[1] I. ad Cornelium    
 CVI dono lepidum nouum libellum    
 arida modo pumice expolitum?    
 Corneli, tibi: namque tu solebas    
 meas esse aliquid putare nugas    
 iam tum, cum ausus es unus Italorum    
 omne aeuum tribus explicare cartis    
 doctis, Iuppiter, et laboriosis.    
 quare habe tibi quidquid hoc libelli    
 qualecumque; quod, patrona virgo    
 plus uno maneat perenne saeclo.    

[2] II. fletus passeris Lesbiae    
 PASSER, deliciae meae puellae,    
 quicum ludere, quem in sinu tenere,    
 cui primum digitum dare appetenti    
 et acris solet incitare morsus,    
 cum desiderio meo nitenti    
 carum nescio quid lubet iocari    
 et solaciolum sui doloris,    
 credo ut tum grauis acquiescat ardor:    
 tecum ludere sicut ipsa possem    
 et tristis animi leuare curas!    
 ---
 TAM gratum est mihi quam ferunt puellae    
 pernici aureolum fuisse malum,    
 quod zonam soluit diu ligatam.    

[3] III. fletus passeris Lesbiae    
 LVGETE, o Veneres Cupidinesque,    
 et quantum est hominum uenustiorum:    
 passer mortuus est meae puellae,    
 passer, deliciae meae puellae,    
(5) quem plus illa oculis suis amabat.    
 nam mellitus erat suamque norat    
 ipsam tam bene quam puella matrem,    
 nec sese a gremio illius mouebat,    
 sed circumsiliens modo huc modo illuc    
(10) ad solam dominam usque pipiabat.    
 qui nunc it per iter tenebricosum    
 illuc, unde negant redire quemquam.    
 at uobis male sit, malae tenebrae    
 Orci, quae omnia bella deuoratis:    
(15) tam bellum mihi passerem abstulistis    
 o factum male! o miselle passer!    
 tua nunc opera meae puellae    
 flendo turgiduli rubent ocelli.    

[4] IV. de phasello    
 PHASELVS ille, quem uidetis, hospites,    
 ait fuisse nauium celerrimus,    
 neque ullius natantis impetum trabis    
 nequisse praeterire, siue palmulis    
(5) opus foret uolare siue linteo.    
 et hoc negat minacis Hadriatici    
 negare litus insulasue Cycladas    
 Rhodumque nobilem horridamque Thraciam    
 Propontida trucemue Ponticum sinum,    
 (10) ubi iste post phaselus antea fuit    
 comata silua; nam Cytorio in iugo    
 loquente saepe sibilum edidit coma.    
 Amastri Pontica et Cytore buxifer,    
 tibi haec fuisse et esse cognitissima    
 (15) ait phaselus: ultima ex origine    
 tuo stetisse dicit in cacumine,    
 tuo imbuisse palmulas in aequore,    
 et inde tot per impotentia freta    
 erum tulisse, laeua siue dextera    
 (20) uocaret aura, siue utrumque Iuppiter    
 simul secundus incidisset in pedem;    
 neque ulla uota litoralibus deis    
 sibi esse facta, cum ueniret a mari    
 nouissimo hunc ad usque limpidum lacum.    
(25) sed haec prius fuere: nunc recondita    
 senet quiete seque dedicat tibi,    
 gemelle Castor et gemelle Castoris.    

[5] V. ad Lesbiam    
 VIVAMUS mea Lesbia, atque amemus,    
 rumoresque senum seueriorum    
 omnes unius aestimemus assis!    
 soles occidere et redire possunt:    
 (5) nobis cum semel occidit breuis lux,    
 nox est perpetua una dormienda.    
 da mi basia mille, deinde centum,    
 dein mille altera, dein secunda centum,    
 deinde usque altera mille, deinde centum.    
(10) dein, cum milia multa fecerimus,    
 conturbabimus illa, ne sciamus,    
 aut ne quis malus inuidere possit,    
 cum tantum sciat esse basiorum.    

[6] VI. ad Flauium    
 FLAVI, delicias tuas Catullo,    
 ni sint illepidae atque inelegantes,    
 uelles dicere nec tacere posses.    
 uerum nescio quid febriculosi    
 (5) scorti diligis: hoc pudet fateri.    
 nam te non uiduas iacere noctes    
 nequiquam tacitum cubile clamat    
 sertis ac Syrio fragrans oliuo,    
 puluinusque peraeque et hic et ille    
(10) attritus, tremulique quassa lecti    
 argutatio inambulatioque.    
 nam inista preualet nihil tacere.    
 cur? non tam latera ecfututa pandas,    
 ni tu quid facias ineptiarum.    
 (15) quare, quidquid habes boni malique,    
 dic nobis. uolo te ac tuos amores    
 ad caelum lepido uocare uersu.    

[7] VII. ad Lesbiam    
 QVAERIS, quot mihi basiationes    
 tuae, Lesbia, sint satis superque.    
 quam magnus numerus Libyssae harenae    
 lasarpiciferis iacet Cyrenis    
(5) oraclum Iouis inter aestuosi    
 et Batti ueteris sacrum sepulcrum;    
 aut quam sidera multa, cum tacet nox,    
 furtiuos hominum uident amores:    
 tam te basia multa basiare    
(10) uesano satis et super Catullo est,    
 quae nec pernumerare curiosi    
 possint nec mala fascinare lingua.    

[8] VIII. ad se ipsum    
 MISER Catulle, desinas ineptire,    
 et quod uides perisse perditum ducas.    
 fulsere quondam candidi tibi soles,    
 cum uentitabas quo puella ducebat    
 (5) amata nobis quantum amabitur nulla.    
 ibi illa multa cum iocosa fiebant,    
 quae tu uolebas nec puella nolebat,    
 fulsere uere candidi tibi soles.    
 nunc iam illa non uult: tu quoque impotens noli,    
(10) nec quae fugit sectare, nec miser uiue,    
 sed obstinata mente perfer, obdura.    
 uale puella, iam Catullus obdurat,    
 nec te requiret nec rogabit inuitam.    
 at tu dolebis, cum rogaberis nulla.    
 (15) scelesta, uae te, quae tibi manet uita?    
 quis nunc te adibit? cui uideberis bella?    
 quem nunc amabis? cuius esse diceris?    
 quem basiabis? cui labella mordebis?    
 at tu, Catulle, destinatus obdura.    

[9] IX. ad Veranium    
 VERANI, omnibus e meis amicis    
 antistans mihi milibus trecentis,    
 uenistine domum ad tuos penates    
 fratresque unanimos anumque matrem?    
(5) uenisti. o mihi nuntii beati!    
 uisam te incolumem audiamque Hiberum    
 narrantem loca, facta nationes,    
 ut mos est tuus, applicansque collum    
 iucundum os oculosque suauiabor.    
(10) o quantum est hominum beatiorum,    
 quid me laetius est beatiusue?    

[10] X. ad Varum    
 VARVS me meus ad suos amores    
 uisum duxerat e foro otiosum,    
 scortillum, ut mihi tum repente uisum est,    
 non sane illepidum neque inuenustum,    
(5) huc ut uenimus, incidere nobis    
 sermones uarii, in quibus, quid esset    
 iam Bithynia, quo modo se haberet,    
 et quonam mihi profuisset aere.    
 respondi id quod erat, nihil neque ipsis    
 (10) nec praetoribus esse nec cohorti,    
 cur quisquam caput unctius referret,    
 praesertim quibus esset irrumator    
 praetor, nec faceret pili cohortem.    
 'at certe tamen,' inquiunt 'quod illic    
 (15) natum dicitur esse, comparasti    
 ad lecticam homines.' ego, ut puellae    
 unum me facerem beatiorem,    
 'non' inquam 'mihi tam fuit maligne    
 ut, prouincia quod mala incidisset,    
 (20) non possem octo homines parare rectos.'    
 at mi nullus erat nec hic neque illic    
 fractum qui ueteris pedem grabati    
 in collo sibi collocare posset.    
 hic illa, ut decuit cinaediorem,    
(25)  'quaeso' inquit 'mihi, mi Catulle, paulum    
 istos commoda: nam uolo ad Serapim    
 deferri.' 'mane' inquii puellae,    
 'istud quod modo dixeram me habere,    
 fugit me ratio: meus sodalis    
(30)  Cinna est Gaius, is sibi parauit.    
 uerum, utrum illius an mei, quid ad me?    
 utor tam bene quam mihi pararim.    
 sed tu insulsa male et molesta uiuis,    
 per quam non licet esse neglegentem.'    

[11] XI. ad Furium et Aurelium    
 FVRI et Aureli comites Catulli,    
 siue in extremos penetrabit Indos,    
 litus ut longe resonante Eoa    
 tunditur unda,    
 (5) siue in Hyrcanos Arabesue molles,    
 seu Sagas sagittiferosue Parthos,    
 siue quae septemgeminus colorat    
 aequora Nilus,    
 siue trans altas gradietur Alpes,    
(10) Caesaris uisens monimenta magni,    
 Gallicum Rhenum horribile aequor ulti-    
 mosque Britannos,    
 omnia haec, quaecumque feret uoluntas    
 caelitum, temptare simul parati,    
(15) pauca nuntiate meae puellae    
 non bona dicta.    
 cum suis uiuat ualeatque moechis,    
 quos simul complexa tenet trecentos,    
 nullum amans uere, sed identidem omnium    
 (20) ilia rumpens;    
 nec meum respectet, ut ante, amorem,    
 qui illius culpa cecidit uelut prati    
 ultimi flos, praetereunte postquam    
 tactus aratro est.    

[12] XII. ad Matrucinum Asinium    
 MARRVCINE Asini, manu sinistra    
 non belle uteris: in ioco atque uino    
 tollis lintea neglegentiorum.    
 hoc salsum esse putas? fugit te, inepte:    
(5) quamuis sordida res et inuenusta est.    
 non credis mihi? crede Pollioni    
 fratri, qui tua furta uel talento    
 mutari uelit: est enim leporum    
 differtus puer ac facetiarum.    
(10)  quare aut hendecasyllabos trecentos    
 exspecta, aut mihi linteum remitte,    
 quod me non mouet aestimatione,    
 uerum est mnemosynum mei sodalis.    
 nam sudaria Saetaba ex Hiberis    
(15)  miserunt mihi muneri Fabullus    
 et Veranius: haec amem necesse est    
 ut Veraniolum meum et Fabullum.    

[13] XIII. ad Fabullum    
 CENABIS bene, mi Fabulle, apud me    
 paucis, si tibi di fauent, diebus,    
 si tecum attuleris bonam atque magnam    
 cenam, non sine candida puella    
(5)  et uino et sale et omnibus cachinnis.    
 haec si, inquam, attuleris, uenuste noster,    
 cenabis bene; nam tui Catulli    
 plenus sacculus est aranearum.    
 sed contra accipies meros amores    
 (10)seu quid suauius elegantiusue est:    
 nam unguentum dabo, quod meae puellae    
 donarunt Veneres Cupidinesque,    
 quod tu cum olfacies, deos rogabis,    
 totum ut te faciant, Fabulle, nasum.    

[14] XIV. ad Caluum poetam    
 Nei te plus oculis meis amarem,    
 iucundissime Calue, munere isto    
 odissem te odio Vatiniano:    
 nam quid feci ego quidue sum locutus,    
 (5) cur me tot male perderes poetis?    
 isti di mala multa dent clienti,    
 qui tantum tibi misit impiorum.    
 quod si, ut suspicor, hoc nouum ac repertum    
 munus dat tibi Sulla litterator,    
(10) non est mi male, sed bene ac beate,    
 quod non dispereunt tui labores.    
 di magni, horribilem et sacrum libellum!    
 quem tu scilicet ad tuum Catullum    
 misti, continuo ut die periret,    
 (15) Saturnalibus, optimo dierum!    
 non non hoc tibi, false, sic abibit.    
 nam si luxerit ad librariorum    
 curram scrinia, Caesios, Aquinos,    
 Suffenum, omnia colligam uenena.    
(20) ac te his suppliciis remunerabor.    
 uos hinc interea ualete abite    
 illuc, unde malum pedem attulistis,    
 saecli incommoda, pessimi poetae.    
---  
 SI qui forte mearum ineptiarum    
 lectores eritis manusque uestras    
 non horrebitis admouere nobis, ---   

[15] XV. ad Aurelium    
 COMMENDO tibi me ac meos amores,    
 Aureli. ueniam peto pudentem,    
 ut, si quicquam animo tuo cupisti,    
 quod castum expeteres et integellum,    
 (5) conserues puerum mihi pudice,    
 non dico a populo; nihil ueremur    
 istos, qui in platea modo huc modo illuc    
 in re praetereunt sua occupati--    
 uerum a te metuo tuoque pene    
 (10) infesto pueris bonis malisque.    
 quem tu qua lubet, ut lubet moueto    
 quantum uis, ubi erit foris paratum:    
 hunc unum excipio, ut puto, pudenter.    
 quod si te mala mens furorque uecors    
 (15) in tantam impulerit, sceleste, culpam,    
 ut nostrum insidiis caput lacessas.    
 a tum te miserum malique fati!    
 quem attractis pedibus patente porta    
 percurrent raphanique mugilesque.    

[16] XVI. ad Aurelium et Furium    
 PEDICABO ego uos et irrumabo,    
 Aureli pathice et cinaede Furi,    
 qui me ex uersiculis meis putastis,    
 quod sunt molliculi, parum pudicum.    
(5) nam castum esse decet pium poetam    
 ipsum, uersiculos nihil necesse est;    
 qui tum denique habent salem ac leporem,    
 si sunt molliculi ac parum pudici,    
 et quod pruriat incitare possunt,    
(10) non dico pueris, sed his pilosis    
 qui duros nequeunt mouere lumbos.    
 uos, quod milia multa basiorum    
 legistis, male me marem putatis?    
 pedicabo ego uos et irrumabo.    

[17] XVII.         
 O Colonia, quae cupis ponte ludere longo,    
 et salire paratum habes, sed uereris inepta    
 crura ponticuli axulis stantis in rediuiuis,    
 ne supinus eat cauaque in palude recumbat:    
 (5) sic tibi bonus ex tua pons libidine fiat,    
 in quo uel Salisubsali sacra suscipiantur,    
 munus hoc mihi maximi da, Colonia, risus.    
 quendam municipem meum de tuo uolo ponte    
 ire praecipitem in lutum per caputque pedesque,    
 (10) uerum totius ut lacus putidaeque paludis    
 liuidissima maximeque est profunda uorago.    
 insulsissimus est homo, nec sapit pueri instar    
 bimuli tremula patris dormientis in ulna.    
 cui cum sit uiridissimo nupta flore puella    
 (15) et puella tenellulo delicatior haedo,    
 adseruanda nigerrimis diligentius uuis,    
 ludere hanc sinit ut lubet, nec pili facit uni,    
 nec se subleuat ex sua parte, sed uelut alnus    
 in fossa Liguri iacet suppernata securi,    
(20)  tantundem omnia sentiens quam si nulla sit usquam;    
 talis iste meus stupor nil uidet, nihil audit,    
 ipse qui sit, utrum sit an non sit, id quoque nescit.    
 nunc eum uolo de tuo ponte mittere pronum,    
 si pote stolidum repente excitare ueternum,    
(25) et supinum animum in graui derelinquere caeno,    
 ferream ut soleam tenaci in uoragine mula.    

[21] XXI. ad Aurelium    
 AVRELI, pater esuritionum,    
 non harum modo, sed quot aut fuerunt    
 aut sunt aut aliis erunt in annis,    
 pedicare cupis meos amores.    
 (5) nec clam: nam simul es, iocaris una,    
 haerens ad latus omnia experiris.    
 frustra: nam insidias mihi instruentem    
 tangam te prior irrumatione.    
 atque id si faceres satur, tacerem:    
(10) nunc ipsum id doleo, quod esurire    
 me me puer et sitire discet.    
 quare desine, dum licet pudico,    
 ne finem facias, sed irrumatus.    

[22] XXII. ad Varum    
 SVFFENVS iste, Vare, quem probe nosti,    
 homo est uenustus et dicax et urbanus,    
 idemque longe plurimos facit uersus.    
 puto esse ego illi milia aut decem aut plura    
 (5) perscripta, nec sic ut fit in palimpsesto    
 relata: cartae regiae, noui libri,    
 noui umbilici, lora rubra membranae,    
 derecta plumbo et pumice omnia aequata.    
 haec cum legas tu, bellus ille et urbanus    
 (10) Suffenus unus caprimulgus aut fossor    
 rursus uidetur: tantum abhorret ac mutat.    
 hoc quid putemus esse? qui modo scurra    
 aut si quid hac re scitius uidebatur,    
 idem infaceto est infacetior rure,    
 (15) simul poemata attigit, neque idem umquam    
 aeque est beatus ac poema cum scribit:    
 tam gaudet in se tamque se ipse miratur.    
 nimirum idem omnes fallimur, neque est quisquam    
 quem non in aliqua re uidere Suffenum    
 (20) possis. suus cuique attributus est error;    
 sed non uidemus manticae quod in tergo est.    

[23] XXIII. ad Furium    
 Furei, cui neque seruus est neque arca    
 nec cimex neque araneus neque ignis,    
 uerum est et pater et nouerca, quorum    
 dentes uel silicem comesse possunt,    
(5) est pulcre tibi cum tuo parente    
 et cum coniuge lignea parentis.    
 nec mirum: bene nam ualetis omnes,    
 pulcre concoquitis, nihil timetis,    
 non incendia, non graues ruinas,    
(10) non facta impia, non dolos ueneni,    
 non casus alios periculorum.    
 atque corpora sicciora cornu    
 aut siquid magis aridum est habetis    
 sole et frigore et esuritione.    
 (15) quare non tibi sit bene ac beate?    
 a te sudor abest, abest saliua,    
 mucusque et mala pituita nasi.    
 hanc ad munditiem adde mundiorem,    
 quod culus tibi purior salillo est,    
 (20) nec toto decies cacas in anno;    
 atque id durius est faba et lapillis.    
 quod tu si manibus teras fricesque,    
 non umquam digitum inquinare posses    
 haec tu commoda tam beata, Furi,    
(25)  noli spernere nec putare parui,    
 et sestertia quae soles precari    
 centum desine: nam sat es beatus.    

[24] XXIV. ad Iuuentium    
 O qui flosculus es Iuuentiorum,    
 non horum modo, sed quot aut fuerunt    
 aut posthac aliis erunt in annis,    
 mallem diuitias Midae dedisses    
(5) isti, cui neque seruus est neque arca,    
 quam sic te sineres ab illo amari.    
 'qui? non est homo bellus?' inquies. est:    
 sed bello huic neque seruus est neque arca.    
 hoc tu quam lubet abice eleuaque:    
(10)  nec seruum tamen ille habet neque arcam.    

[25] XXV. ad Thallum    
 CINAEDE Thalle, mollior cuniculi capillo    
 uel anseris medullula uel imula oricilla    
 uel pene languido senis situque araneoso,    
 idemque, Thalle, turbida rapacior procella,    
 (5) cum diua mulier aries ostendit oscitantes,    
 remitte pallium mihi meum, quod inuolasti,    
 sudariumque Saetabum catagraphosque Thynos,    
 inepte, quae palam soles habere tamquam auita.    
 quae nunc tuis ab unguibus reglutina et remitte,    
(10) ne laneum latusculum manusque mollicellas    
 inusta turpiter tibi flagella conscribillent,    
 et insolenter aestues, uelut minuta magno    
 deprensa nauis in mari, uesaniente uento.    

[26] XXVI. ad Furium    
 FVRI, uillula vestra non ad Austri    
 flatus opposita est neque ad Fauoni    
 nec saeui Boreae aut Apheliotae,    
 uerum ad milia quindecim et ducentos.    
 (5) o uentum horribilem atque pestilentem!    

[27] XXVII. ad pincernam suum    
 MINISTER uetuli puer Falerni    
 inger mi calices amariores,    
 ut lex Postumiae iubet magistrae    
 ebriosa acina ebriosioris.    
(5) at uos quo lubet hinc abite, lymphae    
 uini pernicies, et ad seueros    
 migrate. hic merus est Thyonianus.    

[28] XXVIII. ad Verannium et Fabullum    
 PISONIS comites, cohors inanis,    
 aptis sarcinulis et expeditis,    
 Verani optime tuque mi Fabulle,    
 quid rerum geritis? satisne cum isto    
(5) uappa frigoraque et famem tulistis?    
 ecquidnam in tabulis patet lucelli    
 expensum, ut mihi, qui meum secutus    
 praetorem refero datum lucello?    
 o Memmi, bene me ac diu supinum    
 (10) tota ista trabe lentus irrumasti.    
 sed, quantum uideo, pari fuistis    
 casu: nam nihilo minore uerpa    
 farti estis. pete nobiles amicos!    
 at uobis mala multa di deaeque    
 (15) dent, opprobria Romuli Remique.    

[29] XXIX. in Romulum cathamitum    
 QVIS hoc potest uidere, quis potest pati,    
 nisi impudicus et uorax et aleo,    
 Mamurram habere quod Comata Gallia    
 habebat uncti et ultima Britannia?    
 (5) cinaede Romule haec uidebis et feres?    
 et ille nunc superbus et superfluens    
 perambulabit omnium cubilia,    
 ut albulus columbus aut Adoneus?    
 cinaede Romule, haec uidebis et feres?    
 (10) es impudicus et uorax et aleo.    
 eone nomine, imperator unice,    
 fuisti in ultima occidentis insula,    
 ut ista uestra diffututa mentula    
 ducenties comesset aut trecenties?    
 (15) quid est alid sinistra liberalitas?    
 parum expatrauit an parum elluatus est?    
 paterna prima lancinata sunt bona,    
 secunda praeda Pontica, inde tertia    
 Hibera, quam scit amnis aurifer Tagus:    
(20)  nunc Galliae timetur et Britanniae.    
 quid hunc malum fouetis? aut quid hic potest    
 nisi uncta deuorare patrimonia?    
 eone nomine urbis opulentissime    
 socer generque, perdidistis omnia?    

[30] XXX. ad Alphenum    
 ALFENE immemor atque unanimis false sodalibus,    
 iam te nil miseret, dure, tui dulcis amiculi?    
 iam me prodere, iam non dubitas fallere, perfide?    
 nec facta impia fallacum hominum caelicolis placent.    
(5) quae tu neglegis ac me miserum deseris in malis.    
 eheu quid faciant, dic, homines cuiue habeant fidem?    
 certe tute iubebas animam tradere, inique, me    
 inducens in amorem, quasi tuta omnia mi forent.    
 idem nunc retrahis te ac tua dicta omnia factaque    
(10) uentos irrita ferre ac nebulas aereas sinis.    
 si tu oblitus es, at di meminerunt, meminit Fides,    
 quae te ut paeniteat postmodo facti faciet tui.    

[31] XXXI. ad Sirmium insulam    
 PAENE insularum, Sirmio, insularumque    
 ocelle, quascumque in liquentibus stagnis    
 marique uasto fert uterque Neptunus,    
 quam te libenter quamque laetus inuiso,    
(5) uix mi ipse credens Thuniam atque Bithunos    
 liquisse campos et uidere te in tuto.    
 o quid solutis est beatius curis,    
 cum mens onus reponit, ac peregrino    
 labore fessi uenimus larem ad nostrum,    
 (10) desideratoque acquiescimus lecto?    
 hoc est quod unum est pro laboribus tantis.    
 salue, o uenusta Sirmio, atque ero gaude    
 gaudente, uosque, o Lydiae lacus undae,    
 ridete quidquid est domi cachinnorum.    

[32] XXXII. ad Ipsicillam    
 AMABO, mea dulcis Ipsitilla,    
 meae deliciae, mei lepores,    
 iube ad te ueniam meridiatum.    
 et si iusseris, illud adiuuato,    
(5) ne quis liminis obseret tabellam,    
 neu tibi lubeat foras abire,    
 sed domi maneas paresque nobis    
 nouem continuas fututiones.    
 uerum si quid ages, statim iubeto:    
 (10) nam pransus iaceo et satur supinus    
 pertundo tunicamque palliumque.    

[33] XXXIII. ad Vibennios    
 O FVRVM optime balneariorum    
 Vibenni pater et cinaede fili    
 (nam dextra pater inquinatiore,    
 culo filius est uoraciore),    
(5) cur non exilium malasque in oras    
 itis? quandoquidem patris rapinae    
 notae sunt populo, et natis pilosas,    
 fili, non potes asse uenditare.    

[34] XXXIV. carmen Dianae    
 DIANAE sumus in fide    
 puellae et pueri integri:    
 Dianam pueri integri    
 puellaeque canamus.    
 (5) o Latonia, maximi    
 magna progenies Iouis,    
 quam mater prope Deliam    
 deposiuit oliuam,    
 montium domina ut fores    
 (10) siluarumque uirentium    
 saltuumque reconditorum    
 amniumque sonantum:    
 tu Lucina dolentibus    
 Iuno dicta puerperis,    
(15) tu potens Triuia et notho es    
 dicta lumine Luna.    
 tu cursu, dea, menstruo    
 metiens iter annuum,    
 rustica agricolae bonis    
(20) tecta frugibus exples.    
 sis quocumque tibi placet    
 sancta nomine, Romulique,    
 antique ut solita es, bona    
 sospites ope gentem.    

[35] XXXV. ad Caecilium iubet libello loqui    
 POETAE tenero, meo sodali,    
 uelim Caecilio, papyre, dicas    
 Veronam ueniat, Noui relinquens    
 Comi moenia Lariumque litus.    
(5) nam quasdam uolo cogitationes    
 amici accipiat sui meique.    
 quare, si sapiet, uiam uorabit,    
 quamuis candida milies puella    
 euntem reuocet, manusque collo    
(10) ambas iniciens roget morari.    
 quae nunc, si mihi uera nuntiantur,    
 illum deperit impotente amore.    
 nam quo tempore legit incohatam    
 Dindymi dominam, ex eo misellae    
(15) ignes interiorem edunt medullam.    
 ignosco tibi, Sapphica puella    
 musa doctior; est enim uenuste    
 Magna Caecilio incohata Mater.    

[36] XXXVI. ad Lusi cacatam    
 ANNALES Volusi, cacata carta,    
 uotum soluite pro mea puella.    
 nam sanctae Veneri Cupidinique    
 uouit, si sibi restitutus essem    
 (5) desissemque truces uibrare iambos,    
 electissima pessimi poetae    
 scripta tardipedi deo daturam    
 infelicibus ustulanda lignis.    
 et hoc pessima se puella uidit    
 (10) iocose lepide uouere diuis.    
 nunc o caeruleo creata ponto,    
 quae sanctum Idalium Vriosque apertos    
 quaeque Ancona Cnidumque harundinosam    
 colis quaeque Amathunta quaeque Golgos    
 (15) quaeque Durrachium Hadriae tabernam,    
 acceptum face redditumque uotum,    
 si non illepidum neque inuenustum est.    
 at uos interea uenite in ignem,    
 pleni ruris et inficetiarum.    
(20) annales Volusi, cacata carta.    

[37] XXXVII. ad contubernales et Egnatium    
 SALAX taberna uosque contubernales,    
 a pilleatis nona fratribus pila,    
 solis putatis esse mentulas uobis,    
 solis licere, quidquid est puellarum,    
 (5) confutuere et putare ceteros hircos?    
 an, continenter quod sedetis insulsi    
 centum an ducenti, non putatis ausurum    
 me una ducentos irrumare sessores?    
 atqui putate: namque totius uobis    
 (10) frontem tabernae sopionibus scribam.    
 puella nam mi, quae meo sinu fugit,    
 amata tantum quantum amabitur nulla,    
 pro qua mihi sunt magna bella pugnata,    
 consedit istic. hanc boni beatique    
 (15) omnes amatis, et quidem, quod indignum est,    
 omnes pusilli et semitarii moechi;    
 tu praeter omnes une de capillatis,    
 cuniculosae Celtiberiae fili,    
 Egnati. opaca quem bonum facit barba    
 (20) et dens Hibera defricatus urina.    

[38] XXXVIII. ad Cornificium    
 MALEST, Cornifici, tuo Catullo    

 malest, me hercule, et laboriose,    
 et magis magis in dies et horas.    
 quem tu, quod minimum facillimumque est,    
 (5) qua solatus es allocutione?    
 irascor tibi. sic meos amores?    
 paulum quid lubet allocutionis,    
 maestius lacrimis Simonideis.    

[39] XXXIX. ad Egnatium    
 EGNATIVS, quod candidos habet dentes,    
 renidet usque quaque. si ad rei uentum est    
 subsellium, cum orator excitat fletum,    
 renidet ille; si ad pii rogum fili    
 (5) lugetur, orba cum flet unicum mater,    
 renidet ille. quidquid est, ubicumque est,    
 quodcumque agit, renidet: hunc habet morbum,    
 neque elegantem, ut arbitror, neque urbanum.    
 quare monendum est te mihi, bone Egnati.    
(10) si urbanus esses aut Sabinus aut Tiburs    
 aut pinguis Vmber aut obesus Etruscus    
 aut Lanuuinus ater atque dentatus    
 aut Transpadanus, ut meos quoque attingam,    
 aut quilubet, qui puriter lauit dentes,    
(15) tamen renidere usque quaque te nollem:    
 nam risu inepto res ineptior nulla est.    
 nunc Celtiber es: Celtiberia in terra,    
 quod quisque minxit, hoc sibi solet mane    
 dentem atque russam defricare gingiuam,    
(20) ut quo iste uester expolitior dens est,    
 hoc te amplius bibisse praedicet loti.    

[40] XL. ad Rauidum    
 QVAENAM te mala mens, miselle Rauide,    
 agit praecipitem in meos iambos?    
 quis deus tibi non bene aduocatus    
 uecordem parat excitare rixam?    
 (5) an ut peruenias in ora uulgi?    
 quid uis? qualubet esse notus optas?    
 eris, quandoquidem meos amores    
 cum longa uoluisti amare poena.    

[41] XLI. ad Ameanam    
 AMEANA puella defututa    
 tota milia me decem poposcit,    
 ista turpiculo puella naso,    
 decoctoris amica Formiani.    
(5) propinqui, quibus est puella curae,    
 amicos medicosque conuocate:    
 non est sana puella, nec rogare    
 qualis sit solet aes imaginosum.    

[42] XLII. ad hendecasyllabos    
 ADESTE, hendecasyllabi, quot estis    
 omnes undique, quotquot estis omnes.    
 iocum me putat esse moecha turpis,    
 et negat mihi nostra reddituram    
 (5) pugillaria, si pati potestis.    
 persequamur eam et reflagitemus.    
 quae sit, quaeritis? illa, quam uidetis    
 turpe incedere, mimice ac moleste    
 ridentem catuli ore Gallicani.    
 (10) circumsistite eam, et reflagitate,    
 'moecha putida, redde codicillos,    
 redde putida moecha, codicillos!'    
 non assis facis? o lutum, lupanar,    
 aut si perditius potes quid esse.    
 (15) sed non est tamen hoc satis putandum.    
 quod si non aliud potest ruborem    
 ferreo canis exprimamus ore.    
 conclamate iterum altiore uoce.    
 'moecha putide, redde codicillos,    
(20)  redde, putida moecha, codicillos!'    
 sed nil proficimus, nihil mouetur.    
 mutanda est ratio modusque uobis,    
 siquid proficere amplius potestis:    
 'pudica et proba, redde codicillos.'    

[43] XLIII. ad Ameanam    
 SALVE, nec minimo puella naso    
 nec bello pede nec nigris ocellis    
 nec longis digitis nec ore sicco    
 nec sane nimis elegante lingua,    
 (5) decoctoris amica Formiani.    
 ten prouincia narrat esse bellam?    
 tecum Lesbia nostra comparatur?    
 o saeclum insapiens et infacetum!    

[44] XLIV. ad fundum    
 O FVNDE noster seu Sabine seu Tiburs    
 (nam te esse Tiburtem autumant, quibus non est    
 cordi Catullum laedere; at quibus cordi est,    
 quouis Sabinum pignore esse contendunt),    
(5) sed seu Sabine siue uerius Tiburs,    
 fui libenter in tua suburbana    
 uilla, malamque pectore expuli tussim,    
 non inmerenti quam mihi meus uenter,    
 dum sumptuosas appeto, dedit, cenas.    
(10) nam, Sestianus dum uolo esse conuiua,    
 orationem in Antium petitorem    
 plenam ueneni et pestilentiae legi.    
 hic me grauedo frigida et frequens tussis    
 quassauit usque, dum in tuum sinum fugi,    
(15) et me recuraui otioque et urtica.    
 quare refectus maximas tibi grates    
 ago, meum quod non es ulta peccatum.    
 nec deprecor iam, si nefaria scripta    
 Sesti recepso, quin grauedinem et tussim    
(20) non mihi, sed ipsi Sestio ferat frigus,    
 qui tunc uocat me, cum malum librum legi.    

[45] XLV. ad Septimium    
 ACMEN Septimius suos amores    
 tenens in gremio 'mea' inquit 'Acme,    
 ni te perdite amo atque amare porro    
 omnes sum assidue paratus annos,    
 (5) quantum qui pote plurimum perire,    
 solus in Libya Indiaque tosta    
 caesio ueniam obuius leoni.'    
 hoc ut dixit, Amor sinistra ut ante    
 dextra sternuit approbationem.    
 (10) at Acme leuiter caput reflectens    
 et dulcis pueri ebrios ocellos    
 illo purpureo ore suauiata,    
 'sic' inquit 'mea uita Septimille,    
 huic uni domino usque seruiamus,    
(15)  ut multo mihi maior acriorque    
 ignis mollibus ardet in medullis.'    
 hoc ut dixit, Amor sinistra ut ante    
 dextra sternuit approbationem.    
 nunc ab auspicio bono profecti    
 (20) mutuis animis amant amantur.    
 unam Septimius misellus Acmen    
 mauult quam Syrias Britanniasque:    
 uno in Septimio fidelis Acme    
 facit delicias libidinisque.    
(25) quis ullos homines beatiores    
 uidit, quis Venerem auspicatiorem?    

[46] XLVI.   IAM uer egelidos refert tepores,    
 iam caeli furor aequinoctialis    
 iucundis Zephyri silescit aureis.    
 linquantur Phrygii, Catulle, campi    
 (5) Nicaeaeque ager uber aestuosae:    
 ad claras Asiae uolemus urbes.    
 iam mens praetrepidans auet uagari,    
 iam laeti studio pedes uigescunt.    
 o dulces comitum ualete coetus,    
(10) longe quos simul a domo profectos    
 diuersae uarie uiae reportant.    

[47] XLVII. ad Porcium et Socrationem    
 PORCI et Socration, duae sinistrae    
 Pisonis, scabies famesque mundi,    
 uos Veraniolo meo et Fabullo    
 uerpus praeposuit Priapus ille?    
 (5) uos conuiuia lauta sumptuose    
 de die facitis, mei sodales    
 quaerunt in triuio uocationes?    

[48] XLVIII. ad Iuuentium    
 MELLITOS oculos tuos, Iuuenti,    
 si quis me sinat usque basiare,    
 usque ad milia basiem trecenta    
 nec numquam uidear satur futurus,    

(5)  non si densior aridis aristis    
 sit nostrae seges osculationis.    

[49] XLIX. ad Marcum Tullium Ciceronem    
 DISERTISSIME Romuli nepotum,    
 quot sunt quotque fuere, Marce Tulli,    
 quotque post aliis erunt in annis,    
 gratias tibi maximas Catullus    
 (5) agit pessimus omnium poeta,    
 tanto pessimus omnium poeta,    
 quanto tu optimus omnium patronus.    

[50] L. ad Lucinium    
 HESTERNO, Licini, die otiosi    
 multum lusimus in meis tabellis,    
 ut conuenerat esse delicatos:    
 scribens uersiculos uterque nostrum    
 (5) ludebat numero modo hoc modo illoc,    
 reddens mutua per iocum atque uinum.    
 atque illinc abii tuo lepore    
 incensus, Licini, facetiisque,    
 ut nec me miserum cibus iuuaret    
(10) nec somnus tegeret quiete ocellos,    
 sed toto indomitus furore lecto    
 uersarer, cupiens uidere lucem,    
 ut tecum loquerer, simulque ut essem.    
 at defessa labore membra postquam    
 (15) semimortua lectulo iacebant,    
 hoc, iucunde, tibi poema feci,    
 ex quo perspiceres meum dolorem.    
 nunc audax caue sis, precesque nostras,    
 oramus, caue despuas, ocelle,    
(20) ne poenas Nemesis reposcat a te.    
 est uehemens dea: laedere hanc caueto.    

[51] LI. ad Lesbiam    
 ILLE mi par esse deo uidetur,    
 ille, si fas est, superare diuos,    
 qui sedens aduersus identidem te    
 spectat et audit    
 (5) dulce ridentem, misero quod omnis    
 eripit sensus mihi: nam simul te,    
 Lesbia, aspexi, nihil est super mi    
 lingua sed torpet, tenuis sub artus    
 (10) flamma demanat, sonitu suopte    
 tintinant aures gemina, teguntur    
 lumina nocte.    
 (15) otium, Catulle, tibi molestum est:    
 otio exsultas nimiumque gestis:    
 otium et reges prius et beatas    
 perdidit urbes.    

[52] LII. in Nouium    
 QVID est, Catulle? quid moraris emori?    
 sella in curuli struma Nonius sedet,    
 per consulatum peierat Vatinius:    
 quid est, Catulle? quid moraris emori?    

[53] LIII. ad Gaium Licinium Caluum    
 RISI nescio quem modo e corona,    
 qui, cum mirifice Vatiniana    
 meus crimina Caluos explicasset    
 admirans ait haec manusque tollens,    
(5) 'di magni, salaputium disertum!'    

[54] LIV. de Octonis capite    
 OTHONIS caput oppido est pusillum,    
 et eri rustice semilauta crura,    
 subtile et leue peditum Libonis,    
 si non omnia, displicere uellem    
(5)   tibi et Fuficio seni recocto...    
 irascere iterum meis iambis    
 inmerentibus, unice imperator.    

[55] LV. ad Camerium    
 ORAMVS, si forte non molestum est,    
 demonstres ubi sint tuae tenebrae.    
 te Campo quaesiuimus minore,    
 te in Circo, te in omnibus libellis,    
(5)  te in templo summi Iouis sacrato.    
 in Magni simul ambulatione    
 femellas omnes, amice, prendi,    
 quas uultu uidi tamen sereno.    
 auelte, sic ipse flagitabam,    
(10)  Camerium mihi pessimae puellae.    
 quaedam inquit, nudum reduc...    
 'en hic in roseis latet papillis.'    
 sed te iam ferre Herculi labos est;    
 tanto te in fastu negas, amice.    
(15)   dic nobis ubi sis futurus, ede    
 audacter, committe, crede luci.    
 nunc te lacteolae tenent puellae?    
 si linguam clauso tenes in ore,    
 fructus proicies amoris omnes.    
(20)   uerbosa gaudet Venus loquella.    
 uel, si uis, licet obseres palatum,    
 dum uestri sim particeps amoris.    

[56] LVI. ad Catonem    
 O REM ridiculam, Cato, et iocosam,    
 dignamque auribus et tuo cachinno!    
 ride quidquid amas, Cato, Catullum:    
 res est ridicula et nimis iocosa.    
(5)  deprendi modo pupulum puellae    
 trusantem; hunc ego, si placet Dionae,    
 protelo rigida mea cecidi.    

[57] LVII. ad Gaium Iulium Caesarem    
 PVLCRE conuenit improbis cinaedis,    
 Mamurrae pathicoque Caesarique.    
 nec mirum: maculae pares utrisque,    
 urbana altera et illa Formiana,    
(5)  impressae resident nec eluentur:    
 morbosi pariter, gemelli utrique,    
 uno in lecticulo erudituli ambo,    
 non hic quam ille magis uorax adulter,    
 riuales socii puellularum.    
(10)  pulcre conuenit improbis cinaedis.    

[58] LVIII. ad Marcum Caelium Rufum    
 CAELI, Lesbia nostra, Lesbia illa.    
 illa Lesbia, quam Catullus unam    
 plus quam se atque suos amauit omnes,    
 nunc in quadriuiis et angiportis    
(5)  glubit magnanimi Remi nepotes.    

[59] LIX. in Rufum    
 BONONIENSIS Rufa Rufulum fellat,    
 uxor Meneni, saepe quam in sepulcretis    
 uidistis ipso rapere de rogo cenam,    
 cum deuolutum ex igne prosequens panem    
(5)  ab semiraso tunderetur ustore.    

[60] LX.  NVM te leaena montibus Libystinis    
 aut Scylla latrans infima inguinum parte    
 tam mente dura procreauit ac taetra,    
 ut supplicis uocem in nouissimo casu    
(5)  contemptam haberes, a nimis fero corde?    

[61] LXI. epythalamius Iunie et Mallii    
 COLLIS o Heliconii    
 cultor, Vraniae genus,    
 qui rapis teneram ad uirum    
 uirginem, o Hymenaee Hymen,    
(5)  o Hymen Hymenaee;    
 cinge tempora floribus    
 suaue olentis amaraci,    
 flammeum cape laetus, huc    
 huc ueni, niueo gerens    
(10)  luteum pede soccum;    
 excitusque hilari die,    
 nuptialia concinens    
 uoce carmina tinnula,    
 pelle humum pedibus, manu    
 (15) pineam quate taedam.    
 namque Iunia Manlio,    
 qualis Idalium colens    
 uenit ad Phrygium Venus    
 iudicem, bona cum bona    
(20) nubet alite uirgo,    
 floridis uelut enitens    
 myrtus Asia ramulis    
 quos Hamadryades deae    
 ludicrum sibi roscido    
 (25) nutriunt umore.    
 quare age, huc aditum ferens,    
 perge linquere Thespiae    
 rupis Aonios specus,    
 nympha quos super irrigat    
 (30) frigerans Aganippe.    
 ac domum dominam uoca    
 coniugis cupidam noui,    
 mentem amore reuinciens,    
 ut tenax hedera huc et huc    
(35) arborem implicat errans.    
 uosque item simul, integrae    
 uirgines, quibus aduenit    
 par dies, agite in modum    
 dicite, o Hymenaee Hymen,    
(40) o Hymen Hymenaee.    
 ut libentius, audiens    
 se citarier ad suum    
 munus, huc aditum ferat    
 dux bonae Veneris, boni    
(45) coniugator amoris.    
 quis deus magis est ama-    
 tis petendus amantibus?    
 quem colent homines magis    
 caelitum, o Hymenaee Hymen,    
 (50) o Hymen Hymenaee?    
 te suis tremulus parens    
 inuocat, tibi uirgines    
 zonula soluunt sinus,    
 te timens cupida nouos    
(55) captat aure maritus.    
 tu fero iuueni in manus    
 floridam ipse puellulam    
 dedis a gremio suae    
 matris, o Hymenaee Hymen,    
(60) o Hymen Hymenaee.    
 nil potest sine te Venus,    
 fama quod bona comprobet,    
 commodi capere, at potest    
 te uolente. quis huic deo    
(65) compararier ausit?    
 nulla quit sine te domus    
 liberos dare, nec parens    
 stirpe nitier; ac potest    
 te uolente. quis huic deo    
(70) compararier ausit?    
 quae tuis careat sacris,    
 non queat dare praesides    
 terra finibus: at queat    
 te uolente. quis huic deo    
(75) compararier ausit?    
 claustra pandite ianuae.    
 uirgo adest. uiden ut faces    
 splendidas quatiunt comas?    
 ---    
 tardet ingenuus pudor.    
 quem tamen magis audiens,    
 (85) flet quod ire necesse est.    
 flere desine. non tibi Au-    
 runculeia periculum est,    
 ne qua femina pulcrior    
 clarum ab Oceano diem    
(90)  uiderit uenientem.    
 talis in uario solet    
 diuitis domini hortulo    
 stare flos hyacinthinus.    
 sed moraris, abit dies.    
(95) prodeas noua nupta.    
 prodeas noua nupta, si    
 iam uidetur, et audias    
 nostra uerba. uiden? faces    
 aureas quatiunt comas:    
(100) prodeas noua nupta.    
 non tuus leuis in mala    
 deditus uir adultera,    
 probra turpia persequens,    
 a tuis teneris uolet    
 (105) secubare papillis,    
 lenta sed uelut adsitas    
 uitis implicat arbores,    
 implicabitur in tuum    
 complexum. sed abit dies:    
 (110) prodeas noua nupta.    
 o cubile, quod omnibus    
 ---    
(115) candido pede lecti,    
 quae tuo ueniunt ero,    
 quanta gaudia, quae uaga    
 nocte, quae medio die    
 gaudeat! sed abit dies:    
(120)  prodeas noua nupta.    
 tollite, o pueri, faces:    
 flammeum uideo uenire.    
 ite concinite in modum    
 'io Hymen Hymenaee io,    
(125)  io Hymen Hymenaee.'    
 ne diu taceat procax    
 Fescennina iocatio,    
 nec nuces pueris neget    
 desertum domini audiens    
(130)  concubinus amorem.    
 da nuces pueris, iners    
 concubine! satis diu    
 lusisti nucibus: lubet    
 iam seruire Talasio.    
(135) concubine, nuces da.    
 sordebant tibi uillicae,    
 concubine, hodie atque heri:    
 nunc tuum cinerarius    
 tondet os. miser a miser    
(140) concubine, nuces da.    
 diceris male te a tuis    
 unguentate glabris marite    
 abstinere, sed abstine.    
 io Hymen Hymenaee io,    
(145) io Hymen Hymenaee.    
 scimus haec tibi quae licent    
 sola cognita, sed marito    
 ista non eadem licent.    
 io Hymen Hymenaee io,    
(150) io Hymen Hymenaee.    
 nupta, tu quoque quae tuus    
 uir petet caue ne neges,    
 ni petitum aliunde eat.    
 io Hymen Hymenaee io,    
(155)  io Hymen Hymenaee.    
 en tibi domus ut potens    
 et beata uiri tui,    
 quae tibi sine seruiat    
 io Hymen Hymenaee io,    
(160) io Hymen Hymenaee    
 usque dum tremulum mouens    
 cana tempus anilitas    
 omnia omnibus annuit.    
 io Hymen Hymenaee io,    
(165)  io Hymen Hymenaee.    
 transfer omine cum bono    
 limen aureolos pedes,    
 rasilemque subi forem.    
 io Hymen Hymenaee io,    
(170)  io Hymen Hymenaee.    
 aspice intus ut accubans    
 uir tuus Tyrio in toro    
 totus immineat tibi.    
 io Hymen Hymenaee io,    
(175) io Hymen Hymenaee.    
 illi non minus ac tibi    
 pectore uritur intimo    
 flamma, sed penite magis.    
 io Hymen Hymenaee io,    
(180)  io Hymen Hymenaee.    
 mitte brachiolum teres,    
 praetextate, puellulae:    
 iam cubile adeat uiri.    
 io Hymen Hymenaee io,    
(185)  io Hymen Hymenaee.    
 uos bonae senibus uiris    
 cognitae bene feminae,    
 collocate puellulam.    
 io Hymen Hymenaee io,    
(190)  io Hymen Hymenaee.    
 iam licet uenias, marite:    
 uxor in thalamo tibi est,    
 ore floridulo nitens,    
 alba parthenice uelut    
(195) luteumue papauer.    
 at, marite, ita me iuuent    
 caelites, nihilo minus    
 pulcer es, neque te Venus    
 neglegit. sed abit dies:    
(200)  perge, ne remorare.    
 non diu remoratus es:    
 iam uenis. bona te Venus    
 iuuerit, quoniam palam    
 quod cupis cupis, et bonum    
 (205) non abscondis amorem.    
 ille pulueris Africi    
 siderumque micantium    
 subducat numerum prius,    
 qui uestri numerare uolt    
(210)  multa milia ludi.    
 ludite ut lubet, et breui    
 liberos date. non decet    
 tam uetus sine liberis    
 nomen esse, sed indidem    
(215)  semper ingenerari.    
 Torquatus uolo paruulus    
 matris e gremio suae    
 porrigens teneras manus    
 dulce rideat ad patrem    
(220)  semihiante labello.    
 sit suo similis patri    
 Manlio et facile insciis    
 noscitetur ab omnibus,    
 et pudicitiam suae    
(225)  matris indicet ore.    
 talis illius a bona    
 matre laus genus approbet,    
 qualis unica ab optima    
 matre Telemacho manet    
(230)  fama Penelopeo.    
 claudite ostia, uirgines:    
 lusimus satis. at boni    
 coniuges, bene uiuite et    
 munere assiduo ualentem    
(235)  exercete iuuentam.    

[62] LXII. exametrum carmen nuptiale    
 VESPER adest, iuuenes, consurgite: Vesper Olympo    
 exspectata diu uix tandem lumina tollit.    
 surgere iam tempus, iam pinguis linquere mensas,    
 iam ueniet uirgo, iam dicetur hymenaeus.    
(5) Hymen o Hymenaee, Hymen ades o Hymenaee!    
 Cernitis, innuptae, iuuenes? consurgite contra;    
 nimirum Oetaeos ostendit Noctifer ignes.    
 sic certest; uiden ut perniciter exsiluere?    
 non temere exsiluere, canent quod uincere par est.    
(10)  Hymen o Hymenaee, Hymen ades o Hymenaee!    
 non facilis nobis, aequales, palma parata est:    
 aspicite, innuptae secum ut meditata requirunt.    
 non frustra meditantur: habent memorabile quod sit;    
 nec mirum, penitus quae tota mente laborant.    
(15)  nos alio mentes, alio diuisimus aures;    

 iure igitur uincemur: amat uictoria curam.    
 quare nunc animos saltem conuertite uestros;    
 dicere iam incipient, iam respondere decebit.    
 Hymen o Hymenaee, Hymen ades o Hymenaee!    
(20)  Hespere, quis caelo fertur crudelior ignis?    
 qui natam possis complexu auellere matris,    
 complexu matris retinentem auellere natam,    
 et iuueni ardenti castam donare puellam.    
 quid faciunt hostes capta crudelius urbe?    
(25)  Hymen o Hymenaee, Hymen ades o Hymenaee!    
 Hespere, quis caelo lucet iucundior ignis?    
 qui desponsa tua firmes conubia flamma,    
 quae pepigere uiri, pepigerunt ante parentes,    
 nec iunxere prius quam se tuus extulit ardor.    
(30)  quid datur a diuis felici optatius hora?    
 Hymen o Hymenaee, Hymen ades o Hymenaee!    
 Hesperus e nobis, aequales, abstulit unam.    
 ---    
 namque tuo aduentu uigilat custodia semper,    
 nocte latent fures, quos idem saepe reuertens,    
(35)  Hespere, mutato comprendis nomine Eous    
 at lubet innuptis ficto te carpere questu.    
 quid tum, si carpunt, tacita quem mente requirunt?    
 Hymen o Hymenaee, Hymen ades o Hymenaee!    
 Vt flos in saeptis secretus nascitur hortis,    
(40)  ignotus pecori, nullo conuolsus aratro,    
 quem mulcent aurae, firmat sol, educat imber;    
 multi illum pueri, multae optauere puellae:    
 idem cum tenui carptus defloruit ungui,    
 nulli illum pueri, nullae optauere puellae:    
(45)  sic uirgo, dum intacta manet, dum cara suis est;    
 cum castum amisit polluto corpore florem,    
 nec pueris iucunda manet, nec cara puellis.    
 Hymen o Hymenaee, Hymen ades o Hymenaee!    
 Vt uidua in nudo uitis quae nascitur aruo,    
(50)  numquam se extollit, numquam mitem educat uuam,    
 sed tenerum prono deflectens pondere corpus    
 iam iam contingit summum radice flagellum;    
 hanc nulli agricolae, nulli coluere iuuenci:    
 at si forte eadem est ulmo coniuncta marito,    
(55)  multi illam agricolae, multi coluere iuuenci:    
 sic uirgo dum intacta manet, dum inculta senescit;    
 cum par conubium maturo tempore adepta est,    
 cara uiro magis et minus est inuisa parenti.    
 Hymen o Hymenaee, Hymen ades o Hymenaee!    
 Et tu ne pugna cum tali coniuge uirgo.    
(60)  non aequom est pugnare, pater cui tradidit ipse,    
 ipse pater cum matre, quibus parere necesse est.    
 uirginitas non tota tua est, ex parte parentum est,    
 tertia pars patrest, pars est data tertia matri,    
 tertia sola tua est: noli pugnare duobus,    
 (65) qui genero suo iura simul cum dote dederunt.    
 Hymen o Hymenaee, Hymen ades o Hymenaee!    

[63] LXIII. de Berecinthia et Athi    
 SVPER alta uectus Attis celeri rate maria,    
 Phrygium ut nemus citato cupide pede tetigit,    
 adiitque opaca siluis redimita loca deae,    
 stimulatus ibi furenti rabie, uagus animis,    
(5) deuolsit ili acuto sibi pondera silice,    
 itaque ut relicta sensit sibi membra sine uiro,    
 etiam recente terrae sola sanguine maculans,    
 niueis citata cepit manibus leue typanum,    
 typanum tuum, Cybebe, tua, mater initia,    
(10)  quatiensque terga tauri teneris caua digitis    
 canere haec suis adorta est tremebunda comitibus.    
 'agite ite ad alta, Gallae, Cybeles nemora simul,    
 simul ite, Dindymenae dominae uaga pecora,    
 aliena quae petentes uelut exules loca    
(15)  sectam meam exsecutae duce me mihi comites    
 rapidum salum tulistis truculentaque pelagi    
 et corpus euirastis Veneris nimio odio;    
 hilarate erae citatis erroribus animum.    
 mora tarda mente cedat: simul ite, sequimini    
(20)  Phrygiam ad domum Cybebes, Phrygia ad nemora deae,    
 ubi cymbalum sonat uox, ubi tympana reboant,    
 tibicen ubi canit Phryx curuo graue calamo,    
 ubi capita Maenades ui iaciunt hederigerae,    
 ubi sacra sancta acutis ululatibus agitant,    
 (25) ubi sueuit illa diuae uolitare uaga cohors,    
 quo nos decet citatis celerare tripudiis.'    
 simul haec comitibus Attis cecinit notha mulier,    
 thiasus repente linguis trepidantibus ululat,    
 leue tympanum remugit, caua cymbala recrepant.    
(30)  uiridem citus adit Idam properante pede chorus.    
 furibunda simul anhelans uaga uadit animam agens    
 comitata tympano Attis per opaca nemora dux,    
 ueluti iuuenca uitans onus indomita iugi;    
 rapidae ducem sequuntur Gallae properipedem.    
 (35) itaque, ut domum Cybebes tetigere lassulae,    
 nimio e labore somnum capiunt sine Cerere.    
 piger his labante languore oculos sopor operit;    
 abit in quiete molli rabidus furor animi.    
 sed ubi oris aurei Sol radiantibus oculis    
(40) lustrauit aethera album, sola dura, mare ferum,    
 pepulitque noctis umbras uegetis sonipedibus,    
 ibi Somnus excitam Attin fugiens citus abiit;    
 trepidante eum recepit dea Pasithea sinu.    
 ita de quiete molli rapida sine rabie    
(45)  simul ipsa pectore Attis sua facta recoluit,    
 liquidaque mente uidit sine quis ubique foret,    
 animo aestuante rusum reditum ad uada tetulit.    
 ibi maria uasta uisens lacrimantibus oculis,    
 patriam allocuta maestast ita uoce miseriter.    
(50) 'patria o mei creatrix, patria o mea genetrix,    
 ego quam miser relinquens, dominos ut erifugae    
 famuli solent, ad Idae tetuli nemora pedem,    
 ut aput niuem et ferarum gelida stabula forem,    
 et earum omnia adirem furibunda latibula,    
(55)  ubinam aut quibus locis te positam, patria, reor?    
 cupit ipsa pupula ad te sibi derigere aciem,    
 rabie fera carens dum breue tempus animus est.    
 egone a mea remota haec ferar in nemora domo?    
 patria, bonis, amicis, genitoribus abero?    
 (60) abero foro, palaestra, stadio et gyminasiis?    
 miser a miser, querendum est etiam atque etiam, anime.    
 quod enim genus figurast, ego non quod obierim?    
 ego mulier, ego adulescens, ego ephebus, ego puer,    
 ego gymnasi fui flos, ego eram decus olei:    
 (65) mihi ianuae frequentes, mihi limina tepida,    
 mihi floridis corollis redimita domus erat,    
 linquendum ubi esset orto mihi Sole cubiculum.    
 ego nunc deum ministra et Cybeles famula ferar?    
 ego Maenas, ego mei pars, ego uir sterilis ero?    
 (70) ego uiridis algida Idae niue amicta loca colam?    
 ego uitam agam sub altis Phrygiae columinibus,    
 ubi cerua siluicultrix, ubi aper nemoriuagus?    
 iam iam dolet quod egi, iam iamque paenitet.'    
 roseis ut huic labellis sonitus citus abiit    
(75)  geminas deorum ad aures noua nuntia referens,    
 ibi iuncta iuga resoluens Cybele leonibus    
 laeuumque pecoris hostem stimulans ita loquitur.    
 'agedum,' inquit 'age ferox i> fac ut hunc furor    
 fac uti furoris ictu reditum in nemora ferat,    
(80)  mea libere nimis qui fugere imperia cupit.    
 age caede terga cauda, tua uerbera patere,    
 fac cuncta mugienti fremitu loca retonent,    
 rutilam ferox torosa ceruice quate iubam.'    
 ait haec minax Cybebe religatque iuga manu.    
 (85) ferus ipse sese adhortans rapidum incitat animo,    
 uadit, fremit, refringit uirgulta pede uago.    
 at ubi umida albicantis loca litoris adiit,    
 teneramque uidit Attin prope marmora pelagi,    
 facit impetum. illa demens fugit in nemora fera;    
 (90) ibi semper omne uitae spatium famula fuit.    
 dea, magna dea, Cybebe, dea domina Dindymi,    
 procul a mea tuos sit furor omnis, era, domo:    
 alios age incitatos, alios age rabidos.    

[64] LXIV. Argonautia et epythalamium Thetidis et Pelei    
 PELIACO quondam prognatae uertice pinus    
 dicuntur liquidas Neptuni nasse per undas    
 Phasidos ad fluctus et fines Aeetaeos,    
 cum lecti iuuenes, Argiuae robora pubis,    
(5) auratam optantes Colchis auertere pellem    
 ausi sunt uada salsa cita decurrere puppi,    
 caerula uerrentes abiegnis aequora palmis.    
 diua quibus retinens in summis urbibus arces    
 ipsa leui fecit uolitantem flamine currum,    
 (10) pinea coniungens inflexae texta carinae.    
 illa rudem cursu prima imbuit Amphitriten;    
 quae simul ac rostro uentosum proscidit aequor    
 tortaque remigio spumis incanuit unda,    
 emersere freti candenti e gurgite uultus    
(15) aequoreae monstrum Nereides admirantes.    
 illa, atque alia, uiderunt luce marinas    
 mortales oculis nudato corpore Nymphas    
 nutricum tenus exstantes e gurgite cano.    
 tum Thetidis Peleus incensus fertur amore,    
(20) tum Thetis humanos non despexit hymenaeos,    
 tum Thetidi pater ipse iugandum Pelea sensit.    
 o nimis optato saeclorum tempore nati    
 heroes, saluete, deum genus! o bona matrum    
 progenies, saluete iterum ---
 uos ego saepe, meo uos carmine compellabo.    
(25)  teque adeo eximie taedis felicibus aucte,    
 Thessaliae columen Peleu, cui Iuppiter ipse,    
 ipse suos diuum genitor concessit amores;    
 tene Thetis tenuit pulcerrima Nereine?    
 tene suam Tethys concessit ducere neptem,    
 (30) Oceanusque, mari totum qui amplectitur orbem?    
 quae simul optatae finito tempore luces    
 aduenere, domum conuentu tota frequentat    
 Thessalia, oppletur laetanti regia coetu:    
 dona ferunt prae se, declarant gaudia uultu.    
 (35) deseritur Cieros, linquunt Pthiotica Tempe    
 Crannonisque domos ac moenia Larisaea,    
 Pharsalum coeunt, Pharsalia tecta frequentant.    
 rura colit nemo, mollescunt colla iuuencis,    
 non humilis curuis purgatur uinea rastris,    
 (40) non glebam prono conuellit uomere taurus,    
 non falx attenuat frondatorum arboris umbram,    
 squalida desertis rubigo infertur aratris.    
 ipsius at sedes, quacumque opulenta recessit    
 regia, fulgenti splendent auro atque argento.    
(45) candet ebur soliis, collucent pocula mensae,    
 tota domus gaudet regali splendida gaza.    
 puluinar uero diuae geniale locatur    
 sedibus in mediis, Indo quod dente politum    
 tincta tegit roseo conchyli purpura fuco.    
 (50) haec uestis priscis hominum uariata figuris    
 heroum mira uirtutes indicat arte.    
 namque fluentisono prospectans litore Diae,    
 Thesea cedentem celeri cum classe tuetur    
 indomitos in corde gerens Ariadna furores,    
 (55) necdum etiam sese quae uisit uisere credit,    
 utpote fallaci quae tum primum excita somno    
 desertam in sola miseram se cernat harena.    
 immemor at iuuenis fugiens pellit uada remis,    
 irrita uentosae linquens promissa procellae.    
(60) quem procul ex alga maestis Minois ocellis,    
 saxea ut effigies bacchantis, prospicit, eheu,    
 prospicit et magnis curarum fluctuat undis,    
 non flauo retinens subtilem uertice mitram,    
 non contecta leui uelatum pectus amictu,    
 (65) non tereti strophio lactentis uincta papillas,    
 omnia quae toto delapsa e corpore passim    
 ipsius ante pedes fluctus salis alludebant.    
 sed neque tum mitrae neque tum fluitantis amictus    
 illa uicem curans toto ex te pectore, Theseu,    
(70) toto animo, tota pendebat perdita mente.    
 misera, assiduis quam luctibus externauit    
 spinosas Erycina serens in pectore curas,    
 illa tempestate, ferox quo ex tempore Theseus    
 egressus curuis e litoribus Piraei    
 (75) attigit iniusti regis Gortynia templa.    
 nam perhibent olim crudeli peste coactam    
 Androgeoneae poenas exsoluere caedis    
 electos iuuenes simul et decus innuptarum    
 Cecropiam solitam esse dapem dare Minotauro.    
(80) quis angusta malis cum moenia uexarentur,    
 ipse suum Theseus pro caris corpus Athenis    
 proicere optauit potius quam talia Cretam    
 funera Cecropiae nec funera portarentur.    
 atque ita naue leui nitens ac lenibus auris    
(85)  magnanimum ad Minoa uenit sedesque superbas.    
 hunc simul ac cupido conspexit lumine uirgo    
 regia, quam suauis exspirans castus odores    
 lectulus in molli complexu matris alebat,    
 quales Eurotae praecingunt flumina myrtus    
(90)  auraue distinctos educit uerna colores,    
 non prius ex illo flagrantia declinauit    
 lumina, quam cuncto concepit corpore flammam    
 funditus atque imis exarsit tota medullis.    
 heu misere exagitans immiti corde furores    
 (95) sancte puer, curis hominum qui gaudia misces,    
 quaeque regis Golgos quaeque Idalium frondosum,    
 qualibus incensam iactastis mente puellam    
 fluctibus, in flauo saepe hospite suspirantem!    
 quantos illa tulit languenti corde timores!    
 (100) quanto saepe magis fulgore expalluit auri,    
 cum saeuum cupiens contra contendere monstrum    
 aut mortem appeteret Theseus aut praemia laudis!    
 non ingrata tamen frustra munuscula diuis    
 promittens tacito succepit uota labello.    
 (105) nam uelut in summo quatientem brachia Tauro    
 quercum aut conigeram sudanti cortice pinum    
 indomitus turbo contorquens flamine robur,    
 eruit (illa procul radicitus exturbata    
 prona cadit, late quaeuis cumque obuia frangens,)    
 (110) sic domito saeuum prostrauit corpore Theseus    
 nequiquam uanis iactantem cornua uentis.    
 inde pedem sospes multa cum laude reflexit    
 errabunda regens tenui uestigia filo,    
 ne labyrintheis e flexibus egredientem    
 (115) tecti frustraretur inobseruabilis error.    
 sed quid ego a primo digressus carmine plura    
 commemorem, ut linquens genitoris filia uultum,    
 ut consanguineae complexum, ut denique matris,    
 quae misera in gnata deperdita laeta    
 (120) omnibus his Thesei dulcem praeoptarit amorem:    
 aut ut uecta rati spumosa ad litora Diae    
 aut ut eam deuinctam lumina somno    
 liquerit immemori discedens pectore coniunx?    
 saepe illam perhibent ardenti corde furentem    
 (125) clarisonas imo fudisse e pectore uoces,    
 ac tum praeruptos tristem conscendere montes,    
 unde aciem pelagi uastos protenderet aestus,    
 tum tremuli salis aduersas procurrere in undas    
 mollia nudatae tollentem tegmina surae,    
 (130) atque haec extremis maestam dixisse querellis,    
 frigidulos udo singultus ore cientem:    
 'sicine me patriis auectam, perfide, ab aris    
 perfide, deserto liquisti in litore, Theseu?    
 sicine discedens neglecto numine diuum,    
 (135) immemor a! deuota domum periuria portas?    
 nullane res potuit crudelis flectere mentis    
 consilium? tibi nulla fuit clementia praesto,    
 immite ut nostri uellet miserescere pectus?    
 at non haec quondam blanda promissa dedisti    
 (140) uoce mihi, non haec miserae sperare iubebas,    
 sed conubia laeta, sed optatos hymenaeos,    
 quae cuncta aereii discerpunt irrita uenti.    
 nunc iam nulla uiro iuranti femina credat,    
 nulla uiri speret sermones esse fideles;    
 (145) quis dum aliquid cupiens animus praegestit apisci,    
 nil metuunt iurare, nihil promittere parcunt:    
 sed simul ac cupidae mentis satiata libido est,    
 dicta nihil metuere, nihil periuria curant.    
 certe ego te in medio uersantem turbine leti    
 (150) eripui, et potius germanum amittere creui,    
 quam tibi fallaci supremo in tempore dessem.    
 pro quo dilaceranda feris dabor alitibusque    
 praeda, neque iniacta tumulabor mortua terra.    
 quaenam te genuit sola sub rupe leaena,    
 (155) quod mare conceptum spumantibus exspuit undis,    
 quae Syrtis, quae Scylla rapax, quae uasta Carybdis,    
 talia qui reddis pro dulci praemia uita?    
 si tibi non cordi fuerant conubia nostra,    
 saeua quod horrebas prisci praecepta parentis,    
 (160) attamen in uestras potuisti ducere sedes,    
 quae tibi iucundo famularer serua labore,    
 candida permulcens liquidis uestigia lymphis,    
 purpureaue tuum consternens ueste cubile.    
 sed quid ego ignaris nequiquam conquerar auris,    
 (165) externata malo, quae nullis sensibus auctae    
 nec missas audire queunt nec reddere uoces?    
 ille autem prope iam mediis uersatur in undis,    
 nec quisquam apparet uacua mortalis in alga.    
 sic nimis insultans extremo tempore saeua    
 (170) fors etiam nostris inuidit questibus auris.    
 Iuppiter omnipotens, utinam ne tempore primo    
 Gnosia Cecropiae tetigissent litora puppes,    
 indomito nec dira ferens stipendia tauro    
 perfidus in Cretam religasset nauita funem,    
 (175) nec malus hic celans dulci crudelia forma    
 consilia in nostris requiesset sedibus hospes!    
 nam quo me referam? quali spe perdita nitor?    
 Idaeosne petam montes? at gurgite lato    
 discernens ponti truculentum diuidit aequor.    
 (180) an patris auxilium sperem? quemne ipsa reliqui    
 respersum iuuenem fraterna caede secuta?    
 coniugis an fido consoler memet amore?    
 quine fugit lentos incuruans gurgite remos?    
 praeterea nullo colitur sola insula tecto,    
 (185) nec patet egressus pelagi cingentibus undis.    
 nulla fugae ratio, nulla spes: omnia muta,    
 omnia sunt deserta, ostentant omnia letum.    
 non tamen ante mihi languescent lumina morte,    
 nec prius a fesso secedent corpore sensus,    
 (190) quam iustam a diuis ecam prodita multam    
 caelestumque fidem postrema comprecer hora.    
 quare facta uirum multantes uindice poena    
 Eumenides, quibus anguino redimita capillo    
 frons exspirantis praeportat pectoris iras,    
 (195) huc huc aduentate, meas audite querellas,    
 quas ego, uae misera, extremis proferre medullis    
 cogor inops, ardens, amenti caeca furore.    
 quae quoniam uerae nascuntur pectore ab imo,    
 uos nolite pati nostrum uanescere luctum,    
 (200) sed quali solam Theseus me mente reliquit,    
 tali mente, deae, funestet seque suosque.'    
 has postquam maesto profudit pectore uoces,    
 supplicium saeuis ecens anxia factis,    
 annuit inuicto caelestum numine rector;    
 (205) quo motu tellus atque horrida contremuerunt    
 aequora concussitque micantia sidera mundus.    
 ipse autem caeca mentem caligine Theseus    
 consitus oblito dimisit pectore cuncta,    
 quae mandata prius constanti mente tenebat,    
 (210) dulcia nec maesto sustollens signa parenti    
 sospitem Erechtheum se ostendit uisere portum.    
 namque ferunt olim, classi cum moenia diuae    
 linquentem gnatum uentis concrederet Aegeus,    
 talia complexum iuueni mandata dedisse:    
 (215) 'gnate mihi longa iucundior unice uita,    
 gnate, ego quem in dubios cogor dimittere casus,    
 reddite in extrema nuper mihi fine senectae,    
 quandoquidem fortuna mea ac tua feruida uirtus    
 eripit inuito mihi te, cui languida nondum    
 (220) lumina sunt gnati cara saturata figura,    
 non ego te gaudens laetanti pectore mittam,    
 nec te ferre sinam fortunae signa secundae,    
 sed primum multas expromam mente querellas,    
 canitiem terra atque infuso puluere foedans,    
 (225) inde infecta uago suspendam lintea malo,    
 nostros ut luctus nostraeque incendia mentis    
 carbasus obscurata dicet ferrugine Hibera.    
 quod tibi si sancti concesserit incola Itoni,    
 quae nostrum genus ac sedes defendere Erecthei    
 (230) annuit, ut tauri respergas sanguine dextram,    
 tum uero facito ut memori tibi condita corde    
 haec uigeant mandata, nec ulla oblitteret aetas;    
 ut simul ac nostros inuisent lumina collis,    
 funestam antennae deponant undique uestem,    
 (235) candidaque intorti sustollant uela rudentes,    
 quam primum cernens ut laeta gaudia mente    
 agnoscam, cum te reducem aetas prospera sistet.'    
 haec mandata prius constanti mente tenentem    
 Thesea ceu pulsae uentorum flamine nubes    
 (240) aereum niuei montis liquere cacumen.    
 at pater, ut summa prospectum ex arce petebat,    
 anxia in assiduos absumens lumina fletus,    
 cum primum infecti conspexit lintea ueli,    
 praecipitem sese scopulorum e uertice iecit,    
 (245) amissum credens immiti Thesea fato.    
 sic funesta domus ingressus tecta paterna    
 morte ferox Theseus, qualem Minoidi luctum    
 obtulerat mente immemori, talem ipse recepit.    
 quae tum prospectans cedentem maesta carinam    
 (250) multiplices animo uoluebat saucia curas.    
 at parte ex alia florens uolitabat Iacchus    
 cum thiaso Satyrorum et Nysigenis Silenis,    
 te quaerens, Ariadna, tuoque incensus amore.    
 ---    
 quae tum alacres passim lymphata mente furebant    
 (255) euhoe bacchantes, euhoe capita inflectentes.    
 harum pars tecta quatiebant cuspide thyrsos,    
 pars e diuolso iactabant membra iuuenco,    
 pars sese tortis serpentibus incingebant,    
 pars obscura cauis celebrabant orgia cistis,    
 (260) orgia quae frustra cupiunt audire profani;    
 plangebant aliae proceris tympana palmis,    
 aut tereti tenuis tinnitus aere ciebant;    
 multis raucisonos efflabant cornua bombos    
 barbaraque horribili stridebat tibia cantu.    
 (265) talibus amplifice uestis decorata figuris    
 puluinar complexa suo uelabat amictu.    
 quae postquam cupide spectando Thessala pubes    
 expleta est, sanctis coepit decedere diuis.    
 hic, qualis flatu placidum mare matutino    
 (270) horrificans Zephyrus procliuas incitat undas,    
 Aurora exoriente uagi sub limina Solis,    
 quae tarde primum clementi flamine pulsae    
 procedunt leuiterque sonant plangore cachinni,    
 post uento crescente magis magis increbescunt,    
 (275) purpureaque procul nantes ab luce refulgent:    
 sic tum uestibuli linquentes regia tecta    
 ad se quisque uago passim pede discedebant.    
 quorum post abitum princeps e uertice Pelei    
 aduenit Chiron portans siluestria dona:    
 (280) nam quoscumque ferunt campi, quos Thessala magnis    
 montibus ora creat, quos propter fluminis undas    
 aura parit flores tepidi fecunda Fauoni,    
 hos indistinctis plexos tulit ipse corollis,    
 quo permulsa domus iucundo risit odore.    
 (285) confestim Penios adest, uiridantia Tempe,    
 Tempe, quae siluae cingunt super impendentes,    
 Minosim linquens doris celebranda choreis,    
 non uacuos: namque ille tulit radicitus altas    
 fagos ac recto proceras stipite laurus,    
 (290) non sine nutanti platano lentaque sorore    
 flammati Phaethontis et aerea cupressu.    
 haec circum sedes late contexta locauit,    
 uestibulum ut molli uelatum fronde uireret.    
 post hunc consequitur sollerti corde Prometheus,    
 (295) extenuata gerens ueteris uestigia poenae,    
 quam quondam silici restrictus membra catena    
 persoluit pendens e uerticibus praeruptis.    
 inde pater diuum sancta cum coniuge natisque    
 aduenit caelo, te solum, Phoebe, relinquens    
 (300) unigenamque simul cultricem montibus Idri:    
 Pelea nam tecum pariter soror aspernata est,    
 nec Thetidis taedas uoluit celebrare iugales.    
 qui postquam niueis flexerunt sedibus artus    
 large multiplici constructae sunt dape mensae,    
 (305) cum interea infirmo quatientes corpora motu    
 ueridicos Parcae coeperunt edere cantus.    
 his corpus tremulum complectens undique uestis    
 candida purpurea talos incinxerat ora,    
 at roseae niueo residebant uertice uittae,    
 (310) aeternumque manus carpebant rite laborem.    
 laeua colum molli lana retinebat amictum,    
 dextera tum leuiter deducens fila supinis    
 formabat digitis, tum prono in pollice torquens    
 libratum tereti uersabat turbine fusum,    
 (315) atque ita decerpens aequabat semper opus dens,    
 laneaque aridulis haerebant morsa labellis,    
 quae prius in leui fuerant exstantia filo:    
 ante pedes autem candentis mollia lanae    
 uellera uirgati custodibant calathisci.    
 (320) haec tum clarisona pellentes uellera uoce    
 talia diuino fuderunt carmine fata,    
 carmine, perfidiae quod post nulla arguet aetas.    
 o decus eximium magnis uirtutibus augens,    
 Emathiae tutamen, Opis carissime nato,    
 (325) accipe, quod laeta tibi pandunt luce sorores,    
 ueridicum oraclum: sed uos, quae fata sequuntur,    
 currite ducentes subtegmina, currite, fusi.    
 adueniet tibi iam portans optata maritis    
 Hesperus, adueniet fausto cum sidere coniunx,    
 (330) quae tibi flexanimo mentem perfundat amore,    
 languidulosque paret tecum coniungere somnos,    
 leuia substernens robusto bracchia collo.    
 currite ducentes subtegmina, currite, fusi.    
 nulla domus tales umquam contexit amores,    
 (335) nullus amor tali coniunxit foedere amantes,    
 qualis adest Thetidi, qualis concordia Peleo.    
 currite ducentes subtegmina, currite, fusi.    
 nascetur uobis expers terroris Achilles,    
 hostibus haud tergo, sed forti pectore notus,    
 (340) qui persaepe uago uictor certamine cursus    
 flammea praeuertet celeris uestigia ceruae.    
 currite ducentes subtegmina, currite, fusi.    
 non illi quisquam bello se conferet heros,    
 cum Phrygii Teucro manabunt sanguine    
 (345) Troicaque obsidens longinquo moenia bello,    
 periuri Pelopis uastabit tertius heres.    
 currite ducentes subtegmina, currite, fusi.    
 illius egregias uirtutes claraque facta    
 saepe fatebuntur gnatorum in funere matres,    
 (350) cum incultum cano soluent a uertice crinem,    
 putridaque infirmis uariabunt pectora palmis.    
 currite ducentes subtegmina, currite, fusi.    
 namque uelut densas praecerpens messor aristas    
 sole sub ardenti flauentia demetit arua,    
 (355) Troiugenum infesto prosternet corpora ferro.    
 currite ducentes subtegmina, currite, fusi.    
 testis erit magnis uirtutibus unda Scamandri,    
 quae passim rapido diffunditur Hellesponto,    
 cuius iter caesis angustans corporum aceruis    
 (360) alta tepefaciet permixta flumina caede.    
 currite ducentes subtegmina, currite, fusi.    
 denique testis erit morti quoque reddita praeda,    
 cum teres excelso coaceruatum aggere bustum    
 excipiet niueos perculsae uirginis artus.    
 (365) currite ducentes subtegmina, currite, fusi.    
 nam simul ac fessis dederit fors copiam Achiuis    
 urbis Dardaniae Neptunia soluere uincla,    
 alta Polyxenia madefient caede sepulcra;    
 quae, uelut ancipiti succumbens uictima ferro,    
 (370) proiciet truncum summisso poplite corpus.    
 currite ducentes subtegmina, currite, fusi.    
 quare agite optatos animi coniungite amores.    
 accipiat coniunx felici foedere diuam,    
 dedatur cupido iam dudum nupta marito.    
 (375) currite ducentes subtegmina, currite, fusi.    
 non illam nutrix orienti luce reuisens    
 hesterno collum poterit circumdare filo,    
 anxia nec mater discordis maesta puellae    
 (380) secubitu caros mittet sperare nepotes.    
 currite ducentes subtegmina, currite, fusi.    
 talia praefantes quondam felicia Pelei    
 carmina diuino cecinerunt pectore Parcae.    
 praesentes namque ante domos inuisere castas    
 (385) heroum, et sese mortali ostendere coetu,    
 caelicolae nondum spreta pietate solebant.    
 saepe pater diuum templo in fulgente reuisens,    
 annua cum festis uenissent sacra diebus,    
 conspexit terra centum procumbere tauros.    
 (390) saepe uagus Liber Parnasi uertice summo    
 Thyiadas effusis euantis crinibus egit,    
 cum Delphi tota certatim ex urbe ruentes    
 acciperent laeti diuum fumantibus aris.    
 saepe in letifero belli certamine Mauors    
 (395) aut rapidi Tritonis era aut Amarunsia uirgo    
 armatas hominum est praesens hortata cateruas.    
 sed postquam tellus scelere est imbuta nefando    
 iustitiamque omnes cupida de mente fugarunt,    
 perfudere manus fraterno sanguine fratres,    
 (400) destitit extinctos gnatus lugere parentes,    
 optauit genitor primaeui funera nati,    
 liber ut innuptae poteretur flore nouercae,    
 ignaro mater substernens se impia nato    
 impia non uerita est diuos scelerare penates.    
 (405) omnia fanda nefanda malo permixta furore    
 iustificam nobis mentem auertere deorum.    
 quare nec talis dignantur uisere coetus,    
 nec se contingi patiuntur lumine claro.    

[65] LXV. ad Ortalum    
 ETSI me assiduo confectum cura dolore    
 seuocat a doctis, Ortale, uirginibus,    
 nec potis est dulcis Musarum expromere fetus    
 mens animi, tantis fluctuat ipsa malis--    
(5) namque mei nuper Lethaeo in gurgite fratris    
 pallidulum manans alluit unda pedem,    
 Troia Rhoeteo quem subter litore tellus    
 ereptum nostris obterit ex oculis.    
 ---   
(10) numquam ego te, uita frater amabilior,    
 aspiciam posthac? at certe semper amabo,    
 semper maesta tua carmina morte canam,    
 qualia sub densis ramorum concinit umbris    
 Daulias, absumpti fata gemens Ityli--    
(15) sed tamen in tantis maeroribus, Ortale, mitto    
 haec expressa tibi carmina Battiadae,    
 ne tua dicta uagis nequiquam credita uentis    
 effluxisse meo forte putes animo,    
 ut missum sponsi furtiuo munere malum    
(20) procurrit casto uirginis e gremio,    
 quod miserae oblitae molli sub ueste locatum,    
 dum aduentu matris prosilit, excutitur,    
 atque illud prono praeceps agitur decursu,    
 huic manat tristi conscius ore rubor.    

[66] LXVI.    
 OMNIA qui magni dispexit lumina mundi,    
 qui stellarum ortus comperit atque obitus,    
 flammeus ut rapidi solis nitor obscuretur,    
 ut cedant certis sidera temporibus,    
(5) ut Triuiam furtim sub Latmia saxa relegans    
 dulcis amor gyro deuocet aereo:    
 idem me ille Conon caelesti in limine uidit    
 e Beroniceo uertice caesariem    
 fulgentem clare, quam multis illa dearum    
(10) leuia protendens brachia pollicita est,    
 qua rex tempestate nouo auctus hymenaeo    
 uastatum finis iuerat Assyrios,    
 dulcia nocturnae portans uestigia rixae,    
 quam de uirgineis gesserat exuuiis.    
(15) estne nouis nuptis odio Venus? anne parentum    
 frustrantur falsis gaudia lacrimulis,    
 ubertim thalami quas intra limina fundunt?    
 non, ita me diui, uera gemunt, iuerint.    
 id mea me multis docuit regina querellis    
(20) inuisente nouo proelia torua uiro.    
 et tu non orbum luxti deserta cubile,    
 sed fratris cari flebile discidium?    
 quam penitus maestas exedit cura medullas!    
 ut tibi tunc toto pectore sollicitae    
(25) sensibus ereptis mens excidit! at ego certe    
 cognoram a parua uirgine magnanimam.    
 anne bonum oblita es facinus, quo regium adepta es    
 coniugium, quod non fortior ausit alis?    
 sed tum maesta uirum mittens quae uerba locuta est!    
(30) Iuppiter, ut tristi lumina saepe manu!    
 quis te mutauit tantus deus? an quod amantes    
 non longe a caro corpore abesse uolunt?    
 atque ibi me cunctis pro dulci coniuge diuis    
 non sine taurino sanguine pollicita es,    
(35) si reditum tetulisset. is haut in tempore longo    
 captam Asiam Aegypti finibus addiderat.    
 quis ego pro factis caelesti reddita coetu    
 pristina uota nouo munere dissoluo.    
 inuita, o regina, tuo de uertice cessi,    
(40) inuita: adiuro teque tuumque caput,    
 digna ferat quod si quis inaniter adiurarit:    
 sed qui se ferro postulet esse parem?    
 ille quoque euersus mons est, quem maximum in oris    
 progenies Thiae clara superuehitur,    
(45) cum Medi peperere nouum mare, cumque iuuentus    
 per medium classi barbara nauit Athon.    
 quid facient crines, cum ferro talia cedant?    
 Iuppiter, ut Chalybon omne genus pereat,    
 et qui principio sub terra quaerere uenas    
 (50) institit ac ferri stringere duritiem!    
 abiunctae paulo ante comae mea fata sorores    
 lugebant, cum se Memnonis Aethiopis    
 unigena impellens nutantibus aera pennis    
 obtulit Arsinoes Locridis ales equos,    
(55) isque per aetherias me tollens auolat umbras    
 et Veneris casto collocat in gremio.    
 ipsa suum Zephyritis eo famulum legarat    
 Graiia Canopitis incola litoribus.    
 hi dii uen ibi uario ne solum in lumine caeli    
(60) ex Ariadnaeis aurea temporibus    
 fixa corona foret, sed nos quoque fulgeremus    
 deuotae flaui uerticis exuuiae,    
 uuidulam a fluctu cedentem ad templa deum me    
 sidus in antiquis diua nouum posuit.    
(65) Virginis et saeui contingens namque Leonis    
 lumina, Callisto iuncta Lycaoniae,    
 uertor in occasum, tardum dux ante Booten,    
 qui uix sero alto mergitur Oceano.    
 sed quamquam me nocte premunt uestigia diuum,    
(70) lux autem canae Tethyi restituit    
 (pace tua fari hic liceat, Ramnusia uirgo,    
 namque ego non ullo uera timore tegam,    
 nec si me infestis discerpent sidera dictis,    
 condita quin ueri pectoris euoluam),    
(75) non his tam laetor rebus, quam me afore semper,    
 afore me a dominae uertice discrucior,    
 quicum ego, dum uirgo quondam fuit omnibus expers    
 unguentis, una milia multa bibi.    
 nunc uos, optato quas iunxit lumine taeda,    
(80) non prius unanimis corpora coniugibus    
 tradite nudantes reiecta ueste papillas,    
 quam iucunda mihi munera libet onyx,    
 uester onyx, casto colitis quae iura cubili.    
 sed quae se impuro dedit adulterio,    
(85) illius a mala dona leuis bibat irrita puluis:    
 namque ego ab indignis praemia nulla peto.    
 sed magis, o nuptae, semper concordia uestras,    
 semper amor sedes incolat assiduus.    
 tu uero, regina, tuens cum sidera diuam    
(90) placabis festis luminibus Venerem,    
 unguinis expertem non siris esse tuam me,    
 sed potius largis affice muneribus.    
 sidera corruerint utinam! coma regia fiam,    
 proximus Hydrochoi fulgeret Oarion!    

[67] LXVII. de ianua moechae cuiusdam    
 O DVLCI iucunda uiro, iucunda parenti,    
 salue, teque bona Iuppiter auctet ope,    
 ianua, quam Balbo dicunt seruisse benigne    
 olim, cum sedes ipse senex tenuit,    
(5) quamque ferunt rursus gnato seruisse maligne,    
 postquam es porrecto facta marita sene.    
 dic agedum nobis, quare mutata feraris    
 in dominum ueterem deseruisse fidem.    
 'Non (ita Caecilio placeam, cui tradita nunc sum)    
(10) culpa mea est, quamquam dicitur esse mea,    
 nec peccatum a me quisquam pote dicere quicquam:    
 uerum istius populi ianua qui te facit,    
 qui quacumque aliquid reperitur non bene factum    
 ad me omnes clamant: ianua, culpa tua est.'    
(15) Non istuc satis est uno te dicere uerbo.    
 sed facere ut quiuis sentiat et uideat.    
 'Qui possum? nemo quaerit nec scire laborat?'    
 Nos uolumus: nobis dicere ne dubita.    
 'Primum igitur, uirgo quod fertur tradita nobis,    
(20) falsum est. non illam uir prior attigerit,    
 languidior tenera cui pendens sicula beta.    
 numquam se mediam sustulit ad tunicam;    
 sed pater illius gnati uiolasse cubile    
 dicitur et miseram conscelerasse domum,    
(25) siue quod impia mens caeco flagrabat amore,    
 seu quod iners sterili semine natus erat,    
 ut quaerendum unde foret neruosius illud,    
 quod posset zonam soluere uirgineam.'    
 Egregium narras mira pietate parentem.    
(30) qui ipse sui gnati minxerit in gremium.    
 Atqui non solum hoc dicit se cognitum habere    
 Brixia Cycneae supposita speculae,    
 flauus quam molli praecurrit flumine Mella,    
 Brixia Veronae mater amata meae,    
(35) sed de Postumio et Corneli narrat amore,    
 cum quibus illa malum fecit adulterium.    
 dixerit hic aliquis: quid? tu istaec, ianua, nosti,    
 cui numquam domini limine abesse licet,    
 nec populum auscultare, sed hic suffixa tigillo    
(40) tantum operire soles aut aperire domum?    
 saepe illam audiui furtiua uoce loquentem    
 solam cum ancillis haec sua flagitia,    
 nomine dicentem quos diximus, utpote quae mi    
 speraret nec linguam esse nec auriculam.    
(45) praeterea addebat quendam, quem dicere nolo    
 nomine, ne tollat rubra supercilia.    
 longus homo est, magnas cui lites intulit olim    
 falsum mendaci uentre puerperium.'    

[68] LXVIII. ad Mallium    
 QVOD mihi fortuna casuque oppressus acerbo    
 conscriptum hoc lacrimis mittis epistolium,    
 naufragum ut eiectum spumantibus aequoris undis    
 subleuem et a mortis limine restituam,    
(5) quem neque sancta Venus molli requiescere somno    
 desertum in lecto caelibe perpetitur,    
 nec ueterum dulci scriptorum carmine Musae    
 oblectant, cum mens anxia peruigilat:    
 id gratum est mihi, me quoniam tibi dicis amicum,    
(10) muneraque et Musarum hinc petis et Veneris.    
 sed tibi ne mea sint ignota incommoda, Mani,    
 neu me odisse putes hospitis officium,    
 accipe, quis merser fortunae fluctibus ipse,    
 ne amplius a misero dona beata petas.    
(15) tempore quo primum uestis mihi tradita pura est,    
 iucundum cum aetas florida uer ageret,    
 multa satis lusi: non est dea nescia nostri,    
 quae dulcem curis miscet amaritiem.    
 sed totum hoc studium luctu fraterna mihi mors    
(20) abstulit. o misero frater adempte mihi,    
 tu mea tu moriens fregisti commoda, frater,    
 tecum una tota est nostra sepulta domus,    
 omnia tecum una perierunt gaudia nostra,    
 quae tuus in uita dulcis alebat amor.    
(25) cuius ego interitu tota de mente fugaui    
 haec studia atque omnes delicias animi.    
 quare, quod scribis Veronae turpe Catullo    
 esse, quod hic quisquis de meliore nota    
 frigida deserto tepefactet membra cubili,    
(30) id, Mani, non est turpe, magis miserum est.    
 ignosces igitur si, quae mihi luctus ademit,    
 haec tibi non tribuo munera, cum nequeo.    
 nam, quod scriptorum non magna est copia apud me,    
 hoc fit, quod Romae uiuimus: illa domus,    
(35) illa mihi sedes, illic mea carpitur aetas;    
 huc una ex multis capsula me sequitur.    
 quod cum ita sit, nolim statuas nos mente maligna    
 id facere aut animo non satis ingenuo,    
 quod tibi non utriusque petenti copia posta est:    
(40) ultro ego deferrem, copia siqua foret.    
     
 Non possum reticere, deae, qua me Allius in re    
 iuuerit aut quantis iuuerit officiis,    
 ne fugiens saeclis obliuiscentibus aetas    
 illius hoc caeca nocte tegat studium:    
(45) sed dicam uobis, uos porro dicite multis    
 milibus et facite haec carta loquatur anus.    
 ---    
 notescatque magis mortuus atque magis,    
 nec tenuem texens sublimis aranea telam    
(50) in deserto Alli nomine opus faciat.    
 nam, mihi quam dederit duplex Amathusia curam,    
 scitis, et in quo me torruerit genere,    
 cum tantum arderem quantum Trinacria rupes    
 lymphaque in Oetaeis Malia Thermopylis,    
(55) maesta neque assiduo tabescere lumina fletu    
 cessarent. tristique imbre madere genae.    
 qualis in aerii perlucens uertice montis    
 riuus muscoso prosilit e lapide,    
 qui cum de prona praeceps est ualle uolutus,    
(60) per medium densi transit iter populi,    
 dulce uiatori lasso in sudore leuamen,    
 cum grauis exustos aestus hiulcat agros:    
 hic, uelut in nigro iactatis turbine nautis    
 lenius aspirans aura secunda uenit    
(65) iam prece Pollucis, iam Castoris implorata,    
 tale fuit nobis Allius auxilium.    
 is clausum lato patefecit limite campum,    
 isque domum nobis isque dedit dominae,    
 ad quam communes exerceremus amores.    
(70) quo mea se molli candida diua pede    
 intulit et trito fulgentem in limine plantam    
 innixa arguta constituit solea,    
 coniugis ut quondam flagrans aduenit amore    
 Protesilaeam Laodamia domum    
(75) inceptam frustra, nondum cum sanguine sacro    
 hostia caelestis pacificasset eros.    
 nil mihi tam ualde placeat, Ramnusia uirgo,    
 quod temere inuitis suscipiatur eris.    
 quam ieiuna pium desiderat ara cruorem,    
(80) docta est amisso Laudamia uiro,    
 coniugis ante coacta noui dimittere collum,    
 quam ueniens una atque altera rursus hiems    
 noctibus in longis auidum saturasset amorem,    
 posset ut abrupto uiuere coniugio,    
(85) quod scibant Parcae non longo tempore abesse,    
 si miles muros isset ad Iliacos.    
 nam tum Helenae raptu primores Argiuorum    
 coeperat ad sese Troia ciere uiros,    
 Troia (nefas!) commune sepulcrum Asiae Europaeque,    
(90) Troia uirum et uirtutum omnium acerba cinis,    
 quaene etiam nostro letum miserabile fratri    
 attulit. ei misero frater adempte mihi    
 ei misero fratri iucundum lumen ademptum,    
 tecum una tota est nostra sepulta domus,    
(95) omnia tecum una perierunt gaudia nostra,    
 quae tuus in uita dulcis alebat amor.    
 quem nunc tam longe non inter nota sepulcra    
 nec prope cognatos compositum cineres,    
 sed Troia obscena, Troia infelice sepultum    
(100) detinet extremo terra aliena solo.    
 ad quam tum properans fertur undique pubes    
 Graecae penetralis deseruisse focos,    
 ne Paris abducta gauisus libera moecha    
 otia pacato degeret in thalamo.    
(105) quo tibi tum casu, pulcerrima Laudamia,    
 ereptum est uita dulcius atque anima    
 coniugium: tanto te absorbens uertice amoris    
 aestus in abruptum detulerat barathrum,    
 quale ferunt Grai Pheneum prope Cylleneum    
(110) siccare emulsa pingue palude solum,    
 quod quondam caesis montis fodisse medullis    
 audit falsiparens Amphitryoniades,    
 tempore quo certa Stymphalia monstra sagitta    
 perculit imperio deterioris eri,    
(115) pluribus ut caeli tereretur ianua diuis,    
 Hebe nec longa uirginitate foret.    
 sed tuus altus amor barathro fuit altior illo,    
 qui tamen indomitam ferre iugum docuit.    
 nam nec tam carum confecto aetate parenti    
(120) una caput seri nata nepotis alit,    
 qui cum diuitiis uix tandem iuuentus auitis    
 nomen testatas intulit in tabulas,    
 impia derisi gentilis gaudia tollens,    
 suscitat a cano uolturium capiti:    
(125) nec tantum niueo gauisa est ulla columbo    
 compar, quae multo dicitur improbius    
 oscula mordenti semper decerpere rostro,    
 quam quae praecipue multiuola est mulier.    
 sed tu horum magnos uicisti sola furores,    
(130) ut semel es flauo conciliata uiro.    
 aut nihil aut paulum cui tum concedere digna    
 lux mea se nostrum contulit in gremium,    
 quam circumcursans hinc illinc saepe Cupido    
 fulgebat crocina candidus in tunica.    
(135) quae tamen etsi uno non est contenta Catullo,    
 rara uerecundae furta feremus erae    
 ne nimium simus stultorum more molesti.    
 saepe etiam Iuno, maxima caelicolum,    
 coniugis in culpa flagrantem concoquit iram,    
(140) noscens omniuoli plurima furta Iouis.    
 atqui nec diuis homines componier aequum est,    
 ---    
 ingratum tremuli tolle parentis onus.    
(145) nec tamen illa mihi dextra deducta paterna    
 fragrantem Assyrio uenit odore domum,    
 sed furtiua dedit mira munuscula nocte,    
 ipsius ex ipso dempta uiri gremio.    
 quare illud satis est, si nobis is datur unis    
(150) quem lapide illa dies candidiore notat.    
 hoc tibi, quod potui, confectum carmine munus    
 pro multis, Alli, redditur officiis,    
 ne uestrum scabra tangat rubigine nomen    
 haec atque illa dies atque alia atque alia.    
(155) huc addent diui quam plurima, quae Themis olim    
 antiquis solita est munera ferre piis.    
 sitis felices et tu simul et tua uita,    
 et domus in qua lusimus et domina,    
 et qui principio nobis terram dedit aufert,    
(160) a quo sunt primo omnia nata bona,    
 et longe ante omnes mihi quae me carior ipso est,    
 lux mea, qua uiua uiuere dulce mihi est.    

[69] LXIX. ad Rufum    
 NOLI admirari, quare tibi femina nulla,    
 Rufe, uelit tenerum supposuisse femur,    
 non si illam rarae labefactes munere uestis    
 aut perluciduli deliciis lapidis.    
(5) laedit te quaedam mala fabula, qua tibi fertur    
 ualle sub alarum trux habitare caper.    
 hunc metuunt omnes, neque mirum: nam mala ualde est    
 bestia, nec quicum bella puella cubet.    
 quare aut crudelem nasorum interfice pestem,    
(10) aut admirari desine cur fugiunt.    

[70] LXX.    
 NVLLI se dicit mulier mea nubere malle    
 quam mihi, non si se Iuppiter ipse petat.    
 dicit: sed mulier cupido quod dicit amanti,    
 in uento et rapida scribere oportet aqua.    

[71] LXXI.    
 SI cui iure bono sacer alarum obstitit hircus,    
 aut si quem merito tarda podagra secat.    
 aemulus iste tuus, qui uestrem exercet amorem,    
 mirifice est a te nactus utrumque malum.    
(5)  nam quotiens futuit, totiens ulciscitur ambos:    
 illam affligit odore, ipse perit podagra.    

[72] LXXII. ad Lesbiam    
 DICEBAS quondam solum te nosse Catullum,    
 Lesbia, nec prae me uelle tenere Iouem.    
 dilexi tum te non tantum ut uulgus amicam,    
 sed pater ut gnatos diligit et generos.    
(5)  nunc te cognoui: quare etsi impensius uror,    
 multo mi tamen es uilior et leuior.    
 qui potis est, inquis? quod amantem iniuria talis    
 cogit amare magis, sed bene uelle minus.    

[73] LXXIII.    
 DESINE de quoquam quicquam bene uelle mereri    
 aut aliquem fieri posse putare pium.    
 omnia sunt ingrata, nihil fecisse benigne    
 immo etiam taedet obestque magis;    
(5)  ut mihi, quem nemo grauius nec acerbius urget,    
 quam modo qui me unum atque unicum amicum habuit.    

[74] LXXIV. ad Gellium    
 GELLIVS audierat patruum obiurgare solere,    
 si quis delicias diceret aut faceret.    
 hoc ne ipsi accideret, patrui perdepsuit ipsam    
 uxorem, et patruum reddidit Arpocratem.    
(5)  quod uoluit fecit: nam, quamuis irrumet ipsum    
 nunc patruum, uerbum non faciet patruus.    

[75] LXXV. ad Lesbiam    
 HVC est mens deducta tua mea, Lesbia, culpa    
 atque ita se officio perdidit ipsa suo,    
 ut iam nec bene uelle queat tibi, si optima fias,    
 nec desistere amare, omnia si facias.    

[76] LXXVI. ad deos    
 SIQVA recordanti benefacta priora uoluptas    
 est homini, cum se cogitat esse pium,    
 nec sanctam uiolasse fidem, nec foedere nullo    
 diuum ad fallendos numine abusum homines,    
(5)  multa parata manent in longa aetate, Catulle,    
 ex hoc ingrato gaudia amore tibi.    
 nam quaecumque homines bene cuiquam aut dicere possunt    
 aut facere, haec a te dictaque factaque sunt.    
 omnia quae ingratae perierunt credita menti.    
(10)  quare iam te cur amplius excrucies?    
 quin tu animo offirmas atque istinc teque reducis,    
 et dis inuitis desinis esse miser?    
 difficile est longum subito deponere amorem,    
 difficile est, uerum hoc qua lubet efficias:    
(15)  una salus haec est. hoc est tibi peruincendum,    
 hoc facias, siue id non pote siue pote.    
 o di, si uestrum est misereri, aut si quibus umquam    
 extremam iam ipsa in morte tulistis opem,    
 me miserum aspicite et, si uitam puriter egi,    
(20)  eripite hanc pestem perniciemque mihi,    
 quae mihi subrepens imos ut torpor in artus    
 expulit ex omni pectore laetitias.    
 non iam illud quaero, contra me ut diligat illa,    
 aut, quod non potis est, esse pudica uelit:    
(25)  ipse ualere opto et taetrum hunc deponere morbum.    
 o di, reddite mi hoc pro pietate mea.    

[77] LXXVII. ad Rufum    
 RVFE mihi frustra ac nequiquam credite amice    
 (frustra? immo magno cum pretio atque malo),    
 sicine subrepsti mi, atque intestina perurens    
 ei misero eripuisti omnia nostra bona?    
(5)  eripuisti, heu heu nostrae crudele uenenum    
 uitae, heu heu nostrae pestis amicitiae.    

[78] LXXVIII. ad Gallum    
 GALLVS habet fratres, quorum est lepidissima coniunx    
 alterius, lepidus filius alterius.    
 Gallus homo est bellus: nam dulces iungit amores,    
 cum puero ut bello bella puella cubet.    
(5)  Gallus homo est stultus, nec se uidet esse maritum,    
 qui patruus patrui monstret adulterium.    
---   
 sed nunc id doleo, quod purae pura puellae    
 suauia comminxit spurca saliua tua.    
 uerum id non impune feres: nam te omnia saecla    
 noscent et, qui sis, fama loquetur anus.    

[79] LXXIX. ad Lesbium    
 LESBIVS est pulcer. quid ni? quem Lesbia malit    
 quam te cum tota gente, Catulle, tua.    
 sed tamen hic pulcer uendat cum gente Catullum,    
 si tria natorum suauia reppererit.    

[80] LXXX. ad Gellium    
 QVID dicam, Gelli, quare rosea ista labella    
 hiberna fiant candidiora niue,    
 mane domo cum exis et cum te octaua quiete    
 e molli longo suscitat hora die?    
(5)  nescio quid certe est: an uere fama susurrat    
 grandia te medii tenta uorare uiri?    
 sic certe est: clamant Victoris rupta miselli    
 ilia, et emulso labra notata sero.    

[81] LXXXI. ad Iuuentium    
 NEMONE in tanto potuit populo esse, Iuuenti,    
 bellus homo, quem tu diligere inciperes.    
 praeterquam iste tuus moribunda ab sede Pisauri    
 hospes inaurata palladior statua,    
(5)  qui tibi nunc cordi est, quem tu praeponere nobis    
 audes, et nescis quod facinus facias?    

[82] LXXXII. ad Quintium    
 QVINTI, si tibi uis oculos debere Catullum    
 aut aliud si quid carius est oculis,    
 eripere ei noli, multo quod carius illi    
 est oculis seu quid carius est oculis.    

[83] LXXXIII. ad Lesbiam    
 LESBIA mi praesente uiro mala plurima dicit:    
 haec illi fatuo maxima laetitia est.    
 mule, nihil sentis? si nostri oblita taceret,    
 sana esset: nunc quod gannit et obloquitur,    
(5)  non solum meminit, sed, quae multo acrior est res,    
 irata est. hoc est, uritur et loquitur.    

[84] LXXXIV. ad Arrium    
 CHOMMODA dicebat, si quando commoda uellet    
 dicere, et insidias Arrius hinsidias,    
 et tum mirifice sperabat se esse locutum,    
 cum quantum poterat dixerat hinsidias.    
(5)  credo, sic mater, sic liber auunculus eius.    
 sic maternus auus dixerat atque auia.    
 hoc misso in Syriam requierant omnibus aures    
 audibant eadem haec leniter et leuiter,    
 nec sibi postilla metuebant talia uerba,    
(10)  cum subito affertur nuntius horribilis,    
 Ionios fluctus, postquam illuc Arrius isset,    
 iam non Ionios esse sed Hionios.    

[85] LXXXV.    
 ODI et amo. quare id faciam, fortasse requiris.    
 nescio, sed fieri sentio et excrucior.    

[86] LXXXVI. ad Lesbiam    
 QVINTIA formosa est multis. mihi candida, longa,    
 recta est: haec ego sic singula confiteor.    
 totum illud formosa nego: nam nulla uenustas,    
 nulla in tam magno est corpore mica salis.    
(5)  Lesbia formosa est, quae cum pulcerrima tota est,    
 tum omnibus una omnis surripuit Veneres.    

[87] LXXXVII. ad Lesbiam    
 NVLLA potest mulier tantum se dicere amatam    
 uere, quantum a me Lesbia amata mea est.    
 nulla fides ullo fuit umquam foedere tanta,    
 quanta in amore tuo ex parte reperta mea est.    

[88] LXXXVIII. ad Gellium    
 QVID facit is, Gelli, qui cum matre atque sorore    
 prurit, et abiectis peruigilat tunicis?    
 quid facit is, patruum qui non sinit esse maritum?    
 ecquid scis quantum suscipiat sceleris?    
(5)  suscipit, o Gelli, quantum non ultima Tethys    
 nec genitor Nympharum abluit Oceanus:    
 nam nihil est quicquam sceleris, quo prodeat ultra,    
 non si demisso se ipse uoret capite.    

[89] LXXXIX. ad Gellium    
 GELLIVS est tenuis: quid ni? cui tam bona mater    
 tamque ualens uiuat tamque uenusta soror    
 tamque bonus patruus tamque omnia plena puellis    
 cognatis, quare is desinat esse macer?    
(5)  qui ut nihil attingat, nisi quod fas tangere non est,    
 quantumuis quare sit macer inuenies.    

[90] XC. ad Gellium    
 NASCATVR magus ex Gelli matrisque nefando    
 coniugio et discat Persicum aruspicium:    
 nam magus ex matre et gnato gignatur oportet,    
 si uera est Persarum impia religio,    
(5)  gratus ut accepto ueneretur carmine diuos    
 omentum in flamma pingue liquefaciens.    

[91] XCI. ad Gellium    
 NON ideo, Gelli, sperabam te mihi fidum    
 in misero hoc nostro, hoc perdito amore fore,    
 quod te cognossem bene constantemue putarem    
 aut posse a turpi mentem inhibere probro;    
(5)  sed neque quod matrem nec germanam esse uidebam    
 hanc tibi, cuius me magnus edebat amor.    
 et quamuis tecum multo coniungerer usu,    
 non satis id causae credideram esse tibi.    
 tu satis id duxti: tantum tibi gaudium in omni    
(10)  culpa est, in quacumque est aliquid sceleris.    

[92] XCII. ad Lesbia    
 LESBIA mi dicit semper male nec tacet umquam    
 de me: Lesbia me dispeream nisi amat.    
 quo signo? quia sunt totidem mea: deprecor illam    
 assidue, uerum dispeream nisi amo.    

[93] XCIII. ad Gaium Iulium Caesarem    
 NIL nimium studeo, Caesar, tibi uelle placere,    
 nec scire utrum sis albus an ater homo.    

[94] XCIV. ad Mentulam    
 MENTVLA moechatur. Moechatur mentula? Certe.    
 Hoc est quod dicunt: ipsa olera olla legit.    

[95] XCV. ad Gaium Heluium Cinnam    
 ZMYRNA mei Cinnae nonam post denique messem    
 quam coepta est nonamque edita post hiemem,    
 milia cum interea quingenta Hortensius uno    
 ---    
(5)  Zmyrna cauas Satrachi penitus mittetur ad undas,    
 Zmyrnam cana diu saecula peruoluent.    
 at Volusi annales Paduam morientur ad ipsam    
 et laxas scombris saepe dabunt tunicas.    
---.    
 PARVA mei mihi sint cordi monimenta ...,    
(10)  at populus tumido gaudeat Antimacho.    

[96] XCVI. ad Gaium Licinium Caluum    
 SI quicquam mutis gratum acceptumque sepulcris    
 accidere a nostro, Calue, dolore potest,    
 quo desiderio ueteres renouamus amores    
 atque olim missas flemus amicitias,    
(5)  certe non tanto mors immatura dolori est    
 Quintiliae, quantum gaudet amore tuo.    

[97] XCVII. ad Aemilium    
 NON (ita me di ament) quicquam referre putaui,    
 utrumne os an culum olfacerem Aemilio.    
 nilo mundius hoc, nihiloque immundius illud,    
 uerum etiam culus mundior et melior:    
(5)  nam sine dentibus est. hic dentis sesquipedalis,    
 gingiuas uero ploxeni habet ueteris,    
 praeterea rictum qualem diffissus in aestu    
 meientis mulae cunnus habere solet.    
 hic futuit multas et se facit esse uenustum,    
(10)  et non pistrino traditur atque asino?    
 quem siqua attingit, non illam posse putemus    
 aegroti culum lingere carnificis?    

[98] XCVIII. ad Victium    
 IN te, si in quemquam, dici pote, putide Victi,    
 id quod uerbosis dicitur et fatuis.    
 ista cum lingua, si usus ueniat tibi, possis    
 culos et crepidas lingere carpatinas.    
(5)  si nos omnino uis omnes perdere, Victi,    
 hiscas: omnino quod cupis efficies.    

[99] XCIX. ad Iuuentium    
 SVRRIPVI tibi, dum ludis, mellite Iuuenti,    
 suauiolum dulci dulcius ambrosia.    
 uerum id non impune tuli: namque amplius horam    
 suffixum in summa me memini esse cruce,    
(5)  dum tibi me purgo nec possum fletibus ullis    
 tantillum uestrae demere saeuitiae.    
 nam simul id factum est, multis diluta labella    
 guttis abstersisti omnibus articulis,    
 ne quicquam nostro contractum ex ore maneret,    
(10)  tamquam commictae spurca saliua lupae.    
 praeterea infesto miserum me tradere amori    
 non cessasti omnique excruciare modo,    
 ut mi ex ambrosia mutatum iam foret illud    
 suauiolum tristi tristius elleboro.    
(15)  quam quoniam poenam misero proponis amori,    
 numquam iam posthac basia surripiam.    

[100] C- ad Marcum Caelium furum    
 CAELIVS Aufillenum et Quintius Aufillenam    
 flos Veronensum depereunt iuuenum,    
 hic fratrem, ille sororem. hoc est, quod dicitur, illud    
 fraternum uere dulce sodalicium.    
(5)  cui faueam potius? Caeli, tibi: nam tua nobis    
 perspecta ex igni est unica amicitia,    
 cum uesana meas torreret flamma medullas.    
 sis felix, Caeli, sis in amore potens.    

[101] CI. ad inferias    
 MVLTAS per gentes et multa per aequora uectus    
 aduenio has miseras, frater, ad inferias,    
 ut te postremo donarem munere mortis    
 et mutam nequiquam alloquerer cinerem.    
(5)  quandoquidem fortuna mihi tete abstulit ipsum.    
 heu miser indigne frater adempte mihi,    
 nunc tamen interea haec, prisco quae more parentum    
 tradita sunt tristi munere ad inferias,    
 accipe fraterno multum manantia fletu,    
(10)  atque in perpetuum, frater, aue atque uale.    

[102] CII. ad Cornelium Nepotem    
 SI quicquam tacito commissum est fido ab amico,    
 cuius sit penitus nota fides animi,    
 meque esse inuenies illorum iure sacratum,    
 Corneli, et factum me esse puta Arpocratem.    

[103] CIII. ad Silonem    
 AVT sodes mihi redde decem sestertia, Silo,    
 deinde esto quamuis saeuus et indomitus:    
 aut, si te nummi delectant, desine quaeso    
 leno esse atque idem saeuus et indomitus.    

[104] CIV.    
 CREDIS me potuisse meae maledicere uitae,    
 ambobus mihi quae carior est oculis?    
 non potui, nec, si possem, tam perdite amarem:    
 sed tu cum Tappone omnia monstra facis.    

[105] CV. ad Mentulam    
 MENTVLA conatur Pipleium scandere montem:    
 Musae furcillis praecipitem eiciunt.    

[106] CVI.    
 CVM puero bello praeconem qui uidet esse,    
 quid credat, nisi se uendere discupere?    

[107] CVII. ad Lesbiam    
 SI quicquam cupido optantique optigit umquam    
 insperanti, hoc est gratum animo proprie.    
 quare hoc est gratum nobis quoque carius auro    
 quod te restituis, Lesbia, mi cupido.    
(5)  restituis cupido atque insperanti, ipsa refers te    
 nobis. o lucem candidiore nota!    
 quis me uno uiuit felicior aut magis hac est    
 optandus uita dicere quis poterit?    

[108] CVIII. ad Cominium    
 SI, Comini, populi arbitrio tua cana senectus    
 spurcata impuris moribus intereat,    
 non equidem dubito quin primum inimica bonorum    
 lingua exsecta auido sit data uulturio,    
(5)  effossos oculos uoret atro gutture coruus,    
 intestina canes, cetera membra lupi.    

[109] CIX. ad Lesbiam    
 IVCVNDVM, mea uita, mihi proponis amorem    
 hunc nostrum inter nos perpetuumque fore.    
 di magni, facite ut uere promittere possit,    
 atque id sincere dicat et ex animo,    
(5)  ut liceat nobis tota perducere uita    
 aeternum hoc sanctae foedus amicitiae.    

[110] CX. ad Aufilenam    
 AVFILENA, bonae semper laudantur amicae:    
 accipiunt pretium, quae facere instituunt.    
 tu, quod promisti, mihi quod mentita inimica es,    
 quod nec das et fers saepe, facis facinus.    
(5)  aut facere ingenuae est, aut non promisse pudicae,    
 Aufillena, fuit: sed data corripere    
 fraudando officiis, plus quam meretricis auarae    
 quae sese toto corpore prostituit.    

[111] CXI. ad Aufilenam    
 AVFILENA, uiro contentam uiuere solo,    
 nuptarum laus ex laudibus eximiis:    
 sed cuiuis quamuis potius succumbere par est,    
 quam matrem fratres efficere ex patruo...    

[112] CXII. ad Nasonem    
 MVLTVS homo es, Naso, neque tecum multus homo    
 te scindat: Naso, multus es et pathicus.    

[113] CXIII. ad Gaium Heluium Cinnam    
 CONSVLE Pompeio primum duo, Cinna, solebant    
 Maeciliam: facto consule nunc iterum    
 manserunt duo, sed creuerunt milia in unum    
 singula. fecundum semen adulterio.    

[114] CXIV. ad Mentulam    
 FIRMANVS saltu non falso Mentula diues    
 fertur, qui tot res in se habet egregias,    
 aucupium omne genus, piscis, prata, arua ferasque.    
 nequiquam: fructus sumptibus exsuperat.    
(5)  quare concedo sit diues, dum omnia desint.    
 saltum laudemus, dum modo ipse egeat.    

[115] CXV. ad Mentulam    
 MENTVLA habet instar triginta iugera prati,    
 quadraginta arui: cetera sunt maria.    
 cur non diuitiis Croesum superare potis sit,    
 uno qui in saltu tot bona possideat,    
(5)  prata arua ingentes siluas saltusque paludesque    
 usque ad Hyperboreos et mare ad Oceanum?    
 omnia magna haec sunt, tamen ipsest maximus ultro,    
 non homo, sed uero mentula magna minax.    

[116] CXVI. ad Gellium    
 SAEPE tibi studioso animo uenante requirens    
 carmina uti possem mittere Battiadae,    
 qui te lenirem nobis, neu conarere    
 tela infesta mittere in usque caput,    
(5)  hunc uideo mihi nunc frustra sumptum esse laborem,    
 Gelli, nec nostras hic ualuisse preces.    
 contra nos tela ista tua euitabimus amitha    
 at fixus nostris tu dabis supplicium.