TRAGOEDIA
IVLIVS CAESAR.

Actus Primus
Caesar.

IAM tota pene terra Romanos timet,
Et qua resurgens aureis Phoebus comis
indos propinqua subditos tingit face,
Et qua cadentes pronus inflectens equos,

(5) Gratae sorori cedit alternas uices,
Patruique lasso stagna crispat lumine.
Quacunque Nereus margines terrae premit,
Reges uel ipsi Caesaris nomen timent.
Numerent triumphos, cum uolent alii, suos,

(10) Seque a subactis nominent prouinciis:
Plus est uocari Caesarem: quisquis nouos
Aliunde titulos quaerit, is iam detrahit.
Numerare ductu uis meo uictas plagas?
Percurrito omnes. ipsa uictrix gentium

(15) Mihi Roma cessit: ille tam magnus gener, 
Vt pene nomen duceret iam impar sibi,
Terra marique fusus agnouit meas
Praestare uires: quemque noluerat parem,
Tulit priorem: Thessali caede hostium

(20) Maduêre campi: principum membris canes,
Auesque pastae; ductor ipse exterritus,
Fugare suetus, fugit, et notos petens,
Sensit manere raram in aerumnis fidem.
    Quid ergo restat, quidue dignum Caesare

(25) Subacta tellus exhibere ultra potest?
Caelum petendum est: terra iam uilet mihi.
    Supreme Rector, qui uerendo fulmine,
iratus, orbis utrunque perterres polum,
Si uerus esse sanguis Ascanii putor,

(30) Generisque nostri tu ipse princeps auctor es,
Regni me in aliquam recipito partem tui,
Auos ut inter splendidum sidus meos,
Matris Diones proximam aspiciam facem.
iam uel mihi, uel patriae uixi satis:

(35) Quid teneor ultra? iam mihi exactum est, geri
Sago togaque quidquid eximium potest.
Hostes perempti, ciuibus leges datae,
Digestus annus, redditus sacris nitor,
Compostus orbis: Cogitari nec queunt

(40) Maiora cuiquam, nec minora a me geri.
    Viuam ociosus? at id quidem uix uiuere est,
Nec sol quietem, nec bonus princeps capit.
Cum uita partes muneris functa est sui,
Mors propera nunquam, sera nonnunquam uenit.
    (45) Mihi multa uates dira minitantur quidem,
Suadentque, amicis ut meum stipem latus:
At enim timere Caesaris nunquam fuit,
ignaua mens rebusque non exercita
Vereatur atrae mortis incertum diem:

(50) Generosus animus, quique se nullo uidet
Scelere impiatum, semper est liber metu.

Chorus.
Sors rerum domina omnium
Non usquam stabili fixa manet pede,
Sed uultum assidue innouans,

(55) incertisque rotans omnia flexibus,
Alternas uariat uices.
Seu mitis faueat, siue premat nocens,
Vento mobilior uolat.
illam si nitida fronte reliquerit

(60) Abdens lampada Delius,
idem flammiuomos cum moderans equos
Mundo restituet diem,
Sub uultu poterit cernere nubilo,
Queis praesens erat, abditam.

(65) Nec solum exiguis rebus inaestuans
Priuatas agitat domos:
ipsis imperiis, dum libuit, nouam
inducit faciem ferox.
Haec regum arbitrio nos uoluit regi,

(70) Donec Tarquinii furor
Commouit proceres, tam rigidum ut semel
Ceruice excuterent iugum.
Hinc nos cura Patrum, curaque Consulum
Tutos semper ab exteris

(75) iam per longa satis tempora praestitit:
Non a seditionibus,
Quas pene assiduas exitialiter
Feruens imperii sitis
Nonnullorum animis insita commouet,

(80) Haec Gracchis animos dedit:
Haec Syllas, Mariosque in patriae luem
Armauit. sed opus quid est
Prisca exempla referre? Haec quoque Caesarem
Commisit genero: neque

(85) impostus prius est horum odiis modus,
Quam Mars sanguine ciuium
Campos Pharsalicos undique tinxerit.
Tunc, Pompei, caput in tuum
Belli terrificus detonuit fragor.

(90) Nunc Caesar solio insidens 
Optatis fruitur, proque libidine
Solus temperat omnia.
Sic iam nomine sub nouo,
Regni forma redit uetus.

(95) Atque hoc scilicet efficit
Non usquam stabili fixa manens pede
Sors rerum domina omnium.


Actus secundus.
Brutus.
Quousque tandem, Brute, uirtutem tuam
Dormire pateris ociosam degener?

(100) Quousque differs, ciuitatem liberam
Tua uidere uindicatam dextera?
Nihilne te uirtus tuorum commouet,
Nomenque Bruti? nihil gementis patriae,
Pressae a tyranno, opemque poscentis tuam

(105) Conditio dura? nil libelli supplices,
Queis Brutum abesse ciuitatis uindicem
Ciues queruntur? haec parum si te mouent,
Tua iam, uir ut sis, te satis coniux monet,
Fidem cruore quae tibi obstrinxit suam,

(110) Testata sic se auunculi prolem tui.
Si ab exequendis te auocat coeptis timor,
Animusque pigro torpet ignauus gelu,
Ex femina perdisce, quid deceat uirum.
    An uero stirpis auctor, et princeps tuae,

(115) Dominatione ciuitatem regia
Quod liberarit, post honores maximos
Complexus astra est; Seruilius, a quo tua est
Deducta mater, Melium in causa pari
Peremit: unum exempla te per talia

(120) Pigebit ire, et gloriam adipisci parem?
Mucrone saluo, atque artubus adhuc integris,
Videre Brutus, et pati regem potest?
imò audeamus magnum aliquid et nos quoque;
Mactatus hacce dextera tandem cadat,

(125) Qui quandocunque ceciderit, sero cadet.
Pro patria confligere, augurium optimum est.
    Generosiores frena detrectant equi:
Nec nisi coacti perferunt tauri iugum:
Roma patietur, quod recusant belluae?

(130) Reges adorent barbarae gentes suos,
Non Roma mundi terror, et mundi stupor.
Viuente Bruto, Roma reges nesciet.
    At uerò non rex iste, sed dictator est,
Dum res sit una, quid aliud nomen iuuat?

(135) At nomen illud refugit, et oblatas sibi
Reiicit coronas. Fingere hoc, et ludere est.
Nam cur Tribunos igitur amouit loco?
At mihi et honores, et semel uitam dedit.
Plus patria illis omnibus apud me potest.

(140) Qui se tyranno in patriam gratum exhibet,
Dum uult inepte gratus esse, ingratus est.
O rem pudendam! mollis et uix uir satis,
Regit Quirites. Martis ortos sanguine,
Totumque nutu pathicus orbem temperat.

(145) Accingere, et uim, Brute, nunc profer tuam:
Accommoda orsis uenit implendis dies.
Phoebus renascens subditos ciues iugo,
Seruosque uidit: liberos uideat cadens.

Cassius. Brutus.
Cassius.
O cuius alto nixa uirtus pectore

(150) Sperare Romam sola depressam iubet,
Magnanime Brute, Phoebus aurato diem
Adduxit ore, tandiu optatam mihi,
Qua patria nostra libera euadat manu.
ita fausta uotis Fors meis respondeat,

(155) Vt haec tyranni uirulentum sanguinem
Haurire dextra gestit, et uix se tenet:
Vtque haec nihil me cogitantem praeter haec
Nox tota uidit. Sic in illum me feram,
Sic inuolabo, sic mucronem pectore

(160) Condam scelesto: fors et ipsis dentibus,
Ceruice dira noxium obscindam caput:
Cruento ut ore prodiens in publicum
Clamare possim: Roma tandem libera est.
Ferus ille animus, et publici inuasor boni,

(165) Tenues in auras dissipatus uanuit.
Tunc si uel atra morte sit pariter mihi
Mutanda uita, laetus atque alacer cadam.
Bene moritur, qui patriam moriens iuuat.
Quid tu? quid alta mente tecum mussitas?

(170) An non eodem prorsus affectu cales?
Effare: nam quamuis legi in uultu potest,
Orationis sum tamen cupidus tuae.

Brutus.
Quid me plura loqui opus est, Cassi?
Num mea tibi constantia nota est?

(175) Semel inter nos stetit, aut uitam
Pectore forti simul abiicere,
Aut patriam transdere in antiquam
Libertatem, semel hoc dictum est.
Aut hoc necesse est perfici, aut Brutum mori.

Cassius.
(180) O Romuleae gloria gentis,
Quam tibi uere rigido incoctum est
Pectus honesto! quam tua me animi
Oratio securum esse iubet!
Vnus mihi nunc scrupulus restat:

(185) Vnane opera confodiendum
Cum Caesare ipso censeas Antonium.

Brutus.
iam saepe dixi, id esse consilium mihi,
Saluis perimere ciuibus tyrannida.

Cassius.
Perimatur ergo ab infimis radicibus,
(190) Ne quando posthac caesa rursum pullulet,

Brutus.
Latet sub uno tota radix corpore.

Cassius.
itan’ uidetur? amplius nil proloquar.
Tibi pareatur: te sequimur omnes ducem.
Vide modò, ut, cum opus erit, adsis

Brutus.
Videro.

Cassius.
(195) Ego interim meque et meos parauero.

Chorus.
Quicunque forti pectore, patriam
Praeferre uitae non dubitat suae,
Vt uel per enses, propter illam,
Oppositosque feratur ignes:

    (200) Non summus illi rerum opifex Deus
Pigro reuinxit pectora frigorie,
Sed spiritus cessit superbos,
indomitamque timore mentem:
    Et bullienti plurima sanguine

(205) Caelestis aurae semina condidit,
Et dixit, i, plebem prementes
Contere, nil ueritus, tyrannos.
    Hac arte praestans Harmodius suos
Seruauit, uno nixus amiculo:

(210) Nunc utriusque excelsa florent
Nomina non tribuenda seruis.
    Quos si ociosos tuta sequens timor
Forte auocasset rebus ab arduis,
Qui mortuos consumpsit ignis,

(215) Nomina non minus obruisset.
    Caret seuerus crimine Carnabas,
Et laude dignus creditur, haud probro,
Quamuis ferocem caede dextram
Tingere nil ueritus paterna.

    (220)Odit tyrannos iupiter, et fauet,
Cum quisquam in illos consilium parat:
illosque natis saepe tradit,
Coniugibûsue suis necandos.
    O quot, quibusque est plena periculis

(225) Sors imperantum! praecipue quibus
Non ciuium concors uoluntas,
Sed regimen peperêre uires.
    Plebem timeto, qui solio insidens,
Plebi timeris. Fons odii timor

(230) Audere iussit multa multos.
Saepe gelu calor excitatur.
    Rarus tyrannus morte perit sua:
illos ueneno cauta necat manus,
Hoc plebis iratae tumultus,

(235) Hos rigidus glado satelles.
    Multo ille uitam tutius exigit,
Quicunque paruis priuus in aedibus,
Nullum timens, nulli timendus,
Pelle sub exigua quiescit.


Actus tertius.
Calpurnia. Nutrix.
Calpurnia.
(240) O Di! molestis tollite omen somniis,
Nec sinite, quaeso, pondus ullum tam malis
inesse uisis! horror artus concutit:
Corpusque totum frigidus sudor lauat,
Quoties recordor: mensque nescio quod malum
(245) Praesagit ipsa.

Nutrix.
            Alumna, quidnam esse hoc putem,
Moesto quod ore, et lacrymis manantibus,
Secreta quaeris, teque nobis subtrahis?
Quae caussa fletus? quisue tam subitus dolor
Turbare mentem tam cito potuit tuam?
(250) Potestne flendum quippiam contingere
Nuptae uiro, qui pene fortunam regit?

Calpurnia.
Dilecta nutrix quid mihi instet, nescio:
Sed me misellam mirus inuasit timor.

Nutrix.
Conceptus unde?

Calpurnia.
           Nil tibi, uel si uelim,
(255) Celare possum, uisa noctis proximae
Me terruerunt. Victa nam postquam dies
Hesterna cessit, noxque nigro tegmine
inuoluit omnem caeca telluris globum:
Amplexa blandum Caesaris collum mei,
(260) Placida quiete uix resolui coeperam,
Cum mihi repente uisus: heu, nutrix mea,
Retine labantem.

Nutrix.
        Alumna, habeto animum bonum.
Sopor timores saepe uanos obiicit.
Narrare perge cuncta, uelut occoeperas.

Calpurnia.
(265) Caesar meus, nutrix mea, heu, Caesar meus,
Meus ille Caesar, quo mea innixa est salus,
Mihi uisus ulnas inter effusus meas,
iacere multo sanguine et tabo fluens,
Multisque plagis pulcra fossus pectora.

(270) Tum mihi quietem subitus excussit timor.
Misera arctius repente complector uirum,
Pectusque tento, quaeque somnus finxerat,
Vix falsa credo: uix habeo manibus fidem.
Heu quid deorum, talibus uisis, mihi
(275) Minatur ira, quidue portendit mali?

Nutrix.
Omitte questus, neue nondum urgens malum
Celerare perge. Qui malum timet imminens,
Geminat timendo. Siui nihil instat mali,
Fallaxque mentem imago turbauit tuam,

(280) Cur uana ueros caussa producet metus?
Seu (quod repellant sancta diuum numina!)
Mutata Romae fata quid grauius parant,
Tamen haud timendum est. Rite conceptis deos
Mollire uotis, thuraque aris omnibus

(285) Adolere praestat. Non inexorabilis
Mens est deorum: saepe flectuntur prece.
Quamquam equidem, alumna, instare nil existimo:
Sed uana mentes saepe ludunt somnia.
Quam saepe inanis est mihi obiectus timor,

(290) Sic somnianti? nulla inest somno fides.
Quis tam uel audax, Caesarem ut petere audeat?
Vel tam impius, peter ut uelit patriae patrem?
Quotquot uel error, uel uoluntas pertinax,
Vel inuidia Caesari inimicarat tuo,

(295) Partim uerendus perculit Martis furor,
Miranda partim Caesaris clementia
Seruauit, et seruando amicos reddidit.
An ullus ingenio esse tam immani queat,
Debere uitam ut cui suam se intelligat,

(300) illius ipse tentet insidiis caput?
Omitte questus: abiice ex animo metum.
Venti leues tua dissipabunt somnia.

Calpurnia.
ita di uelint! Utcunque sit, saltem uirum
Precabor, ut se contineat hodie domi.

(305) Ubi quid timetur, cautio nunquam nocet.

Chorus.
iam dies Annae rediit Perennae:
O quot in laetis, Tyberine, ripis,
Senties lusus hodie uenustos?
Quot puellarum pedibus premeris?

(310) Candidi quot te iuuenes reuisent,
Quot senes? qui dehinc titubante gressu,
Saepe siccatis madidi culullis,
Nare de crispa tremulum uibrissent,
Et uacillantes agitent choreas.

    (315) Di! procul laeuum teneatis omen,
Neu mali quicquam sinite euenire,
Quo minus uultu populus sereno
Possit antquos celebrare ritus:
Tuta sed uestro assidue perennet

        (320) Roma fauore.
    Nil in humanis stabile est putandum:
Saepe securos inimica lusus
Horrido turbat Nemesis flagello,
Grataque in luctus, gemitusque amaros
        (325) Gaudia uertis.

    Abstine, o densa sata nocte uirgo,
Virgo, quae uoces reprimis superbas,
Et feris sceptro nimium potenti
        Magna locutos.

    (330) Romuli te gens colit, et ueretur:
Cur premis, qui te uenerantur, et qui
Debito addicti tua prosequuntur
        Numina cultu?


Actus quartus.
Caesar. Calpurnia. D. Brutus.
Caesar.
(335) NE deprecare: turpe me fractum metu
Desistere esset.

Calpurnia.
            Tam nihil apud te ualent
Uxoris (eheu!) pene iam exanimis preces?

Caesar.
Quid? somniis me credere tuis postulas?

Calpurnia.
Non: sed timori ut non nihil tribuas meo.

Caesar.
At iste solis nititur somniis timor.

Calpurnia.
(340) Finge esse uanum: tribuito aliquid coniugi.

Caesar.
Etiam petenti, quid decus laedat meum?

Calpurnia.
Non: sed petenti, quod caput seruet tuum.

Caesar.
Desine timere.

Calpurnia.
            Audere desine tu prius.
Tuaeque si adeo spernis uxoris metum,
(345) Mouere uatum oraculis minacibus,
Periculosam qui tibi hanc lucem admonent.
Si spectra, si te auspicia, si fibrae monent
Cauere, et hunc meum timorem comprobant:
Quid in paratam pertinax mortem ruis?

Caesar.
(350) Quando timorem ponere aliter non potes,
Ne nos tibi queraris omnino nihil
Tribuere, mittatur Senatus in hunc diem.

Brutus.
Magnanime Caesar, quod tibi uerbum excidit?
Tene potuisse Barbarorum copias,

(355) Nil mente mota, fortiter contemnere,
Non posse nunc temnere mulieris somnia?
Ubi pectoris uis illa praecellens tui est,
Quam sensit olim, quique septeno uidet
Nilum per arua profluentem gurgite,

(360) Quique glaciali colla suppositos polo,
Concreta pigro maria sulcat marmore,
Et quos rapaci Rhodanus unda uerberat,
Galli feroces? o statum deterrimum,
Si Caesar orbem, Caesarem mulier regit!

(365) Conscende currus, laeta uictrix, aureos,
Gemmantibusque peruehitor urbem rotis:
Totius orbis sola domitorem domas.
Veteres triumphos Roma nunc sileat suos,
Et militaris conticescat gloria:

(370) inuictus armis Caesar hodie uincitur.
Quid, Caesar, animi patribus credis fore,
Si te iubente conuocatos iusseris
Abire nunc, redire, cum Calpurniae
Meliora sese obiecerint insomnia?

(375) Vade potius constanter, et nomen cape
Parthis timendum: aut, hoc minus si te iuuat,
Prodito saltem, atque ipse patres mittito:
Ne negligi se, aut ludibrio haberi putent.

Caesar.
incertus animi, et huc et illuc distrahor
(380) Qualis per aequor concitum bacchantibus
Deprensa uentis fertur incerto ratis
Agitata cursu. Pellit illinc Africus
Creber procellis, Eurus hinc, illinc Notus.
Sic me hinc tuae, Calpurnia, inflectunt preces,

(385) Hinc dicta Bruti. Sed tamen quando semel
Vel cadere praestat, quam metu longo premi:
Non si trecentis uocibus uatum auocer,
Non si ipse uoce propria praesens Deus
Moneat pericli, atque hic manendum suadeat,

(390) Me continebo. Desine, uxor, conqueri.
Eamus: omnis iacta nobis alea est.

Calpurnia.
Abiit, mea nil dicta moratus.
Dî, qui Romae geritis curam,
Quo uos fas est cumque uocari.
(395) Nomine, si uos manibus puris,
Menteque casta semper colui,
Seruat meo in Caesare Romam.

Chorus.
Creditur uulgus muliebre nunquam,
Consili micam dare profuturi,

(400) Sed rapi affectu, penitusque sama
    Mente carere:
Sed tamen si quis bonus aestimator
Rem putet recta ratione totam,
Dicet in multis micuisse magnam

    (405) Consilii uim.
ilion nunquam cecidisset olim,
imo adhuc arces Priami manerent,
Si Deo plenae Paris audiisset
    Dicta sororis.

(410) illa, cum laeta tumidus rapina
Raptor ad sedes patrias rediret,
Dicitur totam, resoluta crines,
    isse per urbem,
Clamitans: turpem procul ire moecham

(415) Cogite, o Teucri, perit illa secum
Moenibus uestris, Phrygiaeque fata
    Ultima pubi.
Caede iam campos uideo madentes:
iam ferox gnatus Thetidos marinae

(420) Hinc et hinc strages geminat, tremenda
    Cuspide pugnax.
iamque mutato Simois colore
inficit ripas, galeasque secum
Voluit, et fortis madidas iuuentae

    (425) Sanguine cetras.
Ah dolor! sanctas etiamne ad aras,
Exuis uitam, genitor, senilem?
Nec uel Herceus cohibet furentem
    iupiter iram?

(430) Haec, et his multo cecinisse plura,
Dicitur quondam furibunda uates:
Sed dolor Phoebi uetuit superbos
    Credere Troas.
Pertinax quisquis sibi credit uni,
(435) Ceteros spernens melius monentes:
ille, si coeptis pereat sub ipsis,
    iure peribit.


Actus quintus.
Brutus et Cassius.
Brutus.
Spirate ciues! Caesar interfectus est,
ille, ille Caesar, patriae terror suae,

(440) Hostis senatus, innocentum carnifex,
Legum ruina, publici iuris lues:
Cuius rapinas nuper, et libidines
Agnouit orbis totus, et perpessus est.
in curia, quam oppresserat, oppressus iacet.

Cassius.
(445) En, Roma, gladium adhuc tepentem sanguine:
En dignitatis uindicem dextram tuae.
impurus ille, qui furore nefario,
Rabieque caeca, te, et tuos uexauerat,
Hac, hac manu, atque hoc, hocce gladio, quem uides,

(450) Consauciatus, et omnibus membris lacer,
Undam cruoris, et animam euomuit simul.
Brutus.
ite, ite, ciues, conuolate in curiam:
Mentem nouo saturate iam spectaculo.
immanis ille latro, qui regnum sua

(455) iam spe uorarat, patriae oppressae incubans,
Anima probris plena omnibus spoliatus est.
ite, et cadauer illud obscoenum feris
Date laniandum, quo feram absumant ferae.

Cassius.
Erymanthium perculerit Alcides aprum,
(460) Hydramque flammis pertinacem extinxerit,
Lapsumque caelo, iterumque caelo redditum
Confecerit leonem: in uno corpore
Sexcenta nobis monstra debellata sunt.
Si strenuis iustus datur factis honos,
(465) Tua, Brute, fastos ampliabit gloria.

Brutus.
Quicunque mente patriam saeua premit,
Suosque ciues subdit, ut seruos, sibi,
Dum blandientis iam tenet summum rotae,
ipsosque pene temnit aequalis deos:
(470) Simul atque uersus cassat astrorum fauor,
Et constitutas tempus adduxit uices,
Cadit, suoque ceteros casu monet,
Virtute dempta, ne quid aeternum putent.

Cassius.
Sic, sic tyranni debitas poenas luant,
(475) Nunquamque sicca finiant uitam nece.
Eamus hinc, et editam Capitolii
Scandamus arcem. Roma tandem libera est.

Calpurnia. Chorus.
Calpurnia.
Eheu, quis aures nuncius tetigit meas,
Cecidisse dira Caesarem Bruti manu?

(480) O somniorum iam nimis ueram fidem!
Sic misera quondam Troici coniux senis,
Quam somniarat, tulit, et experta est facem.
O, quae dolori uerba sufficiant meo?
Dehisce terra, meque miserandam abripe,

(485) Aut uos nefandi parricidae, huc, huc cito
Venite gressu, quoque ferro coniugem
Meum necastis, me, me eodem tollite.
Secunda uestras hostia exspecto manus.
Cupide madentem coniugali sanguine

(490) iugulo mucronem, aut pectore excipiam meo.
Nondum litasti, Brute, perficito sacrum.
Nondum peremptus Caesar est: pars illius
Maneo superstes. Non meus uitam tibi
Vir denegarat: ne mihi mortem nega.

(495) Moriar semel, quo desinam toties mori.
Aut tu, doloris turba nostri particeps,
Dum languidus paullatim animus absumitur,
Et membra linquens tabida, petit Caesarem,
Adiunge moestam fletibus uocem meis.

Chorus.
(500) Aetheris alti lugeat orbis:
Tuque o radiis incincte caput,
Volucris splendens arbiter anni,
Propera pulcros abdere uultus.
Tu quoque falsae dominator aquae,

(505) Valide terram concute sceptro.
Omnia moerorem patefaciant.
ille subactae gloria terrae,
Nunc repetiti gloria caeli,
Uno Caesar ioue patre minor

(510) Liquit terras.
O impuri! o illaudati!
Quorum sacrilega manus potuit
Tantum mundi extinguere lumen,
Quae uobis sint supplicia satis?

(515) Quis taurus, quae rota, quis gladius,
Possit uestrum aequare furorem?
Vobis tellus, uobis aether,
Vobis deneget unda quietem:
Vos ultrices agitent furiae:

(520) Una cruentis agitet flagris,
Altera tetro coquat igne genas;
Tristes alia obiiciat colubras,
Quae se uestro sanguine pascant:
Stygia donec sede receptos

(525) Laniet rostro uultur adunco.
Vexet iniquum Aeolidae pondus,
Et supplici quidquid acerbi
Sceleratos exagitat manes.
At tu, nostri caussa doloris,

(530) Multum flete, et multum flende,
Hos bone planctus accipe, Caesar.

Caesar.
Quid caelitum me fletis adiunctum choro?
Non luridi me stagna Cocyti tenent,
Sed templa caeli; non malignae me furor

(535) Tetigit cohortis; ipsa iam genitrix manu
Me collocarat inter astrorum globos.
Simulacra tantum nuda dilaniata sunt:
Nec ipse cecidi: umbra cecidit tantum mea.
Desinite flere: lacrymae miseros decent.

(540) Qui me furenti, (uera praemoneo indiges,)
Sunt animo adorti, non inultum illud ferent.
Heres meae uirtutis, ut sceptri mei,
Nepos sororis, arbitratu pro suo
Poenas reposcet. Ponite modum luctibus.

(545) Ego ad alta caeli tecta stellantis feror.

Calpurnia.
Unde, quaeso, uox ad aures ista peruenit meas?
En, sonum, marite, dulcem uocis agnosco tuae.
Non iniqua te peremit parricidarum manus:
Viuis, et receptus astris, laetus assides ioui.
(550) Quo soles, bonus, fauore perge complecti tuos.

Chorus.
Sunt manes aliquid: cumque diem ultimum
Adduxit fera mors, est aliquid tamen,
Quod uitat Libitinam
Exstructosque fugit rogos.

(555) id si, dum uegetat membra, datum sibi
Vitae curriculum pariter egerit,
Nec se turpificarit
impuris scelerum notis.
Mox, ut corporeo carcere liberum est,

(560) Rursus sidereas conuolat in domos,
Qua Saturnia lacte
Signauit proprio uiam:
Atque illic, numero caelicolum additum,
Caelesti ambrosiae gramine uescitur,

(565) Et carchesia sacri
Plena nectaris ebibit.
Haec olim haud dubie praemia uos manent,
Quicunque innocuo pectore simplices
Virtutemque tenetis,
(570) Et canam colitis fidem.