[0] Bulla « Parens scientiarum »
Id. Aprilis 1231
Gregorius episcopus seruus seruorum 
Dei dilectis filiis uniuersis magistris 
scolaribus Parisiensibus salutem 
et apostolicam benedictionem. 

[1] Parens scientiarum Parisius uelut altera Cariath Sepher, ciuitas litterarum, cara claret, magna quidem sed de se maiora facit optari docentibus et discentibus gratiosa, in qua utique tamquam in officina sapientie speciali habet argentum uenarum suarum principia, et auro locus est in quo rite conflatur, ex quibus prudentes eloquii mistici murenulas aureas uermiculatas argento cudentes et fabricantes monilia ornata lapidibus pretiosis, immo nulli pretio comparandis sponsam Christi décorant et decorant. 
 Ibi ferrum de terra tollitur, quia dum terrena fragilitas fortitudine solidatur, lorica fidei, gladius spiritus et cetera inde fit christiane militie armatura, potens aduersus aereas potestates. 
 Et lapis calore solutus in es uertitur, quia corda lapidea Sancti Spiritus afflata feruore dum ardent, incendunt et fiunt predicatione sonora preconantia laudes Christi. 
 Quare non est dubium, quin Deo et hominibus grauiter displiceret, quisquis in ciuitate predicta gratiam tam insignem niteretur ullatenus disturbare uel disturbantibus se pro uiribus potenter non opponeret et patenter. 
 Unde cum super dissensione ibi diabolo instigante suborta, studium enormiter disturbante, questiones ad nos delatas audiuerimus diligenter, eas potius prouisionis moderamine quam iudiciali sententia de fratrum nostrorum consilio duximus sopiendas. 

[2] Circa statum itaque scolarium et scolarum hec statuimus obseruanda, uidelicet, quod quilibet cancellarius Parisiensis deinceps creandus coram episcopo uel de ipsius mandato in capitulo Parisiensi, uocatis ad hoc et presentibus pro uniuersitate scolarium duobus magistris in sua institutione iurabit, quod ad regimen theologie ac decretorum bona fide secundum conscientiam suam loco et tempore secundum statum ciuitatis et honorem ac honestatem facultatum ipsarum non nisi dignis licentiam largietur, nec admittet indignos, personarum et nationum acceptione summota. 
 Ante uero quam quemquam licentiet, infra tres menses a tempore petite licentie tam ab omnibus magistris theologie in ciuitate presentibus quam aliis uiris honestis et litteratis, per quos ueritas sciri possit, de uita, scientia et facundia necnon proposito et spe proficiendi ac aliis, que sunt in talibus requirenda, diligenter inquirat, et inquisitione sic facta quid deceat et quid expediat bona fide det uel neget secundum conscientiam suam petenti licentiam postulatam. 
 
[3] Magistri uero theologie ac decretorum, quando incipient legere, prestabunt publice iuramentum, quod super premissis fidele testimonium perhibebunt. 
 Cancellarius quoque iurabit, quod consilia magistrorum in malum eorum nullatenus reuelabit, Parisiensibus canonicis libertate ac iure in incipiendo habitis in sua manentibus firmitate. 
 De phisicis autem et artistis ac aliis cancellarius bona fide promittet examinare magistros, et non nisi dignos admittens repellet indignos. 
 Ceterum quia ubi non est ordo, facile repit horror, constitutiones seu ordinationes prouidas faciendi de modo et hora legendi et disputandi, de habitu ordinato, de mortuorum exequiis necnon de bachellariis, qui et qua hora et quid legere debeant, ac hospitiorum taxatione seu etiam interdicto, et rebelles ipsis constitutionibus uel ordinationibus per subtractionem societatis congrue castigandi, uobis concedimus facultatem. 
 Et si forte uobis subtrahatur hospitiorum taxatio, aut quod absit uobis uel alicui uestrum iniuria uel excessus inferatur enormis, utpote mortis uel membri mutilationis, nisi congrua monitione premissa infra quindecim dies fuerit satisfactum, liceat uobis usque ad satisfactionem condignam suspendere lectiones. 
 Et si aliquem uestrum indebite incarcerari contigerit, fas sit uobis, nisi monitione prehabita cesset iniuria, statim a lectione cessare, si tamen id uideritis expedire. 
 Precipimus autem, ut Parisiensis episcopus sic delinquentium castiget excessus, quod scolarium seruetur honestas, et maleficia non remaneant impunita; sed occasione delinquentium non capiantur ullatenus innocentes, immo si contra quemquam suspicio fuerit orta probabilis, honeste detentus idonea cautione prestita cessantibus carcerariorum exactionibus dimittatur. 

[4] Quod si forte tale crimen commiserit, quod incarceratione sit opus, episcopus culpabilem in carcere detinebit, cancellario habere proprium carcerem penitus interdicto. 
 Prohibemus insuper, ne scolaris pro contracto debito decetero capiatur; cum hoc sit canonicis et legitimis sanctionibus interdictum. 
 Sed nec episcopus uel officialis eius seu cancellarius penam pecuniariam pro excommunicationis emenda uel alia qualibet censura requiret, nec cancellarius a licentiandis magistris iuramentum uel obedientiam seu aliam exiget cautionem, nec aliquod emolumentum seu promissionem recipiet pro licentia concedenda iuramento superius nominato contentus. 
 Porro uacationes estiue non extendantur decetero ultra mensem, sed uacationum tempore bachellarii si uoluerint suas continuent lectiones. 
 Inhibemus autem expressius, ut scolares per ciuitatem armati non uadant, et turbatores pacis et studii uniuersitas non defendat. 
 Et illi, qui simulant se scolares, nec tamen scolas frequentant nec magistrum aliquem profitentur, nequaquam scolarium gaudeant libertate. 
 Ad hec iubemus, ut magistri artium unam lectionem de Prisciano et unum post alium ordinarie semper legant, et libris illis naturalibus, qui in concilio prouinciali ex certa causa prohibiti fuere, Parisius non utantur, quousque examinati fuerint et ab omni errorum suspitione purgati. 
 Magistri uero et scolares theologie in facultate quam profitentur se studeant laudabiliter exercere, nec philosophos se ostentent, sed satagant fieri theodocti, nec loquantur in lingua populi et populi linguam hebream cum Azotica confundentes, sed de illis tantum in scolis questionibus disputent, que per libros theologicos et sanctorum patrum tractatus ualeant terminari. 
 Preterea de bonis scolarium, qui intestati decedunt uel rerum suarum ordinationem aliis non committunt, sic duximus prouidendum, uidelicet ut episcopus et unus de magistris, quem ad hoc uniuersitas ordinauerit, recipientes omnia bona defuncti et in loco tuto et idoneo deponentes statuent certum diem, quo illius obitus in patria sua ualeat nuntiari, et illi ad quos bonorum eius est successio deuoluta possint Parisius accedere uel idoneum nuntium destinare; et si uenerint uel miserint, restituentur eis bona cum cautela que fuerit adhibenda. 
 Si uero non comparuerit aliquis, extunc episcopus et magister bona ipsa pro anima defuncti prout expedire uiderint erogabunt, nisi forsan ex aliqua iusta causa uenire nequiuerint successores; et tunc erogatio in tempus congruum differatur. 

[5] Verum quia magistri et scolares, qui dampnis et iniuriis lacessiti iuramento inuicem sibi prestito a ciuitate Parisiensi dissipato studio discesserunt, uisi sunt causam agere non tam propriam, quam communem: nos generalis ecclesie necessitate ac hutilitate pensata uolumus et mandamus, ut postquam a carissimo in Christo filio nostro ... illustri rege Francorum magistris et scolaribus priuilegia exhibita fuerint et de ipsorum malefactoribus emende taxate, Parisius licite studeant nulla prorsus de mora uel reditu infamia uel irregularitate notandi. 

[6] Nulli ergo ... 

[7] Dat. Laterani id. Aprilis,  pontificatus nostri anno quinto.