(10) At fere minores ex conscientia suae infirmitatis haerere singulis et officio 
fungi quodam modo paedagogorum non indignantur.

(11) Sed praestet alicui uel gratia uel pecunia uel amicitia, ut doctissimum atque 
incomparabilem magistrum domi habeat, non tamen ille totum in uno diem 
consumpturus est. Aut potest esse ulla tam perpetua discentis intentio, quae 
non ut uisus oculorum obtutu continuo fatigetur, cum praesertim multo plus 
secreti temporis studia desiderent?

(12) Neque enim scribenti, ediscenti, cogitanti praeceptor adsistit: quorum 
aliquid agentibus cuiuscumque interuentus inpedimento est. Lectio quoque non 
omnis nec semper praeeunte uel interpretante eget: quando enim tot auctorum 
notitia contingeret?

(13) Modicum ergo tempus est, quo in totum diem uelut opus ordinetur, ideoque 
per plures ire possunt etiam quae singulis tradenda sunt. Pleraque uero hanc 
condicionem habent, ut eadem uoce ad omnis simul perferantur. Taceo de 
partitionibus et declamationibus rhetorum, quibus certe quantuscumque 
adhibeatur numerus, tamen unusquisque totum feret.

(14) Non enim uox illa praeceptoris ut cena minus pluribus sufficit, sed ut sol 
uniuersis idem lucis calorisque largitur. Grammaticus quoque si de loquendi 
ratione disserat, si quaestiones explicet, historias exponat, poemata enarret, tot 
illa discent, quot audient.

(15) 'At enim emendationi praelectionique numerus obstat.' Sit incommodum 
(nam quid fere undique placet?). Mox illud comparabimus commodis. 'Nec ego 
tamen eo mitti puerum uolo, ubi neglegatur.' Sed neque praeceptor bonus 
maiore se turba, quam ut sustinere eam possit, onerauerit, et in primis ea 
habenda cura est, ut is omni modo fiat nobis familiariter amicus nec officium in 
docendo spectet, sed adfectum. Ita numquam erimus in turba.

(16) Nec sane quisquam litteris saltem leuiter imbutus eum, in quo studium 
ingeniumque perspexerit, non in suam quoque gloriam peculiariter fouebit. Sed 
ut fugiendae sint magnae scholae (cui ne ipsi quidem rei adsentior, si ad 
aliquem merito concurritur), non tamen hoc eo ualet, ut fugiendae sint omnino 
scholae. Aliud est enim uitare eas, aliud eligere.

(17) Et si refutauimus, quae contra dicuntur, iam explicemus quid ipsi 
sequamur.

(18) Ante omnia futurus orator, cui in maxima celebritate et in media rei 
publicae luce uiuendum est, adsuescat iam a tenero non reformidare homines 
neque illa solitaria et uelut umbratica uita pallescere. Excitanda mens et 
attollenda semper est, quae in eius modi secretis aut languescit et quendam 
uelut in opaco situm ducit, aut contra tumescit inani persuasione: necesse est 
enim nimium tribuat sibi, qui se nemini conparat.

(19) Deinde cum proferenda sunt studia, caligat in sole et omnia noua offendit, 
ut qui solus didicerit quod inter multos faciendum est.