[19,0] XIX. DAEDALUS, SIVE MECHANICUS.

[19,1] SAPIENTIAM atque industriam mechanicam, atque in 
illa artificia illicita, et ad prauos usus detorta, antiqui adumbrauerunt 
sub persona Daedali, uiri ingeniosissimi, sed 
execrabilis : hic ob condiscipulum et aemulum occisum 
exulauerat, gratus tamen in exilio regibus et ciuitatibus 
erat, atque multa quidem et egregia opera tam in honorem 
deorum, quam ad exornationem et magnificentiam 
urbium et locorum publicorum exstruxerat et effinxerat; 
sed tamen nomen eius maxime celebratur ob illicita. 
Fabricam enim libidini Pasiphaës subministrauit, ut cum 
tauro misceretur; adeo ut ab huius uiri scelerata industria 
et ingenio pernicioso monstrum illud Minotaurus, 
pubem ingenuam deuorans, ortum traxerit infelicem ac 
infamem. Atque ille malum malo tegens et cumulans, 
ad securitatem huius pestis labyrinthum excogitauit et 
exstruxit : opus fine et detestatione nefarium, artificio
insigne et praeclarum : ac postea rursus, ne malis artibus 
tantum innotesceret; atque ut scelerum remedia (non 
solum instrumenta) ab eodem peterentur ; etiam consilii 
ingeniosi auctor erat de filo, per quod errores labyrinthi 
retexerentur. Hunc Daedalum Minos magna cum seueritate 
atque diligentia et inquisitione persecutus est ; ille 
tamen semper et perfugia et effugia reperiebat. Postremo 
cum uolandi peritiam filium Icarum edocuisset, 
ille nouitius, et artem ostentans, a coelo in aquam decidit.

[19,2] Parabola uidetur esse eiusmodi. In ipso introitu eius 
ea, quae apud excellentes artifices excubat, et miris modis 
dominatur, inuidia notatur; nullum enim genus hominum 
ex inuidia, eaque acerba, et tanquam interneciua, magis 
laborat. Accedit nota de genere poenae inflicto minus politice 
et prouide : ut Daedalus exulet. Etenim opifices 
praeclari id habent, ut apud omnes fere populos sint acceptissimi : 
adeo ut exilium praestanti artifici uix supplicii 
loco sit. Nam aliae uitae conditiones et genera extra 
patriam non facile florere possunt. Artificum autem admiratio 
propagatur et augetur apud exteros et peregrinos, 
cum insitum animis hominum sit illud, ut populares 
suos, quoad opificia mechanica, in minori pretio habeant. 

[19,3]
De usu autem artium mechanicarum, quae sequuntur, manifesta 
sunt ; multum enim illis debet uita humana, cum 
plurima et ad religionis apparatum, et ad ciuilium decus, 
et ad uniuersae uitae culturam, ex illarum thesauris collata 
sint : ueruntamen ex eodem fonte emanant instrumenta 
libidinis, atque etiam instrumenta mortis. Missa enim arte 
lenonum, uenena quaesitissima, atque tormenta bellica, atque 
huiusmodi pestes (quae mechanicis inuentis debentur), 
probe nouimus, quantum Minotaurum ipsum saeuitia et 
pernicie superarint. 

[19,4] Pulcherrima autem allegoria est de labyrintho, 
qua natura generalis mechanicae adumbratur. 
Omnia enim mechanica, quae magis sunt ingeniosa et accurata, 
instar labyrinthi censeri possint ; propter subtilitatem, 
et uariam implicationem, et obuiam similitudinem, 
quae uix ullo iudicio, sed tantum experientiae filo regi et 
discriminari possunt. Nec minus apte adiicitur, quod 
idem ille, qui labyrinthi errores inuenit, etiam fili commoditatem 
monstrauit ; sunt enim artes mechanicae, ueluti 
usus ambigui, atque faciunt et ad nocumentum, et ad remedium, 
et fere uirtus earum seipsam soluit et retexit. 
Artificia autem illicita, atque adeo artes ipsas saepius persequitur 
Minos ; hoc est, leges, quae illas damnant et earum 
usum populis interdicunt. Nihilominus illae occultantur 
et retinentur, et ubique et latebras et receptum habent ; 
quod et bene notatum est in re non multum dissimili 
a Tacito suis temporibus, de mathematicis et genethliacis, 
"genus" (inquit) "hominum, quod in ciuitate nostra 
semper et retinebitur et uetabitur". Et tamen artes illicitae 
et curiosae cuiuscunque generis tractu temporis, cum 
fere quae polliceantur non praestant (tanquam Icari de coelo), 
de existimatione sua decidunt et in contemptum ueniunt, 
et nimia ipsa ostentatione pereunt. Et certe si uerum 
omnino dicendum est, non tam feliciter legum fraenis 
coercentur, quam coarguuntur ex uanitate propria.