DE LUCIO QUINTIO CINCINNATO. [1] Lucius Quintius Cincinnatus, patritia de gente, uir fortissimus sed condemnatione filii distractis bonis ad inopiam redactus, trans Tyberim habitauit, ruralem ac modicam uitam agens. [2] Quo tempore Equorum inimice gentis incursu peruastatis agris, et legatis Romanorum ad querendum de iniuriis insolenter a duce hostium contemptis, cum ad ultionem consul alter in Algidum missus obsideretur cum exercitu, nec in altero sat uirium esset ad collegam liberandum, attonita ac turbata urbe, ad extrema remedia recursum est, summi scilicet magistratus; consensuque omnium ciuium hic dictator factus. [3] Atque in agro solus inuentus rustico intentus operi, audito patrie statu, ad quem nuntiandum legati uenerant a senatu missi, et honorem et laborem pium prono animo suscepit; profectusque confestim, transmisso Tyberi, exceptus a filiis ac senatu et populo, quamuis populo morum austeritate suspectior, collecto exercitu, ultro omnibus nomina dantibus spe certa sub tali duce uincendi, dispositoque urbis statu, die proximo sub noctem Roma egressus alacritate mirabili atque ardentissimo militum hortatu, mediaque ad hostem nocte perueniens, et consulem et exercitum obsidione liberauit et duces ac legiones hostium, magno prelio uictos, ut etiam in castris morem seruaret agricole, primus omnium sub iugum ceu totidem boues misit, direptis castris et preda inter milites diuisa, receptisque oppidis que ab hostibus tenebantur. [4] Hisque omnibus inextimabili celeritate confectis, Romam rediens, militaribus signis et ducibus hostium ante currum actis, utroque exercitu prosequente, liberato scilicet ac uictore preda hostium honusto, solemniter triumphauit et, dictatura quam semestrem acceperat, quia non amplius reipublice necessariam uidebat, die sextodecimo deposita, ad agrum suum rediit. [5] Idem post octogesimum uite annum, cum Spurius Melius profusis largitionibus ad regnum aspiraret, neque consules quamuis cleri uiri et fortes auderent se pro bono publico tantis populi motibus opponere, multum prius excusata etate, consensu bonorum tandem ciuium coactus, asserentium plus in illo sene quam in omnibus aliis uel inuenibus uel senibus esse opis atque consilii, dictatorque iterum factus, dicto magistro equitum Seruilio Ahala uiro forti magnisque rebus audendis ydoneo, et Melium oppressit et ruine proximam sustinuit libertatem.