[32] Nec quisquam respondeat sufficere, ut ad tempus simplex quiddam et
uniforme doceamur. primum enim aliter utimur propriis, aliter commodatis,
longeque interesse manifestum est, possideat quis quae profert an mutuetur.
deinde ipsa multarum artium scientia etiam aliud agentis nos ornat, atque
ubi minime credas, eminet et excellit. Idque non doctus modo et prudens
auditor, sed etiam populus intellegit ac statim ita laude prosequitur, ut
legitime studuisse, ut per omnis eloquentiae numeros isse, ut denique
oratorem esse fateatur; quem non posse aliter existere nec extitisse umquam
confirmo, nisi eum qui, tamquam in aciem omnibus armis instructus, sic in
forum omnibus artibus armatus exierit. Quod adeo neglegitur ab horum
temporum disertis, ut in actionibus eorum huius quoque cotidiani sermonis
foeda ac pudenda vitia deprehendantur; ut ignorent leges, non teneant
senatus consulta, ius [huius] civitatis ultro derideant, sapientiae vero
studium et praecepta prudentium penitus reformident. In paucissimos sensus
et angustas sententias detrudunt eloquentiam velut expulsam regno suo, ut
quae olim omnium artium domina pulcherrimo comitatu pectora implebat, nunc
circumcisa et amputata, sine apparatu, sine honore, paene dixerim sine
ingenuitate, quasi una ex sordidissimis artificiis discatur. Ergo hanc
primam et praecipuam causam arbitror, cur in tantum ab eloquentia
antiquorum oratorum recesserimus. Si testes desiderantur, quos potiores
nominabo quam apud Graecos Demosthenem, quem studiosissimum Platonis
auditorem fuisse memoriae proditum est? Et Cicero his, ut opinor, verbis
refert, quidquid in eloquentia effecerit, id se non rhetorum [officinis],
sed Academiae spatiis consecutum. Sunt aliae causae, magnae et graves, quas
vobis aperiri aequum est, quoniam quidem ego iam meum munus explevi, et
quod mihi in consuetudine est, satis multos offendi, quos, si forte haec
audierint, certum habeo dicturos me, dum iuris et philosophiae scientiam
tamquam oratori necessariam laudo, ineptiis meis plausisse."