Iohannes Boccaccio - Bucolicum carmen XIIIIohannes Boccaccio - Bucolicum carmen XIII. LAUREA EXPLICIT SAPHOS EGLOGA XII; INCIPIT EGLOGA XIII, CUI TITULUS LAUREA, COLLOCUTORES AUTEM SUNT DAPHNIS STILBON ET CRITIS.¹ DAPHNIS. Ocia nunc celebras, Stilbon, mirabile visu! et qui scabrosas ambire sueveris alpes, candidulos manibus tractans hinc inde lapillos torrentis vitrei, recubas iam segnis in umbra. STILBON. 5 Rupe sub hac celsa nuper versutus Amiclas forte recensebat capros et pulchra Phaselis frondosas salicum carpebat ab aggere virgas falce, gregum raris cupiens innectere septis. Hi fessum tenuere pecus, tenuere magistrum, 10 et quos debebant edos michi forte dederunt. Sed tu quid valles peragras, qui lentus in antris nunc calamis, nunc voce deos mulcere solebas? Ardua non rapidi librat, dic, Phebus Olympi? DAPHNIS. Librat. Non homini semper datur equa voluptas. 15 His umbris equidem tecum refovebo capellas quas habeo fessas, dum scendat mitius astrum. STILBON. Imo age, da rivos hyrcis umbrasque capellis, et mecum, mi Daphni, sede: placideque, precamur, dic que te cure curvatum fronte fatigent. DAPHNIS. 20 Gargaphias memini valles, dum sibilus aure is me lenis agit: zephyrus sic omnia circum complebat. Tunc ipse meam cantare solebam Elpida, qua silvis visa est nec pulchrior ullis. STILBON. Elpis nota michi, sed non, quam forte recenses; 25 hec Crisidis comes: et tua que fuit, obsecro, Daphni? DAPHNIS. Incola Parnasi, Nyse sociata napeis. STILBON. Cecus amor, cecique sumus quicunque sequentes! Aonias colit iste deas, quibus ultima rerum pauperies coniuncta manet semperque manebit, 30 celitibusque diis prefert suadente Dyone! Silvestres bacas dat laurus et alga cubile, pallentesque legunt versus et murmura criptis. Tytirus ismenus Tybris cantavit ad undas pastores tyrios et fractos vulnere tauros 35 argolicos, victusque fame post vendidit agnam, nec potuere sitim latices sedasse Talie. DAPHNIS. Sunt olee molles et poma recentia mensis addita nunc vestris et strata cubilia fronde silvis in mediis, servat dum Nursia ludum; 40 sed qui meonias aurum faciebat harenas ac dives latius potator parthicus auri quas habuere dapes, dum flexit nubila vultus? Vivimus immunes, monstri nec pendimus iras, contenti paucis, lauroque innectere crines. STILBON. 45 Rara refers equidem, duris et debita fatis. Si vacat, enumera quot pavit Taurus Aminte, quotque greges Mopso Pindus, quot Menalus Argo, quot Polibo Eurotas, Phorbanti quotque Erimantus; Alcidis numera pompas tumulosque canopûm: 50 deficiet tempus; fulgent monimenta priorum. Vos stolido montes fertis volitasse boatu saxaque dyrcetum, fluvios undasque sequaces in fontes rediisse suos quercusque revulsas, castaliis nymphis cythara cantantibus olim. DAPHNIS. 55 Sic orbare procos Crisis hec male cognita novit, dum voluit miseros. Sed, ne vertantur in iram iurgia, cantemus carmen sub iudice certo. Tuque ligus, tyrenus ego: tibi fistula collo, suntque michi tenues stipule; cantabimus ambo. STILBON. 60 Credis ut effugiam forsan? Michi tradidit Hermes compertos calamos; sumus et cantare parati, archadios quanquam dicas habuisse magistros. Et quod non audes, munus certaminis ipse deponam vitulam, qua non est pinguior ulla 65 armentis, etiamsi clamitet inde noverca. DAPHNIS. Est michi grex parvus, nec possum munera tanti. Dux gregis est hyrcus: tibi sit, si victor abibis. STILBON. Te dignum ponis munus; non, hercle! recuso. Est michi quam credas ars maior; victor abibo. 70 Sed quis erit, queso, iudex certaminis huius? DAPHNIS. Non video in ripa purgantem vellera Critim nunc ovium, lappasque gregis tribulosque levantem? Criti, tibi dico, nobis nunc, quesumus, assis, et nostros animo medius fac collige versus. 75 Ardua res agitur, magno sub munere, nobis. CRITIS. Dicite, namque adero donec sua vellera siccet hoc pecus. En sedeo; dulces dat parvulus amnis tinnitus medios inter labendo lapillos, atque tacent volucres. Stilbon, tu dicito primus, 80 hinc Daphnis: vicibusque suis det carmina quisque. STILBON. Hos calamos tibi, sacra, damus, si vicero, quercus. DAPHNIS. Tuque, virens semper, nostros, mea laurus, habeto. STILBON. Noster amor Crisis est, nostros levat ipsa labores; ipsa vias nemorum florum distincta corollis 85 ostendit, stipulisque meos describit amores frondibus, ut videam veniens quod pergat in antrum. DAPHNIS. Currit in amplexus, quotiens libet ire per umbras etherei nemoris, nostros mea lesbia Saphos: atque volens pario lapidi michi carmina celte 90 imprimit et duris mandat mea nomina tophis. STILBON. Carpatie valles servant sub iudice Protheo mille michi vitulos, totidem pinguissima Cyrnos hyrcos cum gregibus nutrit; premit ubera Dilos, congerit Alopis census onagrosque fatigat. DAPHNIS. 95 Menalus et nobis lunata fronte iuvencos bis totidem; his fontes Silvanus monstrat et herbas, Parnasusque biceps Musis cantantibus auget lanigeras agnas et grandia premia servat. STILBON. Iungere delphynes, magnas et cogere frenis 100 balenas nullos voluit docuisse Thalasson nos preter, quos sepe manu superasse sonoros tritonas vidit, natas et vincere Phorci. DAPHNIS. Ponere nos docuit fines aliquando Thalasso Phebus, et agrestes phytonas vincere telis 105 et stipulis grandes in rixas vertere divos, dum nemus omne suum lustramus pectine vates. STILBON. Massicus arva serit, servat Garganus aristas, vina ligus noster, dicteus retia tendit, mella dat ybleus suppletque armenta britannus, 110 et, si thura petam, Libanus dabit optima nobis. DAPHNIS. Quis celum primus dederit, quis sydera celo, quis frondes silvis prestet, quis semina rerum, fortunas nemorum cantataque damna tropheis designat radio Pallas pulcherrima nobis. STILBON. 115 Novit yperboreus que gignat maximus Athlas, quidque ferat Meroe fervens Scathinavia novit nostro opere; ac undas volucres miscemus Hybero Gangis, et ethyopum boreas cognoscit harenas. DAPHNIS. Ferrea vox nobis, annis invictaque laurus. 120 Cantaber hinc noscat facimus quos non videt yndos, ac orco mersos superas revocamus ad auras, et magnum placidis superamus cantibus annum. STILBON. Palmite pampineo Cereris sacra cinget Eleusis, Cinthius aut rapiet buxos et timpana Bachi, 125 ac olidus paphie Veneri mactabitur hyrcus, si Mopsi calamis tenuis superetur Amiclas. DAPHNIS. Dum cingent ulmos hedere parientque corimbos, margine Penei dum surgent undique lauri, litore dum bicolor nascetur mirtus amato, 130 a tenui Bavio grandis vincetur Amiclas. STILBON. Phorcinidum leti naute cantamus amores, at tristi torpent scrobibus cum murmure vates; Eolus inde favet, ceptis favet inde Palemon; Libetrides rident versus, rident Aganippe. DAPHNIS. 135 Heroum leti vates cantamus honores, at nautas miseros scopulus terit, unda fatigat; Libetrides servant carmen, servant Aganippe; Eolus inde rapit miseros, rapit inde Palemon. STILBON. Scis flevisse deas fidibus stipulisque canoris, 140 confractis parva ventis surgente favilla; romuleus Mavors quandoque volumina mille solvit et in cineres iussit volitare papiros. DAPHNIS. Romuleus nuper cilices dispersit Amintas, montanos faciens solitos innare carinis; 145 sic ligurum veniet qui calcet colla superbus anguis, et eripiat male partos undique capros. CRITIS. Iurgia pastorum non est compescere parvum: et tu dignus eras vitula, tu dignus et hyrco. Sat dictum, pueri: duras componite lites; 150 ibo ego nunc agnis tonsurus forfice lanam. Adnotatio 1. De hac ecloga pauca ipse Boccaccio in epistula XXIII fratri Martino de Signa inscripta explanavit. Retro