[6,0] LIBER SEXTUS.

[6,1] CAPUT PRIMUM.
Uniuersi fideles huius Pyrrhi, fidem attendite, et attendentes, si quid ex fide per fidem promittitis, absque ulla contradictione perficite. Nulla hunc memoria fraternae mortis, nulla uis doloris, nulla instigatio moeroris auertere potuit a promissa fidei stabilitate; magisque ualuit apud ipsum fidei pactio quam duorum germanorum diri cruciatus interemptio. Et si illud antiquum problema Samsonis in medium uolumus adducere, huic aequipollens possumus proponere. Samson ait: De comedente exiuit cibus, et de forti egressa est dulcedo. Nunc uero de infideli, processit fides, et de extraneo, familiaris et integra dilectio. At ne fastidiosam uideamur facere digressionem, ad inceptam redeamus historiae propositionem. 
Quarto Nonas Iunii, Christiani urbem Antiochiae introierunt, et in ore gladii de suis cam inuasoribus uindicauerunt. Fulcherius et sui complices, qui cum eo muros ascenderant, turres undique inuadebant, et incautos uigiles somnoque solutos, spiculis gladiisque confodiebant, et de summo illarum fastigio ad terram proiiciebant. Qui in domibus sopiebantur sonitu clamoris excitati, scire gestientes quid hoc esset, cum foras exirent, non reuertebantur, quoniam gladios inueniebant paratos quibus excipiebantur. Qui Christiani erant Kyrie eleison, et alias Deo laudes personabant, ut per hoc scilicet nostris innotescerent, quod non Turci, sed Christiani essent. Passim sternuntur plateae ciuitatis corporibus morientium, quoniam tunc nullus eorum resistebat, sed quaerebant omnes latibula et fugae praesidium. Nulli honor impenditur, pueri cum puellis, iuuenes cum senibus, matres quoque cum filiabus interficiuntur. Qui fugere poterant per portas exibant, mortem tamen minime euadentes, quia in manus de castris uenientium incidebant. Contigit autem ut inter fugientes Cassianus rex et dominus ciuitatis, uilibus pannis obsitus euaderet, et in terram Tancredi fugiendo perueniret. Sed malo sui infortunio Armenii eum cognouerunt, et ei illico ceruicem amputauerunt, et caput illius ad principes attulerunt et balteum; balteique pretium LX bysanceos appretiauerunt. Pars magna fugit in castrum quod ciuitati imminet; quod ita loci positione et natura munitum est ut nullius machinae artificium timeat. Illic enim est mons urbi contiguus, cuius cacumen porrigitur ad sidera, quo uix attingere possunt intuentium lumina. Et de ipso potest circumspici tota regio. In eum confugit numerosa multitudo Turcorum, habueruntque illud solum receptaculum. Erat autem huic castro una turris nimium uicina, quam Boamundus cum suis satellitibus iam obtinebat, illudque castrum per eam impugnare parabat. Sed illi resumptis uiribus, turri, satis eminentiores, sagittas et spicula, instar grandinis, desuper immittunt, ita ut nostris minime licuerit contra eos pugnare, sed se clypeis cooperire, et armis defendere cogebantur. Locus enim artus angebat, et hostis desuper opprimebat, quia non erat alia uia decertantium, quam praestabat latitudo murorum. Propterea contigit quia Turci irruentes contra turrim, unus impellebat alium, nec retroire erat facultas, nec in laeua nec in dextra ulli erat diuortium. Quotquot impetus irruentium super nostros impingebat, illi in lanceis, spiculis et mucronibus excipiebant, et uulneratos ad terram proiiciebant; et cum eis illos qui turrim desubtus moliebantur effodere, prosternebant, sicque mortuus uiuo necem inferebat, et cui in anima uita deerat, in corpore mors apparebat. In quo conflictu Boamundus grauiter sagittatus est in femore, nec iam nisi claudicans ualebat incedere. Sanguis ubertim de uulnere coepit stillare, et cor nobilissimi principis a uirtute pristina coepit deficere. Qui nolens et inuitus, in aliam turrim retrocessit, bellumque dereliquit. In eius infirmitate aliorum uirtus corruit, quoniam unusquisque miserabilem casum sui ducis admodum doluit. Pugnam dimittunt, Turcos turrimque relinquunt. Unus tamen in superiori turris fastigio remansit, cuius egregia funera uniuersus nostrorum exercitus unanimiter planxit. Ille enim ut uidit se solum esse derelictum, tamen in se animum gerens inuictum, ut ursus inter molossos coepit se utrinque defendere; lapidesque et caementum de parietibus auellebat, et super ipsos qui eum impugnabant proiiciebat. Tandem mille sagittis onustus, ut uidit quod mortem non euaderet, mortem sibi accelerauit, quoniam cum clypeo et armis ubi turbam densiorem esse conspexit, in medium prosiluit, suisque interfectoribus tormentum fuit. 
Non est lingua carnis quae satis ualeat enarrare quid Francorum manus ibi ualuit pessundare, et nisi castelli municipium tam forte fuisset, ipso die uenturis calamitatibus suorum magnum leuamen Dominus praestitisset. Sed uoluit Deus ut urbs Antiochena difficulter adipisceretur, ut adepta, charior haberetur. Citius enim acquisita uilescunt, diu desiderata charius amplectimur. 
Nox interueniens litem diremit, et diurno labori contulit moderamen; quia pugnae ademit necessitatem, sed fessis dormiendi non tribuit facultatem. Ubi enim intra muros hostis adest, nulla requiescendi facultas esse potest. In crastinum, id est feria sexta, alii spoliata cadauera mortuorum extra muros foris trahebant, alii de turribus cum castellanis, iaculis et sagittis decertabant. 

[6,2] CAPUT II.
Cumque sic res agitur, ecce illi qui stabant in turribus et muris, eminus contemplantur immensam nubem agitati pulueris. De qua diuersa sentientes, alii dicebant, Constantinopolitanum imperatorem esse, qui sibi in auxilium ueniebat; alii, quod uerum erat, agmina Persarum. Sed qui primi ueniebant, ut uiderunt urbem Antiochiae, in unum consedere, praestolantes retro ueniens robur suae militiae. Erat autem Corbanan princeps militiae regis Persarum, qui ex longo tempore collegerat sibi illud agmen diuersarum gentium. Erant quippe ibi Persae et Medi, Arabes et Turci Azimitae, et Sarraceni, Curti et Publicani, et diuersarum nationum alii multi. De Agulanis erant ibi tria millia, qui nullam armorum copiam nisi solos enses gestabant; qui omnes undique ferro cooperti, nulla arma aduersantia timebant. Equi eorum uexilla et lanceas ferre aspernabantur, et in eos qui ferebant, nimia ira succendebantur. Cumque hi omnes in unum conuenissent, cursores suos ante urbem direxerunt, qui nostros ad bellum prouocarent, et de ciuitate exire suaderent. Sed nostri qui de hesterno conflictu fatigati erant, salubrius esse iudicauerunt inter moenia remanere, quam extra bella mouere. Illi uero per campos et plana currentes, nostros ad bella ciebant, diraque eis conuicia improperabant. Lanceas et gladios in altum eiiciebant, et in manibus recipiebant ludentes et luxuriantes. Sed cum neminem de nostris potuerunt extrahere, disposuerunt remeare ad castra. Quos cum reuerterentur, insecutus est unus ex nostris Rogerus de Bardauilla, cum aliis tribus armatis, sperantes quod aliquos possent elicere ab illis: sed ipsi nolebant cum paribus inire certamen, quia iam de praeliis Francorum multa audierant enarrare, posueruntque insidias post se sub rupe cauata, et quosdam ex suis dimiserunt qui eos quasi lacesserent in pugnam. Cumque nostri transirent insidiarum locum, fures de cauernis suis exierunt, eosque a tergo inuaserunt. Qui praeibant reuertuntur in occursum, celeremque contra eos dirigunt cursum. Qui cum se comprehensos esse cognoscerent, flexis frenis, fugae tutelam sperauerunt consequi, sed nullatenus potuit inueniri. Rogerius socios praemittit ante suos uultus, et ipse parma post tergum reiecta, creberrimos illorum sustinet ictus. Iamque pene euaserat, iamque saluti proxima loca tenebat, cum equus illius solo proruit, et cadenti inhaerens ipse cecidit, qui nullo modo leuari potuit, quoniam equi mole oppressus fuit. Heu! quantus dolor stridorque dentium tunc erat, super muros Antiochiae, cum generosa Francorum pubes uideret inclytum militem suum rabidos canes tam atrociter occidere, sicque discerpere. Auertebant oculos, nec uidere poterant, cum eum membratim dilaniabant. Ad extremum caput eius amputauerunt; contoque infigentes, quasi triumphi uexillum, ad castra deportauerunt. Erant autem castra illorum iuxta Pontem Ferreum. Sensadolus autem filius regis Antiochiae nuper defuncti, ierat ad Corbanan, supplexque ad pedes illius corruit, rogans ut sui misereretur, et contra Francos adiuuaret, qui patrem eius occiderant, et de inclyta urbe exhaereditauerant. Non habebat refugium, nisi in solo urbis oppido, quoniam iam tota ciuitas Francorum subiacebat imperio. « Pater meus, inquit, dum adhuc uiueret, legationem tibi transmisit ut ei subuenires, ut te aut magnis muneribus ditaret, aut Antiochiam et uniuersum regnum de te susciperet. Idem tibi promitto, quia si potes recuperare Antiochiam, quod a te illam suscipiam, omnemque tibi fidelitatem faciam. Quod si non potes, fugiendum tibi est, et omnibus hominibus nostrae gentis. Non enim eis sufficiet Romania, siue Syria, neque Corozaim, quoniam Hierosolymam dicunt esse suam, regnumque Damasci. » Erant autem ibi reges harum prouinciarum, qui audiebant illud uerbum. His dictis Corbanan respondit: « Si uis ut te omnimodis adiuuem, tuoque regno restituam, castellum quod adhuc habes redde in manum meam, quia restituetur tibi per illud Antiochia. » Cui iterum Sensadolus: « Si praeuales Francos eliminare ab urbe, mihique eorum ceruices caesas deliberare, tibi tradam castellum, et tibi inde faciam hominium. » Consensit uterque, et tradidit castellum. Et Corbanan deliberauit cuidam fideli suo ad custodiendum. Tali conditione recepit in custodiam, ut si Franci uincerentur, custodiret; si uincerent, et ipse sicut et alii, relicto castro confugeret. Cui ille: « Et si nos uicti sumus, de castello quid faceremus? Dignum est ut uictores habeant castellum, quoniam uictoria, castello maius erit praemium. » His ita gestis, Corbanan super his conticuit, et ad alia instituenda tempus disposuit. Et cum sederet in solio, attulerunt ante eum Francigenam ensem ualde despicabilem et obtusum, et foeda rubigine tectum. Attulerunt et lanceam eadem deformitate consimilem; quae etiam sua abiectione, ensem faciebat praepollentem. Quae cum Corbanan uidisset, ait: « Quis dicet nobis ubi sunt arma haec reperta? Aut qua de causa nostro conspectui sunt praesentata? » Cum illi qui attulerant dixerunt: « Gloriose princeps, et decus regni Persarum, haec arma cuidam Francigenae abstulimus, et tibi attulimus, ut uideas et agnoscas quibus armis illa pannosa gens conetur nos et fines nostros depraedari, imo et omnem Asiam depopulari. » Tunc Corbanan subridens ait: « Liquet, quia satis est gens illa insensata, et ratione parum utitur, quae talibus armis aestimat posse subiugare sibi regnum Persarum. Gens quippe est praesumptuosa, et alterius iuris nimium ambitiosa. Gens uidelicet quae in sua confidit animositate, sed per Machomum, male intrauit fines Syriae, murosque regiae ciuitatis Antiochiae. » Haec dixit, notariumque suum arcessiri iussit. Cui accersito, inquit: « Sume plures schedulas, et scribe religioso papae nostro Caliphae, regique Persarum Soldano super omnes glorioso, maioribusque regni Persarum proceribus, ut longaeuam obtineant uitam, pacem continuam, salutem corporum diuturnam. Fortuna felix et iucunda bene nobis prosperatur, secundisque successibus arridet, quoniam Francorum exercitum intra muros Antiochiae inclusum teneo, et castellum quod ciuitati praeeminet, iam in manu nostra habeo. Unde certum sit uobis, quia rumores quos de eis audieratis, non sunt illius generis cuius audistis, quia nec lupus tantus efficitur, quantus et clamor qui eum subsequitur. Quia uero praecepistis, ut omnino eos de terra delerem, gladioque uita priuarem, nolite aduersum me indignari, si quosdam de melioribus uinctos uobis transmitto, quoniam tunc erit in uestra deliberatione, utrum uelitis eos mori siue uiuere. Nobis enim conueniens esse uidetur, ut qui captiuare nos uenerant, captiui fiant, et dura apud nos exerceant seruitia. Honorificum quippe erit regno Persarum, si in eo exsulet frater regis Francorum. Vos autem in pace et summa tranquillitate uiuite, omnique corporeae uoluptati operam impendite, filiosque sine cessatione procreate, qui aliis, si necesse fuerit, Francis obsistant, et cum nostrae defecerint uires, tunc ualeant. Faciei uestrae praesentiam non ante uidebo, donec totam Syriam, et Romaniam, atque Bulgariam uestrae ditioni subiugauero. » Haec Corbanan locutus in superbia et in abusione, quae ei conuersa sunt in ignominiam et confusionem. Post haec mater eius uenit ad eum moerens et tristis, lugubremque afferens uultum. Et cum in secreto cubili ambo conuenissent, dixit mater ad filium: « Fili, solatium meae senectutis, et unicum pignus totius meae dilectionis, ad te festina uenio, fatigata longinquitate itineris. Ego eram in Aleph ciuitate magna, cum de te grauis sermo aures meas perculit, suoque impulsu maximum cordi meo dolorem impulit. Dictum est enim quod tua agmina disponebas, et contra Christianos pugnare uolebas. Propterea festina ueni, a temetipso scire uolens utrum se res ita habeat, an non. » Ait ad matrem filius: « Mater, nihil unquam uerius audisti. » Et mater ad filium inquit: « Quis, fili, tale consilium iniquus tibi dedit? Nondum es expertus uirtutem Christianorum, et praecipue gentis Francorum. Si legisses scripta omnium prophetarum, et antiquorum sapientum, profecto non ignorares, quia ipse est omnipotens et Deus deorum omnium. Si pugnabis aduersus Christianos, pugnabis contra ipsum et angelos eius. Sed dementissimum est contra ipsum omnipotentem pugnare; quoniam id ipsum est uelle se destruere. De ipso quidem inuictissimo Deo dicit propheta. Ego occidam, et ego uiuere faciam; percutiam, et ego sanabo: et non est qui de manu mea possit eruere. Si acuero ut fulgur gladium meum, et arripuerit iudicium manus mea, reddam ultionem hostibus meis, et his qui oderunt me, retribuam. Inebriabo sagittas meas sanguine, et gladius meus deuorabit carnes (Deut. XXXII, 39-42). Formidolosum est contra hunc conflictum inire, qui gladium suum nouit sic acuere, acutum inebriare, inebriato carnes macerare. Fili, Pharaonem regem Aegypti quis submersit in mari Rubro, cum omni exercitu suo? Quis eiecit Sehon regem Amorrhaeorum, et Og regem Basan, et omnia regna Chanaan, et dedit suis in haereditatem? (Psal. CXXXIV, 11, 12). Ipse idem Deus ostendit quanto amore diligat populum suum, quantaque tutela circumuallet eum, cum dicit: Ecce ego mittam angelum meum, qui praecedat te, et custodiat semper. Obserua et audi uocem meam, et inimicus ero inimicis tuis, et odientes te affligam, et praecedet te angelus meus (Exod. XXIII, 20-22). Genti nostrae iratus est Deus ille, quia nec audimus uocem eius, nec facimus uoluntatem, et idcirco de remotis partibus occidentis excitauit in nos gentem suam, deditque ei uniuersam terram hanc in possessionem. Non est qui possit eam auertere; nec est qui eam ualeat amplius exterminare. » Post haec inquit filius matri suae: « Credo, mater, quod aut insanis, aut furiis infernalibus exagitaris. Quis tibi dixit, quod gens ista non potest exterminari? Plures mecum sunt optimates et admiraldi, quam sint omnes Christiani in simul congregati. Dic mihi mater: Hugo eorum uexillarius, et Apuliensis Boamundus, et gladiator Godefridus sunt ipsi dii eorum? Nonne sicut et nos aluntur temporali cibo? Nonne eorum caro sicut et nostra potest incidi ferro? » Ad haec mater respondit: « Non sunt dii quos tu nominas, sed homines, et milites Dei excelsi, qui dat eis animos, exaggerat uires, redditque magnanimos, sicut ipse per prophetam loquitur dicens: Persequetur unus de uobis mille, et duo fugabunt decem millia : quod iam in his expertum est, qui nostros fugauerunt de tota Romania. Propterea, fili, contestor te per omnium nostrorum numinum nomina, ut te auertas a facie istorum, et non ineas contra eos bellum. Stultum est enim, ut superius dixi, contra Omnipotentem saeuire, et in gentem suam debacchare. » Et respondit filius matri suae: « Charissima, noli lacrymari, noli crebris gemitibus anxiari; quoniam nulla arte, nullo ingenio reuocabis, etiam si in praelio scirem meipsum interiturum. » Tunc mater tristior effecta, iterum filio suo dixit: « Scio quia pugnabis, et modo non morieris, sed antequam transeat annus, de hac uita discedes. Modo es in omni regione orientali fama laudabili praeditus; in aula regis Persarum nulli secundus, cum autem modo uictus fueris, iuxta quae nunc tibi est gloria, ingloriosus eris. Quanto enim quisque caeteros antecellit, tanto magis sordescit, si turpius ruit. Nunc uero omni flore orientalium regum ac diuitum stipatus, tantorum innumerabilium satellitum caterua circumdatus, si superatus eris, cum quo ulterius pari aut impari numero decertabis? Tu qui olim cum paucis multos solebas in fugam uertere, nunc disces etiam fugere cum ingenti copiarum ui, et paucos cum multis ut canem lepores praecursare. » Tunc filius, irae impatiens, uerba matris diutius ferre non poterat, sed ea interrumpens ait : « Ut quid mater aerem concitas inanibus uerbis, nosque ad fastidium pertrahis sermon bus imperitis? Nulla uirtus bellorum nobis ualet resistere, nec ualet alter exercitus nostro praeualere. Sed dic, mater mea, unde scis quod uinci debeamus in hac pugna, et quod mori debeo non hic, sed antequam transeat annus, morte subitanea, et quod gens Christiana fines nostros sit possessura? » Cui mater ait: « A centum annis et infra inuenerunt patres nostri in sacris deorum responsis, et in sortibus et diuinationibus suis et animalium extis quod Christiana gens super nos esset uentura nosque uictura. Concordant itaque super hoc aruspices, magi, arioli, et numinum nostrorum responsa, et prophetarum dicta, in quibus dicitur: A solis ortu et occasu, ab aquilone et mari, erunt termini uestri, et nullus stabit contra uos. Credimus, quia hoc totum uenturum est, sed nescimus si nunc uel in proximo est, sed prope quibusdam nostrorum uidetur, quia hoc assiduae rerum mundi ruinae praesignant, et astrorum intuitus praenuntiauit. De hoc siquidem praelio quod commissurus es, dicam tibi ueritatem, et de morte tua quam inde habeo, notitiam. Ex quo milites ad patrandum bellum hoc colligere coepisti, sollicita indagatione perscrutata sum, quicunque mihi possunt uentura praedicere, et consonant, quod nullus omnino Christianos poterit superare. Cum astrologis siderum cursus, septem scilicet planetas, et duodecim signa sapienter contemplata sum, et quidquid physicaculari potest cum aruspicibus, extis et armis pecudum, cum sortilegis sortes temperaui, et omnia in unum concordant, gentique Francorum uictoriae titulos praenuntiant, et necem tibi, sicut dixi superius, intentant. » Tunc ille: « Mater, inquit, cessa ab his de caetero, quia cum Francis pugnabo quam primum potero. » Illa uidens quod nil proficeret, non diu morata unde uenerat rediit, secumque reportauit quidquid spoliorum adipisci potuit. 

[6,3] CAPUT III.
Iam uero de his quae interim in urbe gesta sunt, aliquid referamus. Turcis libera facultas erat intrandi castellum, et exeundi, nostrosque die nocteque iaculando et sagittando ad bella ciebant, et cum certantium uires deficiebant, noui recentesque subibant. Sicque nouis iugiter superuenientibus uirtus illorum crescebat; nostrorum uero quotidiana lassitudine deficiebat. Nulla enim quies erat, nec arma deponebant; sed in procinctu militiae semper erant. Telis et sagittis plateae ciuitatis impediebantur, et tecta domorum onerabantur. Omni die ante castellum fit noua congressio, multotiesque fiebat nostrorum et ipsorum una commistio; de nostris tamen Deo protegente pauci moriebantur; de illis uero cateruatim perimebantur. Et dum sic tempus prolabitur, fames omni hoste crudelior nostros inuadit, uiresque eorum de die in diem attenuauit. Vultus marcescunt, brachia deficiunt, et tremula manus uix terrae uellicat herbas, et frondes arborum, et radices uaporum siluestrium. Haec omnia coquebantur, et comedebantur. Crus asini sexaginta solidis comparabatur, et qui emebat dissipator substantiae non aestimabatur: Panis paruus appretiabatur uno bysantio. Carnes asinorum, equorum, camelorum, boum, bubalorum consumebantur, insuper eorum coria concoquebantur. Matres filios suos fame pereuntes, ad ubera suspendebant, sed pueri in maternis uberibus nihil inueniebant, et prae inopia lactis clausis oculis palpitabant. Quadam die Corbanan incitauit nostros ad praelium, scilicet extra urbem, ab illa parte in qua erat castellum; sed milites et equi fame cruciati, diu non potuerunt sufferre ueloces impetus eorum. Conglobati igitur in unum, nostri ad ciuitatem regredi salubrius esse intellexerunt, sed oppressi a Turcis, portam nimis angustam repererunt, in tantum quod quidam ibi usque ad mortem attriti sunt. Sicque fiebat pugna intus et exterius, nec dabatur ulla quies nostris fame pereuntibus. 
Propter haec et his similia aliqui de nostris militibus immoderate perterriti, fuga in ipsa nocte elapsi sunt, funibus ad propugnacula ligatis, quibus manus suas omnino decoriauerunt, et sic ad mare pedibus tetenderunt. Quo peruenientes dixerunt nautis, ut fugerent, quoniam omnes Christiani aut mortui aut uincti essent. Illi autem dolentes in mare se miserunt, et Turcarum se potentatui subtraxerunt. Stephanus Carnotensis comes, qui inter alios principes uidebatur magnus, consilio prouidus, morum honestate praeclarus, antequam caperetur Antiochia, graui infirmitate detentus est; et ad quoddam castrum, quod suum erat, secessit, cui nomen Alexandreta fuit. Hic a fugientibus audiuit hanc de nostris relationem, montana urbi praeeminentia ascendit, ut uideret quidnam esset, utrumne relatio uera fieret. Sed innumerabilia Turcorum agmina a longe conspexit, nostrosque intra urbem inclusos esse deprehendit; et perterritus timore, aufugit , et ad castrum suum remeans funditus exspoliauit, et sic uersus Constantinopolim equitare coepit. Illi uero qui in urbe obsidebantur, summo desiderio aduentum eius praestolabantur, putantes quod imperatorem secum adduceret, et cum eo rebus necessariis succurreret. At ipse in diuersum tendens, ut ad Philomenam uenit, imperatorem ibi inuenit, eique secreta allocutione dixit: « Domine imperator, nostri reuera Antiochiam obtinent; sed castellum quod ei superest adhuc Turci possident, innumera Turcorum agmina eos de foris obsident, et qui in castello sunt intus oppugnant. Sed quid super his restat, nisi quia aut mortui iam sunt, aut in proximo omnes morientur? Tu autem, reuerende imperator, si nostro credis consilio, ulterius non progredieris, sed ad urbem tuam reuerteris. Nam non potest humana eis potestas ulla subuenire; sed si illuc ieris cum tuo exercitu poteris interire. » His auditis sermonibus imperator ualde tristis efficitur, et quod ei dixerat in secreto, principibus suis ac magistratibus propalauit in aperto. Omnes contristantur, nostrorumque funera lacrymantur. Erat ibi quidam miles, nomine Wido, qui per militiam celebre sibi nomen acquisierat, multumque Boamundo familiaris exstiterat. Qui cum hoc audisset, ita indoluit, quod ac si mortuus esset, in terra corruit. Et cum resumpto spiritu ab illa mentis alienatione reuerteretur, flere immoderate coepit, genasque unguibus sulcando, crines manibus decerpendo, omnes cogebat ad luctum, dicebatque : « O Deus omnipotens, ubi est uirtus tua? Si omnipotens es, cur haec fieri consensisti? nonne erant et milites tui et peregrini? Quis unquam rex, aut imperator, aut potens Dominus familiam suam ita permisit occidi, si ullo modo potuit adiuuare? Quis erit unquam miles tuus aut peregrinus? O Boamunde, honor aliorum ducum, corona sapientum, gloria militum, solamen desolatorum, robur militiae, et totius mundi decus insigne, cur tibi tale infortunium contigit, ut Turcorum ludibrio subiaceres? Heu, heu! cur mihi concessum est uiuere post te? quae mihi posthac lux grata, quae species amoena, quae gloria delectabilis, quae uita iucunda, te minime superstite? O Deus, si uerum est quod iste nugacissimus et fugitiuus comes attulit, quid amplius erit de uia sepulcri tui, quae causa ita occisi sunt, quasi dominum non haberent serui tui? O Boamunde, ubi est illa fides tua, quam semper habuisti in Saluatore tuo Domino nostro Iesu Christo. O imperator et egregii milites, qui mecum tanta tantorumque funera lugetis, quis perfecte credere potest, quod tanta militia sic perierit? Pro certo si in medio campo ab omni orientali populo circumsepti fuissent, non ante omnes occiderentur quam ulciscerentur. Nunc autem et ciuitatem habebant, in qua se defendere poterant, et ita interempti sunt? O imperator, certissime scias, quia si Turci nostros occiderunt, pauci de ipsis remanserunt. Propterea ne paueas illuc ire, quia Antiochiam recipere poteris. » Imperator consilio illius noluit assensum praebere, uerbis nugacis, fugitiuique comitis nimium credulus, sed retro destinauit abire, Bulgariaeque loca praecepit deuastare, ut si Turci in partes illas peruenirent, nihil penitus inuenirent. Cum ipso pariter et ipse Wido, et illi qui cum ipso imperatore ierant, reuersi sunt; quia ultra ire non praesumpserunt. Sic igitur nostri omni humano solatio destituti sunt; et per uiginti fere dies, cum hostibus et fame, cum gladio et penuria indesinenter decertauerunt.