire. Clandestine recipiebantur, nec credit quod haberent ydola uel adorarent, nec quod cordule cum quibus cingebantur, quas assumebant unde uolebant, tangerent capita ydolorum. Precipiebalur eis per sacramentum quod non reuelarent secreta capitulorum; si reuelassent, perdidissent habitum. Non fuit sibi inhibitum quod non reuelaret modum sue recepcionis, nec quod non confiterentur nisi sacerdotibus ordinis. Fratres scientes errores fuerunt negligentes, quia non correxerunt eos nec denunciauerunt Ecclesie. Elemosinas et hospitalitatem uidit conuenienter seruari et fieri in domibus ordinis in quibus fuit conuersatus, nec audiuit precipi quod per nefas acquirerent. Credit quod totus ordo seruasset quod magnus Magister cum conuentu statuisset, et quod nunc grandia scandala, suspicio et infamia sint exorta contra ordinem, et quod illicita confessata per eum essent nota fratribus ordinis, contra quem magnus Magister et alii dicuntur aliquos errores, nescit quos; fuisse confessi. Non obtulit se deffensioni ordinis, et fuit protestatus quod non intendit recedere a deposicione per eum facta coram dicto domino archiepiscopo Remensi. Item, dixit quod, infra mensem a recepcione sua, fuit de predictis illicitis confessus fratri Laurencio d'Oysimonte de ordine fratrum Minorum, in domo eorumdem fratrum Minorum de Abbatis Villa, qui absoluit eum, imposita penitencia quod non [p. 624] perseueraret in dicto errore et ieiunaret per unum annum sextis feriis in pane et aqua, quod et fecit. Requisitus si sic deposuerat prece, precepto, timore, amore, odio, uel temporali comodo habito uel habendo, respondit quod non, sed pro ueritate dicenda. Cui fuit iniunctum quod non reuelaret hanc suam deposicionem quousque attestaciones fuerint publicate. Fratres Radulphus de Thauerniaco Parisiensis, Bono de Vollenis, Dominicus de Diuione et Enricus de Fauerolis Lingonensis, Gyronundus de Saccommin et Nicolaus de Compendio Suessionensis, et Petrus de Latinhiaco Nouiomensis diocessium, adducti pro testibus coram dictis dominis commissariis, iurauerunt, tactis sacrosanctis Euangeliis, dicere in isto negocio plenam et meram ueritatem, secundum formam iuramenti aliorum testium superius registratam, expositam et uulgarizatam eisdem. Acta fuerunt hec dictis die et loco, presentibus magistro Amisio, me Floriamonte Dondedei, et Bernardo Filhoi, Hugone Nicolai, Guillelmo Radulphi et Bernardo Umbaldi notariis superius nominatis. Post hec, die Martis sequenti, que fuit secunda dies dicti mensis Marcii, fuit adductus ad presenciam eorumdem dominorum commissariorum, in domo predicta fratrum Minorum, frater Gerardus de Manachiuilla seruiens, Altisiodorensis diocesis, testis supra iuratus, ut deponeret dictum suum, XXVII annorum uel circa, non defferens mantellum ordinis, quia uoluntarie ipsum dimiserat uetustate consumptum, et radi fecerat sibi barbam, cum quo inquisitum fuerat, absolutus et reconciliatus per dominum episcopum Suessionensem; qui, protestacione premissa quod non intendit recedere a deposicione per eum facta coram dicto domino episcopo Suessonensi, lectis et diligenter expositis sibi omnibus et singulis articulis, respondit quod nullum alium uiderat recipi in ordine, nec interfuerat capitulis eorum, et ideo nesciebat de [p. 625] contentis in eis nisi quod sequitur, scilicet: quod ipse, in instanti festo Pentecostes erunt XII anni uel circa, fuerat receptus in capella domus Templi de Salice super Yonem Altisiodorensis diocesis, per fratrem Galterum de Colay quondam, tunc preceptorem dicte domus, presentibus fratribus Nicolao de Parisius presbytero, Petro de Passalieres et Clemente de Turno seruientibus, deffunctis, in hunc modum: nam cum, celebrato capitulo, requisiuisset panem et aquam ordinis, et finaliter ei concessisset, fecit eum uouere et iurare super quemdam librum apertum castitatem, obedienciam, uiuere sine proprio, et seruare bonos usus et puncta ordinis; postea imposuit ei mantellum, et ipse et astantes fuerunt eum osculati in ore. Quo facto, precepit ei in presencia predictorum quod, ex quo iurauerat seruare puncta ordinis, abnegaret Deum, quia hoc erat de punctis dicti ordinis; et cum aliquantulum restitisset, demum negauit Deum ore non corde. Deinde precepit ei quod spueret super quamdam crucem ligneam ibidem existentem, in qua nulla erat ymago Crucifixi; et cum ipse testis aliquantulum restitisset, finaliter spuit non super sed iuxta dictam crucem. Postmodum dixit ei quod, secundum dicta puncta, poterat carnaliter commisceri fratribus ordinis, et ipsi cum eo; hoc tamen non fecit nec fuit requisitus, nec credit quod fieret in ordine, nec alie dogmatizaciones illicite, nec conculcacio crucis, nec quod adorarent catum, nec quod essent increduli ecclesiasticis sacramentis, quibus ipse credebat, nec quod eorum sacerdotes contra formam Ecclesie celebrarent, nec quod crederent nec quod diceretur eis quod eorum laici possent eos absoluere a peccatis, nec quod fierent inter eos oscula inhonesta. Iurabant ordinem non exire, et statim pro professis habebantur; ad ordinem tamen Cartusiensem poterant, nec audiuit dici eciam absque licencia, se transferre. Clandestine recipiebantur, ex quo credit quod esset suspicio contra eos. Non credit quod haberent nec adorarent ydola, nec quod cordule quibus cingebantur tangerent capita ydolorum. Credit quod in recepcionibus aliorum fratrum ordinis interuenirent communiter licita et [p. 626] illicita que deposuit interuenisse in sua. Per sacramentum iniungebatur eis ne reuelarent secreta capitulorum nec modum sue recepcionis. Non inhibebatur eis quod non confiterentur nisi sacerdotibus ordinis. Fratres scientes errores fuerunt negligentes, quia non correxerunt eos nec denunciauerunt Ecclesie. Elemosinas et hospitalitatem uidit conuenienter fieri et seruari in domibus ordinis in quibus extitit commoratus. Non fuit ei dictum quod per nefas acquireret ordini. Quod magnus Magister cum conuentu ordinabat seruabat totus ordo, contra quem grandia scandala, suspicio et infamia sunt exorta. Credit quod confessata per eum essent nota fratribus ordinis, sed non extraneis. Audiuit dici magnum Magistrum et alios aliquos errores, nescit quos, fuisse confessos contra ordinem, ad cuius deffensionem se non obtulerat, sicut dixit. Requisitus si sic deposuerat prece, precepto, timore, amore, odio, uel temporali commodo habito uel habendo, respondit quod non, sed pro ueritate dicenda. Cui fuit iniunctum quod non reuelaret hanc suam deposicionem quousque attestaciones fuerint publicate. Frater Radulphus de Tauerniaco seruiens, Parisiensis diocesis, testis supra iuratus, preceptor domus Ville Dei iuxta Strapis, aliter uocata de Malo Repastu, Carnotensis diocesis, quinquaginta octo annorum uel circa, non defferens mantellum ordinis, quia ipsum uetustate consumptum uoluntarie dimiserat, et radi fecerat sibi barbam, cum quo inquisitum fuerat, absolutus et reconciliatus per dominum archiepiscopum Remensem in concilio Remensi, lectis et diligenter expositis sibi omnibus et singulis articulis, protestacione premissa quod non intendit recedere a deposicione per eum facta coram dicto domino archiepiscopo, respondit se uidisse et audiuisse dici quod in recepcionibus fratrum ordinis faciebant eos abnegare Ihesum, et hoc uidit primo in se ipso, qui fuit receptus in capella domus Templi de Soysiaco Meldensis diocesis, in octabis Pasche instantis erunt XXXIIII anni uel circa, per fratrem Iohannem de Turno quondam, thesaurarium tunc Templi Parisiensis, presentibus fratribus Iohanne de Moranciaco presbitero, priore [p. 627] tunc Templi Parisiensis, Iohanne de Villa Noua preceptore tunc Templi Parisiensis, Arberto de Iuriaco preceptore de Latigniaco Sicco, Guillelmo Normanni dispensatore tunc dicte domus de Soysiaco, et Raynardo de Charni agricola, deffunctis, in hunc modum: nam cum requisiuisset panem et aquam ordinis instanter et frequenter, et per iuramentum protestauisset quod non erat seruilis condicionis, excommunicatus, debitis quod soluere non posset, alteri religioni uel matrimonio obligatus, nec habebat infirmitatem latentem, fecit eum uouere et promittere castitatem, obedienciam, et uiuere sine proprio, et seruare bonos usus et bonas consuetudines ordinis. Quo facto, dixit quod, in nomine Patris et Filii et Spiritus Sancti et omnium sanctorum, et ex potestate quam habebat a Magistro, concedebat ei panem et aquam et uestitum ordinis, et tradidit sibi mantellum, et ipse et omnes astantes fuerunt ipsum testem osculati in ore. Post que in presencia predictorum precepit ei quod abnegaret Ihesum; et cum ipse testis respondisset quod hoc nullo modo faceret, dixit ei quod hoc oportebat eum facere, quia hoc erat de punctis ordinis, et quia omnes fratres dicti ordinis, quantumcumque nobiles et potentes, hoc faciebant; et tunc ipse testis abnegauit Ihesum ore non corde, ut dixit. Post que precepit ei quod spueret super crucem mantelli eiusdem fratris in terra positi, quia hoc erat de dictis punctis; et tunc ipse testis spuit non supra sed iuxta dictam crucem. Deinde dixit ei quod, ex quo uouerat castitatem, debebat abstinere a mulieribus, ne ordo infamaretur; uerumptamen, secundum dicta puncta, si haberet calorem naturalem, poterat refrigerare et carnaliter commisceri cum fratribus ordinis, et ipsi cum eo: hoc tamen non fecit, nec credit quod in ordine fieret. Item, dixit quod uidit recipi per eundem modum, (quoad licita et quoad illicita supradicta, hoc excepto quod aliquando crux non erat mantelli sed aliqua alia,) infrascriptos, scilicet: fratrem Radulphum filium domini Radulphi de Fremecuria militis secularis, per magnum Magistrum, qui nunc est, fuerunt XVI anni [p. 628] uel circa, in generali capitulo Parisius celebrato, in quo capitulo adfuerunt circa ducenti fratres, in quorum presencia predicta dicta facta fuerunt; inter quos erant fratres Hugo de Penrando, Gaucherus de Liencourt, Guaufredus le Berroyer preceptor tunc Normannie, Humbertus de sancto Iorio preceptor Cathalanensis, testis supra examinatus, et Hugo de Cabilone preceptor de Spalhi, qui affugit quando alii capti fuerunt, milites; Radulphus de Gisi receptor Campanie, Iohannes de Turno thesaurarius Templi Parisius, Guillelmus de Arbleyo elemosinarius domini Regis, testes supra examinati, seruientes. Item, uidit per dictum fratrem Hugonem de Penrando recipi, in capitulo generali Parisius, sunt VI anni uel circa, fratrem Baudoynum de Pyceyo militem, Ambianensis diocesis, et adfuerunt dicti receptor, thesaurarius, elemosinarius, et in eorum presencia predicta licita et illicita acta fuerunt; sed crux erat lignea in recepcione dictorum fratrum Radulphi et Baudoyni. Item, dixit se per eumdem modum recepisse fratrem Guidonem de Latigniaco Sicco, in capella domus Templi de Latigniaco Sicco, circa mediam Quadragessimam instantem erunt circiter octo anni, presentibus fratribus Daniele de Parisius presbytero, P. de Sarcellis, teste supra examinato, Humberto de Cayneio, qui affugit quando alii capiebantur, uiuis, ut credit, et Guillelmo Grant quondam; et quia dictus frater Guido amare fleuit quando precepit ei quod abnegaret Ihesum, dixit ei quod hoc oportebat eum facere, et quod non haberet pro malo, quia hoc erat de punctis ordinis, et ipse idem fecerat; et si uolebat, poterat de hoc confiteri et purgare conscienciam suam. Verumptamen de crimine sodomitico non fuit locutus eidem, nec credit quod in ordine committeretur dictum crimen, nec quod fierint alie dogmatizaciones illicite nec conculcaciones crucis, nec quod adorabant catum, nec quod essent increduli ecclesiasticis sacramentis, quibus ipse credebat, nec quod eorum sacerdotes contra formam Ecclesie celebrarent, nec quod crederent nec quod dicerent quod eorum laici possent eos absoluere a peccatis; absoluebant tamen a penis ordinis, et quando eorum capitulia terminabantur, laicus tenens capitulum dicebat: De peccatis que [p. 629] obmisistis hic dicere, propter uerecundiam carnis uel propter timorem penarum ordinis, uobis facimus talem indulgenciam qualem possumus, et Deus uobis remittat, et ecce ibi presbiterum qui uos absoluet. Requisitus si scit uel credit quod per indulgenciam dicti laici crederent fratres ordinis esse absoluti a peccatis uenialibus uel mortalibus, respondit quod non. Requisitus quare ergo dicta uerba dicebantur per dictum laicum, dixit quod ex quadam consuetudine, et quia erat talis modus loquendi inter eos. Dixit insuper quod, ex uirtute obediencie, tenebantur culpas suas manifestare in capitulis. Non credit quod haberent nec adorarent ydola, nec quod cordule, quibus cingebantur super camisias cum quibus iacebant, tangerent capita ydolorum. Credit quod ubique reciperentur secundum modum per eum confessatum. Per sacramentum iniungebatur eis quod non reuelarent secreta capitulorum, et si reuelassent, perdidissent habitum, ut credit. Non uidit inhiberi quod non confiterentur nisi sacerdotibus ordinis. Fratres scientes errores fuerunt negligentes, quia non correxerunt eos nec denunciauerunt Ecclesie. Magister qui nunc est preceperat ipsi testi, sunt XVI anni uel circa, quod abstineret ab elemosinis uoluntariis, quia multa habebat expendere ultra mare et in curia Romana et alibi, sed elemosinas debitas et discretas daret; et credit quod idem precepit aliis. Non audiuit precipi quod acquirerent per nefas, nec quod familia excluderetur a domibus quando capitulum tenebatur, nec quod excubie ponerentur, nec quod tenerentur de nocte; firmabantur tamen porte, nec erant presentes nisi fratres ordinis. Quod magnus Magister ordinasset seruasset totus ordo, contra quem grandia scandala, suspicio et infamia sunt exorta. Confessata per eum credit quod essent nota fratribus ordinis, contra quem audiuit dici magnum Magistrum et alios aliqua horibilia confessos fuisse, ad cuius deffensionem se obtulerat malo consilio ductus. Requisitus si sic deposuerat prece, precepto, timore, odio, amore, uel aliquo temporali comodo habito uel habendo, respondit quod non, [p. 630] sed pro ueritate dicenda. Cui fuit iniunctum quod non reuelaret hanc suam deposicionem quousque attestaciones fuerint publicate. Acta fuerunt hec die et loco predictis, presentibus magistro Amisio, me Floriamonte Dondedei, et aliis notariis supra proximo nominatis. Post hec, die Mercurii sequenti, que fuit III dies dicti mensis Martii, fuit adductus ad presenciam eorumdem dominorum commissariorum, in domo predicta fratrum Minorum, frater Bono de Vollenis seruiens, Lingonensis diocesis, testis supra iuratus, ut deponeret dictum suum, quadragenarius uel circa, non defferens mantellum ordinis, quia uoluntarie nuper ipsum dimiserat, et radi fecerat sibi barbam, agricola, cum quo inquisitum fuerat, absolutus et reconciliatus per dominum archiepiscopum Remensem. Lectis autem et diligenter expositis sibi omnibus et singulis articulis, respondit quod nunquam interfuerat capitulis, nec uiderat aliquem alium in ordine recipi, nisi fratrem Arbertum de Cooperto Puteo Turonensis diocesis, deffunctum, ut credit, qui fuit, eisdem die, hora, loco, et per eumdem et eodem modo et eisdem presentibus, receptus cum eo, in instanti festo natalis beati Iohannis Baptiste erunt VIII anni uel circa, per fratrem Iohannem de Marciis quondam, preceptorem tunc domus Templi de Royers Cathalanensis diocesis, in capella ipsius domus, presentibus fratribus Theobaldo Lotoringo, presbitero dicte domus, et Guillelmo de Vollenis auunculo ipsius testis, seruiente, deffunctis, et ideo nesciebat de contentis in dictis articulis, nec audiuerat dici, nec credebat nisi quod sequitur: nam dixit quod, in recepcione sua et predicti Arberti, fuit seruatus talis modus. Nam, cum requisiuissent panem et aquam ordinis, et finaliter dictus receptor eis concessisset, prestito ab eis per iuramentum quod non erant excommunicati, matrimonio uel alteri religioni uel debitis que non possent soluere obligati, nec habebant infirmitatem latentem, fecit eos uouere et iurare supra quemdam librum castitatem, obedienciam, uiuere sine proprio, seruare bonos usus et bonas consuetudines ordinis. Postmodum imposuit, et primo [p. 631] ipsi Arberto, eis mantellos, et ipse et astantes fuerunt eos osculati in ore. Deinde precepit eis, in presencia predictorum, quod spuerent super quamdam crucem cuiusdam mantelli eorum ibidem positam, dicens quod hec et alia illicita sequencia erant de punctis ordinis, et quod oportebat eos facere predicta; et tunc ipse testis et dictus Arbertus multum fleuerunt, et dictus testis dixit quod pocius exiret religionem quam faceret predicta; sed finaliter dictus Arbertus spuit primo non super sed iuxta dictam crucem, et post ipsum dictus testis. Deinde precepit eis quod abnegarent Ihesum, non faciendo mencionem de Christo nec de Deo; et cum dictus Albertus abnegasset, ipse testis abnegauit ore non corde, credens, ut dixit, eumdem Albertum similiter ore non corde negasse. Deinde dixit eis quod poterant adinuicem et cum aliis fratribus ordinis carnaliter commisceri, et id ipsum pati, nam, cum uouissent castitatem, non debebant accedere ad mulieres. Verumptamen ipse testis non commisit dictum peccatum, nec fuit de hoc requisitus ab aliis; et pocius credit quod non committeretur ab aliis fratribus quam contrarium; alia illicita non interuenerunt, sed credit quod in recepcionibus aliorum uel post communiter interuenirent dicta illicita et non alia in articulis contenta. Statim pro professis habebantur. Clandestine recipiebantur, ex quo credit quod esset suspicio mala contra eos. Iniungebatur per sacramentum ne reuelarent secreta capitulorum, et qui reuelassent, puniti fuissent, nescit qualiter. De predictis illicitis dixit se fuisse confessum et absolutum, intra triduum a recepcione sua, fratri Iacobo de Dangonuilla Lotoringo, presbytero, defuncto, in capella dicte domus de Cooperto Puteo; per quem fuit ei imposita penitencia quia ieiunaret duobus annis diebus Venerinis et sabbatinis, et quod cingeretur una cordula super carnem nudam per dictum biennium, quam penitenciam compleuit, et adhuc portat dictam cordulam, ut dixit. Fratres scientes errores predictos fuerunt negligentes, quia non correxerunt eos nec denunciauerunt Ecclesie. Elemosinas et hospitalitatem uidit conuenienter fieri et seruari in domibus ordinis in quibus fuit commoratus. Clam, nullis presentibus nisi [p. 632] fratribus ordinis, eorum capitulia tenebantur, de die, ut audiuit dici. Credit quod totus ordo seruasset quod magnus Magister cum conuentu statuisset, et quod illicita confessata per eum essent nota fratribus ordinis, et quod grandia scandala, suspicio et infamia sint exorta contra ordinem, contra quem magnus Magister et alii dicuntur aliqua fuisse confessi, ad cuius deffensionem ordinis non obtulit se idem testis, ut dixit. Requisitus si sic deposuerat prece, precepto, timore, amore, odio, uel comodo temporali habito uel habendo, respondit quod non, sed pro ueritate dicenda. Cui fuit iniunctum quod non reuelaret hanc suam deposicionem quousque attestaciones fuerint publicate. Et fuit ante deposicionem protestatus quod non intendebat recedere a deposicione per ipsum facta coram dicto domino archiepiscopo Remensi. Frater Dominicus de Diuione seruiens, Lingonensis diocesis, preceptor domus Templi de Ioigniaco Senonensis diocesis, testis supra iuratus, septuagenarius uel circa, non defferens mantellum ordinis, quia ipsum uetustate consumptum uoluntarie dimiserat; postmodum radi fecerat sibi barbam, cum quo inquisitum fuerat, absolutus et reconciliatus per dominum archiepiscopum Remensem in concilio Remensi. Lectis et diligenter expositis sibi omnibus et singulis articulis, respondit se nescire nec credere nec audiuisse dici de contentis in eis nisi quod sequitur: nam fuerat in ordine agricola, nec intererat capitulis eorum; nec uiderat in ordine recipi nisi fratrem dictum Besanzon de Bisuncio seruientem quondam, quem recepit frater Anricus de Dola seruiens quondam, magister passagii ultramarini, instanti estate erunt XXX anni uel circa, in capella domus Templi de Diuione, presente fratre Diderio de Buris seruiente quondam, in qua quidem recepcione uel post non uidit nec sciuit aliquid illicitum agi. Ipse autem testis receptus fuerat, prima die Aduentus nuper lapsi fuerunt L anni uel circa, in dicta capella de Diuione, per predictum fratrem Anricum de Dola, [p. 633] presente dicto fratre Diderio de Buris tunc preceptore dicti loci, et fratre Iohanne de Beneuant seruientibus, deffunctis, in hunc modum: nam instructus ab aliis fratribus requisiuit panem et aquam, societatem et pauperem uestitum ordinis, et obtulit se uelle fieri seruum esclauum ordinis; et cum ei responsum fuisset quod bene deliberaret, quia grandem rem et extraneam petebat, et oporteret eum a se abdicare propriam uoluntatem, et subiici aliene, uigillare quando uellet dormire, esurire quando uellet comedere, multos _Pater noster_ pro horis suis dicere, et multa dura et aspera sustinere, nec forte habere illa que uidebat eos exterius habere; finaliter, cum ipse testis respondisset quod omnia sustineret propter Deum et saluacionem anime sue, et dictus receptor deliberasset cum fratribus de recipiendo eundem, fecit eum uouere et iurare super quemdam librum castitatem, uiuere sine proprio, et obedire omnibus preceptoribus suis et ordini. Post que imposuit ei mantellum, et osculatus fuit eundem testem in ore et super scapulas uestibus intermediis; postmodum alii fratres astantes fuerunt eum osculati in ore. Post que precepit eidem testi, in presencia aliorum, quod abnegaret Ihesum, nullam aliam faciendo mencionem de Christo nec de Deo; et cum ipse testis reclamaret et diceret se predicta nullo modo facturum, dixit ei quod hoc oportebat eum facere, quia erat de punctis ordinis; et tunc ipse testis abnegauit Ihesum ore non corde, ut dixit. Quo facto, precepit ei quod spueret super crucem mantelli ipsius testis, quia hoc debebat facere secundum dicta puncta ordinis; et ipse spuit non supra sed iuxta, et credit quod omnes alii qui recipiebantur in ordine reciperentur secundum modum predictum. Alia uero illicita non interuenerunt in dicta sua recepcione nec post, nec credit quod interuenirent in recepcionibus aliorum nec post. De predictis autem illicitis dixit se fuisse confessum, infra quindecim dies a recepcione sua, Nicolao de Buris quondam presbytero seculari, curato parochialis ecclesie de Lonui dicte diocesis Lingonensis, qui, eius confessione audita, noluit eum absoluere, dicens se non habere potestatem absoluendi eum, sed remisit ipsum ad fratrem Guillelmum priorem conuentus [p. 634] fratrum Minorum de Diuione, habentem, ut dicebatur, potestatem episcopalem, qui absoluit eum in ecclesia predictorum fratrum Minorum de Diuione Lingonensis diocesis, imposita penitencia quod portaret cilicium per tres annos; et cum portasset fere per annum et ex hoc nimium grauaretur, dictus frater commutauit dictam penitenciam, et precepit ei quod ieiunaret septem annis sextis feriis in pane et aqua, quod compleuit, ut dixit. Debito modo, ut ei uidetur, eorum sacerdotes celebrabant. Statim pro professis habebantur. Clandestine recipiebantur, quia nolebant quod aliqui scirent secreta eorum. Iniunctum fuit sibi sine iuramento quod non reuelaret secreta capitulorum nec modum recepcionis, eciam illis fratribus qui non adfuerant, credens quod idem iniungeretur aliis, et quod scientes errores fuerunt negligentes, quia non correxerunt eos nec denunciauerunt Ecclesie. Elemosinas et hospitalitatem uidit conuenienter fieri et seruari in domibus ordinis in quibus fuit commoratus. Preceptum fuit ei quod per modum licitum acquireret ordini, et credit quod idem aliis preciperetur. Audiuit dici quod eorum capitulia clam ianuis clausis tenebantur. Credit quod totus ordo seruasset quod magnus Magister cum conuentu statuisset. Nunc grandia scandala, suspicio et infamia sunt exorta contra ordinem. Credit quod illicita confessata per eum essent nota fratribus ordinis, contra quem audiuit dici Magistrum et alios aliquos errores, nescit quos, fuisse confessos; ad cuius ordinis deffensionem, malo ductus consilio, se obtulerat; Nec sic prece, precepto, timore, amore, odio, uel temporali comodo habito uel habendo deposuerat, sicut dixit. Cui fuit iniunctum quod non reuelaret hanc suam deposicionem quousque attestaciones fuerint publicate. Frater Anricus de Fauarolis seruiens, Lingonensis diocesis, testis supra iuratus, quadragenarius, non defferens mantellum ordinis, quia ipsum accommodauerat cuidam fratri non habenti, et ex tunc [p. 635] rehabuerat, et uoluntarie radi fecerat sibi [barbam], quinquaginta quinque annorum uel circa, cum quo inquisitum fuerat, non absolutus et reconciliatus per dominum archiepiscopum Remensem, lectis et diligenter expositis sibi omnibus et singulis articulis, respondit se nichil scire nec audiuisse dici nec credit de contentis in dictis articulis nisi quod sequitur. Dixit enim quod ipse et fratres Adam, cuius cognomen ignorat, Viardus de Tiuayez et Iacobus de Creuello, qui omnes erant conuersi seu donati hospitalis de Mormancio Lingonensis diocesis, cum dictum hospitale peruenisset ad Templarios, fuerunt simul recepti in capella dicte domus de Mormancio, per fratrem Laurencium de Belna, combustum Parisius, in Aduentu proximo preterito fuerunt nouem anni, presentibus fratribus Iuliano presbytero, cuius cognomen ignorat, et Petro Bergerio, et aliis Templariis quorum non habet noticiam, in hunc modum: nam cum requisiuissent panem et aquam et societatem ordinis, dixit eis quod bene deliberarent, quia religio Templariorum erat durior et asperior quam religio quam ipsi tenuerant; et cum respondissent quod omnia sustinerent, fecit eos uouere et iurare supra quemdam librum castitatem, obedienciam, et uiuere sine proprio; et imposuit eis mantellos, et osculatus fuit eos omnes in ore et retro in collo, et alii fratres astantes fuerunt eos osculati in ore. Deinde precepit eis quod abnegarent Ihesum; et cum ipsi respondissent quod hoc nullo modo facerent, dixit eis quod oportebat eos facere predicta, ex quo promiserant obedire, quia talia erant puncta ordinis; et tunc abnegauerunt omnes, et ipse testis abnegauit ore non corde, credens quod idem facerent alii. Requisitus quis primo abnegauit, dixit quod Adam, post eum Viardus, post Viardum ipse testis, et post eum dictus Iacobus, de quorum uita uel morte non habet certitudinem. Post que precepit eis quod quilibet spueret super crucem mantelli sui, nam hoc debebant facere secundum dicta puncta, et omnes spuerunt non supra sed iuxta dictas cruces, secundum ordinem secundum quem abnegauerant. Alia illicita non interuenerunt in recepcionibus predictis nec post, nec credit quod interuenirent alia illicita, sed predicta duntaxat in [p. 636] recepcionibus aliorum, quia uidit secundum modum eundem recipi fratrem Bartholomeum de Volenis Lingonensis diocesis, quadrigarium, de cuius uita uel morte non habet certitudinem, in capella domus Templi de Fontanoys dicte Lingonensis diocesis, per fratrem Stephanum de Gri presbiterum, de cuius uita uel morte non habet certitudinem, tunc preceptorem dicte domus, modo sunt quatuor anni uel circa, presentibus fratribus Petro de Chableiis et quodam bergerio dicte domus, cuius nomen et cognomen ignorat. Requisitus si fuit eis dictum uel preceptum quod dictam spuicionem facerent in despectum Dei uel Ihesu Christi, respondit quod non. Credit quod eorum sacerdotes debite celebrarent, et quod bene crederent ecclesiasticis sacramentis. Statim pro professis habebantur. Clandestine recipiebantur, ex quo credit quod esset suspicio contra eos. Iurauit non reuelare secreta capitulorum nec modum recepcionis, et credit quod alii idem iurarent, et quod scientes errores fuerunt negligentes, quia non correxerunt eos nec denunciauerunt Ecclesie. Audiuit dici elemosinas et hospitalitatem in aliquibus locis ordinis fuisse restrictas, et quod eorum capitulia clam tenebantur, et quod eorum errores diu durauerunt in ordine; nescit tamen quanto tempore nec a quibus audiuit, sed reputat quod diu steternit, quia fuerunt ibi saltem a tempore recepcionis sue. Quod magnus Magister cum conuentu statuisset, fuisset, sicut credit, seruatum in ordine, contra quem nunc grandia scandala, suspicio et infamia sunt exorta. Confessata per eum credit quod essent nota fratribus ordinis, contra quem audiuit dici magnum Magistrum et alios aliquos errores, nescit quos, fuisse confessos. Obtulerat se ad deffensionem ordinis, malo ductus consilio, alios sequendo. Nec sic deposuit prece, precepto, timore, amore, odio, uel temporali commodo habito uel habendo. Cui fuit iniunctum quod non reuelaret hanc suam deposicionem quousque attestaciones fuerint publicate. Acta fuerunt hec dictis die et loco, presentibus magistro Amisio, me Floriamonte Dondedei, et aliis notariis supra ultimo nominatis. Post hec, die Iouis sequenti, que fuit quarta dies mensis [p. 637] Marcii, fuit adductus ad presenciam eorumdem dominorum commissariorum, in domo predicta fratrum Minorum, frater Virmundus de Sanconi seruiens, Suessionensis diocesis, testis supra iuratus, ut deponeret dictum suum, quadragenarius uel circa, non defferens mantellum ordinis, quia circa festum Purificacionis beate Marie proximo preteritum uoluntarie dimiserat, et radi fecerat sibi barbam, cum quo fuerat inquisitum, absolutus et reconciliatus per dominum archiepiscopum Remensem in concilio Remensi, et fuit protestatus quod non intendit recedere, per ea que intendit deponere coram dictis dominis, a deposicione per eum facta coram dicto domino archiepiscopo. Lectis autem et diligenter expositis sibi omnibus et singulis articulis, dixit se nescire nec credere nec audiuisse dici de eis nisi quod sequitur, cum modico tempore fuisset in ordine, nec uiderat aliquem alium recipi in ordine nisi unum alium, qui fuit cum eo et per eumdem et eodem modo et eisdem die et loco et eisdem presentibus receptus, de cuius nomine et cognomine non recordatur, nec interfuerat capitulis eorumdem. Ipse et ille alius recepti fuerunt, in uigillia Natiuitatis Domini proximo preterita fuerunt quinque anni uel circa, in capella domus Templi Montis Suessionensis, per fratrem Gerardum de Villaribus militem, tunc preceptorem balliuie Brie et dicte domus, presentibus fratribus Roberto presbytero, cuius cognomen ignorat, et Guillelmo de Platea, supra examinato, et Iacobo de Cormellis, teste eciam supra examinato, et Iohanne de Margiualle seruientibus, de cuius uita uel morte non habet certitudinem, in hunc modum: nam cum singulariter peciissent panem et aquam, societatem et pauperem uestitum ordinis, dictus receptor, prestito per iuramentum eorum quod non habebant latentem infirmitatem, nec erant matrimonio nec alteri religioni astricti, fecit eos uouere et iurare castitatem, obedienciam, uiuere sine proprio, seruare bonos usus et bonas consuetudines, et custodire fideliter bona ordinis et elemosinas; et postmodum imposuit eis mantellos, et idem receptor et astantes fuerunt eos osculati in ore. Quo facto, dictus receptor precepit ipsi testi, in [p. 638] presencia aliorum, quod abnegaret Deum; et cum ipse testis esset stupefactus et resisteret, dictus receptor dixit ei quod hoc oportebat eum facere, quia talia erant puncta ordinis; et tunc ipse testis, dolens et tristis, ut dixit, abnegauit Deum ore non corde. Precepit eciam dicto testi idem receptor quod spueret supra quamdam crucem ligneam ibidem positam, nescit per quem allatam, in qua nulla erat ymago, quod ipse recordetur; et cum idem testis eciam hoc contradiceret facere, dicto receptore asserente quod talia erant puncta ordinis, ipse testis spuit non supra sed iuxta dictam crucem. Dixit eciam eidem testi receptor predictus quod, si moueretur calore naturali, poterat carnaliter commisceri cum fratribus ordinis, et ipsi cum eo, secundum puncta ordinis; ipse tamen nunquam fecit nec fuit requisitus, nec credit quod illud peccatum perpetraretur in ordine. Requisitus si aliqua alia illicita fuerunt sibi dicta uel facta per eum, respondit quod non; uidetur eciam sibi et credit quod dicta illicita per eum confessata fuerunt dicta et precepta illi alteri qui fuit receptus cum eo et facta per eum. Respondit eciam requisitus se credere quod alii communiter reciperentur in ordine per modum illum per quem deposuit se fuisse receptum. Dictum fuit eis quod statim habebantur pro professis, et quod non poterant exire ordinem. Clam recipiebantur, nullis presentibus nisi fratribus ordinis. Cordulis cingebantur, quas recipiebant unde uolebant. Fuit eis iniunctum quod non reuelarent secreta ordinis, non tamen iurauerunt. Fratres qui sciebant errores negligentes fuerunt, quia non correxerunt eos nec denunciauerunt Ecclesie. Elemosinas et hospitalitatem uidit conuenienter fieri et seruari in ordine in domibus in quibus fuit moratus. Credit quod illud quod magnus Magister cum conuentu ordinasset, fuisset seruatum in toto ordine. Grandia scandala, suspicio et infamia contra ordinem sunt exorta. Credit quod confessata per eum essent nota fratribus ordinis, contra quem audiuit dici magnum Magistrum et alios aliquos errores fuisse confessos, nescit quos. Obtulerat se ad defensionem ordinis una cum aliis qui sequebantur. Requisitus si sic deposuerat prece, precepto, timore, amore, [p. 639] odio, uel temporali comodo habito uel habendo, respondit quod non, sed pro ueritate dicenda. Cui fuit iniunctum quod non reuelaret hanc suam deposicionem quousque attestaciones fuerint publicate. Frater Nicolaus de Compendio Suessionensis diocesis, seruiens, preceptor domus Templi de Boys Destruez, testis supra iuratus, quinquagenarius uel circa, non defferens mantellum ordinis, quia uoluntarie dimiserat ipsum ab octo diebus citra, et radi fecerat sibi barbam, cum quo inquisitum fuerat, absolutus et reconciliatus per dominum archiepiscopum Remensem in concilio Remensi, protestacione premissa quod non intendit recedere a deposicione facta coram dicto domino archiepiscopo. Lectis et diligenter expositis sibi omnibus et singulis articulis, respondit quod nunquam alium uiderat recipi in ordine; nec interfuerat capitulis eorum, nec sciebat nec credebat nec audiuit dici de contentis in eis nisi quod sequitur. Credit tamen quod omnes alii fratres ordinis reciperentur communiter sicut ipse fuit receptus per fratrem Radulphum de Gisi, testem supra iuratum, in festo beati Michaelis proximo preterito fuerunt XI anni uel circa, in camera quadam domus Templi de Valleya Trecensis diocesis, presentibus fratribus Iohanne nacione Burgondo, presbytero quondam, Gaufrido de Trachi, Iohanne de Vernolio, Ponsardo de Gisi, quondam seruientibus, a quo receptore, instructus per quosdam alios fratres, peciit panem et aquam, societatem et pauperem uestitum ordinis amore Dei, et fuit ei responsum quod bene deliberaret si posset subportare onera ordinis, et quod grandem rem petebat et honorabilem sibi, si posset aggregari tam nobili religioni; et petitum ab eo si habebat infirmitatem latentem, si erat matrimonio uel alteri religioni aut debitis obligatus, et si dederat aliquid quod reciperetur in dicto ordine, et si uolebat intrare ad decepcionem ipsius ordinis uel alicuius alterius. Quo respondente quod non, et pro eius recepcione instante ter interpolate, deliberacione prehabita cum dictis fratribus de recipiendo eumdem, fecit eum uouere et iurare super quemdam librum apertum [p. 640] castitatem, obedienciam, uiuere sine proprio, et seruare bonos usus et bonas consuetudines ordinis, et quod non esset in loco in quo aliquis exheredaretur iniuste nec in quo fieret falsum iudicium, et quod non acquireret ordini in preiudicio alterius, et quod non portaret litteras clausas alicuius secularis quarum tenorem ignoraret. Post que imposuit et affiblauit ei mantellum ex auctoritate Magistri ordinis, ad honorem Dei et beate Marie; et ipse et fratres astantes fuerunt ipsum osculati in ore. Quo facto, dixit ei quod, si aliquis peteret ab eo quando natus fuerat, responderet quod dicta die recepcionis sue, quia ea die reliquerat mundum et ingressus fuerat religionem; et instruxit eum quot _Pater noster_ diceret pro horis suis, et qualiter regeret se in ordine, et quod iaceret cum caligis et pannis lineis, una cordula cinctus quam preparauerat ipse testis. Postmodum dixit ei ibidem, et in presencia predictorum, quod abnegaret Ihesum; et cum ipse testis multum restitisset, finaliter, audito a dicto receptore quod hoc debebat fieri secundum consuetudinem ordinis, abnegauit Ihesum ore non corde, ut dixit. Deinde precepit ei quod spueret super quamdam crucem ligneam, factam de quodam baculo fisso, ibidem positam, dicens quod, secundum dictam consuetudinem, hoc eum facere oportebat, quia omnes alii de ordine faciebant; et tunc ipse testis spuit non supra sed iuxta dictam crucem. Postmodum dixit ei quod, si haberet calorem naturalem, poterat refrigerari et carnaliter commisceri cum fratribus ordinis, et ipsi cum eo; hoc tamen non fecit, nec credit quod in ordine fieret. Item, dixit flendo quod alias confessus fuerat, metu tormentorum, se fuisse osculatum dictum receptorem in uentre, quod tamen non fuerat uerum; quam eum de hoc sua consciencia remordebat; sed predicta de quibus supra deposuit erant uera, ut dixit. Credit quod sacerdotes ordinis debite celebrarent, et quod fratres alii crederent ecclesiasticis sacramentis, quibus ipse credebat. Dicebatur eis quod absque excommunicacione non poterant egredi de ordine. Clandestine recipiebantur, ex quo credit quod aliquam haberent suspicionem contra eos, Iurabant non reuelare [p. 641] secreta capitulorum nec modum recepcionis, quem intelligebant sub secretis capitulorum. Si reuelassent, credit quod perdidissent habitum. Concedebatur eis quod possent fratribus Predicatoribus, Minoribus et de Valle Scolarium confiteri, et ipse testis, infra quindecim dies a recepcione sua, fuit de predictis illicitis confessus cuidam presbitero seculari, cuius nomen et cognomen ignorat, familiari tunc domini episcopi Trecensis, predecessoris istius qui nunc est, qui absoluit eum in quadam camera dicti domini episcopi, domus sue de Ayse in Osta, imposita penitencia quod ieiunaret certis diebus Venerinis. Credit quod fratres scientes errores negligentes fuerunt, quia non correxerunt eos nec denunciauerunt Ecclesie; et audiuit dici quod magnus Magister qui nunc est, in primo suo aduentu ad partes istas, precepit fratri Iohanni de Turno quondam, tunc thesaurario Templi Parisiensis, quod restringeret ellemosinas; sed post recessum dicti Magistri non fuit seruatum dictum preceptum. Audiuit eciam dici quod frater Ger. de Villaribus tunc preceptor Francie mandauerat eas restringi; ipse tamen testis uidit eas et hospitalitatem conuenienter fieri et seruari in domibus ordinis in quibus extitit commoratus, et precepit subditis suis quod eas bene facerent et seruarent. Clam, ianuis clausis, eorum capitulia tenebantur. Quod magnus Magister cum conuentu ordinabat, seruabatur in ordine, contra quem nunc grandia scandala, suspicio et infamia sunt exorta. Confessata per eum credit quod essent nota fratribus ordinis, contra quem audiuit dici magnum Magistrum et alios aliquos errores, nescit quos, fuisse confessos. Ad ordinis deffensionem cum aliis se obtulerat, nescit quare, sed quia uidebat alios se ad dictam deffensionem offerentes. Requisitus si sic deposuerat prece, precepto, timore, amore, odio, uel comodo temporali habito uel habendo, respondit quod non, sed pro ueritate dicenda; cui fuit iniunctum quod non reuelaret hanc suam deposicionem quousque attestaciones fuerint publicate. Magister Anthonius Sici de Vercellis, apostolica et imperiali [p. 642] auctoritate notarius, testis supra iuratus, qui die Lune proximo preterita deposuerat coram dictis dominis commissariis, omnibus et singulis articulis sibi lectis et per eum uisis, et cum per dictos dominos commissarios iniunctum fuerat, in uirtute iuramenti prestiti per eumdem, quod dictam deposicionem suam, fideliter in scriptis redactam, hodierna die defferet eisdem, in ipsorum dominorum presencia constitutus, detulit quemdam rotulum pargameni scriptum, in quo asseruit esse deposicionem suam predictam; et dictus rotulus eo presente lectus fuit coram dictis dominis comissariis antedictis, et per iuramentum suum deposuit sicut in ipso rotulo continetur, non prece, non timore, nec amore, nec precio, nec odio, nec comodo temporali habito uel habendo, sed pro ueritate dicenda. Cui fuit iniunctum per dictos dominos commissarios quod non reuelaret hanc suam deposicionem quousque attestaciones fuerint publicate. Dicti autem rotuli tenor talis est: In Dei nomine, amen. Hec est deposicio mei Anthonii Syci de Vercellis, apostolica et imperiali auctoritate notarii publici, quam feci super hiis que uidi et audiui de gestis fratrum et personarum ordinis milicie Templi, temporibus retroactis, ultra mare et citra, in presencia reuerendorum in Christo patrum Mimatensis et Lemouicensis episcoporum, adiuncto eisdem uenerando patre domino Matheo Carazoli archidiacono Rothomagensi ac domini Pape notario, una cum uenerabili ac discreto uiro domino archidiacono Tridentino ac domini Pape capellano, et dictorum episcoporum notariis, super examinacione ipsorum Templariorum et personarum eiusdem ordinis facienda super erroribus contentis in articulis eisdem missis a Sede Apostolica uel directis. In primis anno a Natiuitate Domini millesimo III^C XIº, indictione nona, prima die mensis Marcii, pontificatus domini Clementis, diuina prouidencia pape quinti anno sexto, auditis articulis memoratis mihi lectis et diligenter expositis, super articulo loquente de principio seu creacione ordinis, deposui quod ultra mare, dum cum ipsis Templariis, sunt quadraginta anni uel circiter, conuersabar tanquam eorum clericus et [p. 643] notarius, audiui pluries refferri ab aliquibus eorumdem, quorum nomina ad presens ignoro, quod duo nobiles de Burgondia milites dictum ordinem milicie Templi inceperant eo modo qui sequitur: uidelicet quod illi duo milites quondam passum custodiebant qui nunc Castrum Peregrinum nuncupatur, in quo passu, qui tunc Iter Peregrinorum uocabatur, proficiscentes ad sepulchrum Ierosolimitanum spoliabantur et eciam necabantur. Quiquidem milites diu in custodia illius passus steterunt, per nouem annos uel circa, quia non nisi nouem socios receperunt; et tunc, propter eorum merita probitatis, que in exercicio custodie passus huiusmodi fidei catholice et securitati transeuncium impenderunt, dictus Papa, qui pro tempore erat, ipsis dictum ordinem cum habitu quem absumpserant confirmauit, et indulsit eisdem quod omnia releuia fratrum domus hospitalis sancti Iohannis Ierosolimitani, in subsidium substentacionis dicti ordinis, propter tuicionem et libertatem Terre sancte, quibus insistebant, ad usum et proprietatem ipsorum deuenirent. Item, audiui quod per plurima tempora steterunt sic, quod nullum in dicto ordine receperunt nisi esset de genere nobilium uel militum procreatus. Item, quod in illis temporibus unicuique de scutiferis et seruientibus eorum taxabant quandam summam pecunie, de qua, tanquam eorum stipendiariis, pro salariis suis satisfacere consueuerunt, perseuerantes in consuetudine illa per tempora longissima; et quod nullum in eodem ordine in seruientem receperunt eo modo quo nouissime recipiebant; sed postmodum, quia non sufficiebat eis peccunia prelibata ad satisfaciendum consuetudini memorate et aliis qui, propter augmentacionem ipsorum dictorum, ordini et administracioni ipsius incumbebant, plures seruientes et indifferentes in dicto suo ordine receperunt. Item, pluries audiui refferri ab eisdem quod dictus Papa, qui dictum ordinem confirmauit, dedit eis regulam, uel quasi, que fratribus Minoribus est concessa, quam ego qui loquor, ibi ultra mare pro aliquibus ipsius ordinis fratribus propria manu scripsi; in qua uel in ea contentis non uidi uel inueni aut legi seu scripsi [p. 644] aliquid inhonestum quin deberet et posset in quocumque alio sancto ordine inueniri. Item, super articulo loquente de erroribus et heresibus, dico quod in illis temporibus pluries audiui a quibusdam ipsorum fratrum, quorum nomina ad presens ignoro, propter diuturnitatem temporis et labilitatem memorie, quod inter ipsos quoddam secretum turpissimum obseruabant, quod nemini audebant, sub pena mortis uel carceris perpetui, reuelare. Item, uidi et audiui, ego qui loquor, apud Barolum in Apulia, tempore quo cum quodam fratre Petro Griferii nomine, de Aluernia milite, magistro ordinis in regno Sicilie, conuersabar, quod quidam, uocatus frater Iohannes de Regio, cuiusdam domus dicti ordinis preceptor, de illa effugerat, uel forte pro certis excessibus ab eo perpetratis expulsus fuerat; et ueniens ad portam domus Templi de Barolo, sine mantello, loquebatur cum quodam fratre portonario, qui, ut credo et in quantum recolo, frater Raymondus de Aluernia uocabatur, petens ab ipso si pacem suam erga dictum fratrem P. Griferii obtineret. Ipso portonario respondente: Credo quod, si te teneret, quod ita te carceribus manciparet, quod forte nec solem nec lunam uideres quando uelles; et tunc dictus frater Iohannes, sine mantello existens, animosa uoce respondit: Frater Raymonde, frater Raymonde, tu bene scis sicuti et ego quod, si uellem loqui, omnes essemus uituperati. Et tunc ego qui loquor dixi sibi: Maledicte, quare non dicis tu illa que scis? quoniam pocius deberes uelle uituperare quam uituperari; et per Deum! diu est quod audiui loqui de quodam errore quem inter uos habetis. Ipso respondente quod error ille talis erat quod, si reuelaretur, omnes illi de ordine essent uituperati; et pocius uellem habere capud incissum, quam tot nobiles et tot probi uiri in ipso ordine existentes essent male tractati uel uituperati. Item, predictis temporibus, in dicta domo uidi, ego qui loquor, quemdam clericum capelle seu ecclesie dicte domus, amicum meum et consocium specialem, Polinum nomine, quem postmodum uidi in ordine et habitum absumpsisse, cum quo pluries loqutus fui de errore predicto ut illum michi exponeret, petens hoc sub quadam [p. 645] dissimulacionis specie; qui respondens dixit quod in mundo non habebat tam fidum uel dilectum amicum cui aliquo modo reuelaret, nam pocius uellet mori; plura de dictis erroribus assero me nescire. Item, super articulo faciente mencionem de consecracione corporis domini nostri Ihesu Christi, dico quod, tempore quo eram ultra mare, in quadam uilla seu castro quod Tortosa uocatur, quidam frater Alamanus miles, nomine Petrus, preceptor ibidem, mihi ab episcopo dicti loci tonsuram clericalem fieri procurauit. In cuius loci uel Templi capella et ipsius altari, tam secularibus quam dicti ordinis sacerdotibus, ad opus diuini misterii necessaria pluries ministraui, sed nunquam perpendi quod aliter facerent quam faciunt uel facere deberent fratres de ordine Predicatorum uel Minorum. Super articulo faciente mencionem de capite, audiui pluries dici in Sydonensi uilla quod quidam dominus Sydonie dilexerat quamdam nobilem mulierem de Hermenia, et ipsam uiuentem nunquam cognouerat carnaliter, sed demum eam mortuam cognouit in sepulcro, secrete, in nocte diei qua fuerat sepulta; et sic, illa cognita, audiuit quandam uocem dicentem sibi: Redeas cum tempus fuerit pariendi, quoniam inuenies tibi filium unum capud. Et audiui quod, completo tempore, predictus idem miles rediit ad sepulchrum, et inuenit capud humanum inter tibias illius mulieris sepulte, audiens iterum uocem dicentem sibi: Custodi hoc capud, quod omnia bona uentura sunt tibi ab illo. Tempore uero quo hoc audiui, erat preceptor illius loci frater Matheus dictus le Sarmage, Picardus, et de Picardia dicebatur natus fuisse, et frater illius soldani Babilonie qui tunc regnabat, quia unus eorum de sanguine alterius mutuo potauerat, propter quod dicebantur fratres. Preceptor quoque militum erat quidam frater Philippus nomine; cofalonerius erat quidam magister famulorum, et uocabatur frater Symon Picardus. De conuentu erat quidam Ioffridus, qui postea fuit magister ordinis, socius dicti fratris Mathei preceptoris, et quidam qui uocabatur frater Petrus de Fontanis, et illo tempore fuit factus magister ordinis. Item, uidi fratrem [p. 646] Guillelmum de Bello Ioco transfretatum in domo Anconitana, qui multos seruientes secum de diuersis partibus adduxerat, quos ante pallacium dicte domus uidi alta uoce clamitantes, ut eis faceret solucionem de stipendiis suis, prout eis promiserat in Francia et alibi. Qui respondit eisdem quod nulla stipendia eis daret. Illis respondentibus quod hoc eis promiserat de tribus mensibus in tribus se in fortaliciis Templi ei dicta stipendia soluturum, et ipsos in custodiendis dictis fortaliciis promiserat statuendos, ipso respondente: Nequaquam, sed de cetero uultis ordini Templi et ipsius personis seruire, nos uos ponemus in fortaliciis nostris predictis, ut per uos possint in antea custodiri. Qui uidentes hoc ceperunt clamare quod eos deceperat, et quod ob decepcionem illam abnegarent Christum et fidem catholicam, et efficerentur Sarraceni. Qui respondit illis: Recedatis cum malediccione nostra. Tunc uidi turbam illorum procul recedencium, et infra VIII dies audiui quod IIII^C effecti fuerunt Sarraceni. Patriarcha Ierosolimitanus erat frater Thomas de Leucino, ordinis Predicatorum. Item, uidi, ego qui loquor, quemdam priorem domus Aconensis, Antonium nomine, qui de Suria fuerat oriundus, impotens tibiis et pedibus, in cuius camera secreta capitulia tenebantur per maiores ordinis, uidelicet fratrem Symonem de Turri preceptorem regni Ierosolimitani, Theobaldum dictum Monnegandi, preceptorem Anconitanum, Guillelmum draperium et permarescallum ordinis illarum parcium, cuius nomen ignoro ad presens. Item, audiui, ego qui loquor, quod ille frater Anthonius erat multum sapiens, et multas inueniebat subtilitates et cautellas, quas quandoque audiebam in bonum interpretari et quandoque in malum. Item, ego qui loquor uidi pluries eiici seruientes et alios non existentes de ordine a locis in quibus capitulia fiebant, et hoc in horis matutinis. Item, uidi pluries quamdam crucem cupitam, que prima facie nullius ualoris quoad precium existere uidebatur, et de cuuello seu alueo in quo Christus fuit balneatus esse dicebatur, quam dicti fratres in thesauro suo reseruabant; et aliquando uidi quod, cum nimius calor uel siccitas occurebat, populares [p. 647] Anconitane supplicabant fratribus Templi quod cum processione cleri Anconitani illa crux portaretur. Vidi eciam quandoque patriarcham Ierosolimitanum ad processiones huiusmodi hambulantem cum uno de militibus ordinis Templi, qui dictam crucem portabat cum deuocione qua decebat. Quibus processionibus ita factis, diuina cooperante clemencia, aqua de celo ueniens terram rorabat, et calorem aeris temperabat. Item, uidi, ego qui loquor, multos egrotantes, tam uiros quam mulieres, ad ecclesiam domus Templi Aconensis deferri et aduci maligno spiritu uexatos, qui tamen crux ipsa ante eos afferetur, capellanis uel clericis ipsis coniurantibus, respondebant uulgariter eciam et Latine, dicendo aliquando quibusdam de capellanis uel clericis: Quomodo tu, qui es filius talis, loqueris, et aliquando: Tu comisisti talia crimina uel delicta, et uisa ipsa cruce ab ipsis, clamabant: Ecce crux, ecce crux, non possumus amplius hic morari; sed oportet nos recedere. Et sic malignus ille spiritus loquebatur in illis, ita quod demum egrotantes ipsi, quasi ex toto extincti iacentes, spumosis labiis et malignis liberati spiritibus cruciabantur. Item, uidi, ego qui loquor, quemdam Iulianum nomine, qui domino Sydonensis uille successerat, et qui, ut predicitur, capud predictum in filium habuerat, et ante aduentum supradicti fratris Guillelmi de Bello Ioco, dictam uillam Sydonensem et omnia bona sua Deo et ordini Templariorum, ut dicebatur, dedicauit, et postmodum uidi eum in ordine et habitu Templariorum; et deinde ipsum ab ordine exclusum et habitu priuatum uidi, qui postea, cum duobus militibus Hospitalis, ad domum Templi Aconensis sine dicto habitu remeauit, et uidentes eum dicebant: Ecce frater Iulianus qui de ordine exiuit; et peciit ab Hospitalariis ut ipsum in suo ordine receperent. Quem receptum uidi pluries in habitu Hospitalariorum; sed post infra breue tempus, dictum ordinem et habitum Hospitalariorum reliquit, et quoddam monasterium quasi Premostratensis ordinis subintrauit, quod monasterium sancti Michaelis de Clusa uocabatur, situm in quadam insula ante ripam maris, prope ciuitatem Baruti, ubi dicebatur diem clausisse extremum. De erroribus contentis in articulis supradictis plura [p. 648] nec uisu nec auditu cognoui, nisi tantum illa que ipsi Templarii uel maior pars ipsorum in examinacionibus, deposicionibus et confessionibus suis uoluntate spontanea, cum diligencia requisiti, dixerunt; aut eciam reuelarunt in presencia reuerendorum patrum in Christo, dominorum Dei gracia Parisiensis et Mimatensis episcoporum, et aliorum plurium adiunctorum ac uenerabilium et discretorum uirorum dominorum, decani et succantoris Parisiensis et Inquisitoris heretice prauitatis in regno Francie, et in presencia plurium aliorum tam relligiosorum quam secularium personarum, quarum nomina in scriptis, una cum dictorum Templariorum deposicionibus, per me notarium publicum, qui loquor, et per plures alias manus publicas sunt redacta, dicta fuerunt, sub anno, indiccione, mense, die et pontificatu predictis, presentibus personis superius annotatis. FIN DU TOME PREMIER.