[0] IACOBI SADOLETI DE LIBERIS RECTE INSTITUENDIS LIBER.
Euripidis est, in Andromacha opinor, non tam formam 
foemina, quam uirtutes esse qua delectent coniugem. 
Te uero, Gulielme Bellai, optime amicorum omnium,
quanta oportet affici uoluptate : qui eam uxorem nuper 
duxeris, cuius ad egregias animi uirtutes atque dotes 
species ac forma adiuncta sit, digna electissimis moribus : 
quos habuit quidem illa unde disceret, nata in familia 
nobilissima, et in eis educta quotidianae uitae consuetudinibus, 
quae splendorem et elegantiam optimi generis 
apprime redolerent. Sed tibi certe contigit ex tui animi 
sententia, ut talem haberes, qualem semper optasti. Nam 
cum etiam tu antiqua nobilitate, et claris maioribus procreatus, 
plura, ac multo praestantiora ornamenta tibi 
ex uirtute acquisiueris, iis quae a natura et a fortuna 
multa ac magna accepisti. Sane fuit equum, ut sociam 
thori, atque uitae eam tibi adiungeres, cuius ingenium 
et uirtus tuis humanissimis moribus responderet. Maxime 
autem in hoc laudanda Francisci regis nostri sapientia 
est, et consilium summo principe dignum, qui quod 
caeteri fere in equis et canibus, ipse praecipue in uiris 
facit, ut prouidentiam omnem adhibeat, quo ex spectatis 
utrinque generibus electi in hoc sanctum foedus matrimonii 
conueniant, ut ex bonis parentibus nascatur 
progenies, quae postea et regi, et patriae possit esse 
utilis. Etsi in eo praeterea necessaria esse disciplina 
quaedam uidetur, quemadmodùm domi ali atque institui 
debeant pueri atque adolescentes. Quo de genere nos, 
cùm nuper nescio quid conscripsissemus, uiam patribus,
et rationem ostendere conati, qua bene atque ingenue 
erudire liberos possent, statuimus tibi deferre hoc munus, 
quod futurum esset monumentum nostri in te amoris : 
etsi tu minime omnium huius quidem praeceptionis 
indigeas. Quis enim est, de instituendis recte liberis 
scribere aliquid uolens, qui non plura et potiora domi 
uestrae huiusce generis documenta reperiat, quam ipse 
ad instruendum alios possit afferre? ln quo saepe solitus 
sum mirari parentis uestri felicitatem, an uirtutem, an 
ueriùs dicam utrumque : qui cùm plures sustulerit alueritque
liberos, sic eos omnes aequaliter artibus optimis, 
et praeclarissimis moribus expoliuit, ut cuncti ex eadem 
quasi forma humanitatis, simul ac dignitatis conflati,
et quodam modo excussi esse uideantur. Sed tamen non 
inacceptum tibi fore hoc animi mei studium sum arbitratus, 
quod et iucundum amicitia, et opportunum recens 
tuum coniugium facturum sit : e quo Deum immortalem 
precari non desino, ut te gignere prolem eam contingat, 
quae paternam et auitam uirtutis imaginem in omni 
posteritate possit prorogare. Verùm ut ad ipsum iam sermonem 
de liberis recte instituendis ueniamus :