[2,0] LIBER SECUNDUS.

[2,8] 
2. Et uidi septem angelos stantes in conspectu Dei, etc. Ecclesia septenario saepe numero commendata praedicationis officio mancipatur, cuius prima tuba communem impiorum in igne et grandine designat interitum; secunda propulsum de Ecclesia diabolum, mare saeculi ardentius incendentem; tertia haereticos Ecclesia decidentes, sanctae Scripturae flumina corrumpentes; quarta falsorum fratrum in siderum obscuratione defectum; quinta maiorem haereticorum infestationem tempus Antichristi praecurrentium; sexta apertum Antichristi et suorum contra Ecclesiam bellum, et recapitulatione ab aduentu Domini, intersertam eiusdem aduersarii destructionem; septima, diem iudicii, quo mercedem Dominus suis redditurus, et exterminaturus est eos qui corruperunt terram.
3. Et alius angelus uenit. Non dixit, Postea uenit, sed angelos tubas accepisse proponens, redit exponere qualiter acceperint. Quoniam etsi ante aduentum Domini praedicabat Ecclesia, sed non ubique, donec eius esset confirmata Spiritu.
Et stetit ante altare habens thuribulum aureum. In conspectu scilicet apparuit Ecclesiae, factus ipse thuribulum, ex quo Deus odorem suauitatis accepit, et propitius factus est mundo. Alia editio habet "Super aram", quod super altare crucis thuribulum suum aureum, id est, corpus suum immaculatum et Spiritu sancto conceptum, obtulerit Patri pro nobis.
Et data sunt illi incensa multa, etc. De orationibus sanctorum obtulit incensa. Ipsi enim delegauit Ecclesia preces suas dicens: Dirigatur oratio mea sicut incensum in conspectu tuo. Accepisse de orationibus sanctorum idem dicitur et obtulisse, quia  per ipsum omnium possunt preces ad Deum suauiter peruenire.
4. Et ascendit fumus incensorum de orationibus sanctorum,etc. Christo Domino se hostiam suauitatis offerente compunctio cordis sanctorum acceptabilis facta est, quae ab igne nascens intimo, sicut fumus solet excitare lacrymas.
5. Et accepit angelus thuribulum, etc. Bene thuribulum igne impletum inducit. Non enim ad mensuram dat Deus Spiritum. Quod proprie de Christi humanitate nouimus adimpletum, in quo habitat omnis plenitudo Diuinitatis corporaliter.
Et misit in terram. Sic et Dominus in Euangelio: Ignem, inquit, ueni mittere in terram.
Et facta sunt tonitrua, et uoces, et fulgura, et terraemotus. Tonitruo comminationis supernae, et uoce exhortationis, et fulgure miraculorum terram mouit, quibusdam insequentibus, quibusdam uero sequentibus, his dicentibus: Bonus est, illis autem; Non, sed seducit turbas.
6. Et septem angeli, qui habebant septem tubas, parauerunt se ut tuba canerent. Ecclesia, septiformi spiritu inflammata, se ad praedicandum fiducialiter praeparauit, gloriam saeculi tubis coelestibus quasi muros Iericho deiectura. Nam et illa septem dierum circumitio, totum Ecclesiae tempus insinuat.
7. Et primus angelus tuba cecinit. Recte praedicatio plagarum tubae, quae signum belli est, comparatur. Exalta enim, inquit, sicut tuba uocem tuam et annuntia populo meo scelera eorum. Et alibi, tuba sit in gutture tuo, quasi aquila super domum Domini, id est grandi uoce praedica Nabuchodonosor ad destructionem templi uenturum.
Et facta est grando et ignis, mixta sanguine, etc. Poenam gehennae sanguinolentis operibus deberi, praedicatorum uoce refertur dicentium: Ad calorem nimium, transibunt ab aquis niuium. Potest etiam nomine sanguinis, ipsa mors animae spiritualis intelligi. Hunc uersum Tychonius sic exponit: «facta est ira Dei, quae haberet in se multorum necem.»
Et tertia pars terrae combusta est, etc. Vita bonorum in doctoribus consistit et auditoribus. Beatus enim qui legit (inquit) et qui audit uerba prophetiae. Tertia uero pars malorum hoc utroque caret. Terra enim bona, fructum proferens in patientia, benedictionem accipit a Domino. Mala autem spinas et tribulos generat, cuius consummatio in combustionem. Sic et arborem fructiferam agricola Pater excolit, sterilem uero excidens, igni pabulum praebet.
Et omne fenum uiride combustum est. Omnis caro fenum, quae nunc luxus mollitie saginata, sole iudicii feruente, florem decoris amittit, et, ut Dominus ait, hodie in agro est, et cras in clibanum mittitur. Tychonius de tertia parte sic in hoc loco inquit. Tertiam hostes intestinos dicit. Caeterum quidquid praeter Ecclesiam est, tertia pars dicta est, et Ecclesia tertia, quae contra geminum malum pugnet.
8. Et tanquam mons magnus igni ardens, missus est in mare, etc. Crescente religione Christiana, diabolus superbia tumidus, et igne sui furoris ardens, in mare saeculi missus est, dicente Domino: Si monti huic dixeritis: Tollere, et iacta te in mare, fiet. Non quod ante ibi non fuerit, sed quod de Ecclesia proiectus, amplius in suos insanire coeperit, fastu prudentiae carnalis mortem illis infligens spiritualem. Sapere enim secundum carnem, mors est. Non autem apostolos caro et sanguis docuit, sed Pater qui est in coelis. In illo enim mari nauem fidei regebant quod plantis Domini se calcabilem praebuit.
9. Et mortua est tertia pars eorum, quae habebant animas in mari. Quae habent animas dixit, ut ostenderet uiuos spiritualiter mortuos. Sicut Apostolus de uidua deliciosa: Viuens, inquit, mortua est.
Et tertia pars nauium interiit. Alia editio dicendo: «Et tertiam partem nauium corruperunt,» significat quod tertia, quae mortua est, aliam tertiam, id est, succedentem sibi, occiderit noxia traditione, et inutilis imitatione doctrinae.
10. Et cecidit de coelo stella magna, ardens tanquam facula, etc. Haeretici, quos Iudas apostolus sidera seductionis appellat, de culmine cadentes Ecclesiae flamma suae nequitiae fontes diuinarum conantur inficere Scripturarum. Quarum non sensus tantum, sed et uerba saepius infalsare non timent. Absinthii nomine digni, cuius immistio modica, magnam solet amaricare dulcedinem.
11. Et multi homines mortui sunt de aquis. Multi enim (ut ait Apostolus) sequuntur eorum luxurias, per quos uia ueritatis blasphematur, tamen populo Dei, Moyse docente, omnis aquarum unda potabilis est.
12. Et percussa est tertia pars solis, et tertia pars lunae, etc. Ecclesiae decus, instar sideris relucentis per falsos fratres saepe obscuratur, qui uel in prosperis, uel in aduersis saeculi, minus eam fulgere sua defectione faciunt.
Et diei non luceret pars tertia, et noctis similiter. Alia editio sic habet: Et diei tertia pars appareret, et noctis similiter. Id est, ad hoc percussa est ut appareret tertia pars diei et tertia noctis, quae Christi et quae diaboli. Ad hoc, inquam, percussa est, id est suis uoluntatibus tradita, ut, redundantibus et insolescentibus peccatis, in suo tempore reuelaretur.
13. Et uidi et audiui uocem unius aquilae uolantis per medium coeli, etc. Huius aquilae uox per eximiorum in Ecclesia quotidie peruolat ora doctorum, cum nequitiam haereticorum, Antichristi saeuitiam, diemque iudicii, amatoribus terrae praedicant grauiter adfuturum, dicentes: In nouissimis diebus instabunt tempora periculosa, et erunt homines seipsos amantes ; et infra: Homines corrupti mente, reprobi circa fidem, et alibi: Tunc reuelabitur ille iniquus qui aduersatur et extollitur supra omne quod dicitur Deus, aut quod colitur. Et item: Dies Domini sicut fur in nocte, ita ueniet. Cum enim dixerint: Pax et securitas, tunc repentinus eis superueniet interitus.
De caeteris uocibus trium angelorum. Non quod angelorum tubae plagas inferant mundo, sed uenientes uel uenturas suo quique tempore praedicent.

[2,9] CAPUT IX.
1. Et uidi stellam de coelo cecidisse in terram, etc. Flamma haereticorum, de qua paucis memorauerat, quo fomite adoleuerit exponit: antiquus quippe hostis, quem Dominus uidit quasi fulgur de coelo cadentem, blasphemo dogmate corda suorum aperuit, eosque quasi fumum alta petere, iniquitatem in excelsum loqui, perdocuit.
2. Et ascendit fumus putei, sicut fumus fornacis magnae, etc. Praenuntia magnae fornacis, id est, nouissimae persecutionis, haeretica feruet insania, non imbecilliores tantum, qui, aeris instar, terrae quodammodo coelique confinia tangunt, sed excelsorum quoque lumen obscurare laborans, non tamen exstinguere ualens. In errorem enim inducentur, si fieri potest, etiam electi.
3. Et de fumo exierunt locustae in terram. Sicut sancti corpus sunt Christi, et membra de membro, sic et membra carnium draconis cohaerentia sibi alia nascuntur ex aliis, fumusque haereticae caecitatis ore laedentem prauorum generat superbiam. Qui uero elationis excussi, terrena tamen non deserunt. Nam et fumus de quo gignuntur, alta licet appetens, in seipso semper deficit.
Et data est illis potestas, etc. Aduersariis potestatibus haeretici comparantur, in facie uelut innocui, sed in posterioribus uenena seruantes.
4. Et praeceptum est illis ne laederent fenum terrae neque omne uiride. Ostendit locustas homines esse, quae non ad fenum, sed ad homines mittuntur. Fenum enim hoc loco simpliciter accipimus.
Nisi tantum homines qui non habent signum Dei in frontibus suis. Signum Dei in frontibus suis illi habere dicuntur, a quibus ut oportet habetur. Quorum supra numerum angelus qui ab ortu solis signum Dei uiui attulit, inuiolabilem fixumque recensuit. Illo enim hic locutionis genere uti uoluit, quo dicitur: Nemo dicit Dominum Iesum nisi in Spiritu sancto, id est, perfecte et uere.
5. Et dictum est illis ne occiderent eos, etc. Quamlibet haeretici saeculari potestate fuiti temporaliter in bonos grassari permittantur, animam tamen, ut Dominus ait, occidere non possunt. Tempus quippe saeculi quinque mensibus, propter quinque partitum sensum quo in hac uita utimur, significat. Quod uero alia translatio sex menses continet, eidem sensui propter sex aetates saeculi congruit.
Et cruciatus eorum ut cruciatus scorpii cum percutit hominem. Sicut scorpius a posterioribus uenena diffundit, sic impietas malorum a posterioribus nocet, cum anterioribus, id est, aeternis bonis temporalia, quae retro sunt, praeferri minis blandimentisue compellit. Hunc scorpionem contra Euangelii parabolam generatio uiperarum suae soboli tradit.
6. Et in diebus illis quaerent homines mortem, et non inuenient eam. Miseram uitam cita morte finiri malentes. Sicut beatus Cyprianus sub Deciana contigisse tempestate conquestus: «Volentibus, inquit, mori, non permittebatur occidi.»
7. Et similitudines locustarum similes equis paratis in praelium. Id est, similes nouissimis persecutoribus. In nouissimo enim bello, quod descripturus est in sequente angelo, equos dicit pugnare. Vel simpliciter sicut equi non propria ratione, sed impetu praesidentis, aguntur in praelium, ita mali doctores daemonico acti Spiritu Ecclesiam impugnant.
Et super capita earum tanquam coronae similes auro. Seniores uiginti quatuor, qui sunt Ecclesia, coronas aureas habent. Isti autem similes auro falsos sibi fingentes de uictoria stulta triumphos.
8. Et facies earum sicut facies hominum, etc. In facie humana simulationem rationis; in capillis mulierum, fluxos et effeminatos mores; in dentibus leonum, qui et laniare, et naturalem solent afferre putorem, mentis ferocitatem famamque doctrinae malae; in ferreis uero loricis obdurata contra ueritatem praecordia, notat. Qui habentes formam pietatis, uirtutem autem eius abnegantes, ueniunt in uestimentis ouium, intrinsecus autem sunt lupi rapaces.
9. Et uox alarum earum sicut uox curruum equorum multorum currentium in bellum. Expauescendum magis quam exponendum est, quod tantum huic exercitui uires accrescunt. Primo fumus ascendit. Deinde locustas effert, quae et prius scorpionibus, et mox equis leonibusque comparantur. Quarum et uirtus sufficeret, si non etiam loricatae uenirent. Nunc uero uolatiles, et curribus dicuntur similes esse bellantibus.
10. Et habebant caudas similes scorpionum, etc. Sicut scorpius palpando incedit, sed cauda ferit, ita fraudulenta pernicies malorum blanda et innoxia in facie uidetur, sed dum occulte perimit, quasi latenter mortem trahit.
Potest earum nocere hominibus mensibus sex. Hanc uitam rursus insinuat, ubi potest ualere mendacium uel ad capiendum inutiles, uel ad cruciandum temporaliter spirituales.
11. Et habebant super se regem angelum abyssi. Deus summe bonus licet occultis, iustis tamen iudiciis congruum talibus angelum praeesse permisit.
12. Vae unum abiit, et ecce ueniunt adhuc duo uae. Quoniam tria uae uentura praedixerat, horum nunc unum in haeretica fraude iam uenisse, duo autem restare, memorat, quae in tempore Antichristi et in die iudicii sunt futura peruersis.
13. Et sextus angelus tuba cecinit, etc. Sextus angelus praedicatores nouissimi certaminis exprimit, qui monente Euangelio, fraudes detegunt Antichristi. Cornua quippe altaris aurei Euangelia sunt Ecclesiae praeeminentia.
14. Solue quatuor angelos, etc. Quantum hostis antiquus cum satellitibus suis in fine mundi sit Ecclesiam persecuturus, indicat, qui a tempore dominicae passionis in corde reclusus impiorum, ne hanc quantum uelit noceat, diuina potentia refrenatur. Euphrates enim, qui fluuius est Babyloniae, mundani regni potentiam et persecutorum indicat undas. Iste est mons magnus, quem igne ardente in mare missum praedixerat.
15. Et soluti sunt quatuor angeli. More prophetiae, quae nobis uentura designat, ipse facta uidet in spiritu. Quatuor uero dixit angelos, eo quod in quatuor mundi partibus illa persecutio sit saeuitura. Hi sunt enim quos superius uidit in quatuor angulis terrae stantes, et propter consignandos Dei seruos a terrae marisque laesione prohibitos.
Qui parati erant in horam, et diem, et mensem, etc. Maligni spiritus, qui singulis horarum et temporum momentis humanam esuriunt mortem, tunc ad exercendam Ecclesiam opportune perdendi liberius saeuire permittuntur. Quid autem putas soluti facient, qui tantum nunc nocent ligati?
16. Et numerus equestris exercitus uicies millies dena millia. Hic numerus duplicitatem dolosam peruersi designat exercitus. Quod alia translatione, quae dicit bis myriades myriadum, facilius sentiri potest; hunc autem numerum euangelica quoque parabola opponit regi habenti decem millia, tanquam malorum duplicitas simplici fidei Christi resistat, cui millia millium ministrant, et decies millies centena millia assistunt.
17. Et ita uidi equos in uisione, et qui sedebant super eos, etc. Spiritus maligni quorum cordibus praesident, eorum sunt poenis amicti. Legimus enim adorantes bestiam igne et sulphure torquendos, et fumum tormentorum eorum in saecula saeculorum ascendere. Nota quod in plaga locustarum non se dixit equites, sed equos tantum uidisse. Hic enim magnitudo persecutionum apertam contrariae uirtutis ostendit praesentiam. Denique hic capita leonum, illic uero facies quidem humana, sed dentes tantum sunt bestiales. Quia saepe haeretici aliquid humanitatis ostentant, ministri uero nouissimae tempestatis, quod dictis et signis suadent, hoc etiam poenis extorquent.
18. Et de ore ipsorum procedit ignis et fumus et sulphur. Ostendit quod pro fumo hyacinthum dixerat. Non autem perspicue ista exeunt de ore ipsorum, sed noxia praedicatione poenam sibi suisque generant auditoribus. Producam enim, inquit, ignem de medio tui, qui comedat te.
Potestas enim equorum in ore, et in caudis eorum.Id est, in sermone et officio; propheta enim docens mendacium, ipse est cauda. Qui partem quodammodo caecam et immundam linguae blandientis uolubilitate contegit, dicens impio: Bonus es.
19. Nam et caudae eorum similes serpentibus, etc. Falsi doctores antiqui serpentis, qui hominem decepit, similes, principum patrocinio fulti, amplius nocent quam si solo sermone suaderent. Sedet, inquit, in insidiis cum diuitibus.
Et caeteri homines qui non sunt occisi in his plagis, etc. Quia falsos Christianos et haereticos descripserat, nunc, ut corpus omne diaboli circumscribat, gentilium quoque commemorat errorem, quibus nihil prodest his plagis non occidi, cum constet eos in gentili tunc quoque perdurare malitia. Neque enim in illa persecutione cogentur gentiles supradictis consentire sed in sua incredulitate morientur.
20. Et non egerunt poenitentiam ab homicidiis suis, etc. Impiae religioni improbos etiam mores adiungunt. Descripta Antichristi saeuitia, ad ostendendam eiusdem ruinam more suo exordium natiuitatis Christi et gloriam recapitulat Ecclesiae.

[2,10] CAPUT X.
1. Et uidi alium angelum fortem, descendentem de coelo, amictum nube. Dominus magni consilii angelus descendit de coelo, nube carnis amictus. Sicut et Isaias ait: Ecce Dominus ascendit super nubem leuem, et ingredietur Aegyptum, et iris in capite eius. Circa bonos propitiationis promissio perseuerans.
Et facies eius erat ut sol, etc. Facie Domini clarescente, id est, eius notitia per resurrectionis gloriam manifestata, pedes illius super montes euangelizaturi et annuntiaturi pacem, igne sunt Spiritus sancti illustrati, et instar columnae firmati. Iacobus enim et Cephas et Ioannes columnae uidebantur Ecclesiae esse.
2. Et habebat in manu sua libellum apertum. Hic est liber supra memoratus, quem, diutino tegmine clausum, Domini tandem gratia reserauit, ut, iuxta prophetam surdi etiam uerba libri audirent. Et merito facies eius ut sol, quia librum iam gestat apertum.
Et posuit pedem suum dexterum super mare, sinistrum autem super terram. Praedicatio fidei Christianae terra marique propagatur. Sed, allegorice, fortiora membra in maioribus periculis, altera in competentibus sistuntur. Non enim patitur nos Deus tentari super id quod possumus.
3. Et cum clamasset, locuta sunt septem tonitrua uoces suas. Domino fortiter praedicante, Ecclesia quoque, septiformi gratia plena, suas ad praedicandum uoces eleuat. Leo enim rugiet, quis non timebit? Dominus Deus locutus est, quis non prophetabit ? Septem quippe tonitrua idem sunt quod septem tubae de quibus sermo est.
Et cum locuta sunt septem tonitrua, ego scripturus eram. Superius enim audiuit: Quod uides, scribe in libro.
4. Signa quae locuta sunt septem tonitrua, noli ea scribere. Mysteria fidei Christianae nec passim cunctis ostenta, ne uilescant, nec probis claude, ne in totum lateant. Propter quod inferius audiuit: Ne signaueris uerba prophetiae huius. Quod utrumque apud Danielem uno uersiculo comprehenditur, cui per angelum dicitur: Signa librum et claude sermonem usque ad tempus statutum.
5. Et angelus quem uidi stantem supra mare et supra terram, leuauit manum suam ad coelum, et iurauit, etc. Angelus per uiuentem in saecula iurat, dum Christus, in nomine Patris ueniens, incommutabili sua dicta ueritate confirmat: Coelum, inquiens, et terra transibunt, uerba autem mea non transibunt.
6. Qui creauit coelum et ea quae in illo sunt, etc. Qui, mari terraque consistens, coelo palmam tendit, congrue per coeli, terrae marisque, Creatorem iurat.
Quia tempus amplius non erit. Erit utique, ut psalmus ait, tempus impiorum in aeternum, sed mutabilis saecularium temporum uarietas in nouissima tuba cessabit. Canet enim tuba, et mortui resurgent incorrupti, et haereditas eorum in aeternum erit.
7. Consummabitur mysterium Dei, etc. Mysterium quod nunc euangelizatur, tunc consummabitur, quando ibunt impii in supplicium aeternum, iusti autem in uitam aeternam.
8. Et uox quam audiui de coelo iterum loquentem mecum,etc. Domino futuri temporis mysteria pandente, ac dicente: Appropinquauit enim regnum coelorum, Ecclesia quoque monetur eumdem praedicandi percipere librum. Quamuis et eidem Ioanni possint haec dicta congruere post exsilium ad praedicandum reuersuro.
9. Et abii ad angelum, dicens ei ut daret mihi librum. Accedat ad Dominum qui uelit docendi percipere sacramenta.
10. Et dixit mihi: Accipe librum, et deuora illum. Id est, insere tuis uisceribus, et describe in latitudine cordis tui.
Et faciet amaricari uentrem tuum, etc. Cum perceperis, oblectaberis diuini eloquii dulcedine, sed amaritudinem senties, cum praedicare et operari coeperis quod intellexeris. Vel certe iuxta Ezechielem intelligendum, qui cum librum se deuorasse diceret, adiecit, Et abii amarus in indignatione spiritus mei.
11. Et dixit mihi: Oportet te iterum prophetare populis et gentibus. Quid liber comestus, et amaritudini mista  dulcedo significaret, exprimit, quod, uidelicet, ereptus exsilio, gentibus esset Euangelium praedicaturus, amore quidem dulce, sed tolerandis persecutionibus amarum.

[2,11] CAPUT XI.
1. Et datus est mihi calamus similis uirgae. In calamo, ministerium scribendi Euangelii percepit, qui non inani nitore superuacuus, sed similis est uirgae aequitatis, uirgae regni Dei. Regnum enim Christi describit aeternum.
Surge et metire templum Dei et altare. Surge dixit, non quia haec Ioannes sedibundus audiebat, sed quia hoc uerbo excitantur corda singulorum euangelicam Scripturam actusque metiri. Ibi enim quantum singuli proficiant, quantumque regulae diuinae concordent, inueniunt.
Et adorantes in eo. Quia non omnes qui uidentur, in eo adorant, sicut qui confessus fuerit in me. Partem denique iubet non recenseri, dicens:
2. Atrium autem quod est extra templum, eiice foras, etc. Hi qui nomine tenus Ecclesiae iunguntur, et nec altari nec sanctis sanctorum appropiant, a regula Euangelii proiecti gentibus sociantur. Omnis enim gloria eius filiae regum ab intus.
Et ciuitatem sanctam calcabunt mensibus quadraginta duobus. Non solum de Ecclesia pelluntur, sed et eamdem Ecclesiam sociis gentilibus tribus semis annis impugnant. Non quod illo tantum hanc, id est, Antichristi tempore conculcent, sed quod omne malorum corpus illo quasi ad proprium caput pertineat, in quibus iam nunc ministerium operatur iniquitatis.
3. Et dabo duobus testibus meis, etc. Ne seuitia prauorum terreret audientem, Ecclesiam quoque duobus ex populis unitam, gratia commemorat illustrandam esse uirtutum. Quae et ipsa caput suum, Christum uidelicet in carne docentem, semper intuens, tribus semis annis prophetatura narratur. Menses enim trium semis annorum, id est, tricies quadrageni et bini, mille ducentos sexaginta dies efficiunt. Daniel autem scribit dies mille ducentos nonaginta temporis eiusdem, quo ponenda sit abominatio in desolationem.
Saccis amicti. Id est, in exomologesi constituti. Sicut propheta: Ego autem, ait, dum mihi molesti essent, induebam me cilicio.
4. Hi sunt duae oliuae, etc. Ecclesia duorum Testamentorum lumine radiata, Domini semper iussis assistit. Nam et propheta Zacharias unum candelabrum uidit septiforme, et has duas oliuas, id est, testamenta, infundere oleum candelabro. Haec est Ecclesia cum oleo suo indeficiente, quod eam facit in lumine orbis ardere.
5. Et si quis eos uoluerit nocere, ignis exiet de ore illorum, etc. Si quis Ecclesiam laedit, eiusdem laesionis reciprocante iudicio igne consumitur condemnatus. Omnes enim qui acceperint gladium, gladio peribunt. Unde et Chaldaica flamma, quae pueris Dei ingerebatur, ipsos ministros impietatis absumpsit. Siue in bono precibus oris Ecclesiae igne spiritualiter consumitur in melius cummutandus.  Carbones, inquit, ignis congeres super caput eius.
6. Hi habent potestatem claudendi coelum, ne pluat, etc. Data est Ecclesiae in Christo omnis potestas in coelo et in terra, clauibus ei ligandi atque soluendi dimissis. Sed et spiritualiter coelum clauditur, ne imbrem pluat, ne super terram sterilem de Ecclesia benedictio descendat. Sicut Dominus de Patre uineae suae: Nubibus, inquit, mandabo, ne pluant super eam imbrem.
Et potestatem habent super aquas, etc. Non solum aquas suspendunt, sed etiam quae descenderant inutiles faciunt, quod est uertere aquas in sanguinem. Bonus enim Christi odor de Ecclesia fragrans, aliis odor mortis in mortem, aliis odor est uitae in uitam.
7. Et cum finierint testimonium suum, bestia, etc. Aperte ostendit omnia haec ante nouissimam persecutionem fieri dicendo Cum finierint testimonium suum, utique illud quod perhibent usque ad reuelationem bestiae, quae cordibus emersura est impiorum. Non quod tunc eodem testimonio non nitantur hosti fortiter resistendo, sed quod tunc Ecclesia uirtutum gratia destituenda credatur, aduersario palam signis mendacii coruscante. Nam faciem eius praecedet egestas, ut Dominus ait.
Et uincet eos, et occidet illos. Vincet in eis qui succubuerint, occidet in eis qui pro Christi nomine laudabili patientia fuerint interempti. Aut si spiritualiter uincet et occidet, partem testium accipiemus. Sicut in Euangelio Dominus dicit: Tradent uos in pressuram, et occident uos. Quod Lucas euangelista pro parte dictum insinuat dicens: Occident ex uobis.
8. Et iacebunt corpora eorum in plateis ciuitatis magnae. Si me, inquit, persecuti sunt, et uos persequentur. Non est ergo mirum si ciuitas impiorum, quae Dominum crucifigere non timuit, seruos quoque ipsius ludibrio habeat etiam occisos. Qualia saepe facta historia ecclesiastica refert.
Quae uocatur spiritualiter Sodoma, etc. Id est, muta et tenebrosa, nec lumen utique fidei, nec confessionis habens uocem. Corde enim creditur ad iustitiam, ore autem confessio fit ad salutem. Hae prouinciae in signum poenae spiritualis uisibiliter his plagis, id est, igne deuorante, et aqua in sanguinem uersa, percussae sunt.
9. Et uidebunt de populis et tribubus, etc. Non dixit: Videbunt populi et tribus, sed multi de populis, qui aliis credentibus, sanctos palam irrident.
Et corpora eorum non sinent poni in monumentis.Votum eorum dixit et impugnationem. Non quod ualeant facere ne sit Ecclesia in memoriam. Sicut: Nec uos intratis, nec alios sinitis intrare, cum intrent, illis impugnantibus. Facient autem perspicue de uiuorum occisorumque corporibus, quia nec uiuos sinent sacra celebrando in memoriam  colligi, nec occisos in memoriam recitari, nec eorum corpora in memoriam Dei testium se peliri.
10. Et habitantes terram, gaudebunt super eos. Quoties affliguntur iusti, exsultant iniusti, et epulantur, sicut, dum superbit impius, incenditur pauper.
Quoniam hi duo prophetae cruciauerunt eos. Propter plagas quibus propter testamenta Dei humanum genus urgetur, etiam uisus ipse iustorum grauat iniustos. Sicut ipsi dicunt: Grauis est nobis etiam ad uidendum.
11. Et post tres dies et dimidium, Spiritus uitae a Deo,etc. Hucusque angelus futurum narrauit, et nunc inducit factum quod futurum audit, regno Antichristi perdito, sanctos resurrexisse in gloriam.
Et timor magnus cecidit super eos qui uiderunt eos. De omnibus uiuis dixit, quia et iusti superstites pertimescent in resurrectione dormientium.
12. Et ascenderunt in coelum in nube. Hoc est quod Apostolus dixit: Rapiemur in nubibus obuiam Domino in aera.
Et uiderunt illos inimici eorum. Hic separauit iniustos ab his quos in commune dixerat timuisse.
13. Et illa hora factus est terrae motus magnus, etc. Incumbente terrore iudicii, omnis diaboli ciuitas super arenam condita cum omnibus aedificatoribus suis corruet. Et denarius enim et septenarius numerus est perfectus. Quod si non esset, a parte totum intelligendum erat.
Et caeteri in timore sunt missi. Quis hominum gloriabitur castum se habere cor, cum uirtutes coelorum commouebuntur?
Et dederunt gloriam Deo coeli. Isti sunt super petram aedificati, qui, aliis terrae motu ruentibus, de stabilitate sua, recta Dominum confessione clarificant. Laetabitur enim iustus, cum uiderit uindictam impiorum. Quidam duos prophetas Enoch et Eliam interpretantur, qui, tribus semis annis praedicantes, contra mox secuturam Antichristi perfidiam fidelium corda confirment, illisque occisis, tantumdem temporis saeuitiam eiusdem grassaturam, et, reinstaurato demum certamine, a sanctis, qui latebrarum praesidio uelut mortui credebantur, esse superandam; qui pro unius compage corporis idem prophetae resurgere dicantur, acriusque illis uisis qui iam mortui putabantur, exaggerata persecutione multos eorum qui uel septenario uel denario numero digni credebantur esse casuros, dicente Daniele: Confirmabit pactum multis hebdomada una et in dimidio hebdomadis deficiet hostia, et sacrificium, et in templo erit abominatio desolationis. Et in subsequentibus: Et cum posita fuerit abominatio in desolationem, dies mille ducenti nonaginta. Qui numerus circa trium annorum et sex mensium curricula diuersatur. Denique Elias igne quondam perdidit aduersarios, et tres semis annos latitans imbres continuit, tandemque pseudoprophetis interfectis, per sacrificium quod ablatum fuerat conuertit Israel ad Dominum.
14. Vae secundum abiit, et ecce uae tertium ueniet cito. Hoc uae secundum non ad recapitulationem, sed ad praelium equorum, quod tuba sexti angeli commotum est, pertinet. Praedixerat enim aquila tria uae de trium uoce uentura tubarum. Sed ibi non dixit, ne statim tertium sequi putaretur quod ad septimum angelum et ad finem pertinet.
15. Et septimus angelus tuba cecinit, etc. Sex tubae priores saeculi praesentis aetatibus comparatae uarios bellorum Ecclesiae denuntiauere concursus. Septima uero, Sabbati aeterni nuntia, uictoriam tantum et imperium ueri regis indicat.
16. Et uiginti quatuor seniores adorauerunt Deum, etc. Ecce, inquit, uae tertium ueniet in uoce septimi angeli. Et cum cecinisset, non nisi Ecclesiam dixit laudantem Deum et gratias agentem. Unde intelligimus bonorum retributionem non esse, nisi uae malorum.
17. Qui es, et qui eras, etc. Tu quidem, rebellantibus licet impiis, a saeculo regnasti, sed eorum nunc furor te iudice pressus peribit. Dominus enim regnauit, irascantur populi.
18. Et tempus mortuorum iudicari, et reddere mercedem, etc. Ordini congruit euangelicae lectionis, primo quidem omnes gentes ante Iudicem congregandas, deinde dexteros in regno Patris per multas mansiones collocandos, impios uero extra terminos regni pulsos, flammis maledictionis esse torrendos.
Et exterminandi eos qui corruperunt terram. Hoc est uae nouissimum. Hactenus de septem angelis  tuba canentibus, nunc recapitulat a natiuitate Domini, eadem aliter ac latius dicturus.
19. Et apertum est templum Dei in coelo, etc. Templum Domini quondam in terra positum, arcam testamenti sub uelamine mystico clausam tegebat; nunc autem in Ecclesia, quae est templum Dei uiui, cuius conuersatio in coelis est, uelo templi ueteris et medio pariete maceriae Domini sanguine discisso, arca Incarnationis eius toto iam panditur orbi. Quasi enim manna coelestis in auro mundo, diuinitas est in corpore sancto.
Et facta sunt fulgura et uoces, etc. Haec omnia uirtutes sunt coruscationis, et praedicationis, et bellorum Ecclesiae. Haec dixerat facta et in descriptione praedicationis septem angelorum ab aduentu Domini, cum stetisset super aram, sed generaliter ab origine usque in finem. Deinde descripsit per partes, quemadmodum facta sint: ita et nunc, ut templum Dei in coelo apertum sit, et pugnae secutae, dicens:

[2,12] CAPUT XII.
1. Et signum magnum apparuit in coelo. Quod nunc quoque apparet in Ecclesia, Deum ex homine fieri.
Mulier amicta sole, et luna sub pedibus eius. Ecclesia Christi lumine cincta, gloriam calcat temporalem: Orietur, inquit, in diebus eius iustitia, et abundantia pacis donec extollatur uel interficiatur luna. Id est, abundantia pacis in tantum crescet, donec omnem mutabilitatem mortalitatis absumet, cum nouissima inimica destruetur mors. Siue quia eadem Ecclesia partim in coelo, sole Christo fruitur, partim in corpore peregrinatur a Domino. Potest hic intelligi quod ait: Laeua eius sub capite meo, et dextera eius amplexabitur me.
In capite eius corona stellarum duodecim. Duodenario apostolorum numero caput ornatur Ecclesia, siue Christum intelligas, siue ipsum primordium eiusdem Ecclesiae nascentis, capitis nomine designatum.  Posuisti, inquit, in capite eius coronam de lapide pretioso.
2. Et in utero habens, et clamauit parturiens. Ecclesia spiritualiter et quos parturit parit, et iam genitos parturire non desinit. Sicut ipsa dicit: Filioli mei, quos iterum parturio donec formetur Christus in uobis.
Et cruciabatur ut pariat. Sic Dominus in Euangelio: Mulier, inquit, cum parit, tristitiam habet, quia uenit hora eius; cum autem peperit puerum, iam non meminit pressurae propter gaudium. Quod ipse discipulis exponens adiunxit: Et uos igitur nunc quidem tristitiam habetis; iterum autem uidebo uos, et gaudebit cor uestrum.
3. Et ecce draco magnus rufus, etc. Diabolus saeuitia cruentus contra Ecclesiam potentia terreni regni armatur. In septem enim capitibus omnes reges suos, et in decem cornibus omne regnum dicit.
4. Et cauda eius trahebat tertiam partem stellarum coeli, etc. Vires et malitiam hostis indicat, quem Ecclesia Domino iuuante deuincit, qui innumeram partem angelorum, uel hominum, dolo fallente quasi cauda deiecerit. Cauda enim est pars caeca, pars immunda, suique uelamine contegens immunda ne appareant. Tychonius more suo tertiam partem stellarum quae cecidit falsos fratres interpretatur, quod altera tertia Ecclesia sit, et hostes forinseci tertia.
Et draco stetit ante mulierem, ut cum peperisset, filium eius deuoraret. Insidiatur Ecclesiae diabolus, fidem Christi contendens in cordibus exstinguere credentium, ut quem illa docendo genuit ipse quasi occidat doctum. Cuius in Herode doli figura ostensa est, qui, sicut hostes intestini, Dominum ut perimat, adorare se uelle simulat.
5. Et peperit puerum masculum. Semper Ecclesia, dracone licet aduersante, Christum parit. Masculum autem dixit uictorem diaboli qui feminam uicerat. Nam quis filius nisi masculus? Qui recturus est omnes gentes in uirga ferrea, inflexibili iustitia regit bonos, confringit malos. Quod in superioribus etiam Ecclesiae promittitur: Dabo ei potestatem super gentes, et reget eas in uirga ferrea. Nam et Ecclesia quotidie gignit Ecclesiam, mundum in Christo regentem.
Et raptus est filius eius ad Deum, etc. Ideo Christum spiritualiter in auditorum mente nascentem apprehendere non potest impietas, quia idem cum Patre regnat in coelis, qui nos quoque resuscitauit, et consedere fecit in coelestibus in Christo.
6. Et mulier fugit in solitudinem. Ecclesia sub spe uiuens aeternorum peregrinatione praesentis eremi gaudet, accepta potestate calcandi super serpentes et scorpiones, et super omnem uirtutem draconis rufi instar Israeliticae plebis, quae pane coelesti pasta in eremo, uisu aenei serpentis, serpentes uicit ignitos.
Ubi habet locum paratum a Deo. Esto mihi, inquit, in Deum protectorem, et in locum refugii, ut saluum me facias.
Ut ibi pascant illam diebus mille ducentis sexaginta.Isto dierum numero, qui tres semis annos facit, omnia Christianitatis tempora complectitur, quia Christus, cuius haec corpus est, tantum in carne temporis praedicauerit.
7. Et factum est praelium magnum in coelo. Michael et angeli eius, etc. Coelum Ecclesiam significat, in qua Michaelem cum angelis suis contra diabolum dicit pugnare, quia secundum Dei uoluntatem pro peregrinante Ecclesia orando, et adiutoria ministrando, confligit. Quem et Daniel in nouissima grauissimaque pressura in auxilium dixit Ecclesiae uenturum, unde ab eo putant Antichristum esse perimendum. Ita uero angeli eius esse dicuntur, quemadmodum et angeli nostri. Dominus ait: Angeli eorum semper uident faciem Patris mei, eorum scilicet quorum ciues sunt.
Et draco pugnabat, et angeli eius. Angeli Satanae non illi tantum qui ei natura sunt et uoluntate similes, sed et homines eorum laqueis irretiti, sunt intelligendi.
8. Et non ualuerunt. Silicet, toto tempore.
Neque locus inuentus est eorum amplius in coelo. Id est, in hominibus sanctis, per eiectionem eius coelum iam factis, qui credentes semel expulsum eum amplius non recipiunt.
9. Et proiectus est draco ille magnus in terram. Antiquus hostis de spiritualibus expulsus, arctius in terrenis includitur. Hoc est de coelo praecipitari, et in terram mitti. Cui dicitur: Terram comedes cunctis diebus. In qua terra sanctorum pedibus conteritur, sicut scriptum est: Super aspidem et basiliscum ambulabis.
10. Nunc facta est salus et uirtus et regnum Dei nostri, etc. Euidenter ostenditur in quo coelo ista fiant. In Ecclesia namque factam nouimus uictoria Christi salutem. Pro qua dicit: Data est mihi omnis potestas in coelo et in terra. Non quam semper ipse habuit, sed quam in Ecclesia ex tempore quo ipse uoluit, tanquam caput in membris habere coepit.
Quia proiectus est accusator fratrum nostrorum.Congratulantur angeli saluti fratrum suorum, id est, ciuium futurorum, nunc autem peregrinorum.
Qui accusabat illos ante conspectum Dei nostri die ac nocte. Quos et prosperis male uti, et in aduersis non habere patientiam suggillat.
11. Et non dilexerunt animas suas usque ad mortem. Merito animas pro Christo contemnunt, qui per sanguinem Christi tantum uicerunt aduersarium.
12. Propterea laetamini, coeli, et qui habitatis in eis. Hic habitatores coeli, et angelos, et homines sanctos oportet intelligi, et utriusque conuenit in Domino gratulari, cum et homines angelis sociantur, et angeli humanae in Christo substantiae famulantur.
Vae terrae et mari, quia descendit diabolus, etc. Sicut gaudium redemptis, sic pereuntibus planctum docuit exspectandum. Magnumque uae illis imminet, quos nequissimus hostis possidet iratus.
13. Et postquam uidit draco quod proiectus est in terram,etc. Inextricabili astu diabolus Ecclesiam impugnans, quanto plus deiicitur, tanto magis persequitur.
14. Et datae sunt mulieri duae alae aquilae magnae, etc. Ecclesia duobus fulta testamentis, tumultuosa saeculi uenena cauens, mentis affectu quotidie solitudinem quieti et modesti spiritus petit, ita gaudendo canens: Ecce elongaui fugiens, et mansi in solitudine. Nec dissonat quod ibi columbae quaerit, hic uero aquilae percipit alas. Sicut enim illa propter donum Spiritus sancti, sic et haec propter celsum uolatum, aciemque sublimem, qua mundo corde Deum cernit, Ecclesia figurata est, cuius renouabitur sicut aquilae iuuentus.
Ubi alitur per tempus, et tempora, et dimidium temporis. Totum tempus Ecclesiae designatur, dierum numero superius comprehensum. Tempus enim annum significat, tempora duos, dimidium temporis sex menses.
15. Et misit serpens ex ore suo aquam tanquam flumen post mulierem, etc. Impetum persecutorum aqua significat. Unde dicitur: Forsitan uelut aqua absorbuissent nos. Ecclesia ergo non solum uerbo Dei subleuata, sed et ui persecutionum propulsa, festinat euolare de mundo.
16. Et aperuit terra os suum, et absorbuit flumen. Terra haec sancta Domini caro est, quae susceptam deglutiens mortem temporaliter sibi praeualentem, nos quoque deglutire docuit. Potest et Ecclesia intelligi, cuius monitis et precibus oris inimici cauentur insidiae.
17. Et iratus est draco in mulierem, etc. Videns non posse continuari persecutiones quod ore sanctae terrae auertantur, magis se armauit mysterio facinoris insistere, quo possit iugiter insidiari.
Qui custodiunt mandata Dei, etc. Mandata Dei in fide Iesu Christi custodire, hoc est pugnare cum dracone, et ipsum prouocare in praelium. Et gratias Deo, qui saeui draconis euacuauit incoeptus. Ecce enim, Dominum in carne natum exstinguere molitus, eius resurrectione frustratur. Post apostolis fiduciam docendi refringere laborans, quasi mulierem, id est, totam Ecclesiam de rebus humanis auferre satagebat. Sed et hoc frustra nisus passim nunc singulas fidelium impugnat aetates. Unde et sequitur:
18. Et stetit super arenam maris. Id est, super multitudinem populi, quem proiicit uentus a facie terrae. Illius, sine dubio, qui hostis machinas absorbere solet, idem hostis insidias et bella excitaturus insistit.

[2,13] CAPUT XIII.
1. Et uidi de mari bestiam ascendentem. Varias habet bestia pro ratione locorum intelligentias. Hic ergo corpus diaboli de populo nascens impiorum significat. Hoc etenim mare quod supra abyssus intelligitur. Unde et draco rex dicitur omnium quae in aquis sunt, et cuius in mari secundum Dauid confringuntur capita.
Habentem capita septem et cornua decem, etc.  Ostendit id esse septem capita quod decem cornua. Dixerat enim draconem septem diademata super septem capita gestare; nunc dicit bestiam decem diademata super decem habere cornua. Septem namque et decem, idem est sicuti septupla accipiet in isto saeculo. Et alius euangelista, centupla.
Et super capita eius nomina blasphemiae. Reges enim suos deos appellant, tam mortuos, et uelut in coelum atque inter deos translatos, quam etiam in terris Augustos, quod est nomen (ut uolunt) deitatis. Alio autem loco totam ipsam bestiam plenam dicit nominibus blasphemiae.
2. Et bestia quam uidi, similis erat pardo, etc. Pardo, propter uarietatem gentium; urso, propter malitiam et uesaniam; leoni, propter uirtutem corporis et linguae superbiam similatur. Legimus in Daniele regnum Chaldaeorum leaenae, Persarum urso, Macedonum pardo comparatum.
Et dedit illi draco uirtutem suam. Sic Apostolus, de diaboli corpore loquens: Cuius est, inquit, aduentus secundum operationem Satanae in omni uirtute, signis, et prodigiis mendacii his qui pereunt.
3. Et uidi unum de capitibus eius quasi occisum in mortem, etc. Antichristus, ad capita regni terreni pertinens, imitatione ueri capitis nostri se quasi occisum resurrexisse, et pro Christo qui hoc uere perfecit, se suscipiendum audet exhibere. Cuius commenti dicitur in Simone Mago praecessisse fallacia.
Et admirata est uniuersa terra post eam. Genus ponit pro specie, dicens adorari bestiam, cum ipsum caput simulatitium sub nomine capitis uere occisi et uiuentis, terreni sint homines adoraturi.
4. Et adorauerunt draconem qui dedit potestatem bestiae.Illi dicunt adorare se Deum, qui dedit potestatem Christo.
Et adorauerunt bestiam dicentes: Quis similis bestiae?Ipsi dicunt: Quis similis Christo? Aut quis illum potest uincere?
5. Et datum est ei os, loquens magna et blaphemias. Qui extollitur, inquit, super omne quod dicitur Deus, aut quod colitur.
Et data est illi potestas facere menses quadraginta duos, etc. Ante enim tres semis annos non aperto ore blasphemat, sed in mysterio facinoris, quod facta dissensione, et reuelato homine peccati, nudabitur. Tunc enim dicet: Ego sum Christus ; nunc uero: Ecce hic Christus, et ecce illic. Ad Deum autem significat, aduersus Deum.
6. Blasphemare nomen eius, et tabernaculum eius. Dignitatem sibi nominis Dei impius usurpans, ecclesiam quoque suam nominare praesumet.
7. Et datum est illi bellum facere cum sanctis, etc. A toto partem. Quae uinci potest, cum uiolentia temporis, si fieri potest, etiam electi quatientur. Ut condemnentur Iudaei, qui, non credentes ueritati, susceperunt mendacium
8. Et adorauerunt eam omnes qui habitant terram. Omnes dixit, sed habitantes terram. Recedentes enim, inquit, a te, in terra scribentur.
Quorum non sunt scripta nomina in libro uitae Agni. Iustum est eos qui mortis auctori seruiunt in libro uitae non scribi, et qui simulatoria nece bestiae deluduntur Agni qui abstulit peccata mundi carere consortio.  Agni, inquit,
Qui occisus est ab origine mundi. Agni, ut Petrus ait, immaculati, praecogniti quidem ante constitutionem mundi, manifestati autem nouissimis temporibus. Alia enim Editio Agnum signatum ab origine mundi transtulit. Potest et per hyperbaton intelligi, quod sanctorum ab initio nomina sint in libro uitae conscripta.
9. Si quis habet aurem audiendi, audiat. Quoties Scriptura hoc dictum interponit, intentum prae obscuritate rei quaerit auditorem. Ne enim momentaneum diaboli regnum magni penderetur, cogitationibus humanis occurrit dicens: Qui in captiuitatem duxerit, in captiuitatem uadet, id est, diabolus et bestia, qui suis nunc retibus gentes captiuare uidetur, ipse erit cum suis cito captiuus.
10. Qui gladio occiderit, oportet eum gladio occidi. Qui Ecclesiam nunc uel carnali uel etiam spirituali morte persequitur, hunc Dominus Iesus interficiet spiritu oris sui, et destruet illustratione aduentus sui.
Hic est patientia et fides sanctorum. Promiserat occidi homicidam, sed quia nemo coronatur nisi qui legitime certauerit, nunc animis opus esse dicit, nunc pectore firmo. Descripta generaliter bestia  primo in hypocrisi, deinde aperto ore blasphemante, describit eamdem in solis praepositis, similiter in hypocrisi, deinde reuelatam.
11. Et uidi aliam bestiam ascendentem de terra. Aliam dixit de officio. Alias una est. Quod est autem mare, hoc, teste Daniele, est terra. Cui quatuor bestias ascendere de mari cernenti per angelum dicitur: Hae quatuor bestiae magnae, quatuor regna consurgent de terra.
Et habebat cornua duo similia agni, et loquebatur ut draco. Agni cornua praefert, quo draconis uenena latenter inserat. Quia, per hypocrisin sanctitatis, eam quam in se ueraciter habuit Dominus, singularem sibi inesse et sapientiam mentitur et uitam. De hac bestia Dominus: Attendite, inquit, a pseudoprophetis, qui ueniunt ad uos in uestimentis ouium, intrinsecus autem sunt lupi rapaces.
12. Et omnem potestatem prioris bestiae faciebat. Discipuli miseri magistrum sequuntur in omnibus.
Et fecit terram, et inhabitantes in ea, adorare bestiam primam. Vim seductionis ostendit, et corpus sibi mancipasse, et animam quae habitat in ipso.
Cuius curata est plaga mortis. Id est, quae se simulauit mortem resurgendo uicisse. Hunc enim Scriptura non occisum, sed uelut occisum, dixerat, sicut de Iudaeis dictum est: Ipsi autem non intrauerunt in praetorium, ne contaminarentur. Non enim affirmauit euangelista potuisse inquinatissimos inquinari, si praetorium intrassent; aut Iudaei tantorum scelerum  conscii uere inquinati timuerunt, sed quid simulassent quasi affirmans retulit.
13. Et fecit signa magna, ita ut etiam ignem faceret de coelo descendere in terram. Miraculum ignis, quasi maximum caeteris praetulit, ut quia Dominus Christus discipulis Spiritu sancto in igne ueniente uirtutum dedit gratiam, ipse quoque suos, quasi simili charismate, astu fallente decipiat.
14. Et seducit habitantes terram, etc. Aduentus enim eius erit, sicut dictum est, secundum operationem Satanae in omni uirtute, et signis, et prodigiis mendacii. Quae solet ambigi utrum propterea dicta sint signa et prodigia mendacii, quoniam mortales sensus per phantasmata decepturus est, ut quod non facit, facere uideatur; an quia illa ipsa etiam, si erunt uera prodigia, ad mendacium pertrahent credituros non ea potuisse nisi diuinitus fieri, uirtutem diaboli nescientes, qui non phantastico, sed uero igni et turbine tantam familiam sancti Iob cum tantis gregibus absumpsit. Siue autem hoc, siue illo modo signa mendacii dicantur, hoc est, sine dubio, in quo illa tentatio cunctis maior apparebit, quando pius martyr et corpus tormentis subiicit, et tamen ante eius oculos miracula tot facit.
Dicens habitantibus in terra, ut faciant imaginem bestiae, etc. Id est, esse eius similes, et sic ei facere imaginem, ut alia Editio dicit: Sicut habet plagam de gladio et uixit. Id est, ea falsitate se dicant commortuos, et consurrexisse Antichristo, quasi ille et Deum mediatorem inter se suosque constituat, non enim sicut Dominus noster Iesus Christus habet alterum, inter quem suosque mediator sit.
15. Et datum est illi ut daret spiritum imagini bestiae.Id est, ipsi populo qui hanc falsitatem impleuerit bestiae se constituendo imaginem, spiritum ueritatis se dare simulauit.
Et ut loquatur imago bestiae. Non tantum uulgus miserum simulato per ignem spiritu deludet, uerum etiam docendis aliis efficiet idoneum.
Et faciet ut quicunque non adorauerint imaginem bestiae, occidantur. Non illam imaginem quam se dicunt fieri, sed illam cui similem populum faciunt. Facit ergo ut imago bestiae adoret imaginem bestiae, id est, ut populus adoret diaboli inuentionem.
Et faciet omnes pusillos et magnos, etc. Non omnes sine exceptione quasi et gentiles, sed qui ad hoc mysterium pertinent.
16. Habere characterem in dextera manu aut in frontibus. Character est mysterium iniquitatis, quod hypocritae sub nomine Christi in opere et professione accipiunt.
17. Et ne quis possit emere aut uendere. In hac uendendi et mercandi mentione docuit, quod sicut in bono symbolum Ecclesia tradidit profuturum nostrae saluti, ita illi in malo tali se definitione coarctent, ut nec mercandi aut uendendi licentia detur, sicut mercatores qui una naui portantur, uniformi signo tenentur.
Nisi qui habet characterem nominis bestiae, etc. Id est, qui communicat fraudi illius. Character enim, id est, nota, et nomen bestiae, et numerus nominis eius unum est. Numerus enim hominis est, ne eum putemus, iuxta quorumdam opinionem, uel diabolum esse uel daemonem, sed unum de hominibus, in quo totus Satanas habitaturus est corporaliter. Est enim homo peccati, filius perditionis.
18. Hic sapientia est. Qui habet intellectum, etc. Hic numerus apud Graecos in nomine Titanis, id est, gigantis, dicitur inueniri, hoc modo. T enim CCC, E V, I X, T CCC, A I, N L. Et hoc sibi nomen Antichristus, quasi omnibus potentia antecellat, usurpatum ire putatur, et ipsum se esse iactans de quo scriptum est: Exsultauit ut gigas ad currendam uiam, a summo coelo egressio eius, etc.. Ponit autem Primasius et aliud nomen, eumdem numerum complectens, A I, N L, T CCC, E V, M XL, O LXX, S CC, quod significat honori contrarium. Sed et uerbum A I, R C, N L, O LXX, V CCCC, M XL, E V, id est, nego. Per quae et personae qualitas et operis Antichristi insinuetur asperitas. Sed operosa expositione indiget, quomodo se tantus appetitor laudis, tali uelit charactere notari. Aliter senarium numerum, quo mundus factus est, perfectionem operis significare quis nesciat? Qui siue simplex, siue per decem centumue multiplicatus, eiusdem perfectionis, sexagesimum centesimumque fructum demonstrat. Erat autem pondus auri quod afferebatur Salomoni per singulos annos sexcentorum sexaginta sex millia talentorum. Quod ergo uero regi iure munus et debetur et soluitur, hoc etiam sibi seductor ille tyrannus exigere praesumet.

[2,14] CAPUT XIV.
1. Et uidi, et ecce Agnus stabat super montem Sion. Id est, Dominus Iesus Christus, Ecclesiae suae certaminum fasce desudanti exemplo uirtutis et protectionis munimine praestabat. Ostenso enim corpore, quod draconis et uirtute confusum, et notatum est cauterio, ne corpus Agni bestiae timeres succubuisse furori, ostendit Ecclesiam solito fulgore numeroque gaudentem. Notaque bestiam in arena maris Agnum in monte Sion consistere.
Et cum illo centum quadraginta quatuor millia.Numerus hic finitus pro infinito debet intelligi, et secreti significatione mysterii, uirginali aptus examini, quod Deum ex toto corde, tota anima, totaque mente diligens, corpori quoque quod ex quatuor qualitatibus subsistit, illi est integritate sacratum. Ter enim terni nouem, et quater quaterni sedecim. Sedecies autem noueni centum quadraginta quatuor adimplent. Ut cum de his qui in carnalis uitae constituti merito in monte Sion cum Agno uidentur, tam perfecta multitudo cernatur, de caeteris Ecclesiae membris non dubitetur.
Habentia nomen eius et nomen Patris eius scriptum in frontibus suis. Ostendit quae sit imitatio notae in fronte corporis bestiae, dum Deum et Christum dicit scriptos in frontibus Ecclesiae.
2. Et audiui uocem de coelo, tanquam uocem aquarum multarum. Magna uox sanctorum, magna est deuotio charitatis, quam se de coelo audisse refert, cum eos qui uocem ediderunt in Sion monte stare praediceret. Ut ostendat se montem Sion non aliud dixisse quam Ecclesiam, quae, ad deuincenda grauamina pressurarum, sublimi contemplationis erecta gaudio, Regis sui certamina laude simul et imitatione concelebrat. Hoc est enim ueraciter Agno stanti psallere.
Et uox quam audiui sicut citharaedorum citharizantium in citharis. Cum citharistae Dei omnes sancti sint, qui carnem suam crucifigentes cum uitiis et concupiscentiis, laudant eum in psalterio  et cithara , quanto amplius illi qui euangelicae priuilegio castitatis totos se Domino faciunt holocaustum, singulariter abnegantes semetipsos, et tollentes crucem suam  sequuntur Agnum quocunque uadit !
3. Et cantabam quasi canticum nouum ante sedem.Vetus erat canticum: Beatus qui sedem in Sion et domesticos in Ierusalem habet. Nouum uero est: Laetare, sterilis quae non paris. Et item, Dabo, inquit, eunuchis, dicit Dominus, in domo mea et in muris meis locum et nomen melius a filiis et filiabus.
Et nemo poterat dicere canticum, nisi, etc. Singulariter canticum Agno cantare est, cum eo in perpetuum prae cunctis fidelibus etiam de carnis incorruptione gaudere. Quod tamen electi caeteri canticum audire possunt, licet dicere nequeunt, quia per charitatem quidem de illorum celsitudine laeti sunt, quamuis ad eorum praemia non assurgunt.
4. Virgines enim sunt, etc. Haec pulchre beatus Augustinus uirgines admonendo exposuit. «Pergite, inquiens, sancti Dei pueri et puellae, mares ac feminae, celibes et innuptae, pergite perseueranter in finem. Laudate Dominum dulcius, quem cogitatis uberius. Sperate felicius, cui seruitis instantius. Amate ardentius, cui placetis attentius. Lumbis accinctis et lucernis ardentibus exspectate Dominum, quando ueniat a nuptiis. Vos afferetis ad nuptias Agni canticum nouum, quod cantabitis in citharis uestris, utique tale, quale nemo poterit dicere nisi uos. Sic enim uos uidit in Apocalypsi quidam prae caeteris dilectus Agno, qui discumbere super pectus eius solitus erat, ipse uos uidit duodecies duodena millia sanctorum citharoedorum illibatae uirginitatis in corpore, inuiolatae ueritatis in corde. Sequimini Agnum, quia et Agni caro utique uirgo. Sequimini eum uirginitate cordis et carnis quocunque ierit. Quid est enim sequi, nisi imitari? quia Christus pro nobis passus est, uobis relinquens exemplum, ut sequamini uestigia eius».
Hi empti sunt ex omnibus primitiae Deo et Agno.De illo sancto et immaculato Ecclesiae grege quasi sanctiores purioresque hostiae pro uoluntatis suae meritis a Spiritu sancto eliguntur: quod Apostolus  de eis praeceptum Domini non habens, obsecrat ut exhibeant corpora sua hostiam uiuam, sanctam, Deo placentem.
5. Et in ore ipsorum non est inuentum mendacium. Non solius pudicitiae merito, diuino comitatui uirgines copulantur, nisi et ab omni contagione peccati immaculatam gesserint uitam. Hanc uisionem Tychonius non de uirginibus specialiter, sed de tota generaliter interpretatur Ecclesia, quam despondit apostolus uni uiro uirginem castam exhibere Christo, ita concludens: Non dixit, Non fuit in ore eorum mendacium, sed non est inuentum. Sicut Apostolus dicit: Et haec quidem fuistis, sed abluti estis. Et iniquitas iniusti non nocebit ei, qua die conuersus fuerit ab iniquitate sua, et poterit esse uirgo, et dolus in ore eius non inueniri. Virgines enim castos dicit et pudicos.
6. Et uidi alterum angelum uolantem per medium coelum, habentem euangelium aeternum. Quoniam ecclesiae peregrinantis in saeculo ancipitem uariamque cum dracone pugnam descripserat, restat utrique militiae dignam rependere mercedem, et quae uel malos poenae, uel praemia bonos sequantur, ostendere. Praedicator ergo, per mediam discurrens Ecclesiam, Euangelium regni portat aeterni.
Ut euangelizaret sedentibus super terram. Conuenit eos qui coelesti attolluntur uolatu, terrenas quoque mentes de sede sui torporis praedicando leuare.
Et super omnem gentem, etc. Praedicabitur, inquit, hoc Euangelium in toto orbe, et tunc ueniet consummatio.
7. Timete Deum, et date illi honorem, etc. Tanto magis, inquit, saluti uestrae prospicite, quanto uos citior exspectat retributio, quae in aeternum mutari non potest, Dominum mundi factorem, et non temporalem bestiae tyrannidem formidantes.
8. Et alius angelus secutus est, dicens: Cecidit, cecidit Babylon illa magna. Ciuitatem diaboli ruinosam iam cecidisse dicit. Siue more Scripturae, quae solet praeteritum ponere, quod nouit ineuitabiliter adimplendum. Siue quod superbi tunc a Domino deiecti, quando a diabolo sunt inflati, sicut Psalmista inquit: Deiecisti eos dum alleuarentur.
Quae a uino irae fornicationis suae potauit omnes gentes. Ciuitas impiorum ex omnibus congregata gentibus, ipsa gentes, id est, sua membra uino debriat erroris. Domini uero ciuitas uineam Sorec exercens non uult inebriari uino in quo est luxuria, ne promisso uitae priuetur denario.
9. Et angelus tertius: Si quis adorauerit bestiam et imaginem eius. Id est, diabolum, et caput uituli occisum.
Et acceperit characterem in fronte sua, etc. In fronte aut in manu dicens, significat diabolum quosdam professione nefanda, quosdam uero tantum operatione notare.
10. Et hic bibet de uino irae Dei, etc. Dum dicit: Et hic bibet, ostendit esse et alium qui biberit, ne separet eum qui licet gentibus uisibiliter non miscetur, eamdem tamen sub Christi nomine adorat bestiam. Iuste autem qui calicem irae fornicationis propinant calice Domini sternuntur, non ut, iuxta Ieremiam, malitiam cordis euomant mundandi, sed ut damnati pereant aeterna morte soporandi.
Et cruciabitur igni et sulphure, etc. Poenam malorum sancti cum Domino regnantes semper uidere possunt, ut hinc maiores ereptori suo gratias agentes, misericordias Domini in aeternum cantent. Non enim eos iusto iudici concordantes uisa prauorum tormenta contristant, sicut nec diuitem in flammis sepultum uisa Lazari requies refrigerare ualebat.
11. Nec habent requiem die ac nocte, etc. Leonem dicunt homini prostrato parcere, sed haec bestia leone ferocior, quo magis adoratur, eo maiores irrogat poenas.
Et si quis acceperit characterem nominis eius. Bestiam sanctus Augustinus impiam ciuitatem, imaginem uero eius simulationem auis, id est, fallaci imagine Christianos, characterem autem notam criminis interpretatur, quam adorari, et subiici ei, et consentiri, dicit.
12. Hic patientia sanctorum est. Licet bestia saeuierit, non tamen sanctos passio contristet temporalis, quae aeterna beatitudine remuneranda est, cum e contrario persecutores suos temporaliter superbientes aeternas cum bestia uiderint lucre poenas.
13. Et audiui uocem de coelo dicentem: Scribe. Pulchra iam praedicatorum concordia. Ecce enim Domini hic regnum uenire, ille ciuitatem diaboli cecidisse; iste flammas impiorum, alius beatorum praedicat requiem, qui suam uocem et de coelo emittit, et dignam memoria aeterna litteris mandari praecipit. Gaudent enim iusti, quia nomina eorum scripta sunt in coelo; delentur uero impii de libro uiuentium.
Beati mortui qui in Domino moriuntur. Gratias tibi ago, Iesu, qui beatificas eos in coelo, qui in te moriuntur in terra. Quanto magis illos qui et in tua et pro tua fide felices ponunt animas!
Amodo iam, dicit Spiritus, ut requiescant a laboribus suis, etc. Sicut impios dixerat perpetuo requiem non habere, sic e contrario fideles priscis adiutos operibus amodo iam, id est, a tempore mortis, requiescere docet. Cum enim dederit dilectis suis somnum, haec est haereditas Domini. Propter frigus autem piger arare noluit, mendicabit ergo aestate, et non dabitur ei.
14. Et uidi, et ecce nubem candidam, etc. Hactenus praeconum uoce praemissa, nunc personam restat ipsius demonstrare iudicis. Qui ad iudicium ueniens, gloriam diuinitatis nube carnis obumbrat, ut uideant impii quem compunxerunt.
Habentem in capite suo coronam auream. Qualis sit haec corona, superius in mulieris habitu descripsit: Et in capite eius corona stellarum duodecim. Quamuis et uictoriam possit significare regnantis.
Et in manu sua falcem acutam. Iudicialem scilicet dirimendi sententiam, quae nullatenus euitatur. Intra ipsam quippe sumus, quolibet fugere conemur. In falce enim quidquid includitur, intus cadit.
15. Et aliter angelus exiuit de templo, clamans, etc. Angeli, quos terrae messores in Euangelio legimus, et qui omnes sunt in ministerium missi propter eos qui haereditatem capiunt salutis, singula pensantes Ecclesiae merita, quotidie Domino renarrant.
16. Mitte falcem tuam, et mete, etc. Ecce, inquit, abundante iniquitate, refrixit charitas multorum, et aestu malorum incumbente, messis mundi pene iam uiuere cessauit. Ne ergo grana iam matura decidant, propter electos breuiantur dies, et zizania quidem paleasque flammis, fructum uero coelestem horreis reconde felicibus.
17. Et alius angelus, etc., habens et ipse falcem acutam. Si Christus uisus est in nube candida messor, quis est uindemiator, nisi idem propter geminum Ecclesiae fructum eleganter repetitus? Quia qui seminauit bonum semen in agro suo, ipse quoque uineam in loco uberi plantauit, sed utraque cultura custodum incuria degenerauit.
18. Et alius angelus exiuit de altari, qui habet potestatem supra ignem, etc. Duplex est, ut Hieronymus ait, angelorum officium. Aliorum qui praemia iustis tribuant, aliorum qui singulis praesunt cruciatibus. Sicut dicitur: Qui facit angelos suos spiritus, etc. Possunt duo angeli, qui aridam messem et maturam praedicant uineam, Ecclesiae preces intelligi, quae magna uoce, id est, magno quotidie desiderio regnum Domini aduenire precatur, dicens  Mitte falcem tuam acutam, etc. Sicut messis, sic et uindemia partim terrena, partim coelestis est. Utriusque autem maturitas finem indicat saeculi.
Quoniam maturae sunt uuae eius. Id est, consummata sunt peccata. Quamuis et bonorum quoque perfectio maturitas dici possit. Nam, ut sanctus papa Gregorius ait, «quamlibet mundi finis ex ipso suo ordine pendeat, peruersiores tamen quosque inueniens, quia digne ruinis illius opprimantur, innotescit.»
19. Et misit angelus falcem suam in terram, etc. Qui habet falcem messoriam, ipse habet et uindemiatoriam. Unum est enim iudicium et uno tempore fiet. Sed in messe et uindemia, initium ostendit, et finem eiusdem pressurae.
Et misit in lacum irae Dei magnum, etc. Si ad malos tantum messis haec, et de uindemia pertinet, torcular poenam significat. Si autem et ad bonos, calcatio torcularis et tribula areae inutilia conterit, utilia probat. Sicut ait Apostolus, pretiosa metalla igne probari, lignum uero, fenum stipulamque consumi. Quod utrumque extra coelestem Ierusalem agitur. Lacus autem irae eo loquendi genere nominatur quo dicitur: In die mala liberauit eum Dominus.
20. Et exiit sanguis de lacu, etc. Exiit ultio usque ad rectores populorum. Usque enim ad diabolum et eius angelos nouissimo certamine exiit ultio sanguinis sanctorum effusi. Sicut scriptum est: In sanguine peccasti, et sanguis te persequitur. Dictum est supra de equis:
Per stadia mille sexcenta. Id est, per omnes quatuor mundi partes. Quaternitas enim est conquaternata, sicut in quatuor faciebus quadriformibus et rotis. Quater enim quadringenteni, mille sexcenti. Tychonius messorem et uindemiatorem Ecclesiam interpretatur, post persecutionum flammas clarescentem, et potestatem ligandi soluendique tenentem. Angelus de templo uel altari rubentis imperium dicens Domini, non perspicua uoce, sed suggestione Spiritus sancti, qui operatur in suo corpore, docens iam tempus esse malorum anathematizandorum, habens potestatem super ignem, utique illum qui exiit ex ore testium, et comedit inimicos eorum. Hucusque de conflictu Ecclesiae et utriusque maturo fine certaminis.