[26,0] LIBER XXVI. [26,1] Post mortem Pyrri non in Macedonia tantum, uerum etiam in Asia Graeciaque magni bellorum motus fuere. 2 Nam et Peloponnensii per proditionem Antigono traditi; 3 et uariante hominum partim dolore, partim gaudio, prout singulae ciuitates aut auxilium de Pyrro sperauerant aut metus sustinuerant, ita aut cum Antigono societatem iungebant aut mutuis inter se odiis in bellum ruebant. 4 Inter hunc turbatarum prouinciarum motum Epiorum quoque urbs ab Aristotimo principe per tyrannidem occupatur. 5 A quo cum multi ex primoribus occisi, plures in exilium acti essent, Aetolis per legatos postulantibus, coniuges liberosque exulum redderet, 6 primo negauit, postea, quasi paeniteret, proficiscendi ad suos potestatem omnibus matronis dedit diemque profectionis statuit. 7 Illae, quasi in perpetuum cum uiris exulaturae, pretiosissima quaeque auferentes, cum ad portam quasi uno agmine profecturae conuenissent, omnibus rebus spoliatae in carcerem recluduntur, occisis prius in gremio matrum paruulis liberis, uirginibus ad stuprum direptis. 8 Hac tam saeua dominatione stupentibus omnibus princeps eorum Hellanicus, senex et liberis orbus, ut qui nec aetatis nec pigneris respectu timeret, contractos domum fidissimos amicorum in uindictam patriae hortatur. 9 Cunctantibus priuato periculo publicum finire et deliberandi spatium postulantibus arcessitis seruis iubet obserari fores tyrannoque nuntiare, mitteret qui coniuratos apud se conprehenderet; obiectans singulis se, quia liberandae patriae auctor esse non possit, desertae ultorem futurum. 10 Tunc illi ancipiti periculo circumuenti honestiorem uiam eligentes coniurant in tyranni necem, atque ita Aristotimus quinto quam tyrannidem occupauerat mense opprimitur. [26,2] Interea Antigonus cum multiplici bello et Ptolomei regis et Spartanorum premeretur nouusque illi hostis Gallograeciae exercitus adfluxisset, in speciem castrorum parua manu aduersus ceteros relicta aduersus Gallos totis uiribus proficiscitur. 2 Quibus cognitis Galli, cum et ipsi se proelio pararent, in auspicia pugnae hostias caedunt, quarum extis cum magna caedes interitusque omnium praediceretur, non in timorem, sed in furorem uersi sperantesque deorum minas expiari caede suorum posse, coniuges et liberos suos trucidant, auspicia belli a parricidio incipientes. 3 Tanta rabies feros animos inuaserat, ut non parcerent aetati, cui etiam hostes pepercissent, bellumque interneciuum cum liberis liberorumque matribus gererent, pro quibus bella suscipi solent. 4 Itaque quasi scelere uitam uictoriamque redemissent, sicut erant cruenti ex recenti suorum caede, in proelium non meliore euentu quam omine proficiscuntur; 5 siquidem pugnantes prius parricidiorum furiae quam hostes circumuenere, obuersantibusque ante oculos manibus interemptorum omnes occidione caesi. 6 Tanta strages fuit, ut pariter cum hominibus dii consensisse in exitium parricidarum uiderentur. 7 Post huius pugnae euentum Ptolomeus et Spartani uictorem hostium exercitum declinantes in tutiora se recipiunt. 8 Antigonus quoque ubi eorum discessum uidet, recenti adhuc ex priore uictoria militum ardore bellum Atheniensibus infert. 9 In quo cum occupatus esset, interim Alexander, rex Epiri, ulcisci mortem patris Pyrri cupiens fines Macedoniae depopulatur. 10 Aduersus quem cum reuersus a Graecia Antigonus esset, transitione militum destitutus regnum Macedoniae cum exercitu amittit. 11 Huius filius Demetrius, puer admodum, absente patre reparato exercitu non solum amissam Macedoniam recepit, uerum etiam Epiri regno Alexandrum spoliat. 12 Tanta uel mobilitas militum uel fortunae uarietas erat, ut uicissim reges nunc exules, {exules} nunc reges uiderentur. [26,3] Igitur Alexander, cum exul ad Acarnanas confugisset, non minore Epirotarum desiderio quam sociorum auxilio in regnum restituitur. 2 Per idem tempus rex Cyrenarum Magas decedit, qui ante infirmitatem Beronicen, unicam filiam, ad finienda cum Ptolomeo fratre certamina filio eius desponderat. 3 Sed post mortem regis mater uirginis Arsinoe, ut inuita se contractum matrimonium solueretur, misit qui ad nuptias uirginis regnumque Cyrenarum Demetrium, fratrem regis Antigoni, a Macedonia arcesserent, qui et ipse ex filia Ptolomei procreatus erat. 4 Sed nec Demetrius moram fecit. Itaque cum secundante uento celeriter Cyrenas aduolasset, fiducia pulchritudinis, qua animis placere socrus coeperat, statim a principio superbus regiae familiae militibusque inpotens erat studiumque placendi a uirgine in matrem contulerat. 5 Quae res suspecta primo uirgini, dein popularibus militibusque inuisa fuit. 6 Itaque uersis omnium animis in Ptolomei filium insidiae Demetrio conparantur, cui, cum in lectum socrus concessisset, percussores inmittuntur. 7 Sed Arsinoe audita uoce filiae ad fores stantis et praecipientis, ut matri parceretur, adulterum paulisper corpore suo protexit. 8 Quo interfecto Beronice et stupra matris salua pietate ulta est et in matrimonio sortiendo iudicium patris secuta.