[3,13]      XIII.
1  Quaeritis, unde auidis nox sit pretiosa puellis,
 et Venere{m} exhaustae damna querantur opes.
 certa quidem tantis causa et manifesta ruinis:
 luxuriae nimium libera facta uia est.
5 Inda cauis aurum mittit formica metallis,
 et uenit e Rubro concha Erycina salo,
 et Tyros ostrinos praebet Cadmea colores,
 cinnamon et multi pastor odoris Arabs.
 haec etiam clausas expugnant arma pudicas

10    matrona incedit census induta nepotum
 et spolia opprobrii nostra per ora trahit.
 nulla est poscendi, nulla est reuerentia dandi,
 aut si qua est, pretio tollitur ipsa mora.
 felix Eois lex funeris una maritis,
15  quos Aurora suis rubra colorat equis!
 namque ubi mortifero iacta est fax ultima lecto,
 uxorum fusis stat pia turba comis,
 et certamen habent leti, quae uiua sequatur
coniugium: pudor est non licuisse mori. 

20    ardent uictrices et flammae pectora praebent,
 imponuntque suis ora perusta uiris.
 hoc genus infidum nuptarum, hic nulla puella
 nec fida Euadne nec pia Penelope.
felix agrestum quondam pacata iuuentus,
25  diuitiae quorum messis et arbor erant!
 illis munus erat decussa Cydonia ramo,
 et dare puniceis plena canistra rubis,
 nunc uiolas tondere manu, nunc mixta referre
lilia uimineos lucida per calathos, 

30    et portare suis uestitas frondibus uuas
 aut uariam plumae uersicoloris auem.
 his tum blanditiis furtiua per antra puellae
 oscula siluicolis empta dedere uiris.
 hinnulei pellis totos operibat amantes,
35  altaque natiuo creuerat herba toro,
 pinus et incumbens laetas circumdabat umbras;
 nec fuerat nudas poena uidere deas.
 corniger Idaei uacuam pastoris in aulam
dux aries saturas ipse reduxit ouis. 

40    dique deaeque omnes, quibus est tutela per agros,
 praebebant uestri{s} uerba benigna foci{s}:
 'et leporem, quicumque uenis, uenaberis, hospes,
 et si forte meo tramite quaeris auem:
 et me Pana tibi comitem de rupe uocato,
45  siue petes calamo praemia, siue cane.'
 at nunc desertis cessant sacraria lucis:
 aurum omnes uicta iam pietate colunt.
 auro pulsa fides, auro uenalia iura,
aurum lex sequitur, mox sine lege pudor. 

50    torrida sacrilegum testantur limina Brennum,
 dum petit intonsi Pythia regna dei:
 at mons laurigero concussus uertice diras
 Gallica Parnasus sparsit in arma niues.
 te scelus accepto Thracis Polymestoris auro
55 nutrit in hospitio non, Polydore, pio.
 tu quoque ut auratos gereres, Eriphyla, lacertos,
 dilapsis nusquam est Amphiaraus equis.
 proloquar (atque utinam patriae sim uerus haruspex!):
frangitur ipsa suis Roma superba bonis. 

60    certa loquor, sed nulla fides; neque enim Ilia quondam
 uerax Pergameis maenas habenda malis.
 sola Parim Phrygiae fatum componere, sola
 fallacem patriae serpere dixit equum.
 ille furor patriae fuit utilis, ille parenti:
65  expertast ueros irrita lingua deos.