[1,0] Petrus Chrysologus - Sermo I.
 
[1,1] Hodie nobis dominus patrem cum filiis duobus uocauit et produxit in medium, ut inmensum suae pietatis indicium, scaeuam iudaicae gentis inuidiam, reditum supplicem populi christiani, pulchram panderet per figuram. Homo quidam habuit, inquit, duos filios, et dixit adulescentior ex illis patri: pater, da mihi portionem substantiae quae me contingit. Et diuisit illis, inquit, substantiam. Quantum pius pater, inpatiens haeres tantum, qui patris fatigatur ad uitam; qui patris, quia tempus adimere non potest, nititur auferre substantiam. Hic ipsam praerogatiuam filii meruit non habere, qui ea, quae patris erant, noluit possidere cum patre. 

[1,2] Sed quaeramus quae res filium rapuit hos ad ausus, ad petitionem tantam fiducia quae leuarit. 
Quae res? illa scilicet, qua caelestem patrem sciebat nullo claudendum fine, concludendum tempore nullo, nulla mortis potestate soluendum; et ideo cupit uiuentis patris liberalitate gaudere, qui ditari noluerat facultatibus decedentis. Denique nullam fuisse huius petitionis offensam, prompta genitoris largitas comprobauit. 

[1,3] Et diuisit, inquit, illis substantiam. Qui petente uno ambobus totam substantiam mox diuisit, ut scirent filii quod ante tenebat pater non fuisse auaritiae, sed amoris; prouidentia, non inuidentia non dedisse. Tenebat pater seruare uolens substantiam filiis, non negare; et manere ea pigneribus cupiens, non perire. Beati filii quorum tota est in patris caritate substantia. Beati quibus manet tota in obsequio patris, in patris cultura possessio. Ceterum facultates unitatem scindunt, fraternitatem separant, cognationem spargunt, parentum perdunt et uiolant caritatem, sicut ex sequentibus elucescit. 

[1,4] Pater, da mihi portionem substantiae, quae me contingit. Et diuisit illis, inquit, substantiam. 
Et non post multos dies, congregatis omnibus adulescentior filius peregre profectus est in regionem longinquam, et ibi dissipauit substantiam suam uiuendo luxuriose. {Et postea quam consummauit omnia, facta est fames ualida in regione illa, et ipse, inquit, coepit egere. Et abiit et adhaesit uni ciuium regionis illius, et misit illum in uillam suam, ut pasceret porcos.} Et cupiebat implere uentrem suum de siliquis, quas porci manducabant, et nemo illi dabat. Ecce quid facit cupiditas ad censum praeceps. 
Ecce quemadmodum sine patre census nudauit filium, non ditauit. Ecce quemadmodum census filium tulit e gremio patris, eiecit de domo, exemit patria, spoliauit fama, exuit castitate. Quod uitae, quod morum, quod pietatis, quod libertatis, quod est gloriae, nil reliquit. Denique in peregrinum ciuem, filium in mercennarium, in egestantem locupletem, liberum mutauit in seruum; et iunxit porcis a patre piissimo quem seiunxit; ut seruiret caenoso pecori, qui pietati sanctae parere contempsit. 

[1,5] Congregatis, inquit, omnibus adulescentior. Adulescentior iste plane non aetate, sed sensu, qui congregauit bona patris, et abiit longe plus mente quam loco, ut dato, non accepto pretio ipsum se miserae uenderet seruituti. Sic mercator ad talem contractum peruenit, qui parenti debitum nescit soluere, qui uicem nescit redhibere generanti. Est penes patrem dulcis conditio, libera seruitus, absoluta custodia, timor laetus, blanda ultio, paupertas diues, secura possessio. Namque ad patrem labor respicit, fructus redundat ad filios. 

[1,6] Dissipauit, inquit, substantiam suam. Quae conposita fuerant patre moderante, prodigente filio dissipantur, ut uel tardo sapiat patrem custodem, non incubatorem fuisse substantiae. Viuendo luxuriose. 
Mortalis est ista uita, quia moritur uirtutibus, qui uitiis uiuit; sepelitur famae, perit gloriae, qui manet turpitudini, crescit infamiae. Et postea quam consumauit omnia, facta est fames ualida in regione illa. 
Luxuria uentri, gulae fames tortor apponitur, ut ibi ultrix poena saeuiat, ubi poenalis reatus exarserat. 
Facta est fames ualida. Ad talem finem semper uoracitas tendit; ad talem peruenit terminum fugienda uoluptatis effusio. Et ipse coepit egere. Filium data facit egere substantia, quae diuitem negata seruabat, ut penes se deficeret habendo, qui patrem penes abundauerat non habendo. 

[1,7] Et abiit et adhaesit uni ciuium regionis illius, et misit illum in uillam suam, ut pasceret porcos. Sic inuenit qui se negat patri, qui se conmittit extraneo, ut sentiat seuerum iudicem, qui fugit indulgentissimum prouisorem. Adfectionis desertor, pietatis refuga deputatur porcis, porcis addicitur, porcorum traditur seruituti, porcorum pascua lutulenta percurrit, inquieti gregis teritur et maculatur excursu, ut sentiat quam miserum sit, amarum quam sit quietis paternae beatitudinem perdidisse. 
Et cupiebat implere uentrem suum de siliquis, quas porci manducabant, et nemo illi dabat. Quam crudele ministerium, qui neque conuiuit porcis, qui uiuit porcis! miser, qui porcorum deficit et esurit in saginam! miser, qui squalentis cibi cupit nec impetrat qualitatem! 

[1,8] His edocti, instructi talibus, maneamus in domo patris, matris in gremio perduremus, cognatorum constringamur amplexibus; ne nos ad supradicta mala pertrahat adulescentiae miseranda libertas. 
Sepiat nos paterna reuerentia, matris conponat affectio, cognatorum custodiamur aspectibus. Inter propinquorum lumina non ualent delicta uersari. Propinquorum quot oculi, tot lucernae. Dies est aspectus matris, patris rutilat uultus in sole; unde uiuentibus in toto lumine amicae uitiorum, duces criminum tenebrae propinquare non possunt. Sed mensa nos patris alit uirtutis cibo, salutis epulo, deliciis honestatis et gloriae. 

[1,9] Et quia latius nos de hac parabola dicere cogit prolixa series lectionis, quid sit pater in donando facilis, facilior in recipiendo; frater quid sit fratris tristissimus in salutem; quid sit adulescentior in abscessu insipiens, sapientissimus in regressu, sequenti sermone uotis communibus inquiremus.