[2,01,1] Motum ex Metello consule ciuicum bellique causas et uitia et modos ludumque Fortunae grauisque principium amicitias et arma [2,01,5] nondum expiatis uncta cruoribus, periculosae plenum opus aleae, tractas et incedis per ignis suppositos cineri doloso. Paulum seuerae Musa tragoediae [2,01,10] desit theatris; mox, ubi publicas res ordinaris, grande munus Cecropio repetes coturno, insigne maestis praesidium reis et consulenti, Pollio, curiae, [2,01,15] cui laurus aeternos honores Delmatico peperit triumpho. Iam nunc minaci murmure cornuum perstringis auris, iam litui strepunt, iam fulgor armorum fugacis [2,01,20] terret equos equitumque uoltus. Audire magnos iam uideor duces non indecoro puluere sordidos et cuncta terrarum subacta praeter atrocem animum Catonis. [2,01,25] Iuno et deorum quisquis amicior Afris inulta cesserat impotens tellure, uictorum nepotes rettulit inferias Iugurthae. Quis non Latino sanguine pinguior [2,01,30] campus sepulcris impia proelia testatur auditumque Medis Hesperiae sonitum ruinae? Qui gurges aut quae flumina lugubris ignara belli? Quod mare Dauniae [2,01,35] non decolorauere caedes? Quae caret ora cruore nostro? Sed ne relictis, Musa procax, iocis Ceae retractes munera Neniae, mecum Dionaeo sub antro [2,01,40] quaere modos leuiore plectro. [2,02,1] Nullus argento color est auaris abdito terris, inimice lamnae Crispe Sallusti, nisi temperato splendeat usu. [2,02,5] Viuet extento Proculeius aeuo, notus in fratres animi paterni; illum aget pinna metuente solui Fama superstes. Latius regnes auidum domando [2,02,10] spiritum quam si Libyam remotis Gadibus iungas et uterque Poenus seruiat uni. Crescit indulgens sibi dirus hydrops nec sitim pellit, nisi causa morbi [2,02,15] fugerit uenis et aquosus albo corpore languor. Redditum Cyri solio Prahaten dissidens plebi numero beatorum eximit Virtus populumque falsis [2,02,20] dedocet uti uocibus, regnum et diadema tutum deferens uni propriamque laurum quisquis ingentis oculo inretorto spectat aceruos. [2,03,1] Aequam memento rebus in arduis seruare mentem, non secus in bonis ab insolenti temperatam laetitia, moriture Delli, [2,03,5] seu maestus omni tempore uixeris seu te in remoto gramine per dies festos reclinatum bearis interiore nota Falerni. Quo pinus ingens albaque populus [2,03,10] umbram hospitalem consociare amant ramis? Quid obliquo laborat lympha fugax trepidare riuo? Huc uina et unguenta et nimium breuis flores amoenae ferre iube rosae, [2,03,15] dum res et aetas et Sororum fila trium patiuntur atra. Cedes coemptis saltibus et domo uillaque, flauus quam Tiberis lauit, cedes, et exstructis in altum [2,03,20] diuitiis potietur heres. Diuesne prisco natus ab Inacho nil interest an pauper et infima de gente sub diuo moreris, uictima nil miserantis Orci; [2,03,25] omnes eodem cogimur, omnium uersatur urna serius ocius sors exitura et nos in aeternum exilium impositura cumbae. [2,04,1] Ne sit ancillae tibi amor pudori, Xanthia Phoceu: prius insolentem serua Briseis niueo colore mouit Anchillem; [2,04,5] mouit Aiacem Telamone natum forma captiuae dominum Tecmessae; arsit Atrides medio in triumpho uirgine rapta, barbarae postquam cecidere turmae [2,04,10] Thessalo uictore et ademptus Hector tradidit fessis leuiora tolli Pergama Grais. Nescias an te generum beati Phyllidis flauae decorent parentes; [2,04,15] regium certe genus et penatis maeret iniquos. Crede non illam tibi de scelesta plebe delectam, neque sic fidelem, sic lucro auersam potuisse nasci [2,04,20] matre pudenda. Bracchia et uoltum teretisque suras integer laudo: fuge suspicari cuius octauum trepidauit aetas claudere lustrum. [2,05,1] Nondum subacta ferre iugum ualet ceruice, nondum munia comparis aequare nec tauri ruentis in uenerem tolerare pondus. [2,05,5] Circa uirentis est animus tuae campos iuuencae, nunc fluuiis grauem solantis aestum, nunc in udo ludere cum uitulis salicto praegestientis. Tolle cupidinem [2,05,10] immitis uuae: iam tibi liuidos distinguet autumnus racemos purpureo uarius colore; iam te sequetur; currit enim ferox aetas et illi quos tibi dempserit [2,05,15] adponet annos; iam proterua fronte petet Lalage maritum, dilecta, quantum non Pholoe fugax, non Chloris albo sic umero nitens ut pura nocturno renidet [2,05,20] luna mari Cnidiusue Gyges, quem si puellarum insereres choro, mire sagacis falleret hospites discrimen obscurum solutis crinibus ambiguoque uoltu. [1,02,1] Septimi, Gadis aditure mecum et Cantabrum indoctum iuga ferre nostra et barbaras Syrtis, ubi Maura semper aestuat unda, [1,02,5] Tibur Argeo positum colono sit meae sedes utinam senectae, sit modus lasso maris et uiarum militiaeque. Vnde si Parcae prohibent iniquae, [1,02,10] dulce pellitis ouibus Galaesi flumen et regnata petam Laconi rura Phalantho. Ille terrarum mihi praeter omnis angulus ridet, ubi non Hymetto [1,02,15] mella decedunt uiridique certat baca Venafro, uer ubi longum tepidasque praebet Iuppiter brumas et amicus Aulon fertili Baccho minimum Falernis [1,02,20] inuidet uuis. Ille te mecum locus et beatae postulant arces; ibi tu calentem debita sparges lacrima fauillam uatis amici. [1,07,1] O saepe mecum tempus in ultimum deducte Bruto militiae duce, quis te redonauit Quiritem dis patriis Italoque caelo, [1,07,5] Pompei, meorum prime sodalium, cum quo morantem saepe diem mero fregi, coronatus nitentis malobathro Syrio capillos? Tecum Philippos et celerem fugam [1,07,10] sensi relicta non bene parmula, cum fracta uirtus et minaces turpe solum tetigere mento; sed me per hostis Mercurius celer denso pauentem sustulit aere, [1,07,15] te rursus in bellum resorbens unda fretis tulit aestuosis. Ergo obligatam redde Ioui dapem longaque fessum militia latus depone sub lauru mea, nec [1,07,20] parce cadis tibi destinatis. Obliuioso leuia Massico ciboria exple, funde capacibus unguenta de conchis. Quis udo deproperare apio coronas [1,07,25] curatue myrto? Quem Venus arbitrum dicet bibendi? Non ego sanius bacchabor Edonis: recepto dulce mihi furere est amico. [2,08,1] Vlla si iuris tibi peierati poena, Barine, nocuisset umquam, dente si nigro fieres uel uno turpior ungui, [2,08,5] crederem; sed tu simul obligasti perfidum uotis caput, enitescis pulchrior multo iuuenumque prodis publica cura. Expedit matris cineres opertos [2,08,10] fallere et toto taciturna noctis signa cum caelo gelidaque diuos morte carentis. Ridet hoc, inquam, Venus ipsa, rident simplices Nymphae, ferus et Cupido [2,08,15] semper ardentis acuens sagittas cote cruenta. Adde quod pubes tibi crescit omnis, seruitus crescit noua nec priores impiae tectum dominae relinquont [2,08,20] saepe minati. Te suis matres metuunt iuuencis, te senes parci miseraeque nuper uirgines nuptae, tua ne retardet aura maritos. [2,09,1] Non semper imbres nubibus hispidos manant in agros aut mare Caspium uexant inaequales procellae usque, nec Armeniis in oris, [2,09,5] amice Valgi, stat glacies iners mensis per omnis aut Aquilonibus querqueta Gargani laborant et foliis uiduantur orni: tu semper urges flebilibus modis [2,09,10] Mysten ademptum, nec tibi Vespero surgente decedunt amores nec rapidum fugiente solem. At non ter aeuo functus amabilem plorauit omnis Antilochum senex [2,09,15] annos nec inpubem parentes Troilon aut Phrygiae sorores fleuere semper. Desine mollium tandem querellarum et potius noua cantemus Augusti tropaea [2,09,20] Caesaris et rigidum Niphaten Medumque flumen gentibus additum uictis minores uoluere uertices intraque praescriptum Gelonos exiguis equitare campis. [2,10,1] Rectius uiues, Licini, neque altum semper urgendo neque, dum procellas cautus horrescis, nimium premendo litus iniquom. [2,10,5] Auream quisquis mediocritatem diligit, tutus caret obsoleti sordibus tecti, caret inuidenda sobrius aula. Saepius uentis agitatur ingens [2,10,10] pinus et celsae grauiore casu decidunt turres feriuntque summos fulgura montis. Sperat infestis, metuit secundis alteram sortem bene praeparatum [2,10,15] pectus. Informis hiemes reducit Iuppiter, idem summouet. Non, si male nunc, et olim sic erit: quondam cithara tacentem suscitat Musam neque semper arcum [2,10,20] tendit Apollo. Rebus angustis animosus atque fortis appare; sapienter idem contrahes uento nimium secundo turgida uela. [2,11,1] Quid bellicosus Cantaber et Scythes, Hirpine Quincti, cogitet Hadria diuisus obiecto, remittas quaerere nec trepides in usum [2,11,5] poscentis aeui pauca: fugit retro leuis iuuentas et decor, arida pellente lasciuos amores canitie facilemque somnum. Non semper idem floribus est honor [2,11,10] uernis neque uno luna rubens nitet uoltu: quid aeternis minorem consiliis animum fatigas? Cur non sub alta uel platano uel hac pinu iacentes sic temere et rosa [2,11,15] canos odorati capillos, dum licet, Assyriaque nardo potamus uncti? dissipat Euhius curas edacis. Quis puer ocius restinguet ardentis Falerni [2,11,20] pocula praetereunte lympha? Quis deuium scortum eliciet domo Lyden? Eburna dic, age, cum lyra maturet, in comptum Lacaenae more comas religata nodum. [2,12,1] Nolis longa ferae bella Numantiae, nec durum Hannibalem nec Siculum mare Poeno purpureum sanguine mollibus aptari citharae modis, [2,12,5] nec saeuos Lapithas et nimium mero Hylaeum domitosque Herculea manu Telluris iuuenes, unde periculum fulgens contremuit domus Saturni ueteris; tuque pedestribus [2,12,10] dices historiis proelia Caesaris, Maecenas, melius ductaque per uias regum colla minacium. Me dulcis dominae Musa Licymniae cantus, me uoluit dicere lucidum [2,12,15] fulgentis oculos et bene mutuis fidum pectus amoribus; quam nec ferre pedem dedecuit choris nec certare ioco nec dare bracchia ludentem nitidis uirginibus sacro [2,12,20] Dianae celebris die. Num tu quae tenuit diues Achaemenes aut pinguis Phrygiae Mygdonias opes permutare uelis crine Licymniae, plenas aut Arabum domos [2,12,25] cum flagrantia detorquet ad oscula ceruicem aut facili saeuitia negat quae poscente magis gaudeat eripi, interdum rapere occupet? [2,13,1] Ille et nefasto te posuit die, quicumque primum, et sacrilega manu produxit, arbos, in nepotum perniciem obprobriumque pagi; [2,13,5] illum et parentis crediderim sui fregisse ceruicem et penetralia sparsisse nocturno cruore hospitis, ille uenena Colcha et quidquid usquam concipitur nefas [2,13,10] tractauit, agro qui statuit meo te, triste lignum, te, caducum in domini caput inmerentis. Quid quisque uitet, nunquam homini satis cautum est in horas: nauita Bosphorum [2,13,15] Poenus perhorrescit neque ultra caeca timet aliunde fata, miles sagittas et celerem fugam Parthi, catenas Parthus et Italum robur; sed inprouisa leti [2,13,20] uis rapuit rapietque gentis. Quam paene furuae regna Proserpinae et iudicantem uidimus Aeacum sedesque discriptas piorum et Aeoliis fidibus querentem [2,13,25] Sappho puellis de popularibus et te sonantem plenius aureo, Alcaee, plectro dura nauis, dura fugae mala, dura belli. Vtrumque sacro digna silentio [2,13,30] mirantur umbrae dicere, sed magis pugnas et exactos tyrannos densum umeris bibit aure uolgus. Quid mirum, ubi illis carminibus stupens demittit atras belua centiceps [2,13,35] auris et intorti capillis Eumenidum recreantur angues? Quin et Prometheus et Pelopis parens dulci laborum decipitur sono nec curat Orion leones [2,13,40] aut timidos agitare lyncas. [2,14,1] Eheu fugaces, Postume, Postume, labuntur anni nec pietas moram rugis et instanti senectae adferet indomitaeque morti, [2,14,5] non, si trecenis quotquot eunt dies, amice, places inlacrimabilem Plutona tauris, qui ter amplum Geryonen Tityonque tristi compescit unda, scilicet omnibus [2,14,10] quicumque terrae munere uescimur enauiganda, siue reges siue inopes erimus coloni. Frustra cruento Marte carebimus fractisque rauci fluctibus Hadriae, [2,14,15] frustra per autumnos nocentem corporibus metuemus Austrum: uisendus ater flumine languido Cocytos errans et Danai genus infame damnatusque longi [2,14,20] Sisyphus Aeolides laboris. Linquenda tellus et domus et placens uxor, neque harum quas colis arborum te praeter inuisas cupressos ulla breuem dominum sequetur; [2,14,25] absumet heres Caecuba dignior seruata centum clauibus et mero tinguet pauimentum superbo, pontificum potiore cenis. [2,15,1] Iam pauca aratro iugera regiae moles relinquent, undique latius extenta uisentur Lucrino stagna lacu platanusque caelebs [2,15,5] euincet ulmos; tum uiolaria et myrtus et omnis copia narium spargent oliuetis odorem fertilibus domino priori; tum spissa ramis laurea feruidos [2,15,10] excludet ictus. Non ita Romuli praescriptum et intonsi Catonis auspiciis ueterumque norma. Priuatus illis census erat breuis, commune magnum; nulla decempedis [2,15,15] metata priuatis opacam porticus excipiebat Arcton, nec fortuitum spernere caespitem leges sinebant, oppida publico sumptu iubentes et deorum [2,15,20] templa nouo decorare saxo. [2,16,1] Otium diuos rogat in patenti prensus Aegaeo, simul atra nubes condidit lunam neque certa fulgent sidera nautis; [2,16,5] otium bello furiosa Thrace, otium Medi pharetra decori, Grosphe, non gemmis neque purpura uenale neque auro. Non enim gazae neque consularis [2,16,10] summouet lictor miseros tumultus mentis et curas laqueata circum tecta uolantis. Viuitur paruo bene, cui paternum splendet in mensa tenui salinum [2,16,15] nec leuis somnos timor aut cupido sordidus aufert. Quid breui fortes iaculamur aeuo multa? Quid terras alio calentis sole mutamus? Patriae quis exul [2,16,20] se quoque fugit? Scandit aeratas uitiosa nauis cura nec turmas equitum relinquit, ocior ceruis et agente nimbos ocior Euro. [2,16,25] Laetus in praesens animus quod ultra est oderit curare et amara lento temperet risu: nihil est ab omni parte beatum. Abstulit clarum cita mors Achillem, [2,16,30] longa Tithonum minuit senectus, et mihi forsan, tibi quod negarit, porriget hora. Te greges centum Siculaeque circum mugiunt uaccae, tibi tollit hinnitum [2,16,35] apta quadrigis equa, te bis Afro murice tinctae uestiunt lanae; mihi parua rura et spiritum Graiae tenuem Camenae Parca non mendax dedit et malignum [2,16,40] spernere uolgus. [2,17,1] Cur me querellis exanimas tuis? Nec dis amicum est nec mihi te prius obire, Maecenas, mearum grande decus columenque rerum. [2,17,5] A! te meae si partem animae rapit maturior uis, quid moror altera, nec carus aeque nec superstes integer? Ille dies utramque ducet ruinam. Non ego perfidum [2,17,10] dixit sacramentum: ibimus, ibimus, utcumque praecedes, supremum carpere iter comites parati. Me nec Chimaerae spiritus igneae nec, si resurgat centimanus gigas, [2,17,15] diuellet umquam: sic potenti Iustitiae placitumque Parcis. Seu Libra seu me Scorpios aspicit formidolosus, pars uiolentior natalis horae, seu tyrannus [2,17,20] Hesperiae Capricornus undae, utrumque nostrum incredibili modo consentit astrum; te Iouis impio tutela Saturno refulgens eripuit uolucrisque Fati [2,17,25] tardauit alas, cum populus frequens laetum theatris ter crepuit sonum; me truncus inlapsus cerebro sustulerat, nisi Faunus ictum dextra lauasset, Mercurialium [2,17,30] custos uirorum. Reddere uictimas aedemque uotiuam memento; non humilem feriemus agnam. [2,18,1] Non ebur neque aureum mea renidet in domo lacunar; non trabes Hymettiae premunt columnas ultima recisas [2,18,5] Africa, neque Attali ignotus heres regiam occupaui, nec Laconicas mihi trahunt honestae purpuras clientae. At fides et ingeni [2,18,10] benigna uena est pauperemque diues me petit; nihil supra deos lacesso nec potentem amicum largiora flagito, satis beatus unicis Sabinis. [2,18,15] Truditur dies die nouaeque pergunt interire lunae; tu secanda marmora locas sub ipsum funus et sepulcri inmemor struis domos [2,18,20] marisque Bais obstrepentis urges summouere litora, parum locuples continente ripa. Quid quod usque proximos reuellis agri terminos et ultra [2,18,25] limites clientium salis auarus? Pellitur paternos in sinu ferens deos et uxor et uir sordidosque natos. Nulla certior tamen [2,18,30] rapacis Orci fine destinata aula diuitem manet erum. Quid ultra tendis? Aequa tellus pauperi recluditur regumque pueris, nec satelles Orci [2,18,35] callidum Promethea reuexit auro captus. Hic superbum Tantalum atque Tantali genus coercet, hic leuare functum pauperem laboribus [2,18,40] uocatus atque non uocatus audit. [2,19,1] Bacchum in remotis carmina rupibus uidi docentem, credite posteri, Nymphasque discentis et auris capripedum Satyrorum acutas. [2,19,5] Euhoe, recenti mens trepidat metu plenoque Bacchi pectore turbidum laetatur. Euhoe, parce Liber, parce, graui metuende thyrso. Fas peruicacis est mihi Thyiadas [2,19,10] uinique fontem lactis et uberes cantare riuos atque truncis lapsa cauis iterare mella; fas et beatae coniugis additum stellis honorem tectaque Penthei [2,19,15] disiecta non leni ruina, Thracis et exitium Lycurgi. Tu flectis amnes, tu mare barbarum, tu separatis uuidus in iugis nodo coerces uiperino [2,19,20] Bistonidum sine fraude crinis. Tu, cum parentis regna per arduum cohors Gigantum scanderet inpia, Rhoetum retorsisti leonis unguibus horribilique mala; [2,19,25] quamquam, choreis aptior et iocis ludoque dictus, non sat idoneus pugnae ferebaris; sed idem pacis eras mediusque belli. Te uidit insons Cerberus aureo [2,19,30] cornu decorum leniter atterens caudam et recedentis trilingui ore pedes tetigitque crura. [2,20,1] Non usitata nec tenui ferar penna biformis per liquidum aethera uates neque in terris morabor longius inuidiaque maior [2,20,5] urbis relinquam. Non ego pauperum sanguis parentum, non ego quem uocas, dilecte Maecenas, obibo nec Stygia cohibebor unda. Iam iam residunt cruribus asperae [2,20,10] pelles et album mutor in alitem superne nascunturque leues per digitos umerosque plumae. Iam Daedaleo ocior Icaro uisam gementis litora Bosphori [2,20,15] Syrtisque Gaetulas canorus ales Hyperboreosque campos. Me Colchus et qui dissimulat metum Marsae cohortis Dacus et ultimi noscent Geloni, me peritus [2,20,20] discet Hiber Rhodanique potor. Absint inani funere neniae luctusque turpes et querimoniae; conpesce clamorem ac sepulcri mitte superuacuos honores.