[1,5] SOMNIVM

(1)  Ego me, premente somno 
 Placidae dedi quieti;
 Animum dolore fessum
 Sopor altus occupauit.
(5)  Ibi se mihi Loysa 
 Dedit obuiam, manuque
 Mihi dexteram praehendit,
 Simul et procul reduxit
 Syluae in uagos recessus.

(10)  Animas locus beatas 
 Scelerumque sorde puras 
 Habet ille Amorque castus
 Volat huc et huc et illuc.
 Tenerae rosas puellae et
(15)  Violas legunt et herbas. 
 Bene olentibus parandis
 Studet illa et haec corollis.
 Ibi me Loysa prato
 Medio iubet sedere,

(20)  Liquidaque uoce carmen 
 Tenero canens Amori,
 Nemus omne personare
 Volucrum facit canoris
 Modulis; renidet aër;
(25)  Violae rosaeque rident; 
 Strepit unda murmurillans,
 Cytharaeque concinentis
 Numeros modosque dulces
 Iterans recantat Echo.

(30)  Ego mi uidebar unus 
 Homines beatus inter
 Alios beatiores,
 Placide in sinu recumbens
 Dominae, Ioui nec ipsi
(35)  Superis nec inuidebam, 
 Culices repente cum me
 Strepitu molestae et oris
 Pupugere telo acuto
 Placidumque somnum ocellis

(40)  Animoque propulere. 
 Fugit illico Loysa,
 Fugiunt rosae et corollae
 Violaeque meque rursus
 Variis patere curis
(45)  Video, Loysa quarum 
 Mihi caussa fonsque sola est.
 Iterum timet repulsam
 Animus, focusque in imis
 Mihi perfurit medullis,

(50)  Lacrumisque rursus ora 
 Gemituque corda turgent.
 Culices Dii Deaeque
 Faciant perire, somnum
 Mihi qui meum abstulerunt,
(55)  At enim furens nec ursus, 
 Leo nec lupusque fatum
 Mihi triste praeparabat.
 Clytio sed ista lex est
 Data, credo, fato ut illi,

(60)  Nec imago falsa somni, 
 Animum dolore uero
 Queat obrutum leuare.
 Tamen, o Loysa flaua,
 Mihi sola spes amorque es,
(65)  Tua prima nostra flama, 
 Tua et ultima es futura,
 Mihi nullus a Loysae
 Alius calescet ignis.

[1,8] AD LOYSAM.

(1)  Ecce Cupidines, infelix ardeo flamis 
 Venit et ex oculis fax mihi prima tuis.
 Et iam succensi periissem uiribus ignis,
 Visa sed ista fuit poena remissa tibi.
(5)  Das lacrumis caussas; si uis me, dura, perire, 
 Una fuit morti caussa paranda meae;
 Qui uenit ex oculis, lacrumis stillantibus, humor
 Non sinit accenso pectus ab igne mori,
 Sic tamen, ut flamis moderatior ille uicissim

(10)  Non mergat miserum largus in imbre suo. 
 Viuo igitur spiroque, sed ut sit caussa propinquae
 Vita necis, uitae mors quoque caussa meae.
 Si uis in cineres me, saeua, uidere redactum,
 (Quam tibi, plus certe haec uita molesta mihi est )
(15)  Desine suppetias morienti ferre, semelque, 
 Ne moriar toties me sine ( quaeso ) mori.
 Quos tamen accusem ? Men' ? qui non pectora ferro
 Dilacerem, morti constituamque modum ?
 An magis insimulem, qui me succendit, Amorem,

(20)  Qui dedit in uacuo pectore regna tibi ? 
 Nam te Diuini tutatur gratia uultus,
 Absoluuntque ipsis aemula labra rosis.
 Hoc tamen admiror, miserum me uiuere posse,
 Cuius in exitium est caussa reperta duplex.
  
 [1,12] AD LOYSAM

(1)  Cur immerentem tot misere modis 
 Vexas, Loysa, et sollicitum rapis
 Inter metumque spemque uanam,
 Ut cinerem petulante uento ?
(5)  Promittis et promissa eadem negas, 
 Notisque et Euris praecipitas fidem,
 Ignara quam furor repente
 Fit patientia laesa certus.
 Non saeuit ursus dentibus infremens,

(10)  Taurusue solus ? Nempe aquilae Iouis 
 Hostem in sinu expertae pudendum,
 Exagitat furor et columbas.
 Nam nec leones soli acuunt graues
 Iras in hostem, saepe etiam nimis
(15)  Vexata ouis repugnat, et me 
 Rupta fides toties mouebit.
 Tamen nec ausim uerbere, nec manu
 Saeuire, nec uim, quam patior, tibi
 Inferre, nec comas decentes

(20)  Ordine conspicuo mouere. 
 Haec rusticorum praelia non placent,
 Maior mihi uindicta parabitur,
 Seri tuum agnoscent nepotes
 Ingeniumque fidemque fluxam,
(25)  Moresque pulcris dissimiles genis 
 Scientque uere hoc os roseum tibi
 Ab Diis datum esse contegendis
 Fraudibus, insidiis dolisque.
 Crudelitatem quae taceat tuam

(30)  Aetas, meorum conscia carminum, 
 Quae fundit oppressum dolore
 Ingenium sterile, absque uena
 Ut nempe famam non pariant mihi
 ( quod nec laboro ), dedecus attamen
(35)  Tibique turpe stigma inurent 
 Nulla quod eluerit uetustas.

[1,17] DE LOYSA SPECVLVM INSPICIENTE

(1)  Tristor cum speculum inspicit Loysa, 
 Nam si quid ualeant sui lepores
 Sciat, quos roseis fouet labellis,
 Quid uultus faciesque gratiaeque,
(5)  Multo durior in dies diesque, 
 Preces et lacrumas superba spernet,
 Nec mortalibus hos suos lepores
 Nec uultum faciemque gratiasque
 Concedet, Superis dicata tantum.

(10)  Laetor cum speculum inspicit Loysa, 
 Nempe si reputat suos lepores
 Secum, quos roseis fouet labellis,
 Si uultum faciemque gratiasque,
 Istam duritiem et ferum rigorem
(15)  Saeui pectoris expedita spernet, 
 Ut mens, et facies suauitate
 Conspirent simul et pares ferantur.
 Sic miser nimis et nimis beatus
 Tristor dum speculum inspicit Loysa,

(20)  Laetor dum speculum inspicit Loysa. 

[2,4] AD HENRICHVM MEVCHENIVM

(1)  Sic, Henriche, tibi facilis declaret Apollo 
 Quaeque sit herba nocens, quaeque sit herba iuuans,
 Et tibi demonstret patrias Epidaurius arteis,
 Nec uitiet stomachum febris acuta tuum.
(5)  Quod morbi genus est Amor ? aut queis pellitur herbis, 
 Qui mihi tam lento torret in igne iecur ?
 Infelix Amor, infelix propriorque furori !
 Succuras iam, nec tam mora longa necat.
 Iam duo praeteriere anni, iam tertius instat,

(10)  Nec meus hic tanto tempore morbus abit. 
 Quin etiam crescit uiresque adsumit ab ipso
 Tempore, nec longa pellitur ille mora.
 Quoque magis tegitur, tanto uis aestuat intus
 Acrior et caeco pectus in igne coquit.
(15)  Musasque et studium, quondam gratissima nobis, 
 Vix mihi nunc aliqua parte placere putes,
 Ac adeo sordent, nisi si qua alimenta ministrent
 Errori, si non est magis ille furor.
 Si quid ago, ut lento subducam pectus amori,

(20)  Protinus hinc uires accipit acer Amor. 
 Sic me Diuini tangit praesentia uultus,
 Eius ut absentis fortius igne cremer,
 Absentis sic me distringit cura puellae,
 Ut praesentis non experiamur opem.
(25)  Nunc age quid faciam, uel quo medicamine morbum 
 Propellam, ex artis dic ratione tuae.
 Ipse ego conatus Dominae sum flectere mentem
 Obsequio, officiis, integritate, fide,
 Sed nihil efficio officiis precibusue fideue,

(30)  Nec moueo uerbis obsequioue meam. 
 Nunc tu, si qua tibi est nostro medicina dolori
 In promptu, huc adsis, auxiliare mihi.
 Siue habeas aliquid, Dominae quo forte fauorem
 Et studium possis conciliare mihi,
(35)  Huc ades et ueteri facilis succure sodali, 
 Qui me consumit, sic tibi parcat Amor,
 Et quae Posteritas nostros cantabit amores,
 Audiet ingenio me superasse tuo.
 Certe ego quae collata in me benefacta uidebo,

(40)  Non equidem haec uellem dissimulare palam. 

[2,8] HOSPES ET CHLOE

(1)  (HOSPES)Quaenam causa genas tibi 
 Florentes lacrumis occupat et mouet
 Tam tristes querimonias ?
 An furto pecus, an dente periit lupi ?
(5)  Sic ut dura parens tibi 
 Pulsarit tenerum uerberibus latus,
 Quod tu nunc doleas, sub hac
 Dum pendent capreae rupe ? quid ingemis ?
 Quid suspiria pectore

(10)  Imo lenta trahis, sola sub ilice hac ? 
 (CHLOE)Nec mi dura parens latus
 Pulsauit, neque grex est numero meus
 Furto aut dente lupi minor.
 Sed longe grauior causa animum quatit,
(15)  Quae, sub pectore saeuiens 
 Me me nocte iubet flere, iubet die.
 Id quod continuis genae
 Foecundae lacrumis ( ut taceam ) satis
 Diuulgant, neque tu meum

(20)  Speres ulterius nosse malum latens. 
 (HOSPES) Iam nunc, ut taceas, satis
 Per se, uirgo, tui causa patet mali.
 Nam ( ni mens mea fallitur ) 
 Qui me uexat amor, te quoque macerat.
(25)  Cuius tu poteris meis 
 Notam saeuitiemque et solitos dolos
 Secure auribus ac fere
 Surdis credere. Nam par animum meum
 Torquet iam prope tertiam

(30)  Aestatem furor et me mihi surripit. 
 (CHLOE)Postquam par animum tuum
 Urit flama, nec est res noua Amor tibi,
 Qui uicta ossa, medullitus
 Irrepens, dominis uim rationibus
(35)  Affert, imperium occupans, 
 Hospes, disce mei principium mali : 
 Exest me Philomusi amor,
 Quem, si fata sinant, eripere audeam
 Orco, non tamen ille me

(40)  Curat, nec Veneris numine ducitur. 
 (HOSPES) O crudum ingenium uiri !
 Quaenam barbaries hunc aluit Chloen
 Qui uidit, neque protinus
 Admisit Cypriam pectoribus facem ?
(45)  Nimirum Veneri placet 
 Discordes animos nectere amoribus.
 Sic me, sic quoque negligit
 Vitae uita meae, flaua Loysa, quae
 Nec flecti precibus meis,

(50)  Nec rupto gemitu, nec lacrumis potest. 
 (CHLOE)Sic me ( me miseram ! ) tenet
 Totam me ille, nec est lenior aut mari,
 Aut istis scopulis, sed hac
 Sub qua constitimus, durior ilice;
(55)  Me serpente magis fugit, 
 Nec flecti lacrumis, nec gemitu Chloes,
 Nec grato obsequio potest.
 Et ( quod plus cruciat ) nescio quae ( malum )
 Felix sidere prospero

(60)  Non hunc, sed potius me, mihi detinet. 
 (HOSPES) Quaenam detineat tuum
 Vel, si uis, tibi te foemina pulcrior ?
 Quando forma tibi tua est
 Cum qua non dubitet Iuppiter aureus
(65)  Mutasse aut Danaen suam 
 Aut quam sub niueo luserat alite ?
 Sic splendent roseae genae,
 Sic acres oculi sideribus pares
 Flauentesque comae, quibus

(70)  Mens deuincta, uelut compede, langueat. 
 (CHLOE)Non istis placeo mihi
 Vanis laudibus, aut his cupiam modis
 Deuinxisse animum mei
 Ingrati Philomusi, una fides mea
(75)  Inconcussa merebitur 
 Ut tandem iecur efferueat ignibus
 Illius paribus. Licet
 (Ut uerum fatear ) spem tenuem mihi
 Mores illius asperi

(80)  Linquant et nimis ( ah ! ) grata superbia. 
 (HOSPES) Quamquam tu pecoris tui
 Custos dissimules et genus et domum,
 Neglecto hoc habitu, tamen
 Res ipsa eloquitur, pulcra Chloe, satis
(85)  Te uel semideam, uel his 
 Nympham montibus, aut huic nemori Deam
 Conficto tibi nomine
 Abscondisse Chloes, ingenium sacrum.
 Sic nam uerba fluunt tibi,

(90)  Cum tu de teneris dicis amoribus. 
 (CHLOE)Non sum Nympha, nec est mihi,
 Ne te decipiat error inutilis,
 Humano genus altius.
 Sed si de teneris composite loquor
(95)  (Ut uis hospes ) amoribus, 
 Versus dictat Amor composite mihi.
 Sic saepe hi scopuli, hoc nemus
 Nostris carminibus uel gemitu sonant :
 Siue hymnum Veneri canam,

(100)  Seu dicam Philomusi ingenium ferox. 
 (HOSPES) Nunc ( o pulcra Chloe ) uelim
 Postquam nec mea flaua Loysa, nec
 Te curat tuus improbus,
 Mutatis penitus conditionibus,
(105)  Nos uri face mutua, 
 Ut me pulcra Chloe spectet, ego Chloen.
 Nam cur ulterius iuuet
 Ingratis adeo pectoribus fidem
 Seruare et stabilem et ratam ?

(110)  Nec gratum id Veneri est, nec Superis placet. 
 (CHLOE)Quamquam nata humili loco
 (O hospes ) pecudes pascam et alam gregem,
 Ne speres animum tamen
 Nostrum abducere, nec flectere mollibus
(115)  Verbis. Dii propius meis 
 Cras, si non hodie, forte caloribus
 Fautores aderunt et hanc
 Indignam Philomuso excutient meo
 Tandem saeuitiem. Preces

(120)  Pondus cum lacrumis forte habeant suum. 
 (HOSPES) O pulcram haud dubie fidem !
 Et pectus tenerum propositi tenax !
 Seruabo ergo fidem meae,
 Quamquam dura preces et lacrumas Notis
(125)  Tradat per mare spargere. 
 Nil non longa dies efficit et labor
 Et pectus patiens morae,
 Si nil artibus his efficiam, tamen
 Non me dedecet immori

(130)  Constanti iuuenem pectore amoribus. 
 (CHLOE)Praeceps ecce fugit dies
 Maioresque cadunt montibus arduis 
 Umbrae, lucidus Hesperus
 Iam nos diuidit ac ire domum monet.
(135)  Verum tu interea uale, 
 Et, si quando tibi Dii faciles dabunt
 Optatum hisce laboribus
 Finem, tunc Philomusi memor et Chloes,
 Dic : ut nunc mea me tenet,

(140)  Sic (o Dii ) teneat fida Chloe suum. 

[3,6] AD LOYSAM

(1)  Sed quid, Loysa o, quid tibi conferam, 
 Ut me uicissim mente, oculis feras,
 Amesque ? quid dabo, o Loysa,
 Praesidiumque decusque nostrum ?
(5)  Fidele firmis pectus amoribus 
 Mentemque nulla suppositam face,
 Quam quae uenit tuis ocellis
 Et penitus mihi cor adurit,
 Carmenque cuius munere Posteri

(10)  Nostros amores concelebrent. Grauis 
 Obliuio incumbit Poetis
 Qui numeris caruere sanctis.
 Repit senectus inuida gloriae,
 Delet triumphos, marmora diruit :
(15)  Magni Philippi non manebit 
 Post cineres decus absque uate.
 O me beatum ter quater et magis,
 Si quae Latino praedico carmine,
 Tuis fluant futura grata

(20)  Auribus, o mea lux Loysa ! 
 O te beatam ter quater et magis,
 Cuius Latino carmine gratias
 Formamque uirtutemque late
 Praedico Posteritati amicae !
(25)  Uterque nostrum uiuet et inuidi 
 Vitabit audax spicula temporis,
 Cuius chelys nostra atque uirtus
 Sola aciem tua non timebit.

[3,11] AD LOYSAM AEGROTANTEM

(1)  Cur tu, dura Loysa, meos contemnis amores 
 Et rides siccis me lacrumante genis ?
 Exegit Nemesis, quas non desidero poenas,
 Et formam febri sustulit illa tibi.
(5)  Sic ego, qui laetos agitabam mente Hymenaeos, 
 Scripsi pro thalamo poene tibi tumulum.

[4,1] DOLET ABSENTEM AMICAM

(1)  Ite, leues Elegi, quondam mea cura, ualete, 
 Non ego, iam uobis utar, ut ante, magis.
 Ite, alium posthac desertae quaerite uatem,
 Non facit ad lacrumas carmen inane meas,
(5)  Nec uacat ad fontes teneras deducere Musas, 
 Postquam sollicito est perdita uita mihi.
 Illa habet ingenium secum tantumque relicta est
 Umbra domi, potior pars mei ab urbe procul.
 Corpus in urbe manet, placidis mens errat in agris

(10)  Venturae et Dominae florea serta parat. 
 Serta placent Dominae uiuos imitata colores,
 Candida cum rubeis lilia mixta rosis.
 Purpurei flores Dominae sunt aemula labris
 Signa, labris quae sunt tam bene pressa meis.
(15)  Sed qui, uos etiam tam candida lilia finxit, 
 Exemplum a Domina sumpserit ille mea.
 Viderat ille equidem niue candidiora recenti
 Aut colla aut digitos, flaua Loysa, tuos.
 Floris gratus odor rosei gratissimus usque est

(20)  Oris odor nobis, pulcra Loysa, tui. 
 Quam bene conuenient Dominae, cum pulcra decenti
 Imponet capiti serta rosasque manu ?
 Sed quid stultus ago ? nimium distamus ab illa,
 Et mentem uariis ludit imago modis.
(25)  O Superi (si quid uos tangunt uota precesque) 
 Iam tandem lacrumis sit modus, oro, meis.
 Vel si nec modus est lacrumis, nec murmure flecti
 Vos sinitis, uitae sit modus, oro, meae.
 Viuere namque mihi Domina sine, uiuere non est.

(30)  Illa mihi uitae est unica caussa meae. 
 Praesentem facias, nihil in me fata ualebunt,
 Absit, opem mihi nec Iuppiter ipse ferat.
 Id satis expertus nuper, quando illa reuersa
 Restituit uires ingeniumque mihi.
(35)  Mors prope nigranti caput hoc immerserat Orco 
 Curaque erat tumuli iam quasi facta mei,
 Caussa mali morbus morbique absentia nostrae
 Longa fuit Dominae, tam grauis illa mihi est.
 Signaram tabulis mentem supremaque uerba

(40)  Condideram chartis firma futura suis. 
 Ecce uenit, quae caussa mali tantique doloris
 Ante erat, et uita est facta salusque mihi.
 Nam simul ac conspecta mihi est oculisque tenebras
 Discussit circum perniciemque mihi,
(45)  Illicet, infernis tanquam reuocatus ab undis, 
 Disieci mortis proxima tela mihi.
 Et mea uenisti tandem, mea sola uoluptas ?
 Inquam, iam uitae es caussa secunda meae.
 Nec mora uis membris animoque est addita uirtus,

(50)  Quae nunc, ecce, nouis prope mersa malis. 
 Sed uos, o Superi, si non haec ultima uitae
 Tempora sunt, uitae me date quaeso meae.
 At si nostra dies dudum praefixa reluxit
 Et mergi infernis debeo moestus aquis,
(55)  Illa, precor, uiuat felix, non immemor unquam 
 Nostri et quam fuerim fidus ubique sciat.
 Et cum mens abiit parsque haec imposta sepulcro est,
 Signentur magnis carmina bina notis :
 Qui iacet hic, primae discessit flore iuuentae,

(60)  Absentis Dominae non tulit ille moram. 

[4,9] EPITHALAMIVM

(1)  Tandem beatis perfruor osculis, 
 Tandem cupitis brachia nexibus
 Circum caput duco Loysae,
 Circum humeros et amica colla.
(5)  Non tam tenaci stringitur aesculus 
 Annosa circumuincta hedera nec in
 Virente lenta uitis ulmo
 Tam bene brachia lassa ponit :
 Quam nos uicissim mutua mutuis

(10)  Ligamus arcte brachia nexibus, 
 Non inquieti, siue Princeps
 In Frisiis superetur oris,
 Siue impotenti pressa tyrannide
 Late in Brabantis occupet oppida,
(15)  Nostro beati amore, nostra 
 Sorte nihil magis appetentes.
 Caelo minantes ille struit domos
 Viuoque ducit marmore imagines
 Quae fronte declarent in ipsa

(20)  Et genus et titulos auorum. 
 Raptus profanis ambitionibus
 Hic largiens suffragia comparat
 Vulgique uenatur fauorem
 Et studium popularis aurae.
(25)  Pugnacis alter Martis, inutilis 
 Paci, tubarum concrepitu excitus
 Caedes superbus, et ruinas
 Spirat et indomitum furorem.
 Est qui paternas insipiens opes

(30)  Expatret, est qui sordeat et bonis 
 Non ausit uti, uterque sane
 Non uitio sine, cum labore.
 Nituntur ergo nec studio pares,
 Inexpedito tramite et aspero
(35)  Nec fine concordes, sed omnes 
 A posita sibi meta aberrant.
 Moles struentem mors grauis occupat,
 Bellumque sane plenum opus aleae est
 Periculosae, non auarus

(40)  Sed neque sordidus est beatus. 
 Horum nihil me commouet interim,
 Tutusque fasces despicio ac opes,
 Musarum alumnus, de rebelli
 Virgine iam statuens trophaeum.
(45)  Quae pertinaci continuis tribus 
 Annis repugnans mente, quibus modis
 Experta Gisleni fidemque est
 Et patientem animum repulsae ?
 Dum nunc parentum dissidiis negat,

(50)  Se posse de se cernere libere, 
 Confessa sese intus tamen non
 Feruere languidiore flama.
 Nunc fluctuantes imperio timet
 (Qui mos puellis est) patruos, nihil
(55)  Commota constanti labore 
 Nil lacrumis precibusque nostris.
 Idemque hic inter spem tenor et metum,
 Mansit, Loysae non dubium artibus,
 Donec Deum fauore tandem

(60)  Lux mihi candidior refulsit. 
 Quae tot malorum congeriem suo
 Splendore soluit, tam uarios metus
 Spe diffugauit et puellae
 Cor tenebris mihi liberauit.
(65)  Sic ut mearum sollicitudinum 
 Iam certa, firmam mi dederit fidem,
 Nil, matre nobis adfauente
 Ulterius patruos morata.
 Ac aemulorum despiciens minas,

(70)  Queis displicebat mutuus hic amor, 
 Vanos timores spemque inanem
 Ponere me pudibunda iussit.
 Inserta tandem dextera dexterae,
 Datumque amoris symbolon et sacro
(75)  Tandem sacramento est probata 
 Rite fides ab utroque nostrum.
 Quae mente tum non gaudia contuli ?
 Queis non Loysam laudibus extuli ?
 Doctam pari, pares calores,

(80)  Pascere non trepide fauilla ? 
 Nunc grata tandem, grata pericula
 Grati labores et lacrumae, quibus
 Fluxisse tam genas frequenter
 Et memini et meminisse dulce est;
(85)  Nunc nunc pudicis carminibus iuuat 
 Mecum labores tam bene creditos
 Euoluere et curas edaces
 Perlegere et uarias querelas.
 Nobis quid usquam est absque laboribus

(90)  A Diis relictum ? Quid sine praeuio 
 Sudore speremus ? Labores
 Herculei meruere caelum.
 Virtute clarent, quos ueterum canunt
 Musae, decusque et posthuma gloria
(95)  Laborque prorepunt et uno 
 Mox uigilantia iuncta passu.
 Mihi labores et studium et graues 
 Curae beatis ignibus et frui
 Desiderato amore tandem

(100)  Cortewilae dederunt rebellis. 
 Quid ? quod labores atque pericula
 Grati saporis gaudia condiunt
 Fere paratu ? Obscuriorque est
 Ex facili titulus duello ?
(105)  Laboriosi industria quid mei 
 Solius haec quod praelia uicerit ?
 Nullo recepto tam prementis
 Nec duce nec socio pericli ?
 Partem triumphi militis occupat

(110)  Plerumque uirtus in dubia alea 
 Martis, sed in meo triumpho
 Gloria tota mihi relicta est.
 Me nempe solo militiae duce,
 Solo tribuno et milite uicimus,
(115)  Nec ulla debetur subactae 
 Laus aliis uel honos puellae.
 Adesto, Iuno pronuba, ades, Venus,
 Felixque castis auspicium date
 Toris et ab lecto fugate

(120)  Dissidium procul et dolores. 
 Viden' Loysae quam uarius color
 Genas respergat ! nunc ebure et niue,
 Nunc purpura rosisque, casti
 Indicio haud dubio pudoris !
(125)  Timere, Virgo, desine, desine, 
 Maturior te consociet uiro
 Aetas, nec ad matrem reflecte
 Stulta oculos lacrumis grauatos.
 Et gratulantum turba mihi fauet,

(130)  Maiorque noctis portio transiit, 
 Lassique dissoluunt choraeas
 Virginibus iuuenes relictis.
 Sed quos senectus iam grauior uetat
 Saltare, uino turba madens domum
(135)  Contendit ire nosque solos 
 Linquere uelle mihi uidentur.
 Quis ille, qui te sanguine proximus
 Attingit ? ille hic, cui rutilas faces
 Praefert puer, serto fluentem

(140)  Caesariem roseo reuinctus ? 
 Agnosco morem iam patruum, uenit
 Ad te citatis gressibus, ut mihi
 Tradat fruendam, sed supremam
 Arte prius choream praeibit.
(145)  Audin' puellas ultimo in angulo 
 Ridere ? Quam sese cupiant uices
 Taleis obire ! Sed tamen tu
 Parce precor lacrumis, Loysa.
 Iam turba cedit densior ac fores

(150)  Spectat; quietem nox aliis parat. 
 Mihi tibique mille risus,
 Mille iocos facilesque lusus.
 Quae bella uel quae praelia inibimus ?
 Sed heus ! Amicis nox tenebris teget,
(155)  Si quae uetat dici Loysae 
 Ora pudor minio colorans.
 Quid erubescis uirgineum decus
 Tremisue ? Quod si cum tunica uelis
 Seponere innatum pudorem,

(160)  Cras bene cum tunica resumes. 
 O qui labores ! quis fluor artubus
 Ibit solutis, dum uariis modis
 Luctamur et dulcem iugalis
 Militiam Veneris nouamus.
(165)  Putasne conchas oscula strictius 
 Inexplicatis nectere uinculis ?
 Putasne tot dulces columbas
 Posse modis uariare miris ?
 O quae Loysae balsama sugimus

(170)  Ex ore ? quale o nectar in illius 
 Natat fluitque cum suaui
 Ambrosia roseis labellis ?
 Non tale primo uere legunt apes
 Circumuolantes omnia sedulae
(175)  Mel, roris in noui respersis 
 Floribus aethereo liquore.
 Quam dulce post haec praelia languidos
 Claudens ocellos somnus erit modum
 Iocis daturus risuique,

(180)  Quam facilis tibique gratus ! 
 Tum me reclinans in Dominae sinum
 Iubebo tristeis, pondus inutile
 Durumque, curas exsulare
 Corde meo atque meae Loysae.
(185)  Illae recedent ac alio statim 
 Sese reflectent, Principis et domum,
 Pectusque uel Regis Philippi
 Hospitiis animum occupabunt.
 Sed quae strepentum turba fores quatit ?

(190)  Primique nobis ludicra somnii 
 Abrumpit et quae nox suauis
 Ludit imagine bella falsa ?
 Videsne ruptis ut foribus ruant ?
 Densique circum se glomerent torum ?
(195)  Nectarque propinent, peracti, 
 Dulce refrigerium laboris ?
 Sed tu, quid iniecta faciem tegis
 Manu Loysa o ? Non periit color
 Sed est adauctus pulcriorque es

(200)  Iam mulier modo quam puella. 
 Mox quando Phoebi clara soror suum
 Nouarit effulgens nouies iubar
 Futura mater et pudoris
 Virginei exhibitura pignus.
(205)  Quod si patris sexum referat, statim 
 Primis ab annis instituens, sacris
 Musis dicabo barbitoque
 Nec cythara patiar carere.
 Sed si puellam Dii dederint tibi,

(210)  Curabis ut te moribus et sacro 
 Pudore praeferat grauique
 Frontis honore modestiaeque.

[4,10] AD HENRICHVM MEVCHENIVM

(1)  Cinge tuum lauru uictrice, Henriche, Poetam, 
 En iacet in nostro flaua Loysa sinu.
 Illa triennali inconcussa labore Loysa,
 Collo sponte auidas iniicit ecce manus. 
(5)  Quaeque meos quondam solita est contemnere amores, 
 Despiciens nostras improba saepe preces,
 Pendet ab ore sui tandem non dura mariti,
 Commota ingenii simplicitate mei,
 Et quam me duris agitauerat ante periclis,

(10)  Tam nunc me facili commoditate fouet. 
 Cinge tuum lauru uictrice, Henriche, Poetam,
 En iacet in nostro flaua Loysa sinu.
 Continuo studio mortalibus omnia cedunt,
 Sique enitamur nos iuuat ipse Deus.
(15)  Cum primum conspecta mihi est mea cura Loysa, 
 Pulcra oculos, humeros lata, comasque decens,
 Sola suae matris proles ac unica cura,
 (Ut memini) in dubio mens mea tota fuit :
 Auderemne, fauente Cupidine, nectere amores

(20)  Et dubiae Veneris castra fidemque sequi; 
 Ipsa Venus tentare iubet, iubet ipse Cupido,
 Iungens humanis numina saepe toris.
 Iuppiter in Danaen, in Daphnen pulcer Apollo,
 Declinat posito numine uterque Deus.
(25)  Cinge tuum lauru uictrice, Henriche, Poetam, 
 En iacet in nostro flaua Loysa sinu.
 Illa mihi primum facili candore placebat
 Promittens oculis omnia laeta suis.
 Sic prope fallaci piscis deluditur hamo

(30)  Letalesque auido deuorat ore cibos. 
 Sic ego spe uana primum ducebar et ibam
 Captiuus Dominae praeda iocusque meae,
 Donec uicta sui tandem constantia amantis
 Mutauit mentem nostra Loysa suam.
(35)  Cinge tuum lauru uictrice, Henriche, Poetam, 
 En iacet in nostro flaua Loysa sinu.
 Quae sibi saeuitiam male respondere putauit
 Indignamque rata est moribus esse suis.
 Quod simul ac sensi mecum : Bone Iuppiter (inquam)

(40)  Et Venus et Veneris nate, Cupido, faue, 
 Scitis enim me casto animo, me mente pudica,
 Virtutes Dominae percoluisse meae,
 Nec formae tantum captum iuuenilis amore,
 (Quamquam forma Deos flectere digna fuit)
(45)  Non oculis tantum uiuum spirantibus ignem, 
 Arsisse ( et flama haec ureret Hyppolitum)
 Non ita caesarie uinctum flauisque capillis,
 (Et poterant ipsum haec uincla tenere Iouem)
 Quantum mente proba, diuinis moribus atque hoc

(50)  Candore, hac animi dexteritate sui. 
 Dotem non ego diuitias aurumue putarim,
 Aut haec quae in precio uulgus habere solet.
 Sed magis ingenuam mentem uitamque pudicam
 Praecipue stabilem cum probitate fidem.
(55)  Haec ego cum Domina uideor mihi posse Loysa 
 Consequi et aeterna pace bonisque frui,
 Ergo fauete mihi tandem, bone Iuppiter, et tu,
 O Venus et Veneris, sancte Cupido, puer.
 Finieram : cum circa aures mihi lenior aura

(60)  Auspicio uisa est asseruisse preces. 
 Quaeque diu tenuit me desperatio, longe
 Cessit et in mentem Spes, Dea certa, uenit :
 Cinge tuum lauru uictrice, Henriche, Poetam,
 En iacet in nostro flaua Loysa sinu.
(65)  Paulatimque animi posita feritate rebellis 
 Concessit telis, Diue Cupido, tuis.
 Meque suum seseque meam blando ore uocauit
 Et flama exussit par utriusque iecur.
 Quin et coniugii sanctis uincimur utrimque

(70)  Nexibus et capimus rite damusque fidem. 
 Expedias calamos nostrumque, Henriche, triumphum
 Concelebrans, clames : O Hymenaee ueni,
 O Hymenaee ueni, ueni o pronuba Iuno
 Cumque Iocis Venus et cum Venere alma Fides.
(75)  Cinge tuum lauru uictrice, Henriche, Poetam, 
 En iacet in nostro flaua Loysa sinu.

[6,13] AD AVRORAM

(1)  Aurora Musis grata et Apollini, 
 Adsis Loysae frigidula et sinus
 Comasque dispellas fluentes.
 Vecta humeris Zephyri suauis
(5)  Quacunque, Diua, incedis, alis rosas 
 Grauesque gemmas palmitis euocas.
 Natura miratur decoras
 Ruris opes tenerosque flores
 Cum parte dextra, Diua, rubescere

(10)  Pergis caputque attollere praeuium 
 Solis statim iam subsequentis
 Igniferis radiis. Loysa
 Aduersa si tum forte leues comas
 Ventis resoluat, pectine eburneo
(15)  Discriminans auri superbum 
 Vellus, et aethereos ocellos
 Sereniores sidere proferat,
 Qua parte tandem Sol caput ambigo
 Leuet coruscum aurora utrinque

(20)  Usque adeo mihi par uidetur. 
 Quis non Loysae sideribus pares
 Aurorae ocellos uincere gratiam
 Iuret ? nec est tamen modestae
 Quod male, Diua, uelis Loysae;
(25)  Formae potentis diues et aureis 
 Nitens capillis, nil tamen arrogat.
 Sed quam placet decore uultus
 Pectoris et spatio torosi !
 Et quam decentes fert humeros, quibus

(30)  Cedant Dianae membra humeri et latus ! 
 Tam non superbit, tam modestis 
 Moribus est facilique cultu :
 O Diua, currum si qua comes tibi
 Conscendet, haec est digna uehi sacris
(35)  Rotis, cui adflabit Fauoni 
 Aura comas tepidi sinusque.

[7, 18] AD IOANNEM DE HALEWIJN

(1)  Tristi quid potius Noto 
 Diuexante graui flamine fraxinos,
 Halwini, faciam ? Niues
 Aggestae lacerant brachia quercuum;
(5)  Emissisque Aquilonibus 
 Acris saeuit hyems frigore et imbribus;
 Tectis horrida stiria
 Dependet. Pluuio quid potius die,
 Halwini, faciam ? Foco

(10)  Large insterne, puer, ligna, merum cado 
 Depromas, ueteri cado,
 Quem Canaria dimisit ab insulis,
 Quas Fortuna fauens beat,
 Fumosamque foco diripe protinus
(15)  Pernam, frigoribus sapit 
 Perna et uina placent mascula. Nec graues
 Curas aut animum anxium
 Dissoluas melius quam ueteri mero.

 Atqui ut uina placent mihi

(20)  Non uulgaria, sic non cupiam dapes 
 Raras, perna satis mihi
 Cui farcimina quis si uelit addere
 Nil his ulterius petam.
 Tantum sint socii, quos ueteres mihi
(25)  Iunxerunt Grudii, Hazius, 
 Snecus, Ulaminius, quosue sacrae mihi
 Addixere Aganippides,
 Cordus, Meierus, Meuchenius, Canis,
 Aut Lernutus impiger,

(30)  Aut quicunque alii sollicitudines 
 Audent post cyathos leui
 Propulsare lyra et carminibus sacris
 Securi quibus imperent
 Reges, quos creperae concutiant tubae.
(35)  Non hos terrificet mare, 
 Ne merces Cyprias fluctibus obruat.
 Non, ut saeuiat Africus,
 Ad turpes timidi confugient preces :
 Si quae cura animum coquit,

(40)  Haec sit quam Dominae progenerat rigor. 
 Illam, cum neque tigrides
 Saeuo nutrierint lacte nec asperis
 Ursae in montibus, anne spes
 Sit flecti hanc precibus posse frequentibus ?
(45)  Si qua est asperior tamen, 
 Quae nec carminibus nec precibus queat
 Flecti, huius subito potens
 Curam ex pectore uis diluerit meri.
 Sed coniux mea me tenet

(50)  Adsuetum gracili uiuere sub iugo, 
 Quae tam dulciter imperat,
 Libertate magis seruitium ut mihi
 Illius placeat, neque
 Commutare uelim ditis Iberiae
(55)  Adsuetum imperio iugum. 
 Sic dulces pluuiae, sic hyemes placent.
 Haec si arriserit aut fauet,
 Ipsis ex niuibus prosilient rosae,
 Haec cum sub lare paruulo

(60)  Nobis iuncta oculis dulce micantibus 
 Agrestem exhilarat domum,
 Non soles alios, non alios petam
 Flores, illius in labris
 Inseuit uiolas purpureas Venus.

[7,28] AD LOYSAM VXOREM

(1)  Seu rides, mea, seu sollicite ingemis, 
 Seu curas animo concoquis anxias,
 Seu laetare Loysa,
 Flos aeui breuis auolat,
(5)  Et cum lapsa semel praeteriit dies, 
 Illam, seu facili prolueris mero,
 Seu tristi mage fletu,
 Umbra et nox grauis incubant.
 Quod si uita tibi puriter acta sit,

(10)  Mercedem tuleris. Nil uetat interim 
 Dulceis inter amicos
 Vitam ducere suauiter.
 Absint praecipue luxus et omnium
 Spumans ebrietas, maxima criminum
(15)  Caussa et fons : epulae sint 
 Conditae salibus, iocis
 Sed castis; Veneris foeda proteruia
 Absit sed Domini commemoratio
 Adsit, principioque

(20)  Mensae laus sua personet 
 Christo et fine. Sitim dulcia pocula,
 Commendare famem fercula maxime
 Optarim, procul autem
 Curas esse suaserim,
(25)  Absentumque uelim gesta silentio 
 Inuolui aut nisi cum laude rapi in diem :
 Mens secura quiesque
 Iuges sunt epulae mihi.