[31,0] XXXI. SIRENES, SIVE VOLUPTAS.

[31,1] Fabula de Sirenibus ad perniciosas illecebras uoluptatis 
recte, sed sensu uulgatissimo, transfertur. Nobis autem
uidetur sapientia ueterum, tanquam uuae male calcatae;
ex quibus licet nonnihil exprimitur, tamen potissima 
quaeque resident et praetermittuntur. Sirenes Acheloi et 
Terpsichores, unius ex Musis, filiae fuisse narrantur : eae 
primis temporibus alatae erant: sed inito temere cum 
Musis certamine uictae, alis mulctatae sunt. Ex pennis 
autem euulsis Musae coronas sibi fecerunt : adeo ut ab eo 
tempore Musae cum capitibus alatis procederent, praeter 
unam Sirenum matrem. Mora autem Sirenum erat in 
insulis quibusdam amoenis : illae uero e specula naues 
aduentantes cum conspicerent, cantu nauigantes primo
detinebant deinde alliciebant, exceptos autem necabant. 
Neque simplex erat cantilena, sed singulos modis maxime 
naturae eorum conuenientibus captabant. Tanta autem 
pestis erat, ut insulae Sirenum etiam longe intuentibus 
alberent ex ossibus cadauerum inhumatorum. Huic malo 
remedium repertmm est genere et modo duplex; alterum 
ab Ulysse, alterum ab Orpheo : Ulysses sociis omnino 
aures cera obturari iussit ; ipse, cum experimentum rei 
facere uellet, periculum autem depellere, se ad malum 
nauis alligari uoluit, interminatus, ne quis eum, li¢et rogatus, 
solueret : Orpheus uero, missis huiusmodi uinculis, 
clara uoce deorum laudes cantans ad lyram, uoces Sirenum
retudit, et extra omne periculum fuit.

[31,2] Fabula ad mores pertinet, atque minime obscura sane, 
nec tarnen inelegans parabola uidetur. Voluptates ex 
copia rerum ac affluentia ; atque, ex hilaritate : siue exultatione 
animi proueniunt : illae olim primis ipsis illecebris 
subito, et tanquam alatae, mortales rapere solebant. Doctrina 
autem et eruditio hoc saltem effecit, ut animus humanus 
se nonnihil cohibeat, et exitum rei secum perpendat ; 
itaque alas uoluptatibus detraxit. Hoc autem in 
Musarum decus et honorem egregium cessit : postquam 
enim philosophiam contemptum uoluptatum inducere 
posse nonnullorum exemplo patuit; statim res sublimis 
uisa est, quae animam ueluti humo affixam attollat et euehat, 
et hominum cogitationes (quae in capite uigent) pennatas 
et ueluti aethereas faciat. Sola Sirenum mater pedestris, 
et sine alis mansit ; ea proculdubio nil aliud est, 
quam doctrinae leues et ad iucunditatem inuentae et adhibitae ; 
quales uidentur Petronio illi in pretio fuisse, qui 
postquam sententiam mortis accepisset, in ipsis atriis mortis 
delicias quaesiuit, cumque etiam literas in solatium 
adhibere uellet, nil (inquit Tacitus) legit eorum, quae ad 
constantiam faciunt, sed leues uersus. Ex hoc genere est 
illud :
"Viuamus, mea Lesbia, atque amemus, 
Rumoresque senum seueriorum
Omnes unius aestimemus assis".
Et illud :
Iura senes norint, et quid sit fasque nefasque 
Inquirant tristes, legumque examina seruent.

[31,3] Huiusmodi enim doctrinae alas Musarum coronis rursus 
detrahere, et Sirenibus restituere uelle uidentur. Habitare 
autem perhibentur Sirenes in insulis, quia uoluptates 
fere secessus quaerunt, atque hominum coetus saepe uitant : 
Sirenum autem cantus omnibus decantatus est, eiusque 
pernicies et artificium uarium : itaque interprete haec 
non egent. Illud magis acutum de ossibus ueluti cliuis 
albentibus e longinquo uisis : ex quo illud significatur, 
exempla calamitatum, licet clara et conspicua, contra 
uoluptatum corruptelas non multum proficere. Restat 
de remediis parabola, non abstrusa ea quidem, sed tamen 
prudens et nobilis. Proponuntur enim mali tam callidi, 
et tam uiolenti, remedia tria: duo a philosophia; tertium 
a religione. Atque primus effugii modus est, ut quis 
principiis obstet, atque omnes occasiones, quae animum 
tentare et solicitare possint, sedulo deuitet : id quod obturatio 
illa aurium denotat ; atque hoc remedium ad animos 
mediocres et plebeios necessario adhibetur, tanquam 
ad comites Ulyssis. Animi autem celsiores etiam uersari 
inter medias uoluptates possunt, si decreti constantia se 
muniant : quin et per hoc, uirtutis suae experimentum 
magis exquisitum capere gaudent; etiam uoluptatum ineptias 
et insanias perdiscunt, potius contemplantes quam 
obsequentes : quod et Salomon de se professus est, cum 
enumerationem uoluptatum, quibus diffluebat, ea sententia 
claudat : "Sapientia quoque perseuerauit mecum". 
Itaque huiusmodi heroës inter maximas uoluptatum illecebras 
se immobiles praestare, atque in ipsis earum praecipitiis 
se sustinere queant ; tantum, ad Ulyssis exemplum, 
interdictis perniciosis suorum consiliis et obsequiis, 
quae animum maxime omnium labefactare et soluere possint. 
Praestantissimum autem in omni genere est remedium 
Orphei; qui laudes deorum cantans et reboans, 
Sirenum uoces confudit et summouit : meditationes enim 
rerum diuinarum uoluptates sensus non tantum potestate, 
sed etiam suauitate, superant.