[2,0] SYPHILIDIS LlBER SECUNDUS.
1 Nunc age, quae uitae ratio, quae cura adhibenda 
Perniciem aduersus tantam, quid tempore quoque 
Conueniat (nostri quae pars est altera coepti)
Expediam, et miranda hominum comperta docebo.
Quippe noua cum re attoniti, multa irrita primum
Tentassent, tamen angustis solertia maior
ln rebus, crescensque usu experientia longo 
Euicere : datumque homini protendere longe 
Auxilia, et certis pestem compescere uinclis, 
10 Victorem et sese claras attollere in auras.
Credo equidem et quaedam nobis diuinitus esse 
Inuenta, ignaros fatis ducentibus ipsis.
Nam, quanquam fera tempestas, et iniqua fuerunt 
Sidera, non tamen omnino praesentia diuum 
Abfuit a nobis, placidi et elementia coeli. 
Si morbum insolitum, si dura et tristia bella 
Vidimus, et sparsos dominorum caede penates, 
Oppidaque, incensasque urbes, subuersaque regna 
Et templa, et raptis temerata altaria sacris :
20 Flumina deiectas si perrumpentia ripas 
Euertere sata, et mediis nemora eruta in undis, 
Et pecora, et domini, correptaque rura natarunt : 
Obseditque inimica ipsas penuria terras : 
Haec eadem tamen, haec aetas (quod fata negarunt 
Antiquis) totum potuit sulcare carinis
Id Pelagi, immensum quod circuit Amphitrite. 
Nec uisum satis extremo ex Atlante repostos 
Hesperidum penetrare sinus, Prassumque sub arcto 
inspectare alia, praeruptaque littora Rhapti, 
30 Atque Arabo aduehere, et Carmano ex aequore merces, 
Aurorae sed itum in populos Titanidis usque est 
Supra Indum, Gangemque supra, qua terminus olim
Catygare noti orbis erat : superata Cyambe, 
Et dites ebeno, et felices macere syluae.
Denique et a nostro diuersum gentibus orbem, 
Diuersum coelo, et clarum maioribus astris
Remigio audaci attigimus, ducentibus et dis. 
Vidimus et uatem egregium, cui pulchra canenti 
Parthenope, placidusque cauo Sebethus ab antro 
40 Plauserunt, umbraeque sacri manesque Maronis, 
Qui magnos stellarum orbes cantauit, et hortos 
Hesperidum, coelique omnes uariabilis oras.
Te uero ut taceam, atque alios, quos fama futura 
Post mutos cineres, quos et uenientia secla 
Antiquis conferre uolent, at, Bembe, tacendus 
Inter dona deum nobis data non erit unquam 
Magnanimus Leo, quo Latium, quo maxima Roma 
Attollit caput alta, paterque ex aggere Tibris
Assurgit Romaeque fremens gratatur ouanti. 

[2,50] Cuius ab auspiciis iam nunc mala sidera mundo 
Cessere, et laeto regnat iam Iupiter orbe, 
Puraque pacatum diffundit lumina coelum. 
Unus, qui aerumnas post tot, longosque labores, 
Dulcia iam profugas reuocauit ad otia Musas, 
Et leges Latio antiquas, rectumque, piumque 
Restituit : qui iusta animo iam concipit arma 
Pro re Romana, pro relligione deorum.
Unde etiam Euphrates, etiam late ostia Nili, 
Et tantum Euxini nomen tremit unda refusi, 
60 Atque Aegaea suos confugit Doris in Isthmos
Ergo, alii dum tanta canent, dumque illius acta 
Inclyta component, dum forte accingeris et tu 
Condere; et aeternis uicturum intexere chartis, 
Nos, quos fata uocant haud tanta ad munera, lusus 
Inceptos, quantum tenuis fert Musa, sequamur.
Principio, quoniam affecti non sanguinis una 
Est ratio, tibi sit morbo spes maior in illo, 
Sanguine qui insedit puro : uerum, quibus atra 
Bile tument, spissoque resultant sanguine uenae, 
70 Maior in is labor est, pestisque tenacius haeret. 
Quare operae pretium est ualidis atque acribus uti 
Omnibus hos contra, miseris nec parcere membris. 
Quin etiam meliora sibi promittere cuncta 
Ille potest, qui principiis nouisse sub ipsis 
Serpentem tacite ualuit per uiscera labem. 
Namque, ubi pasta dia, uires per pabula longa 
Auxerit et iam se uitium firmauerit intra, 
Heu ! quanto titi libertas speranda labore est !
Ergo omnem impendens operam te opponere paruis
80 Principiis memorique animo haec praecepta reconde.
In primis ego non omni te assuescere coelo 
Exhorter : fuge perpetuo quod flatur ab austro, 
Quod coeno, immundaeque graue est sudore paludis. 
Protenti potius campi mihi liber et agri
Tractus, et apricis placeant in collibus aurae, 
Et molles zephiri, pulsusque aquilonibus aer.
Hic (iubeo) tibi nulla quies, nulla otia sunto ; 
Rumpe moras, agita assiduis uenatibus apros 
Inipiger, assiduis agita uenatibus ursos. 
90 Nec tibi sit labor aerii cursu ardua montis 
Vincenti, rapidum in ualles deflectere ceruum, 
Et longa lustrare altos indagine saltus.
Vidi ego saepe malum, qui iam sudoribus omne 
Finisset, syluisque luem liquisset in altis.
Sed nec turpe puta dextram summittere aratro, 
Et longum trahere incuruo sub uomere sulcum :
Neue bidente solum, et duras proscindere glebas, 
Et ualida aeriam quercum exturbare bipenni, 
Atque imis altam eruere ab radicibus ornum.

[2,100] Quin etiam, exercere domi quo te quoque possis, 
Paruam mane pilam uersa mihi, uespere uersa, 
Et saltu, et dura potes exsudare palaestra. 
Vince malum : nec te fallat, quod desidis oti 
Assidue desiderium, lectique sequetur. 
Tu lecto ne crede, graui ne crede sopori. 
His alitur uitium, et placidae sub imagine pacis 
Decipit, e dulcique trahit fomenta quiete.
Necnon, interea effugito quae tristia mentem 
Sollicitant; procul esse iube curasque, metumque 
110 Pallentern, ultricesque iras, omnemque Mineruae 
Addictum studiis animum; sed carmina, sed te 
Delectent iuuenumque chori, mixtaeque puellae.
Parce tamen Veneri, mollesque ante omnia uita 
Concubitus, nihil est nocuum magis : odit et ipsa 
Pulchra Venus, tenerae contageun odere puellae.
Quod sequitur, uictus ratio tibi maxima habenda est; 
Nec sit cura tibi, neue obseruantia maior.
Principio, quoscumque amnes, quoscumque paludes, 
Quosque lacus liquidi pascunt, quosque aequora pisces, 
120 Omne genus procul amoueo. Sunt, quos tamen usus 
Liberius, cum res cogit, concedere possit. 
Omnibus his est alba caro, non dura tenaxque, 
Quos petrae et fluuiorum aduersa marisque fatigant. 
Tales nant pelago phycides, rutilaeque per undas 
Auratae, gobiique, et amantes saxea percae.
Talis dulcifluum fluuiorum scarus ad ora,
Solus saxa inter, depastas ruminat herbas.
Sed neque, quae stagnis uolucres, quaeque amnibus altis 
Degere amant, liquidisque cibum perquirere in undis, 
130 Laudarim : tibi pinguis anas, tibi crudior anser 
Vitetur, potiusque uigil Capitolia seruet :
Viteturque graui coturnix tarda sagina.
Tu teneros lactes, tu pandae abdomina porcae, 
Porcae heu ! terga fuge, et lumbis ne uescere aprinis, 
Venatu quamuis toties confeceris apros.
Quin neque te crudus cucumis, non tubera captent, 
Neue famem cinara, bulbisue salacibus exple. 
Non placeat mihi lactis amor, non usus aceti, 
Non fumosa mero spumantia pocula Baccho, 
140 Qualia Cyrnei colles, : campique Falerni,
Et Pucinus ager mittunt : aut qualia nostris 
Rhetica dat paruo de collibus uua racemo.
Nempe Sabina magis placeant, dilutaque tellus 
Quae tulit, et multo domuerunt Naiades amne.
At, tibi si ex horto uictus, mensaeque deorum
Sunt animo, atque olerum simplex et inempta uoluptas, 
Non mentae uirides, non laeta sisymbria desunt, 
Intybaque, et toto florentes frigore sonchi,
Et sia fontanis semper gaudentia riuis,

[2,150] Et thymbrae suaues, et odoriferae calaminthae. 
Laeta meliphylla, et riguo buglossus ab horto 
Carpantur, plenisque ferax eracula palmis, 
Atque olus, atque rumex, et salsi gramina crithmi. 
Ipsa lupum dumeta ferent : hinc collige primos 
Asparagos, albae asparagos hinc collige uitis, 
Cum nondum explicuit ramos, umbracula nondum 
Texuit, et uirides iussit pendere corymbos. 
Singula sed longum est, nec percensere necesse 
Iamque aliud uocor ad munus, iuuat in noua Musas
160 Naturae nemora Aoniis deducere ab umbris : 
Unde mihi si non e lauro intexere fronti
Serta uolent, tantaque caput cinxisse corona,
At saltem, ob seruata hominum tot millia, dignum 
Censuerint querna redimiri tempora fronde.
Vere nouo, si quem morbus tenet, aut et in ipso 
Autumno, si firma aetas, si sanguis abundat, 
Regalem, mediamue lacerti incidere uenam 
Proderit, atque extra foedatum haurire cruorem. 
Praeterea, quocumque habeat te tempore pestis, 
170 Corruptum humorem, et contagem educere turpem 
Ne pigeat, facilique luem deponere ab aluo : 
Ante tamen ducenda para : concreta resolue, 
Et crassa attenua, et lentore tenacia frange.
Ergo coryciumque thymum sit cura, thymumque 
Pamphylium, thymbrae similis qui durior exit, 
Prima tibi coxisse, lupique uolubile gramen, 
Foeniculumque, apiumque, et amari germina capni. 
His polyporum hirtos imitata filicula cirros 
Additur, et lymphis tangi renuens adiantus : 
180 His sterile asplenum, his pictam phyllitida iunge: 
Quorum tibi decoctum per multis ante diebus 
Ebiberis, crudumque humorem incoxeris omnem, 
Tum scilla medicare aeri, et colocynthide amara, 
Helleboroque graui, nec non quae in littore surgens, 
Qua ludit maris unda, ter euariata colorem, 
Ter flores mutata die rem nomine signat,
Herba potens radice, suum cui zinziber adde:
Adde etiam anguineum cucumim, nabathaeaque thura, 
Myrrhamque, bdelenque, ammoniacique liquorem, 
190 Et lacrymam panaceam, et dulci colchica bulbo.
His actis, si forte tibi frigentia corda
Et molles animi fuerint, nec acerba placebit
In primis tentare, breuique extinguere pestem, 
Sed placidis agere, et per tempora lenibus uti, 
Tum superest tibi cura animum ad fomenta relicta 
Vertere, contagisque ad tenuia semina caecae, 
Illa quidem consueta modis inserpere miris. 
Profuerint igitur, quaeque exsiccantia, quaeque 
Marcori resinosa solent obsistere putri :

[2,200] Tales sunt myrrhae lacrymae, sunt talia thura, 
Cedrusque, aspalathusque, immortalisque cupressus, 
Et bene cum calamo spirans redolente cyperus. 
Ergo nec desint casiae, nec desit amomum, 
Macerue, agalocumue tibi, nec cinnama odora. 
Est etiarn in pratis illud, iuxtaque paludes 
Scordion, omnigenis quod tantum obstare uenenis, 
Contagique solet, paruo quaerenda labore 
Herba tibi : uiret ipsa comis imitata chamaedrim, 
Flore rubens, referensque alli cum uoce saporem. 
210 Aurora nascente huius frondemque comantem
Radicesque coque, atque haustu te prolue largo.
Sed neque carminibus neglecta silebere nostris, 
Hesperidum decus, et Medarum gloria, citre, 
Siluarum : si forte, sacris cantata poetis,
Parte quoque hac medicam non dedignabere Musam, 
Sic tibi sit semper uiridis coma, semper opaca, 
Semper flore nouo redolens: sis semper onusta 
Per uiridem pomis siluam pendentibus aureis. 
Ergo, ubi nitendum est caecis te opponere morbi 
220 Seminibus, ui mira arbor cithereia praestat. 
Quippe illam Citherea, suum dum plorat Adonim, 
munere donauit multo, et uirtutibus auxit.
Quorumdam inuentum est, uitrei intra concaua uasis, 
Cui collum oblongum est, uenter turgescit in orbem, 
Aut hederae folia, aut Ida mittente maniplos 
Dictami, illyricamue irim, rhamniue nigrantem 
Radicem, aut inulas coquere : in sublime solutus 
Effertur uapor, et tenuis uacua omnia complet : 
Ast, ubi frigenti occursauit ab aere uitro,
230 Cogitur, et rorem liquidus densatur in udum, 
Decurritque uagis per aperta canalia riuis. 
Distillantis aquae cyathum sub lumina prima 
Luciferi potare iubent, stratisque parare
Sudorem : nec certe ab re : uis utilis olli est 
Reliquias morbi tenues dispergere in auras.
Interea, si membra dolor conuulsa malignus 
Torqueat, oesipo propera lenire dolorem, 
Mastichinoque oleo : lentum quibus anseris unguem, 
Emulsumque potes lini de semine mucum, 
240 Narcissumque, inulamque, liquentiaque addere mella, 
Coryciumque crocum et uilem componere amurcam.
At, fauces atque ora malus si eroserit herpes, 
Tange nitro, et uiridi medicata aerugine limpha 
Semina inure mala, et serpentem interfice pestem. 
Verum ipsos ope non alia consumere achores, 
Urentum quam ui, poteris, quibus addere debes 
Pingue aliquid, quod secum intus siccantia portet. 
Haec eadem, et rniseros artus si qua ulcera pascunt 
Tollere, concretosque ualebunt soluere callos.

[2,250] Si uero aut haec nequicquam tentasse uidebis, 
Aut uires animique ualent ad fortia quaeque, 
Nec differre cupis, quin te committere acerbis 
Festines, diramque breui consumere pestem, 
Hinc alia inuenta expediam, quae tristia quanto 
Sunt magis, hoc tanto citius finire labores 
Aerumnasque mali poterunt : quippe effera labes 
Inter prima tenax, et multo fomite uiuax 
Nedum se haud uinci placidis et mitibus, at nec 
Tractari sinit, et mansuescere dura repugnat.
260 Sunt igitur styracem in primis qui, cinnabarimque, 
Et minium, et stimmi agglomerant, et thura minuta, 
Quorum suffitu pertingunt corpus acerbo, 
Absumuntque luem miseram, et contagia dira. 
At uero et partim durum est medicamen et acre, 
Partim etiam fallax, quo faucibus angit in ipsis 
Spiritus, eluctansque animam uix continet aegram.
Quocirca totum ad corpus nemo audeat uti 
Iudice me : certis fortasse erit utile membris,
Quae papulae informes, chironiaque ulcera pascunt.
270 Argento melius persoluunt omnia uiuo
Pars maior : miranda etenim uis insita in illo est : 
Siue quod id natum est subito frigusque caloremque 
Excipere, unde in se nostrum cito contrahit ignem, 
Quodque est condensum, humores dissoluit, agitque 
Fortius, ut candens ferrum flamma acrius urit: 
Siue acres, unde id constat compagine mira, 
Particulae nexuque suo uinclisque solutae
Introrsum, ut potuere seorsum in corpora ferri, 
Colliquant concreta, et semina pestis inurunt:
280 Siue aliam uim fata illi, et natura dedere. 
Cuius et inuentum medicamen munere diuum
Digressus referam. Quis enim admiranda deorum
Munera praetereat Syriae nam forte sub altis 
Vallibus, umbrosi nemora inter glauca salicti, 
Callirhoe qua fonte sonans decurrit amaeno, 
Fama est cultorem dis sacri agrestibus horti, 
Cultorem nemorum, sectatoremque ferarum, 
Ilcea labe grauent tanta, dum molle cyperum,
Et casiam, et siluam late fragrantis amomi 
290 Irrigat, haec orasse deos, et talia fatum :
Di, quos ipse diu colui, tuque optima tristes, 
Callirhoe, quae sancta soles depellere morbos, 
Cui nuper ramosa ferens ego cornua cerui
Aeria uictor fîxi capita horrida quercu :
"Di, mihi crudelem misero si tollere pestem
Hanc dabitis, quae me afflictat noctesque diesque, 
Ipse ego purpureas, ipse albas ueris et horti 
Primitias, uobis uiolas, ego lilia uobis
Alba legam, primasque rosas, primosque hiacynthos, 

[2,300] Vestraque odoratis onerabo altaria sertis".
Gramen erat iuxta uiridans ; sic fatus, ut aestu 
Fessus erat, uiridi desedit graminis herba.
Hic dea, uicino quae sese fonte lauabat,
Callirhoe liquido ex antro per lubrica musco
Saxa fluens, iuueni dulci blandita susurro, 
Lethaeum immisit somnum, sparsitque sopore 
Graminea in ripa, et salicum nemus inter opacum : 
Atque illi uisa est sacro se flumine tollens
In somnis coram esse, pia et sic uoce locuta :
310 "Ilceu, in extremo dis tandem audite labore, 
Cura mei, tibi nulla salus, quacumque uidet sol, 
Speranda est terram magnam super : hoc tibi poenae 
Dat Triuia, et precibus Triuiae exoratus Apollo, 
Ob sacrum iaculo percussum ad flumina ceruum, 
Et nostris affixa tibi capita horrida truncis.
Nam, postquam illa feram exanimem per gramina uidit, 
Abscisso capite, et sacro sparsa arua cruore,
Omnibus ingemuit siluis, dirumque precata est 
Authori. Oranti Latous tanta sorori
320 Affuit, et pestem misero immisere nefandam
Durus uterque tibi : quin, et quacumque uidet sol, 
Interdixit opem : quare tellure sub ima,
Si qua salus superest, caeca sub nocte petenda est. 
Est specus arboribus tectum,atque horrore uerendum, 
Vicina sub rupe, iouis qua plurima silua
Accubat, et raucum reddit coma cedria murmur. 
Huc, ubi se primis aurora emittet ab undis, 
Ire para, et nigrantem ipsis in faucibus agnam 
Mactato supplex, atque: Ops tibi maxima, die, hanc, 
330 Die, ferio. Nigram tum noctem, umbrasque silentes, 
Umbrarumque deos, ignotaque numina, nymphas 
Et thia uenerare, atrae et nidore cupressi.
Hic tibi narranti causam, auxiliumque uocanti 
Haud aberit dea, quae caecae in penetralia terrae 
Deducat te sancta, et opem tibi sedula praestet. 
Surge, age, nec uani speciem tibi concipe somni. 
Illa ego sum, quae culta uago per pinguia fonte 
Dilabor, dea uicinis tibi cognita ab undis". 
Sic ait, et se caeruleo cita condidit amne.
340 Ille autem, ut placidus cessit sopor, omnia laetus 
Accipit, et nympham precibus ueneratur amicam. 
O sequor, o quocunque uocas pulcherrima fontis 
Vicini dea, Callirhoe ! Tum postera primum
Exsurgens aurora suos ubi protulit ortus, 
Monstratum Iouis in silua sub rupibus altis 
Antrum ingens petit, et nigrantem tergora primo 
Vestibulo sistit pecudem, magnaque trementem
Mactat Opi : tibique, inquit, ego hanc, Ops	maxima, macto.
Tum noctem, noctisque deas, ignota precatur 

[2,350] Numina. Iamque simul thyan, atramque cupressum
Urebat, cum uox terrae reuoluta cauernis 
Longe audita sacras nympharum perculit aures: 
Nympharum, quibus aera solo sunt condita curae. 
Extemplo commotae omnes, ac coepta reponunt, 
Sulphureos forte ut latices, et flumina uiui 
Argenti, mox, unde nitens concresceret aurum, 
Tractabant, gelidoque prementes fonte coquebant. 
Centum ignis spissi radios, centum aetheris usti, 
Bis centum concretorum terraeque marisque 
360 Miscuerant, nostros fugientia semina uisus.
At Lipare, Lipare argenti cui semina et auri
Cura data, et sacrum flammis adolere bitumen, 
Continuo obscurae latebrosa per auia terrae 
Ilcea adit, firmansque animum sic incipit ipsa :
Ilceu (namque tuum nec nomen, nec mihi labes 
Ignota est, nec quid uenias) iam corde timorem 
Exue, nequicquam non te huc carissima mittit 
Callirhoe : tibi parta salus tellure sub ima est. 
Tolle animos, et me per opaca silentia terrae 
370 Insequere : ipsa adero, et praesenti numine ducam.
Sic ait, et se antro gradiens praemittit opaco. 
Ille subit, magnos terrae miratus hiatus, 
Squallentesque situ aeterno, et sine lumine uastas 
Speluncas, terramque meantia flumina subter.
Tum Lipare : Hoc quodcumque patet, quam maxima terra est 
Hunc totum sine luce globum, loca subdita nocti 
Dii habitant : imas retinet Proserpina sedes, 
Flumina supremas, quae sacris concita ab antris 
In mare per latas abeunt resonantia terras. 
380 In medio dites nymphae, genera unde metalli,
Aerisque, argentique, aurique nitentis origo : 
Quarum ego nunc ad te miserans ipsa una sororum
Aduenio, illa ego, quae uenas per montis hiantes, 
Callirhoe haud ignota tuae, fumantia mitto 
Sulphura. Sic ibant terra et caligine tecti. 
Iamque exaudiri crepitantes sulphure flammae, 
Conclusique ignes, stridentiaque aera caminis. 
Haec regio est late, uariis ubi foeta metallis, 
Virgo ait, est tellus : quorum uos tanta cupido 
390 Exercet, superas coeli qui cernitis auras. 
Haec loca mille deae caecis habitamus in antris 
Nocte deae et Tellure satae, queis munera mille, 
Mille artes. Studium est aliis deducere riuos, 
Scintillas aliis rimari, et sparsa per omnem 
Semina tellurem flammarum, ignisque corusci. 
Materiam miscent aliae, massamque coercent 
Obicibus, multa et gelidarum inspergine aquaruun. 
Non procul eruptis fumantia tecta caminis 
Aetnaei Cyclopes habent, uersantque coquuntque 

[2,400] Vulcano stridente, atque aera sonantia cudunt. 
Laeua haec abstrusum per iter uia ducat ad illos. 
Dextera sed sacri fluuii te sistet ad undam, 
Argento fluitantem undam, uiuoque metallo ;
Unde salus speranda. Et iam aurea tecta subibant, 
Rorantesque domos spodiis, fuligineque atra 
Speluncas uarie obductas, et sulphure glauco. 
Iamque lacus late undantes, liquidoque fluentes 
Argento iuxta astabant, ripasque tenebant.
Hic tibi tantorum requies inuenta laborum, 
410 Subsequitur Lipare, postquam ter flumine uiuo 
Perfusus, sacra uitium omne reliqueris unda. 
Sic fatur, simul argenti ter fonte salubri 
Perfundit, ter uirgineis dat flumina palmis 
Membra super, iuuenem toto ter corpore lustrat 
Mirantem exuuias turpes, et labe maligna 
Exutos artus, pestemque sub amne relictam. 
Ergo age, cum primum coeli te purior aer
Accipiet, uitidamque diem, solemque uidebis, 
Sacra para, et castam supplex uenerare Dianam, 
420 Indigenasque deos, et numina fontis amici. 
Sic uirgo, et iuuenem tanto pro munere grates 
Soluentem e nocte aethereas educit in oras,
Dimittitque alacrem atque optata in lumina reddit
Accepit noua fama fidem, populosque per omnes
Prodiit haud fallax medicamen : coeptaque primum 
Misceri argento fluitanti axungia porcae.
Mox etiam oriciae simul adiuncta est terebinthi, 
Et laricis resina aeriae. Sant qui unguen equinum 
Ursinumue adhibent, bdelae, cedrique liquorem. 
430 Nonnulli et myrrhae guttas, et mascula thura 
Adiiciunt, miniumque rubens, et sulphura uiua. 
Haud uero mihi displiceat, componere si quem
Trita melampodia, atque arentem iuuerit irim, 
Galbanaque, et lasser graueolens, oleumque salubre
Lentisci, atque oleum haud experti sulphuris ignem.
His igitur totum oblinere, atque obducere corpus 
Ne obscoenurn, ne turpe puta per talia morbus 
Tollitur, et nihil esse potest obscoenius ipso. 
Parce tamen capiti, et praecordia mollia uita. 
440 Tum super et uittas astringe, et stuppea necte 
Venera : dein stratis tegmento imponere multo, 
Dum sudes, foedaeque fluant per corpora guttae. 
Haec tibi bis quinis satis est iterasse diebus.
Durum erit : at, quicquid poscat res ipsa, ferendum est. 
Aude animis, tibi certa salus stans limine in ipso 
Signa dabit : liquefacta mali excrementa uidebis 
Assidue sputo immundo fluitare per ora, 
Et largum ante pedes tabi mirabere flumen. 
Ora tamen foeda erodent ulcuscula : quae tu 

[2,450] Lacte foue, et cocto cytini, uiridisque ligustri. 
Tempore non alio generosi pocula Bacchi 
Annuerim sumenda tibi, purumque Falernum,
Et Chia, et pateris spumantia Rhetica largis.
Sed iam age uicinae uictor gratare saluti :
Ultima adest tibi cura, eadem et placidissima, corpus 
Abluere, et lustrare artus, ac membra piare 
Stoechade, amaricinisque comis, et rore marino, 
458 Verbenaque sacra, et bene olentibus heracleis.