[1,0] BELLORUM PARISIACAE URBIS. LIBER PRIMUS.
1 Dic alacris saluata Deo Lutecia summo, 
Sic dudum uocitata, geris modo nomen ab urbe 
Isia, Danaum latae media regionis, 
Quae portu fulget cunctis uenerabiliori; 
Hanc Argiua sitis celebrat perauara gazarum, 
Quod nothum species metaplasmi modo nomen 
O collega tibi, Lutecia, pingit honeste 
Nomine, Parisiusque nouo taxaris ab orbe, 
Isiae quasi paris merito pollet tibi consors; 
10 Nam medio Sequanae recubans, culti quoque regni 
Francigenum, temet statuis per celsa canendo; 
Sum polis, ut regina micans omnes super urbes! 
Quae statione nites cunctis uenerabiliori. 
Quisque cupiscit opes Francorum, te ueneratur, 
Insula te gaudet, fluuius sua fert tibi giro 
Brachia, complexo muros, mulcentia circum 
Dextra tui pontes habitant tentoria limfae 
Leuaque claudentes ; horum hinc inde tutrices 
Cis urbem speculare falas, citra quoque flumen. 
20 Dic igitur praepulchra polis, quod Danea munus 
Libauit tibimet soboles Plutonis amica, 
Tempore quo praesul Domini et dulcissimus heros 
Gozlinus temet pastorque benignus alebat. 
Hec, inquit, miror, narrare potest aliquisne? 
Nonne tuis idem uidisti oculis? Refer ergo! 
Vidi equidem, iussisque tuis parebo libenter.
Haec tibi nempe litauerunt libamina saeui: 
Septies aerias centum praeter iuniores 
Quamplures numero naues numerante carentes, 
30 Extat eas moris uulgo barcas resonare ; 
Quis adeo fartus Sequanae gurges fuit altus 
Usque duas modicumque super leugas fugiendo, 
Ut mirareris, fluuius cui se daret antro, 
Nil parens; abies quoniam uelauerat illum 
Ac quercus ulmique simul, madidae sed et alni.
Urbem quo tetigere quidem Titane secundo, 
Egregii Sigefredus adit pastoris ad aulam, 
Solo rex uerbo, sociis tamen imperitabat, 
Vertice flexo ad pontificem sic inchoat ore: 
40 « O Gozline, tibi gregibusque tuis miserere, 
Ne pereas, nostris faueas dictis, rogitamus; 
Indulge siquidem, tantum transire quaeamus! 
Hanc urbem; tangemus eam numquam; sed honores 
Conseruare tuos conemur, Odonis et omnes. » 
Hic consul uenerabatur, rex atque futurus, 
Urbis erat tutor, regni uenturus et altor. 
Haec contra Domini praesul fidissima iecit: 
« Urbs mandata fuit Karolo nobis basileo, 
Imperio cuius regitur totus prope kosmus 

[1,50] Post Dominum, regem dominatoremque potentum, 
Excidium per eam regnum non quod paciatur, 
Sed quod saluetur per eam sedeatque serenum. 
Ut nobis, si forte tibi commissa fuissent 
Menia, quodque peregisses iustum tibi narras, 
Quid fore sancires? Sigemfredus: Caput, infit, 
Ensis honore meum, canibus demum quoque dignum. 
Toxica, ni tamen his precibus caedas, tibi tela 
Nostra ministrabunt castella die ueniente, 
Decedente famis pestem, hoc peragentque quotannis. » 
60 Haec ait, atque dehinc abiit, sociosque coegit. 
Sic caput Aurora rapuit perdente duellum. 
Nempe ruunt omnes ratibus turri properantes, 
Quam feriunt fundis acriter complentque sagittis. 
Urbs resonat, ciues trepidant, pontesque uacillant; 
Concurrunt omnes turrique iuuamen adaugent. 
Hic comites Odo fraterque suus radiabant 
Rotbertus, pariterque comes Ragenarius; illic 
Pontificisque nepos Ebolus fortissimus abba. 
Hic modicum praesul iaculo palpatus acuto, 
70 Hic eius iuuenis miles simili Fredericus 
Est ictus gladio; miles periit, seniorque 
Conualuit, sese medicante Dei medicina. 
Hic uitae multis extrema dedere, sed acres 
Pluribus infigunt plagas, tandemque recedunt, 
Exanimes Danos secum multos referentes; 
Iam occidui medium uergebat ad ultima Tile 
Climatis australis quoque Apollo secutus Olimpho . 
Nil prorsus species turris renitens erat adhuc 
Perfectae, fundamentis tantum bene structis 
80 Ac modicum ductis sursum factisque fenestris 
Gaudebat; belli sed eadem nocte peracti 
Altius haec circumductis creuit tabulatis; 
Lignea sescuplae siquidem superadditur arci. 
Sol igitur Danique simul turrim resalutant; 
Praelia deuotis iaciunt immania ualde; 
Pila uolant hinc inde, caditque per aera sanguis, 
Conmiscentur eis fundae laceraeque balistae, 
Nil terras interque polos aliud uolitabat. 
At turris nocturna gemit dardis terebrata
90 Nox fuit eius enim genetrix, cecini quoque supra 
Urbs pauitat, ciues strepitant, et classica clamant 
Absque mora tremulae cunctos succurrere turri. 
Christicolae pugnant, belloque resistere curant. 
Belligeros inter cunctos gemini radiabant 
Plus aliis fortes, alter comes, alter et abba 
Alter Odo uictor, bellis inuictus ab ullis, 
Confortando fatigatis uires reuocabat, 
Lustrabat iugiter speculam perimens inimicos; 
Qui uero cupiunt murum succidere musclis, 

[1,100] Addit eis oleum ceramque picemque ministrans, 
Mixta simul liquefacta foco feruentia ualde, 
Quae Danis ceruice comas uruntque trahuntque. 
Occiduunt autem quosdam, quosdamque suadent 
Amnis adire uada. Hoc una nostri resonabant: 
Ambusti Sequanae ad pelagos concurrite, uobis 
Quo reparent alias reddendo iubas mage comptas! 
Fortis Odo innumeros tutudit. Sed quis fuit alter? 
Alter Ebolus huic socius fuit aequiperansque; 
Septenos una potuit terebrare sagitta, 
110 Quos ludens alios iussit praebere quoquinae . 
Hisce prior mediusue fuit circumue nec ullus; 
Fortiter ast alii spreta nece belligerabant; 
Verum stilla quid est simplex ad caumata mille? 
P geminum fidos raro quamuis uegetabat, 
Mque truces posthac chile seranta chile id extat 
Hice recenter eunt uicibus turrim, iuge foedi 
Ingeminant bellum; clamor fremitusque fit altus, 
Ingentesque replent uoces hinc inde ruentes 
Aethera, saxa fremunt parmas quatientia pictas, 
120 Scuta gemunt, galeae strident traiecta sagittis. 
Huc praeda redeunt equites, certamina stipant, 
Incolumes adeunt speculam saturique ciborum, 
Anteque durcones multi repetunt morientes, 
Quam lapides iaciant illamque grauent lapidando. 
Dulce quibus flamen Danae spirantibus aiunt, 
Quaeque suo lacerans crines lacrimansque marito: 
« Unde uenis? fornace fugis? scio, nate diabli, 
Hanc nullus poterit uestri superare triumphus? 
Non tibi nunc cererem uel apros bacchumque litaui? 
130 Tamque cito quare repedas ad tegmina stratus? 
Haec iterum gestisne tibi poni? redeunte 
Elluo, sic alii? similem mereantur honorem! » 
Clibanus ob humile quantum speculae sinuatus 
Saeua per ora duit quamuis ignobile nomen. 
Ima dehinc ardent eius disscindere scisci : 
En inmane foramen hians, maius quoque dictu! 
Apparent penitus proceres iam nomine citi, 
Cristatosque uident cunctos, quibus atque uidentur, 
Conspiciuntque uiritim omnes non introeuntes. 
140 Horror enim uetuit, quod non audacia sumpsit. 
Orbita mox a turre teres iaculatur in illos, 
Bis ternis arcens animas direxit Auerno, 
Perque pedes tracti numerum complent morientum. 
Tum foribus posuere larem, Vulcania cura; 
Hinc multare uiros rentes et perdere turrim. 
Fit rogus horribilis, fumusque teterrimus inde 
Nubila militibus miscet, succedit et umbris 
Scilicet arcs piceis, hora ueluti diuturna, 
Nam tulit haec minime sufferre diu sibi notos, 

[1,150] Sed nostri Dominus miserescens uertere iussit 
In sortem caecam populi nebulam generantis. 
Fortius ille furens Mauors regnare sategit . 
Signifer en geminus concurrit ab urbe benigna 
Lancea bina gerens speculam conscendit, amictum 
Auribus immodicis croceum formido Danorum; 
Tunc centena quium pepulit cum sanguine uitam 
Centeno catapulta nimis de corpore pernix, 
Hospiciumque comas ducti lintresque reuisunt. 
Lemnius hic moritur claudus, magno superante 
160 Neptuno, humectant latices incendia fusi. 
Pestiferae gentis miles percussus acerbo. 
Rotbertus felix iaculo spirauit ibidem, 
Atque Deo pauci uulgo periere iuuante. 
Erubuere tamen posthac ueluti lupus audax 
Nil rapiens praedae. repetitque quidem nemus altum, 
Subtilemque nimis secum retulere fugellam. 
Tercentum exanimos flentes Charone receptos 
Nox comitans, turris studuit uulnus medicari. 
Haec duo bella sui residens in limite currus 
170 Ante Nouember adest, gelidus supplere Decembri, 
Solibus is caudam ternis quam caederet anni. 
Sole suos fuluo radios fundente sub ethre 
Sorte Dionisii lustrant equidem recubantes 
Macharii Sequanae ripas, et castra beatum 
Germanum circa teretem componere uallis 
Commixto lapidum cumulo glebisque laborant. 
Post montes et agros, saltus, camposque patentes 
Ac uillas equites peragrant peditesque cruenti, 
Infantes, pueros, iuuenes, canamque senectam, 
180 Atque patres natosque necant, necnon genetrices: 
Coniugis ante oculos caedem tribuere marito, 
Coniugis ante oculos strages gustat mulierem, 
Ante patrum faciem soboles necnon genitricum! 
Efficitur seruus liber, liber quoque seruus, 
Vernaque fit dominus, contra dominus quoque uerna. 
Vinitor agricolaeque simul cum uitibus omnes 
Ac tellure ferunt crudeles mortis habenas. 
Francia iam dominisque dolet famulisque relicta, 
Heroe gaudebat nullo, lacrimisque rigatur. 
190 Nulla domus stabilis uiuo regitur dominante. 
A tellus opulenta gazis nudatur opimus, 
Sanguiuomis, laceris, atris, aedacibus aequo 
Vulneribus, praedis, necibus, flammis, laniatu, 
Prosternunt, spoliant, perimunt, urunt, populantur 
Dira cohors, funesta falanx, cetusque seuerus. 
Posse fauebat eis actutum, uelle quod ipsum 
Omnia se uisum gestabant ante cruentum. 
Valles diffugiunt humiles, tumidi prius Alpes, 
Arma, simul diamant lucos cum corde fugaci. 

[1,200] Nemo patet, fugiunt omnes, heu! nemo resistit. 
Sic decus a regni pro posse tulere uenusti, 
Sic celebris specimen cimbis portant regionis! 
Terribiles inter acies tamen adstitit acta 
Parisius ridens media inperterrita tale.
Ergo bis octonis faciunt mirabile uisu, 
Monstra rotis ignara, modi compacta triadi, 
Roboris ingentis, super argete quodque cubante 
Domate sublimi cooperto. Nam capiebant 
Claustra sinus archana uteri penetralia uentris 
210 Sexaginta uiros, ut adest rumor, galeatos. 
Unius obtinuere modum formae satis amplae 
Completis autem geminis, ternum peragendo 
Mittitur arte fala uexare falarica binos 
Artifices neruis iaculata uno quoque plectro. 
Sic nobis loetum primi meruere paratum; 
Mox monade necata obiit saeuissima dias. 
Mille struunt etiam celsis tentoria rebus 
Tergoribus collo demptis tergoque iuuencum. 
Bis binos tressisue uiros clipeare ualebant, 
220 Quae pluteos calamus uocitat cratesue latinus. 
Nox nullam recipit requiem nullumque soporem; 
Veloces acuunt, reparant, cuduntque sagittas, 
Expediunt clipeos, ueteresque noui efficiuntur. 
Cumque senis Foebi fulgor iam scandit in almas 
Quadrigas agilis, noctemque repellit opacam, 
Atque suos oriens oculos demittit in urbem, 
En proles Satane subito castris furibundae 
Erumpunt, trepidis nimium telis oneratae; 
Ad turrim properant, tenues ut apes sua regna 
230 Distentis adeunt humeris casiaque thimoque 
Arboreisque simul uel ameni floribus agri: 
Haud secus infelix populus contendit ad arcem 
Pressis fornicibus humeris ferroque tremente. 
Ensibus arua tegunt, Sequanam clipeis, et in urbem 
Plumbea mille uolant fusa densissime mala 
Atque serunt pontes ualidis speculas catapultis. 
Mars hinc inde furit surgens, regnatque superbus; 
Totius ecclesiae cumuexa boando metalla 
Flebilibus uacuas supplent camoribus auras. 
240 Arcs nutat, ciues trepidant, ingensque tubarum 
Vox resonat, cunctosque pauor cum turribus intrat. 
Hic proceres multi fortesque uiri renitebant; 
Antistes Gozlinus erat primas super omnes, 
Huic erat Ebolusque nepos Mauortius abba; 
Hic Rothbertus, Oddo, Ragenarius, Utto, Erilangus; 
Hi comites cuncti, sed nobilior fuit Odo, 
Qui totidem Danos perimit, quot spicula mittit. 
Dimicat infelix populus pungnatque benignus. 
Tres armauit atrox cuneos, quibus obtulit arci 

[1,250] Maiorem, picto ponti geminosque parone, 
Hanc sat opinati superare, hunc si potuissent. 
Haec bellum patitur, multo maiora set ille; 
Haec depicta gemit uario sub uulnere rubra, 
Ille uirum luget uires obitusque fluentes. 
Sanguine nulla uia urbis adest intacta uirorum, 
Prospiciens turrisque nichil sub se nisi picta 
Scuta uidet, tellus ab eis obtecta latebat. 
Inde super cernens lapides conspexit acerbos, 
Ac diras, ut apes dense, tranare cateias . 
260 {Iuppiter aspiciens dardos prospexit acutos} 
Inter sese aliud turrimque nichil metit aether. 
Vox inmensa, metus maior, strepitusque fit altus. 
Hi bellant, isti pungnant, resonantibus armis 
Praelia Normanni exacuunt crudelia sane. 
Nullus habet terrae totidem qui uiuere natus 
Indutos gladiis pedites spectaret in unum, 
Et tanta miraretur testudine picta. 
Hac sibi confecere polum uitam nutrientem, 
Quem nullum superare caput cupiebat eorum, 
270 Ast infra capiunt tetre necis arma frequenter. 
Mille dabant pugnam pariter stantes in agone, 
Mille simul, turrim quoniam contingere cuncti 
Haud una poterant, turmis certare studebant. 
Arcs speculans, nudis quoniam chelis inimicus 
Ingeminat populus certamen et ore patenti, 
Erectas taxos arcos conuertit in uncos ; 
Unius hinc iaculum transmittitur os in apertum, 
Quem subito conans alius clipeare migrantem, 
Nempe cibum gustat primus quem repserat ore, 
280 Ad ueniens autem numerum qui clauderet almum 
Hos nitens geminos auferre latenter, et ipse 
Perculsus faretra, turri ueniam quoque poscit. 
Sub clipeo illos alii conduntque trahuntque, 
Unde furore nimis pingues bellum renouarunt. 
Scuta cient planctus, saxis ferientibus, ipsa, 
Sanguineasque uomunt uoces galeae subeuntes 
Aethera, crudeli lorica mucrone foratur. 
Respiciensque suas et quos fundauerat artus 
Omnipotens fabricas modicum Danis superari, 
290 Exhibuit nostris uires animosque ualentes, 
Inpertitus eis sensus equidem tremebundos. 
Tum pereunt miseri, pluresque uehuntur ad altos 
Ponentes animas torquentibus arma faselos. 
Iam Titan celeres missos praemittere curat 
Ocaeano, pompare thoros otium quibus abdat. 
Toruaque plebs quae iam cecini tentoria turri 
Texta tulit siluis flenti, caesisque iuuencis, 
Quis noctem quidam bello quidamque sopore 
Praeteriere, quibus circumtriuere meatus, 

[1,300] Penniuolas acies uibrari felle madentes, 
Militibus noctu eximiam cernentibus arcem. 
Mane quidem flagrante nouant certamina plenis 
Arma trucum terris fixa testudine giro. 
Certabant plures alii fossata studere, 
Quae circa resident illam, sulcosque replere; 
Hinc glebas specubus frondesque dabant nemorosas, 
Atque suo segetes etiam fetu uiduatas, 
Prata simul, uirgulta quoque, et uites sine gemmis, 
Hincque senes tauros pulchrosque boues uitulosque, 
310 Postremumque necant elegos, heu! quos retinebant 
Captiuos, sulcisque cauis haec cuncta ferebant, 
Idque die tota stantes agitant in agone.
Hocce pius cernens praesul, clara lacrymando 
Voce uocat domini Saluatorisque parentem: 
Alma redemptoris genetrix mundique salutis, 
Stella maris fulgens cunctis praeclarior astris, 
Caede tuas praecibus clemens aures rogitantis; 
Si tibi me libeat missas umquam caelebrare, 
Impius atque ferox saeuus crudelis et atrox, 
320 Captiuos perimens, laqueo necis inretiatur! 
Arce repente uolans telum deferre sategit 
Antistes Gozlinus, huic quod flendo precatur, 
Qui uinctos uinctus mortis dimisit habenis, 
Atque miser sociis tendit clipeumque pedemque. 
Os soluit, uirtute ruit, sulcosque repleuit 
Mensurans terram, spirans animam male natam, 
Captiuos iuxta tritos gladio nimis eius. 
Urbs in honore micat celsae sacrata Mariae, 
Auxilio cuius fruimur uita modo tuti; 
330 Hinc indicibiles illi, si forte ualemus, 
Reddamus grates, placidas reboemus et odas, 
Vox excelsa tonet, laudesque sonet quia dignum: 
Pulchra parens salue Domini, regina polorum, 
Nostra nites altrix, orbis constas dominatrix; 
Quae saeuis manibus Danum gladioque minace 
Soluere Luteciae plebem dignata fuisti, 
Luteciaeque satis poteras conferre salutem, 
Quae lubrico Saluatorem cosmo genuisti. 
Caelicoli caetus, uirtutes ac dominatus, 
340 Primatusque, potestatesque, thronique polorum, 
O genetrix sobolis summi regis celebranda, 
Te gaudent, recolunt, laudant, uenerantur, adorant, 
O felix uteri thalamo quae claudere mater, 
Quem coeli nequeunt, tellus, uastum mare, quisti; 
Atque tuum delecta patrem nobis peperisti. 
Luna micans solem multo plus te renitentem 
Fudisti terris, et eas quo plena manebas 
Inradiando, genus nostri lapsum reparasti. 
Ergo cui, regina poli, conponere quibo? 

[1,350] Sanctior es cunctis, sexu felicior omni. 
Cultorum miserere tui iam nata potentis; 
Gloria, laus et honor, radiansque decus tibi semper; 
Sit benedicta Dei mater sceptris in Iesu. 
Foebus abit, noctisque redit caligo serenae, 
Excubiisque nequam turris saepitur opimis . 
Aurora girante polos, girantur et arces; 
Mortiferis siquidem telis quatientibus illas, 
Arrietes conflant, unumque locant ab eoo 
In turrim, contemplatur septentrio celsa 
360 In portas alium; tenuit contra latus eius 
Oc que sidens ternum. Magno cum pondere nostri 
Tigna parant, quorum calibis dens summa peragrat, 
Machina quo citius Danum quisset terebrari; 
Conficiunt longis aeque lignis geminatis 
Mangana quae proprio uulgi libitu uocitantur, 
Saxa quibus iaciunt ingentia, seo iaculando 
Allidunt humiles scaenas gentis truculentae. 
Sepe quidem celebrum ceruice trahunt elegorum, 
Vah! multosque terunt Danos, plures quoque peltas . 
370 Immunis clipeus fractu nullus fuit hictus, 
Quem talis tetigit, non ullus morte misellus . 
Ast infelices foueas supplere falanges 
Nequiquam tendunt, potuere replere nec ullam. 
Nitebantur enim arietibus pessumdare turrim; 
Quos quoniam nequeunt aequis deducere campis, 
Corripiunt ternas rabidi kimbas satis alta 
Frondiuagis equidem siluis grauidare flagrantes, 
Postremum Vulcanus eis inponitur ardens. 
Flammiuomas oriens dimittit eas pedetemptim, 
380 Anguinisque trahebantur ripas secus ipsae 
Ad pontem, seu conspicuam conburere turrim. 
Silua uomit flammas, arent latices pelagique, 
Terra gemit, uirides herbae moriuntur ab igni; 
Lemnius atque potens Neptuno stat pede trito, 
Regna poli furuus penetrat, nubesque peragrat. 
Hinc tellus et ager, limfae caelique cremantur; 
Urbs luget, speculaeque timent, et menia deflent; 
Heu, quam magna oculis manant lacrimosa beatis 
Flumina! Dant pulchri iuuenes, sed et alba senectus, 
390 Merentes gemitus, matresque iubas laniando 
Terga dabant siccae, crinesque per arua reuoluunt 
Hae colafis nudata suis iam pectora tundunt. 
At secuere genas aliae lacrimis madefactas! 
Tum trepidant ciues, cunctique uocant celebrandum 
Germanum: Miserere tuis, Germane, misellis! 
Parisius praesul fuerat sanctissimus olim, 
Inlustrabat eam cuius uenerabile corpus 
Menia Germani nomen recinunt, et in omni 
Exclamat miles specula primique uirorum: 

[1,400] O famulis, Germane, tuis succurrere disce! 
Littora seu liquidi laticis pelagus ciaet altum, 
Sidereosque thronos quibus emicat, ut iubar almus 
Verberat innumerus, echo comitante, boatus; 
Germanum respondet et urbs uocitantibus ipsum. 
Concurrunt matres pariter iuuenesque puellae 
Ad Sancti tumulum, suffragia poscere grata. 
Infelix et ob hoc populus subiit nimis alta 
Gaudia, subsannans ciues Dominique cateruam. 
Scuta dabant alapis reprobo risu saturatis, 
410 Argutoque tument horum distenta boatu 
Guttura, et, urbanis plangentibus, aera magno 
Implentur sonitu, clamore minus nihil amplo, 
Vox auditur in excelsis, et luctus in aethris! 
At Deus omnipotens omnis fabricae raeparator 
Orbis, adest praecibus Sancti rogitatus, et ipse 
O Germane, uenis humili succurrere plebi 
Auxilio, lapidumque salire struem super altam 
Flammiuomas puppes, pontem ne lederet ulla, 
Ipse coegisti, pontem sustentat is agger. 
420 Continuo Domini populus descendit ad ignes, 
Quos mergens in aquas, naues cepit sibi uictor; 
Hincque Dei sumpsit felix gaudere caterua, 
Unde prius dixit gemitus magnosque dolores. 
Sic nostris geritur, bellumque diesque recedit, 
Noxque falam gurdis mandat custodibus ipsam. 
Sole suas nondum claras subeunte quadrigas, 
Sub luce reueunt crates sua ad oppida furtim, 
Arrietes, carcamusas uulgo resonatos, 
Dimisere duos; pallos uetuit remouere; 
430 Quos nostri capiunt gaudenter depeculantes. 
Rexque Danos retulit Sigenfredus super omnes, 
Quem turris metuit proprios sibi uellere ocellos . 
Sicque, iuuante Deo, durus Mauors requieuit. 
Ianuarii suprema dies statuit triduana, 
Haec finire sequens studuit certamina mensis. 
Tercia lux huius fuerat belli, recolendae 
Sancta genetricis tunc purificatio Christi, 
Quae nostre tribuit plebi gaudere triumpho. 
Praeterea conscendit equos auibus otiores 
440 Infortuna cohors, repetens partes orientis, 
Francia quas nondum populatas tristis alebat. 
Cuncta prius dimisa necans, magalia poscit 
Quae Rotberto aderant Faretrato agnomine claro; 
Cuius erat miles tantum obsequio modo solus, 
Una domus retinebat eos. Miles seniori: 
Normannos contemplor, ait, cursim uenientes! 
Rotbertusque suum cupiens admittere scutum, 
Nil uidit, quoniam populus suus abstulit illud, 
Quem Danicos iussit cuneos idem speculari. 

[1,450] Ense forum nudo petiit tamen obuius illis, 
E quibus occidit geminos, et tertius ipse 
Incubuit morti, nullo sibi subueniente. 
Unde nepos eius nimium tristans Adalaelmus 
Consulis intererat populo, cui talia dixit: 
Eia uiri fortes, clipeos sumatis et arma, 
Ulciscique meum raptim properemus auunclum! 
Haec, inquit, uillam petiit, congressus acerbis 
Ilicet hos uicitque trucidauitque nefandos; 
Normanno uillam uictor moriente repleuit. 
460 Nil reliqui, prohibente fuga, retulere paroni 
Haec eadem Rotbertus erat nitens operari. 
Post aequor residens almi niueam secus aulam 
Scandere Germani temptant crebrius uocitati, 
Eius qua speciem constat lucere sepulchri. 
Hic iacuit suimet iugiter uenerabile corpus, 
Nobiliusque monasterium cunctis fuit illud, 
Nustria quae refouere sinu discebat in amplo. 
Hinc propriis fuerit famulis gestatus in urbem. 
Ipse Danos, quicumque dabant uestigia prato, 
470 Militibus speculam cernentibus urbis in eius 
Rure sitam, fugiente mora tradit capiendos. 
Ecclesiam cuius penetrans lacerare fenestras 
Ictibus arboreis unus uitreas lanionum, 
Continuo amenti rabie confunditur atrox 
Curribus Eumenidum piceis artatus ab almo, 
Morsque sequens miserum perdit, pietate remota, 
Hisque fatigatus causis inferna petiuit. 
Mi Germane sacer, cura ne spiritus olim 
Illa meus subeat, cuius miracula canto. 
480 Haec et quo supplere queam, faueas, precor, alme; 
Summa patris summi, natique, rogato, columba 
Ore meo sedeat, mentem repleat, pie domne, 
Actibus atque sacris uirtutum floribus ornet, 
Expulsis sestrice sacra uitiis procul atris. 
Torriculi scandens alius sublime cacumen, 
Mutat iter per quod subiit, gressus quoque uoluit 
Ardua praecelsi nimium per culmina templi; 
Ossa cui fraegere sacri fastigia tecti, 
Germani meritis urgentibus. Hoc super urbis 
490 Pergama stans uenturus Odo rex prodidit omni 
Stipanti semet plebi, digito manifestans. 
Ipse Danum semet retulit uidisse cadentem. 
Tercius adueniens oculos direxit in amplum 
Mausoleum Sancti, nolens quos liquit ibidem. 
Quod subiens quartus, superis est demptus ab auris, 
Obticuitque sub occidua mox sorte sopitus. 
Fortunate tui quintus, Germane, parentis 
Accelerat reserare thorum; primo sed adempto 
Percutit hinc saxo proprium pectus, patientem 

[1,500] A cathedra cogens animam decedere pestis, 
Quae nolens baratri tetigit caenacula tetri. 
Inlustrem sobolis sanctae seruat genitorem 
Dextera, leua sacram prolis retinet genetricem; 
Est Eleutherius pater, est Eusebia mater. 
Proh dolor! en medius cecidit pons nocte silenti, 
Obsitus alluuiis tumida bachantibus ira. 
Nam sparsim Sequana circumfudit sua regna, 
Exuuiisque suis obtexerat aequora campum. 
Australis gestabat eum uertex, sed et arcem 
510 Quae tellure manet Sancti fundata boati . 
Urbis inherebant dextris, alter sed et altri. . 
Mane quidem surgente Dani surgunt simul acres, 
Atque rates subeunt, armis onerant clipeisque, 
Transque natant Sequanam, turrim cinguntque misellam. 
Multa dabant illi densis certamina telis. 
Urbs tremuit, lituique boant, lacrimisque rigantur 
Moenia, rusque gemit totum, pelagusque remugit. 
Aera circumeunt lapides et spicula mixtim; 
Exclamant nostri, clamantque Dani simul omnes; 
520 Terra tremit, nostri lugent, laetantur et illi. 
Dumque uolunt, ciues nequeunt succurrere turri 
Atque uiris bello deferre iuuamen anhelis, 
Quos ualide numero bellantes sub duodeno 
Rumfea uel formido Danum non terruit umquam. 
Difficile est dictu bellum, set nomina subsunt: 
Ermemfredus, Eriueus, Erilandus, Odaucer, 
Eruic, Arnoldus, Solius, Gozbertus, Uuido, 
Ardradus, pariterque Eimardus, Gozsuinusque. 
Seque neci plures sociarunt ex inimicis. 
530 Hi quoniam nequeunt animis curuarier atris, 
Aestibus accingunt carpentum arentibus arcis 
Ante fores gurdi miserandae gramine plenum; 
Fulmineisque uelut Foebo sub rura procellis 
Nox uacua celi specie confunditur alta, 
Fas nulli arridente suum contemnere doma 
Haud secus occuluit fumus speculam catapultis 
Inmersis aliquantisper feruore tonante. 
Quisque rogi proprios flatus ne clade perirent 
Accipitres loris permisit abire solutis; 
540 Quem dum iam cupiunt omnes extinguere, desunt 
Vasa quibus possent latices haurire fluentes. 
Namque Danum formidabant ausum fore nullum 
Aequora iam Confessoris contingere gressu, 
Pansa prius propter meritis miracula Sancti. 
Haud modicam retinent solum nisi quippe lagenam, 
Quae claram iaciendo focos Sequanam super altos, 
Seruantum fugit digitis dilapsa sub illos ; 
Vulcano periit claudo Neptunus inermis. 
Larque super turrim saliit, contriuit et omnem. 

[1,550] Robora congeminant gemitus oppressa sub igni, 
Plus bello dominante rogo. Dimittitur illa 
Militibus, pontis subeunt extrema relicta. 
Prelia constituunt illic noua seuaque saeuis, 
Donec ad alta caput flexit Phoebus uada ponti. 
Pila dabat rupesque simul celeresque cateias 
Plebs inimica Deo, pransura Plutonis in urna ; 
Sed quia conflictus talis superare nequibat 
Militibus clamare: Fidem cepit, sed inanem, 
Ad nostram properare, uiri, nolite timere! 
560 Pro dolor! alloquiis sese credunt male finctis, 
Sperantes praecio redimi potuisse sub amplo; 
Non alias uere caperentur luce sub illa, 
Heu, nudi gladium subeunt gentis truculentae, 
Et coelo mittunt animas liuore fluente; 
Martyrii palmam sumunt caramque coronam. 
Mox reliquis ut uisus adest gentilibus Erueus, 
Rex, quoniam facie splendens formaque uenustus, 
Creditur, atque sui donis grassante tuetur; 
Protenus intuitu fuso cernendo sodales 
570 Dilectos plecti, tamquam leo sanguine uiso 
Ipse furit, conansque manus uitare tenentum, 
Undique ui uoluit semet ceu nexus, ut arma 
Sumeret, ulcisci proprios socialeque uulnus; 
Obtentuque carens ipso, sic insuperata 
Limphantes potuit qua uoce tonauit in aures: 
Cedite me tensa ceruice, pecunia prorsus 
Nulla meam tractet uitam, morientibus istis! 
Viuere quid sinitis? Frustratur uestra cupido! 
Quae lux haud eius, micuit sed crastina flatu. 
580 Quae uoces, quae lingua, quod os, aedicere possunt 
Bella tot his prato egregii commissa relati ? 
Quotque necauerunt Normannos hic? quot et urbi 
Duxerunt secum uiuos! Iam nullus eorum 
Tunc audebat agrum Sancti conscendere latum. 
Quorum, prae terrore, uirum certamina promo, 
Corpora crudeles Sequanae tradunt sine uita, 
Laus corum iugiter nomenque per ora uirorum, 
Insignesque simul mortes et bella uolabunt, 
Sol radiis donec noctis pompare tenebras, 
590 Luna diem, stellae pariter conponere discant. 
Prosternuntque dehinc speculam de morte dolentem 
Custodum. Cecidit telo quatiente Danorum 
Signifer; hic artus misit flatumque Charoni. 
Nemo meis super hoc dictis insurgere bello 
Decertet; siquidem nemo nil uerius ullus 
Expediet, quoniam propriis obtutibus hausi; 
Sic etiam nobis retulit, qui interfuit ipse 
Atque natando truces gladios euadere quiuit. 
Tum Sequanam saliunt, Ligerumque petunt patriamque. 

[1,600] Has inter geminas peragrant praedam capientes, 
Quam regio ipsa meo pandet iussu dominante. 
Interea sperans Ebolus, fortissimus abba, 
Gentiles quod in hanc issent cuncti, prope solus 
Arce ruit, dardumque ferens castella petiuit 
Illorum, hastamque uibrans proiecit in ipsa; 
Non sonipes retulit nobis hunc, nec tulit illuc. 
Confestim socium nixus munimine, saeua 
Castra petit, murosque ferit; quo Lemnius adsit 
Ipse iubet; pugnant nostri, constantius illi; 
610 Argutus nimium fremitus iam fumat ab illis, 
Exiliuntque foras, uulgusque fugant sine tactu, 
Extiterant plures quoniam nobis; tamen illis 
Obuius hic Ebolus, sociique simul, stetit heros. 
Haud illum fuerant audentes tangere ferro; 
Quingentis etiamsi tunc subnixus adesset 
Qualis et ipse fuit, castris sese daret ultro, 
Ast animas propria de sede repelleret omnes; 
At quia militibus caruit, sic ludere cessat. 
Nustria, nobilior cunctos regionibus orbis, 
620 Quae uaste fueras procerum genetrix dominantum, 
Ne pigeat capta turri producere, quaeso, 
Quot uel quas hausere Dani palmas tibi, necno 
Ubera quot pecorum mulsere tuum peragrando 
Distentum uariis tractum gazis tamen olim 
Mi soboles, aliquis censere potest? Etiamsi 
Affuerint cunctae uolucres, erumpere uoces 
Tot nequeunt, hominum quot equum pecudumque boumque 
Sublegere mihi natos natasque suumque; 
Flumina balatu agnorum, mea graminae laeta 
630 Prata sonant denso mugitu tempe iuuencum, 
Ceruorumque nemus rauco clamore remugit, 
Grunnitusque mei siluas scindebat aprorum. 
Haec mihi subduxere truces, si noscis et audis! 
Haec oculis equidem petii, sistens super urbis 
Moenia, nec uisu claudebantur neque ritmo ; 
At quoniam cingi nequeunt pratis nec ab agris, 
Efficitur bostar Germani antistitis aula, 
Completur tauris, succulis, simisque capellis. 
Longa trahunt illic suspiria tumque dehiscunt, 
640 Corpora flant dulces uentos cruciante dolore. 
Adueniunt stabulatores, ea ferre quoquinae 
Nitentes, cum iam maneant epulae innumeratis 
Vermibus, ecclesia quorum fetore repleta; 
Exportant, Sequanae referunt, non nempe quoquinae, 
Ecclesiamque piant bouibus, nec caeditur ultra. 
Legisti praedas, etiam cognosce trophea! 
Restitit oppida quaeque capi supraema uoluntas; 
Obfuit at, Domino tribuente, infirma potestas . 
Carnoteno innumeros conflictus applicuerunt 

[1,650] Allofili, uerum liquere cadauera mille 
Hic quingenta simul, rubeo populante duello. 
Una dies istum uoluit sic ludere ludum, 
His ducibus, Godefredo, nec non et Odone; 
Belligeri fuerant Uddonis consulis ambo. 
Idem Odo praeterea opposuit se saepius illis, 
Et uicit iugiter uictor. Heu, liquerat illum 
Dextra manus bello quondam, cuius loca cinxit 
Ferrea, pene uigore nichil infirmior ipsa! 
Nec satius quicquam sortiti apud hi Cinomannos, 
660 Haud equidem reliquae cesserunt suauius urbes. 
Iam quia Apollo rogat, calamus requiem mereatur.