[16,0] SATVRA XVI.
Quis numerare queat felicis praemia, Galli,
militiae? nam si subeuntur prospera castra 
me pauidum excipiat tironem porta secundo
sidere. plus etenim fati ualet hora benigni
5 quam si nos Veneris commendet epistula Marti               
et Samia genetrix quae delectatur harena. 
commoda tractemus primum communia, quorum
haut minimum illud erit, ne te pulsare togatus
audeat, immo, etsi pulsetur, dissimulet nec
10 audeat excussos praetori ostendere dentes               
et nigram in facie tumidis liuoribus offam
atque oculum medico nil promittente relictum.
Bardaicus iudex datur haec punire uolenti
calceus et grandes magna ad subsellia surae
15 legibus antiquis castrorum et more Camilli               
seruato, miles ne uallum litiget extra
et procul a signis. 'iustissima centurionum
cognitio est +igitur+ de milite, nec mihi derit
ultio, si iustae defertur causa querellae.'
20 tota cohors tamen est inimica, omnesque manipli               
consensu magno efficiunt curabilis ut sit
uindicta et grauior quam iniuria. dignum erit ergo
declamatoris mulino corde Vagelli,
cum duo crura habeas, offendere tot caligas, tot
25 milia clauorum. quis tam procul adsit ab urbe               
praeterea, quis tam Pylades, molem aggeris ultra
ut ueniat? lacrimae siccentur protinus, et se
excusaturos non sollicitemus amicos.
'da testem' iudex cum dixerit, audeat ille
30 nescio quis, pugnos qui uidit, dicere 'uidi,'               
et credam dignum barba dignumque capillis
maiorum. citius falsum producere testem
contra paganum possis quam uera loquentem
contra fortunam armati contraque pudorem. 
35 praemia nunc alia atque alia emolumenta notemus               
sacramentorum. conuallem ruris auiti
improbus aut campum mihi si uicinus ademit
et sacrum effodit medio de limite saxum,
quod mea cum patulo coluit puls annua libo,
40 debitor aut sumptos pergit non reddere nummos               
uana superuacui dicens chirographa ligni,
expectandus erit qui lites incohet annus
totius populi. sed tum quoque mille ferenda
taedia, mille morae; totiens subsellia tantum
45 sternuntur, iam facundo ponente lacernas               
Caedicio et Fusco iam micturiente parati
digredimur, lentaque fori pugnamus harena.
ast illis quos arma tegunt et balteus ambit
quod placitum est ipsis praestatur tempus agendi,

[16,50] nec res atteritur longo sufflamine litis.                
solis praeterea testandi militibus ius
uiuo patre datur. nam quae sunt parta labore
militiae placuit non esse in corpore census,
omne tenet cuius regimen pater. ergo Coranum
55 signorum comitem castrorumque aera merentem               
quamuis iam tremulus captat pater; hunc fauor aequus
prouehit et pulchro reddit sua dona labori.
ipsius certe ducis hoc referre uidetur
ut, qui fortis erit, sit felicissimus idem,
60 ut laeti phaleris omnes et torquibus, omnes.