[23,0] XXIII. ACHELOUS, SIVE PRAELIUM.
NARRANT antiqui, cum Hercules et Achelous de nuptiis 
Deianirae contenderent, rem ad certamen deductam 
esse. Achelous autem, cum uarias et multiplices formas 
tentasset (nam hoc ei facere licebat), tandem Herculi sub 
forma tauri torui et frementis occurrit, et ad pugnam se 
parauit : Hercules uero, solitam retinens figuram humanam, 
in eum impetum fecit ; res cominus gesta est : 
euentus autem talis fuit, ut Hercules alterum ex cornibus 
tauro fregerit : ille maiorem in modum dolens et perterritus, 
ut cornu illud suum redimeret, permutatione facta, 
cornu Amaltheae siue copiae Herculi largitus est.
Fabula ad belli expeditiones pertinet ; apparatus enim 
belli ex parte defensiua (qui per Acheloum proponitur) 
uarius admodum et multiformis est. Nam inuadentis 
species unica est et simplex, cum ex exercitu solo aut 
classe fortasse constet : regio autem, quae in solo proprio 
hostem expectat, infinita molitur, oppida munit, diruit, 
plebem ex agris et uillis in urbes et castella cogit, pontes 
exstruit, prosternit, copias et commeatus comparat, distribuit, 
in fluuiis, portibus, collium faucibus, syluis, et aliis 
rebus innumeris occupata est, ut nouas rerum facies quotidie 
induat et experiatur ; ac tandem cum abunde munita 
et instructa fuerit, tauri pugnacis formam et minas 
ad uiuum repraesentet. Ille autem qui inuadit, praelium 
captat, et in hoc maxime incumbit, inopiam in terra 
hostili metuens : quod si fiat ut, proelio commisso, acie 
uictor sit, et tanquam cornu hosti frangat ; tum proculdubio 
illud assequitur, ut hostis trepidus et existimatione 
diminutus, ut se explicet, et uires suas reparet, in munitiora 
se recipiat ; atque urbes et regiones uictori ad populandum 
et diripiendum relinquat ; quod uere instar cornu illius 
Amaltheae censeri possit.