[2,0] LIBER II [2,1] Interea scelerum luctusque ignarus Iason alta secat. neque enim patrios cognoscere casus Iuno sinit, mediis ardens ne flectat ab undis ac temere in Pelian et adhuc obstantia regis fata ruat placitosque deis ne deserat actus. iamque fretis summas aequatum Pelion ornos templaque Tisaeae mergunt obliqua Dianae, iam Sciathos subsedit aquis, iam longa recessit Sepias. attollit tondentes pabula Magnes [2,10] campus equos: uidisse putant Dolopeia busta intrantemque Amyron curuas quaesita per oras aequora, flumineo cuius redeuntia uento uela legunt. remis insurgitur, inde salutant Eurymenas. recipit uelumque fretumque reuersus Auster et in nubem Minyis repentibus altum Ossa redit. metus ecce deum damnataque bello Pallene circumque uident immania monstra terrigenum caelo quondam aduersata Gigantum, quos scopulis trabibusque parens miserata iugisque [2,20] induit et uersos exstruxit in aethera montes. quisque suas in rupe minas pugnamque metusque seruat adhuc, quatit ipse hiemes et torquet ab alto fulmina crebra pater, scopulis sed maximus illis horror abest, Sicula pressus tellure Typhoeus. hunc profugum et sacras reuomentem pectore flammas, ut memorant, prensum ipse comis Neptunus in altum abstulit implicuitque uadis totiensque cruenta mole resurgentem torquentemque anguibus undas Sicanium dedit usque fretum cumque urbibus Aetnam [2,30] intulit ora premens. trux ille eiectat adesi fundamenta iugi, pariter tunc omnis anhelat Trinacria, iniectam fesso dum pectore molem commouet experiens gemituque reponit inani. Iamque Hyperionius metas maris urget Hiberi currus et euectae prono laxantur habenae aethere, cum palmas Tethys grandaeua sinusque sustulit et rupto sonuit sacer aequore Titan. auxerat hora metus, iam se uertentis Olympi ut faciem raptosque simul montesque locosque [2,40] ex oculis circumque graues uidere tenebras. ipsa quies rerum mundique silentia terrent astraque et effusis stellatus crinibus aether; ac uelut ignota captus regione uiarum noctiuagum qui carpit iter non aure quiescit, non oculis, noctisque metus niger auget utrimque campus et occurrens umbris maioribus arbor, haud aliter trepidare uiri. sed pectora firmans Hagniades 'non hanc' inquit 'sine numine pinum derigimus nec me tantum Tritonia cursus [2,50] erudiit. saepe ipsa manu dignata carinam est. an non experti, subitus cum luce fugata horruit imbre dies? quantis, pro Iuppiter, Austris restitimus, quanta quotiens et Pallados arte in cassum decimae cecidit tumor arduus undae! quin agite, o socii; micat immutabile caelum puraque nec grauido surrexit Cynthia cornu (nullus in ore rubor) certusque ad talia Titan integer in fluctus et in uno decidit Euro. adde quod in noctem uenti ueloque marique [2,60] incumbunt magis et tacitis ratis ocior horis. atque adeo non illa sequi mihi sidera mens stat quae delapsa polo reficit mare. tantus Orion iam cadit, irato iam stridet in aequore Perseus: sed mihi dux, uetitis qui numquam conditus undis axe nitet, Serpens, septenosque implicat ignes.' sic ait et certi memorat qui uultus Olympi Pleiones Hyadumque locos, quo sidere uibret Ensis et Actaeus niteat qua luce Bootes. haec ubi dicta dedit, Cereris tum munere fessas [2,70] restituunt uires et parco corpora Baccho. mox somno cessere, regunt sua sidera puppem. Iamque sub Eoae dubios Atlantidis ignes albet ager motisque truces ab ouilibus ursi tuta domosque petunt, raras et litus in altum mittit aues, cum primus equis erexit anhelis Phoebus Athon mediasque diem dispersit in undas. certatim remis agitur mare rostraque cursu prima tremunt et iam summis Vulcania surgit Lemnos aquis, tibi per uarios defleta labores, [2,80] Ignipotens, nec te furiis et crimine matrum terra fugat meritique piget meminisse prioris. Tempore quo primum fremitus insurgere opertos caelicolum et regni sensit nouitate tumentes Iuppiter aetheriae nec stare silentia pacis, Iunonem uolucri primam suspendit Olympo horrendum chaos ostendens poenasque barathri. mox etiam pauidae temptantem uincula matris soluere praerupti Vulcanum uertice caeli deuoluit. ruit ille polo noctemque diemque [2,90] turbinis in morem, Lemni dum litore tandem insonuit. uox inde repens ut perculit urbem, adclinem scopulo inueniunt miserentque fouentque alternos aegro cunctantem poplite gressus. hinc, reduci superas postquam pater adnuit arces, Lemnos cara deo nec fama notior Aetne aut Lipares domus. has epulas, haec templa peracta aegide et horrifici formatis fulminis alis laetus adit. contra Veneris stat frigida semper ara loco, meritas postquam dea coniugis iras [2,100] horruit et tacitae Martem tenuere catenae. quocirca struit illa nefas Lemnoque merenti exitium furiale mouet. neque enim alma uideri tantum: eadem tereti crinem subnectitur auro sidereos diffusa sinus, eadem effera et ingens et maculis suffecta genas pinumque sonantem uirginibus Stygiis nigramque simillima pallam. Iamque dies aderat. Thracas qui fuderat armis dux Lemni puppes tenui contexere canna ausus et inducto cratem defendere tergo [2,110] laeta mari tum signa refert plenasque mouebant armentis nuribusque rates (et barbara uestis et torques insigne loci). sonat aequore clamor 'o patria, o uariis coniunx nunc anxia curis, has agimus longi famulas tibi praemia belli.', cum dea se piceo per sudum turbida nimbo praecipitat Famamque uaga uestigat in umbra, quam pater omnipotens digna atque indigna canentem spargentemque metus placidis regionibus arcet aetheris. illa fremens habitat sub nubibus imis, [2,120] non Erebi, non diua poli, terrasque fatigat quas datur. audentem primi spernuntque fouentque mox omnes agit et motis quatit oppida linguis. talem diua sibi scelerisque dolique ministram quaerit auens. uidet illa prior iamque aduolat ultro impatiens iamque ora parat, iam suscitat aures. hanc super incendit Venus atque his uocibus implet: 'uade age et aequoream, uirgo, delabere Lemnon et cunctas mihi uerte domos, praecurrere qualis bella soles, cum mille tubas armataque campis [2,130] agmina et innumerum flatus cum fingis equorum. adfore iam luxu turpique cupidine captos fare uiros carasque toris inducere Thressas. haec tibi principia, hinc rabidas dolor undique matres instimulet. mox ipsa adero ducamque paratas.' Illa abit et mediam gaudens defertur in urbem et primam Eurynomen ad proxima limina Codri occupat exesam curis castumque cubile seruantem. manet illa uiro famulasque fatigat litoribus, tardi reputant quae tempora belli [2,140] ante torum et longo mulcent insomnia penso. huic dea cum lacrimis et nota ueste Neaerae icta genas 'utinam non hic tibi nuntius essem, o soror, aut nostros' inquit 'prius unda dolores obruat, in tali quoniam tibi tempore coniunx sic meritae, uotis quem tu fletuque requiris, heu furit et captae indigno famulatur amore. iamque aderunt thalamisque tuis Threissa propinquat, non forma, non arte colus, non laude pudoris par tibi. nec magni proles praeclara Dorycli, [2,150] picta manus usto placet sed barbara mento. ac tamen hos aliis forsan solabere casus tu thalamis fatoque leges meliore penates. me tua matris egens damnataque paelice proles exanimat, quam iam miseros transuersa tuentem letalesque dapes infectaque pocula cerno. scis simile ut flammis simus genus, adde cruentis quod patrium saeuire Dahis. iam lacte ferino, iam ueniet durata gelu. sed me quoque pulsam fama uiro nostrosque toros uirgata tenebit [2,160] et plaustro derepta nurus.' sic fata querellas abscidit et curis pauidam lacrimisque relinquit. transit ad Iphinoen isdemque Amythaonis implet Oleniique domum furiis, totam inde per urbem personat ut cunctas agitent expellere Lemno, ipsi urbem Thressaeque regant. dolor iraque surgit, obuia quaeque eadem traditque auditque neque ulli uana fides. tum uoce deos, tum questibus implent, oscula iamque toris atque oscula postibus ipsis ingeminant lacrimisque iterum uisuque morantur. [2,170] prosiliunt nec tecta uirum thalamosque reuisunt amplius, adglomerant sese nudisque sub astris condensae fletus acuunt ac dira precantur coniugia et Stygias infanda ad foedera taedas. Has inter medias Dryopes in imagine maestae flet Venus et saeuis ardens dea planctibus instat primaque: 'Sarmaticas utinam fortuna dedisset insedisse domos tristesque habitasse pruinas, plaustra sequi uel iam patriae uidisse per ignes culmen agi stragemque deum. nam cetera belli [2,180] perpetimur. mene ille nouis, me destinat amens seruitiis? urbem aut fugiens natosque relinquam? non prius ense manus raptoque armabimus igne dumque silent ducuntque noua cum coniuge somnos, magnum aliquid spirabit amor?' tunc ignea torquens lumina praecipites excussit ab ubere natos. ilicet arrectae mentes euictaque matrum corda sacer Veneris gemitus rapit. aequora cunctae prospiciunt simulantque choros delubraque festa fronde tegunt laetaeque uiris uenientibus adsunt. [2,190] iamque domos mensasque petunt, discumbitur altis porticibus, sua cui furens infestaque coniunx adiacet, inferni qualis sub nocte barathri accubat attonitum Phlegyan et Thesea iuxta Tisiphone saeuasque dapes et pocula libat, tormenti genus, et nigris amplectitur hydris. Ipsa Venus quassans undantem turbine pinum adglomerat tenebras pugnaeque accincta trementem desilit in Lemnon. nimbis et luce fragosa prosequitur polus et tonitru pater auget honoro. [2,200] inde nouam pauidas uocem furibunda per auras congeminat, qua primus Athos et pontus et ingens Thraca palus pariterque toris exhorruit omnis mater et adstricto riguerunt ubere nati. accelerat Pauor et Geticis Discordia demens e stabulis atraeque genis pallentibus Irae et Dolus et Rabies et Leti maior imago uisa truces exserta manus, ut prima uocatu intonuit signumque dedit Mauortia coniunx. Hic aliud Venus et multo magis ipsa tremendum [2,210] orsa nefas gemitus fingit uocesque cadentum inrupitque domos et singultantia gestans ora manu taboque sinus perfusa recenti arrectasque comas: 'meritos en prima reuertor ulta toros, premit ecce dies.' tum uerbere uictas in thalamos agit et cunctantibus ingerit enses. Unde ego tot scelerum facies, tot fata iacentum exsequar? heu uatem monstris quibus intulit ordo, quae se aperit series! o qui me uera canentem sistat et hac nostras exsoluat imagine noctes! [2,220] Inuadunt aditus et quondam cara suorum corpora, pars ut erant dapibus uinoque soporos, pars conferre manus etiam magnisque paratae cum facibus quosdam insomnes et cuncta tuentes, sed temptare fugam prohibetque capessere contra arma metus, adeo ingentes inimica uideri diua dabat, notaque sonat uox coniuge maior; tantum oculos pressere <---> uelut agmina cernant Eumenidum ferrumue super Bellona coruscet. hoc soror, hoc coniunx propiorque hoc nata parensque [2,230] saeua ualet prensosque toris mactatque trahitque femineum genus, immanes quos sternere Bessi nec Geticae potuere manus aut aequoris irae. his cruor in thalamis et anhela in pectore fumant uulnera seque toris misero luctamine trunci deuoluunt. diras aliae ad fastigia taedas iniciunt adduntque domos. pars ignibus atris effugiunt propere, sed dura in limine coniunx obsidet et uiso repetunt incendia ferro. ast aliae Thressas labem causamque furorum [2,240] diripiunt: mixti gemitus clamorque precantum barbarus ignotaeque implebant aethera uoces. Sed tibi nunc quae digna tuis ingentibus ausis orsa feram, decus et patriae laus una ruentis, Hypsipyle? non ulla meo te carmine dictam abstulerint, durent Latiis modo saecula fastis Iliacique lares tantique palatia regni. inruerant actae pariter nataeque nurusque totaque iam sparsis exarserat insula monstris; illa pias armata manus 'fuge protinus urbem [2,250] meque, pater! non hostis,' ait 'non moenia laesi Thraces habent; nostrum hoc facinus. ne quaere, quis auctor! iam fuge, iam dubiae donum rape mentis et ensem tu potius, miser, oro, tene!' tunc excipit artus obnubitque caput tacitumque ad conscia Bacchi templa rapit primoque manus a limine tendens 'exime nos sceleri, pater, et miserere piorum rursus!' ait. tacita pauidum tunc sede locauit sub pedibus dextraque dei. latet ille receptus ueste sacra. uoces chorus et trieterica reddunt [2,260] aera sonum fixaeque fremunt in limine tigres. regina ut roseis Auroram surgere bigis uidit et insomni lassatas turbine tandem conticuisse domos, stabilem quando optima facta dant animum maiorque piis audacia coeptis, serta patri iuuenisque comam uestesque Lyaei induit et medium curru locat aeraque circum tympanaque et plenas tacita formidine cistas. ipsa sinus hederisque ligat famularibus artus pampineamque quatit uentosis ictibus hastam, [2,270] respiciens teneat uirides uelatus habenas ut pater, niuea tumeant ut cornua mitra et sacer ut Bacchum referat scyphus. impulit acri tum ualidas stridore fores rapiturque per urbem talia uoce canens: 'linque o mihi caede madentem, Bacche, domum! sine foedatum te funere pontus expiet et referam lotos in templa dracones!' sic medios egressa metus, facit ipse uerendam nam deus et flatu non inscia gliscit anhelo. iamque senem tacitis saeua procul urbe remotum [2,280] occulerat siluis, ipsam sed conscius ausi nocte dieque pauor fraudataque turbat Erinys. non similes iam ferre choros (semel orgia fallunt) audet, non paribus furiis accendere saltus, et fuga diuersas misero quaerenda per artes. uisa ratis saeuae defecta laboribus undae quam Thetidi longinqua dies Glaucoque repostam solibus et canis urebat luna pruinis. huc genitorem altae per opaca silentia noctis praecipitem siluis rapit et sic maesta profatur: [2,290] 'quam, genitor, patriam, quantas modo linquis inanes pube domos! pro dira lues, pro noctis acerbae exitium! talin possum te credere puppi, care parens? possum tantis retinere periclis? soluimus heu serum Furiis scelus. adnue uotis, diua, soporiferas quae nunc trahis aequore bigas! non populos, non dite solum, non ulla parenti regna peto: patria liceat decedere terra. quando ego seruato mediam genitore per urbem laeta ferar? quando hic lacrimas planctusque uidebo?' [2,300] dixerat. ille procul trunca fugit anxius alno Taurorumque locos delubraque saeua Dianae aduenit. hic illum tristi, dea, praeficis arae ense dato: mora nec terris tibi longa cruentis; iam nemus Egeriae, iam te ciet altus ab Alba Iuppiter et soli non mitis Aricia regi. Arcem nata petit, quo iam manus horrida matrum congruerat. rauco fremitu sedere parentum natorumque locis uacuaeque in moenibus urbis iura nouant. donant solio sceptrisque paternis [2,310] ut meritam redeunt piae sua praemia menti. Ecce procul ualidis Lemnon tendentia remis arma notant, rapitur subito regina tumultu conciliumque uocat. non illis obuia tela ferre nec infestos derat furor improbus ignes, ni Veneris saeuas fregisset Mulciber iras. tunc etiam uates Phoebo dilecta Polyxo (non patriam, non certa genus, sed maxima cete Proteaque ambiguum Pharii se patris ab antris huc rexisse uias iunctis super aequora phocis; [2,320] saepe imis se condit aquis cunctataque paulum surgit ut auditas referens in gurgite uoces) 'portum demus' ait '<---> haec, credite, puppis aduenit et leuior Lemno deus aequore flexit huc Minyas. Venus ipsa uolens dat tempore iungi, dum uires utero maternaque sufficit aetas.' dicta placent portatque preces ad litora Grais Iphinoe. nec turba nocens scelerisque recentis signa mouent tollitque loco Cytherea timorem. protinus ingentem procerum dux nomine taurum [2,330] deicit, insuetis et iam pia munera templis reddit et hac prima Veneris calet ara iuuenca. Ventum erat ad rupem, cuius pendentia nigris fumant saxa iugis coquiturque uaporibus aer. substitit Aesonides atque hic regina precari hortatur causasque docens 'haec antra uidetis Vulcanique' ait 'ecce domos: date uina precesque. forsitan hoc factum taceat iam fulmen in antro; nox dabit ipsa fidem, clausae cum murmura flammae, hospes, et incussae sonitum mirabere massae.' [2,340] moenia tum uiresque loci ueteresque parentum iactat opes. mediis famulae conuiuia tectis expediunt, Tyrio uibrat torus igneus ostro. stat maerens atauos reges regesque maritos Thressa manus, quaecumque faces timuisse iugales credita nec dominae sanctum tetigisse cubile. iam medio Aesonides, iam se regina locauit, post alii proceres. sacris dum uincitur extis prima fames circum pateris it Bacchus et omnis aula silet. dapibus coeptis mox tempora fallunt [2,350] noctis et in seras durant sermonibus umbras praecipueque ducis casus mirata requirit Hypsipyle, quae fata trahant, quae regis agat uis aut unde Haemoniae molem ratis. unius haeret adloquio et blandos paulatim colligit ignes, iam non dura toris Veneri nec iniqua reuersae et deus ipse moras spatiumque indulget amori. Pliada lege poli nimboso mouerat astro Iuppiter aeternum uoluens opus et simul undis cuncta ruunt unoque dei Pangaea sub ictu [2,360] Gargaraque et maesti steterant formidine luci. saeuior haud alio mortales tempore gentes terror agit. tunc urget enim, tunc flagitat iras in populos Astraea Iouem terrisque relictis inuocat adsiduo Saturnia sidera questu. insequitur niger et magnis cum fratribus Eurus intonat Aegaeo tenditque ad litora pontus. et lunam quarto densam uidet imbribus ortu Thespiades, longus coeptis et fluctibus arcet qui metus. usque nouos diuae melioris ad ignes [2,370] urbe sedent laeti Minyae uiduisque uacantes indulgent thalamis nimbosque educere luxu nec iam uelle uias Zephyrosque audire uocantes dissimulant, donet resides Tirynthius heros non tulit ipse rati inuigilans atque integer urbis: inuidisse deos tantum maris aequor adortis desertasque domos fraudataque tempore segni uota patrum; quid et ipse uiris cunctantibus adsit? 'o miseri quicumque tuis accessimus actis! Phasin et Aeeten Scythicique pericula ponti [2,380] redde,' ait, 'Aesonide! me tecum solus in aequor rerum traxit amor, dum spes mihi sistere montes Cyaneos uigilemque alium spoliare draconem. si sedet Aegaei scopulos habitare profundi, hoc mecum Telamon peraget meus.' haec ubi dicta haud secus Aesonides monitis accensus amaris quam bellator equus, longa quem frigida pace terra iuuat--uix in laeuos piger angitur orbes--, frena tamen dominumque uelit si Martius aures clamor et obliti rursus fragor impleat aeris. [2,390] tunc Argum Tiphynque uocat pelagoque parari praecipitat. petit ingenti clamore magister arma uiros pariter sparsosque in litore remos. Exoritur nouus urbe dolor planctusque per omnes et facies antiqua domos: sibi moenia linqui en iterum et quando natorum tempora, gentem qui recolant, qui sceptra gerant? nunc triste nefandae noctis opus, uidui nunc illa silentia tecti saeua ma, thalamos excussaque uincla quod ausae induere atque iterum tales admittere curas. [2,400] ipsa quoque Hypsipyle, subitos per litora cursus ut uidit totaque uiros decedere Lemno, ingemit et tali compellat Iasona questu: 'iamne placet primo deducere uela sereno, carius o mihi patre caput? modo saeua quierunt aequora. sic portus fugeret ratis, aspera si te Plias in aduersae tenuisset litore Thraces. ergo moras caelo cursumque tenentibus undis debuimus?' dixit lacrimans haesuraque caro dona duci promit chlamydem textosque labores. [2,400] illic seruati genitoris conscia sacra pressit acu currusque pios: stant saeua pauentum agmina dantque locum; uiridi circum horrida tela silua tremit; mediis refugit pater anxius umbris. pars et frondosae raptus expresserat Idae inlustremque fugam pueri, mox aethere laetus adstabat mensis, quin et Iouis armiger ipse accipit a Phrygio iam pocula blanda ministro. tunc ensem notumque ferens insigne Thoantis 'accipe,' ait 'bellis mediaeque ut puluere pugnae [2,420] sim comes, Aetnaei genitor quae flammea gessit dona dei, nunc digna tuis adiungier armis. i, memor i terrae, quae uos amplexa quieto prima sinu, refer et domitis a Colchidos oris uela per hunc utero quem linquis Iasona nostro.' sic ait Haemonii labens in colla mariti nec minus Orphea tristis ceruice tuaque, Aeacide, et gemino coniunx a Castore pendet. Has inter lacrimas legitur piger uncus harenis, iam remi rapuere ratem, iam flamina portant; [2,430] spumea subsequitur fugientis semita claui. tunc tenuis Lemnos transitque Electria tellus Threiciis arcana sacris. hic numinis ingens horror et incautis decreta piacula linguis. hanc demissa Ioui non umquam laedere fluctu audet hiems, sponte ipse deus tunc asperat undas cum uetat infidos sua litora tangere nautas. obuius at Minyas terris adytisque sacerdos excipit hospitibus reserans secreta Thyotes. hactenus in populos uati, Samothraca, diem [2,440] missa mane sacrisque metum seruemus opertis. illi sole nouo laeti plenique deorum considunt transtris. iam quas praeuiderat urbes nauita condebat proraeque accesserat Imbros et sol aetherias medius conscenderat arces. Thessala Dardaniis tunc primum puppis harenis adpulit et fatis Sigeo litore sedit. desiliunt, pars hinc leuibus candentia uelis castra leuat, tracto pars frangit adorea saxo farra, citum strictis alius de cautibus ignem [2,450] obtendit foliis et sulphure pascit amico. Alcides Telamonque comes dum litora blando anfractu sinuosa legunt, uox accidit aures flebile succedens cum fracta remurmurat unda. attoniti pressere gradum uacuumque sequuntur uocis iter. iam certa sonat desertaque durae uirgo neci quem non hominum superumque uocabat? acrius hoc instare uiri succurrere certi, qualiter, impleuit gemitu cum taurus acerbo auia frangentem morsu super alta leonem [2,460] terga ferens, coit e sparso concita mapali agrestum manus et caeco clamore coloni. constitit Alcides uisuque enisus in alta rupe truces manicas defectaque uirginis ora cernit et ad primos surgentia lumina fluctus, exanimum ueluti multa tamen arte coactum maeret ebur, Pariusue notas et nomina sumit cum lapis aut liquidi referunt miranda colores. ductor ait: 'quod, uirgo, tibi nomenque genusque, quae sors ista, doce, tendunt cur uincula palmas?' [2,470] illa tremens tristique oculos deiecta pudore 'non ego digna malis.' inquit. 'suprema parentum dona uides ostro scopulos auroque frequentes. nos Ili felix quondam genus, inuida donec Laomedonteos fugeret fortuna penates. principio morbi caeloque exacta sereno temperies, arsere rogis certantibus agri, tum subitus fragor et fluctus Idaea mouentes cum stabulis nemora. ecce repens consurgere ponto belua, monstrum ingens. hanc tu nec montibus ullis [2,480] nec nostro metire mari. primaeua furenti huic manus amplexus inter planctusque parentum deditur. hoc sortes, hoc corniger imperat Hammon uirgineam damnare animam sortitaque Lethen corpora. crudelis scopulis me destinat urna. uerum o iam redeunt Phrygibus si numina tuque ille ades, auguriis promisse et sorte deorum, iam cui candentes uotiuo in gramine pascit cornipedes genitor, nostrae stata dona salutis, adnue meque, precor, defectaque Pergama monstris [2,490] eripe, namque potes. neque enim tam lata uidebam pectora, Neptunus muros cum iungeret astris, nec tales umeros pharetramque gerebat Apollo.' auxerat haec locus et facies maestissima capti litoris et tumuli caelumque quod incubat urbi, quale laborantis Nemees iter aut Erymanthi uidit et infectae miseratus flumina Lernae. Dat procul interea signum Neptunus et una monstriferi mugire sinus Sigeaque pestis adglomerare fretum, cuius stellantia glauca [2,500] lumina nube tremunt atque ordine curua trisulco fulmineus quatit ora fragor pelagoque remenso cauda redit passosque sinus rapit ardua ceruix. illam incumbentem per mille uolumina pontus prosequitur lateri adsultans trepidisque ruentem litoribus sua cogit hiems. non fluctibus aequis nubiferi uenit unda Noti, non Africus alto tantus ouat patriisque manus cum plenus habenis Orion bipedum flatu mare tollit equorum. ecce ducem placitae furiis crudescere pugnae [2,510] surgentemque toris stupet immanemque paratu Aeacides pulsentque graues ut terga pharetrae. ille patrem pelagique deos suaque arma precatus insiluit scopulo motumque e sedibus aequor horruit et celsi spatiosa uolumina monstri, qualis ubi a gelidi Boreas conuallibus Hebri tollitur et uolucres Rhipaea per ardua nubes praecipitat. piceo nox tum tenet omnia caelo. illa simul molem horrificam scopulosaque terga promouet ingentique umbra subit, intremere Ide [2,520] inlidique ratis pronaeque resurgere turres. occupat Alcides arcu totaque pharetrae nube premit. non illa magis quam sede mouetur magnus Eryx, deferre uelint quem uallibus imbres. iam breuis et telo uolucri non utilis aer, tum uero fremitus uanique insania coepti et tacitus pudor et rursus pallescere uirgo. proicit arma manu, scopulos uicinaque saxa respicit et quantum uentis adiuta uetustas impulerat po[te]ntiue fragor, tantum abscidit imi [2,530] concutiens a sede maris. iamque agmine toto pistris adest miseraeque inhiat iam proxima praedae. stat mediis elatus aquis recipitque ruentem Alcides saxoque prior surgentia colla obruit. hinc uastos nodosi roboris ictus congeminat. fluctus < % > defertur in imos iam totis resoluta uadis. Idaeaque mater et chorus et summis ulularunt collibus Amnes. protinus e scopulis et opaca ualle resurgunt pastores magnisque petunt clamoribus urbem. [2,540] nuntius hinc socios Telamon uocat ac simul ipsi horrescunt subitoque uident in sanguine puppem. nec minus in scopulos crudique cacumina saxi emicat Alcides uinclisque tenentibus aufert uirgineas de rupe manus aptatque superbis arma umeris. regem inde petens superabat ouanti litora tuta gradu, qualis per pascua uictor ingreditur, tum colla tumens, tum celsior armis taurus, ubi adsueti pecoris stabula alta reuisit et patrium nemus et bello quos ultus amores. [2,550] Obuia cui contra longis emissa tenebris turba Phrygum paruumque trahens cum coniuge natum Laomedon. iam maestus equos, iam debita posci dona gemit. pars aerii fastigia muri cingit et ignotis iuuenem miratur in armis. illum torua tuens atque acri lubricus astu rex subit et patrio fatur male laetus amore. 'maxime Graiugenum, quem non Sigea petentem litora nec nostrae miserantem funera Troiae adpulit his Fors ipsa locis, si uera parentem [2,560] fama Iouem summique tibi genus esse Tonantis, noster ades iunctisque uenis. sator unus et idem stirpis honos, quamquam longis disiungimur oris. quot mihi post lacrimas, post quanta piacula patrum serus ades, quam parua tuis iam gloria factis! uerum age nunc socios fraternis moenibus infer, ut tibi, seruata statui quae munera prole, crastina lux biiuges stabulis ostendat apertis.' dixerat haec tacitusque dolos dirumque uolutat corde nefas, clausum ut thalamis somnoque grauatum immolet ereptaque luat responsa pharetra. [2,570] namque bis Herculeis deberi Pergama telis audierat. Priami sed quis iam uertere regnis fata queat? manet immotis nox duria lustris et genus Aeneadum et Troiae melioris honores. 'nos' ait 'ad Scythici' Tirynthius 'ostia ponti raptat iter. mox huc uestras reuehemur ad oras donaque dicta feram.' tum uero plura uocatis adnuit ille deis. promissa infida tyranni iam Phryges et miserae flebant discrimina Troiae. Panditur hinc totis in noctem carbasus alis [2,580] litoraque et ueteris tumulos praelabitur Ili Dardaniumque patrem: uigili simul omnia ludo festa uident. hinc unda, sacris hic ignibus Ide uibrat et horrisonae respondent Gargara buxo. inde ubi iam medii tenuere silentia ponti stridentesque iuuant aurae, Phrixea subibant aequora et angustas quondam sine nomine fauces. ecce autem prima uolucrem sub luce dehiscens terruit unda ratem uittataque constitit Helle, iam Panopes Thetidisque soror iamque aurea laeua [2,590] sceptra tenens, dum sternit aquas proceresque ducemque aspicit et placidis compellat Iasona dictis: 'te quoque ab Haemoniae ignota per aequora terris regna infesta domus fatisque simillima nostris fata ferunt. iterum Aeolios fortuna nepotes spargit et infelix Scythicum gens quaeritis amnem. uasta super tellus, longum (ne defice coeptis!) aequor et ipse procul, uerum dabit ostia, Phasis. hic nemus arcanum geminaeque uirentibus arae stant tumulis, hic prima pia sollemnia Phrixo [2,600] ferte manu cinerique, precor, mea reddite dicta: "non ego per Stygiae, quod rere, silentia ripae, frater, agor. frustra uacui scrutaris Auerni, care, uias neque enim scopulis me et fluctibus actam frangit hiems. celeri extemplo subiere ruentem Cymothoe Glaucusque manu. pater ipse profundi has etiam sedes, haec numine tradidit aequo regna nec Inois noster sinus inuidet undis."' dixerat et maestos tranquilla sub aequora uultus cum gemitu tulit, ut patrii rediere dolores. [2,610] tum pelago uina inuergens dux talibus infit: pande uiam cursuque tuos age, diua, secundo!' immittitque ratem mediasque interuolat urbes qua breuibus furit aestus aquis Asiamque prementem effugit abruptis Europa immanior oris. has etiam terras consertaque gentibus arua sic pelago pulsante, reor, Neptunia quondam cuspis et aduersi longus labor abscidit aeui ut Siculum Libycumque latus, stupuitque fragore [2,620] Ianus et occiduis regnator montibus Atlans. iam iuga Percotes Pariumque infame fragosis exsuperant Pityamque uadis transmissaque puppi Lampsacus, Ogygii quam nec trieterica Bacchi sacra neque arcanis Phrygius furor inuehit antris, sed suus in Venerem raptat deus. illius aras urbe super celsique uident uelamina templi. Rarior hinc tellus atque ingens undique caelum rursus et incipiens alium prospectus in orbem. terra sinu medio Pontum iacet inter et Hellen [2,630] ceu fundo prolata maris. namque improba caecis intulit arua uadis longoque sub aequora dorso litus agit, tenet hinc ueterem confinibus oris pars Phrygiam, pars discreti iuga pinea montis. nec procul ad tenuis surgit confinia ponti urbs placidis demissa iugis. rex diuitis agri Cyzicus. Haemoniae qui tum noua signa carinae ut uidet, ipse ultro primas procurrit ad undas miraturque uiros dextramque amplexus et haerens incipit: 'o terris nunc primum cognita nostris [2,640] Emathiae manus et fama mihi maior imago, non tamen haec adeo semota neque ardua tellus longaque iam populis imperuia lucis eoae, cum tales intrasse duces, tot robora cerno. nam licet hinc saeuas tellus alat horrida gentes meque fremens tumido circumfluat ore Propontis, uestra fides ritus pares et mitia cultu his etiam mihi corda locis. procul effera uirtus Bebrycis et Scythici procul inclementia sacri.' sic memorat laetosque rapit, simul hospita pandi [2,650] tecta iubet templisque sacros largitur honores. stant gemmis auroque tori mensaeque paratu regifico centumque pares primaeua ministri corpora; pars epulas manibus, pars aurea gestant pocula bellorum casus expressa recentum. atque ea prima duci porgens carchesia Graio Cyzicus 'hic portus' inquit 'mihi territat hostis, has acies sub nocte refert, haec uersa Pelasgum terga uides, meus hic ratibus qui pascitur ignis.' subicit Aesonides: 'utinam nunc ira Pelasgos [2,660] adferat et solitis temptet concurrere furtis cunctaque se ratibus fundat manus. arma uidebis hospita nec post hanc ultra tibi proelia noctem.' sic ait hasque inter uariis nox plurima dictis rapta uices nec non simili lux postera tractu.