[1,0] I. Penelope Vlixi.

  [1,0] Haec tua Penelope lento tibi mittit, Ulixe
  nil mihi rescribas attinet: ipse ueni!
  Troia iacet certe, Danais inuisa puellis;
  uix Priamus tanti totaque Troia fuit.
  5 o utinam tum, cum Lacedaemona classe petebat, 
  obrutus insanis esset adulter aquis!
  non ego deserto iacuissem frigida lecto,
  nec quererer tardos ire relicta dies;
  nec mihi quaerenti spatiosam fallere noctem
 [1,10] lassaret uiduas pendula tela manus. 
  Quando ego non timui grauiora pericula ueris?
  res est solliciti plena timoris amor.
  in te fingebam uiolentos Troas ituros;
  nomine in Hectoreo pallida semper eram.
  15 siue quis Antilochum narrabat ab hoste reuictum, 
  Antilochus nostri causa timoris erat;
  siue Menoetiaden falsis cecidisse sub armis,
  flebam successu posse carere dolos.
  sanguine Tlepolemus Lyciam tepefecerat hastam;
 [1,20] Tlepolemi leto cura nouata mea est. 
  denique, quisquis erat castris iugulatus Achiuis,
  frigidius glacie pectus amantis erat.
  Sed bene consuluit casto deus aequus amori.
  uersa est in cineres sospite Troia uiro.
  25 Argolici rediere duces, altaria fumant; 
  ponitur ad patrios barbara praeda deos.
  grata ferunt nymphae pro saluis dona maritis;
  illi uicta suis Troica fata canunt.
  mirantur iustique senes trepidaeque puellae;
 [1,30] narrantis coniunx pendet ab ore uiri. 
  atque aliquis posita monstrat fera proelia mensa,
  pingit et exiguo Pergama tota mero:
  'hac ibat Simois; haec est Sigeia tellus;
  hic steterat Priami regia celsa senis.
  35 illic Aeacides, illic tendebat Ulixes; 
  hic lacer admissos terruit Hector equos.'
  Omnia namque tuo senior te quaerere misso
  rettulerat nato Nestor, at ille mihi.
  rettulit et ferro Rhesumque Dolonaque caesos,
 [1,40] utque sit hic somno proditus, ille dolo. 
  ausus es - o nimium nimiumque oblite tuorum! - 
  Thracia nocturno tangere castra dolo
  totque simul mactare uiros, adiutus ab uno!
  at bene cautus eras et memor ante mei!
  45 usque metu micuere sinus, dum uictor amicum 
  dictus es Ismariis isse per agmen equis.
  Sed mihi quid prodest uestris disiecta lacertis
  Ilios et, murus quod fuit, esse solum,
  si maneo, qualis Troia durante manebam,
 [1,50] uirque mihi dempto fine carendus abest? 
  diruta sunt aliis, uni mihi Pergama restant,
  incola captiuo quae boue uictor arat.
  iam seges est, ubi Troia fuit, resecandaque falce
  luxuriat Phrygio sanguine pinguis humus;
  55 semisepulta uirum curuis feriuntur aratris 
  ossa, ruinosas occulit herba domos.
  uictor abes, nec scire mihi, quae causa morandi,
  aut in quo lateas ferreus orbe, licet!
  Quisquis ad haec uertit peregrinam litora puppim,
 [1,60] ille mihi de te multa rogatus abit, 
  quamque tibi reddat, si te modo uiderit usquam,
  traditur huic digitis charta notata meis.
  nos Pylon, antiqui Neleia Nestoris arua,
  misimus; incerta est fama remissa Pylo.
  65 misimus et Sparten; Sparte quoque nescia ueri. 
  quas habitas terras, aut ubi lentus abes?
  utilius starent etiamnunc moenia Phoebi - 
  irascor uotis, heu, leuis ipsa meis!
  scirem ubi pugnares, et tantum bella timerem,
 [1,70] et mea cum multis iuncta querela foret. 
  quid timeam, ignoro - timeo tamen omnia demens,
  et patet in curas area lata meas.
  quaecumque aequor habet, quaecumque pericula tellus,
  tam longae causas suspicor esse morae.
  75 haec ego dum stulte metuo, quae uestra libido est, 
  esse peregrino captus amore potes.
  forsitan et narres, quam sit tibi rustica coniunx,
  quae tantum lanas non sinat esse rudes.
  fallar, et hoc crimen tenues uanescat in auras,
 [1,80] neue, reuertendi liber, abesse uelis! 
  Me pater Icarius uiduo discedere lecto
  cogit et immensas increpat usque moras.
  increpet usque licet - tua sum, tua dicar oportet;
  Penelope coniunx semper Ulixis ero.
  85 ille tamen pietate mea precibusque pudicis 
  frangitur et uires temperat ipse suas.
  Dulichii Samiique et quos tulit alta Zacynthos,
  turba ruunt in me luxuriosa proci,
  inque tua regnant nullis prohibentibus aula;
 [1,90] uiscera nostra, tuae dilacerantur opes. 
  quid tibi Pisandrum Polybumque Medontaque dirum
  Eurymachique auidas Antinoique manus
  atque alios referam, quos omnis turpiter absens
  ipse tuo partis sanguine rebus alis?
  95 Irus egens pecorisque Melanthius actor edendi 
  ultimus accedunt in tua damna pudor.
  Tres sumus inbelles numero, sine uiribus uxor
  Laertesque senex Telemachusque puer.
  ille per insidias paene est mihi nuper ademptus,
 [1,100] dum parat inuitis omnibus ire Pylon. 
  di, precor, hoc iubeant, ut euntibus ordine fatis
  ille meos oculos conprimat, ille tuos!
  hac faciunt custosque boum longaeuaque nutrix,
  Tertius inmundae cura fidelis harae;
  105 sed neque Laertes, ut qui sit inutilis armis, 
  hostibus in mediis regna tenere potest - 
  Telemacho ueniet, uiuat modo, fortior aetas;
  nunc erat auxiliis illa tuenda patris - 
  nec mihi sunt uires inimicos pellere tectis.
 [1,110] tu citius uenias, portus et ara tuis! 
  est tibi sitque, precor, natus, qui mollibus annis
  in patrias artes erudiendus erat.
  respice Laerten; ut tu sua lumina condas,
  extremum fati sustinet ille diem.
  115 Certe ego, quae fueram te discedente puella, 
  protinus ut uenias, facta uidebor anus. 

  [2,0] II. Phyllis Demophoonti.

  [2,1] Hospita, Demophoon, tua te Rhodopeia Phyllis
  ultra promissum tempus abesse queror.
  cornua cum lunae pleno semel orbe coissent,
  litoribus nostris ancora pacta tua est - 
  5 luna quater latuit, toto quater orbe recreuit; 
  nec uehit Actaeas Sithonis unda rates.
  tempora si numeres - bene quae numeramus amantes - 
  non uenit ante suam nostra querela diem.
  Spes quoque lenta fuit; tarde, quae credita laedunt,
 [2,10] credimus. inuita nunc es amante nocens. 
  saepe fui mendax pro te mihi, saepe putaui
  alba procellosos uela referre Notos.
  Thesea deuoui, quia te dimittere nollet;
  nec tenuit cursus forsitan ille tuos.
  15 interdum timui, ne, dum uada tendis ad Hebri, 
  mersa foret cana naufraga puppis aqua.
  saepe deos supplex, ut tu, scelerate, ualeres,
  cum prece turicremis sum uenerata sacris;
  saepe, uidens uentos caelo pelagoque fauentes,
 [2,20] ipsa mihi dixi: 'si ualet ille, uenit.' 
  denique fidus amor, quidquid properantibus obstat,
  finxit, et ad causas ingeniosa fui.
  at tu lentus abes; nec te iurata reducunt
  numina, nec nostro motus amore redis.
  25 Demophoon, uentis et uerba et uela dedisti; 
  uela queror reditu, uerba carere fide.
  Dic mihi, quid feci, nisi non sapienter amaui?
  crimine te potui demeruisse meo.
  unum in me scelus est, quod te, scelerate, recepi;
 [2,30] sed scelus hoc meriti pondus et instar habet. 
  iura fidesque ubi nunc, commissaque dextera dextrae,
  quique erat in falso plurimus ore deus?
  promissus socios ubi nunc Hymenaeus in annos,
  qui mihi coniugii sponsor et obses erat?
  35 per mare, quod totum uentis agitatur et undis, 
  per quod nempe ieras, per quod iturus eras,
  perque tuum mihi iurasti - nisi fictus et ille est - 
  concita qui uentis aequora mulcet, auum,
  per Venerem nimiumque mihi facientia tela - 
 [2,40] altera tela arcus, altera tela faces -  
  Iunonemque, toris quae praesidet alma maritis,
  et per taediferae mystica sacra deae.
  si de tot laesis sua numina quisque deorum
  uindicet, in poenas non satis unus eris.
  45 Ah, laceras etiam puppes furiosa refeci -  
  ut, qua desererer, firma carina foret! - 
  remigiumque dedi, quod me fugiturus haberes.
  heu! patior telis uulnera facta meis!
  credidimus blandis, quorum tibi copia, uerbis;
 [2,50] credidimus generi nominibusque tuis; 
  credidimus lacrimis - an et hae simulare docentur?
  hae quoque habent artes, quaque iubentur, eunt?
  dis quoque credidimus. quo iam tot pignora nobis?
  parte satis potui qualibet inde capi.
  55 Nec moueor, quod te iuui portuque locoque -  
  debuit haec meriti summa fuisse mei!
  turpiter hospitium lecto cumulasse iugali
  paenitet, et lateri conseruisse latus.
  quae fuit ante illam, mallem suprema fuisset
 [2,60] nox mihi, dum potui Phyllis honesta mori. 
  speraui melius, quia me meruisse putaui;
  quaecumque ex merito spes uenit, aequa uenit.
  Fallere credentem non est operosa puellam
  gloria. simplicitas digna fauore fuit.
  65 sum decepta tuis et amans et femina uerbis. 
  di faciant, laudis summa sit ista tuae!
  inter et Aegidas, media statuaris in urbe,
  magnificus titulis stet pater ante suis.
  cum fuerit Sciron lectus toruusque Procrustes
 [2,70] et Sinis et tauri mixtaque forma uiri 
  et domitae bello Thebae fusique bimembres
  et pulsata nigri regia caeca dei - 
  hoc tua post illos titulo signetur imago:
  hic est, cuius amans hospita capta dolo est.
  75 de tanta rerum turba factisque parentis 
  sedit in ingenio Cressa relicta tuo.
  quod solum excusat, solum miraris in illo;
  heredem patriae, perfide, fraudis agis.
  illa - nec inuideo - fruitur meliore marito
 [2,80] inque capistratis tigribus alta sedet; 
  at mea despecti fugiunt conubia Thraces,
  quod ferar externum praeposuisse meis.
  atque aliquis 'iam nunc doctas eat,' inquit, 'Athenas;
  armiferam Thracen qui regat, alter erit.
  85 exitus acta probat.' careat successibus, opto, 
  quisquis ab euentu facta notanda putat!
  at si nostra tuo spumescant aequora remo,
  iam mihi, iam dicar consuluisse meis - 
  sed neque consului, nec te mea regia tanget
 [2,90] fessaque Bistonia membra lauabis aqua! 
  Illa meis oculis species abeuntis inhaeret,
  cum premeret portus classis itura meos.
  ausus es amplecti colloque infusus amantis
  oscula per longas iungere pressa moras
  95 cumque tuis lacrimis lacrimas confundere nostras, 
  quodque foret uelis aura secunda, queri
  et mihi discedens suprema dicere uoce:
  'Phylli, fac expectes Demophoonta tuum!'
  Expectem, qui me numquam uisurus abisti?
 [2,100] expectem pelago uela negata meo? 
  et tamen expecto - redeas modo serus amanti,
  ut tua sit solo tempore lapsa fides!
  Quid precor infelix? te iam tenet altera coniunx
  forsitan et, nobis qui male fauit, amor;
  105 iamque tibi excidimus, nullam, puto, Phyllida nosti. 
  ei mihi! si, quae sim Phyllis et unde, rogas - 
  quae tibi, Demophoon, longis erroribus acto
  Threicios portus hospitiumque dedi,
  cuius opes auxere meae, cui diues egenti
 [2,110] munera multa dedi, multa datura fui; 
  quae tibi subieci latissima regna Lycurgi,
  nomine femineo uix satis apta regi,
  qua patet umbrosum Rhodope glacialis ad Haemum,
  et sacer admissas exigit Hebrus aquas,
  115 cui mea uirginitas auibus libata sinistris 
  castaque fallaci zona recincta manu!
  pronuba Tisiphone thalamis ululauit in illis,
  et cecinit maestum deuia carmen auis;
  adfuit Allecto breuibus torquata colubris,
 [2,120] suntque sepulcrali lumina mota face! 
  Maesta tamen scopulos fruticosaque litora calco
  quaeque patent oculis litora lata meis.
  siue die laxatur humus, seu frigida lucent
  sidera, prospicio, quis freta uentus agat;
  125 et quaecumque procul uenientia lintea uidi, 
  protinus illa meos auguror esse deos.
  in freta procurro, uix me retinentibus undis,
  mobile qua primas porrigit aequor aquas.
  quo magis accedunt, minus et minus utilis adsto;
 [2,130] linquor et ancillis excipienda cado. 
  Est sinus, adductos modice falcatus in arcus;
  ultima praerupta cornua mole rigent.
  hinc mihi suppositas inmittere corpus in undas
  mens fuit; et, quoniam fallere pergis, erit.
  135 ad tua me fluctus proiectam litora portent, 
  occurramque oculis intumulata tuis!
  duritia ferrum ut superes adamantaque teque,
  'non tibi sic,' dices, 'Phylli, sequendus eram!'
  saepe uenenorum sitis est mihi; saepe cruenta
 [2,140] traiectam gladio morte perire iuuat. 
  colla quoque, infidis quia se nectenda lacertis
  praebuerunt, laqueis inplicuisse iuuat.
  stat nece matura tenerum pensare pudorem.
  in necis electu parua futura mora est.
  145 Inscribere meo causa inuidiosa sepulcro. 
  aut hoc aut simili carmine notus eris:
  phyllida demophoon leto dedit hospes amantem;
  ille necis causam praebuit, ipsa manum.

  [3,0] III. Briseis Achilli.

  [3,1] Quam legis, a rapta Briseide littera uenit,
  uix bene barbarica Graeca notata manu.
  quascumque adspicies, lacrimae fecere lituras;
  sed tamen et lacrimae pondera uocis habent.
  5 Si mihi pauca queri de te dominoque uiroque 
  fas est, de domino pauca uiroque querar.
  non, ego poscenti quod sum cito tradita regi,
  culpa tua est - quamuis haec quoque culpa tua est;
  nam simul Eurybates me Talthybiusque uocarunt,
 [3,10] Eurybati data sum Talthybioque comes. 
  alter in alterius iactantes lumina uultum
  quaerebant taciti, noster ubi esset amor.
  differri potui; poenae mora grata fuisset.
  ei mihi! discedens oscula nulla dedi;
  15 at lacrimas sine fine dedi rupique capillos -  
  infelix iterum sum mihi uisa capi!
  Saepe ego decepto uolui custode reuerti,
  sed, me qui timidam prenderet, hostis erat.
  si progressa forem, caperer ne, nocte, timebam,
 [3,20] quamlibet ad Priami munus itura nurum. 
  Sed data sim, quia danda fui - tot noctibus absum
  nec repetor; cessas, iraque lenta tua est.
  ipse Menoetiades tum, cum tradebar, in aurem
  'quid fles? hic paruo tempore,' dixit, 'eris.'
  25 Nec repetisse parum; pugnas ne reddar, Achille! 
  i nunc et cupidi nomen amantis habe!
  uenerunt ad te Telamone et Amyntore nati - 
  ille gradu propior sanguinis, ille comes - 
  Laertaque satus, per quos comitata redirem.
 [3,30] Auxerunt blandas grandia dona preces, 
  uiginti fuluos operoso ex aere lebetas,
  et tripodas septem pondere et arte pares;
  addita sunt illis auri bis quinque talenta,
  bis sex adsueti uincere semper equi,
  35 quodque superuacuum est, forma praestante puellae 
  Lesbides, euersa corpora capta domo,
  cumque tot his - sed non opus est tibi coniuge - coniunx
  ex Agamemnoniis una puella tribus.
  si tibi ab Atride pretio redimenda fuissem,
 [3,40] quae dare debueras, accipere illa negas! 
  qua merui culpa fieri tibi uilis, Achille?
  quo leuis a nobis tam cito fugit amor?
  An miseros tristis fortuna tenaciter urget,
  nec uenit inceptis mollior hora malis?
  45 diruta Marte tuo Lyrnesia moenia uidi -  
  et fueram patriae pars ego magna meae;
  uidi consortes pariter generisque necisque
  tres cecidisse, quibus, quae mihi, mater erat;
  uidi, quantus erat, fusum tellure cruenta
 [3,50] pectora iactantem sanguinolenta uirum. 
  tot tamen amissis te conpensauimus unum;
  tu dominus, tu uir, tu mihi frater eras.
  tu mihi, iuratus per numina matris aquosae,
  utile dicebas ipse fuisse capi - 
  55 scilicet ut, quamuis ueniam dotata, repellas 
  et mecum fugias quae tibi dantur opes!
  quin etiam fama est, cum crastina fulserit Eos,
  te dare nubiferis lintea uelle Notis.
  Quod scelus ut pauidas miserae mihi contigit aures,
 [3,60] sanguinis atque animi pectus inane fuit. 
  ibis et - o miseram! - cui me, uiolente, relinquis?
  quis mihi desertae mite leuamen erit?
  deuorer ante, precor, subito telluris hiatu
  aut rutilo missi fulminis igne cremer,
  65 quam sine me Pthiis canescant aequora remis, 
  et uideam puppes ire relicta tuas!
  si tibi iam reditusque placent patriique Penates,
  non ego sum classi sarcina magna tuae.
  uictorem captiua sequar, non nupta maritum;
 [3,70] est mihi, quae lanas molliat, apta manus. 
  inter Achaeiadas longe pulcherrima matres
  in thalamos coniunx ibit eatque tuos,
  digna nurus socero, Iouis Aeginaeque nepote,
  cuique senex Nereus prosocer esse uelit.
  75 nos humiles famulaeque tuae data pensa trahemus, 
  et minuent plenas stamina nostra colos.
  exagitet ne me tantum tua, deprecor, uxor - 
  quae mihi nescio quo non erit aequa modo - 
  neue meos coram scindi patiare capillos
 [3,80] et leuiter dicas: 'haec quoque nostra fuit.' 
  uel patiare licet, dum ne contempta relinquar - 
  hic mihi uae! miserae concutit ossa metus.
  Quid tamen expectas? Agamemnona paenitet irae,
  et iacet ante tuos Graecia maesta pedes.
  85 uince animos iramque tuam, qui cetera uincis! 
  quid lacerat Danaas inpiger Hector opes?
  arma cape, Aeacide, sed me tamen ante recepta,
  et preme turbatos Marte fauente uiros!
  propter me mota est, propter me desinat ira,
 [3,90] simque ego tristitiae causa modusque tuae. 
  nec tibi turpe puta precibus succumbere nostris;
  coniugis Oenides uersus in arma prece est.
  res audita mihi, nota est tibi. fratribus orba
  deuouit nati spemque caputque parens.
  95 bellum erat; ille ferox positis secessit ab armis 
  et patriae rigida mente negauit opem.
  sola uirum coniunx flexit. felicior illa!
  at mea pro nullo pondere uerba cadunt.
  nec tamen indignor nec me pro coniuge gessi
 [3,100] saepius in domini serua uocata torum. 
  me quaedam, memini, dominam captiua uocabat.
  'seruitio,' dixi, 'nominis addis onus.'
  Per tamen ossa uiri subito male tecta sepulcro,
  semper iudiciis ossa uerenda meis;
  105 perque trium fortes animas, mea numina, fratrum, 
  qui bene pro patria cum patriaque iacent;
  perque tuum nostrumque caput, quae iunximus una,
  perque tuos enses, cognita tela meis - 
  nulla Mycenaeum sociasse cubilia mecum
 [3,110] iuro; fallentem deseruisse uelis! 
  si tibi nunc dicam, fortissime: 'tu quoque iura
  nulla tibi sine me gaudia capta!' neges.
  at Danai maerere putant - tibi plectra mouentur,
  te tenet in tepido mollis amica sinu!
  115 et quisquam quaerit, quare pugnare recuses? 
  pugna nocet, citharae uoxque Venusque iuuant.
  tutius est iacuisse toro, tenuisse puellam,
  Threiciam digitis increpuisse lyram,
  quam manibus clipeos et acutae cuspidis hastam,
 [3,120] et galeam pressa sustinuisse coma. 
  Sed tibi pro tutis insignia facta placebant,
  partaque bellando gloria dulcis erat.
  an tantum dum me caperes, fera bella probabas,
  cumque mea patria laus tua uicta iacet?
  125 di melius! ualidoque, precor, uibrata lacerto 
  transeat Hectoreum Pelias hasta latus!
  mittite me, Danai! dominum legata rogabo
  multaque mandatis oscula mixta feram.
  plus ego quam Phoenix, plus quam facundus Ulixes,
 [3,130] plus ego quam Teucri, credite, frater agam. 
  est aliquid collum solitis tetigisse lacertis,
  praesentisque oculos admonuisse sui.
  sis licet inmitis matrisque ferocior undis,
  ut taceam, lacrimis conminuere meis.
  135 Nunc quoque - sic omnes Peleus pater inpleat annos, 
  sic eat auspiciis Pyrrhus ad arma tuis! - 
  respice sollicitam Briseida, fortis Achille,
  nec miseram lenta ferreus ure mora!
  aut, si uersus amor tuus est in taedia nostri,
 [3,140] quam sine te cogis uiuere, coge mori! 
  utque facis, coges. abiit corpusque colorque;
  sustinet hoc animae spes tamen una tui.
  qua si destituor, repetam fratresque uirumque - 
  nec tibi magnificum femina iussa mori.
  145 cur autem iubeas? stricto pete corpora ferro; 
  est mihi qui fosso pectore sanguis eat.
  me petat ille tuus, qui, si dea passa fuisset,
  ensis in Atridae pectus iturus erat!
  A !  potius serues nostram, tua munera, uitam!
 [3,150] quod dederas hosti uictor, amica rogo. 
  perdere quos melius possis, Neptunia praebent
  Pergama; materiam caedis ab hoste pete.
  me modo, siue paras inpellere remige classem,
  siue manes, domini iure uenire iube! 

  [4,0] IV. Phaedra Hippolyto.

  [4,1] Quam nisi tu dederis, caritura est ipsa, salutem
  mittit Amazonio Cressa puella uiro.
  perlege, quodcumque est - quid epistula lecta nocebit?
  te quoque in hac aliquid quod iuuet esse potest;
  5 his arcana notis terra pelagoque feruntur. 
  inspicit acceptas hostis ab hoste notas.
  Ter tecum conata loqui ter inutilis haesit
  lingua, ter in primo restitit ore sonus.
  qua licet et sequitur, pudor est miscendus amori;
 [4,10] dicere quae puduit, scribere iussit amor. 
  quidquid Amor iussit, non est contemnere tutum;
  regnat et in dominos ius habet ille deos.
  ille mihi primo dubitanti scribere dixit:
  'scribe! dabit uictas ferreus ille manus.'
  15 adsit et, ut nostras auido fouet igne medullas, 
  figat sic animos in mea uota tuos!
  Non ego nequitia socialia foedera rumpam;
  fama - uelim quaeras - crimine nostra uacat.
  uenit amor grauius, quo serius - urimur intus;
 [4,20] urimur, et caecum pectora uulnus habent. 
  scilicet ut teneros laedunt iuga prima iuuencos,
  frenaque uix patitur de grege captus equus,
  sic male uixque subit primos rude pectus amores,
  sarcinaque haec animo non sedet apta meo.
  25 ars fit, ubi a teneris crimen condiscitur annis; 
  cui uenit exacto tempore, peius amat.
  tu noua seruatae capies libamina famae,
  et pariter nostrum fiet uterque nocens.
  est aliquid, plenis pomaria carpere ramis,
 [4,30] et tenui primam delegere ungue rosam. 
  si tamen ille prior, quo me sine crimine gessi,
  candor ab insolita labe notandus erat,
  at bene successit, digno quod adurimur igni;
  peius adulterio turpis adulter obest.
  35 si mihi concedat Iuno fratremque uirumque, 
  Hippolytum uideor praepositura Ioui!
  Iam quoque - uix credes - ignotas mittor in artes;
  est mihi per saeuas impetus ire feras.
  iam mihi prima dea est arcu praesignis adunco
 [4,40] Delia; iudicium subsequor ipsa tuum. 
  in nemus ire libet pressisque in retia ceruis
  hortari celeris per iuga summa canes,
  aut tremulum excusso iaculum uibrare lacerto,
  aut in graminea ponere corpus humo.
  45 saepe iuuat uersare leues in puluere currus 
  torquentem frenis ora fugacis equi;
  nunc feror, ut Bacchi furiis Eleleides actae,
  quaeque sub Idaeo tympana colle mouent,
  aut quas semideae Dryades Faunique bicornes
 [4,50] numine contactas attonuere suo. 
  namque mihi referunt, cum se furor ille remisit,
  omnia; me tacitam conscius urit amor.
  Forsitan hunc generis fato reddamus amorem,
  et Venus ex tota gente tributa petat.
  55 Iuppiter Europen - prima est ea gentis origo -  
  dilexit, tauro dissimulante deum.
  Pasiphae mater, decepto subdita tauro,
  enixa est utero crimen onusque suo.
  perfidus Aegides, ducentia fila secutus,
 [4,60] curua meae fugit tecta sororis ope. 
  en, ego nunc, ne forte parum Minoia credar,
  in socias leges ultima gentis eo!
  hoc quoque fatale est: placuit domus una duabus;
  me tua forma capit, capta parente soror.
  65 Thesides Theseusque duas rapuere sorores -  
  ponite de nostra bina tropaea domo!
  Tempore quo nobis inita est Cerealis Eleusin,
  Gnosia me uellem detinuisset humus!
  tunc mihi praecipue (nec non tamen ante placebas)
 [4,70] acer in extremis ossibus haesit amor. 
  candida uestis erat, praecincti flore capilli,
  flaua uerecundus tinxerat ora rubor,
  quemque uocant aliae uultum rigidumque trucemque,
  pro rigido Phaedra iudice fortis erat.
  75 sint procul a nobis iuuenes ut femina compti! -  
  fine coli modico forma uirilis amat.
  te tuus iste rigor positique sine arte capilli
  et leuis egregio puluis in ore decet.
  siue ferocis equi luctantia colla recuruas,
 [4,80] exiguo flexos miror in orbe pedes; 
  seu lentum ualido torques hastile lacerto,
  ora ferox in se uersa lacertus habet,
  siue tenes lato uenabula cornea ferro.
  denique nostra iuuat lumina, quidquid agis.
  85 Tu modo duritiam siluis depone iugosis; 
  non sum militia digna perire tua.
  quid iuuat incinctae studia exercere Dianae,
  et Veneri numeros eripuisse suos?
  quod caret alterna requie, durabile non est;
 [4,90] haec reparat uires fessaque membra nouat. 
  arcus - et arma tuae tibi sunt imitanda Dianae - 
  si numquam cesses tendere, mollis erit.
  clarus erat siluis Cephalus, multaeque per herbas
  conciderant illo percutiente ferae;
  95 nec tamen Aurorae male se praebebat amandum. 
  ibat ad hunc sapiens a sene diua uiro.
  saepe sub ilicibus Venerem Cinyraque creatum
  sustinuit positos quaelibet herba duos.
  arsit et Oenides in Maenalia Atalanta;
 [4,100] illa ferae spolium pignus amoris habet. 
  nos quoque quam primum turba numeremur in ista!
  si Venerem tollas, rustica silua tua est.
  ipsa comes ueniam, nec me latebrosa mouebunt
  saxa neque obliquo dente timendus aper.
  105 Aequora bina suis obpugnant fluctibus isthmon, 
  et tenuis tellus audit utrumque mare.
  hic tecum Troezena colam, Pittheia regna;
  iam nunc est patria carior illa mea.
  tempore abest aberitque diu Neptunius heros;
 [4,110] illum Pirithoi detinet ora sui. 
  praeposuit Theseus - nisi si manifesta negamus - 
  Pirithoum Phaedrae Pirithoumque tibi.
  sola nec haec ad nos iniuria uenit ab illo;
  in magnis laesi rebus uterque sumus.
  115 ossa mei fratris claua perfracta trinodi 
  sparsit humi; soror est praeda relicta feris.
  prima securigeras inter uirtute puellas
  te peperit, nati digna uigore parens;
  si quaeras, ubi sit - Theseus latus ense peregit,
 [4,120] nec tanto mater pignore tuta fuit. 
  at ne nupta quidem taedaque accepta iugali - 
  cur, nisi ne caperes regna paterna nothus?
  addidit et fratres ex me tibi, quos tamen omnis
  non ego tollendi causa, sed ille fuit.
  125 o utinam nocitura tibi, pulcherrime rerum, 
  in medio nisu uiscera rupta forent!
  i nunc, sic meriti lectum reuerere parentis - 
  quem fugit et factis abdicat ipse suis!
  Nec, quia priuigno uidear coitura nouerca,
 [4,130] terruerint animos nomina uana tuos. 
  ista uetus pietas, aeuo moritura futuro,
  rustica Saturno regna tenente fuit.
  Iuppiter esse pium statuit, quodcumque iuuaret,
  et fas omne facit fratre marita soror.
  135 illa coit firma generis iunctura catena, 
  inposuit nodos cui Venus ipsa suos.
  nec labor est celare, licet peccemus, amorem.
  cognato poterit nomine culpa tegi.
  uiderit amplexos aliquis, laudabimur ambo;
 [4,140] dicar priuigno fida nouerca meo. 
  non tibi per tenebras duri reseranda mariti
  ianua, non custos decipiendus erit;
  ut tenuit domus una duos, domus una tenebit;
  oscula aperta dabas, oscula aperta dabis;
  145 tutus eris mecum laudemque merebere culpa, 
  tu licet in lecto conspiciare meo.
  tolle moras tantum properataque foedera iunge - 
  qui mihi nunc saeuit, sic tibi parcat Amor!
  non ego dedignor supplex humilisque precari.
 [4,150] heu! ubi nunc fastus altaque uerba iacent? 
  et pugnare diu nec me submittere culpae
  certa fui - certi siquid haberet amor;
  uicta precor genibusque tuis regalia tendo
  bracchia! quid deceat, non uidet ullus amans.
  155 depudui, profugusque pudor sua signa reliquit. 
  Da ueniam fasse duraque corda doma!
  quod mihi sit genitor, qui possidet aequora, Minos,
  quod ueniant proaui fulmina torta manu,
  quod sit auus radiis frontem uallatus acutis,
 [4,160] purpureo tepidum qui mouet axe diem -  
  nobilitas sub amore iacet! miserere priorum
  et, mihi si non uis parcere, parce meis!
  est mihi dotalis tellus Iouis insula, Crete - 
  seruiat Hippolyto regia tota meo!
  165 Flecte, ferox, animos! potuit corrumpere taurum 
  mater; eris tauro saeuior ipse truci?
  per Venerem, parcas, oro, quae plurima mecum est!
  sic numquam, quae te spernere possit, ames;
  sic tibi secretis agilis dea saltibus adsit,
 [4,170] siluaque perdendas praebeat alta feras; 
  sic faueant Satyri montanaque numina Panes,
  et cadat aduersa cuspide fossus aper;
  sic tibi dent Nymphae, quamuis odisse puellas
  diceris, arentem quae leuet unda sitim!
  175 Addimus his precibus lacrimas quoque; uerba precantis 
  qui legis, et lacrimas finge uidere meas! 
  
 [5,0] V. Oenone Paridi.

  Nympha suo Paridi, quamuis suus esse recuset,
  mittit ab Idaeis uerba legenda iugis.
  Perlegis? an coniunx prohibet noua? perlege! non est 
  ista Mycenaea littera facta manu.
  Pedasis Oenone, Phrygiis celeberrima siluis, 
  laesa queror de te, si sinis, ipse meo. 
  Quis deus opposuit nostris sua numina uotis? 
  ne tua permaneam, quod mihi crimen obest? 
  leniter, e merito quicquid patiare, ferendum est; 

 [5,10] quae uenit indignae poena dolenda uenit. 
  Nondum tantus eras, cum te contenta marito 
  edita de magno flumine nympha fui. 
  qui nunc Priamides (absit reuerentia uero)
  seruus eras; seruo nubere nympha tuli! 
  saepe greges inter requieuimus arbore tecti
  mixtaque cum foliis praebuit herba torum.
  saepe super stramen fenoque iacentibus alto 
  defensa est humili cana pruina casa. 
  quis tibi monstrabat saltus uenatibus aptos

 [5,20] et tegeret catulos qua fera rupe suos? 
  retia saepe comes maculis distincta tetendi,
  saepe citos egi per iuga longa canes.
  incisae seruant a te mea nomina fagi
  et legor Oenone falce notata tua;
  et quantum trunci, tantum mea nomina crescunt;
  crescite et in titulos surgite recta meos!
  {Populus est, memini, fluuiali consita riuo,
  est in qua nostri littera scripta memor.}
  popule, uiue, precor, quae consita margine ripae 

 [5,30] hoc in rugoso cortice carmen habes: 
  "cum Paris Oenone poterit spirare relicta,
  ad fontem Xanthi uersa recurret aqua."
  Xanthe, retro propera uersaeque recurrite lymphae! 
  sustinet Oenonen deseruisse Paris. 
  Illa dies fatum miserae mihi dixit, ab illa 
  pessima mutati coepit amoris hiems, 
  qua Venus et Iuno sumptisque decentior armis 
  uenit in arbitrium nuda Minerua tuum. 
  attoniti micuere sinus gelidusque cucurrit, 

 [5,40] ut mihi narrasti, dura per ossa tremor. 
  consului (neque enim modice terrebar) anusque 
  longaeuosque senes: constitit esse nefas. 
  Caesa abies sectaeque trabes et classe parata 
  caerula ceratas accipit unda rates. 
  flesti discedens. hoc saltim parce negare;
  praeterito magis est iste pudendus amor.
  et flesti et nostros uidisti flentis ocellos;
  miscuimus lacrimas maestus uterque suas. 
  non sic appositis uincitur uitibus ulmus, 

 [5,50] ut tua sunt collo bracchia nexa meo. 
  ah quotiens, cum te uento quererere teneri, 
  riserunt comites - ille secundus erat.
  oscula dimissae quotiens repetita dedisti! 
  quam uix sustinuit dicere lingua "uale!"
  Aura leuis rigido pendentia lintea malo 
  suscitat et remis eruta canet aqua. 
  prosequor infelix oculis abeuntia uela, 
  qua licet, et lacrimis umet arena meis, 
  utque celer uenias, uirides Nereidas oro - 

 [5,60] scilicet ut uenias in mea damna celer.
  uotis ergo meis, alii rediture, redisti? 
  ei mihi, pro dira paelice blanda fui! 
  Adspicit immensum moles natiua profundum
  (mons fuit), aequoreis illa resistit aquis;
  hinc ego uela tuae cognoui prima carinae
  et mihi per fluctus impetus ire fuit. 
  dum moror, in summa fulsit mihi purpura prora.
  pertimui: cultus non erat ille tuus. 
  fit propior terrasque cita ratis attigit aura:

 [5,70] femineas uidi corde tremente genas. 
  non satis id fuerat - quid enim furiosa morabar? - 
  haerebat gremio turpis amica tuo! 
  tunc uero rupique sinus et pectora planxi 
  et secui madidas ungue rigente genas
  impleuique sacram querulis ululatibus Iden 
  illuc has lacrimas in mea saxa tuli. 
  sic Helene doleat defectaque coniuge ploret, 
  quaeque prior nobis intulit, ipsa ferat! 
  Nunc tibi conueniunt, quae te per aperta sequantur 

 [5,80] aequora legitimos destituantque uiros.
  at cum pauper eras armentaque pastor agebas, 
  nulla nisi Oenone pauperis uxor erat. 
  non ego miror opes, nec me tua regia tangit 
  nec de tot Priami dicar ut una nurus,
  non tamen ut Priamus nymphae socer esse recuset
  aut Hecubae fuerim dissimulanda nurus. 
  dignaque sum et cupio fieri matrona potentis; 
  sunt mihi quas possint sceptra decere manus. 
  nec me, faginea quod tecum fronde iacebam, 

 [5,90] despice; purpureo sum magis apta toro. 
  Denique tutus amor meus est; ibi nulla parantur 
  bella nec ultrices aduehit unda rates. 
  Tyndaris infestis fugitiua reposcitur armis; 
  hac uenit in thalamos dote superba tuos. 
  quae si sit Danais reddenda, uel Hectora fratrem, 
  uel cum Deiphobo Polydamanta roga; 
  quid grauis Antenor, Priamus quid suadeat ipse, 
  consule, quis aetas longa magistra fuit.
  turpe rudimentum, patriae praeponere raptam. 

 [5,100] causa pudenda tua est; iusta uir arma mouet. 
  Nec tibi, si sapias, fidam promitte Lacaenam, 
  quae sit in amplexus tam cito uersa tuos. 
  ut minor Atrides temerati foedera lecti 
  clamat et externo laesus amore dolet, 
  tu quoque clamabis. nulla reparabilis arte 
  laesa pudicitia est; deperit illa semel. 
  ardet amore tui; sic et Menelaon amauit;
  nunc iacet in uiduo credulus ille toro. 
  felix Andromache certo bene nupta marito; 

 [5,110] uxor ad exemplum fratris habenda fui.
  tu leuior foliis, tum cum sine pondere suci 
  mobilibus uentis arida facta uolant.
  et minus est in te quam summa pondus arista, 
  quae leuis adsiduis solibus usta riget. 
  Hoc tua (nam recolo) quondam germana canebat 
  sic mihi diffusis uaticinata comis: 
  "quid facis, Oenone? quid arenae semina mandas? 
  non profecturis litora bubus aras!
  Graia iuuenca uenit, quae te patriamque domumque 

 [5,120] perdat! io prohibe! Graia iuuenca uenit! 
  dum licet, obscenam ponto demergite puppim! 
  heu! quantum Phrygii sanguinis illa uehit!"
  dixerat; in cursu famulae rapuere furentem, 
  at mihi flauentes diriguere comae. 
  ah, nimium miserae uates mihi uera fuisti;
  possidet en saltus Graia iuuenca meos! 
  sit facie quamuis insignis, adultera certe est; 
  deseruit socios hospite capta deos. 
  illam de patria Theseus, nisi nomine fallor,

 [5,130] nescio quis Theseus abstulit ante sua. 
  a iuuene, et cupido, credatur reddita uirgo? 
  unde hoc compererim tam bene quaeris? amo!
  uim licet appelles et culpam nomine ueles; 
  quae totiens rapta est, praebuit ipsa rapi. 
  at manet Oenone fallenti casta marito - 
  et poteras falli legibus ipse tuis:
  Me Satyri celeres (siluis ego tecta latebam)
  quaesierunt rapido, turba proterua, pede 
  cornigerumque caput pinu praecinctus acuta 

 [5,140] Faunus, in immensis qua tumet Ida iugis. 
  me fide conspicuus Troiae munitor amauit;
  ille meae spolium uirginitatis habet.
  id quoque luctando; rupi tamen ungue capillos
  oraque sunt digitis aspera facta meis.
  nec pretium stupri gemmas aurumque poposci;
  turpiter ingenuum munera corpus emunt.

  Ipse ratus dignam medicas mihi tradidit artes
  admisitque meas ad sua dona manus. 
  quaecumque herba potens ad opem radixque medendi 

 [5,150] utilis in toto nascitur orbe, mea est. 
  me miseram, quod amor non est medicabilis herbis! 
  deficior prudens artis ab arte mea. 
  ipse repertor opis uaccas pauisse Pheraeas
  fertur et e nostro saucius igne fuit.
  Quod nec graminibus tellus fecunda creandis 
  nec deus, auxilium tu mihi ferre potes. 
  et potes et merui. dignae miserere puellae! 
  non ego cum Danais arma cruenta fero.
  sed tua sum tecumque fui puerilibus annis 

 [5,160] et tua, quod superest temporis, esse precor.

 [6,0] VI. Hypsipyle Iasoni.

 [6,1]  {Lemnias Hypsipyle Bacchi genus Aesone nato
  dicit: et in uerbis pars quota mentis erat?}
  Litora Thessaliae reduci tetigisse carina 
  diceris auratae uellere diues ouis. 
  gratulor incolumi quantum sinis; hoc tamen ipso
  debueram scripto certior esse tuo. 
  nam ne pacta tibi praeter mea regna redires, 
  cum cuperes, uentos non habuisse potes:
  quamlibet aduerso signatur epistula uento,

 [6,10] Hypsipyle missa digna salute fui!
  Cur mihi fama prior quam littera nuntia uenit: 
  isse sacros Martis sub iuga panda boues, 
  seminibus iactis segetes adolesse uirorum 
  inque necem dextra non eguisse tua, 
  peruigilem spolium pecudis seruasse draconem, 
  rapta tamen forti uellera fulua manu? 
  hoc ego si possem timide credentibus "ista 
  ipse mihi scripsit" dicere, quanta forem! 
  Quid queror officium lenti cessasse mariti? 

 [6,20] obsequium, maneo si tua, grande tuli.
  barbara narratur uenisse uenefica tecum
  in mihi promissi parte recepta tori. 
  credula res amor est. utinam temeraria dicar 
  criminibus falsis insimulasse uirum! 
  nuper ab Haemoniis hospes mihi Thessalus oris 
  uenerat et tactum uix bene limen erat, 
  "Aesonides," dixi, "quid agit meus?" ille pudore 
  haesit in opposita lumina fixus humo. 
  protinus exilui tunicisque a pectore ruptis 

 [6,30] "uiuit? an," exclamo, "me quoque fata uocant?" 
  "uiuit," ait timidus; timidum iurare coegi. 
  uix mihi teste deo credita uita tua est. 
  Utque animus rediit, tua facta requirere coepi:
  narrat aeripedes Martis arasse boues, 
  uipereos dentes in humum pro semine iactos
  et subito natos arma tulisse uiros,
  terrigenas populos ciuili Marte peremptos 
  inplesse aetatis fata diurna suae. 
  deuictus serpens. iterum, si uiuat Iason, 

 [6,40] quaerimus; alternant spesque timorque fidem. 
  Singula dum narrat, studio cursuque loquendi 
  detegit ingenio uulnera nostra suo. 
  heus, ubi pacta fides? ubi conubialia iura 
  faxque sub arsuros dignior ire rogos? 
  non ego sum furto tibi cognita. pronuba Iuno 
  affuit et sertis tempora uinctus Hymen. 
  at mihi nec Iuno nec Hymen, sed tristis Erinys 
  praetulit infaustas sanguinolenta faces. 
  Quid mihi cum Minyis? quid cum Tritonide pinu? 

 [6,50] quid tibi cum patria, nauita Tiphy, mea? 
  non erat hic aries uillo spectabilis aureo, 
  nec senis Aeetae regia Lemnos erat. 
  certa fui primo - sed me mala fata trahebant - 
  hospita feminea pellere castra manu
  Lemniadesque uiros - nimium quoque! - uincere norunt:
  milite tam forti uita tuenda fuit! 
  Urbe uirum uidi tectoque animoque recepi.
  hic tibi bisque aestas bisque cucurrit hiems. 
  tertia messis erat, cum tu dare uela coactus 

 [6,60] inplesti lacrimis talia uerba tuis: 
  "abstrahor, Hypsipyle. sed dent modo fata recursus;
  uir tuus hinc abeo, uir tibi semper ero. 
  quod tamen e nobis grauida celatur in aluo, 
  uiuat et eiusdem simus uterque parens!"
  Hactenus. et lacrimis in falsa cadentibus ora 
  cetera te memini non potuisse loqui. 
  Ultimus e sociis sacram conscendis in Argon; 
  illa uolat, uentus concaua uela tenet.
  caerula propulsae subducitur unda carinae:

 [6,70] terra tibi, nobis adspiciuntur aquae. 
  in latus omne patens turris circumspicit undas; 
  huc feror et lacrimis osque sinusque madent. 
  per lacrimas specto cupidaeque fauentia menti 
  longius adsueto lumina nostra uident. 
  adde preces castas inmixtaque uota timori
  nunc quoque te saluo persoluenda mihi!
  Vota ego persoluam? uotis Medea fruetur! 
  cor dolet atque ira mixtus abundat amor. 
  dona feram templis, uiuum quod Iasona perdo? 

 [6,80] hostia pro damnis concidat icta meis? 
  Non equidem secura fui semperque uerebar, 
  ne pater Argolica sumeret urbe nurum. 
  Argolidas timui - nocuit mihi barbara paelex! 
  non expectato uulnus ab hoste tuli. 
  nec facie meritisque placet, sed carmina nouit 
  diraque cantata pabula falce metit. 
  illa reluctantem cursu deducere Lunam 
  nititur et tenebris abdere Solis equos;
  illa refrenat aquas obliquaque flumina sistit,

 [6,90] illa loco siluas uiuaque saxa mouet. 
  per tumulos errat passis discincta capillis 
  certaque de tepidis colligit ossa rogis. 
  deuouet absentis simulacraque cerea figit 
  et miserum tenues in iecur urget acus.
  et quae nescierim melius: male quaeritur herbis 
  moribus et forma conciliandus amor. 
  Hanc potes amplecti thalamoque relictus in uno 
  inpauidus somno nocte silente frui? 
  scilicet ut tauros, ita te iuga ferre coegit:

 [6,100] quaque feros angues, te quoque mulcet ope. 
  adde quod adscribi factis procerumque tuisque 
  se fauet et titulo coniugis uxor obest. 
  atque aliquis Peliae de partibus acta uenenis 
  inputat et populum qui sibi credat habet: 
  non haec Aesonides, sed Phasias Aeetine 
  aurea Phrixeae terga reuellit ouis.
  non probat Alcimede mater tua - consule matrem! - 
  non pater, a gelido cui uenit axe nurus. 
  illa sibi a Tanai Scythiaeque paludibus udae 

 [6,110] quaerat et a patria Phasidis usque uirum.
  Mobilis Aesonide uernaque incertior aura, 
  cur tua polliciti pondere uerba carent? 
  uir meus hinc ieras, uir non meus inde redisti - 
  sim reducis coniunx, sicut euntis eram.
  si te nobilitas generosaque nomina tangunt:
  en ego Minoo nata Thoante feror.
  Bacchus auus: Bacchi coniunx redimita corona 
  praeradiat stellis signa minora suis. 
  dos tibi Lemnos erit, terra ingeniosa colenti; 

 [6,120] me quoque dotalis inter habere potes. 
  Nunc etiam peperi. gratare ambobus, Iason - 
  dulce mihi grauidae fecerat auctor onus. 
  felix in numero quoque sum prolemque gemellam
  pignora Lucina bina fauente dedi. 
  si quaeris, cui sint similes, cognosceris illis: 
  fallere non norunt, cetera patris habent; 
  legatos quos paene dedi pro matre ferendos; 
  sed tenuit coeptas saeua nouerca uias. 
  Medeam timui - plus est Medea nouerca - 

 [6,130] Medeae faciunt ad scelus omne manus. 
  Spargere quae fratris potuit lacerata per agros 
  corpora, pignoribus parceret illa meis? 
  hanc, tamen o demens Colchisque ablate uenenis, 
  diceris Hypsipyles praeposuisse toro?
  turpiter illa uirum cognouit adultera uirgo,
  me tibi teque mihi taeda pudica dedit. 
  prodidit illa patrem - rapui de caede Thoanta. 
  deseruit Colchos - me mea Lemnos habet. 
  Quid refert, scelerata piam si uincit? et ipso 


 [6,140] crimine dotata est emeruitque uirum.
  Lemniadum facinus culpo, non miror, Iason!
  quamlibet ignauis ipse dat arma dolor. 
  dic age, si uentis ut oportuit actus iniquis 
  intrasses portus tuque comesque meos
  obuiaque exissem fetu comitante gemello - 
  hiscere nempe tibi terra roganda fuit! - 
  quo uultu natos, quo me scelerate uideres? 
  perfidiae pretio qua nece dignus eras? 
  ipse quidem per me tutus sospesque fuisses,

 [6,150] non quia tu dignus, sed quia mitis ego. 
  paelicis ipsa meos implessem sanguine uultus, 
  quosque ueneficiis abstulit illa suis.
  Medeae Medea forem. quod si quid ab alto 
  iustus adest uotis Iuppiter ipse meis, 
  quod gemit Hypsipyle, lecti quoque subnuba nostri 
  maereat et leges sentiat ipsa suas
  utque ego destituor coniunx materque duorum, 
  a totidem natis orba sit aque uiro! 
  nec male parta diu teneat peiusque relinquat:

 [6,160] exulet et toto quaerat in orbe fugam.
  quam fratri germana fuit miseroque parenti 
  filia tam natis, tam sit acerba uiro!
  cum mare, cum terras consumpserit, aera temptet; 
  erret inops, exspes, caede cruenta sua.
  haec ego, coniugio fraudata Thoantias, oro. 
  uiuite deuoto nuptaque uirque toro!

 [7,0] VII. Dido Aeneae.

  Accipe, Dardanide, moriturae carmen Elissae;
  quae legis a nobis ultima uerba legi.
  Sic ubi fata uocant, udis abiectus in herbis 
  ad uada Maeandri concinit albus olor. 
  Nec quia te nostra sperem prece posse moueri, 
  alloquor: aduerso mouimus ista deo!
  sed meriti famam corpusque animumque pudicum 
  cum male perdiderim, perdere uerba leue est. 
  Certus es ire tamen miseramque relinquere Didon

 [7,10] atque idem uenti uela fidemque ferent.
  certus es, Aenea, cum foedere soluere naues
  quaeque ubi sint nescis, Itala regna sequi.
  nec noua Karthago, nec te crescentia tangunt 
  moenia nec sceptro tradita summa tuo.
  facta fugis, facienda petis; quaerenda per orbem 
  altera, quaesita est altera terra tibi.
  ut terram inuenias, quis eam tibi tradet habendam? 
  quis sua non notis arua tenenda dabit? 
  alter habendus amor tibi restat et altera Dido

 [7,20] quamque iterum fallas, altera danda fides. 
  quando erit, ut condas instar Karthaginis urbem 
  et uideas populos altus ab arce tuos? 
  omnia ut eueniant, nec di tua uota morentur, 
  unde tibi, quae te sic amet, uxor erit? 
  Uror ut inducto ceratae sulpure taedae, 
  ut pia fumosis addita tura rogis.
  Aeneas oculis uigilantis semper inhaeret;
  Aenean animo noxque diesque refert. 
  ille quidem male gratus et ad mea munera surdus

 [7,30] et quo, si non sim stulta, carere uelim.
  non tamen Aenean, quamuis male cogitat, odi, 
  sed queror infidum questaque peius amo. 
  parce, Venus, nurui, durumque amplectere fratrem, 
  frater Amor; castris militet ille tuis.
  aut ego quem coepi--neque enim dedignor--amare,
  materiam curae praebeat ille meae.
  Fallor et ista mihi falso iactatur imago:
  matris ab ingenio dissidet ille suae. 
  te lapis et montes innataque rupibus altis 

 [7,40] robora, te saeuae progenuere ferae
  aut mare, quale uides agitari nunc quoque uentis:
  qua tamen aduersis fluctibus ire paras?
  quo fugis? obstat hiems. hiemis mihi gratia prosit! 
  adspice ut euersas concitet Eurus aquas.
  quod tibi malueram, sine me debere procellis; 
  iustior est animo uentus et unda tuo. 
  Non ego sum tanti, quod non cessaris, inique,
  ut pereas, dum me per freta longa fugis. 
  exerces pretiosa odia et constantia magno, 

 [7,50] si, dum me careas, est tibi uile mori. 
  iam uenti ponent, strataque aequaliter unda 
  caeruleis Triton per mare curret equis. 
  tu quoque cum uentis utinam mutabilis esses
  et, nisi duritia robora uincis, eris. 
  quid, si nescires, insana quid aequora possunt, 
  expertae totiens tam male credis aquae? 
  ut, pelago suadente etiam, retinacula soluas, 
  multa tamen latus tristia pontus habet. 
  nec uiolasse fidem temptantibus aequora prodest; 

 [7,60] perfidiae poenas exigit ille locus, 
  praecipue cum laesus amor, quia mater Amorum 
  nuda Cytheriacis edita fertur aquis. 
  Perdita ne perdam, timeo, noceamue nocenti
  neu bibat aequoreas naufragus hostis aquas. 
  uiue, precor! sic te melius quam funere perdam,
  tu potius leti causa ferere mei.
  finge, age, te rapido--nullum sit in omine pondus!--
  turbine deprendi; quid tibi mentis erit? 
  protinus occurrent falsae periuria linguae

 [7,70] et Phrygia Dido fraude coacta mori; 
  coniugis ante oculos deceptae stabit imago 
  tristis et effusis sanguinolenta comis. 
  quidquid id est "tantum merui! concedite!" dicas, 
  quaeque cadent in te fulmina missa putes! 
  Da breue saeuitiae spatium pelagique tuaeque; 
  grande morae pretium tuta futura uia est. 
  nec mihi tu curae; puero parcatur Iulo! 
  te satis est titulum mortis habere meae. 
  quid puer Ascanius, quid di meruere Penates? 

 [7,80] ignibus ereptos obruet unda deos? 
  sed neque fers tecum, nec, quae mihi, perfide, iactas, 
  presserunt umeros sacra paterque tuos. 
  omnia mentiris; neque enim tua fallere lingua 
  incipit a nobis, primaque plector ego:
  si quaeras ubi sit formosi mater Iuli--
  occidit a duro sola relicta uiro! 
  haec mihi narraras, at me mouere merentem.
  inde minor culpa poena futura mea est. 
  Nec mihi mens dubia est, quin te tua numina damnent:

 [7,90] per mare, per terras septima iactat hiems. 
  fluctibus eiectum tuta statione recepi 
  uixque bene audito nomine regna dedi. 
  his tamen officiis utinam contenta fuissem
  nec mea concubitu fama sepulta foret! 
  illa dies nocuit, qua nos decliue sub antrum 
  caeruleus subitis conpulit imber aquis. 
  audieram uocem; nymphas ululasse putaui:
  Eumenides fatis signa dedere meis.
  Exige, laese pudor, poenas, uiolataque lecti

 [7,100] iura neque ad cineres fama retenta meos!
  uosque mei manes animaeque cinisque Sychaei,
  ad quas, me miseram, plena pudoris eo. 
  est mihi marmorea sacratus in aede Sychaeus;
  oppositae frondes uelleraque alba tegunt. 
  hinc ego me sensi noto quater ore citari; 
  ipse sono tenui dixit "Elissa, ueni!"
  Nulla mora est: uenio, uenio tibi debita coniunx;
  sum tamen admisso tarda pudore meo!
  da ueniam culpae; decepit idoneus auctor; 

 [7,110] inuidiam noxae detrahit ille meae. 
  diua parens seniorque pater, pia sarcina nati, 
  spem mihi mansuri rite dedere uiri. 
  si fuit errandum, causas habet error honestas:
  adde fidem, nulla parte pigendus erit. 
  Durat in extremum uitaeque nouissima nostrae 
  prosequitur fati, qui fuit ante, tenor:
  occidit internas coniunx mactatus ad aras
  et sceleris tanti praemia frater habet,
  exul agor cineresque uiri patriamque relinquo

 [7,120] et feror in dubias hoste sequente uias;
  adplicor ignotis fratrique elapsa fretoque;
  quod tibi donaui, perfide, litus emo. 
  urbem constitui lateque patentia fixi 
  moenia finitimis inuidiosa locis. 
  bella tument. bellis peregrina et femina temptor
  uixque rudis portas urbis et arma paro. 
  mille procis placui, qui me coiere querentes 
  nescio quem thalamis praeposuisse suis.
  quid dubitas uinctam Gaetulo tradere Iarbae? 

 [7,130] praebuerim sceleri bracchia nostra tuo. 
  est etiam frater, cuius manus impia poscit 
  respergi nostro sparsa cruore uiri. 
  pone deos et quae tangendo sacra profanas! 
  non bene caelestis impia dextra colit. 
  si tu cultor eras elapsis igne futurus, 
  paenitet elapsos ignibus esse deos. 
  Forsitan et grauidam Didon, scelerate, relinquas
  parsque tui lateat corpore clausa meo. 
  accedet fatis matris miserabilis infans

 [7,140] et nondum nato funeris auctor eris.
  cumque parente sua frater morietur Iuli, 
  poenaque conexos auferet una duos. 
  "Sed iubet ire deus." uellem, uetuisset adire
  Punica nec Teucris pressa fuisset humus.
  hoc duce nempe deo uentis agitaris iniquis 
  et teris in rapido tempora longa freto? 
  Pergama uix tanto tibi erant repetenda labore, 
  Hectore si uiuo quanta fuere forent. 
  non patrium Simoenta petis, sed Thybridis undas,

 [7,150] nempe ut peruenias quo cupis hospes eris.
  utque latet uitatque tuis obtrusa carinis, 
  uix tibi continget terra petita seni. 
  Hos potius populos in dotem ambage remissa
  accipe et aduectas Pygmalionis opes. 
  Ilion in Tyriam transfer felicius urbem 
  resque loco regis sceptraque sacra tene! 
  si tibi mens auida est belli, si quaerit Iulus, 
  unde suo partus Marte triumphus eat, 
  quem superet, nequid desit praebebimus hostem; 

 [7,160] hic pacis leges, hic locus arma capit. 
  tu modo, per matrem fraternaque tela, sagittas, 
  perque fugae comites, Dardana sacra, deos!
  sic superent, quoscumque tua de gente reportas
  Mars ferus et damni sit modus ille tui
  Ascaniusque suos feliciter inpleat annos
  et senis Anchisae molliter ossa cubent!
  parce, precor, domui, quae se tibi tradit habendam! 
  quod crimen dicis praeter amasse meum? 
  non ego sum Pthias magnisque oriunda Mycenis, 

 [7,170] nec steterunt in te uirque paterque meus.
  si pudet uxoris, non nupta, sed hospita dicar; 
  dum tua sit Dido, quidlibet esse feret. 
  Nota mihi freta sunt Afrum plangentia litus; 
  temporibus certis dantque negantque uiam:
  cum dabit aura uiam, praebebis carbasa uentis; 
  nunc leuis eiectam continet alga ratem. 
  tempus ut obseruem, manda mihi: certius ibis, 
  nec te, si cupies, ipsa manere sinam. 
  et socii requiem poscunt, laniataque classis 

 [7,180] postulat exiguas semirefecta moras.
  pro meritis et siqua tibi debebimus ultra, 
  pro spe coniugii tempora parua peto:
  dum freta mitescunt et amor, dum temperat usum, 
  fortiter edisco tristia posse pati. 
  Si minus, est animus nobis effundere uitam; 
  in me crudelis non potes esse diu. 
  adspicias utinam, quae sit scribentis imago;
  scribimus, et gremio Troicus ensis adest;
  perque genas lacrimae strictum labuntur in ensem, 

 [7,190] qui iam pro lacrimis sanguine tinctus erit. 
  quam bene conueniunt fato tua munera nostro! 
  instruis impensa nostra sepulcra breui. 
  nec mea nunc primum feriuntur pectora telo:
  ille locus saeui uulnus amoris habet. 
  Anna soror, soror Anna, meae male conscia culpae, 
  iam dabis in cineres ultima dona meos.
  nec consumpta rogis inscribar Elissa Sychaei, 
  hoc tantum in tumuli marmore carmen erit: 
  praebuit aeneas et causam mortis et ensem.

 [7,200] ipsa sua Dido concidit usa manu.

 [8,0] VIII. Hermione Oresti.

  [8,1] Alloquor Hermione nuper fratremque uirumque
  nunc fratrem. nomen coniugis alter habet.
  Pyrrhus Achillides, animosus imagine patris, 
  inclusam contra iusque piumque tenet. 
  quod potui renui, ne non inuita tenerer,
  cetera femineae non ualuere manus. 
  "quid facis, Aeacidae? non sum sine uindice!" dixi
  "haec tibi sub domino est, Pyrrhe, puella suo!"
  surdior ille freto clamantem nomen Orestis 

 [8,10] traxit inornatis in sua tecta comis.
  quid grauius capta Lacedaemone serua tulissem, 
  si raperet Graias barbara turba nurus? 
  parcius Andromachen uexauit Achaia uictrix, 
  cum Danaus Phrygias ureret ignis opes. 
  At tu, cura mei si te pia tangit, Oreste, 
  inice non timidas in tua iura manus!
  an si quis rapiat stabulis armenta reclusis, 
  arma feras, rapta coniuge lentus eris? 
  sit socer exemplo nuptae repetitor ademptae, 

 [8,20] cui pia militiae causa puella fuit;
  si pater ignauus uidua plorasset in aula, 
  nupta foret Paridi mater, ut ante fuit.
  Nec tu mille rates sinuosaque uela pararis 
  nec numeros Danai militis: ipse ueni! 
  sic quoque eram repetenda tamen, nec turpe marito 
  aspera pro caro bella tulisse toro. 
  quid, quod auus nobis idem Pelopeius Atreus, 
  et si non esses uir mihi, frater eras. 
  uir, precor, uxori, frater succurre sorori;

 [8,30] instant officio nomina bina tuo. 
  Me tibi Tyndareus, uita grauis auctor et annis
  tradidit; arbitrium neptis habebat auus. 
  at pater Aeacidae promiserat inscius acti; 
  plus patre, quo prior est ordine, posset auus. 
  cum tibi nubebam, nulli mea taeda nocebat; 
  si iungar Pyrrho, tu mihi laesus eris. 
  et pater ignoscet nostro Menelaus amori;
  succubuit telis praepetis ipse dei. 
  quem sibi permisit, genero concedet amorem.

 [8,40] proderit exemplo mater amata suo. 
  tu mihi, quod matri pater est. quas egerat olim 
  Dardanius partes aduena, Pyrrhus agit. 
  ille licet patriis sine fine superbiat actis; 
  et tu quae referas facta parentis habes. 
  Tantalides omnes ipsumque regebat Achillem;
  hic pars militiae, dux erat ille ducum. 
  tu quoque habes proauum Pelopem Pelopisque parentem;
  si melius numeres, a Ioue quintus eris. 
  Nec uirtute cares. arma inuidiosa tulisti;

 [8,50] sed tu quid faceres? induit illa pater. 
  materia uellem fortis meliore fuisses; 
  non lecta est operi, sed data causa tuo. 
  hanc tamen implesti; iuguloque Aegisthus aperto 
  tecta cruentauit, quae pater ante tuus. 
  increpat Aeacides laudemque in crimina uertit;
  et tamen aspectus sustinet ille meos. 
  rumpor et ora mihi pariter cum mente tumescunt
  pectoraque inclusis ignibus usta dolent. 
  Hermione coram quisquamne obiecit Oresti, 

 [8,60] nec mihi sunt uires, nec ferus ensis adest!
  flere licet certe; flendo diffundimus iram, 
  perque sinum lacrimae fluminis instar eunt. 
  has semper solas habeo semperque profundo; 
  ument incultae fonte perenne genae. 
  Num generis fato, quod nostros errat in annos, 
  Tantalides matres apta rapina sumus?
  non ego fluminei referam mendacia cygni 
  nec querar in plumis delituisse Iouem. 
  qua duo porrectus longe freta distinet Isthmos, 

 [8,70] uecta peregrinis Hippodamia rotis.
  Castori Amyclaeo et Amyclaeo Polluci
  reddita Mopsopia Taenaris urbe soror;
  Taenaris Idaeo trans aequor ab hospite rapta 
  Argolicas pro se uertit in arma manus. 
  uix equidem memini. memini tamen: omnia luctus, 
  omnia solliciti plena timoris erant.
  flebat auus Phoebeque soror fratresque gemelli, 
  orabat superos Leda suumque Iouem. 
  ipsa ego non longos etiam tunc scissa capillos

 [8,80] clamabam "sine me, me sine, mater abis?"
  nam coniunx aberat. ne non Pelopeia credar, 
  ecce Neoptolemo praeda parata fui. 
  Pelides utinam uitasset Apollinis arcus! 
  damnaret nati facta proterua pater.
  nec quondam placuit nec nunc placuisset Achilli 
  abducta uiduum coniuge flere uirum. 
  quae mea caelestes iniuria fecit iniquos?
  quodue mihi miserae sidus obesse querar? 
  parua mea sine matre fui; pater arma ferebat; 

 [8,90] et duo cum uiuant, orba duobus eram. 
  non tibi blanditias primis, mea mater, in annis 
  incerto dictas ore puella tuli.
  non ego captaui breuibus tua colla lacertis,
  nec gremio sedi sarcina grata tuo. 
  non cultus tibi cura mei, nec pacta marito 
  intraui thalamos matre parante nouos.
  obuia prodieram reduci tibi (uera fatebor),
  nec facies nobis nota parentis erat! 
  te tamen esse Helenen, quod eras pulcherrima, sensi; 

 [8,100] ipsa requirebas quae tua nata foret.
  Pars haec una mihi, coniunx bene cessit Orestes; 
  is quoque, ni pro se pugnet, ademptus erit. 
  Pyrrhus habet captam reduce et uictore parente;
  munus et hoc nobis diruta Troia dedit! 
  cum tamen altus equis Titan radiantibus instant, 
  perfruor infelix liberiore malo; 
  nox ubi me thalamis ululantem et acerba gementem 
  condidit in maesto procubuique toro, 
  pro somno lacrimis oculi funguntur obortis

 [8,110] quaque licet fugio sicut ab hoste uiro.
  saepe malis stupeo rerumque oblita locique 
  ignara tetigi Scyria membra manu;
  utque nefas sensi, male corpora tacta relinquo 
  et mihi pollutas credor habere manus. 
  saepe Neoptolemi pro nomine nomen Orestis
  exit, et errorem uocis ut omen amo.
  Per genus infelix iuro generisque parentem, 
  qui freta, qui terras et sua regna quatit; 
  per patris ossa tui, patrui mihi, quae tibi debent, 

 [8,120] quod se sub tumulo fortiter ulta iacent:
  aut ego praemoriar primoque exstinguar in aeuo, 
  aut ego Tantalidae Tantalis uxor ero! 

 [9,0] IX. Deianira Herculi.

  [9,1] Mittor ad Alciden a coniuge conscia mentis
  littera si coniunx Deianira tua est.
  Gratulor Oechaliam titulis accedere nostris,
  uictorem uictae succubuisse queror. 
  fama Pelasgiadas subito peruenit in urbes 
  decolor et factis infitianda tuis, 
  quem numquam Iuno seriesque inmensa laborum 
  fregerit, huic Iolen inposuisse iugum. 
  hoc uelit Eurystheus, uelit hoc germana Tonantis, 

 [9,10] laetaque sit uitae labe nouerca tuae.
  at non ille uelit, cui nox (si creditur) una 
  non tanti, ut tantus conciperere, fuit. 
  Plus tibi quam Iuno nocuit Venus: illa premendo 
  sustulit, haec humili sub pede colla tenet. 
  respice uindicibus pacatum uiribus orbem, 
  qua latam Nereus caerulus ambit humum. 
  se tibi pax terrae, tibi se tuta aequora debent; 
  implesti meritis Solis utramque domum. 
  quod te laturum est, caelum prius ipse tulisti:

 [9,20] Hercule supposito sidera fulsit Atlans. 
  quid nisi notitia est misero quaesita pudori, 
  si cumulas sturpi facta priora nota?
  tene ferunt geminos pressisse tenaciter angues, 
  cum tener in cunis iam Ioue dignus eras? 
  coepisti melius quam desinis; ultima primis 
  cedunt: dissimiles hic uir et ille puer. 
  quem non mille ferae, quem non Stheneleius hostis, 
  non potuit Iuno uincere, uincit Amor. 
  At bene nupta feror, quia nominer Herculis uxor, 

 [9,30] sitque socer, rapidis qui tonat altus equis. 
  quam male inaequales ueniunt ad aratra iuuenci, 
  tam premitur magno coniuge nupta minor. 
  non honor est sed onus species laesura ferentes:
  siqua uoles apte nubere, nube pari. 
  uir mihi semper abest, et coniuge notior hospes
  monstraque terribiles persequiturque feras. 
  ipsa domo uidua uotis operata pudicis 
  torqueor, infesto ne uir ab hoste cadat; 
  inter serpentes aprosque auidosque leones 

 [9,40] iactor et haesuros terna per ora canes. 
  me pecudum fibrae simulacraque inania somni 
  ominaque arcana nocte petita mouent. 
  aucupor infelix incertae murmura famae
  speque timor dubia spesque timore cadit. 
  mater abest queriturque deo placuisse potenti, 
  nec pater Amphitryon nec puer Hyllus adest.
  arbiter Eurystheus astu Iunonis iniquae 
  sentitur nobis iraque longa deae.
  Haec mihi ferre parum; peregrinos addis amores, 

 [9,50] et mater de te quaelibet esse potest. 
  non ego Partheniis temeratam uallibus Augen
  nec referam partus, Ormeni nympha, tuos; 
  non tibi crimen erunt, Teuthrantia turba, sorores, 
  quarum de populo nulla relicta tibi est. 
  una, recens crimen, referetur adultera nobis, 
  unde ego sum Lydo facta nouerca Lamo. 
  Maeandros, totiens qui terris errat in isdem, 
  qui lassas in se saepe retorquet aquas, 
  uidit in Herculeo suspensa monilia collo,

 [9,60] illo, cui caelum sarcina parua fuit. 
  non puduit fortes auro cohibere lacertos
  et solidis gemmas opposuisse toris? 
  nempe sub his animam pestis Nemeaea lacertis 
  edidit, unde umerus tegmina laeuus habet.
  ausus es hirsutos mitra redimire capillos! 
  aptior Herculeae populus alba comae. 
  nec te Maeonia lasciuae more puellae 
  incingi zona dedecuisse pudet? 
  non tibi succurrit crudi Diomedis imago, 

 [9,70] efferus humana qui dape pauit equas? 
  si te uidisset cultu Busiris in isto, 
  huic uictor uicto nempe pudendus eras!
  detrahat Antaeus duro redimicula collo, 
  ne pigeat molli succubuisse uiro!
  Inter Ioniacas calathum tenuisse puellas 
  diceris et dominae pertimuisse minas. 
  non fugis, Alcide, uictricem mille laborum 
  rasilibus calathis inposuisse manum
  crassaque robusto deducis pollice fila

 [9,80] aequaque formosae pensa rependis erae? 
  a! quotiens, digitis dum torques stamina duris, 
  praeualidae fusos conminuere manus! 
  {Crederis infelix scuticae tremefactus habenis
  ante pedes dominae procubuisse tuae.
  eximiis pompis praeconia summa triumphi}
  factaque narrabas dissimulanda tibi:
  scilicet immanes elisis faucibus hydros 
  infantem caudis inuoluisse manum;
  ut Tegeaeus aper cupressifero Erymantho 

 [9,90] incubet et uasto pondere laedat humum;
  non tibi Threiciis adfixa penatibus ora, 
  non hominum pingues caede tacentur equae,
  prodigiumque triplex, armenti diues Hiberi 
  Geryones, quamuis in tribus unus erat; 
  inque canes totidem trunco digestus ab uno 
  Cerberos implicitis angue minante comis; 
  quaeque redundabat fecundo uulnere serpens 
  fertilis et damnis diues ab ipsa suis,
  quique inter laeuumque latus laeuumque lacertum 

 [9,100] praegraue conpressa fauce pependit onus,
  et male confisum pedibus formaque bimembri 
  pulsum Thessalicis agmen equestre iugis. 
  Haec tu Sidonio potes insignitus amictu 
  dicere? non cultu lingua retenta silet? 
  se quoque nympha tuis ornauit Dardanis armis 
  et tulit a capto nota tropaea uiro.
  i nunc, tolle animos et fortia gesta recense:
  quo tu non esses, iure uir illa fuit. 
  qua tanto minor es, quanto te, maxime rerum, 

 [9,110] quam quos uicisti, uincere maius erat. 
  illi procedit rerum mensura tuarum,
  cede bonis: heres laudis amica tuae. 
  o pudor! hirsuti costis exuta leonis 
  aspera texerunt uellera molle latus! 
  falleris et nescis: non sunt spolia illa leonis, 
  sed tua, tuque feri uictor es, illa tui. 
  femina tela tulit Lernaeis atra uenenis, 
  ferre grauem lana uix satis apta colum, 
  instruxitque manum claua domitrice ferarum

 [9,120] uidit et in speculo coniugis arma sui.
  Haec tamen audieram; licuit non credere famae, 
  et uenit ad sensus mollis ab aure dolor.
  ante meos oculos adducitur aduena paelex, 
  nec mihi, quae patior, dissimulare licet! 
  non sinis auerti: mediam captiua per urbem 
  inuitis oculis adspicienda uenit. 
  nec uenit incultis captarum more capillis:
  fortunam uultu fassa decente suam
  ingreditur late lato spectabilis auro, 

 [9,130] qualiter in Phrygia tu quoque cultus eras;
  dat uultum populo sublimis ut Hercule uicto:
  Oechaliam uiuo stare parente putes;
  forsitan et pulsa Aetolide Deianira 
  nomine deposito paelicis uxor erit, 
  Eurytidosque Ioles Atque Aonii Alcidae 
  turpia famosus corpora iunget Hymen. 
  mens fugit admonitu, frigusque perambulat artus, 
  et iacet in gremio languida facta manus. 
  Me quoque cum multis, sed me sine crimine amasti;

 [9,140] ne pigeat, pugnae bis tibi causa fui. 
  cornua flens legit ripis Achelous in udis 
  truncaque limosa tempora mersit aqua; 
  semiuir occubuit in letifero Eueno 
  Nessus et infecit sanguis equinus aquas.
  sed quid ego haec refero? scribenti nuntia uenit 
  fama uirum tunicae tabe perire meae. 
  ei mihi! quid feci? quo me furor egit amantem? 
  impia quid dubitas Deianira mori? 
  An tuus in media coniunx lacerabitur Oeta, 

 [9,150] tu sceleris tanti causa superstes eris? 
  siquid adhuc habeo facti, cur Herculis uxor 
  credar, coniugii mors mea pignus erit.
  tu quoque cognosces in me, Meleagre, sororem! 
  impia quid dubitas Deianira mori? 
  Heu deuota domus! solio sedet Agrios alto; 
  Oenea desertum nuda senecta premit;
  exulat ignotis Tydeus germanus in oris; 
  alter fatali uiuus in igne fuit;
  exegit ferrum sua per praecordia mater. 

 [9,160] impia quid dubitas Deianira mori? 
  Deprecor hoc unum per iura sacerrima lecti, 
  ne uidear fatis insidiata tuis. 
  Nessus, ut est auidum percussus harundine pectus, 
  "hic," dixit, "uires sanguis amoris habet."
  illita Nesseo misi tibi texta ueneno. 
  impia quid dubitas Deianira mori? 
  Iamque uale, seniorque pater germanaque Gorge
  et patria et patriae frater adempte tuae
  et tu lux oculis hodierna nouissima nostris

 [9,170] uirque (sed o possis!) et puer Hylle, uale!

 [10,0] X. Ariadne Theseo.

  [10,1]  Illa relicta feris etiam nunc, improbe Theseu
  uiuit. Et haec aequa mente tulisse uelis?
  Mitius inueni quam te genus omne ferarum; 
  credita non ulli quam tibi peius eram. 
  quae legis, ex illo, Theseu, tibi litore mitto 
  unde tuam sine me uela tulere ratem, 
  in quo me somnusque meus male prodidit et tu, 
  per facinus somnis insidiate meis. 
  Tempus erat, uitrea quo primum terra pruina 

 [10,10] spargitur et tectae fronde queruntur aues;
  incertum uigilans ac somno languida moui 
  Thesea prensuras semisupina manus:
  nullus erat. referoque manus iterumque retempto
  perque torum moueo bracchia: nullus erat.
  excussere metus somnum; conterrita surgo
  membraque sunt uiduo praecipitata toro. 
  protinus adductis sonuerunt pectora palmis
  utque erat e somno turbida, rupta coma est. 
  Luna fuit; specto siquid nisi litora cernam;

 [10,20] quod uideant oculi, nil nisi litus habent. 
  nunc huc, nunc illuc et utroque sine ordine, curro,
  alta puellares tardat harena pedes. 
  interea toto clamanti litore "Theseu!"
  reddebant nomen concaua saxa tuum
  et quotiens ego te, totiens locus ipse uocabat;
  ipse locus miserae ferre uolebat opem. 
  Mons fuit; apparent frutices in uertice rari; 
  hinc scopulus raucis pendet adesus aquis. 
  adscendo; uires animus dabat; atque ita late 

 [10,30] aequora prospectu metior alta meo. 
  inde ego (nam uentis quoque sum crudelibus usa)
  uidi praecipiti carbasa tenta Noto. 
  aut uidi aut fuerant quae me uidisse putarem;
  frigidior glacie semianimisque fui. 
  nec languere diu patitur dolor. excitor illo, 
  excitor et summa Thesea uoce uoco. 
  "quo fugis?" exclamo "scelerate reuertere Theseu! 
  flecte ratem! numerum non habet illa suum!"
  Haec ego. quod uoci deerat, plangore replebam; 

 [10,40] uerbera cum uerbis mixta fuere meis. 
  si non audires, ut saltem cernere posses:
  iactatae late signa dedere manus.
  candidaque imposui longae uelamina uirgae
  scilicet oblitos admonitura mei.
  iamque oculis ereptus eras. tum denique fleui; 
  torpuerant molles ante dolore genae. 
  quid potius facerent, quam me mea lumina flerent, 
  postquam desieram uela uidere tua? 
  aut ego diffusis erraui sola capillis, 

 [10,50] qualis ab Ogygio concita Baccha deo;
  aut mare prospiciens in saxo frigida sedi, 
  quamque lapis sedes, tam lapis ipsa fui. 
  saepe torum repeto qui nos acceperat ambos, 
  sed non acceptos exhibiturus erat
  et tua quae possum pro te uestigia tango 
  strataque quae membris intepuere tuis. 
  incumbo lacrimisque toro manante profusis
  "pressimus" exclamo "te duo, redde duos! 
  uenimus huc ambo; cur non discedimus ambo? 

 [10,60] perfide, pars nostri, lectule, maior ubi est?"
  Quid faciam? quo sola ferar? uacat insula cultu;
  non hominum uideo, non ego facta boum. 
  omne latus terrae cingit mare; nauita nusquam.
  nulla per ambiguas puppis itura uias. 
  finge dari comitesque mihi uentosque ratemque,
  quid sequar? accessus terra paterna negat.
  ut rate felici pacata per aequora labar, 
  temperet ut uentos Aeolus; exul ero.
  non ego te, Crete, centum digesta per urbes, 

 [10,70] adspiciam, puero cognita terra Ioui.
  at pater et tellus iusto regnata parenti 
  prodita sunt facto, nomina cara, meo,
  cum tibi, ne uictor tecto morerere recuruo, 
  quae regerent passus, pro duce fila dedi.
  tum mihi dicebas: "per ego ipsa pericula iuro
  te fore, dum nostrum uiuet uterque, meam."
  Viuimus, et non sum, Theseu, tua, si modo uiuis,
  femina periuri fraude sepulta uiri. 
  me quoque, qua fratrem mactasses, improbe, claua!

 [10,80] esset, quam dederas, morte soluta fides. 
  nunc ego non tantum, quae sum passura, recordor, 
  sed quaecumque potest ulla relicta pati.
  occurrunt animo pereundi mille figurae, 
  morsque minus poenae quam mora mortis habet. 
  iam iam uenturos aut hac aut suspicor illac, 
  qui lanient auido uiscera dente lupos. 
  forsitan et fuluos tellus alat ista leones? 
  quis scit an et saeuas tigridas insula habet.
  et freta dicuntur magnas expellere phocas;

 [10,90] quis uetat et gladios per latus ire meum? 
  Tantum ne religer dura captiua catena, 
  neue traham serua grandia pensa manu,
  cui pater est Minos, cui mater filia Phoebi, 
  quodque magis memini, quae tibi pacta fui! 
  si mare, si terras porrectaque litora uidi, 
  multa mihi terrae, multa minantur aquae. 
  caelum restabat; timeo simulacra deorum;
  destituor rapidis praeda cibusque feris.
  siue colunt habitantque uiri, diffidimus illis;

 [10,100] externos didici laesa timere uiros. 
  Viueret Androgeos utinam, nec facta luisses 
  impia funeribus, Cecropi terra, tuis; 
  nec tua mactasset nodoso stipite, Theseu, 
  ardua parte uirum dextera, parte bouem; 
  nec tibi, quae reditus monstrarent, fila dedissem, 
  fila per adductas saepe recepta manus. 
  non equidem miror, si stat uictoria tecum
  strataque Cretaeam belua planxit humum. 
  non poterant figi praecordia ferrea cornu; 

 [10,110] ut te non tegeres, pectore tutus eras. 
  illic tu silices, illic adamanta tulisti, 
  illic, qui silices, Thesea, uincat, habes. 
  Crudeles somni, quid me tenuistis inertem? 
  aut semel aeterna nocte premenda fui. 
  uos quoque crudeles uenti, nimiumque parati 
  flaminaque in lacrimas officiosa meas;
  dextera crudelis, quae me fratremque necauit, 
  et data poscenti, nomen inane, fides:
  in me iurarunt somnus uentusque fidesque:

 [10,120] prodita sum causis una puella tribus.
  Ergo ego nec lacrimas matris moritura uidebo
  nec mea qui digitis lumina condat, erit.
  spiritus infelix peregrinas ibit in auras
  nec positos artus unguet amica manus.
  ossa superstabunt uolucres inhumata marinae;
  haec sunt officiis digna sepulcra meis.
  ibis Cecropios portus patriaque receptus, 
  cum steteris urbis celsus in arce tuae 
  et bene narraris letum taurique uirique 

 [10,130] sectaque per dubias saxea tecta uias;
  me quoque narrato sola tellure relictam;
  non ego sum titulis subripienda tuis!
  nec pater est Aegeus, nec tu Pittheidos Aethrae 
  filius; auctores saxa fretumque tui.
  Di facerent ut me summa de puppe uideres,
  mouisset uultus maesta figura tuos.
  nunc quoque non oculis, sed qua potes, adspice mente 
  haerentem scopulo quem uaga pulsat aqua;
  adspice demissos lugentis more capillos 

 [10,140] et tunicas lacrimis sicut ab imbre graues!
  corpus ut impulsae segetes aquilonibus horret
  litteraque articulo pressa tremente labat. 
  non te per meritum, quoniam male cessit, adoro; 
  debita sit facto gratia nulla meo. 
  sed ne poena quidem. si non ego causa salutis, 
  non tamen est cur sis tu mihi causa necis.
  Has tibi plangendo lugubria pectora lassas 
  infelix tendo trans freta lata manus; 
  hos tibi qui superant ostendo maesta capillos;

 [10,150] per lacrimas oro, quas tua facta mouent:
  flecte ratem, Theseu, uersoque relabere uento;
  si prius occidero, tu tamen ossa feres.

 [11,0] XI. Canace Macareo.

  [11,1] {Aeolis Aeolidae quam non habet ipsa salutem
  mittit et armata uerba notata manu.}
  Siqua tamen caecis errabunt scripta lituris, 
  oblitus a dominae caede libellus erit. 
  dextra tenet calamum, strictum tenet altera ferrum
  et iacet in gremio charta soluta meo. 
  haec est Aeolidos fratri scribentis imago; 
  sic uideor duro posse placere patri. 
  Ipse necis cuperem nostrae spectator adesset

 [11,10] auctorisque oculis exigeretur opus
  ut ferus est multoque suis truculentior euris, 
  spectasset siccis uulnera nostra genis. 
  scilicet est aliquid cum saeuis uiuere uentis; 
  ingenio populi conuenit ille sui. 
  ille Noto Zephyroque et Sithonio Aquiloni 
  imperat et pinnis, Eure proterue, tuis. 
  imperat heu! uentis; tumidae non imperat irae
  possidet et uitiis regna minora suis. 
  quid iuuat admotam per auorum nomina caelo 

 [11,20] inter cognatos posse referre Iouem? 
  num minus infestum, funebria munera, ferrum 
  feminea teneo, non mea tela, manu? 
  O utinam, Macareu, quae nos commisit in unum, 
  uenisset leto serior hora meo! 
  cur umquam plus me, frater, quam frater amasti
  et tibi, non debet quod soror esse, fui? 
  ipsa quoque incalui, qualemque audire solebam, 
  nescio quem sensi corde tepente deum. 
  fugerat ore color, macies adduxerat artus,

 [11,30] sumebant minimos ora coacta cibos; 
  nec somni faciles et nox erat annua nobis
  et gemitum nullo laesa dolore dabam. 
  nec cur haec facerem, poteram mihi reddere causam 
  nec noram quid amans esset; at illud eram. 
  Prima malum nutrix animo praesensit anili; 
  prima mihi nutrix "Aeoli," dixit, "amas!" 
  erubui gremioque pudor deiecit ocellos; 
  haec satis in tacita signa fatentis erant. 
  iamque tumescebant uitiati pondera uentris

 [11,40] aegraque furtiuum membra grauabat onus. 
  quas mihi non herbas, quae non medicamina nutrix 
  attulit audaci supposuitque manu, 
  ut penitus nostris (hoc te celauimus unum)
  uisceribus crescens excuteretur onus! 
  a! nimium uiuax admotis restitit infans 
  artibus et tecto tutus ab hoste fuit.
  iam nouiens erat orta soror pulcherrima Phoebi
  et noua luciferos Luna mouebat equos; 
  nescia, quae faceret subitos mihi causa dolores, 

 [11,50] et rudis ad partus et noua miles eram. 
  nec tenui uocem. "quid" ait "tua crimina prodis?"
  oraque clamantis conscia pressit anus. 
  quid faciam infelix? gemitus dolor edere cogit, 
  sed timor et nutrix et pudor ipse uetant. 
  contineo gemitus elapsaque uerba reprendo 
  et cogor lacrimas combibere ipsa meas. 
  mors erat ante oculos et opem Lucina negabat
  et graue si morerer mors quoque crimen erat;
  cum super incumbens scissa tunicaque comaque 

 [11,60] pressa refouisti pectora nostra tuis, 
  et mihi "uiue, soror, soror o carissima," aisti
  "uiue nec unius corpore perde duos. 
  spes bona det uires; fratri nam nupta futura es. 
  illius de quo mater et uxor eris."
  Mortua, crede mihi, tamen ad tua uerba reuixi 
  et positum est uteri crimen onusque mei. 
  quid tibi grataris? media sedet Aeolus aula; 
  crimina sunt oculis subripienda patris. 
  frugibus infantem ramisque albentis oliuae 

 [11,70] et leuibus uittis sedula celat anus
  fictaque sacra facit dicitque precantia uerba; 
  dat populus sacris, dat pater ipse uiam. 
  iam prope limen erat. patrias uagitus ad aures 
  uenit et indicio proditur ille suo.
  eripit infantem mentitaque sacra reuelat 
  Aeolus. insana regia uoce sonat. 
  ut mare fit tremulum, tenui cum stringitur aura, 
  ut quatitur tepido fraxina uirga Noto, 
  sic mea uibrari pallentia membra uideres; 

 [11,80] quassus ab imposito corpore lectus erat. 
  inruit et nostrum uulgat clamore pudorem
  et uix a misero continet ore manus. 
  ipsa nihil praeter lacrimas pudibunda profudi.
  torpuerat gelido lingua retenta metu. 
  Iamque dari paruum canibusque auibusque nepotem 
  iusserat in solis destituique locis. 
  uagitus dedit ille miser (sensisse putares)
  quaque suum poterat uoce rogabat auum. 
  quid mihi tunc animi credis, germane, fuisse

 [11,90] (nam potes ex animo colligere ipse tuo) 
  cum mea me coram siluas inimicus in altas 
  uiscera montanis ferret edenda lupis? 
  exierat thalamo. tunc demum pectora plangi 
  contigit inque meas unguibus ire comas. 
  Interea patrius uultu maerente satelles 
  uenit et indignos edidit ore sonos: 
  'Aeolus hunc ensem mittit tibi' (tradidit ensem)
  'et iubet ex merito scire, quid iste uelit.' 
  scimus et utemur uiolento fortiter ense; 

 [11,100] pectoribus condam dona paterna meis. 
  his mea muneribus, genitor, conubia donas? 
  hac tua dote, pater, filia diues erit?
  tolle procul, decepte, faces, Hymenaee, maritas 
  et fuge turbato tecta nefanda pede! 
  ferte faces in me quas fertis, Erinyes atrae, 
  et meus ex isto luceat igne rogus! 
  nubite felices Parca meliore sorores;
  amissae memores sed tamen este mei! 

 [11,110] Quid puer admisit tam paucis editus horis? 
  quo laesit facto uix bene natus auum? 
  si potuit meruisse necem, meruisse putetur;
  a! miser admisso plectitur ille meo! 
  nate, dolor matris, rapidarum praeda ferarum, 
  ei mihi! natali dilacerate tuo,
  nate, parum fausti miserabile pignus amoris,
  haec tibi prima dies, haec tibi summa fuit. 
  non mihi te licuit lacrimis perfundere iustis, 
  in tua non tonsas ferre sepulcra comas; 

 [11,120] non super incubui, non oscula frigida carpsi;
  diripiunt auidae uiscera nostra ferae. 
  Ipsa quoque infantis cum uulnere prosequar umbras;
  nec mater fuero dicta nec orba diu. 
  tu tamen, o frustra miserae sperate sorori, 
  sparsa, precor, nati collige membra tui
  et refer ad matrem socioque impone sepulcro
  urnaque nos habeat quamlibet arta duos! 
  uiue memor nostri lacrimasque in uulnera funde, 
  neue reformida corpus amantis amans. 

 [11,130] tu, rogo, dilectae nimium mandata sororis 
  perfer! mandatum persequar ipsa patris.

 [12,0] XII. Medea Iasoni.

  [12,1] {Exul inops comtempta nouo Medea marito
  dicit, an a regnis tempora nulla uacant?}
  At tibi Colchorum, memini, regina uacaui, 
  ars mea cum peteres ut tibi ferret opem!
  tunc quae dispensant mortalia fila sorores,
  debuerant fusos euoluisse meos;
  tum potui Medea mori bene! quidquid ab illo 
  produxi uitae tempore, poena fuit. 
  Ei mihi! cur umquam iuuenalibus acta lacertis 

 [12,10] Phrixeam petiit Pelias arbor ouem? 
  cur umquam Colchi Magnetida uidimus Argon
  turbaque Phasiacam Graia bibistis aquam? 
  cur mihi plus aequo flaui placuere capilli 
  et decor et linguae gratia ficta tuae? 
  aut, semel in nostras quoniam noua puppis harenas 
  uenerat audacis attuleratque uiros, 
  isset anhelatos non praemedicatus in ignes 
  inmemor Aesonides oraque adusta boum!
  semina iecisset totidem seuisset et hostes, 

 [12,20] ut caderet cultu cultor ab ipse suo! 
  quantum perfidiae tecum, scelerate, perisset!
  dempta forent capiti quam mala multa meo!
  Est aliqua ingrato meritum exprobrare uoluptas;
  hac fruar, haec de te gaudia sola feram. 
  iussus inexpertam Colchos aduertere puppim 
  intrasti patriae regna beata meae. 
  hoc illic Medea fui, noua nupta quod hic est; 
  quam pater est illi, tam mihi diues erat. 
  hic Ephyren bimarem, Scythia tenus ille niuosa 

 [12,30] omne tenet, Ponti qua plaga laeua iacet. 
  Accipit hospitio iuuenes Aeeta Pelasgos, 
  et premitis pictos corpora Graia toros. 
  tunc ego te uidi, tunc coepi scire, quid esses; 
  illa fuit mentis prima ruina meae. 
  et uidi et perii! nec notis ignibus arsi, 
  ardet ut ad magnos pinea taeda deos. 
  et formosus eras et me mea fata trahebant:
  abstulerant oculi lumina nostra tui. 
  perfide, sensisti! quis enim bene celat amorem? 

 [12,40] eminet indicio prodita flamma suo. 
  Dicitur interea tibi lex, ut dura ferorum 
  insolito premeres uomere colla boum. 
  Martis erant tauri plus quam per cornua saeui, 
  quorum terribilis spiritus ignis erat,
  aere pedes solidi praetentaque naribus aera, 
  nigra per adflatus haec quoque facta suos. 
  semina praeterea populos genitura iuberis 
  spargere deuota lata per arua manu, 
  qui peterent natis secum tua corpora telis:

 [12,50] illa est agricolae messis iniqua suo.
  lumina custodis succumbere nescia somno
  ultimus est aliqua decipere arte labor. 
  Dixerat Aeetes: maesti consurgitis omnes, 
  mensaque purpureos deserit alta toros. 
  quam tibi tunc longe regnum dotale Creusae 
  et socer et magni nata Creontis erat?
  tristis abis. oculis abeuntem prosequor udis
  et dixit tenui murmure lingua: "uale!" 
  ut positum tetigi thalamo male saucia lectum, 

 [12,60] acta est per lacrimas nox mihi quanta fuit.
  ante oculos taurique meos segetesque nefandae, 
  ante meos oculos peruigil anguis erat. 
  hinc amor, hinc timor est--ipsum timor auget amorem. 
  mane erat et thalamo cara recepta soror 
  disiectamque comas auersaque in ora iacentem 
  inuenit et lacrimis omnia plena meis. 
  orat opem Minyis, {alter petit, impetrat alter,}
  Aesonio iuueni quod rogat illa, damus. 
  Est nemus et piceis et frondibus ilicis atrum, 

 [12,70] uix illuc radiis solis adire licet;
  sunt in eo (fuerant certe) delubra Dianae:
  aurea barbarica stat dea facta manu. 
  noscis an exciderunt mecum loca? uenimus illuc;
  orsus es infido sic prior ore loqui: 
  "ius tibi et arbitrium nostrae fortuna salutis 
  tradidit inque tua est uitaque morsque manu.
  perdere posse sat est, siquem iuuet ipsa potestas; 
  sed tibi seruatus gloria maior ero. 
  per mala nostra precor, quorum potes esse leuamen, 

 [12,80] per genus et numen cuncta uidentis aui, 
  per triplices uultus arcanaque sacra Dianae
  et si forte aliquos gens habet ista deos:
  o uirgo, miserere mei, miserere meorum, 
  effice me meritis tempus in omne tuum! 
  quodsi forte uirum non dedignare Pelasgum
  )sed mihi tam faciles unde meosque deos?)
  spiritus ante meus tenues uanescet in auras,
  quam thalamo, nisi tu, nupta sit ulla meo.
  conscia sit Iuno sacris praefecta maritis

 [12,90] et dea marmorea cuius in aede sumus!"
  Haec animum (et quota pars haec sunt?) mouere puellae 
  simplicis et dextrae dextera iuncta meae. 
  uidi etiam lacrimas (an pars est fraudis in illis?);
  sic cito sum uerbis capta puella tuis. 
  iungis et aeripedes inadusto corpore tauros 
  et solidam iusso uomere findis humum. 
  arua uenenatis pro semine dentibus imples, 
  nascitur et gladios scutaque miles habet. 
  ipsa ego, quae dederam medicamina, pallida sedi, 

 [12,100] cum uidi subitos arma tenere uiros, 
  donec terrigenae, facinus mirabile!, fratres 
  inter se strictas conseruere manus.
  Insopor ecce uigil squamis crepitantibus horrens 
  sibilat et torto pectore uerrit humum.
  dotis opes ubi erant? ubi erat tibi regia coniunx
  quique maris gemini distinet Isthmos aquas? 
  illa ego, quae tibi sum nunc denique barbara facta,
  nunc tibi sum pauper, nunc tibi uisa nocens, 
  flammea subduxi medicato lumina somno

 [12,110] et tibi quae raperes uellera tuta dedi. 
  proditus est genitor, regnum patriamque reliqui,
  munus in exilio quod licet esse tuli,
  uirginitas facta est peregrini praeda latronis,
  optima cum cara matre relicta soror. 
  At non te fugiens sine me, germane, reliqui.
  deficit hoc uno littera nostra loco:
  quod facere ausa mea est, non audet scribere dextra. 
  sic ego, sed tecum, dilaceranda fui!
  nec tamen extimui (quid enim post illa timerem?)

 [12,120] credere me pelago femina iamque nocens. 
  numen ubi est? ubi di? meritas subeamus in alto, 
  tu fraudis poenas, credulitatis ego.
  Compressos utinam Symplegades elisissent
  nostraque adhaererent ossibus ossa tuis!
  aut nos Scylla rapax canibus misisset edendos!
  debuit ingratis Scylla nocere uiris.
  quaeque uomit totidem fluctus totidemque resorbet, 
  nos quoque Trinacriae subposuisset aquae!
  sospes ad Haemonias uictorque reuerteris urbes; 

 [12,130] ponitur ad patrios aurea lana deos. 
  Quid referam Peliae natas pietate nocentes 
  caesaque uirginea membra paterna manu? 
  ut culpent alii, tibi me laudare necesse est, 
  pro quo sum totiens esse coacta nocens. 
  ausus es (o ! iusto desunt sua uerba dolori),
  ausus es "Aesonia" dicere "cede domo!" 
  iussa domo cessi natis comitata duobus 
  et, qui me sequitur semper, amore tui. 
  ut subito nostras Hymen cantatus ad aures 

 [12,140] uenit et accenso lampades igne micant
  tibiaque effundit socialia carmina uobis, 
  at mihi funerea flebiliora tuba, 
  pertimui, nec adhuc tantum scelus esse putabam,
  sed tamen in toto pectore frigus erat. 
  turba ruunt et "Hymen" clamant "Hymenaee!" frequenter;
  quo propior uox haec, hoc mihi peius erat. 
  diuersi flebant serui lacrimasque tegebant 
  (quis uellet tanti nuntius esse mali?) ; 
  me quoque quidquid erat potius nescire iuuabat,

 [12,150] sed tamquam scirem, mens mea tristis erat, 
  cum minor e pueris iussus studione uidendi 
  constitit ad geminae limina prima foris:
  "hinc" mihi "mater adi! pompam pater" inquit "Iason 
  ducit et adiunctos aureus urget equos!"
  protinus abscissa planxi mea pectora ueste
  tuta nec a digitis ora fuere meis. 
  ire animus mediae suadebat in agmina turbae 
  sertaque conpositis demere rapta comis.
  uix me continui, quin sic laniata capillos 

 [12,160] clamarem "meus est!" iniceremque manus. 
  Laese pater, gaude! Colchi gaudete relicti! 
  inferias umbrae fratris habete mei!
  deseror amissis regno patriaque domoque 
  coniuge, qui nobis omnia solus erat.
  serpentes igitur potui taurosque furentes,
  unum non potui perdomuisse uirum.
  quaeque feros pepuli doctis medicatibus ignes, 
  non ualeo flammas effugere ipsa meas. 
  ipsi me cantus herbaeque artesque relinquunt;

 [12,170] nil dea, nil Hecates sacra potentis agunt. 
  non mihi grata dies, noctes uigilantur amarae
  et tener a misero pectore somnus abit. 
  quae me non possum, potui sopire draconem.
  utilior cuiuis quam mihi cura mea est. 
  quos ego seruaui, paelex amplectitur artus
  et nostri fructus illa laboris habet. 
  Forsitan et, stultae dum te iactare maritae 
  quaeris et iniustis auribus apta loqui, 
  in faciem moresque meos noua crimina fingas. 

 [12,180] rideat et uitiis laeta sit illa meis.
  rideat et Tyrio iaceat sublimis in ostro.
  flebit et ardores uincet adusta meos.
  dum ferrum flammaeque aderunt sucusque ueneni, 
  hostis Medeae nullus inultus erit.
  Quod si forte preces praecordia ferrea tangunt, 
  nunc animis audi uerba minora meis.
  tam tibi sum supplex, quam tu mihi saepe fuisti, 
  nec moror ante tuos procubuisse pedes. 
  si tibi sum uilis, communis respice natos:

 [12,190] saeuiet in partus dira nouerca meos. 
  et nimium similes tibi sunt, et imagine tangor
  et quotiens uideo, lumina nostra madent. 
  per superos oro, per auitae lumina flammae, 
  per meritum et natos, pignora nostra, duos,
  redde torum, pro quo tot res insana reliqui!
  adde fidem dictis auxiliumque refer! 
  non ego te imploro contra taurosque uirosque, 
  utque tua serpens uicta quiescat ope; 
  te peto, quem merui, quem nobis ipse dedisti, 

 [12,200] cum quo sum pariter facta parente parens. 
  Dos ubi sit, quaeris? campo numerauimus illo, 
  qui tibi laturo uellus arandus erat. 
  aureus ille aries uillo spectabilis alto,
  dos mea: "quam" dicam si tibi "redde," neges. 
  dos mea tu sospes, dos est mea Graia iuuentus.
  i nunc, Sisyphias, inprobe, confer opes.
  quod uiuis, quod habes nuptam socerumque potentes, 
  hoc ipsum, ingratus quod potes esse, meum est. 
  quos equidem actutum --. sed quid praedicere poenam 

 [12,210] attinet? ingentis parturit ira minas.
  quo feret ira sequar. facti fortasse pigebit;
  et piget infido consuluisse uiro. 
  uiderit ista deus, qui nunc mea pectora uersat.
  nescio quid certe mens mea maius agit.

 [13,0] XIII. Laodamia Protesilao.

  [13,1]  {Mittit et optat amans, quo mittitur, ire salutem 
  Haemonis Haemonio Laodamia uiro.} 
  Aulide te fama est uento retinente morari:
  a! me cum fugeres, hic ubi uentus erat? 
  tum freta debuerant uestris obsistere remis; 
  illud erat saeuis utile tempus aquis. 
  oscula plura uiro mandataque plura dedissem
  et sunt quae uolui dicere multa tibi. 
  raptus es hinc praeceps et qui tua uela uocaret, 

 [13,10] quem cuperent nautae, non ego, uentus erat.
  uentus erat nautis aptus, non aptus amanti;
  soluor ab amplexu, Protesilae, tuo
  linguaque mandantis uerba inperfecta reliquit; 
  uix illud potui dicere triste "uale." 
  Incubuit Boreas abreptaque uela tetendit, 
  iamque meus longe Protesilaus erat. 
  dum potui spectare uirum, spectare iuuabat
  sumque tuos oculos usque secuta meis; 
  ut te non poteram, poteram tua uela uidere, 

 [13,20] uela diu uultus detinuere meos. 
  at postquam nec te nec uela fugacia uidi, 
  et quod spectarem, nil nisi pontus erat, 
  lux quoque tecum abiit, tenebrisque exanguis obortis 
  succiduo dicor procubuisse genu. 
  uix socer Iphiclus, uix me grandaeuus Acastus, 
  uix mater gelida maesta refecit aqua.
  officium fecere pium, sed inutile nobis:
  indignor miserae non licuisse mori.
  Ut rediit animus, pariter rediere dolores;

 [13,30] pectora legitimus casta momordit amor. 
  nec mihi pectendos cura est praebere capillos
  nec libet aurata corpora ueste tegi. 
  ut quas pampinea tetigisse Bicorniger hasta
  creditur, huc illuc, qua furor egit, eo. 
  conueniunt matres Phylleides et mihi clamant: 
  "Indue regales, Laodamia, sinus!"
  scilicet ipsa geram saturatas murice lanas, 
  bella sub Iliacis moenibus ille gerat? 
  ipsa comas pectar? galea caput ille premetur? 

 [13,40] ipsa nouas uestes, dura uir arma ferat? 
  qua possum, squalore tuos imitata labores 
  dicar et haec belli tempora tristis agam. 
  Dyspari Priamide, damno formose tuorum, 
  tam sis hostis iners quam malus hospes eras!
  aut te Taenariae faciem culpasse maritae
  aut illi uellem displicuisse tuam.
  tu, qui pro rapta nimium, Menelae, laboras, 
  ei mihi! quam multis flebilis ultor eris.
  di, precor, a nobis omen remouete sinistrum

 [13,50] et sua det reduci uir meus arma Ioui! 
  sed timeo, quotiens subiit miserabile bellum; 
  more niuis lacrimae sole madentis eunt. 
  Ilion et Tenedos Simoisque et Xanthus et Ide 
  nomina sunt ipso paene timenda sono. 
  nec rapere ausurus, nisi se defendere posset, 
  hospes erat: uires nouerat ille suas. 
  uenerat, ut fama est, multo spectabilis auro 
  quique suo Phrygias corpore ferret opes, 
  classe uirisque potens, per quae fera bella geruntur;

 [13,60] et sequitur regni pars quota quemque sui? 
  his ego te uictam, consors Ledaea gemellis, 
  suspicor, haec Danais posse nocere puto. 
  Hectora nescio quem timeo; Paris Hectora dixit
  ferrea sanguinea bella mouere manu;
  Hectora, quisquis is est, si sum tibi cara, caueto: 
  signatum memori pectore nomen habe! 
  hunc ubi uitaris, alios uitare memento 
  et multos illic Hectoras esse puta
  et facito ut dicas, quotiens pugnare parabis: 

 [13,70] "parcere me iussit Laodamia sibi.
  si cadere Argolico fas est sub milite Troiam, 
  te quoque non ullum uulnus habente cadat. 
  pugnet et aduersos tendat Menelaus in hostes,
  hostibus e mediis nupta petenda uiro est. 
  causa tua est dispar: tu tantum uiuere pugna, 
  inque pios dominae posse redire sinus!
  Parcite, Dardanidae, de tot, precor, hostibus uni, 
  ne meus ex illo corpore sanguis eat! 
  non est quem deceat nudo concurrere ferro

 [13,80] saeuaque in oppositos pectora ferre uiros.
  fortius ille potest multo, quam pugnat, amare. 
  bella gerant alii; Protesilaus amet! 
  Nunc fateor: uolui reuocare, animusque ferebat; 
  substitit auspicii lingua timore mali. 
  cum foribus uelles ad Troiam exire paternis, 
  pes tuus offenso limine signa dedit. 
  ut uidi, ingemui, tacitoque in pectore dixi: 
  "signa reuersuri sint, precor, ista uiri!" 
  haec tibi nunc refero, ne sis animosus in armis.

 [13,90] fac, meus in uentos hic timor omnis eat! 
  Sors quoque nescio quem fato designat iniquo, 
  qui primus Danaum Troada tangat humum:
  infelix, quae prima uirum lugebit ademptum! 
  di faciant, ne tu strenuus esse uelis! 
  inter mille rates tua sit millensima puppis
  iamque fatigatas ultima uerset aquas! 
  hoc quoque praemoneo: de naue nouissimus exi!
  non est, quo properas, terra paterna tibi. 
  cum uenies, remoque moue ueloque carinam 

 [13,100] inque tuo celerem litore siste gradum! 
  Siue latet Phoebus seu terris altior exstat, 
  tu mihi luce celer, tu mihi nocte uenis:
  nocte tamen quam luce magis. nox grata puellis,
  quarum suppositus colla lacertus habet. 
  aucupor in lecto mendaces caelibe somnos; 
  dum careo ueris gaudia falsa iuuant. 
  Sed tua cur nobis pallens occurrit imago? 
  cur uenit a labris multa querela tuis? 
  excutior somno simulacraque noctis adoro; 

 [13,110] nulla caret fumo Thessalis ara meo:
  tura damus lacrimamque super, qua sparsa relucet, 
  ut solet adfuso surgere flamma mero. 
  quando ego te reducem cupidis amplexa lacertis
  languida laetitia soluar ab ipsa mea? 
  quando erit, ut lecto mecum bene iunctus in uno 
  militiae referas splendida facta tuae? 
  quae mihi dum referes, quamuis audire iuuabit, 
  multa tamen capies oscula, multa dabis. 
  semper in his apte narrantia uerba resistunt; 

 [13,120] promptior est dulci lingua refecta mora. 
  Sed cum Troia subit, subeunt uentique fretumque; 
  spes bona sollicito uicta timore cadit. 
  hoc quoque, quod uenti prohibent exire carinas, 
  me mouet: inuitis ire paratis aquis. 
  quis uelit in patriam uento prohibente reuerti? 
  a patria pelago uela uetante datis! 
  ipse suam non praebet iter Neptunus ad urbem. 
  quo ruitis? uestras quisque redite domos! 
  quo ruitis, Danai? uentos audite uetantes! 

 [13,130] non subiti casus, numinis ista mora est.
  quid petitur tanto nisi turpis adultera bello? 
  dum licet, Inachiae uertite uela rates! 
  sed quid ago? reuoco? reuocaminis omen abesto
  blandaque compositas aura secundet aquas! 
  Troasin inuideo, quae si lacrimosa suorum 
  funera conspicient, nec procul hostis erit;
  ipsa suis manibus forti noua nupta marito 
  imponet galeam Dardanaque arma dabit;
  arma dabit, dumque arma dabit, simul oscula sumet

 [13,140] (hoc genus officii dulce duobus erit)
  producetque uirum dabit et mandata reuerti 
  et dicet: "referas ista fac arma Ioui!"
  ille ferens dominae mandata recentia secum 
  pugnabit caute respicietque domum. 
  exuet haec reduci clipeum galeamque resoluet
  excipietque suo corpora lassa sinu. 
  Nos sumus incertae, nos anxius omnia cogit, 
  quae possunt fieri, facta putare timor. 
  dum tamen arma geres diuerso miles in orbe, 

 [13,150] quae referat uultus est mihi cera tuos:
  illi blanditias, illi tibi debita uerba 
  dicimus, amplexus accipit illa meos. 
  crede mihi, plus est, quam quod uideatur, imago; 
  adde sonum cerae, Protesilaus erit. 
  hanc specto teneoque sinu pro coniuge uero
  et tamquam possit uerba referre, queror.
  Per reditus corpusque tuum, mea numina, iuro
  perque pares animi coniugiique faces
  perque quod ut uideam canis albere capillis,

 [13,160] quod tecum possis ipse referre, caput,
  me tibi uenturam comitem, quocumque uocaris, 
  siue - quod heu! timeo, siue superstes eris. 
  ultima mandato claudetur epistula paruo: 
  si tibi cura mei, sit tibi cura tui! 

 [14,0] XIV. Hypermestra Lynceo.

  [14,1] Mittit Hypermestra de tot modo fratribus uni;
  cetera nuptarum crimine turba iacet. 
  clausa domo teneor grauibusque coercita uinclis; 
  est mihi supplicii causa fuisse piam. 
  quod manus extimuit iugulo demittere ferrum, 
  sum rea; laudarer, si scelus ausa forem. 
  esse ream praestat, quam sic placuisse parenti; 
  non piget immunes caedis habere manus. 
  me pater igne licet, quem non uiolauimus, urat, 

 [14,10] quaeque aderant sacris, tendat in ora faces
  aut illo iugulet, quem non bene tradidit ensem, 
  ut qua non cecidit uir nece, nupta cadam,
  non tamen ut dicant morientia "paenitet!" ora, 
  efficiet. non est, quam piget esse piam!
  paeniteat sceleris Danaum saeuasque sorores; 
  hic solet euentus facta nefanda sequi.
  Cor pauet admonitu temeratae sanguine noctis
  et subitus dextrae praepedit ossa tremor. 
  quam tu caede putes fungi potuisse mariti, 

 [14,20] scribere de facta non sibi caede timet! 
  Sed tamen experiar. modo facta crepuscula terris,
  ultima pars lucis primaque noctis erat. 
  ducimur Inachides magni sub tecta Pelasgi
  et socer armatas accipit ipse nurus. 
  undique conlucent praecinctae lampades auro; 
  dantur in inuitos impia tura focos.
  uulgus "Hymen, Hymenaee!" uocant. fugit ille uocantes; 
  ipsa Iouis coniunx cessit ab urbe sua. 
  ecce mero dubii comitum clamore frequentes

 [14,30] flore nouo madidas impediente comas, 
  in thalamos laeti - thalamos sua busta - feruntur 
  strataque corporibus funere digna premunt. 
  Iamque cibo uinoque graues somnoque iacebant
  securumque quies alta per Argos erat.
  circum me gemitus morientum audire uidebar
  et tamen audibam quodque uerebar, erat. 
  sanguis abit, mentemque calor corpusque relinquit
  inque nouo iacui frigida facta toro. 
  ut leni Zephyro graciles uibrantur aristae, 

 [14,40] frigida populeas ut quatit aura comas, 
  aut sic, aut etiam tremui magis. ipse iacebas
  quaeque tibi dederant uina, soporis eras.
  Excussere metum uiolenti iussa parentis; 
  erigor et capio tela tremente manu. 
  non ego falsa loquar. ter acutum sustulit ensem, 
  ter male sublato reccidit ense manus. 
  admoui iugulo sine me tibi uera fateri;
  {tandem uicta mei saeua formidine patris}
  admoui iugulo tela paterna tuo; 

 [14,50] sed timor et pietas crudelibus obstitit ausis
  castaque mandatum dextra refugit opus. 
  purpureos laniata sinus, laniata capillos 
  exiguo dixi talia uerba sono: 
  "saeuus, Hypermestra, pater est tibi; iussa parentis 
  effice; germanis sit comes iste suis! 
  femina sum et uirgo, natura mitis et annis; 
  non faciunt molles ad fera tela manus. 
  quin age dumque iacet, fortis imitare sorores;
  credibile est caesos omnibus esse uiros.

 [14,60] si manus haec aliquam posset committere caedem, 
  morte foret dominae sanguinolenta suae. 
  at meruere necem patruelia regna tenendo; 
  quae tamen externis danda forent generis
  finge uiros meruisse mori: quid fecimus ipsae? 
  quo mihi commisso non licet esse piae? 
  quid mihi cum ferro? quo bellica tela puellae? 
  aptior est digitis lana colusque meis."
  Haec ego. dumque queror, lacrimae sua uerba sequuntur 
  deque meis oculis in tua membra cadunt. 

 [14,70] dum petis amplexus sopitaque bracchia iactas, 
  paene manus telo saucia facta tua est. 
  iamque patrem famulosque patris lucemque timebam.
  expulerunt somnos haec mea dicta tuos: 
  "surge age, Belide, de tot modo fratribus unus! 
  nox tibi, ni properas, ista perennis erit!"
  territus exsurgis, fugit omnis inertia somni, 
  adspicis in timida fortia tela manu. 
  quaerenti causam "dum nox sinit, effuge!" dixi,
  dum nox atra sinit, tu fugis, ipsa moror. 

 [14,80] Mane erat et Danaus generos ex caede iacentes 
  dinumerat. summae criminis unus abes. 
  fert male cognatae iacturam mortis in uno 
  et queritur facti sanguinis esse parum. 
  abstrahor a patriis pedibus raptamque capillis
  (haec meruit pietas praemia?) carcer habet. 
  Scilicet ex illo Iunonia permanet ira, 
  cum bos ex homine est, ex boue facta dea.
  at satis est poenae teneram mugisse puellam 
  nec modo formosam posse placere Ioui. 

 [14,90] adstitit in ripa liquidi noua uacca parentis
  cornuaque in patriis non sua uidit aquis
  conatoque queri mugitus edidit ore 
  territaque est forma, territa uoce sua. 
  quid furis, infelix? quid te miraris in unda? 
  quid numeras factos ad noua membra pedes? 
  illa Iouis magni paelex metuenda sorori 
  fronde leuas nimiam caespitibusque famem; 
  fonte bibis spectasque tuam stupefacta figuram 
  et, te ne feriant quae geris arma, times.

 [14,100] quaeque modo, ut posses etiam Ioue digna uideri, 
  diues eras, nuda nuda recumbis humo. 
  per mare, per terras cognataque flumina curris; 
  dat mare, dant amnes, dat tibi terra uiam. 
  quae tibi causa fugae? quid, io! freta longa pererras? 
  non poteris uultus effugere ipsa tuos. 
  Inachi, quo properas? eadem sequerisque fugisque; 
  tu tibi dux comiti, tu comes ipsa duci. 
  Per septem Nilus portus emissus in aequor 
  exuit insana paelicis ora boue. 

 [14,110] ultima quid referam, quorum mihi cana senectus 
  auctor? dant anni quod querar, ecce, mei. 
  bella pater patruusque gerunt; regnoque domoque 
  pellimur; eiectos ultimus orbis habet.
  Ille ferox solus solio sceptroque potitur;
  cum sene nos inopi turba uagamur inops.
  de fratrum populo pars exiguissima restat;
  quique dati leto, quaeque dedere, fleo.
  nam mihi quot fratres, totidem periere sorores;
  accipiat lacrimas utraque turba meas.

 [14,120] en ego, quod uiuis, poenae crucianda reseruor:
  quid fiet sonti, cum rea laudis agar?
  et consanguineae quondam centesima turbae 
  infelix uno fratre manente cadam.
  At tu, siqua piae, Lynceu, tibi cura sororis
  quaeque tibi tribui munera, dignus habes,
  uel fer opem uel dede neci; defunctaque uita 
  corpora furtiuis insuper adde rogis
  et sepeli lacrimis perfusa fidelibus ossa
  sculptaque sint titulo nostra sepulcra breui: 

 [14,130] "exul Hypermestra, pretium pietatis iniquum, 
  quam mortem fratri depulit, ipsa tulit." 
  Scribere plura libet, sed pondere lapsa catenae 
  est manus et uires subtrahit ipse timor. 

 [15,0] XV. Sappho Phaoni.

  Ecquid, ut adspecta est studiosae littera dextrae, 
  Protinus est oculis cognita nostra tuis?
  an, nisi legisses auctoris nomina Sapphus, 
  hoc breue nescires unde ueniret opus? 
  Forsitan et quare mea sint alterna requiras 
  carmina, cum lyricis sim magis apta modis:
  flendus amor meus est; elegiae flebile carmen; 
  non facit ad lacrimas barbitos ulla meas. 
  Uror ut indomitis ignem exercentibus Euris 

 [15,10] fertilis accensis messibus ardet ager. 
  arua Phaon celebrat diuersa Typhoidos Aetnae; 
  me calor Aetnaeo non minor igne tenet.
  nec mihi, dispositis quae iungam carmina neruis, 
  proueniunt; uacuae carmina mentis opus.
  nec me Pyrrhiades Methymniadesue puellae, 
  nec me Lesbiadum cetera turba iuuant. 
  uilis Anactorie, uilis mihi candida Cydro,
  non oculis grata est Atthis ut ante meis
  atque aliae centum, quas non sine crimine amaui.

 [15,20] improbe, multarum quod fuit, unus habes!
  Est in te facies, sunt apti lusibus anni,
  o facies oculis insidiosa meis! 
  sume fidem et pharetram, fies manifestus Apollo; 
  accedant capiti cornua, Bacchus eris.
  et Phoebus Daphnen, et Cnosida Bacchus amauit
  nec norat lyricos illa uel illa modos.
  at mihi Pegasides blandissima carmina dictant; 
  iam canitur toto nomen in orbe meum;
  nec plus Alcaeus, consors patriaeque lyraeque

 [15,30] laudis habet, quamuis grandius ille sonet. 
  si mihi difficilis formam natura negauit, 
  ingenio formae damna repende meae. 
  sum breuis. at nomen, quod terras impleat omnes, 
  est mihi: mensuram nominis ipsa fero. 
  candida si non sum, placuit Cepheia Perseo 
  Andromede patriae fusca colore suae. 
  et uariis albae iunguntur saepe columbae
  et niger a uiridi turtur amatur aue. 
  si nisi quae facie poterit te digna uideri, 

 [15,40] nulla futura tua est, nulla futura tua est!
  At mea cum legerem, sat iam formosa uidebar:
  unam iurabas usque decere loqui. 
  cantabam, memini (meminerunt omnia amantes)
  oscula cantanti tu mihi rapta dabas. 
  hoc quoque laudabas, omni tibi parte placebam
  sed tunc praecipue, cum fit Amoris opus. 
  tunc te plus solito lasciuia nostra iuuabat
  crebraque mobilitas aptaque uerba ioco
  et quod, ubi amborum fuerat confusa uoluptas, 

 [15,50] plurimus in lasso corpore languor erat.
  Nunc tibi Sicelides ueniunt noua praeda puellae. 
  quid mihi cum Lesbo? Sicelis esse uolo. 
  o uos erronem tellure remittite uestra, 
  Nisiades matres Nisiadesque nurus!
  nec uos decipiant blandae mendacia linguae:
  quod uobis dicit, dixerat ante mihi. 
  tu quoque quae montes celebras, Erycina, Sicanos
  (nam tua sum) uati consule, diua, tuae! 
  an grauis inceptum peragit fortuna tenorem 

 [15,60] et manet in cursu semper acerba suo? 
  sex mihi natales ierant, cum lecta parentis 
  ante diem lacrimas ossa bibere meas. 
  arsit inops frater meretricis captus amore 
  mixtaque cum turpi damna pudore tulit.
  factus inops agili peragit freta caerula remo, 
  quasque male amisit, nunc male quaerit opes.
  me quoque, quod monui bene multa fideliter, odit; 
  hoc mihi libertas, hoc pia lingua dedit. 
  et tamquam desit, quae me sine fine fatiget, 

 [15,70] accumulat curas filia parua meas. 
  Ultima tu nostris accedis causa querelis;
  non agitur uento nostra carina suo. 
  ecce iacent collo sparsi sine lege capilli 
  nec premit articulos lucida gemma meos.
  ueste tegor uili, nullum est in crinibus aurum, 
  non Arabum noster dona capillus habet. 
  cui colar infelix aut cui placuisse laborem? 
  ille mei cultus unicus auctor abes. 
  molle meum leuibusque cor est uiolabile telis

 [15,80] et semper causa est, cur ego semper amem,
  siue ita nascenti legem dixere Sorores 
  nec data sunt uitae fila seuera meae, 
  siue abeunt studia in mores artisque magistra 
  ingenium nobis molle Thalia facit. 
  quid mirum, si me primae lanuginis aetas 
  abstulit atque anni quos uir amare potest? 
  hunc ne pro Cephalo raperes, Aurora, timebam!
  (et faceres sed te prima rapina tenet!)
  hunc si conspiciat, quae conspicit omnia, Phoebe, 

 [15,90] iussus erit somnos continuare Phaon.
  hunc Venus in caelum curru uexisset eburneo, 
  sed uidet et Marti posse placere suo. 
  o nec adhuc iuuenis, nec iam puer, utilis aetas, 
  o decus atque aeui gloria magna tui, 
  huc ades inque sinus, formose, relabere nostros:
  non ut ames oro, me sed amare sinas!
  Scribimus et lacrimis oculi rorantur obortis; 
  adspice quam sit in hoc multa litura loco.
  si tam certus eras hinc ire, modestius isses, 

 [15,100] et modo dixisses "Lesbi puella, uale!" 
  non tecum lacrimas, non oscula nostra tulisti; 
  denique non timui, quod dolitura fui. 
  nil de te mecum est, nisi tantum iniuria. nec tu, 
  admoneat quod te, pignus amantis habes. 
  non mandata dedi. neque enim mandata dedissem 
  ulla, nisi ut nolles immemor esse mei. 
  per tibi qui numquam longe discedit Amorem
  perque nouem iuro, numina nostra, deas, 
  cum mihi nescio quis "fugiunt tua gaudia" dixit,

 [15,110] nec me flere diu, nec potuisse loqui;
  et lacrimae deerant oculis et uerba palato, 
  adstrictum gelido frigore pectus erat. 
  postquam se dolor inuenit nec pectora plangi 
  nec puduit scissis exululare comis, 
  non aliter quam si nati pia mater adempti 
  portet ad exstructos corpus inane rogos. 
  gaudet et e nostro crescit maerore Charaxus 
  frater et ante oculos itque reditque meos.
  utque pudenda mei uideatur causa doloris, 

 [15,120] "quid dolet haec? certe filia uiuit!" ait. 
  non ueniunt in idem pudor atque amor; omne uidebat 
  uulgus; eram lacero pectus aperta sinu. 
  Tu mihi cura, Phaon; te somnia nostra reducunt, 
  somnia formoso candidiora die. 
  illic te inuenio, quamuis regionibus absis; 
  sed non longa satis gaudia somnus habet.
  saepe tuos nostra ceruice onerare lacertos, 
  saepe tuae uideor supposuisse meos.
  oscula cognosco, quae tu committere lingua 

 [15,130] aptaque consueras accipere, apta dare. 
  blandior interdum uerisque simillima uerba 
  eloquor et uigilant sensibus ora meis;
  ulteriora pudet narrare, sed omnia fiunt,
  et iuuat, et siccae non licet esse mihi. 
  At cum se Titan ostendit et omnia secum, 
  tam cito me somnos destituisse queror; 
  antra nemusque peto, tamquam nemus antraque prosint:
  conscia deliciis illa fuere meis. 
  illuc mentis inops, ut quam furialis Enyo 

 [15,140] attigit, in collo crine iacente feror. 
  antra uident oculi scabro pendentia tofo, 
  quae mihi Mygdonii marmoris instar erant:
  inuenio siluam, quae saepe cubilia nobis 
  praebuit et multa texit opaca coma.
  at non inuenio dominum siluaeque meumque. 
  uile solum locus est; dos erat ille loci. 
  cognoui pressas noti mihi caespitis herbas; 
  de nostro curuum pondere gramen erat. 
  incubui tetigique locum qua parte fuisti; 

 [15,150] grata prius lacrimas combibit herba meas. 
  quin etiam rami positis lugere uidentur
  frondibus et nullae dulce queruntur aues.
  sola uirum non ulta pie maestissima mater 
  concinit Ismarium Daulias ales Ityn. 
  ales Ityn, Sappho desertos cantat amores;
  hactenus, ut media cetera nocte, silent. 
  Est nitidus uitroque magis perlucidus omni 
  fons sacer; hunc multi numen habere putant.
  quem supra ramos expandit aquatica lotos, 

 [15,160] una nemus, tenero caespite terra uiret. 
  hic ego cum lassos posuissem flebilis artus, 
  constitit ante oculos Naias una meos;
  constitit et dixit: "quoniam non ignibus aequis 
  ureris, Ambracia est terra petenda tibi. 
  Phoebus ab excelso, quantum patet, adspicit aequor:
  Actiacum populi Leucadiumque uocant. 
  hinc se Deucalion Pyrrhae succensus amore 
  misit, et illaeso corpore pressit aquas. 
  nec mora, uersus amor fugit lentissima mersi 

 [15,170] pectora; Deucalion igne leuatus erat. 
  hanc legem locus ille tenet. pete protinus altam 
  Leucada nec saxo desiluisse time!" 
  Ut monuit, cum uoce abiit. ego frigida surgo
  nec lacrimas oculi continuere mei. 
  ibimus, o nymphe, monstrataque saxa petemus; 
  sit procul insano uictus amore timor.
  quidquid erit, melius quam nunc erit. aura, subito.
  Haec mea non magnum corpora pondus habent.
  tu quoque, mollis Amor, pinnas suppone cadenti, 

 [15,180] ne sim Leucadiae mortua crimen aquae.
  inde chelyn Phoebo, communia munera, ponam, 
  et sub ea uersus unus et alter erunt: 
  "grata lyram posui tibi, Phoebe, poetria Sappho:
  conuenit illa mihi, conuenit illa tibi."
  Cur tamen Actiacas miseram me mittis ad oras, 
  cum profugum possis ipse referre pedem? 
  tu mihi Leucadia potes esse salubrior unda; 
  et forma et meritis tu mihi Phoebus eris. 
  an potes, o scopulis undaque ferocior omni, 

 [15,190] si moriar, titulum mortis habere meae? 
  a quanto melius tecum mea pectora iungi, 
  quam saxis poterant praecipitanda dari! 
  haec sunt illa, Phaon, quae tu laudare solebas
  uisaque sunt totiens ingeniosa tibi. 
  nunc uellem facunda forem! dolor artibus obstat
  ingeniumque meis substitit omne malis. 
  non mihi respondent ueteres in carmina uires; 
  plectra dolore tacent muta, dolore lyra est. 
  Lesbides aequoreae, nupturaque nuptaque proles, 

 [15,200] Lesbides, Aeolia nomina dicta lyra, 
  Lesbides, infamem quae me fecistis amatae, 
  desinite ad citharas turba uenire meas! 
  abstulit omne Phaon, quod uobis ante placebat, 
  me miseram! dixi quam modo paene: "meus." 
  efficite ut redeat. uates quoque uestra redibit. 
  ingenio uires ille dat, ille rapit. 
  Ecquid ago precibus pectusue agreste mouetur,
  an riget et Zephyri uerba caduca ferunt? 
  qui mea uerba ferunt, uellem tua uela referrent; 

 [15,210] hoc te, si saperes, lente, decebat opus. 
  siue redis, puppique tuae uotiua parantur 
  munera, quid laceras pectora nostra mora? 
  solue ratem! Venus orta mari mare praestat amanti. 
  aura dabit cursum; tu modo solue ratem! 
  ipse gubernator residens in puppe Cupido; 
  ipse dabit tenera uela legetque manu. 
  siue iuuat longe fugisse Pelasgida Sappho
  (nec tamen inuenies, cur ego digna fugi)
  hoc saltem miserae crudelis epistula dicat, 

 [15,220] ut mihi Leucadiae fata petantur aquae.

 [16,0] XVI. Paris Helenae. 

  [16,1] Hanc tibi Priamides mitto, Ledaea, salutem, 
  quae tribui sola te mihi dante potest. 
  eloquar, an flammae non est opus indice notae, 
  et plus quam uellem, iam meus extat amor? 
  ille quidem lateat malim, dum tempora dentur 
  laetitiae mixtos non habitura metus. 
  sed male dissimulo; quis enim celauerit ignem, 
  lumine qui semper proditur ipse suo? 
  si tamen expectas, uocem quoque rebus ut addam: 

 [16,10] uror; habes animi nuntia uerba mei.
  parce, precor, fasso, nec uultu cetera duro 
  perlege, sed formae conueniente tuae. 
  iamdudum gratum est, quod epistula nostra recepta 
  spem facit, hoc recipi me quoque posse modo. 
  quae rata sit; nec te frustra promiserit, opto, 
  hoc mihi quae suasit, mater Amoris, iter.
  namque ego diuino monitu (ne nescia pecces)
  aduehor et coepto non leue numen adest. 
  praemia magna quidem, sed non indebita posco:

 [16,20] pollicita est thalamo te Cytherea meo.
  hac duce Sigeo dubias a litore feci 
  longa Phereclea per freta puppe uias. 
  illa dedit faciles auras uentosque secundos; 
  in mare nimirum ius habet orta mari. 
  perstet et ut pelagi, sic pectoris adiuuet aestum,
  deferat in portus et mea uota suos. 
  attulimus flammas, non hic inuenimus, illas. 
  hae mihi tam longae causa fuere uiae.
  nam neque tristis hiems neque nos huc appulit error; 

 [16,30] Taenaris est classi terra petita meae.
  nec me crede fretum merces portante carina 
  findere (quas habeo, di tueantur opes!)
  nec uenio Graias ueluti spectator ad urbes;
  oppida sunt regni diuitiora mei. 
  te peto, quam pepigit lecto Venus aurea nostro; 
  te prius optaui quam mihi nota fores.
  ante tuos animo uidi quam lumine uultus; 
  prima tulit uulnus nuntia fama tui. 
  nec tamen est mirum, si sicut oportuit arcu, 

 [16,40] missilibus telis eminus ictus amo.
  sic placuit fatis; quae ne conuellere temptes, 
  accipe cum uera dicta relata fide. 
  matris adhuc utero partu remorante tenebar; 
  iam grauidus iusto pondere uenter erat. 
  illa sibi ingentem uisa est sub imagine somni 
  flammiferam pleno reddere uentre facem. 
  territa consurgit metuendaque noctis opacae 
  uisa seni Priamo, uatibus ille refert. 
  arsurum Paridis uates canit Ilion igni; 

 [16,50] pectoris, ut nunc est, fax fuit illa mei.
  forma uigorque animi, quamuis de plebe uidebar, 
  indicium tectae nobilitatis erat. 
  est locus in mediis nemorosae uallibus Idae 
  deuius et piceis ilicibusque frequens, 
  qui nec ouis placidae nec amantis saxa capellae 
  nec patulo tardae carpitur ore bouis;
  hinc ego Dardaniae muros excelsaque tecta 
  et freta prospiciens arbore nixus eram. 
  ecce, pedum pulsu uisa est mihi terra moueri 

 [16,60] (uera loquar ueri uix habitura fidem)
  constitit ante oculos actus uelocibus alis 
  Atlantis magni Pleionesque nepos
  (fas uidisse fuit, fas sit mihi uisa referre)
  inque dei digitis aurea uirga fuit.
  tresque simul diuae, Venus et cum Pallade Iuno, 
  graminibus teneros inposuere pedes. 
  obstupui, gelidusque comas erexerat horror, 
  cum mihi 'pone metum!' nuntius ales ait:
  'arbiter es formae; certamina siste dearum,

 [16,70] uincere quae forma digna sit una duas.'
  neue recusarem, uerbis Iouis imperat et se 
  protinus aetheria tollit in astra uia. 
  mens mea conualuit, subitoque audacia uenit
  nec timui uultu quamque notare meo. 
  uincere erant omnes dignae iudexque querebar 
  non omnes causam uincere posse suam. 
  sed tamen ex illis iam tunc magis una placebat, 
  hanc esse ut scires, unde mouetur amor.
  tantaque uincendi cura est; ingentibus ardent 

 [16,80] iudicium donis sollicitare meum.
  regna Iouis coniunx, uirtutem filia iactat; 
  ipse potens dubito fortis an esse uelim. 
  dulce Venus risit; 'nec te, Pari, munera tangant 
  utraque suspensi plena timoris,' ait; 
  'nos dabimus, quod ames, et pulchrae filia Ledae 
  ibit in amplexus pulchrior illa tuos.' 
  dixit, et ex aequo donis formaque probata 
  uictorem caelo rettulit illa pedem.
  interea, credo, uersis ad prospera fatis 

 [16,90] regius agnoscor per rata signa puer.
  laeta domus nato per tempora longa recepto, 
  addit et ad festos hunc quoque Troia diem. 
  utque ego te cupio, sic me cupiere puellae; 
  multarum uotum sola tenere potes. 
  nec tantum regum natae petiere ducumque, 
  sed nymphis etiam curaque amorque fui. 
  quas super Oenonen facies mutarer in orbem
  nec Priamo est a te dignior ulla nurus. 
  sed mihi cunctarum subeunt fastidia, postquam 

 [16,100] coniugii spes est, Tyndari, facta tui.
  te uigilans oculis, animo te nocte uidebam, 
  lumina cum placido uicta sopore iacent. 
  quid facies praesens, quae nondum uisa placebas? 
  ardebam, quamuis hic procul ignis erat.
  nec potui debere mihi spem longius istam, 
  caerulea peterem quin mea uota uia. 
  Troia caeduntur Phrygia pineta securi 
  quaeque erat aequoreis utilis arbor aquis; 
  ardua proceris spoliantur Gargara siluis, 

 [16,110] innumerasque mihi longa dat Ida trabes.
  fundatura citas flectuntur robora naues
  texitur et costis panda carina suis. 
  addimus antennas et uela sequentia malo
  accipit et pictos puppis adunca deos; 
  qua tamen ipse uehor, comitata Cupidine paruo
  sponsor coniugii stat dea picta sui.
  imposita est factae postquam manus ultima classi, 
  protinus Aegaeis ire lubebat aquis.
  at pater et genetrix inhibent mea uota rogando 

 [16,120] propositumque pia uoce morantur iter;
  et soror effusis ut erat Cassandra capillis, 
  cum uellent nostrae iam dare uela rates, 
  'quo ruis?' exclamat, 'referes incendia tecum! 
  quanta per has nescis flamma petatur aquas!' 
  uera fuit uates; dictos inuenimus ignes
  et ferus in molli pectore flagrat amor.
  portubus egredior uentisque ferentibus usus 
  applicor in terras, Oebali nympha, tuas. 
  excipit hospitio uir me tuus: hoc quoque factum 

 [16,130] non sine consilio numinibusque deum.
  ille quidem ostendit, quidquid Lacedaemone tota 
  ostendi dignum conspicuumque fuit; 
  sed mihi laudatam cupienti cernere formam 
  lumina nil aliud quo caperentur erat. 
  ut uidi, obstipui praecordiaque intima sensi 
  attonitus curis intumuisse nouis. 
  his similes uultus, quantum reminiscor, habebat,
  uenit in arbitrium cum Cytherea meum. 
  si tu uenisses pariter certamen in illud, 

 [16,140] in dubium Veneris palma futura fuit.
  magna quidem de te rumor praeconia fecit, 
  nullaque de facie nescia terra tua est; 
  nec tibi par usquam Phrygia nec solis ab ortu 
  inter formosas altera nomen habet! 
  credis et hoc nobis? minor est tua gloria uero
  famaque de forma paene maligna tua est.
  plus hic inuenio, quam quod promiserat illa, 
  et tua materia gloria uicta sua est. 
  ergo arsit merito, qui nouerat omnia, Theseus, 

 [16,150] et uisa es tanto digna rapina uiro,
  more tuae gentis nitida dum nuda palaestra 
  ludis et es nudis femina mixta uiris. 
  quod rapuit, laudo; miror quod reddidit umquam. 
  tam bona constanter praeda tenenda fuit. 
  ante recessisset caput hoc ceruice cruenta, 
  quam tu de thalamis abstraherere meis. 
  tene manus umquam nostrae dimittere uellent? 
  tene meo paterer uiuus abire sinu? 
  si reddenda fores, aliquid tamen ante tulissem

 [16,160] nec Venus ex toto nostra fuisset iners.
  uel mihi uirginitas esset libata uel illud 
  quod poterat salua uirginitate rapi. 
  da modo te, quae sit Paridis constantia nosces:
  flamma rogi flammas finiet una meas. 
  praeposui regnis ego te, quae maxima quondam 
  pollicita est nobis nupta sororque Iouis,
  dumque tuo possem circumdare bracchia collo, 
  contempta est uirtus Pallade dante mihi. 
  nec piget aut umquam stulte legisse uidebor; 

 [16,170] permanet in uoto mens mea firma suo.
  spem modo ne nostram fieri patiare caducam, 
  deprecor, o tanto digna labore peti!
  non ego coniugium generosae degener opto, 
  nec mea, crede mihi, turpiter uxor eris. 
  Pliada, si quaeres, in nostra gente Iouemque 
  inuenies, medios ut taceamus auos.
  sceptra parens Asiae, qua nulla beatior ora est, 
  finibus inmensis uix obeunda, tenet. 
  innumeras urbes atque aurea tecta uidebis

 [16,180] quaeque suos dicas templa decere deos.
  Ilion adspicies firmataque turribus altis 
  moenia, Phoebeae structa canore lyrae. 
  quid tibi de turba narrem numeroque uirorum? 
  uix populum tellus sustinet illa suum. 
  occurrent denso tibi Troades agmine matres
  nec capient Phrygias atria nostra nurus. 
  o quotiens dices: 'quam pauper Achaia nostra est!' 
  una domus quaeuis urbis habebit opes. 
  nec mihi fas fuerit Sparten contemnere uestram:

 [16,190] in qua tu nata es, terra beata mihi est.
  parca sed est Sparte, tu cultu diuite digna; 
  ad talem formam non facit iste locus. 
  hanc faciem largis sine fine paratibus uti 
  deliciisque decet luxuriare nouis. 
  cum uideas cultus nostra de gente uirorum, 
  qualem Dardanias credis habere nurus? 
  da modo te facilem nec dedignare maritum, 
  rure Therapnaeo nata puella, Phrygem. 
  Phryx erat et nostro genitus de sanguine, qui nunc 

 [16,200] cum dis potando nectare miscet aquas.
  Phryx erat Aurorae coniunx, tamen abstulit illum 
  extremum noctis quae dea finit iter. 
  Phryx etiam Anchises, uolucrum cui mater Amorum 
  gaudet in Idaeis concubuisse iugis. 
  nec, puto, conlatis forma Menelaus et annis 
  iudice te nobis anteferendus erit. 
  non dabimus certe socerum tibi clara fugantem 
  lumina, qui trepidos a dape uertat equos; 
  nec Priamo pater est soceri de caede cruentus 

 [16,210] et qui Myrtoas crimine signat aquas;
  nec proauo Stygia nostro captantur in unda 
  poma, nec in mediis quaeritur umor aquis. 
  quid tamen hoc refert, si te tenet ortus ab illis?
  cogitur huic domui Iuppiter esse socer.
  heu facinus! totis indignus noctibus ille 
  te tenet amplexu perfruiturque tuo; 
  at mihi conspiceris posita uix denique mensa
  multaque quae laedant hoc quoque tempus habet. 
  hostibus eueniant conuiuia talia nostris, 

 [16,220] experior posito qualia saepe mero.
  paenitet hospitii, cum me spectante lacertos 
  imponit collo rusticus iste tuo. 
  rumpor et inuideo (quid ni tamen omnia narrem?)
  membra superiecta cum tua ueste fouet. 
  oscula cum uero coram non dura daretis, 
  ante oculos posui pocula sumpta meos; 
  lumina demitto cum te tenet artius ille, 
  crescit et inuito lentus in ore cibus.
  saepe dedi gemitus; et te, lasciua, notaui 

 [16,230] in gemitu risum non tenuisse meo.
  saepe mero uolui flammam compescere, at illa 
  creuit, et ebrietas ignis in igne fuit.
  multaque ne uideam, uersa ceruice recumbo; 
  sed reuocas oculos protinus ipsa meos. 
  quid faciam, dubito; dolor est meus illa uidere, 
  sed dolor a facie maior abesse tua. 
  qua licet et possum, luctor celare furorem,
  sed tamen apparet dissimulatus amor. 
  nec tibi uerba damus; sentis mea uulnera, sentis;

 [16,240] atque utinam soli sint ea nota tibi.
  a, quotiens lacrimis uenientibus ora reflexi, 
  ne causam fletus quaereret ille mei.
  a, quotiens aliquem narraui potus amorem, 
  ad uulnus referens singula uerba tuos, 
  indiciumque mei ficto sub nomine feci;
  ille ego, si nescis, uerus amator eram. 
  quin etiam ut possem uerbis petulantius uti, 
  non semel ebrietas est simulata mihi. 
  Prodita sunt, memini, tunica tua pectora laxa 

 [16,250] atque oculis aditum nuda dedere meis
  pectora uel puris niuibus uel lacte tuamue 
  complexo matrem candidiora Ioue. 
  dum stupeo uisis (nam pocula forte tenebam) 
  tortilis a digitis excidit ansa meis. 
  oscula si natae dederas, ego protinus illa 
  Hermiones tenero laetus ab ore tuli.
  et modo cantabam ueteres resupinus amores
  et modo per nutum signa tegenda dabam. 
  et comitum primas Clymenen Aethramque, tuarum 

 [16,260] ausus sum blandis nuper adire sonis;
  quae mihi non aliud, quam formidare locutae 
  orantis medias deseruere preces. 
  di facerent, pretium magni certaminis esses, 
  teque suo posset uictor habere toro,
  ut tulit Hippomenes Schoeneida praemia cursus, 
  uenit ut in Phrygios Hippodamia sinus, 
  ut ferus Alcides Acheloia cornua fregit, 
  dum petit amplexus, Deianira, tuos. 
  nostra per has leges audacia fortiter isset

 [16,270] teque mei scires esse laboris opus.
  nunc mihi nil superest nisi te, formosa, precari
  amplectique tuos, si patiare, pedes. 
  o decus, o praesens geminorum gloria fratrum, 
  o Ioue digna uiro, ni Ioue nata fores, 
  aut ego Sigeos repetam te coniuge portus
  aut hic Taenaria contegar exul humo! 
  non mea sunt summa leuiter destricta sagitta 
  pectora; descendit uulnus ad ossa meum! 
  hoc mihi, nam repeto, fore ut a caeleste sagitta 

 [16,280] figar, erat uerax uaticinata soror.
  parce datum fatis, Helene, contemnere amorem-- 
  sic habeas faciles in tua uota deos.
  multa quidem subeunt; sed coram ut plura loquamur, 
  excipe me lecto nocte silente tuo.
  an pudet et metuis Venerem temerare maritam 
  castaque legitimi fallere iura tori? 
  a, nimium simplex Helene, ne rustica dicam, 
  hanc faciem culpa posse carere putas? 
  aut faciem mutes aut sis non dura, necesse est; 

 [16,290] lis est cum forma magna pudicitiae.
  Iuppiter his gaudet, gaudet Venus aurea furtis; 
  haec tibi nempe patrem furta dedere Iouem. 
  uix fieri, si sunt uires in semine amorum, 
  et Iouis et Ledae filia casta potes. 
  casta tamen tum sis, cum te mea Troia tenebit, 
  et tua sim quaeso crimina solus ego. 
  nunc ea peccemus quae corriget hora iugalis, 
  si modo promisit non mihi uana Venus.
  sed tibi et hoc suadet rebus, non uoce, maritus, 

 [16,300] neue sui furtis hospitis obstet, abest.
  non habuit tempus, quo Cresia regna uideret
  aptius (o mira calliditate uirum!) 
  'res, et ut Idaei mando tibi,' dixit iturus, 
  'curam pro nobis hospitis, uxor, agas.' 
  neglegis absentis, testor, mandata mariti;
  cura tibi non est hospitis ulla tui. 
  huncine tu speras hominem sine pectore dotes 
  posse satis formae, Tyndari, nosse tuae? 
  falleris: ignorat, nec, si bona magna putaret, 

 [16,310] quae tenet, externo crederet illa uiro.
  ut te nec mea uox nec te meus incitet ardor, 
  cogimur ipsius commoditate frui:
  aut erimus stulti, sic ut superemus et ipsum, 
  si tam securum tempus abibit iners.
  paene suis ad te manibus deducit amantem; 
  utere mandantis simplicitate uiri! 
  sola iaces uiduo tam longa nocte cubili; 
  in uiduo iaceo solus et ipse toro. 
  te mihi meque tibi communia gaudia iungant; 

 [16,320] candidior medio nox erit illa die.
  tunc ego iurabo quaeuis tibi numina meque 
  adstringam uerbis in sacra uestra meis; 
  tunc ego, si non est fallax fiducia nostri, 
  efficiam praesens, ut mea regna petas. 
  si pudet et metuis ne me uideare secuta, 
  ipse reus sine te criminis huius ero.
  nam sequar Aegidae factum fratrumque tuorum;
  exemplo tangi non propiore potes. 
  te rapuit Theseus, geminas Leucippidas illi; 

 [16,330] quartus in exemplis adnumerabor ego.
  Troia classis adest armis instructa uirisque; 
  iam facient celeres remus et aura uias. 
  ibis Dardanias ingens regina per urbes, 
  teque nouam credet uulgus adesse deam, 
  quaque feres gressus, adolebunt cinnama flammae, 
  caesaque sanguineam uictima planget humum. 
  dona pater fratresque et cum genetrice sorores 
  Iliadesque omnes totaque Troia dabit. 
  ei mihi! pars a me uix dicitur ulla futuri. 

 [16,340] plura feres quam quae littera nostra refert.
  nec tu rapta time, ne nos fera bella sequantur, 
  concitet et uires Graecia magna suas. 
  tot prius abductis ecqua est repetita per arma? 
  crede mihi, uanos res habet ista metus. 
  nomine ceperunt Aquilonis Erechthida Thraces
  et tuta a bello Bistonis ora fuit.
  Phasida puppe noua uexit Pagasaeus Iason, 
  laesa neque est Colcha Thessala terra manu. 
  te quoque qui rapuit, rapuit Minoida Theseus; 

 [16,350] nulla tamen Minos Cretas ad arma uocat.
  terror in his ipso maior solet esse periclo;
  quaeque timere libet, pertimuisse pudet. 
  finge tamen, si uis, ingens consurgere bellum:
  et mihi sunt uires, et mea tela nocent. 
  nec minor est Asiae quam uestrae copia terrae:
  illa uiris diues, diues abundat equis. 
  nec plus Atrides animi Menelaus habebit 
  quam Paris aut armis anteferendus erit. 
  paene puer caesis abducta armenta recepi

 [16,360] hostibus et causam nominis inde tuli.
  paene puer iuuenes uario certamine uici, 
  in quibus Ilioneus Deiphobusque fuit.
  neue putes, non me nisi comminus esse timendum, 
  figitur in iusso nostra sagitta loco. 
  num potes haec illi primae dare facta iuuentae,
  instruere Atriden num potes arte mea? 
  omnia si dederis, numquid dabis Hectora fratrem? 
  unus is innumeri militis instar erit.
  quid ualeam nescis et te mea robora fallunt; 

 [16,370] ignoras cui sis nupta futura uiro.
  aut igitur nullo belli repetere tumultu, 
  aut cedent Marti Dorica castra meo. 
  nec tamen indigner pro tanta sumere ferrum 
  coniuge; certamen praemia magna mouent. 
  tu quoque, si de te totus contenderit orbis, 
  nomen ab aeterna posteritate feres 
  spe modo non timida dis hinc egressa secundis
  exige cum plena munera pacta fide. 

 [17,0] XVII. Helene Paridi.

  [17,1] {Si mihi quae legi, Pari, non legisse liceret,
  seruarem numeros sicut et ante probae.} 
  Nunc oculos tua cum uiolarit epistula nostros, 
  non rescribendi gloria uisa leuis. 
  ausus es hospitii temeratis aduena sacris 
  legitimam nuptae sollicitare fidem! 
  scilicet idcirco uentosa per aequora uectum 
  excepit portu Taenaris ora suo
  nec tibi, diuersa quamuis e gente uenires, 

 [17,10] oppositas habuit regia nostra fores, 
  esset ut officii merces iniuria tanti?
  qui sic intrabas, hospes an hostis eras?
  nec dubito quin haec, cum sit tam iusta, uocetur 
  rustica iudicio nostra querela tuo. 
  rustica sim sane, dum non oblita pudoris
  dumque tenor uitae sit sine labe meae. 
  si non est ficto tristis mihi uultus in ore
  nec sedeo duris torua superciliis, 
  fama tamen clara est, et adhuc sine crimine lusi

 [17,20] et laudem de me nullus adulter habet. 
  quo magis admiror, quae sit fiducia coepti
  spemque tori dederit quae tibi causa mei.
  an quia uim nobis Neptunius attulit heros, 
  rapta semel uideor bis quoque digna rapi? 
  crimen erat nostrum, si delenita fuissem; 
  cum sim rapta, meum quid nisi nolle fuit? 
  non tamen e facto fructum tulit ille petitum; 
  excepto redii passa timore nihil. 
  oscula luctanti tantummodo pauca proteruus 

 [17,30] abstulit: ulterius nil habet ille mei. 
  quae tua nequitia est, non his contenta fuisset.
  di melius! similis non fuit ille tui.
  reddidit intactam minuitque modestia crimen
  et iuuenem facti paenituisse patet.
  Thesea paenituit, Paris ut succederet illi, 
  ne quando nomen non sit in ore meum? 
  nec tamen irascor (quis enim succenset amanti?) 
  si modo, quem praefers, non simulatur amor. 
  hoc quoque enim dubito, non quod fiducia desit, 

 [17,40] aut mea sit facies non bene nota mihi,
  sed quia credulitas damno solet esse puellis
  uerbaque dicuntur uestra carere fide.
  at peccant aliae, matronaque rara pudica est. 
  quis prohibet raris nomen inesse meum? 
  nam mea quod uisa est tibi mater idonea, cuius 
  exemplo flecti me quoque posse putes, 
  matris in admisso falsa sub imagine lusae 
  error inest; pluma tectus adulter erat. 
  nil ego, si peccem, possum nescisse; nec ullus 

 [17,50] error qui facti crimen obumbret erit. 
  illa bene errauit uitiumque auctore redemit. 
  felix in culpa quo Ioue dicar ego?
  et genus et proauos et regia nomina iactas;
  clara satis domus haec nobilitate sua est. 
  Iuppiter ut soceri proauus taceatur et omne 
  Tantalidae Pelopis Tyndareique decus;
  dat mihi Leda Iouem cygno decepta parentem, 
  quae falsam gremio credula fouit auem. 
  i nunc et Phrygiae late primordia gentis 

 [17,60] cumque suo Priamum Laomedonte refer! 
  quos ego suspicio; sed qui tibi gloria magna est 
  quintus, is a nostro nomine primus erit.
  sceptra tuae quamuis rear esse potentia terrae, 
  non tamen haec illis esse minora puto. 
  si iam diuitiis locus hic numeroque uirorum 
  uincitur, at certe barbara terra tua est. 
  munera tanta quidem promittit epistula diues 
  ut possint ipsas illa mouere deas.
  sed si iam uellem fines transire pudoris, 

 [17,70] tu melior culpae causa futurus eras. 
  aut ego perpetuo famam sine labe tenebo
  aut ego te potius quam tua dona sequar.
  utque ea non sperno, sic acceptissima semper 
  munera sunt, auctor quae pretiosa facit. 
  plus multo est, quod amas, quod sum tibi causa laboris, 
  quod per tam longas spes tua uenit aquas.
  illa quoque, adposita quae nunc facis, improbe, mensa, 
  quamuis experiar dissimulare, noto,
  cum modo me spectas oculis, lasciue, proteruis, 

 [17,80] quos uix instantes lumina nostra ferunt, 
  et modo suspiras, modo pocula proxima nobis 
  sumis, quaque bibi, tu quoque parte bibis.
  a, quotiens digitis, quotiens ego tecta notaui 
  signa supercilio paene loquente dari! 
  et saepe extimui ne uir meus illa uideret, 
  non satis occultis erubuique notis.
  saepe uel exiguo uel nullo murmure dixi: 
  'nil pudet hunc!' nec uox haec mea falsa fuit. 
  orbe quoque in mensae legi sub nomine nostro, 

 [17,90] quod deducta mero littera fecit, 'amo.' 
  credere me tamen hoc oculo renuente negaui.
  ei mihi, iam didici sic ego posse loqui!
  his ego blanditiis, si peccatura fuissem, 
  flecterer; his poterant pectora nostra capi. 
  est quoque, confiteor, facies tibi rara potestque 
  uelle sub amplexus ire puella tuos.
  altera sed potius felix sine crimine fiat, 
  quam cadat externo noster amore pudor. 
  disce modo exemplo formosis posse carere; 

 [17,100] est uirtus placitis abstinuisse bonis. 
  quam multos credis iuuenes optare, quod optas?
  qui sapiant, oculos an Paris unus habes?
  non tu plus cernis, sed plus temerarius audes;
  nec tibi plus cordis sed minus oris, adest.
  tunc ego te uellem celeri uenisse carina, 
  cum mea uirginitas mille petita procis.
  si te uidissem, primus de mille fuisses;
  iudicio ueniam uir dabit ipse meo. 
  ad possessa uenis praeceptaque gaudia serus; 

 [17,110] spes tua lenta fuit; quod petis, alter habet. 
  ut tamen optarim fieri tua Troica coniunx, 
  inuitam sic me nec Menelaus habet.
  desine molle, precor, uerbis conuellere pectus
  neue mihi, quam te dicis amare, noce; 
  sed sine quam tribuit sortem fortuna tueri
  nec spolium nostri turpe pudoris habe.
  at Venus hoc pacta est, et in altae uallibus Idae 
  tres tibi se nudas exhibuere deae;
  unaque cum regnum, belli daret altera laudem

 [17,120] 'Tyndaridis coniunx,' tertia dixit, 'eris!' 
  credere uix equidem caelestia corpora possum 
  arbitrio formam supposuisse tuo;
  utque sit hoc uerum, certe pars altera ficta est, 
  iudicii pretium qua data dicor ego. 
  non est tanta mihi fiducia corporis, ut me 
  maxima teste dea dona fuisse putem. 
  contenta est oculis hominum mea forma probari; 
  laudatrix Venus est inuidiosa mihi. 
  sed nihil infirmo; faueo quoque laudibus istis;

 [17,130] nam, mens, uox quare, quod cupit esse, neget? 
  nec tu succense nimium mihi creditus aegre; 
  tarda solet magnis rebus inesse fides.
  prima mea est igitur Veneri placuisse uoluptas;
  proxima, me uisam praemia summa tibi, 
  nec te Palladios nec te Iunonis honores 
  auditis Helenae praeposuisse bonis. 
  ergo ego sum uirtus, ego sum tibi nobile regnum?
  ferrea sim, si non hoc ego pectus amem. 
  ferrea, crede mihi, non sum; sed amare repugno 

 [17,140] illum, quem fieri uix puto posse meum. 
  quid bibulum curuo proscindere litus aratro
  spemque sequi coner quam locus ipse negat?
  sum rudis ad Veneris furtum nullaque fidelem 
  (di mihi sunt testes!) lusimus arte uirum!
  nunc quoque, quod tacito mando mea uerba libello, 
  fungitur officio littera nostra nouo. 
  felices, quibus usus adest! ego nescia rerum 
  difficilem culpae suspicor esse uiam. 
  ipse malo metus est; iam nunc confundor et omnes 

 [17,150] in nostris oculos uultibus esse reor. 
  nec reor hoc falso; sensi mala murmura uulgi
  et quasdam uoces rettulit Aethra mihi.
  at tu dissimula, nisi si desistere mauis.
  sed cur desistas? dissimulare potes. 
  lude, sed occulte! maior, non maxima, nobis 
  est data libertas, quod Menelaus abest. 
  ille quidem procul est, ita re cogente, profectus; 
  magna fuit subitae iustaque causa uiae;
  aut mihi sic uisum est. ego, cum dubitaret an iret, 

 [17,160] 'quam primum,' dixi, 'fac rediturus eas!' 
  omine laetatus dedit oscula, 'resque domusque 
  et tibi sit curae Troicus hospes,' ait.
  uix tenui risum, quem dum conpescere luctor, 
  nil illi potui dicere praeter 'erit.' 
  uela quidem Creten uentis dedit ille secundis; 
  sed tu non ideo cuncta licere puta! 
  sic meus hinc uir abest ut me custodiat absens.
  an nescis longas regibus esse manus? 
  forma quoque est oneri; nam quo constantius ore 

 [17,170] laudamur uestro, iustius ille timet. 
  quae iuuat, ut nunc est, eadem mihi gloria damno est, 
  et melius famae uerba dedisse fuit.
  nec quod abest hic me tecum mirare relictam;
  moribus et uitae credidit ille meae. 
  de facie metuit, uitae confidit, et illum 
  securum probitas, forma timere facit. 
  tempora ne pereant ultro data praecipis, utque 
  simplicis utamur commoditate uiri. 
  et libet et timeo, nec adhuc exacta uoluntas 

 [17,180] est satis; in dubio pectora nostra labant. 
  et uir abest nobis et tu sine coniuge dormis, 
  inque uicem tua me, te mea forma capit;
  et longae noctes et iam sermone coimus 
  et tu, me miseram! blandus, et una domus. 
  et peream, si non inuitant omnia culpam; 
  nescio quo tardor sed tamen ipsa metu.
  quod male persuades, utinam bene cogere posses! 
  ui mea rusticitas excutienda fuit. 
  utilis interdum est ipsis iniuria passis. 

 [17,190] sic certe felix esse coacta forem. 
  dum nouus est, potius coepto pugnemus amori! 
  flamma recens parua sparsa resedit aqua.
  certus in hospitibus non est amor; errat, ut ipsi, 
  cumque nihil speres firmius esse, fugit. 
  Hypsipyle testis, testis Minoia uirgo est;
  in non exhibitis utraque lusa toris. 
  tu quoque dilectam multos, infide, per annos 
  diceris Oenonen destituisse tuam. 
  nec tamen ipse negas; et nobis omnia de te 

 [17,200] quaerere, si nescis, maxima cura fuit. 
  adde quod, ut cupias constans in amore manere, 
  non potes. expediunt iam tua uela Phryges;
  dum loqueris mecum, dum nox sperata paratur, 
  qui ferat in patriam, iam tibi uentus erit. 
  cursibus in mediis nouitatis plena relinques 
  gaudia; cum uentis noster abibit amor. 
  an sequar, ut suades, laudataque Pergama uisam 
  pronurus et magni Laomedontis ero? 
  non ita contemno uolucris praeconia famae, 

 [17,210] ut probris terras impleat illa meis. 
  quid de me poterit Sparte, quid Achaia tota, 
  quid gentes Asiae, quid tua Troia loqui?
  quid Priamus de me, Priami quid sentiet uxor
  totque tui fratres Dardanidesque nurus? 
  tu quoque qui poteris fore me sperare fidelem
  et non exemplis anxius esse tuis? 
  quicumque Iliacos intrauerit aduena portus, 
  is tibi solliciti causa timoris erit. 
  ipse mihi quotiens iratus 'adultera!' dices, 

 [17,220] oblitus nostro crimen inesse tuum! 
  delicti fies idem reprehensor et auctor. 
  terra, precor, uultus obruat ante meos!
  at fruar Iliacis opibus cultuque beato
  donaque promissis uberiora feram:
  purpura nempe mihi pretiosaque texta dabuntur, 
  congestoque auri pondere diues ero! 
  da ueniam fassae! non sunt tua munera tanti; 
  nescio quo tellus me tenet ista modo. 
  quis mihi, si laedar, Phrygiis succurret in oris? 

 [17,230] unde petam fratres, unde parentis opem? 
  omnia Medeae fallax promisit Iason:
  pulsa est Aesonia num minus illa domo?
  non erat Aeetes, ad quem despecta rediret, 
  non Idyia parens Chalciopeue soror. 
  tale nihil timeo, sed nec Medea timebat;
  fallitur augurio spes bona saepe suo. 
  omnibus inuenies, quae nunc iactantur in alto, 
  nauibus a portu lene fuisse fretum. 
  fax quoque me terret, quam se peperisse cruentam 

 [17,240] ante diem partus est tua uisa parens; 
  et uatum timeo monitus, quos igne Pelasgo 
  Ilion arsurum praemonuisse ferunt.
  utque fauet Cytherea tibi, quia uicit habetque 
  parta per arbitrium bina tropaea tuum, 
  sic illas uereor, quae, si tua gloria uera est, 
  iudice te causam non tenuere duae;
  nec dubito, quin te si prosequar arma parentur. 
  ibit per gladios, ei mihi! noster amor. 
  an fera Centauris indicere bella coegit 

 [17,250] Atracis Haemonios Hippodamia uiros:
  tu fore tam iusta lentum Menelaon in ira 
  et geminos fratres Tyndareumque putas?
  quod bene te iactes et fortia facta loquaris, 
  a uerbis facies dissidet ista suis. 
  apta magis Veneri quam sunt tua corpora Marti. 
  bella gerant fortes, tu, Pari, semper ama! 
  Hectora, quem laudas, pro te pugnare iubeto; 
  militia est operis altera digna tuis. 
  his ego, si saperem pauloque audacior essem, 

 [17,260] uterer; utetur, siqua puella sapit.
  aut ego deposito sapiam fortasse pudore 
  et dabo cunctatas tempore uicta manus.
  quod petis, ut furtim praesentes ista loquamur, 
  scimus, quid captes conloquiumque uoces; 
  sed nimium properas, et adhuc tua messis in herba est. 
  haec mora sit uoto forsan amica tuo. 
  hactenus; arcanum furtiuae conscia mentis 
  littera iam lasso pollice sistat opus. 
  cetera per socias Clymenen Aethramque loquamur, 

 [17,270] quae mihi sunt comites consiliumque duae. 

 [18,0] XVIII. Leander Heroni. 

  [18,1] {Quam cuperem solitas, Hero, tibi ferre per undas
  accipe Leandri, dum uenit ipse, manum.} 
  Mittit Abydenus, quam mallet ferre, salutem, 
  si cadat unda maris, Sesti puella, tibi. 
  si mihi di faciles si sunt in amore secundi, 
  inuitis oculis haec mea uerba leges. 
  sed non sunt faciles; nam cur mea uota morantur 
  currere me nota nec patiuntur aqua? 
  ipsa uides caelum pice nigrius et freta uentis 

 [18,10] turbida perque cauas uix adeunda rates. 
  unus, et hic audax, a quo tibi littera nostra 
  redditur, e portu nauita mouit iter;
  adscensurus eram, nisi quod cum uincula prorae 
  solueret, in speculis omnis Abydos erat. 
  non poteram celare meos, uelut ante, parentes, 
  quemque tegi uolumus, non latuisset amor. 
  protinus haec scribens, 'felix, i, littera!' dixi, 
  'iam tibi formosam porriget illa manum. 
  forsitan admotis etiam tangere labellis, 

 [18,20] rumpere dum niueo uincula dente uolet.' 
  talibus exiguo dictis mihi murmure uerbis, 
  cetera cum charta dextra locuta mea est.
  at quanto mallem, quam scriberet, illa nataret, 
  meque per adsuetas sedula ferret aquas! 
  aptior illa quidem placido dare uerbera ponto; 
  est tamen et sensus apta ministra mei.
  septima nox agitur, spatium mihi longius anno, 
  sollicitum raucis ut mare feruet aquis. 

 [18,30] his ego si uidi mulcentem pectora somnum 
  noctibus, insani sit mora longa freti. 
  rupe sedens aliqua specto tua litora tristis 
  et, quo non possum corpore, mente feror.
  lumina quin etiam summa uigilantia turre 
  aut uidet aut acies nostra uidere putat. 
  ter mihi deposita est in sicca uestis harena; 
  ter graue temptaui carpere nudus iter:
  obstitit inceptis tumidum iuuenalibus aequor
  mersit et aduersis ora natantis aquis. 

 [18,40] at tu, de rapidis inmansuetissime uentis, 
  quid mecum certa proelia mente geris? 
  in me, si nescis, Borea, non aequora, saeuis.
  quid faceres, esset ni tibi notus amor?
  tam gelidus quod sis, num te tamen, improbe, quondam 
  ignibus Actaeis incaluisse negas? 
  gaudia rapturo siquis tibi claudere uellet 
  aerios aditus, quo paterere modo? 
  parce, precor, facilemque moue moderatius auram! 
  imperet Hippotades sic tibi triste nihil! 

 [18,50] uana peto; precibusque meis obmurmurat ipse 
  quasque quatit, nulla parte coercet aquas. 
  nunc daret audaces utinam mihi Daedalus alas!
  Icarium quamuis hinc prope litus abest.
  quidquid erit, patiar, liceat modo corpus in auras 
  tollere, quod dubia saepe pependit aqua.
  interea, dum cuncta negant uentique fretumque, 
  mente agito furti tempora prima mei. 
  nox erat incipiens (namque est meminisse uoluptas), 
  cum foribus patriis egrediebar amans. 

 [18,60] nec mora, deposito pariter cum ueste timore 
  iactabam liquido bracchia lenta mari. 
  luna fere tremulum praebebat lumen eunti 
  ut comes in nostras officiosa uias.
  hanc ego suspiciens, 'faueas, dea candida,' dixi, 
  'et subeant animo Latmia saxa tuo.
  non sinit Endymion te pectoris esse seueri;
  flecte, precor, uultus ad mea furta tuos! 
  tu dea mortalem caelo delapsa petebas; 
  uera loqui liceat!, quam sequor ipsa dea est. 

 [18,70] neu referam mores caelesti pectore dignos, 
  forma nisi in ueras non cadit illa deas. 
  a Veneris facie non est prior ulla tuaque; 
  neue meis credas uocibus, ipsa uide!
  quantum, cum fulges radiis argentea puris, 
  concedunt flammis sidera cuncta tuis, 
  tanto formosis formosior omnibus illa est;
  si dubitas, caecum, Cynthia, lumen habes.' 
  haec ego uel certe non his diuersa locutus 
  per mihi cedentes sponte ferebar aquas. 

 [18,80] unda repercussae radiabat imagine lunae
  et nitor in tacita nocte diurnus erat.
  nullaque uox usquam, nullum ueniebat ad aures 
  praeter dimotae corpore murmur aquae.
  Alcyones solae memores Ceycis amati
  nescio quid uisae sunt mihi dulce queri. 
  iamque fatigatis umero sub utroque lacertis 
  fortiter in summas erigor altus aquas. 
  ut procul adspexi lumen, 'meus ignis in illo est: 
  illa meum,' dixi, 'litora lumen habent.' 

 [18,90] et subito lassis uires rediere lacertis, 
  uisaque quam fuerat mollior unda mihi. 
  frigora ne possim gelidi sentire profundi, 
  qui calet in cupido pectore, praestat amor.
  quo magis accedo propioraque litora fiunt, 
  quoque minus restat, plus libet ire mihi. 
  cum uero possum cerni quoque, protinus addis 
  spectatrix animos, ut ualeamque facis. 
  nunc etiam nando dominae placuisse laboro, 
  atque oculis iacto bracchia nostra tuis. 

 [18,100] te tua uix prohibet nutrix descendere in altum; 
  hoc quoque enim uidi, nec mihi uerba dabas. 
  nec tamen effecit, quamuis retinebat euntem, 
  ne fieret prima pes tuus udus aqua.
  excipis amplexu feliciaque oscula iungis, 
  oscula, di magni, trans mare digna peti!
  eque tuis demptos umeris mihi tradis amictus
  et madidam siccas aequoris imbre comam. 
  cetera nox et nos et turris conscia nouit
  quodque mihi lumen per uada monstrat iter. 

 [18,110] non magis illius numerari gaudia noctis 
  Hellespontiaci quam maris alga potest; 
  quo breuius spatium nobis ad furta dabatur, 
  hoc magis est cautum, ne foret illud iners.
  iamque fugatura Tithoni coniuge noctem 
  praeuius Aurorae Lucifer ortus erat;
  oscula congerimus properata sine ordine raptim 
  et querimur paruas noctibus esse moras. 
  atque ita cunctatus monitu nutricis amaro 
  frigida deserta litora turre peto. 

 [18,120] digredimur flentes repetoque ego uirginis aequor 
  respiciens dominam, dum licet, usque meam. 
  siqua fides uero est, ueniens hinc esse natator, 
  cum redeo, uideor naufragus esse mihi.
  hoc quoque, si credes: ad te uia prona uidetur; 
  a te cum redeo, cliuus inertis aquae. 
  inuitus repeto patriam; quis credere possit? 
  inuitus certe nunc moror urbe mea. 
  ei mihi! cur animis iuncti secernimur undis
  unaque mens, tellus non habet una duos? 

 [18,130] uel tua me Sestus, uel te mea sumat Abydos; 
  tam tua terra mihi, quam tibi nostra placet. 
  cur ego confundor, quotiens confunditur aequor? 
  cur mihi causa leuis, uentus, obesse potest?
  iam nostros curui norunt delphines amores
  ignotum nec me piscibus esse reor. 
  iam patet attritus solitarum limes aquarum, 
  non aliter multa quam uia pressa rota. 
  quod mihi non esset nisi sic iter, ante querebar; 
  at nunc per uentos hoc quoque deesse queror. 

 [18,140] fluctibus immodicis Athamantidos aequora canent
  uixque manet portu tuta carina suo; 
  hoc mare, cum primum de uirgine nomina mersa, 
  quae tenet, est nanctum, tale fuisse puto.
  est satis amissa locus hic infamis ab Helle est, 
  utque mihi parcat, nomine crimen habet.
  inuideo Phrixo, quem per freta tristia tutum 
  aurea lanigero uellere uexit ouis; 
  nec tamen officium pecoris nauisue requiro, 
  dummodo, quas findam corpore, dentur aquae. 

 [18,150] arte egeo nulla; fiat modo copia nandi, 
  idem nauigium, nauita, uector ero
  nec sequor aut Helicen aut qua Tyros utitur Arcton; 
  publica non curat sidera noster amor.
  Andromedan alius spectet claramque Coronam
  quaeque micat gelido Parrhasis Ursa polo; 
  at mihi quod Perseus et cum Ioue Liber amarunt, 
  indicium dubiae non placet esse uiae. 
  est aliud lumen, multo mihi certius istis, 
  non errat tenebris quo duce noster amor; 

 [18,160] hoc ego dum spectem, Colchos et in ultima Ponti
  quaque uiam fecit Thessala pinus eam
  et iuuenem possim superare Palaemona nando 
  morsaque quem subito reddidit herba deum.
  saepe per adsiduos languent mea bracchia motus, 
  uixque per immensas fessa trahuntur aquas. 
  his ego cum dixi: 'pretium non uile laboris, 
  iam dominae uobis colla tenenda dabo,' 
  protinus illa ualent, atque ad sua praemia tendunt, 
  ut celer Eleo carcere missus equus. 

 [18,170] ipse meos igitur seruo, quibus uror, amores 
  teque, magis caelo digna puella, sequor. 
  digna quidem caelo, sed adhuc tellure morare, 
  aut dic, ad superos et mihi qua sit iter!
  hic es et exigue misero contingis amanti, 
  cumque mea fiunt turbida mente freta. 
  quid mihi, quod lato non separor aequore, prodest? 
  num minus haec nobis tam breuis obstat aqua? 
  an malim, dubito, toto procul orbe remotus 
  cum domina longe spem quoque habere meam. 

 [18,180] quo propius nunc es, flamma propiore calesco
  et res non semper, spes mihi semper adest. 
  paene manu quod amo, tanta est uicinia, tango; 
  saepe sed, heu, lacrimas hoc mihi 'paene' mouet!
  uelle quid est aliud fugientia prendere poma 
  spemque suo refugi fluminis ore sequi? 
  ergo ego te numquam, nisi cum uolet unda, tenebo
  et me felicem nulla uidebit hiems, 
  cumque minus firmum nil sit quam uentus et unda, 
  in uentis et aqua spes mea semper erit? 

 [18,190] aestus adhuc tamen est. quid, cum mihi laeserit aequor 
  Plias et Arctophylax Oleniumque pecus? 
  aut ego non noui, quam sim temerarius, aut me 
  in freta non cautus tum quoque mittet Amor;
  neue putes id me, quod abest, promittere, tempus, 
  pignora polliciti non tibi tarda dabo. 
  sit tumidum paucis etiam nunc noctibus aequor;
  ire per inuitas experiemur aquas.
  aut mihi continget felix audacia saluo
  aut mors solliciti finis amoris erit.

 [18,200] optabo tamen ut partis expellar in illas
  et teneant portus naufraga membra tuos.
  flebis enim tactuque meum dignabere corpus 
  et 'mortis,' dices, 'huic ego causa fui!'
  scilicet interitus offenderis omine nostri, 
  litteraque inuisa est hac mea parte tibi. 
  desino; parce queri. sed ut et mare finiat iram, 
  accedant, quaeso, fac tua uota meis. 
  pace breui nobis opus est, dum transferor isto; 
  cum tua contigero litora, perstet hiems!

 [18,210] istic est aptum nostrae nauale carinae
  et melius nulla stat mea puppis aqua. 
  illic me claudat Boreas, ubi dulce morari est;
  tunc piger ad nandum, tunc ego cautus ero
  nec faciam surdis conuicia fluctibus ulla
  triste nataturo nec querar esse fretum. 
  me pariter uenti teneant tenerique lacerti, 
  per causas istic impediarque duas
  cum patietur hiems, remis ego corporis utar; 
  lumen in adspectu tu modo semper habe.

 [18,220] interea pro me pernoctet epistula tecum, 
  quam precor ut minima prosequar ipse mora. 

 [19,0] XIX. Hero Leandro.

  [19,1] Quam mihi misisti uerbis, Leandre, salutem 
  ut possim missam rebus habere, ueni! 
  longa mora est nobis omnis, quae gaudia differt. 
  da ueniam fassae; non patienter amo.
  urimur igne pari, sed sum tibi uiribus impar: 
  fortius ingenium suspicor esse uiris. 
  ut corpus, teneris ita mens infirma puellis;
  deficiam, parui temporis adde moram.
  uos modo uenando, modo rus geniale colendo 

 [19,10] ponitis in uaria tempora longa mora.
  aut fora uos retinent aut unctae dona palaestrae
  flectitis aut freno colla sequacis equi; 
  nunc uolucrem laqueo, nunc piscem ducitis hamo,
  diluitur posito serior hora mero. 
  his mihi summotae, uel si minus acriter urar, 
  quod faciam, superest praeter amare nihil. 
  quod superest facio, teque, o mea sola uoluptas, 
  plus quoque, quam reddi quod mihi possit, amo.
  aut ego cum cana de te nutrice susurro, 

 [19,20] quaeque tuum, miror, causa moretur iter;
  aut mare prospiciens odioso concita uento 
  corripio uerbis aequora paene tuis; 
  aut ubi saeuitiae paulum grauis unda remisit, 
  posse quidem, sed te nolle uenire, queror; 
  dumque queror lacrimae per amantia lumina manant, 
  pollice quas tremulo conscia siccat anus. 
  saepe tui specto si sint in litore passus, 
  impositas tamquam seruet harena notas; 
  utque rogem de te et scribam tibi, siquis Abydo 

 [19,30] uenerit aut, quaero, siquis Abydon eat.
  quid referam, quotiens dem uestibus oscula, quas tu 
  Hellespontiaca ponis iturus aqua? 
  sic ubi lux acta est et noctis amicior hora 
  exhibuit pulso sidera clara die, 
  protinus in summa uigilantia lumina turre 
  ponimus, adsuetae signa notamque uiae,
  tortaque uersato ducentes stamina fuso 
  feminea tardas fallimus arte moras. 
  quid loquar interea tam longo tempore, quaeris:

 [19,40] nil nisi Leandri nomen in ore meo est.
  'iamne putas exisse domo mea gaudia, nutrix, 
  an uigilant omnes, et timet ille suos? 
  iamne suas umeris illum deponere uestes, 
  pallade iam pingui tinguere membra putas?' 
  adnuit illa fere; non nostra quod oscula curet, 
  sed mouet obrepens somnus anile caput. 
  postque morae minimum 'iam certe nauigat,' inquam, 
  'lentaque dimotis bracchia iactat aquis.' 
  paucaque cum tacta perfeci stamina terra

 [19,50] an medio possis, quaerimus, esse freto.
  et modo prospicimus, timida modo uoce precamur, 
  ut tibi det faciles utilis aura uias; 
  auribus incertas uoces captamus et omnem 
  aduentus strepitum credimus esse tui. 
  sic ubi deceptae pars est mihi maxima noctis 
  acta, subit furtim lumina fessa sopor. 
  forsitan inuitus mecum tamen, improbe, dormis
  et, quamquam non uis ipse uenire, uenis. 
  nam modo te uideor prope iam spectare natantem, 

 [19,60] bracchia nunc umeris umida ferre meis,
  nunc dare quae soleo, madidis uelamina membris, 
  pectora nunc nostro iuncta fouere sinu 
  multaque praeterea linguae reticenda modestae
  quae fecisse iuuat, facta referre pudet. 
  me miseram! breuis est haec et non uera uoluptas; 
  nam tu cum somno semper abire soles.
  firmius, o, cupidi tandem coeamus amantes, 
  nec careant uera gaudia nostra fide.
  cur ego tot uiduas exegi frigida noctes? 

 [19,70] cur totiens a me, lente morator, abes?
  est mare, confiteor, non nunc tractabile nanti; 
  nocte sed hesterna lenior aura fuit. 
  cur ea praeterita est? cur non uentura timebas? 
  tam bona cur periit, nec tibi rapta uia est? 
  protinus ut similis detur tibi copia cursus, 
  hoc melior certe, quo prior, illa fuit. 
  at cito mutata est pacati forma profundi. 
  tempore, cum properas, saepe minore uenis. 
  hic, puto, deprensus nil quod querereris haberes

 [19,80] meque tibi amplexo nulla noceret hiems.
  certe ego tum uentos audirem laeta sonantes
  et numquam placidas esse precarer aquas. 
  quid tamen euenit, cur sis metuentior undae 
  contemptumque prius nunc uereare fretum? 
  nam memini, cum te saeuum ueniente minaxque 
  non minus, aut multo non minus, aequor erat; 
  cum tibi clamabam: 'sic tu temerarius esto, 
  ne miserae uirtus sit tua flenda mihi.' 
  unde nouus timor hic quoque illa audacia fugit? 

 [19,90] magnus ubi est spretis ille natator aquis?
  sis tamen hoc potius, quam quod prius esse solebas, 
  et facias placidum per mare tutus iter, 
  dummodo sis idem; dum sic, ut scribis, amemur
  flammaque non fiat frigidus illa cinis.
  non ego tam uentos timeo mea uota morantes, 
  quam similis uento ne tuus erret amor, 
  ne non sim tanti, superentque pericula causam
  et uidear merces esse labore minor. 
  interdum metuo, patria ne laedar et impar 

 [19,100] dicar Abydeno Thressa puella toro.
  ferre tamen possum patientius omnia, quam si 
  otia nescio qua paelice captus agis, 
  in tua si ueniunt alieni colla lacerti
  fitque nouus nostri finis amoris amor. 
  a, potius peream, quam crimine uulnerer isto, 
  fataque sint culpa nostra priora tua! 
  nec quia uenturi dederis mihi signa doloris, 
  haec loquor aut fama sollicitata noua. 
  omnia sed uereor! quis enim securus amauit? 

 [19,110] cogit et absentes plura timere locus.
  felices illas, sua quas praesentia nosse 
  crimina uera iubet, falsa timere uetat.
  nos tam uana mouet, quam facta iniuria fallit, 
  incitat et morsus error uterque pares. 
  o utinam uenias! aut ut uentusue paterue 
  causaque sit certe femina nulla morae! 
  quodsi quam sciero, moriar, mihi crede, dolendo; 
  iamdudum pecca, si mea fata petis.
  sed neque peccabis, frustraque ego terreor istis, 

 [19,120] quoque minus uenias, inuida pugnat hiems.
  me miseram! quanto planguntur litora fluctu, 
  et latet obscura condita nube dies! 
  forsitan ad pontum mater pia uenerit Helles
  mersaque roratis nata fleatur aquis;
  an mare ab inuiso priuignae nomine dictum 
  uexat in aequoream uersa nouerca deam? 
  non fauet, ut nunc est, teneris locus iste puellis; 
  hac Helle periit, hac ego laedor aqua. 
  at tibi flammarum memori, Neptune, tuarum 

 [19,130] nullus erat uentis impediendus amor:
  si neque Amymone nec, laudatissima forma, 
  criminis est Tyro fabula uana tui, 
  lucidaque Alcyone Calyceque Hecataeone nata, 
  et nondum nexis angue Medusa comis
  flauaque Laudice caeloque recepta Celaeno
  et quarum memini nomina lecta mihi. 
  has certe pluresque canunt, Neptune, poetae 
  molle latus lateri conposuisse tuo. 
  cur igitur, totiens uires expertus amoris, 

 [19,140] adsuetum nobis turbine claudis iter?
  parce, ferox, latoque mari tua proelia misce;
  seducit terras haec breuis unda duas. 
  te decet aut magnas magnum iactare carinas
  aut etiam totis classibus esse trucem; 
  turpe deo pelagi iuuenem terrere natantem
  gloriaque est stagno quolibet ista minor. 
  nobilis ille quidem est et clarus origine, sed non 
  a tibi suspecto ducit Ulixe genus. 
  da ueniam seruaque duos. natat ille; sed isdem 

 [19,150] corpus Leandri, spes mea pendet aquis.
  sternuit etn lumen (posito nam scribimus illo), 
  sternuit et nobis prospera signa dedit. 
  ecce, merum nutrix faustos instillat in ignes
  'cras' que 'erimus plures' inquit et ipsa bibit. 
  effice nos plures euicta per aequora lapsus, 
  o penitus toto corde recepte mihi! 
  in tua castra redi, socii desertor amoris; 
  ponuntur medio cur mea membra toro? 
  quod timeas, non est! auso Venus ipsa fauebit

 [19,160] sternet et aequoreas aequore nata uias.
  ire libet medias ipsi mihi saepe per undas, 
  sed solet hoc maribus tutius esse fretum. 
  nam cur hac uectis Phrixo Phrixique sorore 
  sola dedit uastis femina nomen aquis? 
  forsitan ad reditum metuas ne tempora desint, 
  aut gemini nequeas ferre laboris onus. 
  at nos diuersi medium coeamus in aequor 
  obuiaque in summis oscula demus aquis
  atque ita quisque suas iterum redeamus ad urbes; 

 [19,170] exiguum sed plus quam nihil illud erit.
  uel pudor hic utinam, qui nos clam cogit amare,
  uel timidus famae cedere uellet amor! 
  nunc male res iunctae, calor et reuerentia pugnant. 
  quid sequar, in dubio est; haec decet, ille iuuat. 
  ut semel intrauit Colchos Pagasaeus Iason, 
  impositam celeri Phasida puppe tulit; 
  ut semel Idaeus Lacedaemona uenit adulter, 
  cum praeda rediit protinus ille sua.
  tu quam saepe petis quod amas, tam saepe relinquis, 

 [19,180] et quotiens graue sit puppibus ire, natas.
  sic tamen, o iuuenis, tumidarum uictor aquarum, 
  sic facito spernas, ut uereare, fretum. 
  arte laboratae merguntur ab aequore naues; 
  tu tua plus remis bracchia posse putas? 
  quod cupis, hoc nautae metuunt, Leandre, natare; 
  exitus hic fractis puppibus esse solet. 
  me miseram! cupio non persuadere quod hortor
  sisque, precor, monitis fortior ipse meis;
  dummodo peruenias excussaque saepe per undas 

 [19,190] inicias umeris bracchia lassa meis.
  sed mihi, caeruleas quotiens obuertor ad undas, 
  nescio quid pauidum frigore pectus habet. 
  nec minus hesternae confundor imagine noctis, 
  quamuis est sacris illa piata meis. 
  namque sub aurora iam dormitante lucerna
  somnia quo cerni tempore uera solent, 
  stamina de digitis cecidere sopore remissis
  collaque puluino nostra ferenda dedi. 
  hic ego uentosas nantem delphina per undas 

 [19,200] cernere non dubia sum mihi uisa fide:
  quem postquam bibulis illisit fluctus harenis, 
  unda simul miserum uitaque deseruit. 
  quidquid id est, timeo; nec tu mea somnia ride 
  nec nisi tranquillo bracchia crede mari.
  si tibi non parcis, dilectae parce puellae, 
  quae numquam nisi te sospite sospes ero.
  spes tamen est fractis uicinae pacis in undis; 
  tu placidas toto pectore finde uias.
  interea, quoniam nanti freta peruia non sunt, 

 [19,210] leniat inuisas littera missa moras.

 [20,0] XX. Acontius Cydippae.

  [20,1]  {Accipe, Cydippe, despecti nomen Aconti -
  illius in pomo qui tibi uerba dedit.} 
  Pone metum! nihil hic iterum iurabis amanti; 
  promissam satis est te semel esse mihi. 
  perlege! discedat sic corpore languor ab isto, 
  quod meus est ulla parte dolere dolor! 
  quid pudor ante subit? nam, sicut in aede Dianae
  suspicor ingenuas erubuisse genas. 
  coniugium pactamque fidem, non crimina posco; 

 [20,10] debitus ut coniunx, non ut adulter amo. 
  uerba licet repetas, quae demptus ab arbore fetus 
  pertulit ad castas me iaciente manus;
  inuenies illic id te spondere, quod opto 
  te potius, uirgo, quam meminisse deam. 
  nunc quoque idem (timeo), sed idem tamen acrius illud; 
  adsumpsit uires auctaque flamma mora est, 
  quique fuit numquam paruus, nunc tempore longo 
  et spe, quam dederas tu mihi, creuit amor.
  spem mihi tu dederas; meus hic tibi credidit ardor. 

 [20,20] non potes hoc factum teste negare dea. 
  adfuit et praesens, ut erat, tua uerba notauit 
  et uisa est mota dicta tulisse coma.
  deceptam dicas nostra te fraude licebit, 
  dum fraudis nostrae causa feratur amor. 
  fraus mea quid petiit, nisi uti tibi iungerer uni? 
  id me, quod quereris, conciliare potest. 
  non ego natura nec sum tam callidus usu; 
  sollertem tu me, crede, puella, facis. 
  te mihi compositis, siquid tamen egimus, a me 

 [20,30] adstrinxit uerbis ingeniosus Amor. 
  dictatis ab eo feci sponsalia uerbis
  consultoque fui iuris Amore uafer.
  sit fraus huic facto nomen, dicarque dolosus, 
  si tamen est, quod ames, uelle tenere dolus. 
  en, iterum scribo mittoque rogantia uerba! 
  altera fraus haec est, quodque queraris habes. 
  si noceo, quod amo, fateor, sine fine nocebo, 
  teque, peti caueas tu licet, usque petam. 
  per gladios alii placitas rapuere puellas; 

 [20,40] scripta mihi caute littera crimen erit? 
  di faciant, possim plures imponere nodos, 
  ut tua sit nulla libera parte fides.
  mille doli restant, cliuo sudamus in imo; 
  ardor inexpertum nil sinet esse meus. 
  sit dubium, possisne capi; captabere certe. 
  exitus in dis est, sed capiere tamen.
  ut partem effugias, non omnia retia falles, 
  quae tibi, quam credis, plura tetendit Amor. 

 [20,50] si non proficient artes, ueniemus ad arma, 
  inque tui cupido rapta ferere sinu. 
  non sum qui soleam Paridis reprehendere factum
  nec quemquam, qui uir, posset ut esse, fuit.
  nos quoque - sed taceo. mors huius poena rapinae 
  ut sit, erit quam te non habuisse minor. 
  aut esses formosa minus, peterere modeste; 
  audaces facie cogimur esse tua. 
  tu facis hoc oculique tui, quibus ignea cedunt 
  sidera, qui flammae causa fuere meae; 

 [20,60] hoc faciunt flaui crines et eburnea ceruix
  quaeque, precor, ueniant in mea colla manus
  et decor et uultus sine rusticitate pudentes
  et, Thetidis qualis uix rear esse, pedes.
  cetera si possem laudare, beatior essem, 
  nec dubito, totum quin sibi par sit opus. 
  hac ego compulsus, non est mirabile, forma,
  si pignus uolui uocis habere tuae. 
  denique, dum captam tu te cogare fateri, 
  insidiis esto capta puella meis. 

 [20,70] inuidiam patiar; passo sua praemia dentur. 
  cur suus a tanto crimine fructus abest? 
  Hesionen Telamon, Briseida cepit Achilles; 
  utraque uictorem nempe secuta uirum.
  quamlibet accuses et sis irata licebit, 
  irata liceat dum mihi posse frui.
  idem qui facimus, factam tenuabimus iram, 
  copia placandi sit modo parua tui. 
  ante tuos liceat flentem consistere uultus 
  et liceat lacrimis addere uerba suis

 [20,80] utque solent famuli, cum uerbera saeua uerentur, 
  tendere submissas ad tua crura manus! 
  ignoras tua iura; uoca! cur arguor absens? 
  iamdudum dominae more uenire iube.
  ipsa meos scindas licet imperiosa capillos
  oraque sint digitis liuida nostra tuis. 
  omnia perpetiar; tantum fortasse timebo, 
  corpore laedatur ne manus ista meo. 
  sed neque conpedibus nec me conpesce catenis;
  seruabor firmo uinctus amore tui.

 [20,90] cum bene se quantumque uolet satiauerit ira, 
  ipsa tibi dices: 'quam patienter amat!' 
  ipsa tibi dices, ubi uideris omnia ferre: 
  'tam bene qui seruit, seruiat iste mihi!'
  nunc reus infelix absens agor, et mea, cum sit 
  optima, non ullo causa tuente perit. 
  hoc quoque quod tum uis, sit scriptum iniuria nostrum, 
  quod de me solo nempe queraris, habes. 
  non meruit falli mecum quoque Delia; si non 
  uis mihi promissum reddere, redde deae. 

 [20,100] adfuit et uidit, cum tu decepta rubebas, 
  et uocem memori condidit aure tuam. 
  omina re careant! nihil est uiolentius illa, 
  cum sua, quod nolim, numina laesa uidet.
  testis erit Calydonis aper sic saeuus, ut illo 
  sit magis in natum saeua reperta parens. 
  testis et Actaeon, quondam fera creditus illis, 
  ipse dedit leto cum quibus ante feras; 
  quaeque superba parens saxo per corpus oborto 
  nunc quoque Mygdonia flebilis adstat humo. 

 [20,110] ei mihi! Cydippe, timeo tibi dicere uerum, 
  ne uidear causa falsa monere mea; 
  dicendum tamen est. hoc est, mihi crede, quod aegra 
  ipso nubendi tempore saepe iaces.
  consulit ipsa tibi, neu sis periura, laborat, 
  et saluam salua te cupit esse fide. 
  inde fit, ut, quotiens existere perfida temptas, 
  peccatum totiens corrigat illa tuum. 
  parce mouere feros animosae uirginis arcus; 
  mitis adhuc fieri, si patiare, potest. 

 [20,120] parce, precor, teneros corrumpere febribus artus; 
  seruetur facies ista fruenda mihi. 
  seruentur uultus ad nostra incendia nati, 
  quique subest niueo lenis in ore rubor.
  hostibus et siquis, ne fias nostra, repugnat, 
  sic sit ut inualida te solet esse mihi.
  torqueor ex aequo uel te nubente uel aegra 
  dicere nec possum, quid minus ipse uelim; 
  maceror interdum, quod sim tibi causa dolendi 
  teque mea laedi calliditate puto. 

 [20,130] in caput ut nostrum dominae periuria, quaeso, 
  eueniant; poena tuta sit illa mea!
  ne tamen ignorem, quid agas, ad limina crebro 
  anxius huc illuc dissimulanter eo;
  subsequor ancillam furtim famulumque requirens,
  profuerint somni quid tibi quidue cibi. 
  me miserum, quod non medicorum iussa ministro
  effingoque manus insideoque toro! 
  et rursus miserum, quod me procul inde remoto, 
  quem minime uellem, forsitan alter adest.

 [20,140] ille manus istas effingit et adsidet aegrae 
  inuisus superis cum superisque mihi, 
  dumque suo temptat salientem pollice uenam, 
  candida per causam bracchia saepe tenet
  contrectatque sinus et forsitan oscula iungit;
  officio merces plenior ista suo est.
  quis tibi permisit nostras praecerpere messes? 
  ad saepem alterius quis tibi fecit iter?
  iste sinus meus est! mea turpiter oscula sumis! 
  a mihi promisso corpore tolle manus! 

 [20,150] improbe, tolle manus! quam tangis, nostra futura est; 
  postmodo si facies istud, adulter eris. 
  elige de uacuis quam non sibi uindicet alter; 
  si nescis: dominum res habet ista suum.
  nec mihi credideris: recitetur formula pacti; 
  neu falsam dicas esse, fac ipsa legat.
  alterius thalamo tibi nos, tibi dicimus exi! 
  quid facis hic? exi! non uacat iste torus.
  nam quod habes et tu gemini uerba altera pacti, 
  non erit idcirco par tua causa meae. 

 [20,160] haec mihi se pepigit, pater hanc tibi, primus ab illa; 
  sed propior certe quam pater ipsa sibi est. 
  promisit pater hanc, haec se iurauit amanti; 
  ille homines, haec est testificata deam.
  hic metuit mendax, haec et periura uocari; 
  an dubitas, hic sit maior an ille metus? 
  denique ut amborum conferre pericula possis, 
  respice ad euentus: haec cubat, ille ualet. 
  nos quoque dissimili certamina mente subimus;
  nec spes par nobis nec timor aequus adest. 

 [20,170] tu petis ex tuto; grauior mihi morte repulsa est, 
  idque ego iam, quod tu forsan amabis, amo. 
  si tibi iustitiae, si recti cura fuisset, 
  cedere debueras ignibus ipse meis.
  nunc, quoniam ferus hic pro causa pugnat iniqua, 
  ad quid, Cydippe, littera nostra redit. 
  hic facit ut iaceas et sis suspecta Dianae; 
  hunc tu, si sapias, limen adire uetes. 
  hoc faciente subis tam saeua pericula uitae,
  atque utinam pro te, qui mouet illa, cadat! 

 [20,180] quem si reppuleris nec, quem dea damnat, amaris, 
  tu tunc continuo, certe ego saluus ero. 
  siste metum, uirgo! stabili potiere salute, 
  fac modo polliciti conscia templa colas;
  non boue mactato caelestia numina gaudent, 
  sed, quae praestanda est et sine teste, fide.
  ut ualeant aliae, ferrum patiuntur et ignes, 
  fert aliis tristem sucus amarus opem. 
  nil opus est istis; tantum periuria uita 
  teque simul serua meque datamque fidem! 

 [20,190] praeteritae ueniam dabit ignorantia culpae:
  exciderant animo foedera lecta tuo. 
  admonita es modo uoce mea, modo casibus istis, 
  quos, quotiens temptas fallere, ferre soles.
  his quoque uitatis in partu nempe rogabis, 
  ut tibi luciferas adferat illa manus? 
  audiet et repetens quae sunt audita requiret, 
  iste tibi de quo coniuge partus eat. 
  promittes uotum; scit te promittere falso.
  iurabis; scit te fallere posse deos.

 [20,200] non agitur de me; cura maiore laboro. 
  anxia sunt causa pectora nostra tua. 
  cur modo te dubiam pauidi fleuere parentes, 
  ignaros culpae quos facis esse tuae?
  et cur ignorent? matri licet omnia narres. 
  nil tua, Cydippe, facta ruboris habent. 
  ordine fac referas ut sis mihi cognita primum 
  sacra pharetratae dum facit ipsa deae; 
  ut te conspecta subito, si forte notasti, 
  restiterim fixis in tua membra genis; 

 [20,210] et te dum nimium miror, nota certa furoris, 
  deciderint umero pallia lapsa meo; 
  postmodo nescio qua uenisse uolubile malum
  uerba ferens doctis insidiosa notis;
  quod quia sit lectum sancta praesente Diana
  esse tuam uinctam numine teste fidem.
  ne tamen ignoret, scripti sententia quae sit, 
  lecta tibi quondam nunc quoque uerba refer. 
  'nube, precor' dicet 'cui te bona numina iungunt; 
  quem fore iurasti, sit gener ille mihi. 

 [20,220] quisquis is est, placeat, quoniam placet ante Dianae.' 
  talis erit mater, si modo mater erit. 
  sed tamen ut quaerat quis sim qualisque; uideto:
  inueniet uobis consuluisse deam.
  insula Coryciis quondam celeberrima nymphis
  cingitur Aegaeo, nomine Cea, mari. 
  illa mihi patria est; nec, si generosa probatis 
  nomina, despectis arguor ortus auis. 
  sunt et opes nobis, sunt et sine crimine mores; 
  amplius utque nihil, me tibi iungit Amor. 

 [20,230] appeteres talem uel non iurata maritum; 
  iuratae uel non talis habendus erat. 
  haec tibi me in somnis iaculatrix scribere Phoebe; 
  haec tibi me uigilem scribere iussit Amor;
  e quibus alterius mihi iam nocuere sagittae, 
  alterius noceant ne tibi tela, caue! 
  iuncta salus nostra est; miserere meique tuique:
  quid dubitas unam ferre duobus opem? 
  quod si contigerit, cum iam data signa sonabunt, 
  tinctaque uotiuo sanguine Delos erit,

 [20,240] aurea ponetur mali felicis imago, 
  causaque uersiculis scripta duobus erit: 
  "effigie pomi testatur acontius huius 
  quae fuerint in eo scripta fuisse rata."
  longior infirmum ne lasset epistula corpus 
  clausaque consueto sit sibi fine: uale!

 [21,1] XXI. Cydippe Acontio.

  [21,1] {Littera peruenit tua quo consueuit, Aconti
  et paene est oculis insidiata meis.} 
  Pertimui scriptumque tuum sine murmure legi, 
  iuraret ne quos inscia lingua deos. 
  et, puto, captasses iterum, nisi ut ipse fateris, 
  promissam scires me satis esse semel. 
  nec lectura fui, sed si tibi dura fuissem, 
  aucta foret saeuae forsitan ira deae. 
  omnia cum faciam, cum dem pia tura Dianae, 

 [21,10] illa tamen iusta plus tibi parte fauet
  utque cupis credi, memori te uindicat ira:
  talis in Hippolyto uix fuit illa suo.
  at melius uirgo fauisset uirginis annis, 
  quos uereor paucos ne uelit esse mihi. 
  languor enim causis non apparentibus haeret,
  adiuuor et nulla fessa medentis ope. 
  quam tibi nunc gracilem uix haec rescribere quamque 
  pallida uix cubito membra leuare putas? 
  nunc timor accedit, ne quis nisi conscia nutrix 

 [21,20] colloquii nobis sentiat esse uices. 
  ante fores sedet haec quid agamque rogantibus intus, 
  ut possim tuto scribere, 'dormit' ait.
  mox, ubi, secreti longi causa optima, somnus 
  credibilis tarda desinit esse mora, 
  iamque uenire uidet quos non admittere durum est, 
  excreat et dicta dat mihi signa nota. 
  sicut erant, properans uerba inperfecta relinquo, 
  et tegitur trepido littera coepta sinu. 
  inde meos digitos iterum repetita fatigat; 

 [21,30] quantus sit nobis adspicis ipse labor. 
  quo peream si dignus eras, ut uera loquamur; 
  sed melior iusto quamque mereris ego.
  ergo te propter totiens incerta salutis 
  commentis poenas doque dedique tuis? 
  haec nobis formae te laudatore superbae 
  contingit merces et placuisse nocet? 
  si tibi deformis, quod mallem, uisa fuissem, 
  culpatum nulla corpus egeret ope; 
  nunc laudata gemo, nunc me certamine uestro 

 [21,40] perditis et proprio uulneror ipsa bono. 
  dum neque tu cedis, nec se putat ille secundum, 
  tu uotis obstas illius, ille tuis,
  ipsa uelut nauis iactor, quam certus in altum 
  propellit Boreas, aestus et unda refert.
  cumque dies caris optata parentibus instat, 
  immodicus pariter corporis ardor inest.
  nunc mihi coniugii tempus crudelis ad ipsum 
  Persephone nostras pulsat acerba fores.
  iam pudet et timeo, quamuis mihi conscia non sim, 

 [21,50] offensos uidear ne meruisse deos. 
  accidere haec aliquis casu contendit, et alter 
  acceptum superis hunc negat esse uirum;
  neue nihil credas in te quoque dicere famam, 
  facta ueneficiis pars putat ista tuis. 
  causa latet, mala nostra patent; uos pace mouetis 
  aspera submota proelia, plector ego.
  dic mihi nunc, solitoque tibi ne decipe more;
  quid facies odio, sic ubi amore noces? 
  si laedis quod amas, hostem sapienter amabis;

 [21,60] me, precor, ut serues, perdere uelle uelis! 
  aut tibi iam nulla est speratae cura puellae, 
  quam ferus indigna tabe perire sinis,
  aut dea si frustra pro me tibi saeua rogatur, 
  quid mihi te iactas? gratia nulla tua est. 
  elige, quid fingas: non uis placare Dianam.
  immemor es nostri; non potes; illa tui est.
  uel numquam mallem uel non mihi tempore in illo 
  esset in Aegaeis cognita Delos aquis.
  tunc mea difficili deducta est aequore nauis

 [21,70] et fuit ad coeptas hora sinistra uias. 
  quo pede processi? quo me pede limine moui?
  picta citae tetigi quo pede texta ratis?
  bis tamen aduerso redierunt carbasa uento:
  mentior, a demens! ille secundus erat.
  ille secundus erat qui me referebat euntem
  quique parum felix impediebat iter. 
  atque utinam constans contra mea uela fuisset!
  sed stultum est uenti de leuitate queri. 
  mota loci fama properabam uisere Delon 

 [21,80] et facere ignaua puppe uidebar iter. 
  quam saepe ut tardis feci conuicia remis
  questaque sum uento lintea parca dari.
  et iam transieram Myconon, iam Tenon et Andron, 
  inque meis oculis candida Delos erat; 
  quam procul ut uidi, 'quid me fugis, insula' dixi
  'laberis in magno numquid ut ante mari?' 
  institeram terrae, cum iam prope luce peracta 
  demere purpureis sol iuga uellet equis. 
  quos idem solitos postquam reuocauit ad ortus, 


 [21,90] comuntur nostrae matre iubente comae. 
  ipsa dedit gemmas digitis et crinibus aurum
  et uestes umeris induit ipsa meis.
  protinus egressae superis, quibus insula sacra est, 
  flaua salutatis tura merumque damus; 
  dumque parens aras uotiuo sanguine tingit
  sectaque fumosis ingerit exta focis, 
  sedula me nutrix altas quoque ducit in aedes
  erramusque uago per loca sacra pede;
  et modo porticibus spatior modo munera regum 

 [21,100] miror et in cunctis stantia signa locis.
  miror et innumeris structam de cornibus aram
  et de qua pariens arbore nixa dea est
  et quae praeterea (neque enim meminiue libetue 
  quidquid ibi uidi dicere) Delos habet. 
  forsitan haec spectans a te spectabar, Aconti, 
  uisaque simplicitas est mea posse capi. 
  in templum redeo gradibus sublime Dianae; 
  tutior hoc ecquis debuit esse locus? 
  mittitur ante pedes malum cum carmine tali ---.

 [21,110] ei mihi! iuraui nunc quoque paene tibi! 
  sustulit hoc nutrix mirataque 'perlege' dixit. 
  insidias legi, magne poeta, tuas.
  nomine coniugii dicto confusa pudore, 
  sensi me totis erubuisse genis, 
  luminaque in gremio ueluti defixa tenebam,
  lumina propositi facta ministra tui. 
  improbe, quid gaudes aut quae tibi gloria parta est? 
  quidue uir elusa uirgine laudis habes? 
  non ego constiteram sumpta peltata securi, 

 [21,120] qualis in Iliaco Penthesilea solo; 
  nullus Amazonio caelatus balteus auro, 
  sicut ab Hippolyta, praeda relata tibi est.
  uerba quid exultas tua si mihi uerba dederunt
  sumque parum prudens capta puella dolis? 
  Cydippen pomum, pomum Schoeneida cepit; 
  tu nunc Hippomenes scilicet alter eris?
  at fuerat melius, si te puer iste tenebat, 
  quem tu nescio quas dicis habere faces, 
  more bonis solito spem non corrumpere fraude; 

 [21,130] exoranda tibi, non capienda fui.
  cur, me cum peteres, ea non profitenda putabas, 
  propter quae nobis ipse petendus eras?
  cogere cur potius quam persuadere uolebas, 
  si poteram audita condicione capi? 
  quid tibi nunc prodest iurandi formula iuris 
  linguaque praesentem testificata deam? 
  quae iurat mens est. nil coniurauimus illa; 
  illa fidem dictis addere sola potest. 
  consilium prudensque animi sententia iurat

 [21,140] et nisi iudicii uincula nulla ualent. 
  si tibi coniugium uolui promittere nostrum, 
  exige polliciti debita iura tori.
  sed si nil dedimus praeter sine pectore uocem, 
  uerba suis frustra uiribus orba tenes. 
  non ego iuraui, legi iurantia uerba; 
  uir mihi non isto more legendus eras. 
  decipe sic alias, succedat epistula pomo;
  si ualet hoc magnas ditibus aufer opes; 
  fac iurent reges sua se tibi regna daturos

 [21,150] sitque tuum toto quidquid in orbe placet! 
  maior es hoc ipsa multo, mihi crede, Diana, 
  si tua tam praesens littera numen habet.
  cum tamen haec dixi, cum me tibi firma negaui, 
  cum bene promissi causa peracta mei est, 
  confiteor, timeo saeuae Latoidos iram 
  et corpus laedi suspicor inde meum.
  nam quare, quotiens socialia sacra parantur, 
  nupturae totiens languida membra cadunt? 
  ter mihi iam ueniens positas Hymenaeus ad aras 

 [21,160] fugit, et a thalami limine terga dedit
  uixque manu pigra totiens infusa resurgunt 
  lumina, uix moto corripit igne faces.
  saepe coronatis stillant unguenta capillis 
  et trahitur multo splendida palla croco. 
  cum tetigit limen, lacrimas mortisque timorem 
  cernit et a cultu multa remota suo, 
  proicit ipse sua deductas fronte coronas
  spissaque de nitidis tergit amoma comis; 
  et pudet in tristi laetum consurgere turba, 

 [21,170] quique erat in palla, transit in ora rubor. 
  at mihi, uae miserae! torrentur febribus artus 
  et grauius iusto pallia pondus habent.
  nostraque plorantes uideo super ora parentes
  et face pro thalami fax mihi mortis adest. 
  parce laboranti, picta dea laeta pharetra, 
  daque salutiferam iam mihi fratris opem. 
  turpe tibi est, illum causas depellere leti, 
  te contra titulum mortis habere meae. 
  numquid, in umbroso cum uelles fonte lauari, 

 [21,180] imprudens uultus ad tua labra tuli?
  praeteriiue tuas de tot caelestibus aras, 
  aue mea spreta est uestra parente parens?
  nil ego peccaui, nisi quod periuria legi 
  inque parum fausto carmine docta fui. 
  tu quoque pro nobis, si non mentiris amorem, 
  tura feras; prosint quae nocuere manus! 
  cur, qui succenses quod adhuc tibi pacta puella 
  non tua sit, fieri ne tua possit, agis? 
  omnia de uiua tibi sunt speranda; quid aufert 

 [21,190] saeua mihi uitam, spem tibi diua mei? 
  nec tu credideris illum, cui destinor uxor, 
  aegra superposita membra fouere manu.
  adsidet ille quidem, quantum permittitur ipsi;
  sed meminit nostrum uirginis esse torum. 
  iam quoque nescio quid de se sensisse uidetur; 
  nam lacrimae causa saepe latente cadunt, 
  et minus audacter blanditur et oscula rara 
  applicat et timido me uocat ore suam. 
  nec miror sensisse, notis cum prodar apertis; 

 [21,200] in dextrum uertor, cum uenit ille, latus
  nec loquor, et tecto simulatur lumine somnus
  captantem tactus reicioque manum.
  ingemit et tacito suspirat pectore, me quod
  offensam, quamuis non mereatur, habet. 
  ei mihi, quod gaudes et te iuuat ista uoluntas! 
  ei mihi, quod sensus sum tibi fassa meos! 
  tu mihi siqua foret, tu nostra iustius ira, 
  qui mihi tendebas retia, dignus eras. 
  scribis, ut inualidum liceat tibi uisere corpus:

 [21,210] es procul a nobis, et tamen inde noces. 
  mirabar quare tibi nomen Acontius esset; 
  quod faciat longe uulnus, acumen habes.
  certe ego conualui nondum de uulnere tali, 
  ut iaculo scriptis eminus icta tuis. 
  quid tamen huc uenias? sane miserabile corpus, 
  ingenii uideas magna tropaea tui! 
  concidimus macie; color est sine sanguine, qualem 
  in pomo refero mente fuisse tuo.
  candida nec mixto sublucent ora rubore. 

 [21,220] forma noui talis marmoris esse solet; 
  argenti color est inter conuiuia talis, 
  quod tactum gelidae frigore pallet aquae.
  si me nunc uideas, uisam prius esse negabis;
  'arte nec est' dices 'ista petita mea.' 
  promissique fidem, ne sim tibi iuncta, remittes
  et cupies illud non meminisse deam. 
  forsitan et facies iurem ut contraria rursus, 
  quaeque legam mittes altera uerba mihi. 
  sed tamen adspiceres uellem prout ipse rogabas, 

 [21,230] et discas sponsae languida membra tuae! 
  durius ut ferro iam sit tibi pectus, Aconti, 
  tu ueniam nostris uocibus ipse petas.
  ne tamen ignores: ope qua reualescere possim, 
  quaeritur a Delphis fata canente deo. 
  is quoque nescio quam, nunc ut uaga fama susurrat, 
  neglectam queritur testis habere fidem. 
  hoc deus, hoc uates, hoc edita carmina dicunt:
  A !, desunt uoto numina nulla tuo! 
  unde tibi fauor hic? nisi si noua forte reperta est,

 [21,240] quae capiat magnos littera lecta deos.
  teque tenente deos numen sequor ipsa deorum
  doque libens uictas in tua uota manus;
  fassaque sum matri deceptae foedera linguae 
  lumina fixa tenens plena pudoris humo. 
  cetera cura tua est plus hoc quoque uirgine factum;
  non timuit tecum quod mea charta loqui. 
  iam satis inualidos calamo lassauimus artus;
  et manus officium longius aegra negat. 
  quid nisi, si cupio mihi iam contingere tecum, 

 [21,250] restat, ut adscribat littera nostra "Vale!"