CAPUT  PRIMUM.  Maxima  necessitas  et  causa  homines  officii  commonendi  neglectus  religionis,  persecutio  Ecclesiae,  devastatio  monasteriorum,  etc.  

(0245A) 
Substantia  igitur  quae  per  se  sine  ullius  adminiculo  subsistere  valet,  Deus  solummodo  est.  Illa  autem  substantia,  cuius  totum  esse  in  alterius  consistit  potestate,  creatura  profecto  esse  probatur.  Sed  sicut  divina  substantia  in  tribus  constat  personis  Patris,  et  Filii,  et  Spiritus  sancti,  ita  et  creatura  in  tribus  distat  differentiis.  (0245C) Aut  enim  est  rationalis,  ut  angelici  spiritus  et  homo;  aut  animalis,  ut  omnia  quae  flatu  vitali  sine  ratione  potiuntur;  aut  neutrum  est,  habens  tantummodo  esse,  ut  arbores  et  lapides:  unde  omnino  patet  quia  omnis  creatura  Deo,  a  quo  omne  quod  est  habet,  se  quoque  subdere  debet;  cuius  nimirum  subiectionis  omnis  ratio  et  observantia  ad  solam  rationalem  creaturam  pertinet,  id  est  ad  angelos  et  homines.  Sicut  enim  hi  soli  caeteris  creaturis  excellentiores  sunt  conditi;  ita  etiam  ab  his  solis  exigitur  subiectio  et  cultura  Dei,  et  aut  pro  subiectionis  studio  remunerantur,  aut  pro  repugnantia  atque  superbia  puniuntur.  Sed  quia  huiusmodi  iudicium  in  angelicis  spiritibus  iam  factum  est  (nam  quidam  eorum  pro  obedientiae  suae  meritis  ita  beatitudini  sempiternae  sunt  deputati,  ut  nihil  aliud  quam  bonum  velle  possint;  quidam  vero  pro  superbia  in  aeternas  poenas  proiecti  ad  nulla  nisi  ad  mala  rationem  datam  flectere  queunt)  soli  homines  adhuc  restant  qui  concessam  rationis  et  arbitrii  facultatem  ad  utrumque  divertere  valeant.  (0245D) Unde  et  ipsi  solummodo  instruendi  et  admonendi  sunt  ut  sibi  iugiter  proponentes  utrosque  bonos  scilicet  et  malos  spiritus,  eligant  potius  bonorum  merita  sequi  praeceptis  divinis  obediendo,  quam  malorum  poenis  associari  ei  resistendo,  sine  quo  nemo  potest  salvari.  

Hoc  igitur  sit  primum  quod  omnes  homines  hortamur  intentione  maxima  considerare.  Sanae  namque  menti  integraeque  rationi  ipsum  solum  sufficere  posset,  etiamsi  nulla  alia  tremendi  iudicii  exempla  nosset.  Sed  quia  adversarius  noster  diabolus  leo  rugiens  circuit  quaerens  quem  devoret  (I  Petr.  V,  8) , pluresque  inter  tot  millia  hominum,  proh  dolor!  (0246A) fragiles,  quam  fortes  contra  eumdem  adversarium  modo  inveniuntur,  opus  est  cunctis  fidelibus  ut  et  ipsi  circumeuntes  quaerentesque  qualiter  tanto  resistant  adversario,  invicem  se  variis  modis  instruant  et  admoneant  ne  Ecclesia  sancta  sub  temporis  praeteriti  Patribus  bene  fundata  et  suffulta  penitus  destruatur  sub  temporibus  nostris,  in  quibus  mille  annis  pene  expletis  iuxta  prophetiam  in  Apocalypsi  praedictam  Satanas  solutus  esse  videtur:  non  enim  solummodo  occultis  ut  antea  insidiis  quosque  decipit,  sed  etiam  aperte  prorumpit  peritissimos  subvertens  et  ad  pessima  quaeque  instigans.  Quid  rogo  peius  esse  poterit  quam  monasteria  ad  laudem  Dei  sanctorumque  suorum  venerandam  memoriam  ab  antiquis  principibus  constructa,  nunc  ob  inexplebilem  quorumdam  avaritiam  destruere?  (0246C) Quis  namque  fidelium  religiosorum  attendens  quanta  modo,  cum  omnia  divina  praecepta  et  miracula  sanctorumque  Patrum  documenta  sint  plurimis  notissima,  coenobiorum  destructio  fiat  non  solum  a  laicis  depraedantibus  et  rapientibus  praedia  eorum,  sed  etiam  a  clericis  ipsisque  abbatibus  ultro  offerentibus,  quasi  quaedam  venalia  sibimet  commissa  bona,  unde  alendi  forent  non  solum  monachi,  sed  etiam  familia  commissa,  nec  non  pauperes  et  peregrini  advenientes,  non  possit  coniicere  destructionem  sanctae  Ecclesiae?  Non  statim  doleat  quod  hostis  antiquus  tantam  malitiam  et  persecutionem  potuerit  exercere  in  Christianos,  per  alios  Christianos,  et  per  eos  maxime  qui  constituti  sunt  pastores  Ecclesiae?  Nam  si  talis  destructio  locorum  sanctorum  a  barbaris  ageretur,  Christianorum  bello  essent  reprimendi,  si  aliter  nequirent  corrigi;  sed,  proh  dolor!  (0246D) tanta  pax  et  concordia  in  huiusmodi  habetur  nequitia,  ut,  paucissimi  exceptis,  non  inveniantur  qui  de  tantae  persecutionis  curent  miseria,  quasi  Christianae  religionis  ignari,  et  tanquam  hoc,  quod  monasteria  cuncta  pro  Christi  sanctorumque  honore  constructa  fuerint,  obliti.  Quod  dico  miserabile  quidem  est  dictu,  sed  multo  miserabilius  actu,  cum  hi  qui  ad  hoc  specialiter  vacare  desiderant,  ut  in  coenobiis  sub  religione  disciplinaque  spirituali  viventes  Deo  servirent,  et  pro  eorum  salute,  qui  a  saecularibus  pompis  se  adhuc  continere  nequeunt,  iugiter  intercederent,  substantia,  qua  ad  quotidianum  victum  et  vestitum  indigerent,  privantur.  Quanto  enim  quis  possessiones  proprias  pro  Dei  amore  contempserit,  tanto  magis  ex  communi  statu  coenobii  quo  confugerit,  necessaria  quaeque  sibimet  dari  indiget;  quia  quandiu  in  praesenti  vita  subsistit,  nullus  homo  victu  et  vestitu  carere  poterit.  Unde  qui  coenobitis  aufert  praedia,  quibus  sunt  procurandi,  et  divini  servitii  et  totius  monasticae  religionis  destructor  esse  convincitur.  (0247A) Ad  haec  etiam  reus  efficitur,  quia  abstulit  unde  pauperes,  peregrini  et  hospites  sancta  loca  visitantes,  recreandi  forent  iuxta  sancti  Benedicti  statutum,  imo  iuxta  ipsius  Domini  nostri  praeceptum  dicentis:  Date  eleemosynam,  et  omnia  munda  sunt  vobis.  (Luc  XI,  41) . Ipse  quoque  his  qui  nunc  eum  in  pauperibus  et  hospitibus  suscipiunt,  in  extremo  iudicio  dicturus  est:  Hospes  fui  et  suscepistis  me  (Matth.  XXV,  35) . Haec  igitur  de  illo  solo  peccato,  quod  in  destructione  coenobiorum  agitur,  breviter  commemoravi.  

Si  quis  vero  diligenter  considerare  voluerit  caetera  Christianae  religionis  statuta,  inveniet  ex  eis  plurima  pari  Christianorum  persecutione  destructa.  Quis  enim  locus  est  modo  sine  rapina  aut  bello?  (0247B) Ubi  sunt  iura  Christianae  legis  et  protectio  metuendi  regis?  Ubi  sunt,  quaeso,  pastores  et  defensores  Ecclesiarum  qui  resistant  devastatoribus  pauperum  et  viduarum?  Quinimo  qui  dicuntur  pastores  et  defensores,  quique  animam  suam  dare  deberent  pro  commissis  ovibus,  facti  sunt  persecutores,  nulli  parcentes,  dummodo  ipsi  in  deliciis  vivant  divitiisque  affluant.  Nonne  haec  atque  his  similia  persecutionis  sunt  studia?  Quam  videlicet  miserandam  persecutionem  ego  infimus  iugiter  audiens  et  dolens,  cum  non  possem  aliquos  sermone  communi  corrigere,  tractavi  vel  scriptis  eos  admonere  talibus,  quorum  sententiam  tam  laici  quam  clerici  possint  agnoscere.  Nonne  solem  aliaque  elementa  aliquo  sensu  capere  possunt,  et  quid  officii  gerant  omnes  simul  agnoscunt?  (0247C) Ipse  profecto  corporali  visu  privatus  nequit  se  excusare  a  solis  agnitione.  Si  enim  non  illius  splendorem,  certe  vel  illius  calorem  sentire  valet.  Praeterea  cum  aliquos  exterius  audit  de  splendoris  solaris  inmensitate  loquentes,  potest  utique  advertere  interiori  visu  simul  et  auditu.  Ipse  enim  ab  homine  nullo  poterit  evelli,  dummodo  huiusmodi  aciem  et  auditum  malitia  nulla  impediat.  (0247D) Unde  et  Dominus  noster  auditores  suos  admonet,  dicens:  Qui  habet  aures  audiendi  audiat  (Marc.  IV,  9) . Et  Ioannes  in  Apocalypsi:  Qui  habet,  inquit,  aures,  audiat  quid  spiritus  dicat  Ecclesiis  (Apoc.  III,  22) . Sed  huiusmodi  verba  ideo  more  prologi  praemittimus:  ut  quia  de  carnalibus  spiritualia,  de  visibilibus  invisibilia  colligere  scribendo  volumus,  lectorum  simul  et  auditorum  aures  spirituales  ad  attendenda  eadem  aliquantulum  excitemus.