HISTORIA DE PRELIIS ALEXANDRI MAGNI. 
PROLOGUS
1. Certamina uel uictorias excellentium uirorum infidelium ante aduentum 
Christi, quamuis exstitissent pagani, bonum et utile est omnibus Christianis ad 
audiendum et intelligendum tam praelatis quam subditis, uidelicet saecularibus 
et spiritualibus uiris, quia cunctos ad meliorem prouocat actionem. Nam prelati, 
id es rectores, legendo et considerando, quemadmodum praedicti pagani idolis 
seruientes agebant se caste et fideliter atque in omnibus se inreprehensibiliter 
ostendebant, per eorum exempla bonorum operum ita acuant mentes suas, eo quod 
fideles et membra Christi esse uidentur, ut multo magis meliores se illis 
demonstrent in castitate et iusticia atque pietate. Subjecti uero, id est 
milites sub milicia constituti, legendo uel audiendo talia certamina et 
operationes commilitum suorum, qui magis daemonibus quam deo militabant, certent 
se prudentiores ostendere illis in omni opere bono, sicut decet militibus 
Christi. Nam dominis carnalibus pure et fideliter secundum praeceptum apostoli 
deseruiant, deo uero, creatori suo, tota mente ita decertent famulari 
custodiendo precepta eius, nulli umquam uiolentiam facientes aut aliena 
auferentes, sed in sua substantia (h)abundantes, sicut precursor et baptista 
Christi, beatus Johannes, in euangelio precepit, ne, quod absit, militando 
saeculo alienentur a militia caelesti. Licet namque et spirituales homines 
audire, quae et qualia certamina uel quam benignas operationes propter amorem 
saeculi in se habebant pagani ab initio usque ad aduentum Christi, ut merendo 
considerent, quam sapientes et pios uiros tunc possidebat diabolus excecando 
mentes illorum, ne suum agnoscerent creatorem et seruirent creaturae potius quam 
creatori, et ideo intellegebant, quam iustum et necessarium fuit humano generi 
aduentus Christi, quia secundum sacram scripturam, si nos non uisitasset ex alto 
redemptor noster demonstrando se ipsum nobis uiam salutis, per quam saluaremur, 
ut eum solum in trinitate adoraremus ipsumque uerum creatorem omnium 
agnosceremus, funditus nos omnes in aeternum perieramus. Quapropter pura mente 
cum apostolo admirando proclamemus: 'O altitudo sapientiae et scientiae dei, 
quam incomprehensibilia sunt iudicia eius et inuestigabiles uiae eius.' Et 
iterum cum psalmista requirentes exclamemus: 'Quis loquitur potentias domini et 
auditas faciet omnes laudes eius?' Subaudis: nemo. 
2. Interea regnantibus Constantino et Romano, magnificis imperatoribus 
Christianorum, et principatum ducatus totius Campaniae domniantibus Johanne et 
Marino, excellentissimis ducibus atque consulibus, quibus quaedam necessitas 
accidit transmittendi missum suum usque Constantinopolim ad eosdem prefatos 
imperatores, et tun miserunt illuc Leonem archipresbiterum ualde fidelem. Quo 
pergente in eandem Constantinopolitanam urbem coepit inquirere libros ad 
legendum. Inter quos inuenit historiam continentem certamina et uictorias 
Alexandri regis Macedoniae. Et nullam neglegentiam uel pigritiam habendo sine 
mora scripsit et secum usque Neapolim deduxit ad suos predictos excellentissimos 
seniores et ad praeclaram et beatissimam coniugem eius, Theodoram uidelicet 
senatricem Romanorum, quae die noctuque sacrae scripturae meditabatur. Viduarum 
namque et orfanorum atque diuersorum aduenarum protectrix indeficiens 
permanebat. Quae iuuenili aetate cursum uitae finiens infra tricesimum octauum 
annum migrauit ad dominum. Post cuius transitum praefatus Johannes, 
excellentissimus consul et dux, uir eius et deo amabilis, statuit mente sua 
ordinem scripturarum inquirere et praeclare ordinare. Primum uero libros, quos 
in sua dominatione inuenit, renouauit atque meliores effectus, deinde anxie 
inquirens sicut philosophus, quoscumque audire uel habere potuit, siue rogando 
seu precando multos et diuersos libros accumulauit et diligenter scribere 
iussit. Maxime ecclesiasticos libros, Vetus scilicet atque Nouum Testamentum, 
funditus renouauit atque composuit. Inter quos historiographiam uidelicet uel 
chronographiam, Joseppum uero et Titum Liuium atque Dyonisium, caelestium 
uirtutum optimum predicatorem, atque ceteros quam plurimos et diuersos doctores, 
quos enumerare nobis longum esse uidetur, instituit. Eodem namque tempore 
commemorans ille sagacissimus predictus consul et dux prefatum Leonem 
archipresbiterum habere iam dictum librum, historiam scilicet Alexandri regis, 
uocauit eum ad se et de Greco in Latinum transferri precepit, quod et factum 
est, sicuti sequentia docent, omnibus uero laborantibus tam doctoribus quam 
scriptoribus bonum retribuens meritum pro salute animae et memoria nominis sui. 
NATIVITAS ET VICTORIA ALEXANDRI MAGNI REGIS
LIBER PRIMUS
1. Sapientissimi namque Egiptiorum scientes mensuram terrae atque domantes 
undas maris et caelestium, id es stellarum, ordinem computantes tradiderunt 
uniuerso mundo altitudinem doctrinae in magicis uirtutibus. Dicunt autem de 
Nectanebo, quomodo subito hostes sicut nubes uenissent super eum; in hoc enim 
non mouit miliciam nec arma nec artificia ferri, sed intrauit palatium 
apprehenditque concam eream, ponens ibi aquam pluuialem, tenens in manu uirgam 
[eb]eneam et per magicas artes uocabat daemones et per istam magicam artem 
incantations uidebat atque intellegebat in ipsa conca nauidia, quae super eum 
ueniebant. 
2. Erant enim speculatores in partibus Romaniae; uenit quidam ex eis ad eum 
dicens: 'Magnissime Nectanabe, uenis super te multitudo non parua dena milia 
inimicorum. Sunt ibi Scithei et Cones, Ibires, Stidi, Arabes, Oxidrakes, 
Lampasidri, Lisanii, Bosphori arghi, Chaldei, Sarbii atque Agriophagi et quantae 
gentes sunt in oriente magnae et sine numero.' Hoc dicendo princeps miliciae 
subrisit Nectanabus et dixit: 'Tu enim custodiam, quam tibi credo, bene et 
uigiliter obserua; at tamen non sicut miles responsum dedisti, sed sicut pauidus 
homo. Virtus enim non paret in multitudine populi sed in promptitate. An nescis, 
quia unus leo multos ceruos persequitur?' 
3. Haec dicens reuersus est in palacium et precepit omnibus, ut exirent 
inde. Ille autem solus tulit concam aqua plena, mittens ibi nauidia cerea, 
tenens in manu uirgam palmae et totis uiribus incantare coepit et respexit in 
ipsa conca; uidit, quia dii Egyptiorum gubernabant in nauibus barbarorum. Statim 
rasit sibi caput et barbam, ut tranfiguret se; tulit aurum, quantum portare 
potuit, et fugit de Egipto per Pelusium induens se linea uestimenta, hoc est 
sindones, quasi propheta Egiptius atque astrologus, et uenit Macedoniam 
sedensque palam diuinando omnibus, qui pergebant ad eum. Egiptii autem ut 
uiderunt, quit Nectanabus non inueniebatur, perrexerunt ad [I]festum deum 
illorum et rogauerunt eum, ut manifestaret eis, quid uel ubi esset rex 
Egiptiorum. Ille autem dixit: 'Fuga lapsus est de Egipto; post aliquantum tempus 
debet uenire iuuenis eiciendo a se senectutem, et faciendo se saecularem 
defensorem inimicorum ueniens ille subiectos faciat uos.' Istam diuinationem 
recipientes Egiptii scripserunt et sculperunt illud in marmore ad memoriam. 
4. Nectanebus autem manens in Macedonia Philippus (h)abiit in prelium. Post 
haec perrexit Nectanebus palatium et uidit pulchritudinem Olimpiadis; iaculatum 
est cor eius in concupiscentiam illius; tetendit manum suam salutans eam et 
dicens illi: 'Gaude, regina Macedonum,' dedignans illam appellari dominatricem. 
Ad haec dixit illi Olimpiadis: 'Gaude, benignissime magister. accede propius et 
sede.' Ubi autem sedit, interrogauit eum Olimpiadis: 'Verene est, inquit, quod 
Epiptius sis?' Respondit illi Nectanebus: 'Verbum pulchritudinis et regale 
dixisti. Sunt enim sapientes, qui etiam somnia interpretauerunt, signa 
soluerunt, uolatilia intellexerunt, secreta intelligentes atque manifesta 
diuinantes, fatum nascentium dicentes. Ego itaque sensu subtilissimo de his 
omnibus notus factus sum sicut propheta atque diuinator.' Haec dicens respexit 
eam sensu concupiscibili. Dixit itaque illi Olimpiadis: 'O propheta, quid 
cogitasti sic respiciendo me?' Nectanebus inquit: 'Recordatus sum pulcherrimam 
diuinationem; etenim auditus sum a proximis diis, quia debeo intueri reginam.' 
Proferens de sinu suo mirificam tabulam, quam interpretari nulla locutio 
poterit, mixtam ebeno atque eburneo seu auro et argento continentem in se 
circula. Primus circulus continebat intelligentias decem; secundus circulus 
habebat feras duodecim; medius circulus habebat solem et lunam. Post haec 
aperuit cantram eburneam, proferens ex ea septem lucidissimas stellas 
exploratrices horarum ex octo lapidibus artificatis, per quas composuit hominem. 
Dixitque illi Olimpiadis: 'Si uis, ut credam tibi, dic mihi annum et diem et 
horam natiuitatis regis.' Ad haec Nectanebus cepit computare natiuitatem regis 
et eiusdem reginae dicendo talia: 'O regina, quid uis audire?' At illa dixit: 
'Dic mihi, quid debet fieri inter me et Philippum, quia dicitur, si reuersurus 
fuerit ex prelio, eiciat me aliamque accipiat uxorem.' Cui ille: 'Falsidica sunt 
haec uerba, non ueridica; at tamen post aliquantum tempus factum erit.' Cui 
illa: 'Obsecro, ut dicas mihi omnem ueritatem.' Respondit ille: 'Unus ex 
potentissimis diis concumbet tecum et adiuuabit te.' At ille dixit: 'Et quis est 
ille deus, qui concumbet mecum?' Nectanebus inquit: 'Ille est Ammon, qui 
largitur diuicias in omnibus.' Dixitque illa: 'Et quam figuram habet?' Cui ille: 
'Neque iuuenis neque uetulus, sed in media aetate consistit habens in fronte 
cornua [arietina], canos barbamque ornatam. Unde si tibi placet, esto perparata 
illi, quia in somnis uidebis illum et in ipso somno concumbit tecum.' Dixitque 
illa: 'Et si hoc uidero, non quomodo prophetam aut diuinum, sed sicut deum 
adorabo te.' 
5. Haec dicens Nectanebus exiit continuo et abiit in desertum, atque 
euellens herbas et trituans ea tollens sucum fecitque incantationem Olimpiadis 
per somnium, ut ueraciter uideret in somno Ammonem deum concumbentem secum. Quod 
et factum est. Postquam surrexit ab ea, dixit illi: 'Mulier, concepisti in utero 
defensorem tuum.' 
6. Mane autem facto cum surrexisset a lecto, fecit uenire ad se Nectanebum, 
recitans illi somnium, quod uiderat. At ille dixit: 'Omnia scio; faciamus 
aliquod arbitrium, quia aliud est somnium atque alium ueritas. Iste deus quando 
ueniet, figuram habebit draconis, postea humanam formam in mea similitudine.' Ad 
haec Olimpiadis: 'Bene dixisti, propheta. Recipe cubiculum, et ego, si uiderio 
hoc ueraciter, habebo te quasi patrem pueri.' 
7. Ubi factum est hoc signum, cum surrexisset ab ea, percussit eam in utero 
dixitque illi: 'Haec conceptio sit uictorialis et nullomodo subiugabitur.' Cum 
autem coepisset uterus eius intumescere, uocauit Nectanebum et dixit illi: 
'Propheta, quid debet facere Philippus, si redierit?' Cui Nectanebus: 'Noli 
expauescere, ego ero in adiutorium tui.' Taliter suasa est Olimpiadis 
adulterando se ab homine quasi a deo. 
8. Inter haec apprehendit auem marinam suadendo Philippum per somnium. 
Statim apparuit ei, quasi uideret concumbere Ammonem deum cum Olimpiade ac 
dicere: 'Mulier, concepisti in utero defensorem tuum et de patre suo Philippo,' 
et quasi uideret celata membra illius consuere atque signare aureo anulo. Ipse 
uero anulus habebat lapidem sculptum, caput leonis et claritatem solis atque 
gladium. Haec uidens surrexit et conuocauit ad se ariolum, qui interpretaretur 
somnium, quod uiderat. Cui ariolus: 'Philippe, scias pro certo, quia concepit 
Olimpiadis non ab homine sed a deo. Caput namque leonis atque gladius talem 
intellectum habet, quia ille, qui nasci debet, pertinget usque ad orientem 
pugnando atque per gladium capiendo ciuitates.' 
9. Inter haec autem pugnauit Philippus et uicit coepitque redire 
Macedoniam. Obuiauit illi Olimpiadis et osculauit eum: intuitus est eam 
Philippus; dixit ei: 'Cui tu te tradidisti, Olimpiadis? Peccasti in quem? Non 
peccasti, quia uim sustinuisti a deo. Ego itaque totum hoc per somnium uidi; 
proinde inreprehensibilis esse uideris.' 
10. Quadam uero die epulabatur Philippus et letatus est ualde. Nectanebus 
per artem magicam transfigurauit se in formam draconis et per medium triclinium, 
in quo comedebat Philippus, transiit atque sibilauit terribiliter, qui pauorem 
et turbationem inmisit in eos, qui conuiu[a]e erant, et appropinquans ad 
Olimpiadem caput posuit in gremium eius et osculabatur eam. Vidensque illud 
Philippus dixit: 'Olimpiadis, tibi dico et uobis omnibus, qui mecum comeditis: 
hunc draconem uidi tunc, quando preliatus sum cum inimicos meos.' 
11. Post paucos uero dies sedens Philippus solus parua atque mitis auis 
ascendit in gremium eius et generauit ouum. Cecidit de sinu eius in terram atque 
diuium est; et exiit paruissimus serpens congiratusque est ouum.; uoluit 
introire in eum et, antequam ibi posuisset caput, defunctus est. Ubi hoc factum 
est, turbatus est Philippus et fecit uenire ad se ariolum et recitauit id, quod 
uiderat. Cui ille: 'Rex Philippe, nascetur tibi filius, qui debet regnare et 
circuire totum mundum subiugando omnes et, antequam reuertatur in terram suam, 
in paruis annis morietur.' 
12. Appropinquauit tempus parturiendi Olimpiadis, et coepit dolere uterus 
eius, fecitque uenire ad se Nectanebum. Et cepit computare dicendo: 'Subleue te 
de sedio tuo paululum, Olimpiadis, quia hac [h]ora omnia elementa conturbat 
sol.' Et post paululum peperit Olimpiadis, et ubi puer cecidit in terram, statim 
facta sunt fulgura atque tonitrua seu terremotus. 
13. Quod cum uidisset Philippus, dixit: 'O mulier, cogitaui in corde meo, 
ut nullomodo enutriretur iste infantulus, quia non est ex me conceptus. At tamen 
[quia] intelligo, quia a deo est conceptus, et in partu eius uideo mutari 
elementa, nutriatur in memoriam, quasi proprius sit meus filius et quasi sit 
ille, qui mortuus est mihi ex alia uxore, imponaturque ei nomen Alexander.' Haec 
dicens Philippus coeperunt nutrire sub omni diligentia infantulum. 
Figura illius neque patri neque matri assimulatur, sed propriam figuram 
suam habet. Coma capitis eius sicut leo; oculi eius non similabantur ad alterum, 
sed unus est niger atque albus est alter. Dentes uero eius erant acuti, impetus 
uero illius sicut leo feruidus; et qualis debebat in posterum fieri, figura 
illius significabatur. In scolia itaque, ubi sedebat cum condiscipulis suis, 
pugnabat cum eis atque uicit eos. 
In ipsis temporibus quidam principes Cappadoces adduxerunt Philippo 
polletrum magnum ligatum ex omni parte diuersis ligaturis; comedebat enim 
homines. Intuitus autem Philippus pulchritudinem eius et dixit: 'In hoc caballo 
significabitur signum siue bonum siue malum. Veniant denique homines mei et 
recipiant hunc polletrum et preparentur illi cancella ferrea atque ibi 
recludatur, ut et raptores et latrones seu qui male faciunt et qui debent comedi 
a feris, comedantur ab isto caballo.' 
14. Ubi factus est Alexander annorum duodecim, instruebatur cum aliis 
militibus quasi ad pugnam, qui etiam uidens Philippus uelocitatem eius placuit 
ei et dixit: 'Fili, diligo uelocitatem tuam atque ingenium, sed tristis existo, 
quia figura tua non assimilatur mihi.' Quod ut uidit Olimpiadis, quia tristis 
erat in hoc Philippus, uocabat Nectanebum et dixit illi: 'Perscrutare et 
intellige, quid cogitat de me facere Philippus.' Coepit computare et dixit: 
'Cogitatio illius erga te munda est. Sol itaque respicit in quandam stellam 
separando desiderium suum.' 
Alexander tunc ibi erat et, ubi hoc audiuit, dixit: 'Pater, hae stellae, 
quas tu computas, parent in caelo?' Cui Nectanebus: 'Etiam, fili.' Alexander 
dixit: 'Et possum eas uidere hora serotina?' Cui Nectanebus: 'Sequere me hora 
noctis in campo et ostendam tibi.' Alexander dixit: 'Pater, et fatum tuum 
agnoscis?' Cui Nectanebus: 'Etiam fortiter.' Alexander dixit: 'Ars bona est et 
opto illam scire. Et quam mortem debes facere?' Cui dixit: 'A filio meo moriar.' 

Totum hoc dicendo secutus est eum Alexander per noctem extra ciuitatem. Cui 
dixit Nectanebus: 'Fili, respice stellas et uide stellam Herculis, quomodo 
tristis est; et stella Hermi leta est; stella itaque Jouis clara est.' Sic 
respiciendo sursum Nectanebus accessit ei propius Alexander et fecit impetum in 
eum atque proiecit eum in foueam. Et dixit illi: 'Non tibi meruit hoc, nesciendo 
terrenas causas; quare uoluisti te intermittere de caelestibus elementis?' Cui 
Nectanebus: 'Cognitum mihi fuit hoc, quia sic mihi debuit euenire; tamen non 
potui euadere, ut mihi hoc non eueniret.' Alexander dixit, quia: 'ego filius 
tuus sum?' Cui Nectanebus: 'Tu es meus filius.' Ubi cognouit Alexander, quia 
ipse esset pater eius, dubitauit eum dimittere in foueam, sed eleuauit eum in 
humeris suis atque portauit corpus eius in palatium. Quod ubi uidit Olimpiadis, 
dixit: 'Fili Alexander, quid est hoc?' Cui ille: 'Corpus Nectanebi est.' Et 
illa: 'Nectanebus pater tuus fuit.' Dixit ille: 'Quemadmodum stultitia tua 
fecit.' 
15. Inter haec autem cognouit Philippus per diuinationem, quis deberet 
regnare post mortem illius, et expectabat fidutiam caballi. 
16. Alexander itaque factus est audax et fortis. 
17. Transiit per eum locum, in quo stabat ipse indomabilis caballus, 
uiditque illum conclusum esse inter cancella ferrea et ante eum iacentem 
summa[m] manuum ac pedum hominis, quae illi superfuerat, et miratus est misitque 
manum suam per cancellas. Statim extendit collum suum ipse caballus et coepit 
lambere manum illius atque complicatis pedibus proiecit se in terram, tornansque 
caput respexit Alexandrum. Intelligens itaque Alexander uolutatem caballi 
aperuit cancellum et coepit mansuete tangere dorsum eius manu dextra. Statim 
caballus coepit mansuescere amplius; ut cum quando blanditur domino suo canis, 
sic et ille blandiebat Alexandro. Inter haec autem ascendit super eum et 
equitando exiit foras. Cum autem uidisset eum Philippus, dixit: 'Fili, 
Alexander, omnem diuinitatem modo cognoui in te, quia te debes fieri rex post 
meam mortem.' 
18. Inter haec autem factus est Alexander annorum quindecim et dixt ad 
Philippum: 'Pater, si potest fieri, dirige me sedentem in curru.' Dixitque illi 
Philippus: 'Gratum accipio, fili, daboque tibi caballos centum et quadraginta 
dena milia aureorum solidorum, et uade cum bono auxilio.' Exiuit deferens secum 
paramentum et precipiens, ut mitterent studium de caballis, una cum Efestio 
philosopho, amico suo; ueniente itaque in Poloponinsu, ut faceret pugnam cum 
Nicolao, rege ipsius prouentiae; ubi autem uidit eum Nicolaus rex, dixit: 'Dic 
mihi, quis es tu?' Cui ille: 'Ego sum Alexander, filius Philippi.' Cui Nicolaus: 
'Quem speras me?' Dixit Alexander: 'Tu es Nicolaus, rex Arideorum.' Item 
Alexander: 'Non eleuetur cor tuum in superbia, quia habes honorem regalem super 
te. Solet enim inueniri in humano fatu, quando maior perueniet ad paruitatem et 
paruus perueniet ad magnitudinem.' Cui Nicolaus: 'Bene dixisti, temet ipsum 
nescis tu; natura enim mea inreprehensibilis est. Tamen dic mihi ueritatem: 
quare in has partes uenisti?' Cui Alexander: 'Recede a me, o homo, quia neque tu 
habes aliquid aduersum me, nec ego aduersum te.' In hoc autem iratus est ualde 
Nicolaus et dixit: 'Vide, quali homini loquor! Per saluationem iuro patris mei, 
si impetum spum[a]e eicio in faciem eius, morietur.' Et expuit ad eum et dixit: 
'Tolle hoc, quod tibi decet, catule, accipere, quia non erubescis.' Ille autem 
continuendo se secundum doctrinam natiuitatis suae dixit: 'Nicolae, iuro tibi 
secundum doctrinam natiuitatem meam et per uterum matris meae a deo conceptum, 
quia et hic per currea arma uincam te et patriam tuam per arma suiugabo mihi.' 
Et separati sunt abinuicem. 
19. Et post paucos dies uenit constitutus dies, in quo coniuncti sunt ambo 
ad pugnam. Sonauerunt tubas facientes signum pugnandi, et omnes unanimiter moti 
sunt iungendo se ad pugnam; quos omnes Alexander manu propria occidit. Ubi uicit 
ipsam pugnam, ordo militaris coronauit eum et caballos eius, et ad patrem suum 
reuersus est cum uictoria. 
20. Inuenitque Philippum, patrem suum, quomodo eiecit matrem suam et 
sociauit sibi cuiusdam hominis filiam nomine Cleopatram. Et sic sedens in 
nuptiali conuiuio ingressus est Alexander et dixit: 'Pater, recipe a me de 
priori mea pugna uictorialem coronam. Tamen quando celebraturus sum nuptias 
matris meae iungendo illi regem maritum, tu in ipsis nuptiis inuitatus non 
eris.' 
21. Unus autem ex discumbentibus, cui nomen Lisias, dixit: 'Philippe, ex 
Cleopatra nascetur tibi filius similis tui.' Ubi hoc audiuit Alexander, 
percussit eum cum baculo, quem tenebat in manu, et occidit. Videns hoc Philippus 
iratus est et erexit se atque in ipso impetu cecidit. Dixit Alexander: 
'Philippe, qui subiugasti Asiam et Europam, quare super tuos pedes non stas?' In 
hoc itaque tempore exturbatae sunt ipsae nuptiae. 
22. Et Philippus egrotabat; et post paucos dies introiuit Alexander 
uisitare illum et dixit: 'Philippe, quamuis non sit lex, ut te uocem ex nomine, 
non tibi loquor ut filius, sed ut amicus. Fac bene mulieri, cui male fecisti, et 
non sit tibi curae, quia occidi Lisiam. Bene feci, tu autem male fecisti, quia 
impetum fecisti in me, ut percuteres me gladio.' Et fleuit Philippus. Et ubi 
uidit patrem plorantem, dimisit eum et (h)abiit loqui matri suae, cui et dixit: 
'Mi mater, noli tenere malam uolutatem patris, quia, quamuis absconditum sit 
peccatum tuum, reprehensio tua stabit. Bene est, ut uxor semper subiecta sit suo 
marito.' Haec dicens portauit eam patri suo. 
23. Et post paucos dies uenerunt reguli missi a Dario imperatore ad 
Philippum querendo censum [consuetum]. Ubi uidit eos Alexander, dixit: 'ite, 
dicite Dario: quando Philippus non habebat filium, gallina generabat ei ouum 
aureum, nunc autem nascendo Philippo filius ipsa gallina facta est sterilis.' 
Haec dicens dedit illis absolutionem et remisit eos ad Darium regem. 
Et post haec reuellata est Armenia, et direxit illuc Philippus Alexandrum 
cum hoste, ut expugnaret eam. 
24. Tunc erat in Macedonia quidam homo nomine Pausania, uelocissimus uir, 
subiectus Philippo. Iste ipse Pausania concupiuit Olimpiadem et fecit consilium; 
adunauit populum et una cum populo suo ipso manu armata (h)abiit supra 
Philippum; terga uertit ei, uibrata hasta percussit Philippum in dorso. Tamen 
quamuis percussus fuisset, statim non est mortuus, sed iacuit in campo 
semiuiuus. Et facta est non modica turbatio, sperantes esse eum mortuum. Unde 
eleuatus Pausania in audatia, introiuit palatium eius et abstraxit inde 
Olimpiadem et portabat eam. 
Inter haec autem reuersus est Alexander de Armenia et inuenit maximam 
turbationem in regno illorum. Et etiam exiit Olimpiadis incognito loco et coepit 
uociferare ad Alexandrum, filium suum, dicens: 'Ubi est uictoria tua, Alexander, 
ubi fatus, quem a diis accepisti, ut uictorialis exsisteres et uindicares me 
patremque tuum?' Audito hoc Pausania exiit, ut uideret Alexandrum. Ille autem 
uibrata manu gladio percussit Pausaniam; et statim mortuus est. Venitque illi 
nuntius, quod et Philippus pater eius mortuus esset; (h)abiit ad eum. Ubi uidit 
eum Philippus, dixit illi: 'Fili Alexander, iam laetus moriar, quia fecisti 
uindictam occidendo inimicum meum.' Haec dicendo mortuus est; ploransque mortem 
patris (h)abiit et sepeliuit eum. 
25. Cum autem reuersus esset a sepulchro illius, altero die effecto sedit 
in throno patris sui et dixit: 'O iuuenes Macedones, Tracienses et 
Thessalonicenses atque Lacedemones et alii, intuemini et uidete Alexandrum, et 
timor barbarorum procul sit a uobis. In me sit, ait, hoc quia et illos subiugabo 
et in seruitio manuum uestrarum ponam illos. Quis ex uobis arma uoluerit, tollat 
ex meo palatio et preparet se ad proelium, et qui noluerit, armet se ex armis 
suis.' Dixerunt ei seniores: 'Rex Alexander, aetas nostra in senectute posita 
est; multis annis militauimus patri tuo et non est uirtus nobis, ut angustiam 
ferre ualeamus. Unde si tibi placet, recusetur a nobis milicia, quam usque 
[h]actenus egimus.' In hoc respondit Alexander: 'Magis uolumus uos habere in 
milicia nostra quam iuuenes, quia iuuenis confidendo in iuuentute sua acquirit 
mortem, senior autem omnia cum consilio facit.' Hoc dicens fecit eos 
acquiescere, ut essent in milicia sua. 
29. Et post haec congregata multitudine hostium coepit ire Romam. Principes 
uero miliciae mandauerunt ei sex milia talenta auri et coronas centum nouem 
milia deprecantes illum, ut concederet illis pugnam Calcedonis. 
30. Inter haec autem ingressus est Italiam et inde sulcato pelago perrexit 
Affricam. Principes miliciae Affricae rogauerunt Alexandrum, ut desuper illis 
tollere(n)t Romanorum principes. Verum tamen apprehendit Calcedonem et dixit: 
'Vobis dico, Chalcedones, aut pugnate uiriliter aut subiugamini sub potestate 
pugnatorum.' 
Exiit a Chalcedonia, et praecepit militibus suis, ut ingrederentur cum eo 
naues et irent Faranitidam insulam, atque ibi recepit diuinationem a deo Ammone. 

31. Cum autem (h)abiret accipere diuinationem ab ipso deo, obuiauit ei 
ceruus, praecipitque militibus suis, ut sagittarent eum. Illi uero sagittare 
nullomodo potuerunt. Ille autem apprehendit arcum et sagittam; dixit militibus 
suis: 'Sic sagittatis!' Et continuo sagittauit eum, et usque hodie uocatur locus 
ille Sagittarius. 
Inde mouit se et abiit in locum, qui dicitur Tafosiri, in quo erant 
uill[a]e quindecim et habebant flumina duodecim, qui cursu suo ingrediebantur in 
mare. 
32. [uacat] 
33. Ibi erant portae clausae et fabricatae. Inter haec autem fecit 
offerationem Alexander diis deprecans eos, ut facerent illi diuinationem de 
omnibus. Ibi et obdormiuit. Et in ipso somno apparuit ei deus Serapis dicens 
illi: 'Alexandre, potes mutare hunc montem et portare illum?' Cui Alexander: 'Et 
ubi, domine, possum portare eum?' Cui ille: 'Quo modo iste mons non transferetur 
de loco suo, sic et nomen tuum nullomodo mutabitur.' Cui Alexander: 'Serapis, 
dic mihi, quam mortem debeo facere.' Cui Serapis dixit: 'Bona causa est et sine 
aliqua tribulatione, non scire hominem horam mortis suae. Mortem iustam habes 
recipere cum potione. Suspeccio aliqua non sit in te, qua hora apprehenderit te 
infirmitas. Morieris in iuuentute tua transeundo multa mala.' Ubi audiuit hoc 
Alexander, contristatus est precepitque, ut fabricaretur ciuitas, imponens illi 
nomen Alexandria. 
34. Dedit comitatum militibus suis, ut irent Ascalonam et expectarent eum. 
Audierunt Egiptii aduentum Alexandri; exierunt obuiam illi atque subiugati sunt 
ei et honorabiliter portauerunt eum Egiptii. Introeunte uero Egiptum inuenit ibi 
regalem statuam ex marmore nigro et dixit: 'Cuius est hec statua?' At illi 
dixerunt: 'Statua haec Nectanebi, regis Egiptiorum, est.' Quibus ille dixit: 
'Nectanebus pater meus est.' Proiecit se et amplexatus est eam atque 
osculabatur. 
35. Inde uero accepta milicia perrexit Siriam. Sirii uero restiterunt ei 
uiriliter pugnaueruntque cum eo atque occiderunt ei milites. Inter hec autem 
mouit hostem et castra metatus est atque obdormiuit. Viditque in somno tenere 
uuam in manu et proiecit eam in terram et tundens calcibus fecit ex ea uinum. Et 
excitatus est a somno fecitque uenire ariolum referens illi somnium. Cui 
ariolus: 'Hanc ciuitatem debes apprehendere, quia uinum uuae sanguis 
intellegitur; et quia eam conculcasti, subiugabitur haec ciuitas potestati 
tuae.' Erexit se et congregata milicia coepit pugnare. Et pugnando apprehendit 
tres ciuitates et dissipauit eas funditus, qui(a) eciam, qualia mala 
sustinuerunt Tirii, usque hodie memoratur. 
36. Qui uero effugerunt manum illius, abierunt Persidam. (H)abeuntes Tiri 
Persidam recitauerunt Dario regi presumptionem Alexandri et bonam doctrinam 
eius. S[c]iscitatus est Darius rex homines ipsos de statu et posicione 
Alexandri. Ostenderunt ei depictam imaginem Alexandri; dedignatus est eam pro 
paruitate form[a]e eius. 
Statim direxit ei speram et uirgam curuatam, sed et cantram auream et 
epistolam tali modo: 'Rex regum terrenorum, parens solis, qui lycet una cum 
Persidis diis, famulo meo dirigo gaudium. Audiui denique de te, quod pro mea 
uenias inimititia per uanam gloriam. Quapropter precipio tibi turnare gressum et 
redi ad matrem tuam et requiesce in sinu illius. Qui eciam direxi tibi speram 
atque curuam uirgam cantramque auream, ut exerceas et cogites iocandi causam. 
Cognosco itaque, quia pauper es et miserrime indiges, sed cito resipisce ab hac 
stulticia et demoniaca quam agis gloria. Tu enim coadunasti quosdam latrunculos 
et uis confligere cum multitudine Persarum; qui immo cogita, si poteris numerare 
stellas celi. Si adunare potueris homines totius mundi, non preuales resistere 
plenitudini Persarum, quia coequatur arenae maris. Tantum itaque aurum 
requiescit in Persida, qui uincit caritatem solis. Unde oportet te penitere in 
hoc, quod operatus es, quia, si in ipsa stulticia perseruerare uolueris, dirigo 
ad te uindicatores, qui te apprehendant. Non quomodo filius Filippi, set quomodo 
principem latronum affigi te cruci precipio.' 
37. Hanc epistolam afferentes homines illius precepit eam legere coram suis 
militibus. Quod audientes sui milites tristati sunt. Quibus Alexander: 'O 
commilitones, nolite turbari in uerbis epistol[a]e. Quare nescitis, quia canes 
multum latrantes nullum affectum faciunt? Credamus itaque, quia ueritatem dicit 
hec epistola. Set opus est nobis strenue et fortiter pugnare cum illis et non in 
uacuum, quia diuiti[a]e illorum compellunt nos pugnare.' Ubi hoc dixit, precepit 
suis militibus apprehendere homines ipsos et crucifigere illos. At illi 
dixerunt: 'Et nos quam culpam habemus?' Quibus Alexander: 'Quare dicitis me male 
facere? Quod si ego male facio, dicta senioris uestri compellunt me illud 
facere, qui direxit uos quasi ad latronem.' At illi dixerunt: 'Proinde scripsit 
Darius haec, quia nescit magnitudinem tuam et quis es tu. Ex quo nos uenimus et 
uidimus intellegibilem inperatorem, postquam redierimus, per nos erit diffamatum 
nomen tuum.' 
Precepitque illos dimittere atque iussit eos inuitari ad conuiuium suum. 
Sedentibusque cum eo et conuiuantibus dixerunt regi: 'Dominator, si placet 
potestati tuae, precipe uenire nobiscum mille milites et trademus uobis Darium.' 
Quibus Alexander: 'Letetur animus uester ad hoc in quibus sedetis, quia pro 
tradicione uestri senioris non dabuntur uobis mille milites.' 
38. Alio itaque die resedit Alexander praecepitque scribere epistolam Dario 
regi continentem ita: 'Rex Alexander, Filippi filius atque Olimpiadis, terreni 
regi regni Dario, proximo soli, lucenti una cum Persidis diis, hoc dico: Dedecus 
est tam lucidissimo atque magnificentissimo imperatori dirigere paruo homini 
talia uerba et manere cotidie in suspectione, posse ledi a me tu, qui es parens 
solis et resides in throno Mithrae et fulgis una cum Persidis [diis]. Dii namque 
inmortales irantur, si mortales homines se effici uolunt socii illorum. Mortalis 
ego sum et sic uenio ad te quasi cum mortali homine pugnaturus. Quia laudando te 
dixisti habere plurimas diuitias auri, acuisti sensum nostrum et fecisti nos 
fortiores in uirtute, quatenus uestras acquiramus diuitias. Tamen tu, qui magnus 
et excelsus es, cum conueneris pugnaturus mecum et uiceris, non habebis laudem, 
quia latrunculum uicisti. Quod si ego uicero te, maximam acquiro laudem, quia 
magnificentissimum imperatorem uici. Quia direxisti nobis curuam uirgam et 
speram atque auream cantram, intellego hoc per uirgam curuam: curuantur ante me 
potentissimi reges; per speram rotundam intellego, quia tenebo rotunditatem 
tocius mundi; per cantram auream me esse uictorialem intellego et censum ab 
omnibus recipere, quia et a te, qui magnus es, ego, qui paruus sum, cantram 
auream recepi.' 
39. Hoc taliter scribendo uocauit apocrisarios, donauit illis cantram 
auream pariter et epistolam ac dimisit eos. Euntes uero missi cepit Alexander 
preparare se, ut iter caperet. Recepta itaque Darius epistola et relecta iratus 
est; direxit satrapis suis epistolam tali modo: 'Rex Darius Persarum satrapis 
meis. Audiuimus itaque, quod filius Filippi Alexander Macedo eleuatus est in 
stultitia et intrauit in terram Asi[a]e, qu[a]e mea est, et depredauit eam. 
Quapropter precipio uobis, ut apprehendatis illum atque adducite illum mihi, 
sicut tam magnos et fortes uiros decet et adiutores mei imperii, ut pueriliter 
flagellem illum et induam illum purpura et dirigam illum Olimpiadi matri suae in 
Macedonia, quia non decet ei pugnare, sed stare in prouintia sua et ludere ut 
puer.' 
Relegentes itaque satrap[a]e hanc epistolam rescripserunt ei epistolam tali 
modo: 'Regi Persarum Dario ego Primus et Antilochus satrapes gaudium. Sciat 
magnitudo uestra, quia ipsum puerum Alexandrum, quem dicitis, dissipasse 
prouinciam nostram congregata multitudine hostium, et pugnauimus cum eo et terga 
uertimus ei et uix euasimus de manu illius. Nos qui(a) adiutores dicti sumus 
imperii, necesse est, ut queramus uestram saluationem. Quia dixistis illum 
induere purpura, sciatis, quia funditus dissipauit Tyriam.' 
40. Cum autem legisset Darius hanc epistolam, superuenit ei alter nuntius, 
quod applicasset Alexander super fluuium, qui dicitur Straga. Iterum scripsit ei 
epistolam in hoc modo: 'Darius, rex Persarum, dirigo hoc Alexandro. In uniuerso 
mundo laudatum est nomen Darii, quin immo etiam dii laudant nomen eius. Quomodo 
ausus es transire flumina et mare et montes et uenire contra me? Hoc fuerat tibi 
magnum nomen, ut sine me tenuisses imperium Macedoniae; sed confortatus es et 
congregasti socio tuos et uadis pugnando et dissipando ciuitates. Melius fuerat 
tibi penitere de malis tuis, quae facis, antequam acciperes a me iniuriam, et 
absconse fecisses refugium ad me, qui sum dominus, ut non congreges multa mala 
super te. At tamen gloriari debes in hoc et penitere de malis tuis, quia fuisti 
dignus a me recipere epistolas. 
Verum tamen ut cognoscas, qualis et quanta est mea milicia, significabo 
illam tibi per hanc sementem papaueris, quam direxi. Vide itaque, quia, si hoc 
mensurare potueris, pro certo mensurabitur populus meus. Quod si hoc facere non 
potueris, reuertere ad terram tuam et obliuiscere, quod fecisti, et amplius non 
ascendat cor tuum talia facere.' 
41. Cum autem uenissent apocrisarii ad Alexandrum portantes illi epistolam 
et sementem papaueris, legit eam tetenditque manum suam et tulit ex ipsa semente 
mittens in os suum, mandens et dixit: 'Video, quia homines illius multi sunt, 
sed sicut hoc semen molles sunt.' Superuenerunt ei nuntii signficantes illi 
infirmitatem Olimpiadis matris suae. Quamuis hoc audisset, scripsit epistolam 
Dario regi continentem ita: 'Alexander rex Dario regi Persarum hoc dico. 
Plurimae epistolae aduenerunt mihi, quae impellunt me, et uolente nolente facio, 
quae dico. Noli cogitare, quod pro pauore atque dubio stultitiae uanae uestrae 
gloriae recedam de isto loco; pro certo scias, quia reuersurus ero uidere matrem 
meam non tantum, ut uideam dulce pectus illius, quantum opto uidere illam, quia 
est oppressa ualida infirmitate. Sed tamen non post multum tempus rediero 
renouando me. Iterum dirigo tibi aduicem sementis papaueris, quam nobis in 
mantico mandasti pro inmensurabili numero militiae uestrae, hoc piper, ut 
cognoscas, quia multitudine[m] papaueris sementis ui[n]cit fortitudo huius 
paruissimi piperis.' Scripta haec epistola uocauit Alexander apocrisarios Darii 
deditque illis epistolam et dimisit eos. Deinde coepit redire ad matrem suam. 
Potentissimus uir, uidelicet princeps miliciae Darii regis, sedebat tunc 
illo in tempore cum ualida manu hostium super Arabiam. Mouit se inde cum toto 
exercitu. Ex aduersa parte stetit ante Alexandrum et coepit acriter pugnare cum 
eo, et inter se ex his et illis coeperunt mori. Et ualde mane inchoatum est 
proelium et pugnatum est usque ad occasum solis. Et inter haec neque hi neque 
alii molles intenti sunt, sed fortiter pugnatum est per continuos tres dies et 
tam fortiter extitit ipsa pugna, qui obtenebratus est sol compatiendo tali 
homicidio, nolendo uidere tantum sanguinem. Inter haec defecit Amonta, princeps 
miliciae exercitus Darii, et cum reliquis, qui ei superfuerunt, coepit fugere 
Persidam. 
Cum tanta uelocitate fugierunt, qui ante Darium inuenerunt apocrisarios, 
qui portauerunt ei piper et epistolam Alexandri, tenente in manu Dario epistolam 
Alexandri. Scrutabatur Darius suos apocrisarios, quid fecisset Alexander ex 
semente papaueris. At illi dixerunt: 'Apprehendit et momordit et despicando 
dixit: multi sunt, [s]et molle.' Accepto itaque Dario piper mittens in os suum 
mandens atque dixit cum lacrimis: 'Pauci sunt, sed duriores.' Videndo hoc Amonta 
dixit: 'Etiam, dominator, paucos pugnatores habet Alexander, sed fortes sunt, 
(et) quia multos meos milites occidit.' 
Alexander uero, quia uicit pugnando, non est eleuatus in elatione 
precepitque militibus suis, ut sepelirent Macedonas atque Persos, quid 
ceciderunt in ipso prelio. 
42. Et post hec applicauit cum ipsa preda in Achaiam, et ibi subiugat[a]e 
sunt ei mult[a]e ciuitates, et superiunxit in milicia sua decem et septem dena 
milia. Inde ascendit montem Taurum et uenit in ciuitatem, qu[a]e dicitur 
Persopolis, in qua sunt nouem Mus[a]e. Deinde uenit Frigiam in templum, quod 
dicitur Solis, in quo et offertionem fecit. Inde uenit ad fluuium, qui dicitur 
Scamandro, qui erat in latitudine cubitorum quinque, et dixit: 'Beati estis, qui 
habetis laudem doctoris Homeri.' Stetit ante eum homo, cui nomen Clitomidis, et 
dixit: 'Alexander rex, maiores laudes possum facere tibi de tuis accionibus, 
quam fecisset Homerus, quia plus miraculosas uirtutes fecisti quam hi, qui 
fuerunt Troi[a]e.' Alexander dixit: 'Antea uoluissem fieri discipulus Homeri 
quam habere laudem, quam habuit Achilles.' 
43. Et post hec ueniente in Macedoniam inuenit matrem suam Olimpiadem 
leuari ab infirmitate sua atque letatus est cum ea. 
Et post hec exiit de Macedonia uenitque in locum, qui dicitur Abdira. 
Homines autem ipsius ciuitatis clauserunt ei portas, ut non ingrederetur ibi. Ad 
hec iratus Alexander praecepit, ut incenderetur ipsa ciuitas. Homines ipsius 
ciuitatis uidentes ignem dixerunt: 'Alexander, non rebellando tibi clausimus 
portas, sed dubitando Darium, regem Persarum, ne audiret de nobis pacem factam 
tecum, dirigeret et dissiparet nos.' Alexander dixit: 'Aperite portas secundum 
consuetudinem. Modo itaque non ueni pugnare uobiscum; cum autem fecero finem cum 
Dario, rege Persarum, tunc loquar et uobiscum.' Timendo acquieuerunt et 
patefecerunt portas. 
44. Transiit [Bib]o(s)tia et uenit in Olintho et inde Chaldeopolis et uenid 
ad fluuium, quid dicitur Xenis. Et oppressit eos fames ualida; fecitque diis 
offertionem militibusque suis apparatum magnum et saturauit eos. Murmurati sunt 
inter se cuncti milites dicendo: 'Defecerunt caballi nostri.' Quibus Alexander 
dixit: 'Viri comilitones mei, et si defecerunt caballi uestri, desperastis uos 
de salute? Quod si nos uiuimus, caballos festinanter inueniemus, quia, si nos 
morimur, non sunt nobis necessarii caballi. Sed tamen festinemus ire in tali 
loco, ubi cibaria nobis sint et nostris caballis.' 
45. Inde ceperunt ire ad locum, qui dicitur Locrus, ubi inuenerunt cibaria 
multa et pascua animalibus. Et inde uenerunt in locum, qui dicitur Tragachantes, 
inueneruntque ibi templum Apollinis et uoluit ibi inuenire diuinationem ab ipsa 
uirgine Zacora. Cui illa dixit: 'Non est hora diuinationis.' Secunda uero uice 
dixit Apollo: 'Iracli.' Alexander dixit: 'O propheta, mihi est nomen Iracli? 
Ergo periit diuinatio tua.' 
46. Deinde mouit exercitum et uenit Thebaida et dixit Theb[e]is: 'Date mihi 
quadringentos milites armatos, qui ueniant in adiutorium meum.' Statim illi 
clauserunt portas et nihil locuti sunt ei, sed armati sunt ex eis quattuor milia 
et ascenderunt murum et tenuerunt eum atque dixerunt: 'Alexander, si non recedis 
a nobis, pugnamus tecum.' Hoc audito Alexander rex subrisit et dixit: 
'Fortissimi milites sunt Thebei; clauserunt se intra portas et sic dicunt 
pugnare mecum.' Alexander dixit: 'Nullomodo mouebo hinc, set stabo et pugnabo 
contra uos, non quomodo fortes aut ciuitonici, set quomodo rustici et sine 
uirtute. Omnis homo fortis, qui pugnare uult, in campum exit, quia non clauditur 
intus urbem quomodo uirgo.' 
Set hoc dicendo praecepit mille equitibus suis sagitariis, qui circuirent 
murum et sagittarent homines ipsius ciuitatis. Praecepit iterum duo milia 
militibus suis, ut cum securibus [et] uectes ferreos rumperent fundamenta muri, 
quas construxit Anfionos et Zithu, et aliis quadringentis praecepit, ut irent 
cum ardentibus facculis et incenderent portas ciuitatis et alia trial milia 
ordinauit, ut percuterent murum cum uerbicibus. Et ipse Alexander cum 
fundibalariis atque sagittariis ingressus est ciuitatem. Port[a]e autem 
ciuitatis ardebant et populi de muro cadebant multi moriendo et alii ex muro 
lapsum faciendo. Stisichorus inimicus gaudebat, quomodo uidebat liberari 
ciuitatem ex effusione sanguinis. 
Quidam homo eiusdem terr[a]e Isminea nomine, melodiam faciens, uidens 
dissipari patriam suam suspirans atque reputans per artem musicam facere 
ingenium, ut mitigaret animum regis, terra tenus proiectus est in terram ad 
pedes suos rogansque eum, ut tandem aliquanto misereretur ciuitati. Respexit eum 
Alexander et dixit: 'O magister, postquam apprehendi istam terram et dissipaui 
eam, postea fecisti hanc artem.' Cui isminea dixit: 'Proinde hoc feci, ut 
mitigarem animum tuum et conuerterem illum in luctum istius ciuitatis. Si iuste 
fecisti dissipando hanc ciuitatem, quia culpauit tibi, intellege, quia et tibi 
malefecisti, quia et pater tuus et tu ipse Thebeus es. Oportuit te misereri 
patriae tuae.' Ubi hoc audiuit Alexander, iussit a fundamentis euellere murum 
eius et abiit. 
47. Thebei uero, qui remanserunt ex ipso incendio, abierunt Delfim ad aram 
Apollinis et consuluerunt eum, ut diuina responsa redderet eis, si deberetur 
reedificari Thebea an non. Erat ibi porphetissa; abiit et bibi ex aqua Castalia 
et prophetizauit et dixit: 'Ille qui hanc ciuitatem edificaturus est, tres 
uictorias habebit et post ipsas uictorias recepturus erit [potestatem] 
reedificandi ipsam ciuitatem.' Thebei receperunt hanc diuinationem. 
Alexander profectus est Corinthum, rogauerun[t]que eum Corinthii, ut 
luderet cum eis in curribus, conueneruntque ad hoc spectaculum multitudo. 
Secutus est postea magnus et uir gloriosus Thebeus, cui nomen Clitomagus. 
Astantibus uero ad hoc spectaculumdixit Alexander: 'Quis ex uobis exiet luctans 
in ludo isto?' Cui Clitomachus dixit: 'Si placet uestrae potestati, ego recepta 
potestate pugnandi pugnabo et uinco.' Cui dixit Alexander: Si tres uicturus 
eris, coronaberis.' Cepit pugnare et uicit; alias duas uincendo recepit in 
capite coronam et dixit illi praeconator: 'Dic nobis nomen tuum.' Clitomachus 
dixit: 'Sineciuitas.' Vidit hoc imperator et dixit: 'O beatissime et pulcherrime 
certator, ut quid sine ciuitate?' Clitomachus dixit: 'Magnissime imperator, 
antequam tu esses, habui ciuitatem, nunc autem per te ciuitatem non habeo.' 
Intellexit hoc responsum Alexander et dixit: 'Tibi dico, praeconator, uociferare 
et dic, ut sit Thebeus et potestatem habeat reedificandi atque tenendi ipsam 
ciuitatem.'