[7,0] LIBER SEPTIMUS.  

[7,1] CAPUT PRIMUM.-- Ciues Assur, transgressores foederis, dux obsidet iterato.  
Postquam ciues Assur, uulgariter Arsid, ex consilio inuidorum, urbem et reditus, quos pepigerant duci Godefrido singulis annis conferre, concussi timore uictoriae quam acceperat iuxta Ascalonem, prorsus negauerunt, obsides illius pro pacto amicitiae datos, inique retinentes, et suis gaudentes receptis, qui in fide male seruata ducis euaserant custodiam, ultra se a facie ducis forti muniere tutela. Quapropter rex ira motus, caeterique nobiles et ignobiles, qui secum remanserant, nempe Willhelmus de Montpelir, Wernerus de Greiz, Geldemarus Carpent., Wickerus Alemanus, uniuersi equites et pedites Christiani cum tribus millibus urbem cinxerunt, in circuitu eius tabernacula sua extendentes. Collocatis ergo undique tentoriis, aptauerunt machinas et instrumenta mangenarum, spatio septem hebdomadarum summo studio ea fabricantes.  

[7,2] CAP. II.-- Lacrymosa narratio de Gerhardo milite. 
Applicitis tandem muro ingeniis, fortiter ciues oppugnabant. Illi uero non segnius pro uita resistebant a turrita arce et moenibus. Sed frustra uidentes se in defensione desudare, malum naualem procerae altitudinis, qui in media urbe iacebat, funibus et catenis astrictum leuauerunt in altum, in quo unum de obsidibus ducis, Gerhardum praedictum, ortum de genere Hamaicorum de praesidio Auennis, militem egregium, affixerunt in modum crucifixi, manus et pedes illius extendentes funibus, quem iamdiu poenis consumptum a carnificibus arbitrabantur Christiani. Sed erectus et affixus in culmine mali idem Gerhardus, in hanc miserabilem uocem cum lacrymis erupit, ac ducem alloquitur: O dux illustrissime, nunc reminiscere quomodo tuo praecepto huc obses et exsul inter barbaras nationes et uiros impios transmissus sum. Ideoque peto, ut aliqua misericordia uel humanitate super me mouearis, et tam graui et saeuo martyrio me perire non patiaris. Cui dux: Nequaquam, o Gerharde, miles acerrime, tui misereri possum, et tot homines auertere a uindicta ciuitatis huius. Et ideo, si frater meus uterinus esses, ut Eustachius, hac conditione liberari non posses, ut urbs illaesa permaneat. Mori siquidem habes, et utilius est, ut solus moriaris, quam decretum et iusiurandum nostrorum uioletur, et urbs haec semper peregrinis habeatur infesta. Si enim praesenti uita moriaris, uiuere habes cum Christo in coelestibus. Haec Gerhardus intelligens, et nulla se lacrymarum prece uidens proficere, summopere ducem exorat ut equum et arma sua sancto praesentaret sepulcro, quae illic Deo famulantibus pro remedio animae suae targiatur. Ad haec dux et uniuersa multitudo Christianorum fortiter assiliunt urbem, in confratre Gerhardo totius pietatis et misericordiae obliti, urbis defensores in sagittis et fundibulis et mangenellis circumquaque impugnantes. Et iam inter plurimas sagittas incaute remissas, decem sagittis eiusdem Gerhardi corpus confixum et uulneratum est. 

[7,3] CAP. III.-- Ubi, ducis machina procumbente, plurimi Christianorum pariter conflagrarunt. 
Gentiles autem cernentes quia uir strenuus, omni pietate a cordibus suorum exclusa, uulneraretur, sic duci et omni populo Christiano magnis blasphemiis improperabant, dicentes: Gens impia et crudelis, qui minime fratri et conchristiano uestro parcere curastis, sed acrius, illo uiso et eius perditione, urbem atque ciues oppugnastis! Hoc dicto, ab intus mangenellis, balistis et sagittis uiriliter resistentes, urbem in machina expugnantes ducis milites nitebantur repellere. Palos enim ferreos et acutos, oleo, stuppis, pice, ignis fomite inuolutos, et omnino aqua inexstinguibiles creberrima iaculatione a moenibus intorquebant machinae trans taurina cornua, quibus uimineae crates opertae erant ad excutiendos iniectos ignes. Sed tandem paulatim flamma suscitata, et uires undique in arida materia rapiente, tota machina combusta humi procumbens corruit cum tribus coenaculis: in quibus uiri bellatores amplius quam quinquaginta, a duce et caeteris primoribus constituti, nunc undique flammarum inuasione occupati, cum ipsa machina ruinam perpessi sunt. Alii fractis ceruicibus et collo, alii semiputatis cruribus eorum aut brachiis, quidam ruptis uisceribus ab intolerabili massa lignorum, nec ulla ope liberandi, una cum lignis in fauillam et cineres redacti sunt. In quibus Franco de Mechela uilla, quae est super Mosam fluuium, miles imperterritus, ab ardentissima trabe occupatus, eodem igne inexstinguibili incendio concremari ab omnibus uisus est. 

[7,4] CAP. IV.-- Exhortatio ducis ad milites. 
Continuo sine mora Rotholdns, miles acerrimus, uidens quia ars et flamma Sarracenorum inualuit, machinaque cum inhabitatoribus suis humi procubuit, a moenibus urbis, in quae a machina descenderat ante incendium una cum Petro Longobardo, milite praeclaro, celeri pede desiliit, quod nullum eis auxilium ferebatur, et in uallo iuxta muros constiterunt illaesi. Sarraceni autem uidentes eos iuxta muros corruisse, ferratis sudibus et immensa mole lapidum uiros opprimere certabant; sed Deo protegente, et galea fortissima crebros ictus sustinente, uiui et incolumes ad societatem Christianorum reuersi sunt. Dux itaque cernens sic suos audacissimos milites graui interitu et ruina corruisse, alios exstinctos et combustos, alios eneruatos, et omne opus machinae celeri strage et edaci flamma consumptum, ac plurimos Christianae societatis animo deficere fugamque meditari, moestus et dolens, uniuersos desperatos reuocare coepit ad assultum urbis, ad interitum aduersariorum, ad firmandam obsidionem, dicens: Ah! miseri et inutiles, ad quid de terra et cognatione uestra exiistis, nisi ut animas uestras usque ad mortem pro nomine Iesu daretis, et redemptione sanctae Ecclesiae et liberatione confratrum uestrorum? Ecce ciuitas haec, et uniuersae nationes in circuitu, Ierusalem urbi inimicantur, et insidiantur saluti nostrae; quarum haec una est, quam obsedistis. Videte ne deficiatis a proposito uestro, et tam uiliter effeminati, hanc urbem insuperatam relinquatis. Agite ergo poenitentiam luxuriae uestrae faedissimae, quam in hac uia sancta incesti exercuistis, et omnium iniquitatum uestrarum, quibus gratiam Dei offendistis; et sic Dominum coeli, apud quem non est iniquitas, uenia et confessione delictorum uestrorum purgati, facite uobis placabilem; quia sine illo nihil potestis facere.  

[7,5] CAP. V.-- Populo poenitentia indicitur, sed concremata simili machina, iterum plectitur. 
Ad hanc ducis uocem et admonitionem uniuersi fugae intenti et timore concussi, tunc solatio roborati, obsidionem circa Assur amplius et ualidius quam antea firmauerunt, donec et altera machina iterato fabricata muris applicaretur, per quam ciuitas capta redderetur. In hac tandem repertis omnibus, crastina luce primum exorta, Arnolfus cancellarius sepulcri Dominici, clericus illustris et Deo deuotus, ipsam ducem et uniuersos magnos et paruos coepit redarguere de perfidia et duritia cordis qua in fratres suos, Gerhardum et Lambertum, malo affixos et apud Assyrios obsides derelictos, peccauerunt. Idcirco omnes de hac impietate cunctorumque foeditate delictorum ad confessionem et correctionem paterne cohortatus est. Sic itaque eo adhortante ad compunctionem cordis, et ueniam culparum suarum, lacrymis profusis in unam eriguntur uoluntatem ad urbis obsidionem, rursumque componentes machinam et tormenta lapidum, longa tempora circa muros expleuerunt. Ad instar uero magnitudine prioris machinae altera haec machina facta et composita, muris ciuitatis in uirtute loricatorum ac multitudine uirorum et mulierum trans uallum applicata est, et in eius coenaculis uiri fortissimi et audaces ad pugnam ciuibus inferendam constituti sunt. Haec autem machina dum sic trans uallum traheretur, ut muros ciuitatis plurimum sublimitate superaret, uirique ex ea area, iaculis ac lanceis moenia oppugnarent, ciues etiam in moenibus consistentes grauiter uexarent, simili iaculatione palorum ignitorum, ut priorem machinam, Sarraceni eam infixerunt, quousque flamma suscitata inualescens crates, postes, trabes inuasit ac combussit. Mox ad exstinguendam machinam de omni exercitu et tentoriis concurrunt uiri ac mulieres, aquam singuli in singulis uasis afferentes. Sed minime profecit tanta aquarum suffusio. Nam huius ignis genus aqua erat inexstinguibile, et flamma magna et insuperabilis, ideoque machina nequaquam potuit exstingui, donec penitus combusta ruinam magnam faciens, quamplurimos uirorum ac mulierum circumstantium diuersis plagis attriuit. Alii ibidem mortui, alii membrorum laesione eneruati iacebant, quidam semineces quassatis uisceribus purpureum sanguinem uomebant; alii flammis suffocati, a nemine liberari ualentes, misere periclitabantur. Unus erat dolor pereuntium, nulla quies. 

[7,6] CAP. VI.-- Soluta obsidione Assur, Boemundus et Baldewinus sanctam ciuitatem ingrediuntur. 
Nihil his ingeniis duce proficiente, consilio suorum accepto, eo quod ciuitas Assur, hoc tempore grauissimae hiemis inchoante, prae frigore et niue insuperabilis haberetur, Ierusalem Decembri mense mediato rediit; sed centum equites cum ducentis peditibus Rames uel Ramae attitulauit, qui assidue ciues Assur impugnarent, ac bello lacesserent. Ciues uero praecauentes, ne aliquis impetus aut insidiae illorum ex improuiso nocerent, nequaquam longe a muris procedebant. Unde milites ducis sata et uineta illorum per singulos dies depraedabantur. Tandem iidem milites Christiani uidentes quia nihil insidiis aut assultu proficerent, Ierusalem et ipsi reuersi, per spatium duorum mensium se ab omni impetu et infestatione continuerunt. Sic securi facti uiri Assur et aduersitatis nihil ultra aestimantes, in negotiis suis paulatim ab urbe procedebant incaute, et uites agrosque excolebant. 
Boemundus secus ciuitatem Antiochiae audita Christianorum uictoria, et Godefridi ducis gloria et exaltatione in Ierusalem, ex uerbis et relatione Roberti Flandrensis, Roberti Northmannorum principis et caeterorum redeuntium, Baldewino eiusdem ducis fratre admonito per legatos, uiam Ierusalem insistere decreuit ad uisitandum locum Domini sepulcri. Quibus Dagobertus Pisanus episcopus cum omni comitatu suo longo tempore (trium mensium) in regione commoratus Laodiceae, nunc in uia hac adiunctus est; datisque muneribus, cum utrisque pactus est amicitiam de die in diem in omni sermone et actione simulatae religionis, cunctis nimium acceptus. Natali autem Domini in proximo facto, praefati principes cum ingenti honore et comitatu Christianorum Ierusalem sunt ingressi, duce Godefrido gloriose eis occurrente, et prae gaudio nimioque desiderio eos uidendi, pia eis oscula faciente. 

[7,7] CAP. VII.-- De ambitione patriarchatus Pisani episcopi. 
Aliquot deinde diebus transactis, episcopus Pisanus, multum fautoribus Baldewino et Boemundo sibi conquisitis, duci adeo gratus et dilectus fieri coepit, quousque ad patriarchatus dignitatem prouehi meruit, collatione potius pecuniae quam dilectione nouae ecclesiae. Idem uero Dagobertus, cum adhuc Pisanus esset episcopus, ab Urbano Romanorum summo pontifice in Hispaniam directus in legationem Christiani cultus et religionis, honorifice ab rege, Alfonso nomine, susceptus est, et ab omnibus episcopis et archiepiscopis regni illius in obedientia et charitate quin et muneribus pretiosis ac magnificis, tam in auro quam in argento et ostro ab ipso rege cunctisque primoribus ditatus et honoratus est. 
Innotuit etiam plurimis quomodo arietem aureum miri decoris et operis idem rex illustris per manum eiusdem Dagoberti domino apostolico charitatis causa dono miserit: quem ille cum caetera undecunque collecta pecunia inardescens auaritia, celando retinuit. Et, ut pro uero aiunt, quibus res patuit, hanc massam grandis talenti et arietis aurei, mortuo Urbano pontifice, Ierusalem detulit ac Boemundum Baldewinumque corrumpens, Godofrido duci arietem et caetera munera contulit: sicque patriarchatus honore sublimatus est. 

[7,8] CAP. VIII.-- Principes cum duce Iordanem adierunt. 
Iam Dagoberto in cathedra Hierosolymitanorum sedis patriarcha constituto, et consecrato a Roberto episcopo ciuitatis Rama, quam uulgariter nominant Rames, et Natali Domini in omni iucunditate et laetitia a uiris catholicis et principibus celebrato, Boemundus, Baldewinus et ipse patriarcha a duce impetrauerunt ut sic iter moderarentur, quatenus ad Iordanis flumen in uigilia Epiphaniae Domini conuenirent, ubi Dominus Iesus a Ioanne baptizari dignatus est. Qui uoluntati et desiderio eorum satisfaciens, in omni apparatu et uirtute peditum et equitum cum eis ad ipsum flumen descendit: in quo prae gaudio loti sunt et delectati. Post haec Baldewinus et Boemundus in omni hilaritate et mutua gratia cum duce laetati, illic in regione Iordanis, dato cum lacrymis osculo, ad inuicem dissociati sunt: Godefridus cum patriarcha reuersus Ierusalem, Boemundus uero et Baldewinus Antiochiam et Rohas reuersi sunt. 

[7,9] CAP. IX.-- Ubi ciues Assur graui membrorum abscissione multantur.  
Dehinc mense Februario mediante, ciues Assur, dum secure de die in diem in omnibus negotiis studerent et pacifice ad excolendas uineas et agros procederent, quidam Sarracenus ex ciuibus urbis Assur, ut gratiam inueniret in oculis ducis, omnia propalauit, quam securi et nullius mortis respectum habentes, ab urbe ciues exirent ad omnia quae eis erant necessaria. Dux autem, Sarraceno audito, benigne illi in omnibus aurem adhibuit, et curam eius egit ut sic magis uiro blandiretur: unde ab illo traditore dies designata est qua illos in uineis agrisque laborantes alios occidere, alios posset comprehendere. Eadem itaque die illucescente, Godefridus dux quadraginta milites armatos iuxta Rames in insidiis constituit. Qui Sarracenos ad mille egressos repentino impetu equorum agressi sunt, et eos saeuo uulnere interimentes, supra quingentos naribus amputatis et manibus aut pedibus in campo semiuiuos reliquerunt, ipsi uero uictores cum captiuis uxoribus eorum et pueris Ierusalem reuersi sunt. Cognita hac strage grauissima, tota ciuitas Assur dolore et lamentis commota est et uniuersi in ea habitantes: qui sine dilatione regi Babyloniae tam crudelis famae et damni nuntios miserunt. 

[7,10] CAP. X.-- Milites decem Christiani triginta equites gentilium fugant et necant.  
Audito quidem tam crudeli nuntio Merauis, qui post regem secundus imperat, et cuius uoci omnes ciues et uniuersae ciuitates de regno Babyloniae obediunt, turbatus est uehementer statimque centum equites Arabes et ducentos Azopart mittere se promisit ad subueniendum ciuibus urbemque tuendam: non enim passus est ad aures domini regis Babyloniae Ammirabilis tam grauem legationem peruenire, ne cor eius nimium grauaretur. Intellecto hoc solamine, quod promiserat Merauis, multum gauisi sunt ciues Assur, et ab illo die portis apertis, ipsi et omnia armenta secure in agros procedebant, sed non tamen longe ab urbe. Deinde octo diebus transactis auxilium et uires regis Babyloniae illis adfuerunt, centum equites Arabes et ducenti Azopart: quorum iussione et consolatione longius quam solebant ab urbe et porta procedere praesumebant. Audito tandem in Ierusalem aduentu illorum, surrexerunt clam duce decem milites Christianorum, et in termino Rametis constiterunt ad explorandam rei ueritatem, utrum milites Babyloniae adfuissent in auxilium urbis Assur. Qui protinus quinque armigeros direxerunt ante moenia urbis ad lacessendos et producendos uiros, quorum fama erat; ipsi uero decem in campestria Assur descenderunt. Armigeris autem discurrentibus in equis ante moenia urbis ex decreto decem militum, triginta equites Arabum ab urbe subito exierunt armati, eosque grauiter insecuti sunt, post tergum relictis insidiis. Armigeri uero quantocius equorum uelocitate ad decem equites Christianorum fugam inierunt. Quibus ad subueniendum decem domini sui illico in equis et armis adfuerunt; et triginta Arabes in fugam remittentes, usque ad portas et moenia Assur eos persecuti sunt, tres illorum in momento perimentes; quorum capita ab armigeris amputata, cum equis et spoliis eorum afferentes, Ierusalem cum gaudio reuersi sunt. 

[7,11] CAP. XI.-- Apud Assur iterum Babylonici a ducis militibus detruncantur. 
Comperta hac uictoria, et tam laudabili audacia decem equitum, dux et uniuersi sui laetati sunt. Unde centum et quadraginta equites conuocans, in insidiis uersus Rames conductu Werneri de Greis, ac Roberti probi militis de Apulia, ituros constituit, ut Arabes milites aliqua arte lacessitos, et ab urbe Assur productos circumuenientes, aliquid insigne cum eis molirentur. Manserunt itaque hi milites Christiani ducis iuxta Rames in insidiis duobus diebus donec ciues Assur tertia die egressi fiducia suorum militum per agros cum gregibus suis, ignari totius infestationis, uagari secure coeperunt. Illis uero sine respectu periculi uagantibus, uiginti milites continuo ab insidiis et societate Christianorum egressi, praedam undique contraxerunt, ui etiam abducentes; sed mox a militibus Assur excussa est. Ad haec tota manus Christianorum consurgens ab insidiis fortiter assilierunt; milites quoque Arabum et Azopart omnesque pedites illorum idem fecerunt et utrinque graue commissum est praelium. Tandem Christiani praeualentes, plurimam partem illorum occiderunt praedamque retinentes cum plurimis equis et captis ibidem militibus in gloria et iucunditate Ierusalem reuersi sunt. Residui autem Sarraceni, qui pauci uix euaserant, cum fama luctuosa Babyloniam reuersi sunt, et regis iram Babyloniorumque metum adauxisse nulli dubium habeatur. Dux denique Godefridus de prospero euentu suorum non ad modicum laetatus est. 

[7,12] CAP. XII.-- Assur ciuitas facta est tributaria, et Ioppe instauratur.  
Sic tandem ciuitas Assur taedio affecta, nec regis sui auxilio uidens se posse resistere, pacem composuit, claues portarum et turrium duci obtulit, facta ei tributaria. Cuius tributa Roberto, militi praeclaro de Apulia, pro conuentione solidorum a duce concessa sunt. Post haec dux uolens adhuc amplius urgere et subiugare ciuitatem Ascalonem, et caeteras urbes sub regno Babyloniae deprimere et debellare Ioppen, quae uulgariter Iaphet dicitur, antiquo ex termino dirutam reaedificari murisque muniri constituit, quatenus illic portus nauium fieret, et ab hac caeteris gentilium ciuitatibus locus esset resistendi ac nocendi. Firmata ac munita ciuitate Iaphet, ab omnibus regnis et insulis Christianorum mercatores uitae necessaria afferentes ad eius portum accedebant; peregrini quoque aduentantes usquequaque secure illuc descendebant, corpora sua hospitio et quiete curantes. 

[7,13] CAP. XIII.-- Principes circumiacentium ciuitatum munerarios se duci sponte offerunt. 
Sarraceni autem dolentes et tristes facti sunt, eo quod ab hac ciuitate reaedificata et instaurata uniuersae ciuitates gentilium in circuitu subiugandae, debellandae ac deuastandae essent, Christianorumque uires per mare aduentantes de die in diem augerentur. Quid aduersus hoc facerent, gentiles nihil melius senserunt in omni consilio, nisi ut legatio ab Ascalone, Caesarea et Ptolemaide uel Accaron ad salutandum ducem maturaretur ex parte ammiraldorum praedictarum urbium. Nec mora, legatio ad aures ducis et omnium primatum suorum Ierusalem in hunc modum delata est: Ammiraldus Ascalonis, ammiraldus Caesareae, similiter ammiraldus Ptolemaidis, duci Godefrido in omnibus salutem. Exoramus te, ducem gloriosissimum ac magnificum, quatenus gratia et concessu tuo ciues nostri securi et pacifice ad negotia sua procedant. Et decem ualentes equos mulosque tres, corpore elegantes, tibi mittemus; ac singulis mensibus quinque millia byzantiorum in ratione tributorum reddituri sumus. Hoc pacto nimium pax facta et firmata est, quin abhinc amicitia fieri coepit de die in diem, precipue inter ducem et ammiraldum ciuitatis Ascalonis, et donorum copiae duci accrescebant in frumento, uino, hordeo et oleo plus quam dici et memorari possit. Similiter Caesarea et Accaron, datis muneribus auri et argenti, pacem et securitatem obtinebant. Incubuit enim timor Christianissimi ducis uniuersas terras et regiones gentium. 

[7,14] CAP. XIV.-- De eodem, et quod dux pacem statuerit per terram.  
Principes dehinc Arabiae famam ducis tam gloriosissimam intelligentes, pacem et ipsi pariter et amicitiam cum eo componebant, sub hac conditione, ut pacifice Ierusalem et Ioppen sui mercatores, omnia corpori necessaria afferentes, sine interdictione cum Christianis pretio mutuarent. Quod sic actum est: et allata sunt abundanter uniuersa tam Ioppen quam Ierusalem in armentis, bobus, ouibus et equis, uestibus et annona, et omnia aequo pretio cum Christianis mutuabant: et sic laetitia magna in populo facta est. Omnem uero commutationem et egressionem per mare omnibus gentilibus interdixit. Erant enim custodes et insidiae diffusae per mare, ne quidquam gentiles nauigio suis ciuitatibus inferrent unde ciuitates, necessariis opibus abundantes et confisae factae, rebelles superbirent, et foedere neglecto, quod cum duce pepigerant, exaltatae resisterent. Si qui uero ab Alexandria, Damiata uel Africa nauigio ueniebant, cum opibus suis a militibus ducis capti detruncabantur. Similiter Sarraceni Christianis nullam in mari pacem seruabant; solummodo pacem et foedus utrinque statuerunt super terram. Haec pax nimium adeo inter ducem et ammiraldum Ascalonis esse coepit, ut ciues illius pacifice cum rebus uenalibus penetrarent, et uiri Christiani similiter Ascalonem sine impedimento proficiscerentur. 

[7,15] CAP. XV.-- Supra dictus Gerhardus incolumis remissus beneficiis honoratur. 
Cum haec pax tantum cresceret, et amicitiae magis ac magis iungerentur, quadam die idem praeses et ammiraldus Ascalonis Gerhardum de praesidio Auennis, ab omni plaga curatum, honorifice uestibus indutum et equo optimo impositum, duci Christianissimo Ierusalem dono remisit: quem multis iam diebus in Assur obiisse dux et uniuersi Christiani existimabant, nescientes quod a malo depositus, ab Assur eidem ammiraldo missus fuisset. Dux itaque, uiso et incolumi recepto Gerhardo, dilecto milite suo et egregio adolescente, gauisus est uehementer. Cui statim in remunerationem sui magni laboris maxima terrae beneficia centum marcarum cum castello, quod dicitur ad S. Abraham, in praesentia omnium fidelium qui aderant, largitus est. Coepit denique ab ea die super terram magis ac magis pax hinc et hinc multiplicari, donec taedio facta est militibus Galliae pugnacibus.  

[7,16] CAP. XVI.-- De pertinacia Grossi Rustici. 
Post haec non multa mora Tankradus duci Ierusalem occurrit in aduentu Natalis Domini a praesidio Tabariae, quod dux idem uallo et insuperabili munitione in montis arduo reaedificauerat, et Tankradus dono ducis ad tuendum susceperat: ualde tunc conquestus et auxilium petens, eo quod terra et ciuitas Grossi Rustici, regno Aegypti adiacentes, sibi rebellarent et redditus reddere dedignarentur. Hoc dux audito et moleste accepto, post dies octo precibus Tankradi satisfaciens, ducentis equitibus et mille peditibus terram regionesque Grossi Rustici ingressus est, et praeda innumerabili undique contracta, homines gentiles alios trucidari, alios iussit captiuari, caetera uero omnia in flammas et caedes usquequaque redegit. Moram itaque in regione hac duce per dies octo strage et incendio faciente, Grossus Rusticus, princeps regionis, legationem direxit propter auxilium Turcorum, si forte uiribus illorum fretus, duci occurrens, resistere posset. Hic princeps appellatus est a Gallis Grossus Rusticus prae nimia pinguique corpulentia uilique persona in qua totus rusticus esse uidebatur. Princeps uero Turcorum et rex Damascenorum illius audita legatione, quingentos Turcos sine mora illi misit in auxilium. Iam Christiani milites post diutinam et nimiam stragem de terra Rustici exierunt, duce semper cum praeda gregis et uestium caeterarumque rerum in fronte gradiente; Tankrado uero a longe post tergum cum centum equitibus custodiam faciente. Et ecce post paulum Turcorum milites cum festinatione uisi sunt adesse. Quibus Tankradus non segniter occurrens, cum illis praelium commisit. Utrinque hac die bello grauati sunt, alii occisi, alii uulnerati; Tankradus uix elapsus est. Vespere autem facto, dux et tota manus illius per campestria, positis armis, pernoctans et ignorans quomodo Tankradus cum Turcis commiserat bellum, totus adhuc de euentu illius erat incertus, quousque ea nocte media incolumis ereptus est cum suis sodalibus, quorum aliqui sagittis grauati sunt. Dux uero ut intellexit quomodo Turci Tankradum a Damasco persecuti fuerint et cum eo bellum commiserint, iussit summo mane diei sequentis acies fieri, et Turcis eorum persecutoribus occurrere. Sed nec unus in regione hac repertus est. Nam egregii ducis praesentiam nimium uicinam persentientes, per totam noctem in sua reuersi sunt, ultra ab insecutione Tankradi cessantes. Post haec dux in Ierusalem rediit. Tankradus Tabariam cum suis pariter regressus, sexaginta milites secum habens, illic moram fecit, singulis diebus Damascum et municipia Turcorum expugnans, et praedas a terra et regione eorum abducens. Arx autem haec Tabaria sita est iuxta locum, quem appellant mare Tiberiadis, duo milliaria habens in longitudine et duo in latitudine. Hanc a duce Christianissimo subiugatam cum praesidio restructo Tankradus obtinuit in beneficio, eo quod gratiam in oculis ipsius inuenerit, in officio militari probus, et quia aduersariis Christianorum indeficiens ad resistendum uideretur. 

[7,17] CAP. XVII.-- Tankradi nuntios princeps Damascenus perdidit; terram eius dux inuadens, Grossum Rusticum ad foedus coegit. 
Turci uero Tankradum de die in diem uidentes inualescere, ducisque Godefridi uires illi semper adesse, per aliquod tempus pacem cum eo decreuerunt componere sub hac conditione, ut post huius pacis terminum, communi consilio inito, aut sibi uellent subesse, aut omnino foedus cum illo refutarent subire. Tankradus super his cum duce sumpto consilio, acquieuit Turcorum precibus, et plurima munera byzantiorum, auri et argenti et ostri ab eis et Grosso Rustico suscipiens, terram minime post hac bello commouit. Deinde transactis aliquantis diebus, Tankradus sex milites, uiros disertos et peritissimos, direxit ad principem Turcorum Damasci, quatenus urbem sibi redderet et Christianitatis professionem assumeret, si tamen eius dono uel consensu in aliqua parte regionis illius habitare uel uiuere uellet; alioquin propter aurum uel argentum uel caetera dona se illi amicitiam seruare non posse. His igitur auditis, princeps Damascenorum uehemente ira motus est, apprehensosque uiros quinque decollari iussit; sextum autem quia Turcorum sectam arripuit, uitae reseruari praecepit. Istorum tam egregiorum legatorum caede cruentissima ducis ad aures perlata, uehementer una cum Tankrado et omni Ecclesia turbatus est. Qui continuo accitis undique uiribus equitum et peditum, in terram Damascenorum aduersus interfectores fratrum descendit, per dies quindecim terram et regiones depopulatus, nemine sibi resistente. Videns ergo princeps regionis, Grossus Rusticus, quia a facie Christianorum nil sibi nil Turcis intactum remanebat, nolens uolens foedus cum duce et Tankrado per cussit; Turcos uero renuit, quorum auxilio stare ante faciem Christianissimi ducis prorsus non ualebat. 

[7,18] CAP. XVIII.-- Ubi dux gloriosus coepit aegrotare. 
Hoc foedere cum principe praedicto confirmato sub ratione tributorum, dux per Ptolemaidem, Caesaream et Caiphas regredi disposuit: cui ammiraldus Caesareae in occursum ueniens benigne prandium obtulit. Sed ille cibum contradicens, tantum de pomo cedri gustans cum omni mansuetudine et gratiarum actione, post modicum graui infirmitate correptus est, diuertensque Ioppen episcopum et ducem Venetorum in apparatu copioso et armorum multitudine reperit. Cognito autem quod conchristiani essent et non hostilis collectio, secreto hospitium, quod sibi nouum construxerat, cum paucis subintrauit. Nam molestia corporis accrescente premebatur. Cui quatuor ex suis collateralibus assistentes, alii pedes illius in gremio accipiebant, alii capiti eius ad reclinandum pectus suum supponebant; quidam uero super eius dolore nimium ac dolenter flebant, eo quod tanto principe destitui in hoc longo exsilio pertimescebant. 

[7,19] CAP. XIX.-- Venetorum muneribus dux honoratur, ac deinde uehementius aegritudine premitur. 
Audientes ergo Christiani peregrini quomodo tantus princeps aegrotaret, graui moerore et luctu concussi sunt, crebro uisitandi gratia ad eum uenientes: inter quos ipse dux et episcopus Venetiarum, et eorum primates, introducti sunt ad salutandum ipsum ducem, uidendum et colloquendum. Intromissi ergo, in uasis aureis et argenteis, ostro et ueste pretiosa, mira et insolita dona duci obtulerunt ac dederunt, propter dilectionem et desiderium quod uidendi eum semper habebant. Dux quidem Godefridus summa cum charitate ea quae obtulerant suscepit, et benigne eos allocutus, nauali hospitio remisit, asserens se aliquantulum infirmitate detentum; sed in crastino, si ei quidquam remissius fuerit, in aspectu omnium se praesentare qui eum uidere et cognoscere cupiebant, et tunc libenter uelle perfrui eorum communi affabilitate. Nocte denique eadem, dolore ac languore corporis illius inualescente, a suis, propter nimietatem tumultus naualis exercitas, Ierusalem se deferri iussit; quoniam hoc tempore, sicut pollicitus fuerat, peregrinis Venetiarum nulla affabilitate potuit communicare.  

[7,20] CAP. XX.-- Consilio ducis castelli Caiphas obsidio praeparatur.  
Cognita hac ducis ualida aegritudine, dux et principes Venetorum Wernerum de Greis et Tankradum aggressi sunt, uidelicet ut duci loquerentur quid acturi sint: seu an ciuitatem aliquam in littore maris obsidentes debellarent priusquam Ierusalem descendant, seu exspectarent quousque, Deo donante, dux sanitatem reciperet? Ascenderat autem tunc festinanter Tankradus Tabaria in Iaphet, uehemente ducis comperta infirmitate. Dehinc ducem ambo principes super his quae a Venetis audierant conuenerunt; et consilio cum eo facto, licet aegrotante, et caeteris primoribus, decretum est ut castellum, Caiphas dictum, peregrini Veneti nauali obsidione circumdarent; Tankradus uero uice ducis cum Wernero obsidionem in sicco locarent, uidelicet ut ab utroque latere maris et terrae urbs obsessa et oppressa caperetur. Aptatis siquidem ingeniis, quibus Caiphas uinceretur in terra et in mari, fama luctuosa allata est in Ioppen ducem Godefridum summum principem iam obiisse. Quapropter conturbati uniuersi tam Veneti quam Galli, relicto omni apparatu obsidionis, festinato Ierusalem uenerunt, ducemque sic occupatum infirmitate et aggrauatum inuenerunt ut uix uerbum reddere ualeret Sed tamen quantulumcunque primores consolatus, se ab hac infirmitate fatebatur conualescere. Ad hanc ducis consolationem, adorato a Venetis sepulcro Dominico et locis sanctis uisitatis, Tankradus et Wernerus una cum patriarcha Dagoberto in Ioppen reuersi sunt, apparatum suum sine otio ad unguem iterantes. Et post dies quindecim cum omni opere machinarum et balistarum profecti, mari et terra Caiphas applicuerunt. Sed Wernerus Iaphet remansit, eo quod subito infirmitate fuerit correptus, et abhinc in gestario Ierusalem aduectus est.  


[7,21] CAP. XXI.-- Obitus gloriosi ducis et Werneri militis. 
Post quatuor dies, allato Wernero in Ierusalem, dux uehementius infirmitate coepit laborare. Qui confessione delictorum suorum in uera cordis compunctione et lacrymis peracta, Dominici quoque corporis et sanguinis communione percepta, sic spirituali scuto munitus et protectus, ab hac luce subtractus est. Mortuo igitur tam egregio duce et nobilissimo Christi athleta, maxima lamenta et nimius ploratus omnibus illic Christianis, Gallis, Italicis, Syris, Armeniis, Graecis et gentilibus plerisque, Arabibus, Sarracenis, Turcis fuere per dies quinque. Wernerus deinde, cognatus ducis et miles illustris, pariter obiit, et in ualle Iosaphat in porticu basilicae S. Mariae Virginis et matris Domini nostri Iesu Christi honorifice et catholice humatus est, octaua die obitus nobilissimi ducis et principis sanctae ciuitatis Ierusalem. 

[7,22] CAP. XXII.-- Obsidio castetli Caiphas. 
Gloriosissimo duce infirmitate curriculo quinque hebdomadarum Ierusalem laborante, sicut decretum erat ante eius obitum, patriarcha, Tankradus et omnis apparatus Venetorum cum duce et episcopo illorum ab Ioppe profecti sunt per mare et aridam ad ciuitatem quae dicitur Caiphas. Quam a mari et sicco obsederunt in machina mirae et procerae altitudinis et in tormentis lapidum septem, quae uocant mangenas, ad expugnandos urbis defensores eiusque habitatores. Applicitis itaque muro ingeniis cum ingenti machina, et undique graui assultu eam uiris Galliae oppugnantibus, ciues, qui ex genere Iudaeorum inhabitabant dono et consensu regis Babyloniae in redditione tributorum, in moenibus urbis exsurgentes, multum in defensione urbis obstiterunt, quousque Christiani uariis plagis grauati, per dies quindecim prorsus diffisi, manus suas ab omni impetu continuerunt. Nec mirum; Tankradus enim non ut solebat uiriliter auxilium cum suis ferebat fidele, prae inuidia quae praecordia illius mordebat, eo quod dux Godefridus dum adhuc uiueret et grabato aeger cubaret, Geldemaro, cognomine Carpenel, egregio militi et nobili, urbem in beneficio concesserit, si forte caperetur 

[7,23] CAP. XXIII.-- Tankradi hortatu obsidio lentata paululum reparatur.  
Patriarcha uero cognita illius inuidia et animi amaritudine, omni instinctu et suasione, qua poterat, ipsum Tankradum aggressus est, quem demulcere coepit et iram eius lenire, quatenus ciuitas, quae fortiter defensa a Iudaeis habebatur, non tam uiriliter in statu suo permaneret ad confusionem Christianorum quorum non modica pars attrita erat. Hanc etiam conditionem patriarcha interserebat, ut si, Deo annuente, urbs caperetur, consilio fidelium ei, qui plus in eius strage laborauerit, traderetur. Dicebat enim: Vides, o frater charissime Tankrade, quomodo dux Venetorum cum tota manu sua bello uictus et fatigatus abscessit, nec ultra uires adhibet; sui quoque perterriti, iam classem usque in medium maris procul a ciuitate reduxerunt. Tankradus autem audiens haec uerba patriarchae et eius bonam exhortationem in Christi nomine, omni deposita amaritudine, respondit: « Non ultra se aliqua occasione ab urbis assultu et inuasione abstinere; licet alius donum eiusdem ciuitatis susceperit, cum nondum obsessa uel capta fuerit, et cum Geldemari Carpenel uirtus et manus sibi aequiparari non possit. » Hoc dicto, festinanter cornua sonuit, militesque hoc signo dato admonuit quatenus assultum circa urbem intermissum repeterent, et Iudaeorum uirtutem expugnarent qui fortiter urbem defensabant. 

[7,24] CAP. XXIV.-- Quanta pertulerint illic fortissimi milites. 
Audito itaque signo Tankradi, uniuersa manus militum qui aderant, tam ducis quam Tankradi, ad arma contendunt, armati confluunt, machinam sine mora ascendentes. Ascendit autem Winricus, pincerna ducis, miles egregius, Wickerus Alemanus, in ictu gladii et Turci lectione laudabilis, et Milo de Claro monte, milites ducis. Sed de omnibus Venetis militibus neminem praeter unum in machina repererunt, quem nulla mortis pericula ab eius potuerunt absterrere custodia. Videns uero idem Venetus tiro sibi illos in auxilium concurrisse, in nimio gaudio ab imminenti angustia respirauit, in hanc uocem prorumpens: Recesserunt a me omnes uiri nostratium, et solus ex omnibus remansi; sed non ultra, Deo annuente, a uobis dissociabor, quousque nostri assultus et rei euentum aut in urbis aut in nostri ruina agnoscam. Stemus igitur in nomine Domini nunc coniuncti, etsi pauci, uirtus Dei magna ad omnia, qui pro eius gratia parati sumus instare et sustinere pericula. Nec mora, his quatuor coniunctis et conspiratis in Christi nomine ex admonitione Veneti ad omnem assultum urbis, uiginti milites Tankradi in momento eis adiuncti sunt, unanimiter sic conspirati, ut ex machina hac compositam turrim urbis penetrare, aut certe ante eamdem turrim in eodem loco uellent deperire. Et subito arreptis bipennibus, securibus et ferreis ligonibus, oppositam turrim fortiter cauantes infregerunt. Quibus Iudaei ciues, commistis Sarracenorum turmis, sine dilatione uiriliter resistentes, a turri oleum, picem feruentem, ignem et stuppas opposuerunt: grande uidelicet incendium, per quod Christiani milites fumo et calore in machina exstinguerentur, et urbs eiusque turris inuicta cum incolis suis remaneret. Christiani tandem milites, pro Christo mori non diffidentes, imperterriti stabant, omnem angustiam sufferentes per diem et noctem, donec scuta eorum flammis concremata, fundibulis conquassata, ferreis sudibus perforata, grandi laesura peruideri potuerunt. 

[7,25] CAP. XXV.-- Oppidum Caiphas expugnatur. 
Dehinc die altera radiante, et Domino Iesu suorum miserante, Iudaei et Sarraceni uidentes Christianos insuperabiles, nec suis flammis aut armis posse reprimi a turri et eius assultu, ipsam turrim mox relinquentes, nec eam amplius retinere ualentes, fugam iniierunt: post quos uniuersa ciuitas pariter in fugam conuersa est. Ad haec milites Christiani ciues hostiles per mediam urbem insecuti, et eos crudeliter perimentes, uictoresque facti, portas ciuitatis aperientes, totum Christianum exercitum intromiserunt. Qui uniuersa in ea reperta, nempe pecuniam innumerabilem tam in auro quam in argento, cum uestibus, equis et mulis, hordeo, oleo et frumento, illic depraedati sunt. Veneti autem adhuc in mari flexis anchoris consistentes, nunc Gallorum cognita uictoria et urbis inuasione, festinanter leuatis anchoris adfuerunt, aliquos gentilium occidentes, sed nihil pecuniae illic deprehenderunt. 

[7,26] CAP. XXVI.-- Gelmarus expulsus, et Tankradus castellum Caiphas obtinuit.  
Capta autem ciuitate Caiphas, Geldemarus Carpenel, quia eamdem, si caperetur, dono ducis susceperat, quem obiisse nondum sciebat, milites et pedites suos conuocat ad ciuitatem retinendam ac muniendam. Sed copiae Tankradi ampliores et ualidiores urbis moenia et eius turres obtinentes, Carpenel et eius gentem ex urbe expulerunt. Carpenel quid ageret non melius hac hora sensit, quam ut a ciuitate cum omnibus suis migraret, et ad castellum ualidissimum ac ditissimum, quod dicitur ad S. Abraham, uersus montana et ciuitates Sodomae ac Gomorrhae hoc tempore declinaret. Hoc equidem castellum dux non longo assultu effugatis gentilibus subiugauit, quod ab Ierusalem sex milliaribus remotum, quondam primus patriarcha Abraham aedificasse et inhabitasse, ibidemque sepultus fuisse perhibetur. Hoc praesidium Turci et caeteri gentiles et Iudaei nimia deuotione honorantes uenerabantur, nec minore celebritate a catholicis cultoribus obseruatur et colitur. 

[7,27] CAP. XXVII.-- Consilio maiorum Boemundus ad regnandum in Ierusalem uocatur, sed in itinere capitur. 
Patriarcha autem Dagobertus et Tankradus ibidem mortem ducis audientes, in unum conspirauerunt, nihil de ciuitate Caiphas Geldemaro Carpenel se daturos, sed de ea ad uelle acturos; de Ierusalem quoque, regno Godefridi ducis, similiter per omnia pro uelle deinceps licenter consulere ac disponere. Unde consilium inierunt in ciuitate Caiphas, quatenus auunculo Trankradi Boemundo legationem Antiochiam mitterent, ut in terram Ierusalem proficisceretur cum omni apparatu suo, regnumque illic obtineret, priusquam aliquis haeres Godefredi ducis thronum eius praeoccuparet. Legatio haec denique patriarchae et Tankradi sine mora directa est. Verum eiusdem legationis portitor, Morellus nomine, secretarius patriarchae, quia in dolo missus est, et contra iusiurandum quod idem patriarcha cum Tankrado duci fecerat, si forte obiret, nulli regnum Ierusalem se redditurum nisi fratribus suis, aut uni de sanguine eius, ira Dei aduersante, Laodiceae in manus Reymundi comitis irruit: et sic tota legatio litterarum irrita fuit, et perfidia ubique patefacta. 
Boemundus siquidem eo tempore, diuino iudicio, in mense Augusto adunatis trecentis equitibus, uersus Malatinam urbem descenderat, inuitatus ad auxilium Christianorum ex litteris et legatione Gaueras, Armeniae ducis, principis et domini eiusdem ciuitatis, eo quod Donimanus, princeps Turcorum, urbem hanc in manu graui angustiatam obsedisset. Hic itaque audito aduentu Boemundi et eius copiarum, nec illum longe ab urbis obsidione abesse, quingentibus militibus ab exercitu suo assumptis, illi in planitie regionis occurrit; praelium cum eo commisit intolerabili grandine sagittarum, donec Boemundi uirtus attrita, et uniuersa societas succubuit interempta, aut fugitiua facta ac dispersa. Ex hac alii subito sunt detruncati, alii uiui capti et retenti una cum principe suo Boemundo, et in exsilium in Nixandria ciuitate eiusdem Turci abducti, et ferreis uinculis alligati sunt. 

[7,28] CAP. XXVIII.-- Donimanus, princeps Turcorum, obsessis Malatinae Christianis contemnitur. 
Capto itaque Boemundo, eiusque propinquo Richardo, et caeteris maioribus domus suae, Donimanus ad urbem Malatinam cum spoliis eorum et capitibus decollatorum in magna gloria regressus, ad Gaueras legationem praemisit, quatenus ciuitatem in manu eius redderet, sciens quia Boemundum captiuum tenuerit, et omnem equitatum illius attriuerit, in quo omnis Christianorum spes et summa fiducia pendebat: alioqui non posse eum uiuere a facie Turcorum. Gaueras uero iactantiam Donimani intelligens, nequaquam his minis ciuitatem se illi aperire fatetur, ne ullis eius obedire mandatis, dum adhuc uitam Baldewini principis Edessae uel Rohas incolumem sciret, nec aliquod adhuc infortunium illius narraretur. Donimamus, magnificus princeps Turcorum, haec audiens, in superbia magna locutus, haec uiro responsa dedit: Noli modo nimiam in eo habere spem aut fiduciam. Nam ipsum Baldewinum sicut Boemundum post paululum temporis spero me habiturum.  

[7,29] CAP. XXIX.-- Baldewinus liberare uolens Boemundum, nihil proficit.   
Inter haec nuntia, Boemundus, totius uitae et salutis diffisus, particulam capillorum capitis sui, signum captiuitatis suae et doloris, clam per Syrum cuempiam Baldewino misit, omnibus hoc Turcis ignorantibus, quatenus sine dilatione sibi subueniens, a manibus Turcorum eum eriperet, priusquam ad ignotas et barbaras nationes illorum perueniret. Baldewinus, iam tertia luce captiuitatis Boemundi transacta, assumptis centum et quadraginta loricatis equitibus, descendit in campos Malatinae ciuitatis ad excutiendum Boemundum, confratrem in Christo si, prosperante Deo, aliquo nisu in loco opportuno cum Turcis committere ualeret. Sed Donimanus Baldewini aduentantis audacia et plurima uirtute illius militari territus, sine mora ab obsidione castra mouit, et uersus mare Russiae in terram suam fugiendo cum omni equitatu suo diuertit, gaudens se Boemundum, tam nominatissimum principem et caput Christianorum, arripuisse, ac metuens ne uiribus aut arte Christianorum illum amitteret. Baldewinus uero fugam eius intelligens, persecutus est spatio trium dierum: quem tamen longius persequi dubitans propter dolos falsorum Christianorum, aut insidias hostium, et quia non multos habebat milites, Malatinam reuersus est. Gaueras itaque princeps ciuitatis, benigne eum suscipiens et in fide, in manu et tutamine illius urbem reddidit, ac uniuersum thesaurum ciuitatis cum plurima ueste pretiosa illi praesentans, ut de his remuneraretur, exorauit; sed de omnibus sibi praesentatis, nihil suscipiens, retinuit. Cognita itaque Baldewinus illius beneuolentia et fidei constantia, quinquaginta milites in urbe cum illo constituit manere, ad tuenda et retinenda moenia ciuitatis; ipse uero cum caeteris Rohas regressus est. Post haec Donimanus, comperto tam metuendi principis ac militis recessu, readunatis uiribus, iterato urbem Malatinam obsedit diebus multis. Sed uiriliter a quinquaginta praedictis tironibus, a Baldewino ibidem constitutis, urbs defensa ab hostibus, et intacta atque inuicta remansit; dum tandem Donimanus bello fatigatus, et longae obsidionis laedio affectus, Christianorum territus auxilio, urbem deseruit, et sic deinceps ab obsidione illius quieuit. 

[7,30] CAP. XXX.-- Baldewinus per legatos conuenitur ut fratris loco regnum Hierosolymitanum suscipiat. 
Interea Baldewino Rohas a Malatina regresso, crudelis legatio ad eum facta est, scilicet quia frater eius uterinus, Godefridus princeps magnificus, in Ierusalem obierit, et omne regnum terrae illius morte tam pii dominatoris in populo Christiano iam desolatum fuerit. Hac tristi legatione audita, in nimios ploratus et lamenta cor Baldewini defluxit; sed tamen, ut uir mirae abstinentiae, longe aliter simulauit ex charissimi fratris occasu, quam in eius corde esset. Robertus episcopus Rames uel Ramae, et Robertus miles, Gunterus similiter, huius legationis fuere nuntii, missi a Geldemaro Carpenel, Roberto filio Gerhardi, Rudolpho de Mozon, Iosfrido camerario ducis, Winrico Flandrense. Matthaeo dapifero illius, Wickero Alemano, et Arnolfo, praelato templi Domini in hunc modum nuntia deferentes; Milites et principes regni Ierusalem, hactenus sub Christianissimo duce seruientes, salutant te in nomine Iesu Christi, Filii Dei uiui, quorum decreto et consilio huc directi sumus, ut tibi notum sit quod frater tuus Godefridus dux et princeps Ierusalem, ab hac luce subtractus est. Quapropter te unanimiter inuitant ut festinato uenias, et loco fratris regnum suscipias, et in throno eius sedeas. Conspirauerunt enim se non alium recipere, nisi fratrem aut unum de sanguine, et propter inaestimabilem eius bonitatem et nimiam largitatem, et propter iusiurandum quo firmauerunt se nunquam pati alienigenum regnare, aut sedere in throno Ierusalem. Baldewinus benigne legationi et uerbis eorum aurem adhibuit, promittens se post non multum temporis, rebus suis ordinatis, Ierusalem uelle descendere et, Deo prosperante, regnum consilio eorum suscipere atque disponere. 

[7,31] CAP. XXXI.-- Baldewinus Ierusalem profecturus, aequiuocum suum ciuitati Rohas praefecit. 
Legatis dehinc in omni amoris dulcedine commendatis, et Ierusalem repedantibus, Baldewinus, dux ciuitatis Rohas, in breui omnium fidelium suorum conuentum habuit, cuiusque uoluntatem eundi Ierusalem singulatim requirens, cuiusque etiam remanendi in regione Rohas. Similiter Baldewino de Burg, uiro nobili generis sui, filio comitis Hugonis de Rorstet castello, litteras direxit, quatenus ab Antiochia et conuentione solidorum sequestratus, descendat ad terram Rohas, et ciuitatem hanc in beneficio accipiat, loco eius dominaretur et hostes debellaret. Omnem uero rem aperuit ei de obitu fratris sui Godefridi clarissimi principis, et qualiter a praepotentibus Ierusalem sit inuitatus ad possidendum regnum, et quomodo illuc postmodum iturus sit. Remansit enim idem Baldewinus, ab Ierusalem et Ascalone cum caeteris profectus ad Boemundum, in Antiochia usque ad diem hanc in obsequio militari et solidorum conuentione. His ita dispositis, ac Baldewino de Burg statuto tempore ab Antiochia recepto, iamque in throno et maiestate ciuitatis Rohas collocato, Baldewinus primus et magnificus frater ducis Godefridi, quadringentis equitibus egregiis contractis cum mille peditibus, regia uia Antiochiam primum profectus est: cui milites uniuersi ciuitatisque custodes ad salutandum occurentes, urbem ei obtulerunt, si princeps aut dominus illius fieri uoluisset. Illic quidem per tres dies in gloria et laetitia requiescens, uniuersos ciues et custodes benigne super omnibus audiuit, et sapienter respondit, plurimumque eos desperatos ex amissione Boemundi consolatus, ex toto ciuitatem uice illius suscipere contradixit. 

[7,32] CAP. XXXII.-- Baldewinus, diro imminentis praelii nuntio pulsatus, cum paucis obuiam pergit. 
 Quarta uero die ab Antiochia procedens in omni iucunditate, Laodiceam pacifice cum omni apparatu suo descendit, ubi biduo requie fruens, retardati et subsequentis populi praestolabatur aduentum. Adunata siquidem uniuersa uirtute suorum, fama ad aures ipsius perlata est, quomodo copiosa gentilitas tam Turcorum quam Sarracenorum e diuersis locis et terris congregata ad resistendum illi in facie adfutura esset, et quomodo illi uiam ulterius procedendi prohibere decreuisset. Ex sola enim Damascenorum ciuitate, uiginti millia Turcorum illuc in armis conuenisse ferebantur; caeterorum uero gentilium numerus nequaquam inuestigari potuit prae illorum multitudine inaestimabili. Quapropter pars exercitus Baldewini formidine concussa uitaeque diffisa, in silentio noctis fugam iniit, alii simulata infirmitate, minime se abhinc sequi posse asserebant. Mane autem facto, Baldewinus intelligens suum defluxisse exercitum, dolore nimio motus, nihil tamen expauescens, uniuersos quos uoti sui compotes reperit sic adhortatur, dicens: Video, quomodo prae timore mortis, et noui rumoris, populus noster imminutus ac dilapsus est. Sed nihil congregatas nationes metuens, iter inceptum continuare non dubito; ideoque eos, qui remanserunt, in fide Christi admoneo, ut mecum ituri Ierusalem, nullo mortis absterreantur periculo; uerum constanti proficiscantur animo, totam spem suam ponentes mecum in Domino Deo. Qui uero dubitant, et formidolosi sunt, de loco mecum pedem non mouentes, quo tutum illis uidetur, reuertantur. Hoc dicto, et uniuersis de uia inquisitis, unanimes et uiae concordes omnes qui aderant inuenit. Sed, cum ad Gybel descenderet ibique pernoctaret, de quadringentis equitibus et mille peditibus uix centum et quadraginta equites et quingenti pedites cum eo remanserunt; caeteri uero omnes prae angustia auditi aduentus Turcorum ab eo dilapsi sunt et dispersi. Nihil tamen formidinis habens Baldewinus, a campis et regione Gybel pacifice processit, eo quod honorifice et cum mansuetudine a ciuibus sit susceptus in omni copia rerum necessariarum. 

[7,33] CAP. XXXIII.-- De eodem. 
Dehinc Tortosam ciuitatem praeteriens, Tripolin peruenit: quem princeps urbis fideliter et iucunde suscepit in omni administratione ciborum, quibus indigebat exercitus. Illic innotuit ei quomodo Damascenorum rex et Geneadoil Sarracenorum princeps de regione amplissima, quam a camelis uocant Camollam, cui idem praeerat Geneadoil, et de uniuersis ciuitatibus quae in littore maris Palaestini erant, et a montanis diuersisque locis conuenissent ad resistendum sibi in angustis faucibus et asperrimis scopulis ciuitatis Baruth uel Baurim. Baldewinus, his nimis et tam saeuo rumore imperterritus, omnia in Christi nomine se tolerare profitetur, et nunquam pro tot nationum millibus in unum collectis iter suum in Ierusalem uelle differre, sed usque ad sanguinem et mortem cum illis dimicare. Hoc dicto uiam per diem insistens, nocte imminente ad radicem difficilium montium hospitandi gratia pernoctauit: ubi nuntiatum est illi, omnes procul dubio illic conuenisse aduersarios ad prohibendum transitum, et in crastino ad committendum praelium. Quapropter aliquantum cor eius immutatum est, et renes eius dissoluti, eo quod pauci uiri secum remansissent. Attamen crastina luce exorta, dux Baldewinus in Domino Iesu confortatus, iter inceptum pergit, quousque ad locum multitudinis aduersariorum peruentum est, ubi omnes uires illorum, sicut audierat, in occursum sibi paratae erant. Has inter proficiscendum comperiens non procul abesse, media die flagrante, armis, loricis, galeis induuntur; lanceis uero strictis et uexillis erectis, obuiam per angustas fauces gentilibus turmis contendunt, diu cum illis praelia conserentes in locis arctissimis. Tandem uirtute Turcorum intolerabili et Sarracenorum inualescente, Christianos cum principe suo Baldewino a faucibus in arcu et iaculis abegerunt. Post hanc diutinam contentionem, quoniam nox incumbebat, utrinque manus a praelio continuerunt. Eadem nocte Baldewinus a radice montis aliquantulum remotus, paucis fixis tentoriis pernoctauit, ac parce illic epulatus, suis inibi dedit consilium ne aliqui eorum ullo modo a se diuiderentur, donec omnis subsequentium peregrinorum manus conueniret; sicque crastina die solerti prouidentia quodque periculum tutius inirent, ac pro nomine Iesu martyrium recipientes, nihil tolerare dubitarent aduersi. 

[7,34] CAP. XXXIV.-- Ipse fugam simulans, reuersus gloriosam adeptus est uictoriam. 
His ita decretis, et populo Christiano iuxta uerbum Baldewini consentiente, in ipsa nocte per montana mille ignes Turci et Sarraceni suscitauerunt, multo, scilicet plures quam eorum indigeret exercitus, ad exterrendos Christianorum populos. Geneadoil, princeps de Camolla, post suscitatos ignes, intelligens a relatoribus exiguas uires Baldewini, conuenit ducem Damascenorum, quatenus in castris fessos et somno occupatos, inuaderet. Sed displicuit caeteris principibus econtra referentibus. Non est utile et salubre consilium nobis Turcis, ut in umbra noctis praelium conseramus, ne a Sarracenis, qui nos semper odio habuerunt, subito circumuenti occidamur, et tam spolia Francorum quam nostrorum auferantur. Sed si placet, dum aurora diei orta fuerit, differamus, qua nobis prouidere usquequaque possimus. Et sic consilium Geneadoil dissipatum est. 
Altera autem die orta, Baldewinus sollicitus ac peruigil, intelligens Turcos iam matutinos adesse, in quamdam planitiem post tergum relictam totum fidelium reduxit exercitum, ac si fugam iniisset. Quod gentiles uniuersi uidentes, et eum fugientem ac tremefactum aestimantes, grauiter eos equis secuti sunt cum quingentis praemissis equitibus et quindecim millibus peditum. At Baldewinus semper miles imperterritus, cernens hostes se grauiter insequi, et iam per totam planitiem plurimum exercitus descendisse, sine mora cum uniuersis catholicis militibus in freno equis reductis, Turcos uelociter incurrit, duroque certamine commisso, circiter quadringenti Turcorum illic in gladio, lancea et sagitta occisi sunt. Caetera multitudo, quae adhuc in faucibus subsequebatur, nec auxilio suis prodesse poterat prae angustia semitarum, nunc uitae diffisa, in fugam conuersa est. Baldewinus sic uictoriam, Dei gratia, adeptus, quadraginta octo ex maioribus Turcorum in eodem captiuauit praelio, nihil praedae praeterquam equos probatissimos contrahens, quod in altero latere angustarum faucium omnia armenta cum spoliis et tentoriis gentilium remansissent. Finito autem hora nona tam graui praelio, Baldewinus in praedicta planitie remanens, tentoria fixit, eo quod fons aquae dulcis illic esset mellitique saporis calamelli quibus refocillati sunt. Non amplius quam duo milites, Walterus Tauns et Baldewinus Tauns, illic cecidisse reperti sunt, pauci uero uulnerati. Itidem in tentoriis captiui constituti, ac in custodiam missi sunt. Vespere autem facto, Baldewinus cum suis recreatus, in medio captiuorum resedit ad inquisitionem de qua origine aut parentibus essent: inter quos princeps et tetrarcha Damascenorum repertus est, qui plurimum thesaurum pro uitae redemptione perhibetur obtulisse. 

[7,35] CAP. XXXV.-- Quam sagaciter Baldewinus uersutiam Tankradi praeuenit.   
Rex uero Damascenorum, Geneadoil, et uniuersi principes gentilium, audita suorum contritione, plurimorumque captione et Baldewini glorificatione, tota nocte diffugium fecerunt, metuentes ne mane facto, altero in latere montis reperti, et a Christianis audaci incursu impetiti, capitali sententia punirentur, aut superati a Sarracenis regionis pro nihilo computati decollarentur. Est enim mos Sarracenorum gentis, ut quoslibet nouos uictores timeant et obediant eis, uictos paruipendant et persequantur. Baldewinus igitur fugam uniuersorum intelligens, orto sole cum praeda equorum, cum captiuis Turcis et spoliis, castra mouit ad Sidonem ciuitatem et Gibeloth: quo pertransiens sine obstaculo et periculo, Sur, quae est Tyrus, declinauit, ubi commode hospitio et alimonia cum suis refectus est. Post haec Ptolemaidem, quae est Acra uel Accaron, praeteriens, nihil contradictionis aut aduersitatis ab ea uel ab urbibus illis pertulit propter uictoriam et famum, quam de illo audierant. Sic pacifice Caiphas perueniens, in ea diebus aliquot moratus est. 

[7,36] CAP. XXXVI.-- Tankrado solo aduentu Baldewini perterrito, Baldewinus sanctam ingressus est ciuitatem. 
Nescius quippe doli totius, Tankradum ibi reperire et alloqui feruebat, eiusque consilio de rebus suis ubique agere. Sed Tankradus omnia ignorans de aduentu Baldewini, Ierusalem profectus fuerat ad corrumpendos principes et custodes turris Dauid, quatenus auunculus eius Boemundus aut ipse regnum obtineret; omnia autem instinctu, auxilio et consensu patriarchae faciebat. Audito itaque ibidem, in urbe Caiphas, dolo et uersutia Tankradi, quae fiebat consensu Dagoberti patriarchae, Baldewinus uir illustris et prouidus, Hugonem de Falckenberg, et Robertum episcopum ciuitatis Rames uel Rama, super his compellat, eosque ex consilio suorum Ierusalem sine dilatione direxit, ut praeuenirent uniuersum dolum, metuens ne turrim Dauid et regnum Ierusalem aliqua perfidia seu promissione pecuniae amitteret. 
His itaque perfectis, quidam probi milites de domo ducis Godefridi, Rudolfus, Geldemarus, Wickerus Alemannus, Rudolfus de Montpizon, in uia ciuitatis Caesareae, qua Sarracenos persequebantur, aduentum Baldewini penitus ignorantes, tunc primum a praemissis fratribus rem cognouerunt, quomodo scilicet Baldewinus loco fratris sui Ierusalem obtinere aduenisset, atque Caiphas adhuc hospitio moraretur. Nec mora, audito tam egregii principis aduentu, et digno haerede Ierusalem, gauisi sunt uniuersi, commistisque sociis et armis, Iaphet, quae est Ioppe, contenderunt. Ubi Tankradum ab Ierusalem in ira reuersum, quia urbem intrare non potuit, in obsidione reperientes, nuntiauerunt ei Baldewinum adesse, et regnum Ierusalem uelle obtinere. Tankradus audito tam proximo aduentu Baldewini, statim ab obsidione Ioppe surrexit; per aliam uiam Caiphas reuersus, nolens recto itinere Baldewino a Caiphas reuertenti occurrere. Baldewinus uero a Caipha procedens, praedictos milites de domo ducis Godefridi in occursum habuit, qui omnia sibi de Tankrado retulerunt; et post haec cum eo Ioppen accelerantes, duobus diebus continuis illic remorati sunt. Deinde ordinatis rebus in Ioppe, cum omni clientela et praeda, quam abduxit de Baruth, quae est Baurim, cum quadraginta quinque captiuis militibus Turcorum Ierusalem descendit, quos in praesidio turris Dauid repositos caute iussit custodiri. 

[7,37] CAP. XXXVII.-- Perquisitis rebus defuncti fratris, a uiris fortibus tentare fortia suadetur.  
Quarta denique die postquam ascendit Ierusalem, congregatis uniuersis, magnis et paruis, de uniuerso coetu Christianorum, requisiuit de suppellectile fratris sui Godefridi, de armatura eius, de pecunia, de beneficiis cuiusque militis ac praepotentis. Qui nihil de rebus fratris eius se habere testati sunt, sed eas in eleemosynas pauperum et soluendis debitis esse dispersas; beneficia uero, prout unicuique statuta erant de reditibus ciuitatum, protulerunt. Ipse autem omnia responsa illorum patienter accipiens, de rebus et armis aliquibus discussis, sed excusatis, obticuit singulis singula reddens beneficia. Unde ab omnibus iureiurando firmatus, in throno Ierusalem potenter exaltatus gloriose resedit. Erat tempus mensis Nouembris circa festum B. Martini Turonici pontificis, quando Baldewinus Ierusalem ueniens, ab omnibus paruis et magnis rex et dominus est constitutus. Sic collocato Baldewino gloriose in throno Ierusalem, uniuersi principes et milites de domo ducis Godefridi conuenientes in praesentiam eius, hoc modo ei locuti sunt: Frater ducis Godefridi es, principis gloriosissimi ac nominatissimi, et ideo uniuersae nationes gentilium in circuitu famam de te comperientes, aduentu tuo tremefactae sunt; quia te magnum, bellisque famosissimum intellexerunt. Quapropter te decet insigne facere, quo stupescant gentilium terrae, et admirari eis non sufficiat: sicque nomen fratris tui, principis Ierusalem, in te reuiuiscet, ac magnificabitur. 

[7,38] CAP. XXXVIII.-- Urbem Ascalonem obsidens, post aliquot dies infecto negotio obsidionem soluit. 
Consiliis suorum auditis, Baldewinus terram Ierusalem et ciuitatis in circuitu muniens custodia fideli, centum et quinquaginta militibus et quingentis peditibus assumptis, ab urbe Ierusalem processit nona hora diei; et uespere facto, hospitatus est iuxta fontem recentis aquae, ubi montana terminantur. Post haec quinta die abhinc exsurgens, ad urbem Ascalonem cum omni uirtute suorum descendit: in qua mille equites Arabes a Babylonia missi habitabant ad tuenda moenia eius, ne noui principis uirtus subito irrumperet improuisam. Ibi milites Baldewini in tentoriis ante urbis moenia fixis duobus diebus sine assultu consederunt. At die tertia milites Arabes cum ciuibus erumpentes, crebra cum eis praelia conseruerunt, donec tandem utrinque non modicam contritionem suorum pertulerunt. Post duos dehinc dies, et plurimam stragem Sarracenorum, grauemque uulnerationem Gallorum, rex Baldewinus ab urbis obsidione prudenti consilio sic suos reuocauit, dicens: Hi aduersarii nostri in murorum protectione confisi, et plurima manu ciuium, facile, aduersante fortuna, creberrimis suorum auxiliis possunt praeualere; nostrates uero incauli sagittis perire; ideo utile est consilium, ut ab hac ciuitate castra moueamus. 

[7,39] CAP. XXXIX.-- Quam ingeniose uicerit gentem Azopart sub terra latentem.  
Cum haec consilia inter se fierent, innotuit Baldewino, quomodo inter deserta Ascalonis et Babyloniae in caueis subterraneis Azopart, gens foedissima latens accubuisset ad disturbandos et perimendos peregrinos, qui Hierosolymam proficisci desiderabant. Qui mox hac gentis impietate cognita, castra mouit ab Ascalone, et caua suo exercitu obsedit: quibus flamma immissa experiri uoluit utrum prae nimia angustia fumi et caloris prodiret a tetris et inauditis antris. Sed de omnibus nulli egressi sunt praeter duos, qui et coram eo steterunt, si forte misericordiam et uitam inuenirent. Baldewinus hos intuens uiros horridos et squalidos, amica affabilitate eos compellat super omnibus quae de eis audierat, et uestibus pretiosis eos adornans de gente et cognatione eorum requirit. Qui, secundum quod interrogati fuerant, uniuersa sibi aperientes, et misericordem eum sibi arbitrantes, obnixe deprecantur ut alter eorum cum Baldewino maneret, alter ad caua et nota loca rediret, quatenus socios de perplexa domo, mirabili arce, ac inuestigabili fossa inclusos, produceret in conspectum principis, si forte et ipsi gratiam in conspectu eius inuenirent. Ingressusque foueam, uestes et munera regis ostendens et de eius benigna susceptione loquens, illico decem de consociis eduxit in praesentiam regis et eius optimatum. Interea is, qui cum Baldewino remanserat, dum in foueam rediit alter, decollatus est a pueris regis. Similiter socius, qui uana spe et promissione honestarum uestium decem produxerat ex cauernis clanculum amotus, in momento decollatus est cum nouem. Decimus uitae reseruatur, quem tota strages sodalium latebat. Hunc Baldewinus seorsum tollens, et honorificis ac mollibus indumentis opertum suo sermone demulcens, protinus illexit eum, quatenus rediens ad subterraneos sodales, eos prodire hortaretur, asserens se illos benigne tractare, et donis magnificis honorare; quin omnia loca regionis illis in beneficiis concedere, et eorum consiliis uniuersa agere uelle. His promissionibus miser seductus et illectus, ad caua reuersus cum ueste pretiosa, omnia complicibus suis retulit de principis affabilitate ac largitate, et ampliora quam audisset, credens socios amotos et decollatos uiuere, et missos ad tuendas ipsius Baldewini ciuitates.  

[7,40] CAP. XL.-- De eadem re.   
Azopart inaestimabili et inuestigabili cauatione subterrati, bonam promissionem socii audientes, minas quoque, deinde promissa magnifica, ad triginta processerunt. Qui coram ipso principe assistentes, benigne ex ore eius suscepti sunt; statimque a conspectu illius abducti, quasi munera accepturi, omnes capitalem subiere sententiam, praeter unum, qui solus cum Baldewino ex omnibus triginta remansit. Hunc solum mirifico honore tractauit, nescium caedis complicum, quem etiam ad antra praedicta remisit, quatenus honores et munera ipsius subterratis uiris referret, eosque ipse captus a suo praesidio exire hortaretur. Sic et sic illusi uanis spebus, ducenti et triginta processerunt, omnes sine dilatione iussu principis decollati, eo quod maxima mala peregrinis, Hierosolymam transeuntibus, intulissent, alios exspoliantes, alios trucidantes: tantumque scelus semper inultum remansisset, eo quod nullus de specu hoc eos antea ui, seu qualibet arte potuisset eiicere. His ducentis et triginta decollatis, ac nequitia sua in capita eorum reddita ingenio Christianissimi principis in ultionem peregrinorum; solummodo feminae et pueri eorum in caueis eorum remanserunt cum spoliis plurimorum. Qui necem eorum intelligentes, quoniam nullus ad eos ultra rediret, minime exire ausi sunt. Quapropter Baldewinus uehementer aduersus eos indignatus, ligna, stipulas ac stuppas ante os cuiusque specus comportari iussit et incendi, quousque calore et fumo cogerentur exire. Tandem hac fumi et caloris nimietate unanimiter oppressae matres cum pueris, quibus uirorum solamen defecerat, licet inuiti, processerunt, ac statim militibus in praedam dati sunt et diuisi: quorum cum matribus alii pretio redempti, alii uero pariter decollati sunt. 

[7,41] CAP. XLI.-- Cum per difficilia loca militem agit, plures frigore exstinguuntur. 
Baldewinus post ista profectus ad castellum quod dicitur ad S. Abraham, iuxta flumina fetentia Sodomae et Gomorrhae hospitio remansit, in cibo et equorum pabulo magnam illic sustinens indigentiam. Ibidem dum montana perlustrarent ad inuestiganda necessaria, intimatum est eis a quibusdam incolis, quomodo, si paulo procederent ad locum qui dicitur Palmarum, plurimas opes et copias ciborum reperirent, quibus cum equis suis recreari possent. Quod iuuenes quidam audientes, circiter quadraginta ab exercitu clam subtracti praecurrerunt ut pecuniam et praedas contraherent. Sed nihil praeter alimenta et plurimam uenationem inuenerunt, quibus uentrem impleuerunt; nihil uero uini aut alicuius poculi praeter fontes aquarum dulcium biberunt. Illic quidem in loco Palmarum refocillati, exsurgentes ad montana Arabiae peruenerunt. Quibus superatis, inter duos apices montium hospitati sunt, ubi nocte necessariis cibis, quos uehiculis mulorum, camelorum, asinorum attulerant, sufficienter recreati sunt, nihil prorsus reperientes illic praeter aquas recentes. Haec montana, eorumque difficiles scopulos arctasque fauces, spatio quinque dierum superauerunt graui et inaestimabili labore. Sexta uero die montanis permensis, in extremo illorum cacumine maxima pertulerunt pericula in grandine horribili, in glacie terribili, in pluuia et niue inaudita, quorum immanitate et horrore ingruente, ad triginta homines pedites prae frigore mortui sunt. 

[7,42] CAP. XLII.-- Ciuitas Susumus igne deletur. 
Post montium ac scopulorum difficilia pericula in uallem descendentes, per diem continuum in equis residentes, planitiem pertransierunt, et uespere in uilla quadam opulentissima castrametati, cum principe suo Baldewino hospitio rebusque necessariis refecti sunt. Ibi quidam exploratores de Sarracenis ad promerendam gratiam tanti et tam magni principis, et uitam impetrandam, adfuerunt, qui ciuitatem iuxta sitam, Susumus nomine, rebus nimium locupletem ipsi propalauerunt principi, et hanc facile occupari posse et expugnari. Baldewinus, his intellectis, quinta die a uilla praedicta exiens, ad ciuitatem Susumus uespere descendit. Sed domos et omnia loca ciuitatis uacua reperiens, ibidem potenter hospitio quieuit. Audito namque aduentu illius, uniuersi gentiles a regione et ciuitate hac fugerunt, eo quod sine muro haec ciuitas infirma haberetur. In hac siquidem per octo dies sine impedimento et aliquo incursu inimicorum secura quiete corpora sua curauerunt, singulis diebus gentiles in circuitu persequentes. et plurimos repertos trucidantes. Nona denique die clarescente, ex praecepto Baldewini urbs Susumus attrita est et combusta. Spolia uero ciuitatis in armentis et caeteris rebus ubique, diripientes, per aliam regionem quae est in montanis diuertentes, loca propalata Sarracenorum depopulati sunt, praedas ab uniuersis locis contrahentes. Tandem post dies octo, diuersis angustiis et difficultate locorum, interdum etiam fame grauati, ad praefata fetentia flumina reditum parauerunt. Et ad uillam Palmarum uenientes, nihil alimoniae praeter fructum dactylorum repererunt, quibus corpora fessa et escis ieiuna recreauerunt. 

[7,43] CAP. XLIII.-- In natali Domini apud Bethlehem Baldewinus unctus est in regem. 
Dehinc per castellum, quod dicitur ad S. Abraham, repedantes uia qua uenerant Ierusalem reuersi sunt tertia die ante Natalem Domini nostri Iesu Christi. Illic cum patriarcha et cunctis optimatibus suis habito consilio, Bethlehem Natalem Domini celebrare decreuit. Ubi eadem die sancta et solemni consecratus et in regem Ierusalem unctus, in glorie magna coronatus est. Noluit enim, nec praesumpsit in urbe Ierusalem diademate, auro uel gemmis pretiosis exaltari, adornari et in regem promoueri, ubi Dominus Iesus, Rex regum et Dominus dominantium humiliatus et obediens usque ad mortem, pro mundi redemptione spinis horridis et acutis coronatus est. Proxima autem die a Bethlehem migrans, Ierusalem reuersus, curiam ac consilium suum cum omni primatu suo in palatio regis Salomonis tribus diebus eiusdem solemnitatis tenuit, honorifice quindecim diebus illic in ciuitate regia moram faciendo. In his itaque diebus potenter sedit rex in throno suo, ut faceret iudicium et iustitiam inter Christianos confratres, si cui illata fuisset iniuria, uel si qua accreuisset discordia, uolens omnia cum aequitate tractare et non ficta pace componere. 

[7,44] CAP. XLIV.-- Prima sessione regis, Tankradus accusatur, uocatur et adesse dedignatur. 
Geldemarus ergo uidens dominum regem consedisse ad iustitiam, assistensque coram eo, grauiter conquestus est super iniuriis de ciuitate, quae sibi a Tankrado inferebantur, quam dono et ex manu ducis Godefridi suscepit, ac militari obsequio promeruit, si caperetur, quamque nunc Tankradus, audita ducis morte, ui et iniuste retinebat. Hac itaque Geldemari accepta querimonia, rex ex consilio suorum primum Tankrado legationem direxit, quatenus Hierosolymam ascendens, responsionem super querimoniis Geldemari et iniuriis ei illatis faceret. Tankradus autem, nullam se de his responsionem coram illo habiturum, respondit eo quod nesciret eum regem ciuitatis et iudicem regni Ierusalem. Rex autem iterato consilio suorum illi secundo ac tertio legationem direxit, quatenus iustitiam non deuitaret, ne post hac aliquis incusaret regem, nec fateretur aliter quam iuste et patienter regem aduersus confratrem et unum de principibus Christianorum fecisse. Tandem Tankradus anxius quid ex tertia admonitione faceret, consilium cum suis iniit, qualiter inter Iaphet et Assur altera ex ripa fluminis, quod has duas ciuitates diuidit, regi responderet ac loqueretur, si ei gratum foret; quoniam Ierusalem uenire metuebat. Rex autem responsum ac petitionem Tankradi intelligens, consilio maiorum suorum uoluntati illius acquieuit; et die statuto ad eumdem locum fluminis inter Iaphet et Assur ad colloquium profectus est. Illic diuersis inter se consiliis habitis, rursus post quindecim dies Caiphas conuenire decreuerunt, eo quod nihil hoc tempore potuissent definire: et sic Tankradus cum patriarcha Caiphas, rex Ierusalem reuersus est. 

[7,45] CAP. XLV.-- Rege cum Tankrado pacificato, Tankradus, dux electus, Antiochiam proficiscitur.   
Interea modico interuallo legatio ab Antiochia Tankrado directa est ab optimatibus Boemundi, quatenus ad eos descendens, loco Boemundi quia haeres eius esset, regnum Antiochiae possideret. Tankradus, super hoc inito consilio, Antiochiam proficisci decreuit; sed tamen diem statutam praestolari disposuit quo cum rege colloquium Caiphas habiturus esset, ne, si ante diem proficisceretur, in opprobrium fugae sibi imputaretur. Itaque die statuto ibidem Caiphas rex et Tankradus ad colloquium conuenerunt, ubi ambo concordes et amici facti sunt, omni querimonia exclusa. Et Tankradus non solum terram et ciuitatem Caiphas, sed etiam arcem et turrim Tabariae, quam dono ducis Godefridi obtinuit, in manu ipsius reddidit, eo quod essent de regno Ierusalem, aperiens ei legationem Antiochiae. Verumtamen haec conditio in omni concordia a Tankrado firmiter indicta est, ut si post annum et menses tres ab Antiochia rediret, in beneficio terras et ciuitates obtineret; si autem sibi non esset reditus intra praedicti temporis terminum, nequaquam ultra terras et ciuitates has a rege uellet repetere. His utrinque in magna charitate concessis, rex sub eadem conditione terras et ciuitates suscipiens, Hugoni de praesidio Falckenberg Tabariam in custodiam et beneficium tradidit, Caiphas Geldemaro Carpenel reddidit: sic tamen fide seruata, ut Tankrado post praefatum terminum reuertenti omnia in manu eius dono regis redderentur. Post haec decreta et pacem compositam, rex Ierusalem secessit; Tankradus uero cum omni suo equitatu et manu quingentorum peditum per aridam usque in Antiochiam descendit ut eam susciperet. 

[7,46] CAP. XLVI.-- Rex contra patriarcham sedem apostolicam appellat.  
Non aliqua dehinc mora, rex Ierusalem patriarcham de perfidia, qua egerat cum Tankrado aduersus eum, ne dignus haeres Godefrido succederet, sed Boemundus externi sanguinis regnum possideret, coram omni Ecclesia interpellauit, eo quod de hoc scelere multum a suis optimatibus criminaretur, obiiciens ei, iam ipsam fraudem esse detectam in litteris, per Morellum, qui secretarius ipsius erat, Boemundo transmissis, sed in uia ablatis. Haec contentio et discordia inter regem et patriarcham adeo de die in diem coepit magis ac magis inualescere, ut tandem rex Baldewinus illius feritate et pertinacia indignatus, apostolicum ac Romanum pontificem Paschalem ad iudicium et iustitiam appellaret, atque ad discussionem tam nefandae traditionis, et suscitandi homicidii ac discordiae, quam deprehensis litteris, inter Christianorum primores et nouam teneramque Ecclesiam idem patriarcha fieri modis omnibus elaboraret. 

[7,47] CAP. XLVII.-- Dominus apostolicus cardinalem Mauritium cognitorem Hierosolymam mittit. 
Paschalis uero pastor S. Romanae Ecclesiae, et in toto orbe terrarum Christianae fidei ac religionis examinator, Baldewini precibus et S. Hierosolymitanae Ecclesiae satisfaciens, consilio fidelium fratrem, Mauritium unum de duodecim cardinalibus, legatum S. Romanae Ecclesiae Hierosolymam proficisci destinauit, ut uice domini apostolici ipsum patriarcham, pro merito et culpa discussum aut excusatum, in cathedram episcopalem sanciret, aut uictum et iuste condemnatum de apostolica sententia deponeret ac feriret. Itaque iussu domini apostolici frater Mauri tius Hierosolymam profectus, Baldewinum regem uniuersamque Ecclesiam in uerbo domini apostolici salutauit, benedictionem dedit, et audire in omni iustitia et ueritate regem et filios sanctae Ecclesiae Deo obedientes se asseruit, et mala omnia in bonum apostolica auctoritate uelle commutare. Baldewinus et omnis Ecclesia fidelium gratias Deo super his retulerunt, et se in omni iustitia et ueritate apostolicis mandatis obedire responderunt.  

[7,48] CAP. XLVIII.-- Patriarcha multis et grauibus a rege capitulis impetitus, ab officio suspensus est. 
Nulla deinceps mora die statuto, et concilio fidelium episcoporum abbatumque collecto, in audientia omnium qui aderant et praesentia legati S. Romanae Ecclesiae, patriarcham assistentem Baldewinus rex reum periurii, traditionis regni Ierusalem, homicidii, ut a Boemundo occideretur in uia, qua a Rohas Hierosolymam ascenderet, deprehensis litteris criminando et imputando astruxit, sub testimonio totius S. Hierosolymitanae Ecclesiae; et ideo non posse eum ultra episcopari, nisi ualeat ab his expurgari. Qui minime de omnibus sibi illatis calumniis ualens excusari, et praecipue de sacrilegio ligni sanctae crucis, de qua partem minuit ac dispersit, suspensus est a diuino officio, dataeque sunt ei adhuc induciae, si forte aliquam excusationem posset reperire.  

[7,49] CAP. XLIX.-- In coena Domini dolens patriarcha se eo die officio suo priuari, regem donis promissis placat. 
Inter haec diuersa negotia mensis Martius suo ordine coepit referri, ieiunium quadragesimale obseruari, dies solemnis Paschae propinquare, in quo chrisma et oleum infirmorum necesse est sanctificari. Hac igitur die recordationis et sanctificationis olei et chrismatis exorta, qua Dominus Iesus cum discipulis coenauit, cardinalis in montem Oliueti, in quo id sacramentum chrismatis et olei compleri solet, ascendit alba stola et idoneis uestibus ad tam deificum opus peragendum indutus, et in nullo patriarcham adesse consentiens. Verum patriarcha Dagobertus uidens se officio suo priuari, quo eo die uniuersi patriarchae, sui antecessores in eodem monte Oliuarum solito more utebantur, chrisma et oleum consecrantes, humilis et supplex cum lacrymis regem conueniens, instare coepit, ne hac die tam leuiter ac uiliter ab officio suo expelleretur, et sic in ore omnium peregrinorum haberetur. Rege autem multum resistente, et plurima illi obiiciente quae idem aduersus se praesumpserat, sicut anxius ei magis ac magis precibus instabat, rememorans qualiter ab eo unctus et in regem consecratus sit. Sed nec sic rege eum audiente, talenta ei trecentorum byzantiorum obtulit in secreto auris suae. Quo corruptus rex, in omnibus deinceps petitioni patriarchae acquieuit: et ideo tam grandis pecuniae promissione rex gauisus, quia plurimum defectione angustiatus, hac modo indigebat ad remunerandum suorum militum laborem, illico surrexit, fratrem Mauritium conuenit, sic ei in haec uerba locutus: 

[7,50] CAP. L.-- Rex cardinalem alloquitur de restituendo patriarcha. 
Frater Maurici, haec Ecclesia nostra rudis adhuc et tenera habetur. Quapropter nolumus, nec placet prudentioribus nostris, neque in consilio nostro reperimus, ut Ierusalem tam subito iustitia sua priuetur, et patriarcha tam celebri die a suo officio destituatur; sicque discordia paschalibus diebus in confusionem peregrinorum et gloriationem gentilium inter nos oriatur. Idcirco constanter te petimus, ut nos, qui nostro sanguine hanc sanctam Ecclesiam detinuimus, et usque ad mortem pro eo dimicauimus, audire non recuses neque rem de patriarcha a nobis propalatam hoc tempore grauiter accipias, donec uiderimus, quorsum tendat illius excusatio, uel quem finem accipiat. Tempus enim non effugiet, quin satis ad aequitatem iudicii de omnibus redeamus. Et hac de causa, quia placet uniuersis fidelibus, rogamus te, quatenus concedas ei, ut hoc tempore officio suo episcopali utatur, chrisma et oleum ipse sanctificet, peregrinis de longinquis regionibus huc profectis indulgentiam et reconciliationem ipse faciat iuxta ritum S. Hierosolymitanae Ecclesiae. Post solemnitatem uero Paschae, quod in summa charitate et concordia nunc oportet celebrari, tuo consilio decreuimus de illo agere, ita ut aut purgatus in statu suo permaneat, aut conuictus episcopali dignitate priuetur. 
 

[7,51] CAP. LI.-- De amicitia inter cardinalem et patriarcham, et regis concordia et de conuentione gentilium cum rege.  
Cardinalis his et his flexus blanditiis, in omnibus uoluntatis regis optimatumque cessit. Et exutus officiali indumento, patriarcham permisit consecrare oleum et chrisma, ac solemne Pascha in omni diuino celebrare officio. Ab illo siquidem die cardinalis et patriarcha in summa amicitia coniuncti sunt, facientes sibi cumulos ex oblationibus fidelium, ciborum uinique ac potus plenitudine nocte ac die in locis remotis perfruentes, omnia tamen haec rege ignorante. 
Interea haec concordia in eodem mense Martio inter regem et patriarcham dum fieret, et terra siluaeque, amota hieme, reuiuiscerent, dies prolongari inciperent, serenitas aeris magis ac magis in dies claresceret, ecce nuntia uniuersarum ciuitatum gentilium in palatio regis adfuere, quaedam in dolo, quaedam in puritate, regem salutantia in donis ac tributis, pacem cum eo quaerentes componere, quatenus sine respectu periculi et metus in negotia sua secure terram perambularent, et agros ac uineas sine formidine excolerent. Rex sicut nouus qui aduenerat, et multis indigebat thesauris in conuentione solidorum militum suorum, omnia quae sibi offerebantur a ciuitatibus gentilium, Ascalone, Caesarea, Ptolemaide, Sur, quae est Tyrus, suscipere consensit; sed Assur eiusque munera refutauit. Caeteris usque post terminum sanctae Pentecostes pacem et securitatem a se suisque largitus est. 

[7,52] CAP. LII.-- De mutuis legationibus gentilium. 
Vix termino pacis huius mediato, praedictae ciuitates regi Babyloniorum haec nuntia detulerunt, quod nisi in breui eis subueniret, Francosque de regno Ierusalem eiiceret, se in manu regis illorum ex summa necessitate reddi debere, eo quod ultra Christianis resistere non possent. Rex uero Babyloniorum summa necessitate urbium suarum intellecta, uniuersis ciuibus et ammiraldis hanc legationem solatiumque remisit, quod sine mora aliqua collectis armorum copiis, uniuersis ciuitatibus subueniret. Haec autem nuntia et consilia omnia Baldewinum regem latebant, et uniuersos fideles qui in regno Ierusalem habitabant. 

[7,53] CAP. LIII.-- De redemptione Turcorum. 
Interea a Damasco frequens legatio Turcorum Ierusalem ad regem uenit, pro redemptione captiuorum suorum, quos in arctissimis faucibus Baurim superatos captiuauit, et Ierusalem abductos reclusit in custodia turris Dauid. Qui consilium iniit cum optimatibus suis, ut pro captiuis pretium susciperet, eo quod in terra aliena, noua et ignota, plurima indigeret pecunia in conuentione solidorum. Sicque uniuersis quadraginta quinque captiuis, quibus amputare colla decreuerat, nunc pepercit, et pecuniam inauditam supra quinquaginta millia bysantiorum auri suscipiens, omnes uiuos et incolumes a manicis et catenis solutos, ac de turri Dauid eiectos, pacifice in terram Damascenorum remisit. 

[7,54] CAP. LIV.-- Quomodo ciuitas Assur subiugatur. 
Eodem tempore mensis Martii classes Gennensium ac Pisanorum nauigio appulsae Ioppen, anchoras fixerunt, et illic Pascha Domini opperientes, tandem Ierusalem uenerunt ad celebrandam ipsam diem Resurrectionis Dominicae. Qua cum omni deuotione celebrata regem adierunt summopere deprecantes, ut quam uellet ciuitatem gentilium occupare et expugnare eis liceret. Rex igitur desiderium illorum intelligens, Assur obsidere per mare et aridam constituit. Ipse uero et omnis uirtus eius ab Ierusalem mouens, in sicco urbem et moenia eius cinxit; Pisani et Genuenses in littore maris nauigio exitum illorum obseruabant. Vix tertia die obsidionis expleta, ciues Assur pacem cum rege quaerebant componere, quatenus salua uita sanisque membris, cum rebus suis ab urbe eis liceret exire; ciuitatem uero in manu regis reddere ac relinquere. Rex quidem consilio suorum pepercit uiris, pacifice eos prodire promittens cum omnibus quae collo deferre possent et usque in Ascalonem conductum eis sine respectu mortis largitus est. Ipse uero ciuitatem ingressus cum uniuersa multitudine equitum et peditum, per dies octo illic requieuit, et consilia de reliquis ciuitatibus cum domino patriarcha et optimatibus regni sui egit. 

[7,55] CAP. LV.-- Caesarea ciuitas obsidetur. 
Placuit tandem cunctis ut Caesaream mitteretur legatio regis ammiraldo et primis ciuitatis, ut regi redderetur urbs, alioquin obsidere eam certum haberent, ut si ui caperetur, uniuersos in ea repertos in ore gladii occidi debere. Ammiraldus cunctique habitatores ciuitatis responderunt in haec uerba: Absit a nobis, ut nos et ciuitatem nostram in manu regis Christianorum tradamus, cum in manu regis Babylonioram in breui liberandi simus, et non diu sit, ex quo litteras eius susceperimus. 
Rex autem illorum iactantiam comperiens, in ira magna una cum domino patriarcha ab Assur egressus, relictis in ea custodibus, Caesaream occupauit, undique circa eam suorum uiribus collocatis. Erant illic inaudita pomaria in circuitu murorum, ac si silua densissima omni decore et fructuum abundantia inaestimabilia: quae rex in securi iussit exstirpari, ne inter densitates frondium aliquae insidiae Sarracenorum exercitui, sagittis in occulto emissis, nocere ualerent. His exstirpatis, in circuitu murorum firmauit obsidionem per dies quindecim, machinam componens qua urbem expugnare et ciues absterrere ualeret. Ad unguem tandem machina perducta et ab exercitu super muros erecta, in sublime porrecta est, ac fortissimi pugnatores in ea constituti ad expugnanda moenia urbisque defensores. Deinde iussu regis omnibus indictum est ut summo mane coram patriarcha et rege conuenirent e cunctis locis et tabernaculis, eiusque caperent admonitionem ad assiliendam urbem et implerent. Mane autem facto, ecce adsunt ex mandato regis uniuersi Christianorum equites et pedites coram patriarcha et rege: qui delictorum suorum confessione facta, indulgentia accepta, et Dominici corporis communione, urbem fortiter assiliunt in mari et in terra cum Pisanis et Genuensibus. Hi Laodiceae tota hieme otio torpentes, tempore Martii, ut supra relatum est, ad sacrum et solemne Pascha celebrandum Ierusalem ascenderant, uiduati suo episcopo Pisano, cum clam ab eis subtractus, cum Boemundo ac Baldewino, post captionem Ierusalem, in eam descendit, et a Godefrido duce in cathedram patriarchatus est constitutus. 

[7,56] CAP. LVI.-- Tandem ciuitas Caesarea superatur. 
Eodem die dominus patriarcha crucem Dominicam praetulerat ad protectionem et defensionem gentis catholicae, stola sancta et candida pro thorace indutus, quem usque ad muros tota manus pugnatorum sequi non dubitauit. Qui duro et graui assultu ciues disturbatos a moenibus repulerunt, ac sic subito scalis muro applicitis, urbi mediae ui intromissi sunt. Sarraceni uero per urbem Gallos diffusos intuentes, nec eis resistere ualentes, ad aliud munimen urbis quod muro spatiosissimo ac robustissimo ciuitatem diuidebat introrsum uersus mare conglobati fugam inierunt. Illic aliquantulum in moenibus resistentes, ad defensionem constiterunt, frustra sagittis, palis igneis et fundibulis consumentes diem. Nona tandem hora diei facta, grauati ciues crebris et nunquam intermissis assultibus, ac tam mangenellis quam sagittarum grandine fessi et uicti, per uicos et diuersa loca ciuitatis tremebundi fugerunt. Quos Galli insequentes et hos muros scalis similiter transcendentes, graue illorum exterminium fecerunt, alios trucidantes, alios captiuantes, tum undique spolia plurima auri, argenti et ostri pretiosi rapientes. Sacerdos quoque ciuitatis homo grandaeuus ibidem captus est, et Azopart quingenti decollati, illuc missi a rege Babyloniorum in conuentione solidorum. Sacerdos itaque praedictus regi praesentatus, iussu ipsius in neruo religatus est; mulieres quoque eius captae, et in compedibus positae, ad discutiendum talentum innumerabilis argenti, quod idem sacerdos propter metum Christianorum subterrauerat. Hac ciuitate attrita et expugnata, rex a diebus Pentecostes usque in Natali S. Ioannis Baptistae in omni plenitudine necessariorum requieuit in ea. In his diebus sacerdotem praedictum a ciuibus urbis Ptolemaidis, quae est Acra, mille byzantiis redemptum, sine laesione membrorum dimisit. 

[7,57] CAP. LVII.-- Quomodo rex audita fama Babyloniorum, eorum praestolatur aduentum. 
Post haec rex Ioppen in magna gloria secessit, Arpinum de Boduordis ciuitate, principem magnificum, ad custodiendos muros et portas ciuitatis relinquens. Ioppe itaque regi commoranti, legatio et fama Merauis a Babylonia innotuit, quatenus Babylonii omnes arma confluxissent, et post octo dies cum eo bellum committere decreuissent. Haec rex audiens, uniuerso coetu suorum in unum conuocato, ex consilio illorum exiuit a Ioppe, atque inter Ascalonem et Rames, tribus hebdomadibus euolutis, in planitie amplissima resedit una cum patriarcha et omni apparatu suo, ac uniuersa domo fratris sui ducis Godefridi. Hoc uero in loco dum diu praestolarentur aduentum inimicorum, nec quisquam illorum adhuc in iactantia sua descendisset, rex quemque suorum in sua remisit; ipse uero ciuitates in circuitu sitas, tam Caiphas quam Assur et caeteras, pacifice perlustrauit. 

[7,58] CAP. LVIII.-- Quomodo rex putriarcham conuenerit, ut uel ipse milites procuret, uel ad procurandum eos, sibi aliquid pecuniae impertiret.   
Nec longo post haec interuallo rex a militibus suis in urbe Iaphet pro pecunia angustiatus est, quam illis debebat pro conuentione solidorum, qui etiam fratri eius Godefrido, principi Ierusalem multum obsequii impenderant, et nunc eius causa et honore non minore studio militare laborabant. Quapropter Hierosolymam profectus, patriarcham compellat, quatenus sibi aliquid pecuniae de oblatione fidelium impertiret, quam militibus diuidens, uoluntarios eos sibi redderet, ac secum teneret; alioqui eos in terminis Ierusalem non uelle remanere et Sancta sanctorum defensare. Patriarcha regis audita petitione, induciis per noctem susceptis, in crastino reuersus ducentas marcas argenti se ad usus fratrum inibi Deo famulantium, habuisse et non amplius, profitetur, et easdem benigne in eius mandato distribuere concessit. Credidit rex in uerbis quae a Patriarcha referebantur, et oblatum argentum suscepit. Sed Arnolfus, sancti sepulcri cancellarius, et caeteri complures, quibus tota massa innotuit, et oblatio Dominici sepulcri, nequaquam uerum patriarcham profiteri asserebant, sed inaestimabilem pecuniam clanculum suis locellis reposuisse eum. Hac Arnolfi assertione et populi opinione super thesauro abscondito, rex nimium iratus uehementer patriarcham urgere coepit, ut ex oblationibus fidelium milites procuraret ac retineret in conuentione solidorum, qui paganorum uiribus resistentes, peregrinos et uniuersam Ecclesiam ab eorum insidiis et assultibus protegerent ac defenderent. 

[7,59] CAP. LIX.-- Qualiter orta sit contentio inter regem et patriarcham.  
Patriarcha uero uinculo priuatae dilectionis fratri Mauritio S. Romanae Ecclesiae legato innodatus, ita ut simul affluenter de bonis terrae epulantes, in suo conclaui oblationem sancti sepulcri pro uelle diuiderent, prorsus audire Baldewinum regem paruipendit, spem et fiduciam in promissis cardinalis apostolici pretio corrupti habens et in eo quod leui precatu aurique munere, regem corrumpere potuit et placare. Rege itaque patriarcham saepius admonente ut milites quadraginta procuraret, atque dato ei argento beneuolos in opus belli redderet, patriarcha uero in nullo eum super his audiret: die quadam factum est, ut idem patriarcha cum fratre Mauritio solito more in domo sua accumberet, uariisque cibis splendide epularetur, uinum quoque non modice biberet, ac secure in comessationibus diem duceret. Nuntiatum est tandem regi Baldewino quod huiuscemodi luxu singulis diebus conuiuantes fidelium uota uorarent sine modo et numero, et hoc ipsum regem non solum auditu, sed etiam facile uisu posse experiri. 

[7,60] CAP. LX.-- Contentio inter regem et patriarcham praesente cardinale Mauritio. 
Nec mora, dum in eodem comessationis studio ad mensam discubuissent, rex cum quibusdam de optimatibus suis pulsato ostio intromissus adfuit, et hos patres dure arguens, in haec uerba aspera prorupit: Vos in comessationibus, nos in tribulationibus die ac nocte pro confratrum nostrorum salute et periculis uersamur. Vos gratis uota fidelium in deliciis uestris applicatis, angustiam et penuriam nostram ignoratis. Sic uiuit Dominus, amodo de omni oblatione fidelium non contingetis, nec de hac uentrem uestrum ultra tam delicate implebitis, nisi milites in conuentione solidorum susceperitis. Unde enim uobis, ut oblationes et munera fidelium tam libere et potenter a Dominico sepulcro tollatis, in cibos delicatos componatis, et minime fidelium necessitati subueniatis? Nos Ierusalem, ciuitatem sanctam et locum desiderati sepulcri sanguine nostro redemimus, et assidue pro sanctorum defensione pondera laborum et bellorum portamus; uos oblationis fidelium nos exsortes facietis? Absit, ut tale facinus patiar, et ultra manus uestra de his repleatur. Certe aut uos calicem, quem bibituri sumus, et bibimus hoc tempore angustiarum, nobiscum bibetis, aut uidete, ne quidquam de rebus Ecclesiae ultra suscipiatis. Hoc dicto, patriarcha non minus in uerba iracundiae erupit, dicens: Non recte consultus fecisti, ut tam temere nos argue res et res Ecclesiae interdiceres, cum nostrae sit iustitiae, ut qui altari seruiunt, de altari uiuant. An tributariam et ancillariam facere sanctam praesumis Ecclesiam? quam Dominus Iesus Dei Filius, suo sanguine liberam ex ancilla faciens custodiae commisit et reliquit. Vide ne ultra praesumas de his loqui aut agere, cum ad te minime pertineat, et Domini apostolici maledictionibus de talibus ausibus iudicio possis incurrere. Frater Mauritius ad inuicem contendentes solummodo auscultabat; sed de pace et concordia illos admonebat. 

[7,61] CAP. LXI.-- Patriarcha ratione uictus, milites se procurare promisit, quod tamen implere contempsit. 
Verum rex non ultra patriarchae responsionem et asperitatem ferens, et ipse dure et impatienter locutus fuisse perhibetur. Videte, ne facile hanc mihi saepius obiiciatis occasionem, ut qui altari seruiunt de altari uiuant, cum summa necessitas exigat ut de altari potius Christiani milites pascantur, quam Sarraceni ui de sepulcro munera fidelium asportent et diuidant, et non miles noster uel sacerdos contingat. Viuit Dominus: non solum oblationes fidelium comedam, militibusque nostris diuidam; sed etiam aurum de sepulcro Domini et altari euellam, quo milites et defensores Christianae plebis regnique Ierusalem sustentari possent. Post haec cum Domino Deo placuerit, et superbia seu minae de regno Babyloniae cessauerint, et terra siluerit, cuncta restaurabimus; ecclesiam etiam eiusdem sepulcri, sicut dignum est, thesaurizare nos non pigebit, et auro ditiore, gemmis uel opere exaltare. His dictis, tandem patriarcha rege a uiro litteris erudito conuictus, ex consilio fratris Mauritii triginta milites in conuentione solidorum se procurare promisit. Sed in breui eorum taedio affectus talentum inaestimabilis pecuniae sustulit, milites uacuos et immunes reliquit. Rex autem hypocrisim illius de die in diem cognoscens, uehementius eum urgebat, et de militari officio sollicitabat. Ille e contrario aures surdas ad omnia faciebat; ita animo obstinatus erat. 

[7,62] CAP. LXII.-- Patriarcha potestate et oblatione sepulcri Domini priuatur. Pecunia patriarchae regi aperitur. 
Igitur patriarcha dolens et tristis secessit Iaphet, ubi ex consensu regis, quia sacerdotii gradum obtinebat, pacifice autumni et hiemis tempus adimpleuit. Deinde mense Martio inchoante, anno primo regni ipsius Baldewini Antiochiam ad Tankradum nauigio profectus est. Camerarii autem illius capti et retenti, minis uerberumque terroribus coacti, pecuniam patriarchae subterratam professi sunt ad uiginti millia Byzantiorum auri; argenti autem tantum esse referebant, quod adhuc pondere et numero cunctos lateret. Fratrem uero Mauritium, quia Romani pontificis legatus erat, in omni quo potuit honore rex secum retinuit, ac diligenter procuratum benigne in omnibus tractauit. 

[7,63] CAP. LXIII.-- Rex pecuniam militibus diuidit, crudelis legatio a Babylonia uenit. 
Interea dum rex ex his et aliis diuersis rebus ageret, propalatamque pecuniam suis egregiis militibus diuideret et cuique pro labore suo rependeret, crudelis legatio a Babylonia descendit, scilicet quod Merauis, qui est secundus in regno, cum tota uirtute et apparatu regis Babyloniae properaret, bellum in breui cum eo habiturus. Rex autem Baldewinus tam crudelia nuntia intelligens, non secure, non facile auribus immisit; sed a Ierusalem in Septembri mense in solemni Natiuitate matris ac uirginis Mariae anno primo regni descendens, urbem Ioppen cum omni uirtute peditum et equitum introiuit, eiusque moenia plurima suorum muniens fiducia, cum trecentis tantum equitibus et mille peditibus in occursum inimicorum festinauit, ut cognosceret, si uera belli legatio sibi innotuisset. Mane ergo dehinc facto, in campestribus Rames consistens, uires, copias et arma intolerabilia Babyloniorum uidit per terras et fines Ascalonis occurrere, circiter ducenta millia tam equitum quam peditum. De quibus rex et omnes qui cum eo erant non solum admirati, sed et terrore concussi sunt. 

[7,64] CAP. LXIV.-- Tres regis acies a Babyloniis attritae deficiunt.  
Verumtamen rex perscipiens se non posse uitare periculum, nec effugere inimicos haud procul absistentes, quinque acies ordinauit tam ex manu militum quam peditum. In prima acie fuit Beluoldus, miles nobilissimus, qui primum praelio commisso, ac gentilibus cum uniuersis suis peremptus est absque solo milite, qui ibidem manu detruncata, uix a periculo mortis elapsus est. Ad haec Geldemarus Carpenel, miles ferocissimus, secundam aciem regens, dum per medios hostes erumpens, periclitantibus sociis subuenire moliretur, cum omnibus sequacibus et coadiutoribus suis sub intolerabili manu inimicorum occubuit. Solummodo Willehelmus et Erkenboldus uiui euaserunt. Hugo uero de Tabaria, iuuenis bellicosus, in tertia acie constitutus, per medios hostes equo ueloci aduolans et cum illis diu grauiter pugnans, ad extremum certaminis pondere fatigatus et uictus, uix e medio turbinis euasit, omnibus de comitatu suo ibidem occisis et attritis. Rex ergo tam graue exterminium suorum fieri uidens, uehementer cum duabus aciebus quae secum remanserant timore concussus est. Nec mirum. Nam idem mortis iudicium in momento subire aestimabant. 

[7,65] CAP. LXV.-- Rex a pontificibus admonitus, coram cruce dominica prosternitur. 
Ad haec duo catholici pontifices, Gerhardus et Baldewinus, quorum alter Gerhardus crucem Dominicam praeferebat ad confusionem et obcaecationem Sarracenorum, et liberationem Christianorum, regi in mansuetudine et correctione sic locuti sunt: Timemus, domine rex, ne ob discordiam, quae inter te et dominum patriarcham orta est, hodie nostris uictoriae fiat impedimentum. Ideo monemus te, ut cum illo in concordiam redeas, et sic Domino Deo pacis satisfacias, quatenus a praesenti periculo eruamur. Quibus rex: Recte, inquit, monuistis et haec dicens ab equo desiliit, et coram Dominica cruce procidens in terram, adorauit Dominum coeli, et haec pontificibus responsa dedit: Patres et fratres in Christo charissimi, pastores et doctores peritissimi, iudicium mortis nobis praesto est; inimici innumerabiles obstant in arcu, in hastis, in gladiis fulmineis, quos penetrare et expugnare pro imperio Romanorum, pro regno Franciae et Angliae, non hodie opponerem, nisi per gratiam Domini nostri Iesu Christi de quorum manibus sic me Dominus Deus eruat, ut non cum illo pacem componam, nisi primum coram apostolico et omni Ecclesia de perfidia quam egit, canonice fuerit expurgatus. 

[7,66] CAP. LXVI.-- Post confessionem delictorum, episcopo Gerhardo crucem Domini praeferente, rex per medios hostes irrumpit.   
Et hoc dicto cum iureiurando, confessionem delictorum suorum coram iisdem episcopis fecit; deinde corporis et sanguinis Dominici percepta communione, decem milites loricatos cum Gerhardo episcopo, lignum sanctae crucis praeferente, reliquit. Ipse uero ascendens equum, qui lingua Sarracenica gazela appellatur, eo quod caeteris equis sit cursu potentior, praemisit quartam aciem quam ordinauerat de militibus Ierusalem, uiris bello assuetis ac robustissimis, quatenus cum hostibus in impetu ferirent ac dimicarent. Haec autem quarta acies ex iussu regis fortiter irruens, cum committeret cum aduersariis, prae multitudine illorum pondus belli non sustinens, coepit fugiendo declinare. Sed a rege eius fuga et contritione percepta, magno solamine releuata est. In momento enim cum sua quinta acie adfuit, agens graue praelium cum hostibus ac repetens, caedes et strages non modicas operatus est. 

[7,67] CAP. LXVII.-- Mira Domini Iesu et sanctae crucis eius uictoria  
Cum sic rex per medios hostium globos irrumperet, campos occisorum cadaueribus sterneret, quidam nominatissimus ammiraldus episcopo, crucem ferenti, occurrit in furore uehementi, ut raptim caput eius detruncaret; sed, diuina ultione et percussione praeuentus, subitanea morte suffocatus exspirauit. Deinde alter ammiraldus, dum subito ipsum regem Christianorum impeteret, mox equus illius trans ceruices hasta regis confixus est, quae ipsum etiam ammiraldum eodem ictu et impetu trans pectus et iecur uiriliter perforauit; sicque ambo, equus scilicet et sessor eius a Christiano rege occisi sunt. Mortuis itaque duobus ammiraldis, exercitus Babyloniorum magnis ductoribus, primo diuina ultione, altero hastae regis transfixione, rex et uniuersi sui recuperatis uitibus per medias acies Sarracenorum in multitudine densatas irruperunt in uirtute Domini nostri Iesu Christi, et sanctae crucis, inauditam illorum occisionem facientes usque ad uesperum, donec hinc et hinc fatigati, utrinque se a bello continuerunt. Verum rex et reliquiae fidelium obtinentes camporum planitiem, in castris inimicorum pernoctauerunt. Sarraceni uero desperati in montis cacumine ea nocte remanserunt. Patet hic profecto quomodo uirtus S. crucis non solum contra inuisibilium iacula praeualet inimicorum, sed etiam aduersus arma uisibilium; quia in prima, secunda, tertia ac quarta acie superbia et fortitudo gentilium uincendo praecessit; in quinta uero acie, in qua lignum sanctae ac uenerandae crucis ante regem et eius socios praeferebatur, tota uirtus infidelium coepit infirmari, humiliari et conculcari. Sed et principes eorum ferocissimi, Deo gloriam non dantes nec sanctae cruci, sed in eam sibi oppositam audacter et insipienter irruentes, subitanea morte praeoccupati perierunt.  

[7,68] CAP. LXVIII.-- Renouato bello, catholici regis ad suos hortatio.  
Igitur post hanc uictoriam Christianorum, quae in mense Septembri ipso uespere Natiuitatis beatae Dei genitricis Mariae accepta est, crastino sole exorte, quidam Gallorum adhuc uiuentes et incolumes cum rege suo rursus armari properant, suspicati adhuc bellum a gentilibus ingruere. Sed in omni planitie regionis non sunt reperti aut uisi. Reuertente autem rege cum quadraginta tantum militibus et peditibus ducentis, qui uix euaserant, uiginti millia Sarracenorum qui Iaphet obsederant, et uespere hesterno huic praelio non intererant, sed ciuitatem ex praecepto Merauis nimio assultu uexauerant, in aperto camporum adfuerunt ex improuiso. Quibus rex, quia locus diuertendi ab eis non erat, resistere disposuit, et uniuersos magna et audaci uoce sic consolatur: Ecce inimici nostri obuiam nobis integris armis adueniunt: nos autem nuper bello fatigati, sero a manibus aduersariorum, solo Deo protegente, euasimus superatis hostibus: optimates nostri et equites cuncti praeter nos ceciderunt: quid igitur pauci aduersus tot millia adhuc bello intacta acturi sumus? pauci sumus, et sero bello fatigati; locus et possibilitas ab eis diuertendi non est: et ideo quid consulam, nescio, nisi, ut in nomine Domini Iesu, et in uirtute S. crucis uniuersi stemus aduersus incredulos pugnantes. Potens enim est Deus etiam de istorum manibus nos liberare, sicut heri de manu plurimorum et fortiorum liberauit. Si autem mortiet contritioni destinati sumus, fiduciam et spem habeamus, quia, si corpus nostrum pro nomine Iesu et sanctis Ierusalem nunc in praesenti saeculo occidi permiserimus, in futuro animas nostras in uitam aeternam una cum fratribus nostris, hesterno praelio pro Christo iugulatis et attritis, conseruare poterimus. 

[7,69] CAP. LXIX.-- De gloriosa regis uictoria et reditu in Ierusalem.  
Hac regis exhortatione milites omnes et pedites roborati in spe uitae aeternae, inimicorum turmas operientes uisas a longe, armis propere induuntur, lignumque Dominicum semper ante faciem suam habentes, graue praelium cum hostibus commiserunt. Obcaecati itaque et infirmati Sarraceni, in obstaculo tam uenerabilis ligni timore illis immisso, non diu perseuerarunt in bello. Visa quippe Christianorum audacia, et suorum nimia ruina, alii uersus Ascalonem fugientes, alii uersus montana Ierusalem, uicti ac dispersi diffugium fecerunt, rege eos in graui exterminio crudeliter insequente. Rex autem reuersus a caede hostium, paucissimis in unum receptis sociis, cum spoliis recentibus auro et argento, equis et mulis opibusque plurimis Iaphet declinauit. Ubi lorica ferrea et ueste ostrea exutus est, quae reuera et procul dubio tota tabe et sanguine hostium inebriata fuisse, ibidem uisa est. Noctem illam rex illic in laetitia et hilaritate ciborumque abundantia exegit. Ciues uero exsurgentes, et in campis Ascalonis festinantes, tentoria, aurum et argentum et multa pretiosa spolia occisorum gentilium, quae rex suique paucissimi deferre nequiuerant, asinorum et camelorum uehiculo in ciuitatem Ioppen attulerunt. Deinde crastina luce affulgente, rex in gloria magna Hierosolymam ascendit, ubi de omnibus spoliis et praeda inimicorum decimas hospitali Christique pauperibus erogauit. 
 
[7,70] CAP. LXX.-- De obitu Wickeri, militis Alemanni egregii.   
Wickerus autem Alemannus eodem anno paulo ante hoc praelium ualidis febribus correptus, in mense Augusto obiit, sepultus in ciuitate Ioppe. Qui gladio suo, quo Turcum trans loricam et uestes super pontem Antiochiae medium secuit, non modicam regi opem hic contulisse, nisi morte interueniente uitam finiisset. Hic miles magnificus leonem magnum et horribilem, uiros et armenta saepius iuxta montana deuorantem, in regione Ioppe die quadam equum pascentem inuadere uolentem, munitus clypeo aggressus est: quem facili pede et saltu facie ad faciem sibi occurrentem eiusdem gladii acutissimi ictu percussit, ac fortiter cerebro eius in partes diuiso, crudele et intrepidum animal in campestribus mortuum reliquit.