[2,0] LIBER SECVNDVS.
1 Pellitur interea cunctis uastator ab oris 
Maurus, et aduerso trepidus calcatur ab hoste. 
deserit obsessas fugiens conterritus tubes, 
turbatusque metu montes concurrit ad altos,
5 diraque muniuit posuitque mapalia siluis. 
implentur uallesque cauae collesque supini 
gentibus innumeris, camposque et flumina late 
curua tegunt. latuit densis contermina tellus 
agminibus, montesque et celsis frondea siluis
10 tecta latent pendente casa. fugit inde ferarum 
omne genus, saeui reuerens uenabula Mauri, 
nec potuit miserum tantas euadere pestes, 
sed iacet affixis resupino in pectore telis. 
non mitis uolucer ramis permissus in altis
15 frondibus aut mediis dulces suspendere nidos. 
arboribus religant congesto culmine cannas
omnibus, et nullo est uacuum iam in monte cacumen, 
qualiter infusae tenus contecta pruinae 
nube latet, campique et montes arbor et omnis
20 albet, et ipse suis artatur motibus aer,
eripitur crebris facies certissima rerum 
imbribus, et nullis noscuntur sidera signis.
quis mihi tot populos gentesque et proelia uates 
ordinet arte noua? tu, Iustiniane, fauendo
25 cuncta doce. admisce blanda dulcedine Musam. 
temperet insuetis nutant quae carmina uerbis. 
nam fera barbaricae latrant sua nomina linguae.
primus init bellum, fraterna morte coactus, 
Maurorum princeps, Romanis subditus olim
30 principibus, gratus ducibus fidusque magistris, 
Antalas. duramque movens in proelia dextram 
erexit furiale fremens, qua turbidus omnis 
impulit armatas bellorum ad praemia gentes. 
finibus in Libycis suscepta pace fidelis 
35 ille fuit, plenosque decem perfecerat annos. 
heu, dulcis ignaui quale indiscretio bellum 
mouit, et extinctas fecit recalescere fiammas 
tunc furor incepti posuit plantaria Martis. 
perfidiae crimen uel tantae semina mortis
40 ira dedit. gentes Libyae commouit amaras 
acrior et totum turbauit caedibus orbem.
hunc consanguineis sequitur densissima turmis 
Frexes, et tumida laudat ceruice regentem, 
fortis gens et dura uiris bellique tumultu
45 effera, seu pedes it campis praesumpta per hostes, 
siue frementis equi pulsat calcaribus armos. 
inde leues equitum turmae comitante Siclifan 
arma ferunt. saeuus medium uolat ille per agmen 
fisus equo, armatasque mouet pulsatque phalangas.

[2,50] Aor et indomitus latos discurrit in agros. 
hinc Sinusdisae bellant per bella cohortes, 
Siluacaeque truces et saeuis Naffur in armis 
Silcadenitque ferus, celsis qui uiuida siluis 
bella dolis metuenda parat, conterritat hostes
55 fraude loci, caecisque furens praefertur in ausis. 
qui Gurubi montana colunt uallesque malignas, 
Mercurios colles et densis Ifera siluis. 
quis grauis Autiliten, patris non mollior ausis 
praefectus bellique comes nullique fidelis
60 ibat, et in gentes scelerum laxabat habenas, 
succendens praedansque ferox mactansque trahensque. 
Siluaizan Macaresque uagi, qui montibus altis 
horrida praeruptis densisque mapalia siluis 
obiectae condunt securi rupis ad umbram.
65 et quos flumineis fortes intersecat undis, 
Silzactae Caunesque leues, qua montis ab alto 
dirigit incuruis amnem per gramina ripis, 
Vadara, quem planos currentem fundit in agros. 
quas Agalumnus alit, uenere ad proelia gentes,
70 nubibus in mediis celsum qui ferre cacumen 
cernitur, et lati sustentans sidera caeli
Macubius. grauidis quasque ipsa miserrima culmis 
dumosae nutrit perstringens hordea terrae 
Sascar, et accitus longis conuenit ab oris
75 Astrices, Anacutasur, Celianus, Imaclas, 
Zersilis artatis habuit quos horrida campis. 
immittit polluta uiros mox Gallica tristes. 
nec cessant populos infausti mittere campi, 
quos Talalateis nutrix suscepit ab aruis,
80 Tillibaris; iunctasque mari distendit harenas 
Marta mali genetrix. tristes quos cernere campos 
uitasset Romana manus, ni fata dedissent 
inuida saepe, bonis licet, ultima rumpere fila.
sic tibi, summe pater, placuit. sic iussa ferebant.
85 nuntius extremas Libyae transuectus in oras 
conuocat indomitas extrema ad proelia gentes. 
conuenit innumeris nunquam superatus Ilaguas 
milibus, et totum uolitans conterritat orbem. 
cornipedum saeuus laxatis Austur habenis
90 uiribus hunc sequitur fidens, et fortis in armis
et numero superante modum. nam belliger Austur, 
sollicitus dubias campis committere pugnas, 
collocat astrictis muros fossasque camelis, 
atque pecus uarium densa uallante corona
95 ponit, ut obicibus pugnantes implicet hostes 
ambiguosque premat. currens tunc saeuus Ilaguas 
mactat in angustis prosternens agmina muris, 
et campos securus adit, sequiturque premitque 
caede noua, miserumque furit uastator in agmen.

[2,100] est aries illis infandi machina belli, 
comptaque dispositis ponunt tentoria signis 
horrida gens et dura uiris audaxque triumphis 
innumeris, nullo bellis quae tempore cessat 
impia, crudelis. nullas timet ille ruinas.
105 sed licuit timuisse tamen, seu iure licebit. 
paeniteat saeuisse diu. nam fortis Ilaguas 
quondam per latos prostratus uulnere campos
iuncta saeua dedit, praedis bellisque pepercit. 
Ierna ferox his ductor erat Gurzilque sacerdos.
110 huic referunt gentes pater est quod corniger Ammon, 
bucula torua parens. tanta est insania caecis 
mentibus ! ha! miseras fallunt sic numina gentes ! 
Ifurae infestis uenit consultus in armis. 
hic pedes insignis clipeo telisque resultat
115 et mucrone potens, saeuum dum tendit in hostem. 
Muctuniana manus calidis descendit ab oris, 
quae Tripolis deserta colit. Gadabisque maligna 
mittit ab arce uiros, et saeuis moenibus horrens 
Digdiga uicinis acies dedit improba ripis.
120 tunc, Velanideis uerrunt qui stagna phaselis, 
conueniunt populi, qui currunt arte per aequor, 
infixos tremulis iactantes piscibus hamos. 
Barcaei solito currunt saeuire furore.
deseruere suas et nostras quaerere terras
125 incipiunt. his arma furor bellumque ministrat. 
et genus acre uiris. clipeos gladiosque minaces 
non solito uinctos lateri, sed circulus ambit 
perstringens modicum, complexus brachia gyro. 
uaginasque aptant nudis pendere lacertis.
130 nec tunicae manicis ornant sua brachia Mauri. 
insita non ullis stringuntur cingula bullis, 
discinctique feras agitant in proelia turmas, 
binaque praeualido portant hastilia ferro. 
horrida substrictis dependens tragula membris
135 ex umeris demissa iacet. tunc lintea taetrum 
palla caput stringit, nodo suffulta tenaci. 
crudaque sub nigra calcatur Maurica planta.
Marmaridas gentes tot pertulit Africa bellis. 
quis miseram superesse putet? non sufficit istud.
140 o superi! iam audax alternis surgit ab oris 
aduersa de parte fremens dux ille ruinas, 
quas illi Romana manus per uulnera Martis
ante dedit. tantam inde ferus nunc colligit iram. 
innumerae gentes illum comitantur euntem,
145 quae Gemini Petram, quae Zerquilis horrida rura. 
quaeque nefanda colunt tristis montana Nauusi 
desertosque lotos; nutrit quos horrida tellus 
Arzugis infandae (ueteres sic nomine dicunt). 
Aurasitana manus celsis descendit ab oris.

[2,150] non pedes illa potest acies in bella uenire, 
praeualide sed pugnat eques. tunc lancea duplex
iuniperum ferro ualidam suffigit acuto.
caetraque saepe leuis duro iacet horrida dorso 
aut lateri suspensa cadit. substrictus at ipse
155 mucro fulmineus laeuo dependet ab armo. 
quique Vadis tepido messes bis tondet in anno 
Maurus arans, bino perstringit et hordea culmo. 
heu, furit in sicca Phoebi candentis harena. 
quantus amor praedae! toleratur feruidus ardor.
160 sufferturque fames terrarum aestusque sitisque 
Martis amore feri turpisque cupidine lucri.
iam fortis properans densos exercitus hostes 
montibus in summis et collibus esse uidebat, 
fumantesque locos flammis siluasque latentes
165 agmine condenso nullum monstrare cacumen. 
omnia tecta latent. uox undique saeua per auras 
indiscreta sonat. lucos siluasque sonoras 
tempestate putes nimia ueniente moueri, 
litore collisas frangentes aequoris undas.
170 hinc iuuenum clamor, fremitusque ardescit equorum 
inde furens. tremulis ululatibus aethera matres 
concutiunt. feruet trepido tunc terra tumultu. 
pastorum ecce uenit fugiens e uallibus agmen 
hostis ab aduentu. pecudum per prata balatus
175 consonat, et densa puluis succrescit harena. 
iam sonipes campis laxis currebat habenis, 
primus et armentis praedam rapiebat ab altis. 
obuius ecce uenit saeuis de faucibus hostis
rarus, et in nulla comptus procedere turma
180 cernitur, aduersos nec poscere feruidus hostes,
sed tantum clamore furit. tum tragula crebris 
nutibus e siluis acies agitata requirit,
auxilioque uocat Maurorum more cateruas. 
conuolat ergo celer prima ad certamina Frexes
185 Marte leui, tantumque fugax armenta tuetur. 
constans nam nullis acies componitur armis.
non tamen inceptum fuso est cum sanguine bellum. 
Geisirith ille potens nam dux praecesserat agmen 
ductoris iussu, sapiens et Amantius una,
190 hostiles temptare locos, perquirere ualles 
et solito planare uias. nunc aggere celso 
Romanae sistunt acies, gentesque nefandas 
expectant oculis, magno quae ferre magistro 
mente gerunt dubia. nequeunt tolerare tumultus
195 nec densos lustrare locos. quis cernere posset
milia tanta uirum? sic si lucusta sub astris 
Austro flante cadit Libycos diffusa per agros
uere sub extremo, uel cum Notus aethere ab alto 
in mare praecipitem magnoque a turbine raptam

[2,200] ire iubet: dubiis horrescunt corda pauore 
agricolis, segetes ne conterat horrida pestis, 
neu uastet fructus teneros hortosque uirentes, 
mollibus aut ramis florentem laedat oliuam. 
iamque pedem retrahens ibat Romana iuuentus,
205 ductori responsa ferens. hanc proximus hostis 
circumdat leuitate sua. iam dura subibant 
agmina. conueniunt densi de montibus hostes, 
faucibus e cunctis campos funduntur in omnes, 
Austur et, indomitis ardens quae fertur in armis,
210 Mutuniana manus. succedit fortis Ilaguas. 
iamque sub hostiles acies transmissa cateruas 
innumero currebat equo. turbatque premitque,
et magis atque magis densum stipatur in agmen, 
exuperatque uiros. ipsis artatur ab hastis
220 campus, et ingenti quassatur terra tumultu. 
sic, ubi compellunt currentia nubila uenti 
murmure cum ualido, tot crebris ignibus ardens, 
nimbus et aduersa ueniens in fronte procella 
influit exactis uasto cum pondere guttis
220 grandinis infandae : pluuiis uentisque subactus 
tristia submittens iam frigidus ora uiator 
dentibus infremuit, uictus sic terga reflexit, 
et loca tuta petens siluis tectisque cucurrit. 
non aliter Romanus eques iam uictus abibat,
225 hoste premente graui. surgelas licet inclita uirtus 
fortia facta petat, nimius tamen imprimit hostis 
conueniens. nec tela uiri nec spicula possunt 
spargere lenta manu. solus uix sufficit ensis 
pellere Marte uiros, clipei uix sistere contra
230 uulnera sufficiunt. tristis tunc aethera clamor 
pulsat. susceptis regemunt obstantia telis 
scuta uirum. infandis agitatur uita periclis. 
tunc Romana acies paulatim excedere pugna 
nititur, aduersosque reluctat prendere colles.
235 interea uelox placidas concusserat aures 
nuntius, ingenti conturbans castra tumultu, 
descendisse feros siluis et montibus hostes 
innumeros, campos acies implesse nefandas,
obsessosque locos populis armisque coruscis,
240 iam potuisse duces tantae succumbere pugnae. 
ilicet omnis eques campo decurrit aperto. 
nam cunctos ciuilis amor pulsabat et ardor 
ductorisque metus. compellit terga suorum 
uoce uerendus agens, interdum pulsat et hasta,
245 quos cessare uidet. populos excedere castris 
imperat, auxilioque suis succurrere dictat. 
utque leues aquilas campis produxit apertis 
praecessitque duces, illos per castra morantes 
increpat et rauci sonitu conterritat aeris.

[2,250] bucina saepe ciens tremulo gemit horrida cantu. 
subsequitur crebris acies collecta maniplis. 
ungula sidereos contristat puluere campos. 
et solis pallescit honos radiosque micantes 
colligit, oppositaque polus turbatur harena.
255 praecelsis ueluti surgunt de montibus Euri 
Aeoliis feruentque graues, uerruntque procellae 
litus harenosum, tunc tristibus aera turbant 
flatibus, aduersis scindentes nubila flabris : 
sic campos acies densis Romana cateruis
260 turbat, et absentes puluis iam comprimit hostes. 
cautus ab aduersa uenientes rupe Melangus 
uidit, et ingenti turbans clamore cohortes 
barbara signa dedit. paulatim linquere campos 
incipiunt, et tuta acies per castra recondunt.
265 at ueniens fortis uallatus et agmine ductor
montibus in summis astantes conspicit hostes, 
incolumesque suos gaudens suscepit ouantes. 
hinc, fera quae saeuis non tristia bella periclis 
gesserat illa manus, referunt faucesque malignas.
270 praecipit ipse uiris fossas et castra locare
haud procul aduerso, nimium sed proximus hosti. 
perficiunt praecepta citi planumque per aequor
candida mox niueis figunt tentoria uelis. 
hic Romana manus positis fortissima castris
275 per uarium discurrit opus. pars arma reponit 
alta locis, pensat pharetras arcusque retendit. 
arduaque excelsis sustentant uela columnis. 
ordine configunt pratis in mollibus hastas, 
atque hastis solite per campos scuta reclinant,
280 loricasque graues et conos pellibus aptant 
suppositis, glandes et cetera tela reponunt. 
alipedes meritos pars altera colligit ardens, 
pabula certa ferens. epulis uolat ille parandis 
doctus, aena locans flammis alimenta ministrat.
285 hic gelidos fontes puteo rapit, atque per herbas 
incuruos parat ille toros, et fercula ponit
cuncta locis aptans dapibus mundansque fluentis.
maximus interea curas sub pectore ductor 
uoluebat, diuersa mouens gentesque locosque
290 captiuosque simul, bellum quos gentibus Afros 
miscuit et miseros praeda raptante subegit. 
aestuat et curis, iterumque iterumque uolutat 
quid faciat dubius. iam nunc committere pugnas 
uirtus summa parat. pietas modo parcere dictat,
295 quippe ne captiuos ullo discrimine quasset,
pro quibus arma mouet. sensus uigilanter oberrat. 
inter utumque uolans animus decernit et obstat. 
pectore pugna furit. pietas occurrit et ira. 
ac uelut agricola immistis cum sentibus arua

[2,300] ferre uidens fruges, maerenti pectore curat 
impiger infaustos agris conuellere sentes,
sed mouet ipsa Ceres ; pauitat damnumque repensat, 
ne male dimissi perdant aut hordea uepres, 
aut bene non pereant tristes cum frugibus herbae:
305 sic pater alternas pensabat pectore curas
omnia lance probans, animus quo pondere uergat 
quidue gerat. nec stare libet nec dulce sedenti 
colloquium. tacita geminat suspiria lingua. 
dum curis agitur, pendens dum pectus anhelat,
310 surgit et in mediis mauult confligere castris. 
itque reditque uias, animum corpusque fatigans.
hunc paribus curis flagrans comitatur euntem 
magnanimum, ductoris honos nimiumque benignus 
consiliique decus, lateri Recinarius haerens.
315 hunc habet in saeuis fidum sociumque periclis, 
et uirtute uirum et discreta mente leuamen. 
ilium etiam summis uicto Mauorte triumphis 
tot nimios gaudet secum tolerasse labores 
Martis et ad summam pariter uenisse coronam.
320 et tunc ergo comes curis non impar anhelis 
ibat, et alterno placidus sermone leuabat.
"nutat in angustis omni de parte periclis 
sensus", ductor ait, "curis et pectus anhelat.
dum mouet in dubiis, quae sit fortuna salutis.
325 maxima damna ferens rerum uictoria non est. 
aut, ea si pereant, pro quis ad proelia ueni, 
quid lucrum uictoris erit? me namque fatigant 
omnia mista malis. hinc damnum triste minantur, 
hinc laudem differre uolunt: partosque triumphos
330 de nostris manibus missa pietate retollunt. 
captiui pereunt misti cum gentibus Afri,
si pugnare placet. quae nostri gloria facti,
si miseros damus? nullus iam uincitur hostis. 
consule, quid moueat duri in discrimine belli,
335 atque gerenda refer". placide haec Recinarius heros 
edidit et modice plana cum uoce locutus. 
"omnia dispensans misto moderamine uirtus
haec summa est, haec sola placet, haec uincere gentes 
ac placare potest. praestat quod, maxime ductor,
340 uirtutem indomitam sancta pietate reuincis. 
quidquid deinde geras, nostrae est uictoria partis. 
sic ordo, sic cuncta docent. modo mittere duro 
legatos opus est promissa pace tyranno. 
captiuos reuocent. nostris discedat ab oris
345 ille furens Austur saeuae seu gentis Ilaguas. 
principis ipse iugum solite sufferre coactus 
subiecta ceruice uehat. si cesserit ille, 
omnia salua fient. ignosces gentibus insons, 
et placide dabitur nostris uictoria rebus.

[2,350] at si fors tumidus steterit ceruice rebellis,
tunc armis superandus erit. nec paenitet unquam 
pro miseris, si morte cadant. peccata Iohannes 
nulla feret. pietas animis illaesa manebit 
coepta tuis". placuere duci consulta fidelis
355 iusta uiri. curisque pater resolutus ab illis 
non uacat. alterna franguntur pectora cura.
consilium maturum alit, et mandata superbo 
tunc iubet armigerum celerem perferre tyranno, 
talibus atque docet. "perfer mea dicta rebelli.
360 his monitis nostris aures contunde superbas. 
dum gentes peccant, pietas Romana remittit, 
cunctaque deletis donat delicta libellis.
perdere non properat quamcunque in proelia gentem, 
paeniteant si bella tamen, si foedera rerum
365 subiecti ueniamque sibi pacemque requirant. 
sed princeps clementer agens sic omnia mauult
esse sua, ut cunctos saluetque habeatque regatque, 
subiectos releuans, frangens uirtute superbos. 
non tua sollicitus teneat modo pectora terror
370 peccatis obstricta tuis. namque omnia prosunt, 
si redeas, ueniamque tibi pacemque uolentes 
ultro damas. discent, quae sit Romana potestas, 
tot populi, et quae sit pietas uirtusque regendi. 
quae miserum fortuna tenet? nosterne fidelis
375 semper eras, nostris solitus gaudere triumphis, 
tunc bene subiectus ? quae te mala fata superbum 
ad fera bella trahunt ? tandem iam desere facta 
turbidus in miseris quae exerces tristia terris. 
quid iuuat, infelix, Romana lacessere signa?
380 quidue paras miseros tanta iactare ruina?
uincere nempe putas quascunque in saecula gentes 
Romanas tu posse manus. nos Parthica regna,
nos Lazos, Vnnos, Francosque Getasque domamus. 
quaeque sub aethereo latum sparguntur in orbem
385 axe ferae gentes, nostris famulantur in aulis, 
principe subque pio laeti iam Marte relicto 
iussa ferunt, suauique iugo sua colla reflectunt. 
suscipe dicta citus, saluans gentesque tuosque. 
non uelut imbelles nostrae mandata salutis
390 mittimus, aut fugimus pugnas pacemque rogamus. 
captiuis uobisque timet ucstraeque saluti 
prospiciens miseris pietas, quae continet orbem. 
haec mihi magna iubet perituris parcere castris. 
propter captiuos ueniam donare licebit.
395 quodsi, dure, meis audes contraria dictis, 
crastina bella para, cingens munimine fossas. 
fonde pecus solitum. rapiendos construe muros. 
balantum compone greges fetasque capellas 
et toruis medios clamantes uultibus hircos.

[2,400] non ariete cauas adducto spargere turres
est opus. abducto potius nudabimus hostes, 
inter ouesque tuas aries praedabitur omnis, 
et bene direptos ponemus prandia muros. 
sculptilis ille, tuis cuius munimine castris
405 prospera danda canunt, disperso robore Gurzil 
scinditur, ardentesque palam mittetur ad ignes. 
gentibus effusis campo quaeretur in illo 
montibus et cunctis, quodquod Maurusia gessit 
impietas. scelus hoc cum iusto Marte piabit
410 nostra manus calidos prosternens aequore truncos
uerticibus raptis : disces quod proelia possunt 
nostra magis ; miseros ensis dum uindicat Afros. 
et peritura cadunt dispersis agmina fossis".
uix ea fatus erat : missus montana tenebat.
415 castra aduersa tenens media in tentoria transit 
indubius, sedemque feri petit inde tyranni. 
humida nox caelo fulgentia sidera reddit 
palantesque polo stellas. nam Cynthia cornu 
iam uacuo, obscurae nec praebens lumina terrae.
420 aequore mersa fuit. mensis tenuauerat ignis. 
sed non castra ducum noctis sensere tenebras. 
lumina densa focis per campos clara relucent, 
perque altos montes splendet contermina tellus 
ignibus, et densae radiant in nubila siluae.
425 quis caelum a terris illa discernere posset
nocte ferens, quae stella nitens, quae flamma fuisset? 
omnia lumen erat. flammis hinc terra coruscat, 
inde polus stellis. quotiens scintilla cucurrit 
igne uolans, sidus labens in nocte putata est.
430 quisquis ab auersis uidit tentoria campis 
inscius, intremuit crescentia sidera credens 
insolite esse polis. errauit nauita campis 
aequoreis, nullisque modis cognoscere signa 
tunc ualuit, cursusque reflexa puppe negauit.
435 peruigil insomnem miles Maurusque trahebat 
armatus noctem. discurrens undique fossas 
circuit, attonita sonitus explorat et aure 
cuncta cauens. ne quis fraudes temptaret in usu 
noctis et indubiis inferret proelia castris.
440 discurrunt, uicibusque suis tentoria seruant, 
et uicibus placidum ferrati pectore somnum 
carpunt, inque sinus flectentes colla reponunt. 
hi clipeos, pharetrasque alii ceruicibus aptant 
suppositas, hastasque terrent arcusque. sedentes
445 ensibus innixi uultus in pectora curuant. 
somnus et aduerso uix tangit lumina cornu 
effugiens : iterumque caput iam iamque remittunt 
nec releuare ualent, oculos clauduntque mouentque. 
sollicitoque cadens quassatur pectore uertex.

[2,450] dum uigilant uariantque uices cursuque laborant. 
cetera iam somnos castris secura iuuentus
pectore carpebat placido. tantum improba Martis 
facta gerunt mentes. animos insomnia turbant 
sollicitos, uariasque ostendunt nocte figuras.
455 miles ut in tenero laxauit membra sopore. 
rore nouo primas madidis mox irruit alis 
somnus, et effuso flauerunt pectora cornu. 
castra aliena rapit celsis de montibus absens. 
corpore dormit iners, animo tamen ille laborat
460 bella gerens, uincitque trahens aut uulnerat hostem, 
aut uitat clipeo uenientia uulnera cautus
opposito. nunc diuiditur sensuque manuque, 
nunc utrumque mouet. siluis bellare uidetur
ipse sibi. nam membra uacant languentia somno.
465 lumina saepe uident saeuum concurrere Martem, 
lamina clausa uident certamen. it horridus ira. 
uultque mouere manus. languescunt fessa sopore 
membra uiri. quotiens excusso dextera ferro.
dum putat aduersum, socium ferit improba pectus,
470 et risere uiri referentes proelia somnum ! 
nec non in mediis acies Maurusia siluis
praescia iam saeuis agitatur in inuia fatis. 
castra rapi uidet, et somnos iam proflat amaros. 
languet, direptosque potest nec flere camelos
475 nec uindex surgit. totis sed currere campis 
agmina fusa uidet frustraque attollere dextram, 
ast alios sterni uariis per deuia fatis.
currere quisque uolet, languescunt membra timore 
et somni grauitate ruunt. perterritat hostis
480 cuncta ferus, saeuum geminans in uiscera ferrum. 
dum manu utraque parat uiolenti uulneris ictus, 
coniugis excusso concussit uertice pectus. 
eripitur tunc illa magis. nam praedo superbus 
crinibus abstractam siluis rapiebat ab ipsis.
485 sic sibi quisque uidens quassantes pectora somnos 
horrebant, diram referentes nocte quietem. 
terrentur uisis, gaudent sed falsa fuisse. 
488 donauit miseris modicum sua gaudia tempus.