[0] ERASMUS.
{2,1} Dialogus cui titulus CICERONIANUS
siue DE OPTIMO DICENDI GENERE.
{2} Personae: Bulephorus, Hypologus et Nosoponus.

[1] PARS PRIMA.
{3} (Bulephorus)  Quem uideo nobis procul in extrema porticu deambulantem ?
{4} Nisi parum prospiciunt oculi, Nosoponus est, uetus sodalis et studiorum 
g-suntrophos.
{5} (Hypologus)  An hic est ille Nosoponus, olim congerronum omnium lepidissimus, 
rubicundulus, obesulus, ueneribus et gratiis undique scatens ?
{6} (Bulephorus)  Is ipse est.
{7} (Hypologus)  Unde haec noua species ?
{8} Laruae similior uidetur quam homini.
{9} Num quis hominem habet morbus ?
{10} (Bulephorus)  Habet grauissimus.
{11} (Hypologus)  Quis obsecro ?
{12} Num hydrops ?
{13} (Bulephorus)  Interius malum est quam in cute.
{14} (Hypologus)  Num nouum hoc leprae genus, cui uulgus hodie scabiei nomine blanditur ?
{15} (Bulephorus)  Et hoc interior haec lues.
{16} (Hypologus)  Num ptysis?
{17} (Bulephorus)  Penitius insedit malum quam in pulmone.
{18} (Hypologus) Num phthisis aut icterus ?
{19} (Bulephorus)  Est quiddam felle interius.
{p4,20} (Hypologus)  Fortasse febris in uenis et corde grassans.
{21} (Bulephorus)  Febris est et non febris, interius quiddam adurens quam si febris 
in uenis aut corde grassetur, ab intimis animi penetralibus quae in cerebro sunt proficiscens.
{22} Sed desine frustra diuinare, nouum mali genus est.
{23} (Hypologus)  Nondum igitur habet nomen?
{24} (Bulephorus)  Apud Latinos nondum, Graeci uocant zelodulean.
{25} (Hypologus)  Nuper accidit, an g-chronion est malum ?
{26} (Bulephorus)  Annos iam plus septem eo tenetur miser.
{27} Sed heus, conspecti sumus.
{28} Videtur huc gradum flectere; melius ex ipso cognosces quid sit mali.
{29} Initio Dauum agam, tu fac orationi subseruias et fabulae partem agas.
{30} (Hypologus)  Equidem id faciam sedulo, si norim, quid mihi deleges.
{31} (Bulephorus)  Percupio ueterem amiculum tanto leuare malo.
{32} (Hypologus)  Etiamne rem medicam calles ?
{33} (Bulephorus)  Scis esse dementiae genus, quod non totam mentem adimit, 
sed unam modo partem animi laedit, uerum insigniter, ueluti sunt qui sibi uidentur 
capite taurina gestare cornua aut naso praelongo onusti aut ingens idque fictile portare 
caput exili collo innixum, mox comminuendum, si se uel tantulum commoueant, 
nonnulli sunt qui, quoniam se mortuos arbitrantur, uiuorum exhorrent congressum.
{p6,34} (Hypologus)  Desine!
{35} Noui istud morbi genus.
{36} (Bulephorus)  Ad his medendum non alia uia commodior quam si te simules 
eodem teneri malo.
{37} (Hypologus)  Istuc audiui frequenter.
{38} (Bulephorus)  Id nunc fiet.
{39} (Hypologus)  Huius fabulae non modo spectator, uerum etiam adiutor libens fuero.
{40} Nam homini cum primis bene uolo.
{41} (Bulephorus)  Ergo compone uultum et sume personam, ne quid illi suboleat rem 
de composito geri.
{42} (Hypologus)  Fiet.
{43} (Bulephorus)  Nosoponum etiam atque etiam saluere iubeo.
{44} (Hypologus)  Et Hypologus Nosopono salutem dicit.
{45} (Nosoponus)  Equidem uobis ambobus paria uicissim precor.
{46} Sed utinam adsit quod optatis mihi.
{47} (Bulephorus)  Non abesset, si nobis tam esset in manu dare, quam est optare.
{48} Sed quid est, rogo te, mali ?
{49} Nam ista facies ac macies nescio quid sinistri pollicentur.
{50} Apparet hepatis esse uitium.
{51} (Nosoponus)  Immo cordis, uir optime.
{52} (Hypologus)  Bona uerba.
{53} Siquidem malum immedicabile narras.
{54} (Bulephorus)  Nullane spes in medicis?
{55} (Nosoponus)  Ab humanis praesidiis nihil est quod sperem.
{56} Numinis opus est ope.
{57} (Bulephorus)  Atrocem morbum narras.
{58} At cuius tandem numinis ?
{59} (Nosoponus)  Est diua quae Graecis dicitur g-peithoh.
{p8,60} (Bulephorus)  Noui deam flexanimam.
{61} (Nosoponus)  Huius amore depereo, emoriturus, ni potiar.
{62} (Bulephorus)  Haud mirum, Nosopone, si contabescis.
{63} Noui quam sit res uiolenta cupido et quid sit esse g-numpholehpton.
{64} Sed quam pridem te corripuit amor ?
{65} (Nosoponus)  Anni sunt ferme decem, quod hoc saxum uoluo nec adhuc succedit.
{66} Itaque certum est aut immori negotio aut assequi tandem quod amo.
{67} (Bulephorus)  Tenacem pariter atque infelicem amorem narras, qui tot annis nec 
elabi potuerit nec copiam adamati fecerit.
{68} (Hypologus)  Fortassis hunc nymphae suae copia discruciat magis quam inopia.
{69} (Nosoponus)  Immo inopia maceror infelix.
{70} (Bulephorus)  Qui potest ?
{71} Quando sic hactenus omnium unus excelluisti dicendi facultate, ut plerique de te 
praedicarent, quod olim de Pericle dictum est, Suadelam in tuis sessitare labris.
{72} (Nosoponus)  Ut paucis dicam, mihi putet omnis eloquentia praeter Ciceronianam.
{73} Haec est illa nympha cuius amore colliquesco.
{74} (Bulephorus)  Nunc affectum intelligo tuum.
{75} Speciosum illud et amabile Ciceroniani cognomen ambis.
{76} (Nosoponus)  Adeo ut, ni consequar, uitam mihi acerbam existimem.
{p10,77} (Bulephorus)  Prorsus mirari desino.
{78} Ad rem enim omnium pulcherrimam animum adiecisti, sed nimium uerum 
est quod dici solet: g-duskola g-ta g-kala.
{79} Iam tuis uotis in me ipso faueo, si quis deus propitius nos respiciat.
{80} (Nosoponus)  Quid rei est ?
{81} (Bulephorus)  Dicam, si potes riualem perpeti.
{82} (Nosoponus)  Quorsum ista?
{83} (Bulephorus)  Eiusdem nymphae me discruciat amor.
{84} (Nosoponus)  Quid audio?
{85} Teneris eadem cura?
{86} (Bulephorus)  Ut qui maxime, et in dies accrescunt flammae.
{87} (Nosoponus)  Isto quidem nomine mihi carior es, Bulephore, ut quem hactenus 
semper in primis dilexi, nunc etiam amare incipiam, posteaquam conueniant animi.
{88} (Bulephorus)  Fortasse nolles isto leuari morbo, si quis herbis gemmis aut incantamentis 
opem polliceatur.
{89} (Nosoponus) Istuc esset occidere, non mederi.
{90} Aut moriendum est aut potiundum, nil medium est.
{91} (Bulephorus)  Ut facile tuum affectum ex meo diuinabam.
{92} (Nosoponus)  Nihil itaque te celabo uelut iisdem mysteriis initiatum.
{93} (Bulephorus)  Tuto quidem istuc feceris, Nosopone.
{94} (Nosoponus)  Me non solum pulcherrimi cognominis splendor sollicitat, uerum etiam 
Italorum quorundam procax insultatio, qui cum nullam omnino phrasim probent 
praeter Ciceronianam summique probri loco ducant
{p12,94} negari quempiam esse Ciceronianum, tamen huius cognominis honorem ab orbe 
condito nemini Cisalpinorum contigisse iactitant praeterquam uni Christophoro Longolio, 
qui nuper e uiuis excessit.
{95} Cui ne uidear hoc laudis inuidere, idem ausim de illo praedicare, quod de Caluo 
scripsit Quintilianus : "Fecit illi properata mors iniuriam".
{96} (Hypologus)  Immo non tam illi quam optimis studiis praepropera Longolii mors 
fecit iniuriam.
{97} Quid enim ille non potuisset nobis in bonis literis restituere, si tali ingenio, 
tali industriae iustum uitae spatium addidissent superi ?
{98} (Bulephorus)  Verum quid uetat, quominus, quod uni datum est, Musis fauentibus 
obtingat pluribus ?
{99} (Nosoponus)  Ille huic pulcherrimo facinori immortuus est, mea sententia felix.
{100} Quid enim pulchrius, quid amplius, quid magnificentius, quam Cisalpinum hominem 
Italorum suffragiis appellari Ciceronianum.
{101} Gratulandum arbitror illius felicitati, qui suo tempore decesserit, priusquam hanc 
gloriam aliqua nubecula offuscaret uel ob Graecarum literarum studium, cui se dicare 
coeperat, uel ex Christianis auctoribus oborta nebula, a quibus fortasse non satis constanter 
abstinuisset, si diuturnior uita contigisset.
{102} (Bulephorus)  Sic est, ut ais; illi pulcherrimo facinori immori datum est.
{103} At mihi spes est, futurum ut huic pulcherrimo facinori supersimus etiam, non immoriamur.
{p14,104} (Nosoponus)  Quam faueo tuis uotis!
{105} Dispeream, ni istuc malim quam in diuorum ascribi numerum.
{106} (Bulephorus)  Quis enim non malit apud posteros celebrari Ciceronianus quam sanctus?
{107} Ceterum, quando hoc amoris genus zelum nescit, obsecro te perque curas 
perque spes mihi tecum communes, ut pariter amanti saltem consilium tuum impartias, 
quibus rationibus tu tuam amicam ambias.
{108} Fortasse citius perueniamus ambo, si uterque alteri fuerit auxilio.
{109} (Nosoponus)  Musae nesciunt inuidiam, multo minus Gratiae, Musarum sodales.
{110} Studiorum socio nihil negandum est et amicorum oportet esse communia omnia.
{111} (Bulephorus)  Plane bearis me, si id feceris.
{112} (Hypologus)  Quid si me quoque in uestrum contubernium recipiatis ?
{113} Sum enim iam pridem eodem oestro percitus.
{114} (Nosoponus)  Recipimus.
{115} Ergo uelut eidem initiatis deo retegam mysteria.
{116} Iam annos septem totos nihil attingo praeter libros Ciceronianos, a ceteris non 
minore religione temperans quam Carthusiani temperant a carnibus.
{117} (Bulephorus)  Cur istuc ?
{118} (Nosoponus)  Ne quid alicunde haereat alienae phraseos ac ueluti labem aspergat 
nitori Ciceroniani sermonis.
{119} Proinde ne quid hic peccem imprudens, quidquid est aliorum codicum, ab oculis 
submoui scriniis inclusum nec ulli prorsus est locus in mea bibliotheca praeterquam uni Ciceroni.
{120} (Bulephorus)  O me negligentem!
{121} Tanta religione nunquam colui Ciceronem.